🇦🇱🤝🇺🇸 103 Vjet Miqësi Shqipëri–SHBA (1922–2025)
- 16 hours ago
- 3 min read
🇦🇱🤝🇺🇸 103 Vjet Miqësi Shqipëri–SHBA
(1922–2025)
Më 28 korrik 1922, u hodh një hap vendimtar në historinë shqiptare: Shtetet e Bashkuara të Amerikës njohën zyrtarisht Shqipërinë si shtet sovran. Ky akt nuk ishte thjesht një formalitet diplomatik – ishte një moment i thellë besimi ndaj një kombi të vogël, që sapo kishte dalë nga stuhitë e shpërbërjes osmane dhe po përpiqej të qëndronte në hartën ndërkombëtare.
Në këtë ditë, përfaqësuesi amerikan Maxwell Blake dorëzoi zyrtarisht njohjen te Xhafer Ypi, Kryeministri dhe Ministri i Jashtëm shqiptar i kohës. Ky akt, i zhvilluar në Tiranën e sapoformuar si kryeqytet shtetëror, shënoi një moment krenarie kombëtare dhe një pikë kthese në orientimin perëndimor të Shqipërisë.
🇺🇸 Roli i Shteteve të Bashkuara: Një mik i hershëm i Shqipërisë
SHBA-të ishin mbështetës të palëkundur të integritetit territorial dhe sovranitetit shqiptar që prej Konferencës së Paqes në Paris. Vetë presidenti Woodrow Wilson mbrojti në mënyrë aktive ekzistencën e shtetit shqiptar, duke penguar shpërndarjen e trojeve të tij ndërmjet fuqive fqinje.
Kjo mbështetje nuk ishte e rastësishme. Ajo ishte frymëzuar nga puna e jashtëzakonshme e patriotëve shqiptarë në emigracion, siç do të shpjegojmë më poshtë.
🇦🇱 Kontributi i Fan Nolit dhe Faik Konicës
Fan S. Noli, figura e ndritshme e diasporës shqiptare në SHBA, ishte një udhëheqës i komunitetit shqiptar në Amerikë, themelues i Federatës "Vatra" dhe përfaqësues i Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve. Pikërisht përmes zërit të tij brilant dhe oratorisë së tij diplomatike, u hapën dyert që Shqipëria të pranohej në arenën ndërkombëtare në vitin 1920. Ai solli një kombinim të rrallë të pasionit kombëtar me urtësinë diplomatike.
Nga ana tjetër, Faik Konica, një tjetër gjigant i kulturës dhe diplomacisë shqiptare, u bë përfaqësues zyrtar i Shqipërisë në Uashington. Me një edukim perëndimor të jashtëzakonshëm dhe stil aristokratik, ai i dha madhështi përfaqësimit të Shqipërisë në sytë e politikës amerikane. Ai ishte zëri i arsyes, i kulturës dhe i gjuhës së përbashkët që forcoi lidhjet dypalëshe.
Së bashku, Noli dhe Konica ishin themeli moral dhe intelektual i marrëdhënieve shqiptaro-amerikane. Ishin ata që sollën në vëmendjen e Amerikës një komb të vogël me një histori të lashtë dhe një të ardhme të premtuar.
Pavarësisht ndërprerjeve diplomatike që pasuan pushtimin italian të Shqipërisë në vitin 1939 dhe më vonë izolimit komunist, miqësia e popullit amerikan nuk u shua kurrë. SHBA vijoi të mbështesë aspiratat e shqiptarëve për liri përmes mbështetjes së emigracionit, mediave të lira dhe përpjekjeve diplomatike të komunitetit shqiptaro-amerikan.
Rilindja e marrëdhënieve – 1991
Pas rënies së komunizmit, më 15 mars 1991, u rinovuan zyrtarisht marrëdhëniet diplomatike mes dy vendeve. Ambasadori William Ryerson mbërriti në Tiranë për të hapur ambasadën amerikane, ndërsa nga pala shqiptare ishin figura si Muhamet Kapllani që drejtuan procesin e rivendosjes së marrëdhënieve.
Kjo ishte një frymëmarrje e re, një kthesë historike ku Shqipëria e gjeti sërish veten në krah të aleatit të saj më të qëndrueshëm.
🤝 Nga partnerë në aleatë strategjikë
Gjatë tri dekadave të fundit, SHBA ka qenë mbështetësi më i madh i Shqipërisë në reforma demokratike, integrim euroatlantik dhe ndërtim shteti. Ajo mbështeti anëtarësimin e Shqipërisë në NATO në vitin 2009, si dhe procesin e integrimit në Bashkimin Europian.
Në Shqipëri kanë vizituar disa nga figurat më të rëndësishme të politikës amerikane: Madeleine Albright, Colin Powell, Hillary Clinton, John Kerry dhe së fundmi Antony Blinken në vitin 2024. Këto vizita nuk ishin thjesht protokolare – ato janë shprehje e respektit dhe partneritetit të sinqertë.
Trashëgimi që frymëzon
Sot, 103 vjet më pas, marrëdhëniet Shqipëri–SHBA janë më të forta se kurrë. Ato janë ndërtuar mbi themele të besimit, vlerave të përbashkëta demokratike dhe dëshirës për zhvillim të përbashkët.
Fan Noli dhe Faik Konica, Maxwell Blake dhe Woodrow Wilson, Xhafer Ypi dhe William Ryerson – të gjithë këta emra përfaqësojnë urën shpirtërore dhe politike që lidh dy popujt tanë.
Kjo miqësi është histori e ndritur, është një trashëgimi që na frymëzon për të vazhduar me besnikeri në te ardhmen, me SHBA tempullin e demokracise dhe mbrojrjes të drejtave të njeriut.
