Search Results

“Universiteti i së nesërmes fillon sot: Shqipëria përballë sfidës së arsimit 4.0  – Teknologjia dhe IA në zemër të reformës, sipas akad. Adrian Civici  – Prestige sjell thelbin e këtij transformimi” Modeli Universiteti 4.0, i prezantuar nga akad. Adrian Civici në ligjëratën e tij në Komisionin e përhershëm të Ekonomisë, më 17 qershor 2025, ne Akademine e Shkencave. Disa sqarime për lehtësim kuptimi  për të gjithe lexuesit.  Është një koncept që mishëron transformimin e thellë të universiteteve nën ndikimin e teknologjisë dhe inteligjencës artificiale (IA). Më poshtë po të paraqes një shpjegim të zgjeruar e të qartë të temës dhe të gjithë pikave që Civici trajtoi në mënyrë sistematike: ❖ Çfarë është modeli i Universitetit 4.0? Universiteti 4.0 është një paradigmë e re arsimore që lidhet me revolucionin e katërt industrial (i njohur si Industria 4.0), ku teknologjia, inteligjenca artificiale, robotika, big data dhe automatizimi transformojnë jo vetëm industrinë, por edhe mënyrën sesi funksionojnë institucionet e arsimit të lartë. Ky model sfidon format tradicionale të universiteteve dhe synon të krijojë një institucion që është: i përshtatshëm dhe personalizues në ofrimin e njohurive, i automatizuar në shumë prej proceseve të mësimdhënies dhe menaxhimit, i lidhur ngushtë me kërkimin shkencor dhe inovacionin, i hapur ndaj bashkëpunimeve ndërdisiplinore dhe ndërkombëtare, dhe që përmbush nevojat e ekonomisë së dijes dhe shoqërisë digjitale. ❖ Katër revolucione të universiteteve sipas Civicit: 1. Universiteti 1.0 – Universiteti klasik: i fokusuar në mësimdhënie dhe transmetim të dijes. Model elitar, me rol më shumë teorik. 2. Universiteti 2.0 – Fillimi i rolit të universiteteve në kërkim shkencor dhe në funksion të zhvillimit ekonomik dhe social. 3. Universiteti 3.0 – Universiteti modern: i lidhur me tregun e punës, i përqendruar në inovacion, në formimin profesional, në partneritete me sektorin privat. 4. Universiteti 4.0 – Universiteti i së ardhmes: i dixhitalizuar, i globalizuar, inteligjent, me IA, big data, simulime, realitet të shtuar dhe laboratorë  ❖ Katër forcat e mëdha që po ndryshojnë botën sipas Civicit: 1. Stimulimi i teknologjive të reja teknologji që transformojnë mësimdhënien (platforma digjitale, mësim në distancë, softuer inteligjent, IA etj.). 2. Përballimi dhe përfitimi nga efektet e globalizimit – arsimi nuk është më i kufizuar në hapësirë gjeografike. Studentët dhe universitetet janë pjesë e një tregu global të dijes. 3. Formimi i kapitalit social cilësor,  përgatitja e qytetarëve të informuar, të ndërgjegjshëm dhe të aftë për të përballuar sfidat moderne. 4. Përmirësimi i mirëqeverisjes – transparencë, menaxhim me inteligjencë artificiale, vendimmarrje me bazë të dhënash, efikasitet në menaxhimin universitar. ❖ Roli i Teknologjisë dhe Inteligjencës Artificiale (IA) në arsimin universitar: Adrian Civici theksoi se teknologjia dhe IA po ndryshojnë rrënjësisht mënyrën sesi universitetet funksionojnë. Ja disa nga pikat kryesore: 1. Mësim i personalizuar IA mund të analizojë nevojat, stilin dhe ritmin e të nxënit të çdo studenti dhe të përshtasë përmbajtjen sipas individit. Kjo do të thotë që nuk ka më një mësim standard për të gjithë, por një përvojë të personalizuar që rrit efektivitetin e të nxënit. 2. Asistentë digjitalë dhe tutorë virtualë Softuerë të bazuar në IA ndihmojnë studentët në mënyrë të vazhdueshme – për të mësuar, për të kërkuar literaturë, për të strukturuar projekte apo për të përgatitur provime. 3. Simulime dhe realitet i shtuar (AR/VR) Universiteti 4.0 përdor simulime, laboratorë virtualë dhe realitet të shtuar për trajnime praktike. Mjekësia, inxhinieria, arkitektura – të gjitha përfitojnë nga kjo teknologji. 4. Big Data në administratë dhe kërkime Universitetet përdorin analiza të mëdha të të dhënave për të përmirësuar menaxhimin, për të parashikuar tendencat e tregut të punës dhe për të udhëhequr orientimin profesional të studentëve. 5. Mësim në distancë dhe fleksibilitet Mësimi online është tashmë i integruar. Universitetet 4.0 janë të hapura në kohë reale dhe globale, me programe hibride dhe diploma ndërkombëtare. 6. Etika dhe sfidat e IA në edukim Civici ngriti edhe çështjen e etikës, të privatësisë së të dhënave, dhe të ndikimit të IA mbi marrëdhënien student-mësues. Këto janë sfida që kërkojnë rregullim institucional dhe ligjor. ❖ Konkluzionet dhe kritikat për realitetin shqiptar Adrian Civici bëri një analizë të situatës aktuale në Shqipëri: Universitetet shqiptare janë ende kryesisht në modelin 2.0 ose 3.0, me pak elemente të teknologjisë së re. Mungojnë politikat shtetërore të orientuara drejt transformimit teknologjik. Nuk ka infrastruktura të mjaftueshme digjitale. Nuk ka përgatitje të stafit akademik për të përvetësuar teknologjinë moderne dhe IA. Kërkimi shkencor është i dobët dhe bashkëpunimi ndërkombëtar i kufizuar. Ai theksoi se reformimi i universiteteve shqiptare është i domosdoshëm, me përqasje të reja për: investime në teknologji, trajnime për mësuesit e profesorët, përfshirjen e sektorit privat në arsim, lidhjen më të ngushtë të universiteteve me ekonominë dhe shoqërinë. ❖ Spirala e katërfishtë Ky është një model që Civici përmendi si strukturë bashkëpunimi mes katër aktorëve kyç: 1. Universitetet 2. Industria/ekonomia 3. Qeveria/shteti 4. Shoqëria civile/publiku Vetëm përmes këtij bashkëpunimi mund të ndërtohen universitete funksionale 4.0, që nuk janë thjesht ambiente për diploma, por qendra zhvillimi, dijeje dhe transformimi social.  Akad. Adrian Civici bëri thirrje për veprim të shpejtë dhe konkret, duke theksuar se e ardhmja e vendit kalon përmes një sistemi universitar të përparuar teknologjikisht, i cili nuk ndjek vetëm modelet e huaja, por i përshtat ato sipas nevojave të shoqërisë shqiptare. “Universiteti 4.0 dhe e ardhmja e dijes në Shqipëri – nga fjalimi vizionar i akad. Adrian Civici” 🇦🇱 REKOMANDIME PËR SHQIPËRINË: DREJT UNIVERSITETEVE 4.0 1.  Politika kombëtare dhe vizion strategjik Hartimi dhe miratimi i një Strategjie Kombëtare për Arsimin e Lartë 4.0, me afate konkrete për digjitalizimin dhe personalizimin e të nxënit. Themelimi i një Agjencie për Transformimin Dixhital të Arsimit të Lartë, e ngjashme me modelet në Estoni ose Finlandë. Përfshirja e "Universitetit 4.0" si objektiv i reformave të integrimit europian, në kapitujt e arsimit dhe inovacionit. 2. Formimi i stafit akademik dhe pedagogjik Trajnim gjithëpërfshirës i pedagogëve për përdorimin e: Inteligjencës artificiale në mësimdhënie ( p.sh . tutorë virtualë, vlerësim adaptiv), Platformave VR/AR për simulime praktike dhe ambientet e mësimit të integruar. Krijimi i certifikimeve profesionale për "Pedagogji Digjitale" dhe "Mësim i Personalizuar". Bashkëpunim me qendra evropiane ( p.sh . Politecnico di Milano, KU Leuven) për master-trajnime pedagogjike të avancuara. 3. Infrastrukturë teknologjike dhe laboratorike Investim në: Laboratorë VR/AR për fakultetet e Mjekësisë, Inxhinierisë, Arkitekturës dhe Arteve. Platforma LMS me AI të integruar (si Moodle + plugin IA, Blackboard Ultra, etj.). Hapsira hibride të mësimit (klasa fleksibël, biblioteka interaktive). Furnizim me pajisje AR/VR si HoloLens, Oculus Quest 3 dhe tabletë për përdorim të integruar. 4.  Curriculum i personalizuar dhe fleksibël Kalimi në një strukturë modularizimi të diplomave: Mikroçertifikata, Diplomat e ndërthurura (double degree), Mësim i ndërdisiplinuar i ndihmuar nga AI. Integrimi i kompetencave digjitale dhe ndërmjetësuese (soft skills) që nga viti i parë. Nxitja e projekteve të nxëna përmes problemit (Problem Based Learning) me ndihmën e teknologjive 3D dhe simulimeve. 5. Partneritete me sektorin privat dhe ndërkombëtar Bashkëpunime strategjike me: Kompani teknologjike (Microsoft, Google, Meta, Amazon) për licenca, trajnim dhe laboratorë. Universitete dhe rrjete të inovacionit evropian, për integrim në projekte Horizon Europe dhe Erasmus+. Inkurajimi i krijimit të spin-off-eve akademike dhe qendrave të inovacionit brenda universiteteve. 6.  Rregullore, akreditim dhe vlerësim Rishikimi i kritereve të akreditimit për të përfshirë indikatorë të digjitalizimit, fleksibilitetit dhe inovacionit. Hartimi i rregulloreve të përdorimit të IA-së në provime, plagjiaturë dhe asistentë virtualë. Mbështetje ligjore për diploma hibride dhe mësim ndërkombëtar online. 7.  Financim dhe përfshirje sociale Skema të reja financimi për: Universitetet që realizojnë kalimin drejt modelit 4.0, Bursat për studentë që ndjekin kurse VR/AR/AI ose mikrokredite. Krijimi i fondeve konkurruese për mësimdigjital dhe kërkime të avancuara. Mbështetje për studentët me aftësi të kufizuara që përfitojnë më shumë nga mjediset AR/VR.  Përfundim Shqipëria nuk ka luksin të presë. Modelet 4.0 janë tashmë në zbatim në rajon dhe BE. Kalimi drejt këtij modeli do të përmirësojë cilësinë e arsimit, do të ndërkombëtarizojë universitetet tona dhe do të përgatisë të rinjtë për tregun global. Një artikull editorial për publikim i zberthyer në media së Prestige,  Përgatiti: Liliana Pere.

Asdreni " Himni që tund malet" “Prej lufte veç ai largohet, që është lindur tradhëtor, se i tillë nuk nderohet, po përbuzet gjithnjë ndër shokë.” Fjalët e Asdrenit nuk janë vetëm vargje poezie. Janë kushtrime. Janë zëra që nuk njohin kohë. Nuk janë vetëm për burrat,  janë për gratë, për nënat, për rininë, për gjithë një komb që kërkon të ngjallet. Nëpër to fryn një erë solemniteti, një mall për Atdheun, dhe një forcë që të tund shpirtin ashtu si stuhitë tundin malet. Aleksandër Stavre Drenova, i njohur me emrin letrar Asdreni, ishte rilindës, poet, mendimtar, filozof i lirisë dhe frymëzues i të pathyeshmëve.  Ai nuk i këndoi vetëm flamurit, por edhe karakterit, nderit, vetëdijes, dhe vetë shqiptarisë. Vargjet e tij janë kolona të përjetshme të ndërgjegjes kombëtare. Ai është i pari që guxoi të shpallë me zë të lartë kush është burrë,  jo ai që jeton gjatë, por ai që vdes me nder dhe jeton me dritë. “Kush është burrë nuk frikohet, po vdes, po vdes si një dëshmor; kurrë armikut nuk i dorëzohet, por lufton der’ sa të marrë nder.” Asdreni lindi në fshatin Drenovë të Korçës, më 11 prill 1872, në një familje me rrënjë të thella shqiptare. Ishte i biri i Stavrit,  një burrë me ndjenja të ndritura kombëtare ; dhe që në fëmijëri njohu hijet e pushtimit dhe mungesën e dritës shqipe. Humbja e hershme e të atit e ndau nga një jetë e qetë, por e bashkoi me një tjetër rrugë: rrugën e shpirtit të atdheut. Kur Shqipëria s’mund të ofronte shkollë në gjuhën shqipe, ai mori rrugën e mërgimit drejt Bukureshtit në Rumani. Jo për të ikur , por për t’u përgatitur e për të kthyer diçka më të madhe. Aty kreu shkollën e mesme dhe më vonë studimet universitare për shkenca shoqërore, filozofi dhe letërsi. Në Rumaninë e kohës gjendeshin qendra aktive të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, shoqata, biblioteka, shtypshkronja, gazeta. Në Bukuresht, ai u bë pjesë e shoqërisë “Drita” dhe më pas “Shqipëria”, duke u rrethuar nga figura si Jani Vreto, Naim Frashëri, Kristo Dako, Faik Konica, Aleksandër Xhuvani, Mit’hat Frashëri, Ismail Qemali. Ishin vëllezër mendimi dhe shpirtërorë, që i dhanë Asdrenit frymë për t’u bërë ai që njohim sot. Në mërgim, ai nuk u ndje kurrë i huaj. Rumani ishte tokë mikpritëse, por në zemrën e tij, Shqipëria ishte gjithmonë vendi i përjetshëm. Poezia e tij nuk ishte strehë personale, por dritare ku frynte ajri i lirisë për një popull të tërë. Asdreni i dha zë jo vetëm flamurit ,  në vargjet e tij morën frymë qyteti dhe fshati, gratë dhe burrat, nxënësit dhe mësuesit, të rënët dhe ata që s’kishin lindur ende. Veprat më të njohura të tij janë: “Rrezë Dielli” (1904), “Ëndrra e lotë” (1912), “Psallme Murgu” (1930), dhe shumë poezi e shkrime publicistike që shtrihen në kohë e ndikim. Kush është burrë na thotë ai , " nuk matet me vite" por me qëndresë. Me dritë. Me besnikëri ndaj nderit. Është ai që nuk largohet nga lufta për të drejtën. Asdreni vetë ishte një burrë i tillë ,  jo me armë në dorë, por me fjalën si dritë që ndizte zemra. Në fund, ai nuk jetoi i pasur. Nuk kishte pasuri. Por la pas një trashëgimi që sot ndriçon ndër libra, ndër këngë, ndër zemra. Himni që tund malet, jo thjesht burrat, por gjithë shpirtin e kombit shqiptar.  Shqipëria është  mëmëdhe i krenarisë, në të ka një qoshe të shenjtë, nje zë që u bë hymn, që mban emrin Asdreni.

Revista Prestige,   nga Liliana Pere. Vaçe Zela — Ikona e perjetshme e  Këngës Shqiptare Ese nga Liliana Pere, Revista Prestige Në historinë e muzikës shqiptare, pak emra shkëlqejnë me një dritë kaq të pastër dhe të përjetshme sa ai i Vaçe Zelës. Ajo nuk ishte thjesht një këngëtare — ajo ishte një fenomen, një zë që u bë pjesë e shpirtit të një populli, një burim dritë dhe krenarie që as koha nuk mund ta zbehë. Repertori i Vaçes është një thesari i çmuar i muzikës popullore dhe atyre kompozimeve që prekën thellë zemrën e çdo shqiptari. Nga “Baresha” me thellësinë e saj poetike dhe dhimbjen e fshehur, te “Trëndafil i bardhë”, një hymn për dashurinë e pafajshme dhe të përjetshme, këngët e Vaçes janë si rrëfime që ngrihen mbi shkëmbinj dhe përhapen nëpër fusha, duke rrënjosur kujtime dhe emocione të pashlyeshme. Zëri i Vaçes është unik dhe i pakrahasueshëm — një thesar që kombinon fuqinë me ndjeshmërinë, pasionin me përkushtimin, dhe teknikën me shpirtin. Ai është një instrument që shpreh gjithë hijeshinë dhe kompleksitetin e shpirtit shqiptar, nga të qarat më të thella e deri tek gëzimet më të pastra. Kur këndon Vaçe Zela, çdo notë merr jetë, çdo fjalë bëhet lutje dhe çdo këngë kthehet në një përjetësi të prekshme. Ajo i solli muzikës shqiptare një dimension të ri, duke e bërë atë jo vetëm një formë argëtimi, por edhe një mjet të fuqishëm të identitetit kombëtar dhe të përjetësimit të historisë dhe ndjenjave tona më të thella. Me vokalin e saj të fuqishëm, Vaçe arriti të na lidhë me rrënjët tona, të na kujtojë se kush jemi dhe nga vijmë. Në çdo interpretim, ajo shfaqte jo vetëm mjeshtërinë teknike, por edhe një përkushtim të rrallë ndaj tekstit dhe mesazhit që kënga mbartte. Qoftë në tingujt e këngëve patriotike, qoftë në ato të dashurisë, zëri i saj ishte gjithmonë i përkushtuar dhe i ndjeshëm, duke prekur zemrat dhe duke ndezur shpirtin. Në një kohë kur muzika shpesh humbet thellësinë dhe kuptimin, Vaçe Zela mbetet një dritë udhëzuese që na kujton fuqinë e artit të vërtetë — artit që flet drejtpërdrejt në shpirt dhe që bashkon breza. Repertori i saj i pasur, me këngë si “Baresha”, “Trëndafil i bardhë”, “Moj e bukura More”, “Xhamadani vija-vija” dhe shumë të tjera, janë thesare të pashlyeshme që e bëjnë Vaçen jo vetëm një artiste, por një ikonë të përjetshme. Në këtë udhëtim muzikor, zëri i Vaçes vazhdon të jetë si një qiri që ndriçon errësirën, si një përqafim ngushëllues për zemrat dhe si një frymëzim për të gjithë ata që duan të mbajnë gjallë vlerat dhe bukurinë e muzikës shqiptare. Vaçe Zela artiste populkit, është, dhe do të mbetet përgjithmonë, simboli i zërit shqiptar, i pasionit të pakufishëm dhe i shpirtit që këndon përjetësisht.  Më poshtë janë dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës —  “Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë. “Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë. Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë” Dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës — “Baresha” dhe “Trëndafil i bardhë” — bashkë me një koment modest që përpiqet të ndjekë hijen e dritës që ato kanë lënë në shpirtin shqiptar. “Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë. “Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë. Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë”, nuk dëgjojmë thjesht muzikë — dëgjojmë vetveten në një pasqyrë që këndon. Nëse dëshironi, mund të shkruaj edhe një ese më të gjatë për këto dy këngë apo t’i përfshijmë në një cikël për Revista Me shumë kënaqësi. Më poshtë janë dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës — “Baresha” dhe “Trëndafil i bardhë” — bashkë me një koment modest që përpiqet të ndjekë hijen e dritës që ato kanë lënë në shpirtin shqiptar. 1. Baresha Teksti i këngës: > Baresha del në mal, tufën e saj e çon, këmbët në gurë e baltë, zemra në ëndërron. Dielli i mëngjesit flokët ia ndriçon, erërat e verës fjalët ia përkundin në gjumë. Një zë i fshehur larg, ndoshta nga një stan, a ndoshta nga zemra që s’ka gjetur strehë.p Baresha s’flet me gojë, por këndon me sy, dhe malet bëhen fjalë, bari bëhet dashuri. Koment: “Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë. 2. Trëndafil i bardhë Teksti i këngës: > Trëndafil i bardhë, çel në kopështin tim, si një kujtim i pastër, nga një dashuri që s’harrohet. Erdhi pa zhurmë, iku pa fjalë, por në zemrën time lulëzon çdo pranverë. Trëndafil i bardhë, mos u thaj kurrë, në çdo petal tëndin ruaj një puthje të humbur. Dhe nëse një ditë, s’do jem më këtu, tregoji erës se të kam dashur shumë. Koment: “Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë. ✨️Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë”, nuk dëgjojmë thjesht muzikë — dëgjojmë vetveten në një pasqyrë që këndon.

🌾 Gruri – Buka e duarve tona Editorial i Revista Prestige Me rastin e "Festës së Grurit" Gruri është jetë, është mardhënje e njeriut me tokën. Dora e njeriut, mbjell grurin dhe mbi të – toka e ngrohtë, e gatshme të japë jetë. Gruri është më shumë se një kulturë bujqësore. Ai është simboli i jetës që ringjallet, i punës që shpërblehet dhe i shpresës që nuk shuhet kurrë. Në Shqipëri, në fushat e arta të Myzeqesë, ku toka frymon me ritmin e stinëve, gruri është mbret dhe shenjtëri. Në çdo kallëz gruri fshihet një histori dashurie: njeriu që e mbjell me durim, dielli që e rrit, shiu që e lag, dhe kombajna që e korr me tinguj të gëzimit. Aty është buka jonë, dora e nënës që e gatuar me zemër, tryeza që bashkon familjen, jeta që vazhdon. Toka na thërret – dhe ne i japim gaz! Këmbët zbathur në dhe, duart të nxira nga puna, fytyra të lodhura por të ndritura nga krenaria. Kështu vjen festa: jo me drita të rreme, por me dritën e vërtetë të një kombi që nderon punën dhe tokën. Kur kombajnat ndizën dhe korrin arat e verdha, është sikur vetë toka këndon një këngë mirënjohjeje. Buka është energji. Ajo nuk vjen thjesht nga furra – ajo vjen nga përkushtimi, nga bashkëjetesa shekullore mes njeriut dhe natyrës. Në çdo fetë buke është gjyshja që e mbulon me napë, babai që zgjohet herët për të vaditur, fëmija që mëson të çmojë çdo kokërr. Prandaj Festën e Grurit e kremtojmë me krenari. Sepse ajo është festa e të gjithëve. Është festa e jetës, punës, tokës dhe dashurisë së vërtetë për natyrën. Është momenti kur i themi vetes dhe njëri-tjetrit: "Hambaret le t’i mbushim plot, 🌾 Gruri është bukë, jetë Gruri është baze  ushqimi.

📰 Gratë në Media: Analizë mbi Profesionalizmin dhe Përfaqësimin 1. Hyrje Media ka një ndikim thelbësor në formësimin e mendimit publik, kulturës dhe modelimit të roleve gjinore. Në këtë kontekst, gratë në media nuk janë thjesht prezantuese të lajmit apo figurante në studio: ato janë prodhueset, ndërtueset e narrativës, dhe shpesh, edhe objekti i përfaqësimit të mangët. 2. Profesionalizmi: Mungesa e një standardi të qëndrueshëm Në shumë raste, profesionalizmi i grave në media në Shqipëri është nën nivelin e duhur për shkak të faktorëve si: Rekrutimi jo meritokratik Mungesa e trajnimve të vazhdueshme Presioni estetik ndaj grave në ekran, më shumë se ai intelektual Përfshirja sipërfaqësore në tema të rëndësishme shoqërore 🔸 Gazetarët femra, ndonëse të shumta në numër, shpesh kufizohen në role sekondare: lexuese lajmesh, moderatore formatesh argëtues, apo të angazhuara në temat e “butëta”. 3. Artiklimi publik dhe përfaqësimi gjuhësor Një nga dobësitë më të dukshme është artiklimi i dobët gjuhësor dhe konceptual. Shumë gazetare, sidomos të reja, nuk kanë: Një zhargon profesional të saktë Një strukturë të mendimit logjik dhe të artikuluar Një qëndrim të qartë etik në raport me temën dhe publikun Kjo rrjedh jo vetëm nga mungesa e formimit profesional, por edhe nga një sistem që nuk inkurajon kritikën, mendimin e thelluar dhe debatin e ndershëm. 4. Si duhet të paraqiten gratë në media? Gratë në media nuk duhet të jenë "prezenca e bukur", por: ✅ Zëra me përmbajtje të thellë ✅ Autoritet në temën që trajtojnë ✅ Përfaqësuese të denja të realitetit, jo stereotipe të shoqërisë ✅ Subjekt aktiv, jo objekt pasiv i pamjes në ekran Duhet të promovohen modele ku gazetarja analizon, pyet, kërkon llogari, thyen tabu, krijon vlera. 5. Çfarë duhet të ndryshojë? Në nivel individual: Gratë në media duhet të investojnë në veten e tyre: lexojnë, trajnohen, specializohen. Të kërkojnë role më të avancuara dhe të mos pranojnë rolin e “figurës televizive” si sukses. Në nivel institucional: Mediat duhet të kenë kode etike të qarta mbi përfaqësimin gjinor. Duhet të ketë redaksi me barazi gjinore në pozitat drejtuese. Të krijohen shkolla mediatike të vazhdueshme për të rritur standardin. 6. Dy modele: Me nivel dhe pa nivel 📌 Modeli i parë – Me nivel: Gazetarja që ka kompetencë profesionale, shtruar mendimin, argument, ton të qetë dhe të qartë. Nuk ka nevojë për pamje të jashtme për të tërhequr audiencën – e bën përmbajtja. E orientuar drejt vlerës, analizës dhe ndikimit pozitiv. 📌 Modeli i dytë – Pa nivel: Figurat që shfaqen me pamje, por pa përmbajtje. Flasin me klishe, pa thellësi, shpesh imituese të modeleve të huaja. Të ndikuara nga rrjetet sociale, jo nga standardet e gazetarisë. 7. Roli i institucioneve monitoruese Institucione si AMA (Autoriteti i Mediave Audiovizive), Këshilli i Etikës Mediatike, dhe organizata të tjera të shoqërisë civile kanë rol kyç, por shpesh janë: Formalë dhe pasivë Nuk kryejnë monitorim sistematik mbi përfaqësimin e grave Nuk sanksionojnë shkeljet gjinore apo diskriminimin në përmbajtje Këto institucione duhet të marrin një rol aktiv edukues dhe rregullator, duke publikuar raporte vjetore dhe duke nxitur barazinë gjinore në media. ✅ Përfundim: Gratë në media janë shumë, por jo gjithmonë me ndikim të vërtetë. Kualiteti duhet të zëvendësojë sasinë. Ato duhet të jenë jo vetëm të pranishme, por vendimtare në formësimin e medias shqiptare me dinjitet, profesionalizëm dhe guxim intelektual Pergatiti Liliana Pere.

🌟 Balta që hidhet behet poezi fjalë që mbin e bleron : Në Dritën Tënde, Fjala Ndriçon si Yll në Qiellin e Shpirtit Revista Prestige Nga: Liliana Pere ✨️✨️ Dritëro Agolli – Kundërshtarëve të mi > Kundërshtarëve të mi nga Dritëro Agolli Ju aq baltë po hidhni mbi mua, Sa në baltën që kam përmbi trup, Mund të mbijë një dardhë a një ftua, Një korije e madhe me dushk. Në korije dhe dru mund të mbani, Mund të shkoni për gjah me langonj, Mund të ngjiti në pemë të hani, Po të doni dhe dardha dhe ftonj. Balta ngrihet mbi mua e pasur, Sa mbi baltën korija bleron… Trupin tim ma bleruat padashur Dhe ma bëtë vërtet plantacion. ✨️ Kjo poezi e Dritëroit është më shumë se një kundërpërgjigje për shpifësit; është një manifest i njerëzores, i urtësisë, i qëndresës pa urrejtje. Ai nuk përballet me baltën duke u zhytur në të, por duke e kthyer në pjellë të jetës. Metafora e korijes që mbin mbi baltë është ndër më të fuqishmet në poezinë moderne shqiptare. Fjalët janë të thjeshta, por mesazhi është monumental: 🔹 kur të përbuzin, mos u lig, por mbill. 🔹 kur të shpifin, mos hakmerresh, por mbi. 🔹 në vend të urrejtjes, mbill vlera që zgjatin.  Dritëroi në krahasim me poetë të mëdhenj botërorë *Aleksandër Pushkin – Letër shpifësve të Rusisë > “Ju mund të përçmoni, por nuk mund të ndalni.” ✨️Pushkini, ashtu si Dritëroi, përqesh përçmuesit me gjuhën e artit. Te të dy, vepra është përgjigjja më fisnike. Pushkini i drejtohet shpifësve me krenari kombëtare; Dritëroi me ironi dhe butësi që të ngroh.  ata që e baltosin, pa dashur e rrisin.Forca s’vjen nga hakmarrja, por nga rrënjët e dashurisë për jetën dhe vetëdija për vlerën e vet. ✨️Victor Hugo – Les Misérables > “To love or to hate is to see only a part of the truth.” Një mendim që lidhet thellë me reflektimin e mëparshëm: “Në do që dikë ta duash, amplifiko të mirën që ka. Nëse kapesh pas të keqes, s’mund të shohësh asgjë tjetër veç errësirës.” Kjo është filozofia që Dritëroi mbart në çdo varg të kësaj poezie. ✨ Mesazhi që mbetet përjetë: Mos u ligështo për baltën. Ajo s’të shkatërron, të bleron. Mos u përqendro te e keqja që t’u bë. Udhëhiq nga vlerat që ke. Kur të hedh baltë dikush, fal… sepse ai, pa e kuptuar, të ujit. Amplifiko të mirën që sheh, sepse e mira që kultivon tek tjetri, lulëzon edhe brenda teje. Citim frymëzues për në fund: > Me shumë kënaqësi, Liliana! Ja një citim i përbërë dhe i harmonizuar, duke bashkuar tre thëniet e fundit që përmende — me tonin e Dritëroit, stilin e tij të mençur dhe me bukurinë poetike që i shkon Revistës Prestige: Citim D. A. > “Unë nuk urrej. Urrejtja është një gjendje që të shkatërron nga brenda. Mos ia kthe me baltë atij që të hedh baltë — bëje të çuditet kur të mbijnë dardha mbi plagët e tua. Nëse më hodhët baltë, nuk më dogjët — më dhatë dheun tim për të mbjellë.” — Dritëro Agolli Në këtë botë që vuan nga  harresa, të falë e të vlerësojë, le të kthehemi gjithnjë te mësimet e poetëve si Dritëroi. Ata nuk na mësojnë thjesht si të shkruajmë, por si të jemi njerëz. Revista Prestige Përgatiti: Liliana Pere  Në shërbim të dritës, vlerës dhe fjalës së bukur shqiptare.

**Ada Yonath – Gruaja që zbuloi sekretet e ribozomeve: Jeta, Kërkimet dhe Kontributet Shkencore** Ada E. Yonath është një nga shkencëtaret më të shquara të kohës sonë në fushën e biologjisë strukturore, e njohur sidomos për punën e saj revolucionare mbi strukturën e ribozomeve – makineritë e vogla që prodhojnë proteinat në qeliza. 📘 Jeta dhe Formimi Akademik Lindja: 22 qershor 1939, në Jerusalemin e atëhershëm të Palestinës së Mandatit Britanik. Origjina familjare: Nga një familje hebreje sefarde, shumë modeste në të ardhura. Babai i saj vdiq kur ajo ishte vetëm 11 vjeç. Fëmijëria: E përshkruan si të varfër, por me kureshtje të pangopur për botën. Ajo krijonte laboratorë shtëpiakë në ballkon dhe eksperimentonte që në moshë të vogël me mjete rrethanore. 🎓 Arsimi B.Sc . në Kimi – Hebrew University of Jerusalem M.Sc . dhe Ph.D. në Kimi – Weizmann Institute of Science, Rehovot, Izrael 🔬 Fushat e Kërkimit 1. Biologji strukturore 2. Biokimi molekulare 3. Kristalografi me rreze X 4. Struktura dhe funksioni i ribozomeve 5. Ndërveprimi i antibiotikëve me ribozomet 🧪 Kontributet Kryesore Shkencore 1. Kristalizimi i ribozomeve Për dekada u mendua se ishte e pamundur të kristalizoheshin ribozomet për shkak të madhësisë dhe paqëndrueshmërisë së tyre. Ada Yonath ishte e para që e bëri këtë të mundur, duke përdorur teknikën e kristalografisë me rreze X në mënyrë inovative. 💡 Si i arriti? Në një laborator në Alpet Bavareze të Gjermanisë, ajo punoi në kushte të ftohta për të stabilizuar kristalet. Përdori qasje të guximshme dhe të pazakonta, duke u përqendruar në ribozomet bakteriale për të kuptuar ndërveprimin me antibiotikët. 💊 Zbulimet dhe Ndikimi Kuptimi i detajuar i mënyrës si funksionojnë ribozomet. Ndihmesë vendimtare në krijimin e antibiotikëve të rinj. Kontribut i drejtpërdrejtë në luftën kundër rezistencës ndaj antibiotikëve. 🏆 Çmimet dhe Nderimet Çmimi Nobel në Kimi (2009) – për strukturën dhe funksionin e ribozomeve Wolf Prize in Chemistry (2006) L’Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2008) ✨ Veçoritë dhe Karakteri E guximshme, këmbëngulëse dhe me pavarësi mendimi. Mendje kërkuese dhe e papërtuar – thotë: "Kureshtja është forca që shtyn shkencëtarët të arrijnë përtej të mundshmes." E apasionuar pas natyrës – ka kaluar periudha pune dhe reflektimi në male. 📚 Trashëgimia Shkencore Ndikim i madh në rritjen e përfaqësimit të grave në shkencë. Frymëzim për breza të tërë studiuesish që ndjekin ëndrrat e tyre shkencore. 🧬 ADA YONATH – Detaje të thelluara për shpikjet dhe arritjet e saj shkencore 🔬 Çfarë studioi Ada Yonath? Fusha kryesore e Yonath ishte biologjia strukturore, që do të thotë: të studiojë strukturën molekulare të përbërësve të gjallë, si proteinat dhe ribozomet, për të kuptuar funksionin e tyre.  Zbulimi më i madh i saj: Strukturat e ribozomeve ✅ Çfarë janë ribozomet? Janë makineri biologjike brenda çdo qelize, që lexojnë informacionin gjenetik nga ARN-ja dhe ndërtojnë proteina. Në thelb, ribozomi është vendi ku “ndërtohet jeta” – çdo proteinë që ndodh në trupin tënd, fillon këtu.  Shpikja e saj kryesore: Kristalizimi i ribozomeve Problemi para saj: Ribozomet janë shumë të mëdha, të ndërlikuara dhe të lëvizshme. Nuk kishte asnjë metodë që lejonte vëzhgimin e tyre në mënyrë të qartë në nivel atomik. Për të parë brendinë e tyre duhej një teknikë që kërkonte kristale shumë të qëndrueshme, që askush nuk i kishte prodhuar më parë. 💡 Zgjidhja e saj: Ada përdori një strategji tërësisht të re: zgjodhi ribozome nga mikroorganizma ekstremofilë, si bakteret që jetojnë në burime termale ose në kushte jashtëzakonisht të vështira. 👉 Këto ribozome ishin më të qëndrueshme dhe më të lehta për t’u kristalizuar. Ajo krijoi metoda unike për: stabilizimin e ribozomeve në formë të kristaltë përmirësimin e teknikës së kristalografisë me rreze X mbrojtjen e strukturës gjatë ftohjes ekstreme për matje precize 🏗️ Rezultati: Në vitin 2000, ajo ishte e para që zbuloi strukturën tredimensionale të një ribozomi të plotë, me saktësi atomike. 💊 Ndikimi në mjekësi: Lufta kundër bakterieve rezistente ndaj antibiotikëve # Si lidhen antibiotikët me ribozomet? Shumë antibiotikë funksionojnë duke bllokuar funksionin e ribozomeve bakteriale. Me hartën atomike të ribozomit, Ada tregoi saktësisht ku dhe si lidhen antibiotikët me to. * Rezultati konkret: Projektimi i antibiotikëve të rinj që janë më të zgjuar, më të saktë dhe më pak të dëmshëm për qelizat e njeriut. Zbulimi i mënyrave të reja për të anashkaluar rezistencën bakteriale, që është një nga krizat më të mëdha globale në shëndet publik. 🧬 Shpikje të tjera dhe metoda origjinale të zhvilluara prej saj 1. “Cryo bio-crystallography” – Një teknikë që ajo e zhvilloi për të mbrojtur kristalet e ribozomeve gjatë analizës në temperatura shumë të ulëta. E përdorur sot gjerësisht në shumë laboratorë në botë. 2. Laboratori në lëvizje në Alpe – Eksperimentoi me sukses edhe jashtë kushteve të zakonshme laboratorike, duke ndërtuar laboratorë të përkohshëm në vende të pazakonta për të gjetur kushte ideale për kristalizim. 3. Modelimi molekular i përparuar – Rruga që ajo hapi ndihmoi shumë biofizikanë dhe bioinformaticienë në ndërtimin e softuerëve për simulime të ndërveprimeve molekulare. 🏅 Vlerësimet dhe ndikimi ndërkombëtar Nobel në Kimi (2009): Për zbulimin e strukturës së ribozomit. Vepra e saj është pjesë e çdo libri biologjie molekulare në universitetet kryesore të botës. Frymëzon qindra vajza e gra të reja që të ndjekin rrugën e shkencës. Ka themeluar një qendër kërkimore për gratë në shkencë dhe për fëmijët me kureshtje shkencore.  Filosofia e saj për shkencën: > “Mua nuk më intereson fitimi apo karriera. Unë dua të kuptoj se si funksionon jeta, molekulë  Shoqja më e ngushtë dhe bashkëpunëtorja më besnike e Ada Yonath, veçanërisht gjatë viteve më të vështira të kërkimeve të saj mbi ribozomet, është Hanan Harari, një shkencëtare izraelite, e cila ka luajtur një rol thelbësor në laboratorin e saj në Weizmann Institute of Science. Megjithëse jo gjithmonë në qendër të vëmendjes publike, Hanan Harari ka qenë bashkautore në një pjesë të madhe të punës kërkimore të Yonath dhe pjesë integrale e ekipit të saj për më shumë se 20 vjet. Hanan Harari – Shoqja, kolegia dhe bashkëluftëtarja në shkencë Profili i shkurtër: Emri i plotë: Dr. Hanan Harari Institucioni: Weizmann Institute of Science, Rehovot, Izrael Fusha: Biologji strukturore, Kristalografi e proteinave Pozicioni: Bashkëpunëtore shkencore e lartë në laboratorin e Ada Yonath Marrëdhënia me Ada Yonath: Bashkëpunëtore shumëvjeçare dhe një nga gratë më besnike në karrierën e saj kërkimore 🌟 Roli i saj në suksesin e Ada Yonath 1. Mbështetje në kristalizimin e ribozomeve: Hanan Harari ishte një nga të paktat shkencëtare që qëndroi pranë Ada Yonath që në fillimet e saj, kur shumica e kolegëve e konsideronin të pamundur kristalizimin e ribozomeve. Ajo kontribuoi me orë të gjata pune në përgatitjen, ngrirjen, ruajtjen dhe analizën e kristaleve jashtëzakonisht të ndjeshme të ribozomeve. 2. Durim në eksperimente të përsëritura: Të dyja punuan për vite me radhë në një laborator që ishte vendosur në kushte shumë specifike, në një frigorifer të ndërtuar me dorë, për të ruajtur stabilitetin e ribozomeve. Harari ishte ajo që kujdesej për kristalet, edhe kur kërkonte përsëritje të njëpasnjëshme të eksperimenteve. 3. Bashkëautore në publikime shkencore: Emri i Hanan Harari shfaqet në shumë artikuj të rëndësishëm të publikuar në revista prestigjioze si Nature, Science, Cell, ku jepet kontributi për zbulimin e strukturës atomike të ribozomeve. 4. Mbështetje emocionale dhe shoqërore: Vetë Ada Yonath ka pranuar në intervista që Harari nuk ishte vetëm një shkencëtare, por edhe një mike e ngushtë që ndau me të vetmin e laboratorit, zhgënjimet, sukseset dhe netët pa gjumë. Citime për marrëdhënien e tyre > Ada Yonath: “Pa Hananin, ndoshta nuk do të kisha guxuar të vazhdoja kur të gjithë tjerët na braktisën. Ajo ishte mbështetja ime në heshtje, e qetë, por e palëkundur.” > Hanan Harari: “Ishte një rrugëtim i gjatë. Ne nuk ishim vetëm shkencëtare – ishim dy gra që besonim te njëra-tjetra dhe te forca e dijes.” --- 🧬 Një shembull frymëzues i bashkëpunimit mes grave në shkencë Marrëdhënia mes Ada Yonath dhe Hanan Harari përfaqëson një shembull të rrallë të miqësisë, besimit dhe bashkëpunimit shkencor në nivele të larta. Në një fushë të dominuar nga burrat, ato ndërtuan një ekip të pathyeshëm që i dha botës një nga zbulimet më të mëdha në biologjinë molekulare. --- 🏆 Vlerësimi i punës së tyre Megjithëse vetëm Ada Yonath mori Çmimin Nobel në Kimi (2009), shumë në komunitetin shkencor e pranojnë që pa ekipin e saj besnik – dhe veçanërisht pa Hanan Harari – ky sukses nuk do të ishte arritur. Hulumtoi:Liliana Pere

Revista Prestige ju njeh me një lajm të bukur nga bota e yjeve: Dua Lipa ndan ëndrrat dhe emocionet për të ardhmen Në një intervistë të fundit për edicionin e korrikut të British Vogue, ylli ndërkombëtar i muzikës pop, Dua Lipa, ka ndarë me publikun mendimet e saj për një prej kapitujve më të ndjeshëm të jetës – amësinë. Ajo ka treguar se ndjen dëshirë të fortë për të pasur fëmijë një ditë, por shpesh ndalet për të reflektuar mbi kohën e duhur dhe ndikimin që ky hap do të kishte në jetën dhe karrierën e saj. > “Do të doja shumë të kisha fëmijë në të ardhmen, por gjithmonë mendoj: kur është koha më e mirë? Si do ta ndikonte kjo punën time? Çfarë do të ndodhte nëse do të isha në turne dhe sa kohë do të më duhej të shkëputesha,” – rrëfen këngëtarja me sinqeritet. Dua Lipa shton më tej se dashuria për fëmijët nuk mjafton për të marrë një vendim të tillë: > “Të rritësh një fëmijë është shumë më shumë se thjesht dëshira për të pasur një. Është një përkushtim i thellë që kërkon përgjegjësi të madhe.” Në të njëjtën intervistë, artistja shqiptare me famë botërore ka konfirmuar fejesën e saj me aktorin britanik Callum Turner, 35 vjeç, duke ndarë detaje emocionuese për këtë moment të rëndësishëm: > “Po, jemi të fejuar. Është një emocion i veçantë,” – tha ajo, duke zbuluar se zgjedhja e unazës u bë me ndihmën e motrës dhe shoqeve të saj më të afërta. “Jam thellësisht e dashuruar me të. Është ndjenjë e rrallë kur e ndjen që personi me të cilin do të ndash jetën, të njeh vërtet,” – përfundoi ajo. Konfirmimi publik erdhi edhe nëpërmjet disa fotove në Instagram, ku Dua Lipa shfaqet me një unazë diamanti në gishtin e unazës, duke e ndarë me ndjekësit e saj këtë moment të veçantë.

Rrevista Prestige #personality #inspiration #artcinema Revista Prestige nderon sot Marie Logorecin – zërin, shpirtin dhe ikonën e skenës shqiptare Në kujtim të një figure të përjetshme – nëna, zonja, aktorja që skaliti gruan shqiptare në art. Marie Logoreci (23 shtator 1920 – 19 qershor 1988) mbetet një nga figurat më të ndritura të artit shqiptar. Ajo ishte më shumë sesa një aktore. Ishte një shpirt fisnik që e ndërtoi jetën mbi dashurinë për artin, atdheun, njerëzit dhe familjen. Një zonjë që shkëlqente me dinjitet, kulturë dhe ndjenjë të thellë estetike. Marie Logoreci, lindur si Marie Çurçia në Shkodër, erdhi në jetë në një mjedis të ndikuar nga kultura qytetare dhe zakonet e Veriut. Ajo u rrit mes tingujve të mandolinës, zërave të malësorëve dhe shpirtit fisnik të familjes së saj. Shkolla e "Motrave Stigmatine" dhe më pas gjimnazi, ishin vendet ku nisën të duken prirjet e saj për artin: vizatimi, kënga dhe interpretime të vogla. Ndryshe nga vajzat e kohës, ajo lexonte, pikturonte, mësonte gjuhë të huaja dhe ushqehej shpirtërisht me folklor, legjenda dhe epikën e maleve shqiptare. Në moshën 17-vjeçare, Maria u transferua në Tiranë, ku u martua me Kolë Logorecin, birin e atdhetarit dhe dijetarit të madh Mati Logoreci. Kola ishte një njeri i kulturës dhe i përparuar, që jo vetëm e mbështeti, por i hapi rrugë drejt një karriere të jashtëzakonshme. Ajo jetoi në një ambient ku zëri i Fishtës, Koliqit, Çabejt dhe Mjedës dëgjohej shpesh – një mjedis që do ta formonte intelektualisht dhe shpirtërisht. Nga këngëtarja e Radio Tiranës në ikonën e skenës Fillimet artistike i pati në Radio Tirana në vitin 1945 si këngëtare popullore. Zëri i saj i veçantë, tingulli i brishtë dhe shpërthyes njëkohësisht, prekte zemrat e dëgjuesve. Por në vitin 1947, ajo kalon në Teatrin Popullor, duke e lënë këngën për të ndjekur thirrjen më të thellë të shpirtit – aktrimin. Rolet që u bënë të pavdekshme Marie Logoreci e krijoi figurën e gruas shqiptare në shumë forma: nënë, bijë, grua e thjeshtë, intelektuale, mbretëreshë, intrigante apo e dëshpëruar. Ajo nuk interpretonte – ajo jetonte rolin. Disa nga rolet më të paharrueshme në memorien kolektive përfshijnë: Lokja në dramën “Toka jonë” – një simbol i dhembjes, revoltës, qëndresës. Bernarda Alba te “Shtëpia e Bernarda Albës” – një autoritet i errët femëror, i ftohtë, tronditës. Gertruda te “Hamleti” – mbretëresha që lufton me fajin dhe ndjenjën. Fatimja te “Halili dhe Hajria” – grua e regjur në intriga, por e thellë emocionalisht. Nëna Xhun te “Muri i Madh” – dramacitet i kthyer në përmasë universale. Kontesha Xampa në “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” – elegancë dhe tragjizëm. Ledi Milford te “Intrigë dhe Dashuri” – grua e përballë ndjenjave dhe autoritetit. Në film dhe në teatër – dy pasqyra, një shpirt Marie ishte pioniere e kinemasë shqiptare. Mori pjesë në filmin e parë shqiptar "Fëmijët e saj", më pas në “Tana”, “Skënderbeu”, “Detyrë e posaçme”, “Njësiti guerril”, “Operacioni Zjarri”, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” etj. Por shtëpia e saj e vërtetë mbeti teatri. Në më shumë se 40 vite karrierë, ajo interpretoi mbi 60 role, që nga Molieri, Shekspiri, Lorca, Schiller e deri te autorët shqiptarë si Kolë Jakova, Ndrekë Luca apo Fatmir Gjata. Çfarë e dallonte Marien nga të tjerët? Zëri i saj – jo thjesht zë, por një instrument i gjallë emocional. Ekspresiviteti i fytyrës – tipare të skalitura për dramën. Eleganca në lëvizje dhe gjuhë – që përçonte thellësi, pa pasur nevojë për shumë fjalë. Kultura e gjerë – një grua që njihte Iliadën, epin e kreshnikëve, muzikën klasike dhe kishte një estetikë të vetën. Përkushtimi ndaj profesionit – një regjisore, një studiues e folklorit, një grua që ruante kujtime, vizatime, kujdesej për lulet dhe pëllumbat, dhe s’kishte kurrë kohë për t’u lodhur. Trashëgimia që la pas Marie Logoreci nuk është vetëm një emër. Ajo është një shkollë më vete. Një model. Një monument shpirtëror për çdo aktore shqiptare. Ajo u nderua me titujt "Artiste e Merituar", "Artiste e Popullit" dhe pas vdekjes me “Nderi i Kombit”. Por mbi të gjitha, ajo është Zëri i Nënës Shqiptare, në të gjitha etapat e saj – që nga mitologjia e Veriut e deri te skena bashkëkohore Revista Prestige, në përvjetorin e ikjes së saj, përkujton me ndjenjë dhe nderim një figurë të shenjtë të artit. Marie Logoreci nuk vdiq – ajo jeton në çdo skenë ku tingëllon fjala shqipe me shpirt. Ajo është gruaja që mbetet gjithmonë “Loke e kombit”, në art dhe në zemrat tona. Pergatiti: Liliana Pere.

"Mira Murati, Nuse në Toskanë – Teknologji dhe Traditë në një Zemër" Revista Prestige i uron jetë të lumtur bijës sonë mendje ndritur, Mira Murati, e cila me mençurinë e saj i fali botës inteligjencën artificiale, dhe tani i fali vetes dashurinë.  Në një ceremoni intime në Toskanën magjike, Mira u bë nuse shqiptare me zemër krenare, duke veshur kostumin e Vlorës dhe duke çuar rrënjët tona në zemër të Italisë.  Një martesë ku bashkëjetuan shpirti i inovacionit dhe bukuria e traditës. Në një botë ku teknologjia dhe tradita rrallëherë ecin bashkë, Mira Murati na kujton se njeriu modern nuk është vetëm produkt i inovacionit, por edhe trashëgimtar krenar i rrënjëve të tij. Ajo që njihet si “arkitektja e inteligjencës artificiale” dhe figura e shquar pas zhvillimit të ChatGPT, këtë herë ka qenë në qendër të vëmendjes jo për një shpikje të re, por për një ngjarje intime dhe të ndjerë: martesën e saj, të zhvilluar në një ceremoni tërësisht private në Toskanën e ëndërrt të Italisë. Ngjarja, edhe pse e mbajtur larg syve të publikut, është bërë një simbol i bukur i bashkimit mes dy botëve: asaj universale, të teknologjisë dhe shkencës, me atë personale dhe të thellë shqiptare. Nga raportimet diskrete mësojmë se ceremonia u zhvillua nën një protokoll të fortë sigurie, me kontrata privatësie që ndalojnë çdo publikim të pamjeve nga dasma. Megjithatë, një detaj ka emocionuar jo pak: Mira ka zgjedhur të vishet si nuse shqiptare, me kostumin tradicional të Jugut, përkatësisht të zonës së Vlorës. Ky akt nuk është vetëm zgjedhje estetike, por një mesazh i qartë për të gjithë ne që shpesh kemi frikë ta pohojmë me krenari identitetin tonë në një botë globaliste. Një vit më parë, në një moment që sot tingëllon si paralajmërim poetik i fatit, nëna e saj kishte pyetur vetë ChatGPT-në se kur do të martohej e bija. Sot, duket se përgjigjja është realizuar jo vetëm me humor, por edhe me përmbushje të një dëshire njerëzore. Në këtë ceremoni që, edhe pse sekrete, ka zënë vend në zemrat e shumë shqiptarëve, nuk kanë munguar këngët, vallet dhe shijet e vendlindjes, duke i dhënë Toskanës një aromë të re, atë të Shqipërisë së vërtetë. Mira Murati është një grua që ka thyer kufijtë: ajo ka qenë drejtuese në një nga kompanitë më të fuqishme në botë të inteligjencës artificiale, OpenAI, dhe emri i saj është lidhur me përparimet më të mëdha teknologjike të dekadës. Por sot, ajo është edhe një simbol i gruas shqiptare që, pavarësisht arritjeve, nuk harron kurrë prej nga vjen. Në fund, kjo martesë është më shumë se një ngjarje intime. Është një kujtesë për të gjithë ne që, në çdo hap përpara që bëjmë në botë, duhet të mbajmë me vete edhe hapat e para që kemi hedhur në shtëpitë tona të fëmijërisë, me jelekun e trashëguar nga gjyshet tona dhe këngën popullore që na ka rritur. Mira Murati, në heshtje dhe elegancë, na mëson se edhe nuset e së ardhmes mund të jenë të rrënjosura në të shkuarën, dhe se bukuria e njeriut modern qëndron pikërisht në këtë ndërthurje delikate: teknologji dhe traditë, arritje dhe kujtim, zemër dhe mendje. Pergatiti: Revista Prestige  Liliana Pere.

Revista Prestige ju njeh me pjesmarjjen në Takime të rëndesishme per Paqe & Siguri te  në Kosovë dhe në  Maqdoni. Po, ja një tjetër thënie e fuqishme, ✨️"Kur gratë ngrihen për drejtësi, nuk ngrihen vetëm për veten e tyre ,  por për të gjithë njerëzimin." ✨️ Angela Davis Edlira Çepani – Një zë i fortë, i lirë, i paqes dhe i drejtësisë Me integritet profesional e njerëzor. Edlira Çepani është pikërisht kjo: një zë i fortë, i lirë,  i dashurisë për njerëzit dhe i luftës së përditshme për drejtësi sociale. Aktiviste e shquar në Shqipëri dhe jashtë saj, ajo është një grua me zemër të madhe, që flet me guxim dhe vepron me mendje të ndritur. E zgjuar, me nivel, e ndjeshme dhe e paepur, aktiviste e shquar, Edlira ngre zerin për cdo problem të shoqërisë civile,  ka ndihmuar shumë fëmijë të pastrehë, ka qenë pranë grave në nevojë, ka ngritur zërin për të pambrojturit, dhe ka mbrojtur me pasion kauza që kanë të bëjnë me vendimmarrjen për gratë dhe fëmijët. Zëri i saj në Kosovë – dëshmitare e dhimbjes dhe shpresës Para se të merrte pjesë në takimet e rëndësishme në Maqedoni, Edlira ishte në Kosovë, në kuadër të Women, Peace and Security Forum. Me një ndjeshmëri të thellë njerëzore dhe shoqërore, ajo ndau:  "Në këtë forum, mes emocioneve të forta dëgjuam dëshmi të atyre që kanë qenë pjesë e luftës, që janë dhunuar, përdhunuar… të atyre fëmijëve që kanë parë familjet t'u shfarosen para syve… Fëmijë që sot nuk duan luftë, por vetëm paqe." Me përfaqësues nga 46 vende të botës, në këtë forum u diskutuan hapa konkretë për të mos lejuar që historia të përsëritet, dhe për të forcuar rolin e grave dhe fëmijëve në kohë paqeje. Aty, Edlira ishte jo thjesht pjesëmarrëse, por një zë aktiv, me përvojë, që flet në emër të shumë grave dhe komuniteteve që kërkojnë paqe, dinjitet dhe mundësi. Përgëzimet e saj të përzemërta shkuan për Presidenten e Kosovës Vjosa Osmani dhe ekipin e saj, për një organizim të shkëlqyer dhe për krijimin e një tradite të vlefshme që vendos gruan në qendër të dialogut për paqen. Takimi me gratë e Maqedonisë së Veriut – politika si shërbim Pas Kosovës, Edlira udhëtoi drejt Maqedonisë së Veriut, ku pranoi me kënaqësi ftesën nga Koalicioni VLEN për një takim të veçantë me gratë dhe vajzat e forumit të gruas nga komuna të ndryshme. ✨️"Diskutuam për fuqizimin e grave në politikë, rëndësinë e komunikimit publik dhe forcën që kanë gratë dhe vajzat për t'u bërë një zë i fuqishëm për komunitetet e tyre." u shpreh ajo. Këto gra e vajza ishin jo vetëm pjesëmarrëse, por frymëzim – të përkushtuara dhe aktive për një politikë më të ndershme dhe më gjithëpërfshirëse. Takimin e drejtonin përfaqësuese të larta të VLEN dhe përfaqësuese lokale të grave nga rajone të ndryshme, duke e kthyer këtë forum në një platformë të vërtetë bashkëpunimi dhe ideimi për të ardhmen politike të grave në Ballkan. 🌟Edlira në radhën e grave që bëjnë ndryshimin global. Rruga e Edlira Çepanit nuk është e zakonshme. Ajo mund të krahasohet me emra të mëdhenj të botës, që kanë ndryshuar rrjedhën e historisë me zërin dhe kurajon e tyre: Si Malala Yousafzai, Edlira beson në fuqinë e arsimit dhe të fjalës së lirë. "Një fëmijë, një mësues, një libër dhe një stilolaps mund të ndryshojnë botën." Si Leymah Gbowee, ajo punon për paqe përmes fuqizimit të grave. "Pa gratë nuk ka paqe të qëndrueshme." Si Michelle Bachelet, ajo beson se politika përmirësohet kur gratë janë në qendër të vendimmarrjes. "Kur gratë marrin pjesë në politikë, politika përmirësohet." Si Shirin Ebadi, ajo e di se drejtësia është e pandashme nga paqja. "Paqja nuk mund të ekzistojë pa drejtësi. Drejtësia nuk mund të ekzistojë pa të drejta të njeriut." Fjalë që frymëzojnë – për të sotmen dhe të nesërmen Këto thënie reflektojnë shpirtin e Edlirës dhe misionin e saj: "Nuk ka armë më të fuqishme se fjala e ngritur për drejtësi." – Malala Yousafzai "Unë nuk jam e lirë derisa çdo grua tjetër të jetë e lirë." – Audre Lorde "Aktivizmi nuk është një punë, është një mënyrë jetese." – Angela Davis "Fuqia nuk jepet – ajo merret." – Gloria Steinem "Nëse do të ndryshosh botën, fillo nga komuniteti yt."  – Wangari Maathai "Gratë janë gjysma e shoqërisë. Nëse ato nuk përfaqësohen, atëherë as shoqëria nuk është e plotë."  – Michelle Obama Një shembull frymëzimi për brezat që vijnë Edlira Çepani jo vetëm flet thjesht për të drejtat – ajo i jeton ato. Në çdo takim, në çdo fjalim, në çdo ndihmë të dhënë, ajo mbjell fara shprese dhe ndryshimi. Një grua me mendje të kthjellët dhe me një zemër që rreh fort për drejtësinë, për barazinë dhe për dashurinë ndaj njeriut. Ajo është një udhërrëfyese për shumë të reja që duan të jenë pjesë e zgjidhjes, dhe një zë i fuqishëm që na kujton: "Askush prej nesh nuk do konflikte, luftra, probleme. Duam vetëm paqe, një jetë normale ku të rrisim fëmijët me punë dhe dinjitet." Pergatiti: Revista Prestige . Liliana Pere.

Marigona Qerkezi – Zëri që e ngjit artin shqiptar në majat e botës Marigona Qerkezi është një ndër artistet më të ndritura që ka dhënë Shqipëria moderne. Sopranoja me zë të fuqishëm dhe shpirt të thellë artistik ka arritur të hyjë në panteonin e interpretueseve më të respektuara të muzikës operistike ndërkombëtare. E lindur në Zagreb në një familje artistësh, ajo i mbolli rrënjët e talentit të saj që herët – duke dhënë shfaqjen e parë si soliste që në moshën gjashtëvjeçare në Lubjanë. Ky ishte fillimi i një rruge të jashtëzakonshme që e çoi drejt skenave më të mëdha të botës. Formimi i saj muzikor nisi në Akademinë e Arteve në Prishtinë, ku studioi flaut dhe këndim. Më tej, ajo përfundoi studimet bachelor në Menaxhim Biznesi në Universitetin Staffordshire në Mbretërinë e Bashkuar, duke treguar një balancë të admirueshme mes artit dhe dijes praktike. Kjo përgatitje e gjithanshme u bë një shtyllë e fortë për karrierën që do të pasonte. Koncertet më të fundit të karrierës së Marigonas 2025 🎼 Një natë gala me zërin e fuqishëm të Marigona Qerkezit  Teatri Kombëtar i Operës dhe Baletit, Tiranë – 12 qershor 2025 Marigona Qerkezi, magjepsi publikun me një performancë të jashtëzakonshme, e mbushur me elegancë, pasion dhe virtuozitet. Zëri i saj i fuqishëm dhe emocional u kthye në urë mes kulturave, duke përçuar thellësisht çdo notë. 🎶 Programi i koncertit solli një udhëtim muzikor të pasur – nga emocionet klasike të Verdit, te dramatizmi modern i Bernsteinit, e deri te tingujt autentikë shqiptarë, duke krijuar një peizazh artistik që mbeti i gdhendur në kujtesën e të pranishmëve. 🎻 Gala u shoqërua mjeshtërisht nga Kori dhe Orkestra Simfonike e TKOBAP, nën drejtimin e dy dirigjentëve të shquar: maestro Fabrizio Maria Carminati dhe Dritan Lumshi, të cilët i dhanë performancës një dimension të lartë artistik, duke e bërë çdo çast të ndritshëm dhe të fuqishëm.  Mbrëmja gala – një përqafim i madh muzikor për publikun e Tiranës dhe një dëshmi e lavdisë së zërit të saj në skenat më të rëndësishme. ✨ Një ngjarje e rrallë që festoi jo vetëm talentin e Marigonës, por edhe fuqinë shëruese dhe ngritëse të muzikës së mirëfilltë. Maj 2025:Debutoi në rolin dramatik të Tosca-s në operën e Puccinit në Operën Mbretërore Daneze në Kopenhagë, nën regjinë e regjisorit të njohur Kasper Holten. Ky rol i dha mundësinë të tregojë jo vetëm fuqinë vokale, por edhe aftësinë për të interpretuar emocionalisht me intensitet skenik. Prill-Maj 2025 : Interpretoi rolin e Normës në operën e Bellinit në Operën e Frankfurtit, në një seri prej nëntë shfaqjesh, ku publiku dhe kritika vlerësuan thellësinë e shprehjes së saj dhe kontrollin e jashtëzakonshëm teknik. Maj, më 22 viti 2025 : Shënoi debutimin e saj si Aida në Deutsche Oper Berlin, një ndër skenat më prestigjioze të Evropës, duke impresionuar me vokalin brilant dhe prezencën mbresëlënëse. Viti 2024 Dhjetor: Performoi në një gala koncert në Prishtinë, së bashku me tenorin e njohur Saimir Pirgu, duke interpretuar pjesë nga repertori operistik shqiptar dhe ndërkombëtar. Ishte një natë magjike që bashkoi tingujt e shpirtit shqiptar me mjeshtërinë ndërkombëtare. Tetor: Debutoi si Lucrezia Contarini në operën “I due Foscari” të Verdit në Teatro La Fenice në Venecia, një tjetër moment kulmor që konfirmoi aftësitë e saj për të trajtuar role të ndërlikuara me ndjeshmëri të lartë. Shtator: Interpretoi rolin e Aida-s në hapjen e sezonit operistik në A Coruña, Spanjë, duke rrëmbyer zemrat e publikut me një interpretim të fuqishëm dhe elegant. ✨️Karriera ndërkombëtare dhe skenat prestigjioze Marigona ka interpretuar në shumë skena të famshme të botës, duke përfshirë: Royal Opera House Muscat, Oman – si Mbretëresha e Natës në “Flauti Magjik” të Mozartit. Teatro Lirico dhe Teatro Petruzzelli, Itali – në rolet e Lucia di Lammermoor dhe Manon Lescaut. Teatro Nacional de São Carlos, Lisbonë. Teatro La Fenice, Venecia – si Lucrezia Contarini. Deutsche Oper Berlin – si Aida. Opera Mbretërore Daneze, Kopenhagë – si Tosca. Kudo ku ka interpretuar, Marigona ka rrëmbyer duartrokitje dhe vlerësime nga publiku dhe kritika, duke përçuar emocion dhe profesionalizëm të rrallë. ✨️✨️✨️Çmime dhe vlerësime që dëshmojnë madhështinë e saj Marigona është fituese e shumë çmimeve prestigjioze: Çmimi i parë në Konkursin e Operës Leyla Gencer dhe çmimi special nga Accademia Teatro alla Scala, që e vendosin atë në mesin e zërave më premtues të operës botërore. Çmimi i parë në Konkursin Ndërkombëtar “Magda Olivero”. Çmimi special “Më i miri nën 25 vjeç” në Konkursin Ndërkombëtar të Operës Portofino. Nominimi si “Yll në rritje” nga The International Opera Awards dhe përfshirja në listën “Top Rising Stars” nga OperaWire në vitin 2023, që konfirmojnë se ajo është një ndër artistet më të ndjekura dhe të vlerësuara të brezit të saj. Marigona Qerkezi  është një ambasadore e artit shqiptar. Ka interpretuar në Slloveni, Itali, Mbretërinë e Bashkuar, Holandë, Kroaci, Gjermani, Shqipëri, Zvicër, Turqi, Mal të Zi, Spanjë, Oman, Japoni dhe SHBA, duke shpërndarë zërin e kulturës sonë në çdo cep të globit. Në çdo skenë, ajo ngre lart flamurin e krenarisë kombëtare me elegancë dhe pasion. Frymëzim për gjeneratat e reja Rruga e Marigonës është dëshmi e gjallë se talenti, kur shoqërohet me përkushtim, punë të palodhur dhe vizion të qartë, mund të depërtojë përtej kufijve. Për shumë të rinj që ëndërrojnë skenën, Marigona është dritëhije shprese dhe dëshmi e fuqisë që ka arti për të ndryshuar jetë. Përfundim Marigona Qerkezi është një zë i shpirtit shqiptar në botë. Me çdo notë që këndon, me çdo rol që interpreton, ajo e ndërton një urë mes kulturave dhe shpirtërave, duke na bërë krenarë dhe duke lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e muzikës klasike. 🎼 Një zë që ngjitet drejt yjeve – Marigona Qerkezi! 🌟 Një nga zërat më të fuqishëm në skenën operistike ndërkombëtare, ajo nuk këndon vetëm me zërin… por me virtuozitetin e shpirtit!