Search Results
Results found for empty search
- "Pandeli Papalilo â Inxhinieri i palodhur, qĂ« i dha zĂ« TV- Shqiptar, njĂ« jetĂ« mbi valĂ«t e transmetimit"
"Pandeli Papalilo â NjĂ« jetĂ« mbi valĂ«t e transmetimit" NĂ« historinĂ« teknologjike dhe kulturore tĂ« ShqipĂ«risĂ«, emrat e mĂ«dhenj nuk janĂ« gjithmonĂ« ata qĂ« qĂ«ndrojnĂ« para kamerĂ«s. Shpesh, janĂ« njerĂ«zit pas skenĂ«s ata qĂ« me dije, pĂ«rkushtim dhe vizion e kanĂ« ndryshuar rrjedhĂ«n e njĂ« epoke. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« Pandeli Papalilo â inxhinieri specialist, Drejtori Teknik i Radio Televizionit Shqiptar (RTSH), njeriu qĂ« ngriti antenat qĂ« lidhĂ«n njĂ« komb me pamje te veçanta pĂ«rmes sinjalit televiziv. Dokumentari me titull "Pandeli Papalilo â Imazhi yt mbi re", realizuar nga bashkĂ«shortja e tij, Angjelina Xhara Papalilo, njĂ« nga spikeret e para tĂ« lajmeve dhe skenariste me kontribut tĂ« veçantĂ« nĂ« kinematografinĂ« shqiptare, sjell nĂ« vĂ«mendje njĂ« histori tĂ« bukur dashurie pĂ«r profesionin dhe pĂ«r atdheun. Ky dokumentar nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« portret i njĂ« inxhinieri tĂ« shquar, por edhe njĂ« rrĂ«fim i ndjeshĂ«m mbi jetĂ«n familjare, kujtimet, sfidat dhe arritjet qĂ« lanĂ« gjurmĂ« nĂ« zhvillimin e transmetimeve audiovizive shqiptare. Pandeli Papalilo ishte njĂ« strateg i heshtur, njĂ« mendje e kthjellĂ«t nĂ« kohĂ« tĂ« vĂ«shtira.NjĂ« nga veteranĂ«t e Televizionit, Astrit Omeri thekson personalitetin e veçante te tij.âper mua Pandeli Papalilo nuk ishte inxhinier por Shkencetar. Nuk kishte problem qe nuk e zgjidhte ai njeri⊠Inxhiniere, regjizore, kolege e te aferm na krijojnĂ« portretin e njĂ« njeriu, qe ishte shumĂ« i vlefshĂ«m pĂ«r kohĂ«n qe jetoi! NjĂ« nga arritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« tij ishte drejtimi me kopetentencĂ« te plote profesionale nĂ« ngritjen e antenĂ«s nĂ« malin e Dajtit, njĂ« projekt i ndĂ«rlikuar qĂ« kĂ«rkonte jo vetĂ«m aftĂ«si tĂ« jashtĂ«zakonshme teknike, por edhe diplomaci tĂ« hollĂ«, pasi drejtimi i bisedimeve me specialistĂ«t kinezĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« projekt nuk ishte i lehtĂ«, nĂ« njĂ« kohĂ« tĂ« mbushur me tensione ideologjike dhe sfida infrastrukturore. Ing. Sulejman Basha dhe ing Rexhep Hoxha pĂ«rshkruajnĂ« me hollĂ«si rrezikun e atij profesioni te veçante .Aty ra Ăen Pao Y, duke u bĂ«rĂ« hero.Veshtirsite ishin te shumta por pasioni i brigadĂ«s se te rinjve qe punonin nĂ« Dajt, drejtuar nga ing.Papalilo, i sfidonte ato. Angjelina e pĂ«rjetonte dyfish difektin nĂ« ekran, kur kishte shkarkime rrufesh nĂ« Dajt, si spikere e bashkĂ«shorte⊠Linja e kĂ«tij cifti ishte destinacion i njĂ« fati, qe mblodhi shumĂ« adhurim pranĂ« tyre. NĂ« televizion ata ishin nga çiftet e para, pastaj shpĂ«rtheu pranvera edhe pĂ«r cifte te tjera te njohura. Linja poetike e pĂ«rshkon nga fillimi nĂ« fund te gjithe dokumentarin, qe kthehet nĂ« njĂ« poemĂ« kinematografike⊠Zeri i Ă«mbĂ«l dhe shumĂ« i veçante i AngjelinĂ«s, shumĂ« herĂ« te bĂ«n te jetosh emocione te plota tĂ« njĂ« lidhje sa interesante, aq edhe sfidante! Por mbi te gjitha nĂ« kĂ«tĂ« dokumentar flasin kujtimet e kolegĂ«ve dhe bashkĂ«punĂ«torĂ«ve tĂ« ngushtĂ« tĂ« tij, tĂ« cilĂ«t e pĂ«rshkruajnĂ« Pandeliun si njĂ« profesionist tĂ« pĂ«rkushtuar, tĂ« qetĂ« dhe tĂ« saktĂ«, njĂ« njeri qĂ« e njihte mirĂ« vlerĂ«n e pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« dhe ndikimin e punĂ«s sĂ« tij mbi jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« shqiptarĂ«ve. Regjisori i njohur, Ylli Pepo Ă«shte si njĂ« kolonĂ« vertebrore e filmit. Tre intervistat e tij mbeten historike nga mĂ«nyra e vlerĂ«simit emocional te njĂ« specialisti te vertetĂ«âŠâE kisha si Vlla, si idhull, si shĂ«mbullââŠ,thote ai. FalĂ« tij dhe brezit tĂ« inxhinierĂ«ve e teknikeve te atyre kohĂ«ve ShqipĂ«ria u lidh pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« me botĂ«n pĂ«rmes ekraneve bardh e zi, dhe mĂ« vonĂ«, me ngjyra. Sa bukur flet vajza e Drejtorit teknik, Emin Klosi, e paraprirĂ« nga thĂ«nia e ing. Xhemil Dautaj, se Pandi dhe ai ishin si dy pende qe, qe tĂ«rhiqni teknikĂ«n e RTSH. Teuta Klosi Strazimiri, nĂ« kuadrot e filmit vendoset mes dy fotove historike nga kolektivi i apasionuar i Televizioni Shqiptar, tek shkallĂ«t e nderteses se re. Sa imresionuse edhe fotot e kujtimeve nga puna dhe nga jeta. NĂ« analizĂ«n e kĂ«tij dokumentari emocional tepĂ«r interesante Ă«shtĂ« thurja si e njĂ« âgĂ«rsheteâ plot ngjyra episodeve jetesore pranĂ« ujrave te lumenjve, liqeneve, detitâŠTe befasishme montohen edhe majĂ« malet nga origjina deri nĂ« pika te ndryshme ku montoheshin antenat. NĂ« filmin dokumentar ka vibracione te thellĂ« , te dukshme e te padukshme njĂ«kohĂ«sisht⊠Angjelina , jo vetĂ«m qĂ« na jep njĂ« pasqyrĂ« tĂ« rrallĂ« tĂ« punĂ«s e jetes se bashkĂ«shortit tĂ« saj si figurĂ« teknike, por edhe si bashkĂ«short , prind dhe njeri i ndjeshĂ«m⊠Poezia ku flasin syteâŠVete perqafimi mes çiftit, nĂ« mes tĂ« filmit, flasin pĂ«r gjuhĂ« ndjenjash dhe emocionesh fine⊠Kujtimet nga jeta nĂ« TiranĂ« dhe mĂ« pas nĂ« AthinĂ«, tregojnĂ« njĂ« jetĂ« tĂ« pasur nĂ« pĂ«rjetime, nĂ« pĂ«rkushtim dhe nĂ« pĂ«rballje me ndryshimet e kohĂ«s. Ky dokumentar nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« homazh pĂ«r njĂ« inxhinier tĂ« shquar, por edhe njĂ« akt dashurie, njĂ« testament i heshtur i njĂ« epoke qĂ« shpesh harrohet, por qĂ« ka qenĂ« themeli mbi tĂ« cilin u ndĂ«rtua e ardhmja mediatike e ShqipĂ«risĂ«. NĂ« njĂ« kohĂ« ku transmetimet televizive janĂ« bĂ«rĂ« rutinĂ«, pakkush e mendon se dikur çdo valĂ« qĂ« arrinte nĂ« shtĂ«pi ishte fryt i njĂ« pune tĂ« jashtĂ«zakonshme, tĂ« lodhshme dhe shpesh tĂ« rrezikshme. Dokumentari "Pandeli Papalilo â Imazhi yt mbi re" e risjell kĂ«tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim. NjĂ« film qĂ« Ă«shtĂ« njĂ«kohĂ«sisht rrĂ«fim teknik, poetik dhe njerĂ«zor. Dhe si gur themeltar nĂ« kĂ«tĂ« dokumentar Ă«shtĂ« tregimi i Drejtorit Teknik te RTSH, prof. Rifat Kryeziu, qĂ« kur u largua nga jeta Pandeli Papalilo, shkroi kujtimet themelore nga jeta e tij,duke theksuar si pike kulminante ngritjen e Stacionit transmetues te Mides, ku sinjali televiziv i shpernda nga Shqiperia nĂ« KosovĂ« e gjithĂ« trojet shqiptare pĂ«rreth. Bukur shumĂ« dhe intervista e prof. te Universitetit te PrishtinĂ«s, Jeton Kelmendi. Teper emocionale edhe tregimet e te afermeve, Cancovi e Xharovi. Ndersa mediton mbasi ke pare filminâŠdo t'a shikosh pĂ«rseriâŠTe mbetet njĂ« peng, si ikin disa njerĂ«z para kohe⊠Cuditerisht nĂ« tre intervista theksohet pirja e duhanit⊠Ashtu e kujton regjisori Xhelil Aliu, nĂ« intervistĂ«n e plotĂ« per te, ashtu e kujton gazetarja e Rtsh, Luiza Musta, ashtu e citon vete Angjelina nĂ« poezinĂ« e saj pĂ«r bashkĂ«shortin Pandi ⊠Familja Ă«shtĂ« e çeliktĂ«, kur trashĂ«gimtaret ndjekin rrugĂ«n e prinderveâŠFĂ«mijĂ«t ,Donaldi dhe Ilirjana, nipat e mbesat do e kujtojnĂ« gjyshin e tyre, jo vetem nga vĂ«llimi poetik i Angjelines, Vese mĂ«ngjesi, jo vetem nga Libri i saj autobiografik, Vrapi e jetes, por edhe nga ky dokumentar i qendisur me mjeshtĂ«ri profesionale dhe dashuri tĂ« dlirĂ«. Sekreti i krijimit tĂ« tij, Ă«shte se filmi i ravijezua nga casti afizik qe i ndodhi kineastes me kariereâŠkur ju shfaq mbi re portreti i tij⊠ĂuditĂ« e shoqerojnĂ« botĂ«n e saj te pasur emocionale. Nga filmi nĂ« film ajo ka treguar se nuk ndalet nga mosha⊠Dokumentari tregon se pas çdo figurĂ« publike, pas çdo zhvillimi tĂ« madh kombĂ«tar, qĂ«ndron njĂ« njeri i thjeshtĂ« me njĂ« ideal tĂ« madh! Pandeli Papalilo ishte njĂ«ri prej tyre. Pergatiti:Liliana Pere.
- Frojdi Sigmund Frojdi nuk u shfaq nĂ« botĂ« si njĂ« filozof i zakonshĂ«m qĂ« ulej nĂ« hijen e njĂ« biblioteke pĂ«r tĂ« menduar mbi jetĂ«n â ai u shfaq si njĂ« zbulues i shpirtit njerĂ«zor, si njĂ« Kolombi i mendje
Sigurisht! Ja njĂ« pĂ«rshkrim i detajuar pĂ«r jetĂ«n e Sigmund Freud dhe filozofinĂ« e tij tĂ« Ă«ndrrave Jeta e Sigmund Freud-it (1856â1939) Sigmund Freud lindi mĂ« 6 maj 1856 nĂ« Freiberg, nĂ« Moravi (sot PĆĂbor, Ăeki), nĂ« njĂ« familje hebreje. Familja e tij u zhvendos nĂ« VjenĂ« kur ai ishte vetĂ«m katĂ«r vjeç, dhe aty ai kaloi pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« jetĂ«s sĂ« tij. Arsimimi dhe karriera: Studioi mjekĂ«si dhe neurologji nĂ« Universitetin e VjenĂ«s. Fillimisht punoi si neurolog, duke studiuar sistemin nervor dhe çrregullimet e tij. MĂ« pas, filloi tĂ« merrej me raste tĂ« pacientĂ«ve me çrregullime psikologjike, duke pĂ«rdorur teknika si hipnoza. NĂ« vitet 1890-1900 zhvilloi psikanalizĂ«n, njĂ« teori dhe praktikĂ« pĂ«r trajtimin e çrregullimeve mendore. Momente tĂ« rĂ«ndĂ«sishme: 1900: botoi librin "Interpretimi i Ăndrrave" (Die Traumdeutung), njĂ« vepĂ«r thelbĂ«sore qĂ« vendosi themelet e psikanalizĂ«s. U pĂ«rball me shumĂ« kritika dhe refuzime akademike, por ndĂ«rkohĂ« fitoi njĂ« rreth besnik ndjekĂ«sish, pĂ«rfshirĂ« Carl Jung dhe Alfred Adler, tĂ« cilĂ«t mĂ« vonĂ« u ndanĂ« prej tij Si hebre, u pĂ«rball me pĂ«rndjekje nga nazistĂ«t. NĂ« vitin 1938, pas aneksimit tĂ« AustrisĂ« nga Gjermania, Freud u detyrua tĂ« emigrojĂ« nĂ« LondĂ«r. Vdiq mĂ« 23 shtator 1939, nga njĂ« kancer nĂ« nofull, pĂ«r shkak tĂ« pirjes sĂ« rĂ«ndĂ« tĂ« purove. đ Filozofia e Ă«ndrrave sipas Freud-it Freud e konsideronte Ă«ndrrĂ«n si "rruga mbretĂ«rore drejt pavetĂ«dijes". Parimet kryesore tĂ« teorisĂ« sĂ« tij mbi Ă«ndrrat: 1. Ăndrrat si shprehje e dĂ«shirave tĂ« fshehura Sipas Freud-it, çdo Ă«ndĂ«rr pĂ«rfaqĂ«son dĂ«shira tĂ« pavetĂ«dijshme, zakonisht tĂ« shtypura gjatĂ« jetĂ«s. 2. Struktura e Ă«ndrrĂ«s Freud e ndan Ă«ndrrĂ«n nĂ« dy nivele: PĂ«rmbajtja e dukshme (manifest) â ajo qĂ« kujtojmĂ« kur zgjohemi. PĂ«rmbajtja e fshehtĂ« (latente) â kuptimi i vĂ«rtetĂ«, i pavetĂ«dijshĂ«m, qĂ« fshihet pas simboleve tĂ« Ă«ndrrĂ«s. 3. Puna e Ă«ndrrĂ«s (dream-work) Procesi pĂ«rmes tĂ« cilit mendja kthen pĂ«rmbajtjen e fshehtĂ« nĂ« njĂ« Ă«ndĂ«rr tĂ« shpjegueshme: Kondensimi â shumĂ« ide tĂ« ndryshme pĂ«rfaqĂ«sohen nĂ« njĂ« imazh tĂ« vetĂ«m. Zhvendosja â ndjenjat e forta zhvendosen nĂ« objekte mĂ« tĂ« sigurt Simbolizimi â dĂ«shirat shprehen nĂ« formĂ« simbolike (psh: tuneli mund tĂ« simbolizojĂ« lindjen ). Riorganizimi â mendja ndĂ«rton njĂ« histori tĂ« logjikshme qĂ« maskon dĂ«shirĂ«n e vĂ«rtetĂ« 4. Roli i censurĂ«s psikike Freud besonte se "censura e brendshme" (superegoja) nuk lejon qĂ« dĂ«shirat e rrezikshme tĂ« shfaqen drejtpĂ«rdrejt, kĂ«shtu qĂ« Ă«ndrrat i maskojnĂ« ato pĂ«r tĂ« mos shqetĂ«suar ndĂ«rgjegjen đ Vepra mĂ« tĂ« njohura tĂ« Freud-it pĂ«r Ă«ndrrat: âInterpretimi i Ă«ndrraveâ (1900) â libri mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r Ă«ndrrat dhe themel i psikanalizĂ«s. âTre ese mbi teorinĂ« e seksualitetitâ (1905) â ku lidhet dĂ«shira seksuale me zhvillimin psikologjik dhe Ă«ndrra Sigmund Freud e ndryshoi pĂ«rfundimisht mĂ«nyrĂ«n si njerĂ«zit e shikonin vetveten, Ă«ndrrat dhe mendjen. PĂ«r tĂ«, Ă«ndrrat ishin pasqyra e shpirtit, njĂ« pĂ«rpjekje e mendjes pĂ«r tĂ« pĂ«rpunuar dĂ«shira tĂ« thella qĂ« nuk mund tĂ« pranoheshin lehtĂ« gjatĂ« jetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme. NĂ« fund tĂ« fundit, sipas Freud-it, çdo Ă«ndĂ«rr ka diçka pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« â nĂ«se dimĂ« si ta dĂ«gjojmĂ«. Ai u shfaq si njĂ« zbulues i shpirtit njerĂ«zor, si njĂ« Kolombi i mendjes, qĂ« vendosi tĂ« lundronte jo nĂ« oqeanin e Atlantikut, por nĂ« detet e errĂ«ta tĂ« pavetĂ«dijes. Frojdi pati njĂ« familje hebreje me vlera tĂ« forta kulturore dhe arsimore. Ishte fĂ«mijĂ« i jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« njĂ« familje modeste â babai i tij ishte tregtar, ndĂ«rsa nĂ«na, shumĂ« mĂ« e re, ishte burimi i dashurisĂ« dhe pĂ«rkujdesjes. Ai tregoi shenja gjenialiteti qĂ« herĂ«t, duke mĂ«suar shumĂ« gjuhĂ« qĂ« fĂ«mijĂ« dhe duke u dalluar nĂ« shkollĂ« pĂ«r inteligjencĂ«n e mprehtĂ«. MĂ« vonĂ«, studioi mjekĂ«si nĂ« Universitetin e VjenĂ«s. Aty u thellua nĂ« neurologji, Por ajo qĂ« e shtyu drejt rrugĂ«s sĂ« filozofisĂ« dhe psikologjisĂ« ishte pyetja qĂ« pĂ«rndiqte mendjen njerĂ«zore pĂ«r shekuj: ĂfarĂ« fshihet pas sjelljes sonĂ«? Psikoanaliza " ĂelĂ«si pĂ«r tĂ« hyrĂ« nĂ« dhomat sekrete tĂ« mendjes" Frojdi themeloi psikoanalizĂ«n, njĂ« nga teoritĂ« mĂ« revolucionare pĂ«r natyrĂ«n njerĂ«zore. Por çfarĂ« Ă«shtĂ« psikoanaliza? 1. PavetĂ«dija: Mendja jonĂ« Ă«shtĂ« si njĂ« ajsberg â pjesa mĂ« e madhe e saj Ă«shtĂ« nĂ«n ujĂ«. PavetĂ«dija pĂ«rmban dĂ«shira tĂ« shtypura, kujtime, trauma dhe impulset tona mĂ« tĂ« thella. 2. Id, Ego dhe Superego: Frojdi e ndau mendjen nĂ« kĂ«to tri pjesĂ«: Id <dĂ«shirat primitive (urinĂ«, agresionin, kĂ«naqĂ«sinĂ«). Ego < ndĂ«rmjetĂ«si qĂ« pĂ«rpiqet tĂ« balancojĂ« realitetin dhe dĂ«shirat. Superego < morali dhe ndĂ«rgjegjja qĂ« na thotĂ« çfarĂ« Ă«shtĂ« e drejtĂ«. 3. Teoria e Ă«ndrrave: Sipas Frojdit, Ă«ndrrat janĂ« ârruga mbretĂ«rore drejt pavetĂ«dijesâ. Ato nuk janĂ« thjesht skena tĂ« çuditshme, por mesazhe tĂ« koduara tĂ« dĂ«shirave tĂ« shtypura. 4. Transferenca dhe rezistenca: NĂ« terapi, pacienti shpesh "transferon" ndjenjat qĂ« ka pĂ«r dikĂ« tjetĂ«r ( p.sh prindĂ«rit) tek terapisti. Kjo zbĂ«rthen marrĂ«dhĂ«niet dhe plagĂ«t e fshehura. 5. Liria pĂ«r tĂ« folur: Ai inkurajoi pacientĂ«t tĂ« flisnin lirshĂ«m â nga aty lindi âshtrati i analizĂ«sâ. Truri, Ă«ndrrat dhe shpirti i njeriut Frojdi nuk ishte neurolog tipik â ai shihte trurin si njĂ« labirint tĂ« mbushur me dhoma tĂ« fshehta. Ai ishte ndĂ«r tĂ« parĂ«t qĂ« besoi se mendimet dhe ndjenjat mund tĂ« kenĂ« origjinĂ« tĂ« pavetĂ«dijshme dhe tĂ« ndikojnĂ« sjelljen tonĂ« pa qenĂ« tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r to. NĂ« Ă«ndrra, ai shihte shfaqjen e dĂ«shirave tĂ« papĂ«rmbushura. NjĂ« vajzĂ« qĂ« sheh njĂ« pemĂ« qershie duke u djegur mund tĂ« jetĂ« duke pĂ«rjetuar njĂ« pĂ«rplasje emocionale qĂ« vetĂ« nuk e kupton. Krahasimi me filozofĂ« tĂ« tjerĂ« Ndryshe nga Sokrati, i cili thoshte âNjih vetvetenâ pĂ«rmes arsyes dhe dialogut, Frojdi sugjeronte âzhytu nĂ« errĂ«sirĂ«n tĂ«nde, aty ku logjika sâka dritĂ«â. Ndryshe nga Descartes, qĂ« tha âUnĂ« mendoj, pra jamâ, Frojdi do tĂ« thoshte âUnĂ« jam, edhe kur nuk e di se çfarĂ« mendojâ. Nietzsche ishte ndoshta mĂ« afĂ«r me tĂ« â i errĂ«t, introspektiv, eksplorues i instinkteve njerĂ«zore â por Frojdi pĂ«rdori mjete klinike dhe empirike pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar atĂ« qĂ« Nietzsche thjesht filozofonte. Ndikimi nĂ« kulturĂ«, art dhe jetĂ«n e pĂ«rditshme Frojdi ka lĂ«nĂ« gjurmĂ« nĂ« letĂ«rsi, film, pikturĂ« dhe vetĂ« mĂ«nyrĂ«n si e kuptojmĂ« vetveten. Filmat e Hitchcock, romanet e Kafka-s, pikturat e Salvador DalĂ â tĂ« gjitha kanĂ« gjurmĂ« frojdiane. NĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme, kur dikush thotĂ«: âA ndoshta kjo vjen nga fĂ«mijĂ«ria ime?â apo âNdoshta kjo Ă«shtĂ« njĂ« dĂ«shirĂ« e pavetĂ«dijshmeâ, po flet gjuhĂ«n e Frojdit. ĂfarĂ« e dallon Frojdin nga tĂ« tjerĂ«t? Frojdi nuk kĂ«rkonte kuptimin e jetĂ«s ai kĂ«rkonte kuptimin e vetvetes. Ai nuk ofroi receta morale ose rrugĂ« drejt virtytit. Ai ofroi njĂ« pasqyrĂ« tĂ« thellĂ«, shpesh tĂ« frikshme, por tĂ« vĂ«rtetĂ« mbi njeriun. Ai u pĂ«rpoq tĂ« pĂ«rgjigjej jo nĂ« âĂfarĂ« duhet tĂ« bĂ«jmĂ«?â, por nĂ« âPse bĂ«jmĂ« atĂ« qĂ« bĂ«jmĂ«?â, dhe kjo e bĂ«n unik nĂ« historinĂ« e filozofisĂ«. NĂ« fund, Frojdi nuk ishte vetĂ«m njĂ« filozof apo psikolog <ai ishte njĂ« shkrimtar i shpirtit njerĂ«zor. Ai nuk e shpiku shpirtin e njeriut < ai thjesht hapi derĂ«n dhe na ftoi tĂ« shohim brenda. Pergatiti. Liliana Pere
- Tim Berners Lee , shpikësi i World Wide Web-ë it,
#RevistaPrestige #WorlWideWeb #InformationTecnology #TimBernerLee Revista Prestige ju njeh me⊠Tim Berners Lee , shpikĂ«si i World Wide Web-Ă« it, njeriu qĂ« ndryshoi botĂ«n NĂ« historinĂ« e teknologjisĂ«, vetĂ«m pak individĂ« kanĂ« lĂ«nĂ« njĂ« ndikim aq tĂ« madh sa Tim Berners-Lee, njeriu i cili shpiku dhe zhvilloi World Wide Web rrjetin global qĂ« na lidh tĂ« gjithĂ« dhe qĂ« sot Ă«shtĂ« pjesĂ« thelbĂ«sore e jetĂ«s sonĂ«. Por kush Ă«shtĂ« ky burrĂ« i thjeshtĂ«, me ide tĂ« mĂ«dha, qĂ« i dha botĂ«s njĂ« platformĂ« tĂ« pakufizuar pĂ«r informacion? Origjina dhe familja Timothy John Berners-Lee lindi mĂ« 8 qershor 1955 nĂ« LondĂ«r, Angli, nĂ« njĂ« familje ku teknologjia ishte pjesĂ« e pĂ«rditshmĂ«risĂ«. TĂ« dy prindĂ«rit e tij, Conway Berners-Lee dhe Mary Lee Woods, ishin programues kompjuterĂ«sh dhe punonin nĂ« zhvillimin e kompjuterĂ«ve tĂ« parĂ« elektronikĂ« nĂ« BritaninĂ« e Madhe. Kjo ndikoi shumĂ« nĂ« formimin e tij tĂ« hershĂ«m, duke e bĂ«rĂ« qĂ« tĂ« ketĂ« njĂ« afeksion dhe kureshtje tĂ« madhe pĂ«r programimin dhe botĂ«n digjitale qĂ« nĂ« moshĂ« shumĂ« tĂ« re. Arsimi Pas pĂ«rfundimit tĂ« shkollĂ«s sĂ« mesme, Tim ndoqi studimet nĂ« Universitetin e Oksfordit, ku mori njĂ« diplomĂ« nĂ« FizikĂ« nĂ« vitin 1976. GjatĂ« studimeve, ai u njoh me konceptet bazĂ« tĂ« informatizimit dhe programimit, si dhe me mĂ«nyrĂ«n sesi makinat mund tĂ« ndĂ«rveprojnĂ« mes tyre pĂ«rmes kodit. Por, edhe pse fizikani me profesion, pasioni i tij i vĂ«rtetĂ« mbeti nĂ« teknologjinĂ« e informacionit. Eksperiencat e hershme dhe karriera Pas diplomimit, Berners-Lee punoi nĂ« disa kompani tĂ« teknologjisĂ«, ku zhvilloi softuerĂ« pĂ«r kompjuterĂ« dhe mĂ«simdhĂ«nie nĂ« gjuhĂ« programimi. NĂ« fund tĂ« viteve 1980, ai u bashkua me CERN, organizatĂ«n evropiane pĂ«r kĂ«rkime nĂ« fizikĂ«n e grimcave nĂ« GjenevĂ«, ZvicĂ«r. CERN ishte njĂ« laborator i madh ku punonin mijĂ«ra shkencĂ«tarĂ« nga e gjithĂ« bota dhe ku shkĂ«mbimi i informacionit ishte jetik. NĂ« kĂ«tĂ« mjedis multidisiplinar, ku informacioni ishte i shpĂ«rndarĂ« dhe i vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu ndarĂ« me efikasitet, Berners-Lee pa njĂ« problem thelbĂ«sor: mungesa e njĂ« sistemi tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r shkĂ«mbimin e informacionit nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« shpejtĂ« dhe tĂ« thjeshtĂ«. Shpikja e World Wide Web NĂ« vitin 1989, Berners-Lee propozoi njĂ« ide revolucionare pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« rrjeti global qĂ« do tĂ« lejonte shkĂ«mbimin e informacionit pĂ«rmes njĂ« sistemi hipertexti. Ai krijoi protokollin HTTP (Hypertext Transfer Protocol), gjuhĂ«n HTML (Hypertext Markup Language) dhe sistemin e adresave URL (Uniform Resource Locator) â tre elementĂ«t kryesorĂ« qĂ« sot pĂ«rbĂ«jnĂ« themelet e çdo faqeje nĂ« internet. NĂ« vitin 1991, Berners-Lee publikoi faqen e parĂ« tĂ« internetit dhe bĂ«ri qĂ«Â World Wide Web-i tĂ« ishte i aksesueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ«. Ky sistem lejoi qĂ« çdo pĂ«rdorues, nga shkencĂ«tari nĂ« CERN, tek çdo qytetar nĂ« botĂ«, tĂ« mund tĂ« krijonte, tĂ« ndante dhe tĂ« gjenin informacion lehtĂ«sisht, pa barriera teknike apo financiare. Filozofia dhe ndikimi social NjĂ« nga arsyet kryesore pse Tim Berners Lee Ă«shtĂ« i adhuruar jo vetĂ«m si shpikĂ«s, por edhe si njĂ« vizionar humanist, Ă«shtĂ« mĂ«nyra si ai vendosi tĂ« bĂ«jĂ« World Wide Web-in njĂ« platformĂ« tĂ« hapur dhe falas. Ai nuk kĂ«rkoi patentĂ« apo fitime financiare, por donte qĂ« ky mjet tĂ« ishte i lirĂ« dhe i aksesueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ«, pa pĂ«rjashtime. Berners-Lee shpesh thekson se interneti duhet tĂ« jetĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« e lirĂ«, e sigurt dhe e barabartĂ«, ku çdo person ka tĂ« drejtĂ« tĂ« shprehĂ« veten dhe tĂ« ketĂ« qasje nĂ« informacion. Ai lufton pĂ«r privatĂ«sinĂ«, etikĂ«n dhe decentralizimin e rrjetit, duke u pĂ«rpjekur qĂ« teknologjia tĂ« mos pĂ«rdoret pĂ«r shtypje apo manipulim. serveri i parĂ« NjĂ« moment i veçantĂ« nĂ« historinĂ« e tij Ă«shtĂ« krijimi i serverit tĂ« parĂ« tĂ« World Wide Web-it nĂ« CERN, qĂ« u bĂ« nĂ« njĂ« kompjuter NeXT, njĂ« makinĂ« e thjeshtĂ« nĂ« krahasim me standardet e sotme. MegjithatĂ«, pĂ«rmes durimit dhe pasionit, Berners-Lee zhvilloi softuerin e parĂ« qĂ« mundĂ«soi krijimin dhe shfletimin e faqeve tĂ« internetit, duke e bĂ«rĂ« realitet idenĂ« e tij tĂ« guximshme. Projekte tĂ« reja dhe vizioni i sĂ« ardhmes i Tim Berners Lee PĂ«rtej shpikjes sĂ« tij mĂ« tĂ« famshme, Tim Berners-Lee Ă«shtĂ« i angazhuar nĂ« projekte tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar internetin, duke pĂ«rfshirĂ« edhe iniciativĂ«n Solid, e cila synon tĂ« decentralizojĂ« kontrollin e tĂ« dhĂ«nave personale dhe tâi japĂ« pĂ«rdoruesve mĂ« shumĂ« kontroll mbi privatĂ«sinĂ« e tyre online. Citati i tij i njohur: âInternet duhet tĂ« jetĂ« njĂ« dhuratĂ« pĂ«r njerĂ«zimin â njĂ« hapĂ«sirĂ« ku informacioni Ă«shtĂ« i lirĂ« dhe tĂ« gjithĂ« mund tĂ« pĂ«rfitojnĂ«.â Revista Prestige, prezanton figurĂ«n e Tim Berners-Lee, njeriun qĂ« me thjeshtĂ«sinĂ« e idesĂ« sĂ« tij dhe forcĂ«n e vizionit ka krijuar njĂ« botĂ« tĂ« re komunikimi dhe mundĂ«sish. âšïž Ai Ă«shtĂ« njĂ« shembull i shkĂ«lqyer i forcĂ«s sĂ« inovacionit pĂ«r tĂ« ndryshuar botĂ«n dhe njĂ« frymĂ«zim pĂ«r tĂ« gjithĂ« ne, qĂ« tĂ« besojmĂ« se edhe njĂ« ide e vetme mund tĂ« bĂ«het njĂ« shpikje Histori te treguara pĂ«r World Wide Web (WWW) 1. IdetĂ« nĂ« kafene Tim Berners-Lee shpesh diskutonte idetĂ« e tij pĂ«r njĂ« rrjet global nĂ« kafenen e CERN-it me kolegĂ«t e tij, ku njĂ« pyetje e thjeshtĂ« si âPse nuk mund tĂ« ndashmĂ« informacion mĂ« lehtĂ«?â ndezi idenĂ« pĂ«r tĂ« krijuar web-in. 2. Kompjuteri NeXT Faqja e parĂ« e internetit dhe serveri i parĂ« u krijuan nĂ« njĂ« kompjuter NeXT, qĂ« ishte mjaft i thjeshtĂ« dhe jo shumĂ« i fuqishĂ«m, por shĂ«rbeu si baza pĂ«r tĂ« gjithĂ« web-in. 3. Emri 'World Wide Web' Termi âWorld Wide Webâ erdhi nga njĂ« lojĂ« fjalĂ«sh me kolegĂ«t, duke u pĂ«rpjekur tĂ« pĂ«rshkruanin njĂ« rrjet tĂ« madh lidhjesh qĂ« do pĂ«rshkonte botĂ«n. 4. Faqja e parĂ« e internetit Faqja e parĂ« e internetit ishte shumĂ« e thjeshtĂ«, me tekst vetĂ«m dhe lidhje hipertexti. Ajo ishte nĂ« fakt njĂ« udhĂ«zues pĂ«r atĂ« se çfarĂ« ishte Web-i dhe si funksiononte. 5. Pa pĂ«rfitime financiare personale Tim Berners-Lee nuk mori asnjĂ« fitim financiar personal nga shpikja e tij. Ai donte qĂ« teknologjia tĂ« ishte e lirĂ« dhe e aksesueshme pĂ«r tĂ« gjithĂ«, dhe kjo qĂ«ndroi nĂ« thelbin e suksesit tĂ« saj. 6. Kodimi nĂ« kohĂ« rekord PĂ«r vetĂ«m disa muaj, Berners-Lee krijoi tĂ« gjitha elementet themelore tĂ« web-it: HTTP (protokollin pĂ«r komunikim), HTML (gjuhĂ«n e dokumenteve) dhe URL (adresat e faqeve). 7. Fillimi i njĂ« epoke NjĂ« ditĂ«, nĂ« dhomĂ«n e tij tĂ« vogĂ«l nĂ« CERN, pa pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« njĂ« dokument tĂ« lidhur me njĂ« tjetĂ«r nĂ« kompjuterin e tij â dhe ky ishte momenti i parĂ« qĂ« lindi koncepti i web-it si e njohim sot. 8. AsgjĂ« nuk ishte perfekte nĂ« fillim Faqja e parĂ« kishte shumĂ« limitime dhe nuk kishte grafikĂ« apo multimedia. Por kjo nuk e pengoi atĂ« qĂ« tĂ« shpĂ«rthente nĂ« njĂ« fenomen global. 9. NjĂ« ide e thjeshtĂ«, njĂ« revolucion i madh ShumĂ« njerĂ«z menduan se web-i ishte vetĂ«m njĂ« tjetĂ«r projekt teknik, por ajo u bĂ« baza e internetit modern dhe transformoi mĂ«nyrĂ«n se si komunikojmĂ« dhe jetojmĂ«. Pergatiti:Liliana Pere.
- Maria Luigia e Austrisë" Zemra perandorake që rrahu për Parmën"
Maria Luigia e AustrisĂ« â Zemra perandorake qĂ« rrahu pĂ«r ParmĂ«n NĂ« historinĂ« e EvropĂ«s, ku rrĂ«fimet mbretĂ«rore shpesh janĂ« tĂ« ftohta, tĂ« ngurta dhe tĂ« lidhura ngushtĂ« me pushtetin, ndonjĂ«herĂ« shfaqen figura qĂ« shkĂ«lqejnĂ« ndryshe. Maria Luigia e AustrisĂ« ishte njĂ«ra prej tyre, njĂ« grua qĂ« e jetoi jetĂ«n mes detyrĂ«s dhe ndjeshmĂ«risĂ«, mes madhĂ«shtisĂ« dhe pĂ«rulĂ«sisĂ«, mes VjenĂ«s imperiale dhe ParmĂ«s sĂ« dashur, ku la zemrĂ«n dhe trashĂ«giminĂ« e saj. FĂ«mijĂ«ria dhe familja: mes perandorisĂ« dhe vetmisĂ« E lindur mĂ« 12 dhjetor 1791, nĂ« VjenĂ«, Maria Luigia ishte bija e perandorit tĂ« fuqishĂ«m tĂ« PerandorisĂ« sĂ« ShenjtĂ« Romake, Franz II (mĂ« vonĂ« Franz I i AustrisĂ«), dhe e Maria TeresĂ«s sĂ« Napolit, njĂ« mbretĂ«reshĂ« e rreptĂ«, por e pĂ«rkushtuar. QĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri, ajo u rrit nĂ« njĂ« botĂ« ku gjithçka kishte rend dhe rregull, por pak hapĂ«sirĂ« pĂ«r Ă«ndrra. Ishte njĂ« vajzĂ« e ndjeshme dhe e pĂ«rkorĂ«, por jashtĂ«zakonisht inteligjente. E arsimuar me kujdes nĂ« gjuhĂ«, muzikĂ«, histori dhe filozofi, ajo kishte njĂ« ndjenjĂ« tĂ« fortĂ« pĂ«r artin dhe tĂ« bukurĂ«n, njĂ« pasion qĂ« do ta shoqĂ«ronte gjithĂ« jetĂ«n. Por as fĂ«mijĂ«ria e saj sâishte e mbrojtur nga tronditjet e mĂ«dha tĂ« historisĂ«: nĂ« fund tĂ« shekullit XVIII, kontinenti po tronditej nga fryma e revolucionit francez dhe mĂ« vonĂ« nga ylli nĂ« ngjitje i Napoleon Bonapartit â njĂ« yll qĂ« shumĂ« shpejt do tĂ« ndĂ«rhynte edhe nĂ« fatin e saj. âšïžâšïžâšïžâšïž Martesa me Napoleon Bonopartin kur politika hesht ndjenjat NĂ« vitin 1810, Maria Luigia, vetĂ«m 18 vjeç, martohet me Napoleonin, burrin qĂ« babai i saj e kishte luftuar me vite. Martesa nuk ishte zgjedhje e saj, por njĂ« aleancĂ« politike, njĂ« sakrificĂ« pĂ«r paqen. Ajo e pranoi me pĂ«rulĂ«si, por gjithashtu me ndershmĂ«ri, kĂ«tĂ« fat. NĂ« Paris, u bĂ« PerandoreshĂ« e FrancĂ«s, nĂ«nĂ« e njĂ« djali, Napoleoni II, i quajtur âMbret i RomĂ«sâ " dhe njĂ« figurĂ« publike e dashur nga populli". Por pas rĂ«nies sĂ« Napoleonit dhe humbjes sĂ« tij nĂ« Waterloo, jeta e saj mori njĂ« kthesĂ« tjetĂ«r. âšïžâšïžâšïž NĂ« vitin 1814, ajo u caktua nga babai i saj si DukeshĂ« sovrane e ParmĂ«s, Piacenzas dhe Guastalla-s , njĂ« titull qĂ« do ta shndĂ«rronte jo vetĂ«m nĂ« sundimtare, por edhe nĂ« "nĂ«nĂ«" tĂ« qytetit tĂ« ParmĂ«s, njĂ« qytet tĂ« cilin do ta donte dhe do ta formĂ«sonte me gjithĂ« shpirtin e saj. Parma: qyteti qĂ« fitoi zemrĂ«n e njĂ« perandoreshe Kur mbĂ«rriti nĂ« Parma, Maria Luigia nuk ishte mĂ« njĂ« perandoreshĂ« franceze, por njĂ« grua e ndjeshme qĂ« kĂ«rkonte kuptim dhe qetĂ«si. Dhe Parma ia dha kĂ«tĂ«. âšïžâšïžâšïž Ajo nuk sundoi si njĂ« despot, por si njĂ« nĂ«nĂ« e kujdesshme, e pranishme, e lidhur me njerĂ«zit dhe me shpirtin e qytetit. NĂ«n drejtimin e saj, Parma pĂ«rjetoi njĂ« epokĂ« tĂ« artĂ«. Ajo rindĂ«rtoi Teatrin Regio, mbĂ«shteti muzikĂ«n dhe artin, pĂ«rkrahu arsimin dhe kulturĂ«n, dhe u bĂ« njĂ« patroneshĂ« e vĂ«rtetĂ« e jetĂ«s publike. NĂ« çdo cep tĂ« qytetit ndiheshin gjurmĂ«t e pĂ«rkujdesjes sĂ« saj: spitalet, shkollat pĂ«r vajzat, biblioteka, jeta artistike. Parma lulĂ«zoi jo vetĂ«m si njĂ« qytet i bukur, por edhe si njĂ« qytet me shpirt. Dhe... Parmigiano Reggiano: mbreti i tryezĂ«s ShumĂ« njerĂ«z, nĂ« mĂ«nyrĂ« instinktive, e lidhin emrin e Maria Luigia-s me njĂ« nga krenaritĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« ParmĂ«s: Parmigiano Reggiano , djathi me aromĂ«, histori dhe identitet unik. âšïžâšïž Thuhet shpesh, pothuajse si njĂ« legjendĂ« urbane, se ishte ajo qĂ« i dha djathit shtytjen pĂ«r tâu bĂ«rĂ« âmbreti i djathraveâ, se ishte ajo qĂ« e vlerĂ«soi, e promovoi dhe i dha njĂ« status tĂ« veçantĂ« nĂ« jetĂ«n gastronomike tĂ« oborrit. Por e vĂ«rteta Ă«shtĂ« edhe mĂ« e thellĂ« dhe mĂ« e bukur. Parmigiano Reggiano, nĂ« fakt, ka lindur shumĂ« mĂ« herĂ«t, nĂ« zemrĂ«n e MesjetĂ«s, nĂ«n duart e murgjve benediktinĂ« dhe cistercianĂ«. KĂ«ta mjeshtĂ«r tĂ« heshtur tĂ« urdhrave fetarĂ«, qĂ« kĂ«rkonin njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« ruajtur qumĂ«shtin pĂ«r mĂ« gjatĂ«, krijuan njĂ« djathĂ« tĂ« fortĂ«, tĂ« pasur, tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m â njĂ« produkt qĂ«, me kalimin e kohĂ«s, u bĂ« njĂ« thesar i vĂ«rtetĂ« i tryezĂ«s italiane. Dokumentet e para pĂ«rmendin Parmigianon qĂ« nĂ« shekullin e 13-tĂ«, duke dĂ«shmuar famĂ«n e tij ndĂ«r tregtarĂ«t dhe oborret evropiane. Pra, kur Maria Luigia mbĂ«rriti nĂ« Parma nĂ« vitin 1814, Parmigiano Reggiano ishte tashmĂ« njĂ« protagonist i pandryshueshĂ«m i kuzhinĂ«s, njĂ« pasuri qĂ« i pĂ«rkiste popullit dhe tokĂ«s. NĂ« histori, emrat e grave qĂ« qĂ«ndrojnĂ« pranĂ« burrave tĂ« mĂ«dhenj shpesh mbeten nĂ« hije. Por Maria Luigia e AustrisĂ«, gruaja e dytĂ« e Napoleon Bonapartit, Ă«shtĂ« njĂ« figurĂ« delikate dhe kontradiktore: njĂ« princeshĂ« e lindur pĂ«r kurorĂ«, njĂ« bashkĂ«shorte e lidhur me politikĂ«n, dhe njĂ« grua e re, qĂ« luftonte mes detyrĂ«s dhe zemrĂ«s. E lindur mĂ« 12 dhjetor 1791, nĂ« zemĂ«r tĂ« perandorisĂ« habsburgase, Maria Luigia ishte bija e Perandorit Francis I tĂ« AustrisĂ« dhe mbesĂ« e MbretĂ«reshĂ«s Marie Antoinette. Rritur nĂ« njĂ« mjedis tĂ« ftohtĂ« oborrtar, ku diplomacia dhe disiplina mbizotĂ«ronin mbi ndjenjat, ajo u edukua me gjuhĂ«, muzikĂ«, art dhe protokoll. Por fĂ«mijĂ«ria e saj u njollos nga urrejtja ndaj Napoleonit, qĂ« nĂ« sytĂ« e familjes sĂ« saj ishte njĂ« âuzurpator korzikasâ qĂ« kishte shkatĂ«rruar rendin tradicional tĂ« EvropĂ«s. Kjo martesĂ« u vendos jo nga dashuria, por nga diplomacia. PĂ«r Napoleonin, ajo ishte njĂ« simbol i fuqisĂ« sĂ« tij , njĂ« aleancĂ« me njĂ« nga familjet mĂ« tĂ« lashta mbretĂ«rore tĂ« EvropĂ«s. PĂ«r AustrinĂ«, ishte njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur armiqtĂ« nĂ«n kontroll. MĂ« 1810, ajo u martua me Perandorin e FrancĂ«s dhe u bĂ« PerandoreshĂ« e FrancĂ«s. NĂ« pamje tĂ« parĂ«, fati i saj dukej mbretĂ«ror: njĂ« burrĂ« i fuqishĂ«m, njĂ« kurorĂ« nĂ« kokĂ«, dhe njĂ« jetĂ« e artĂ« nĂ« Pallatin e Tuileries. Ajo lindi njĂ« djalĂ«, NapolĂ©on François, i cili u quajt Mbreti i RomĂ«s. Por brenda vetes, Maria Luigia ndjente zbrazĂ«ti dhe trishtim. Ajo nuk e donte Napoleonin dhe nuk e ndjente veten tĂ« lirĂ« nĂ« Parisin e zhurmshĂ«m dhe madhĂ«shtor. Kur Napoleoni u rrĂ«zua nga froni mĂ« 1814 dhe u internua nĂ« ElbĂ«, Maria Luigia nuk e ndoqi. NĂ«n ndikimin e babait tĂ« saj dhe kancelarit Metternich, ajo u rikthye nĂ« Itali, ku iu dha titulli Dukesha e ParmĂ«s. Atje, Maria Luigia jetoi nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« qetĂ« dhe mĂ« tĂ« lirĂ«, duke ndĂ«rtuar njĂ« jetĂ« tĂ« re, larg famĂ«s dhe frikĂ«s sĂ« Parisit. NĂ« Parma, ajo u bĂ« njĂ« udhĂ«heqĂ«se e kujdesshme, e dashur pĂ«r popullin dhe e pĂ«rkushtuar nĂ« art, kulturĂ« dhe ndĂ«rtim. U martua nĂ« heshtje me Neipperg, njĂ« gjeneral austriak me tĂ« cilin kishte njĂ« lidhje intime dhe kishte fĂ«mijĂ« me tĂ«. Dashuria, ndoshta pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« jetĂ«n e saj, erdhi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« heshtur Maria Luigia jetoi njĂ« jetĂ« tĂ« gjatĂ« dhe ndĂ«rroi jetĂ« nĂ« vitin 1847. Historia e saj Ă«shtĂ« ajo e njĂ« gruaje qĂ« mbajti njĂ« kurorĂ« tĂ« rĂ«ndĂ« mbi njĂ« zemĂ«r tĂ« brishtĂ«. Ajo nuk ishte njĂ« heroinĂ« romantike si JosĂ©phine, por njĂ« grua qĂ« mĂ«soi tĂ« pĂ«rshtatej, tĂ« qetĂ«sohej dhe tĂ« ndĂ«rtonte jetĂ«n e saj nga hiri i njĂ« martese politike. Ajo u kujtua nga historia si njĂ« perandoreshĂ« e heshtur, njĂ« dukeshĂ« e kulturuar, dhe njĂ« grua me shpirt tĂ« ndare Por ajo qĂ« bĂ«ri Maria Luigia ishte tĂ« njohĂ« vlerĂ«n e tij, ta ruajĂ« traditĂ«n, dhe ta vendosĂ« nĂ« qendĂ«r tĂ« identitetit kulturor tĂ« ParmĂ«s. NĂ« tryezat e saj, nĂ« banketet zyrtare, nĂ« jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« qytetit, Parmigiano Reggiano nuk ishte mĂ« thjesht njĂ« djathĂ« â por njĂ« simbol. NjĂ« trashĂ«gimi qĂ« jeton pĂ«rtej legjendĂ«s Sot, kur ecĂ«n nĂ«pĂ«r rrugĂ«t e qeta tĂ« ParmĂ«s, ndjen ende aromĂ«n e njĂ« kohe tĂ« artĂ«. Teatri, institucionet kulturore, dhe po , edhe raftet e djathrave tĂ« vjetĂ«r qĂ« plaken me durim nĂ« magazinat e Parmigiano Reggiano-s "mbajnĂ« ende emrin e saj nĂ« heshtje". Maria Luigia nuk ishte thjesht njĂ« sundimtare. Ajo ishte zemra qĂ« rrahu pĂ«r njĂ« qytet tĂ« vogĂ«l, por tĂ« madh nĂ« shpirt. Dhe siç ndodh me tĂ« gjitha figurat qĂ« duam, legjenda dhe realiteti ndĂ«rthuren. Ajo sâe shpiku Parmigianon , por e ndihmoi tĂ« bĂ«hej pjesĂ« e pĂ«rhershme e shpirtit Pergatiti: Dr. Liliana Pere.
- Lidhja e Prizrenit, e themeluar më 10 qershor 1878.
RĂ«ndĂ«sia e Lidhjes sĂ« Prizrenit Lidhja e Prizrenit, e themeluar mĂ« 10 qershor 1878, pĂ«rfaqĂ«son njĂ« nga momentet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme dhe vendimtare nĂ« historinĂ« e shqiptarĂ«ve. Ajo ishte organizata e parĂ« politike dhe ushtarake gjithĂ«kombĂ«tare qĂ« synoi mbrojtjen e integritetit territorial dhe afirmimin e identitetit kombĂ«tar shqiptar nĂ« njĂ« periudhĂ« kur trojet e tyre rrezikonin tĂ« copĂ«toheshin nga fuqitĂ« e mĂ«dha evropiane. Kjo lĂ«vizje shĂ«noi fillimin e organizimit politik tĂ« shqiptarĂ«ve dhe pĂ«rgatiti terrenin pĂ«r lĂ«vizjet kombĂ«tare tĂ« shekullit XX. --- Themelimi dhe Organizimi Kuvendi i Prizrenit u mbajt mĂ« 10 qershor 1878 nĂ« xhaminĂ« Bajrakli nĂ« Prizren dhe u drejtua nga Iljaz pashĂ« Dibra. Programi i Lidhjes u hartua nga intelektualĂ« dhe ideologĂ« tĂ« njohur si Sami FrashĂ«ri, Pashko Vasa, Abdyl FrashĂ«ri, Jani Vreto dhe Zija Prishtina. Ajo u organizua me njĂ« Komitet KombĂ«tar qĂ« pĂ«rfshinte tre komisione kryesore: Komisioni pĂ«r PunĂ«t e Jashtme, i drejtuar nga Abdyl FrashĂ«ri Komisioni pĂ«r PunĂ«t e Brendshme, me Shaban Prizrenin nĂ« krye Komisioni pĂ«r Financat, drejtuar nga Sulejman Vokshi Gjithashtu, u krijuan nĂ«nkomitete krahinore nĂ« vilajetet shqiptare qĂ« rrezikoheshin nga copĂ«timi, si vilajeti i JaninĂ«s, ShkodrĂ«s dhe jugut. Detyrat Kryesore tĂ« Lidhjes sĂ« Prizrenit 1. KundĂ«rshtimi i copĂ«timit tĂ« trojeve shqiptare sipas Traktatit tĂ« ShĂ«n Stefanit dhe vendimeve tĂ« Kongresit tĂ« Berlinit, tĂ« cilat kĂ«rcĂ«nonin ndarjen e territoreve shqiptare mes fqinjĂ«ve si Mali i Zi, Serbia, Bullgaria dhe Greqia. 2. Bashkimi i trojeve shqiptare nĂ« njĂ« vilajet tĂ« vetĂ«m brenda PerandorisĂ« Osmane pĂ«r tĂ« ruajtur integritetin territorial dhe administrativ. 3. DĂ«shmimi i kombĂ«sisĂ« shqiptare nĂ« opinionin evropian, duke treguar se shqiptarĂ«t janĂ« njĂ« popull i veçantĂ«, pavarĂ«sisht dallimeve fetare (muslimanĂ«, ortodoksĂ«, katolikĂ«). VeprimtaritĂ« dhe Rezistenca Ushtarake Lidhja e Prizrenit nuk u ndal vetĂ«m nĂ« fushĂ«n politike, por organizoi edhe rezistencĂ« ushtarake nĂ« mbrojtje tĂ« trojeve shqiptare. NĂ«nkomiteti i vilajetit tĂ« JaninĂ«s, me Abedin PashĂ« Dinon, u angazhua nĂ« diplomaci pĂ«r tĂ« penguar aneksimin e ĂamĂ«risĂ« nga Greqia. NĂ«nkomiteti i ShkodrĂ«s organizoi trupa vullnetare me Ali PashĂ« GucinĂ« dhe Hodo Begun Sokolin, duke shkaktuar humbje tĂ« mĂ«dha forcave malazeze nĂ« mbrojtje tĂ« PlavĂ«s, GucisĂ«, Hotit dhe GrudĂ«s. MegjithatĂ«, pas rezistencĂ«s sĂ« gjatĂ«, Ulqini ra nĂ« duart e Malit tĂ« Zi mĂ« 26 nĂ«ntor 1880. Pas shtypjes sĂ« Lidhjes nga Porta e LartĂ« nĂ« vitin 1881, rezistenca shqiptare vazhdoi nĂ« forma tĂ« ndryshme nĂ« dekadat qĂ« pasuan. Lidhja dhe Kongresi i Berlinit NĂ« Kongresin e Berlinit (qershor 1878), kĂ«rkesat e shqiptarĂ«ve pĂ«r mbrojtjen e territoreve tĂ« tyre u injoruan. FuqitĂ« e mĂ«dha i njohĂ«n territore tĂ« konsiderueshme fqinjĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ«, duke rrezikuar seriozisht integritetin territorial shqiptar. Lidhja e Prizrenit i dĂ«rgoi njĂ« memorandum kancelarit prusian Bismarck dhe fuqive tĂ« tjera, duke kĂ«rkuar ruajtjen e vilajeteve shqiptare brenda PerandorisĂ« Osmane dhe kundĂ«rshtimin e krijimit tĂ« shteteve tĂ« reja qĂ« do tâi dĂ«mtonin shqiptarĂ«t. PĂ«rfundim Lidhja e Prizrenit ishte njĂ« pĂ«rpjekje e organizuar e parĂ« gjithĂ«kombĂ«tare pĂ«r mbrojtjen e trojeve shqiptare, afirmimin e identitetit dhe vetĂ«dijes kombĂ«tare. Ajo shĂ«rbeu si njĂ« pikĂ« referimi dhe frymĂ«zim pĂ«r lĂ«vizjet kombĂ«tare shqiptare nĂ« shekullin XX dhe kontribuoi nĂ« forcimin e unitetit mes shqiptarĂ«ve pavarĂ«sisht ndarjeve fetare dhe krahinore.
- Luan Omari, një personalitet i shquar dhe një nga gurët më të çmuar të themelit
#RevistaPrestige #personality #Academic #inspiration #education Revista Prestige: NjĂ« nder i veçan tĂ« paraqesim Luan Omarin, njĂ« personalitet i shquar dhe njĂ« nga gurĂ«t mĂ« tĂ« çmuar tĂ« themelit tĂ« AkademisĂ« sĂ« Shkencave. Njeriu i madh, i mprehtĂ« dhe i urtĂ«, qĂ« me thellĂ«sinĂ« e mendimit, ka ndriçuar rrugĂ«t e dijes dhe ka ngritur lart flamurin e shkencĂ«s dhe intelektit shqiptar. Prania e tij Ă«shtĂ« si njĂ« dritĂ« e pamasĂ« qĂ« pĂ«rshkon horizontet mĂ« tĂ« largĂ«ta tĂ« dijes, duke frymĂ«zuar breza e duke lĂ«nĂ« gjurmĂ« tĂ« paharrueshme nĂ« çdo fushĂ« ku ka prekur. Ai Ă«shtĂ« simbol i pĂ«rkushtimit, mençurisĂ« sĂ« rrallĂ« dhe elegancĂ«s sĂ« mendimit, njĂ« emblemĂ« e vĂ«rtetĂ« e madhĂ«shtisĂ« njerĂ«zore dhe shkencore. âšïž Sot Ă«shtĂ« ditĂ«lindja e Akademikut Luan Omari â Mjeshtrit tĂ« Mendimit Juridik Shqiptar đ Kush Ă«shtĂ« Luan Omari? Akademik Luan Omari Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r figurat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« dijes shqiptare. Jurist, filozof i shtetit, profesor i nderuar dhe autor i veprave themelore tĂ« sĂ« drejtĂ«s publike nĂ« ShqipĂ«ri. Ai pĂ«rfaqĂ«son zĂ«rin e arsyes, urtĂ«sisĂ« dhe dijes nĂ« kohĂ« ndryshimesh, sfidash dhe zhvillimesh tĂ« mĂ«dha historike. đ Formimi dhe Arsimi Luan Omari lindi mĂ« 10 qershor 1928, nĂ« GjirokastĂ«r, njĂ« qytet qĂ« ka dhĂ«nĂ« shumĂ« figura tĂ« mĂ«dha tĂ« kulturĂ«s shqiptare. Pas mbarimit tĂ« arsimit tĂ« mesĂ«m nĂ« ShqipĂ«ri, ai vazhdoi studimet universitare nĂ« Universitetin âLomonosovâ tĂ« MoskĂ«s, ku u diplomua nĂ« Shkencat Juridike, duke marrĂ« njĂ« formim tĂ« fortĂ« akademik qĂ« do tâi shĂ«rbente mĂ« vonĂ« pĂ«r tâu kthyer nĂ« themeluesin e mendimit modern juridik shqiptar. đ Karriera Akademike dhe Kontributi Pas kthimit nĂ« atdhe, Luan Omari filloi njĂ« karrierĂ« brilante: Profesor i sĂ« drejtĂ«s kushtetuese, historisĂ« sĂ« shtetit dhe tĂ« sĂ« drejtĂ«s. Shef katedre nĂ« Fakultetin Juridik tĂ« Universitetit tĂ« TiranĂ«s. AnĂ«tar i AkademisĂ« sĂ« Shkencave tĂ« ShqipĂ«risĂ« qĂ« prej themelimit tĂ« saj. Autor i shumĂ« teksteve universitare dhe veprave shkencore qĂ« pĂ«r dekada kanĂ« shĂ«rbyer si gurthemel pĂ«r formimin e juristĂ«ve dhe politologĂ«ve shqiptarĂ«. đ Veprat e tij mĂ« tĂ« njohura pĂ«rfshijnĂ«: "E drejta kushtetuese" "Shteti dhe e drejta" "Demokracia dhe shteti i sĂ« drejtĂ«s" "Sistemet politike bashkĂ«kohore" âïžDisa Citime nga vepra dhe fjalimet e tij âDemokracia nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« formĂ« pushteti, por njĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« jetuari nĂ« respekt tĂ« njeriut dhe lirisĂ« sĂ« tij.â âšïž Luan Omari, âDemokracia dhe shteti i sĂ« drejtĂ«sâ âShteti i sĂ« drejtĂ«s nuk ndĂ«rtohet vetĂ«m me ligje tĂ« shkruara, por me njĂ« vetĂ«dije tĂ« pĂ«rbashkĂ«t pĂ«r drejtĂ«sinĂ«.â âšïž Luan Omari, âParimet e pĂ«rgjithshme tĂ« sĂ« drejtĂ«sâ âKushtetuta Ă«shtĂ« njĂ« kontratĂ« morale pĂ«rtej tekstit juridik, ajo mishĂ«ron vullnetin e qytetarĂ«ve pĂ«r njĂ« jetĂ« tĂ« ndershme.â Luan Omari ka qenĂ« anĂ«tar i saj qĂ« nga vitet e para dhe njĂ« nga kontribuesit mĂ« tĂ« çmuar tĂ« saj nĂ« fushĂ«n e shkencave shoqĂ«rore dhe juridike. Ai Ă«shtĂ« nderuar dhe vlerĂ«suar vazhdimisht nga kjo akademi pĂ«r rolin e tij jetĂ«sor nĂ« zhvillimin e mendimit juridik dhe shtetformues shqiptar. đ Nderimet dhe TrashĂ«gimia "MjeshtĂ«r i Madh i PunĂ«s" â pĂ«r kontributin e shquar nĂ« arsim dhe shkencĂ«. Urdhra tĂ« lartĂ« nga Presidenca e RepublikĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ«. Vepra e tij Ă«shtĂ« pjesĂ« e kanonit tĂ« literaturĂ«s juridike shqiptare. Akademia e Shkencave: đą Me rastin e ditĂ«lindjes sĂ« tij mĂ« 10 qershor, Akademia e Shkencave ka kujtuar Akademik Luan Omarin si njĂ« kolos tĂ« jurisprudencĂ«s, njĂ« autoritet tĂ« fjalĂ«s dhe mendimit shkencor, duke vlerĂ«suar rolin e tij si themelues i njĂ« shkollĂ« tĂ« tĂ«rĂ« mendimi juridik nĂ« ShqipĂ«ri. Akademia e ka cilĂ«suar atĂ« si: âNjĂ« mendje e kthjellĂ«t dhe e pĂ«rkushtuar ndaj parimeve tĂ« sĂ« drejtĂ«s, njĂ« zĂ« i arsyes nĂ« kohĂ«t e trazuara, dhe njĂ« busull etike pĂ«r brezat e rinj.â Urimi ynĂ« pĂ«r ditĂ«lindje: GĂ«zuar ditĂ«lindjen, Akademik Luan Omari! QoftĂ« drita e mendimit tuaj udhĂ«rrĂ«fyes pĂ«r çdo brez qĂ« beson nĂ« drejtĂ«si, liri dhe zhvillim! Pergatiti: Liliana Pere
- "Zadeja "Krijuesi i ADN-së Sonore Shqiptare"Babai i Muzikës Profesionale Shqiptare"
#RevistaPrestige #personality #artmusic #composer Revista Prestige . "Zadeja "Krijuesi i ADN-sĂ« Sonore Shqiptare" "Ăesk Zadeja " Babai i MuzikĂ«s Profesionale Shqiptare" "Maestro i ShkodrĂ«s, Gjeni i Kombit" Emri qĂ« NdĂ«rtoi HistorinĂ« e MuzikĂ«s Shqiptare. Kompozitori i Madh qĂ« Kompozoi⊠Perla pĂ«r Shpirtin Shqiptar Magjistari qĂ« Shkroi Perla nĂ« Partitura. Perlat e Tingujve ShqiptarĂ« nga Dora e njĂ« Gjeniu si Ăesk Zadeja Historia e jetĂ«s. NĂ« njĂ« cep tĂ« qetĂ« tĂ« ShkodrĂ«s, mes tingujve tĂ« natyrĂ«s dhe zĂ«rave tĂ« shpirtit popullor, lindi njĂ« djalosh qĂ« do tĂ« sillte dritĂ« nĂ« shpirtin e njĂ« kombi tĂ« tĂ«rĂ« pĂ«rmes muzikĂ«s. Ai nuk ishte thjesht njĂ« kompozitor â ai ishte njĂ« rrĂ«fimtar i emocioneve shqiptare, njĂ« arkitekt i tingujve qĂ« ringjallnin kujtesĂ«n kolektive. Ăesk Zadeja â njĂ« emĂ«r qĂ« nuk tingĂ«llon vetĂ«m si notĂ« e muzikĂ«s shqiptare, por si njĂ« gur themeli nĂ« historinĂ« e saj. PĂ«r shumĂ«kĂ«nd, ai Ă«shtĂ« "Babai i MuzikĂ«s Shqiptare", por pĂ«r ata qĂ« kanĂ« ndier veprat e tij nĂ« thellĂ«si tĂ« zemrĂ«s, ai Ă«shtĂ« edhe babai i ndjenjĂ«s sĂ« pĂ«rbashkĂ«t, frymĂ«zimit tĂ« pastĂ«r dhe elegancĂ«s shpirtĂ«rore qĂ« muzika mund tĂ« dhurojĂ«. Ai pĂ«rthithi thellĂ« meloditĂ« e vendlindjes dhe i pĂ«rktheu nĂ« gjuhĂ«n e universit: nĂ« simfoni, rapsodi dhe balada, ku çdo tingull mban aromĂ«n e tokĂ«s shqiptare. Nga Shkodra nĂ« MoskĂ« e deri nĂ« RomĂ«, zĂ«ri i tij udhĂ«toi me dinjitet dhe dashuri pĂ«r atdheun. âšïžâšïžâšïž - Emri: Ăesk Zadeja lindi nĂ« 8 qershor 1927 nĂ« ShkodĂ«r "Babai i MuzikĂ«s Shqiptare" âšïžâšïžâšïž Zadeja u formua nĂ« njĂ« nga akademitĂ« mĂ« prestigjioze tĂ« botĂ«s , nĂ« MoskĂ« , ku u zhyt nĂ« thellĂ«sitĂ« e teorisĂ« muzikore, kompozimit simfonik dhe dirigjencĂ«s. Aty ai u pĂ«rball me fuqinĂ« e madhĂ«shtisĂ« klasike ndĂ«rkombĂ«tare, por nuk e harroi kurrĂ« zĂ«rin e fyellit shqiptar. âšïžâšïžâšïž - Kontributi nĂ« ShqipĂ«ri Pas kthimit nĂ« TiranĂ«, ai dha kontribut tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« ndĂ«rtimin e strukturĂ«s sĂ« muzikĂ«s profesioniste shqiptare. Ishte ndĂ«r themeluesit e Institutit tĂ« LartĂ« tĂ« Arteve (sot Universiteti i Arteve), dhe pĂ«rmes mĂ«simdhĂ«nies formoi breza tĂ« tĂ«rĂ« kompozitorĂ«sh, dirigjentĂ«sh e muzikantĂ«sh. Ishte frymĂ«zues dhe promotor i institucioneve muzikore qĂ« ndĂ«rtuan bazĂ«n e artit kombĂ«tar shqiptar. Ai solli njĂ« identitet kombĂ«tar nĂ« muzikĂ«n shqiptare â njĂ« identitet qĂ« rrĂ«njĂ«t i kishte nĂ« folklorin dhe shpirtin popullor, por qĂ« u skalit me mjeshtĂ«ri nĂ« format ndĂ«rkombĂ«tare. âšïžâšïžâšïž - Veprat mĂ« tĂ« njohura đŒ Rapsodia Shqiptare đŒ BaladĂ« pĂ«r violinĂ« dhe piano đŒ SuitĂ« simfonike đŒ KatĂ«r pjesĂ« pĂ«r piano đŒ KĂ«ngĂ« pĂ«r kor đŒ MuzikĂ« pĂ«r teatro, balet dhe filma KĂ«to vepra nuk janĂ« thjesht tinguj, por peizazhe tĂ« gjalla, tablo tingĂ«llore ku shfaqen malet, lumenjtĂ«, nĂ«nat shqiptare, dashuritĂ« e pĂ«rmbajtura dhe qĂ«ndresat e njĂ« populli. âšïžâšïžâšïž - Diskografia ndĂ«rkombĂ«tare đč "KĂ«ngĂ«, Muzika Shqiptare pĂ«r Piano, VĂ«ll. 1" â interpretuar nga pianistja Kirsten Johnson (Guild GMCD 7257) "Rapsodi, Muzika Shqiptare e Pianos, VĂ«ll. 2" â Kirsten Johnson, âšïžâšïžâšïž - ThĂ«nie dhe reflektime pĂ«r tĂ« âAi nuk kompozonte, ai pĂ«rkthente shpirtin e njĂ« kombi nĂ« nota.â âZadeja Ă«shtĂ« ajo urĂ« qĂ« lidh tĂ« kaluarĂ«n folklorike me tĂ« ardhmen simfonike tĂ« ShqipĂ«risĂ«.â âTingujt e tij mbajnĂ« nĂ« vete aromĂ«n e njĂ« vendi qĂ« kĂ«rkon tĂ« kĂ«ndojĂ« edhe kur hesht.â âšïžâšïžâšïž Ăesk Zadeja nuk jeton mĂ« nĂ« njĂ« trup njerĂ«zor qĂ« ecĂ«n rrugĂ«ve tĂ« TiranĂ«s apo ShkodrĂ«s, por ai jeton nĂ« çdo hap tĂ« valleve tona, nĂ« çdo tingull tĂ« njĂ« koncerti, nĂ« çdo zĂ« studenti qĂ« mĂ«son njĂ« fugĂ« shqiptare. Ai Ă«shtĂ« dhe mbetet gurthemel i njĂ« kulture muzikore qĂ« frymĂ«zon sot e kĂ«saj dite. NĂ« nderim tĂ« tij, çdo notĂ« Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rkulje. Ădo fjalĂ« Ă«shtĂ« njĂ« duartrokitje. NjĂ« kujtesĂ« e nderim me shkrim Ă«shtĂ« njĂ« histori tĂ« mĂ«dhenjsh! Pergatiti:Liliana Pere.
- Franka Kukeli â âVajza me flamurâ qĂ« pĂ«rfaqĂ«son krenarinĂ« shqiptare.
Franka Kukeli â âVajza me flamurâ qĂ« pĂ«rfaqĂ«son krenarinĂ« shqiptare Franka Kukeli banon nĂ« TiranĂ« dhe Ă«shtĂ« njĂ« dritĂ« e re e brezit tĂ« ardhshĂ«m shqiptar. Ajo ka lindur mĂ« 5 shtator 2012 nĂ« maternitetin âKoço Gliozheniâ nĂ« kryeqytet dhe sapo pĂ«rfundoi klasĂ«n e shtatĂ« nĂ« shkollĂ«n âFan S. Noliâ, ku arriti tĂ« gjitha notat 10, duke treguar kĂ«shtu pĂ«rkushtimin dhe talentin e saj nĂ« studime. NjĂ« moment i veçantĂ« nĂ« jetĂ«n e FrankĂ«s ishte krijimi i njĂ« fotografie qĂ« lindi nga dĂ«shira pĂ«r tĂ« ruajtur njĂ« kujtim tĂ« çmuar me kostum popullor, pĂ«r nder tĂ« 28 NĂ«ntorit, ditĂ«s sĂ« PavarĂ«sisĂ«. NĂ« kuadĂ«r tĂ« njĂ« aktiviteti nĂ« shkollĂ«, shoqĂ«ria me fotografinĂ« Soela Zani bĂ«ri tĂ« mundur realizimin e kĂ«saj ideje tĂ« bukur. NĂ«ntĂ« shkrepje u bĂ«nĂ« pĂ«r tĂ« kapur atĂ« moment tĂ« veçantĂ«, por ishte njĂ« prej tyre qĂ« do tĂ« mbetej nĂ« zemrat e shqiptarĂ«ve, fotografia qĂ« Franka e quajti âVajza me flamurâ. Kjo foto u publikua nĂ« Instagram dhe u pĂ«rhap me shpejtĂ«si, duke u bĂ«rĂ« e njohur nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n shqiptare. Ajo nuk ishte thjesht njĂ« imazh, por njĂ« simbol i trashĂ«gimisĂ« dhe krenarisĂ« kulturore. KĂ«tĂ« vit, fotografia fitoi çmimin e parĂ« nĂ« konkursin ndĂ«rkombĂ«tar "Wanderlust in Albania 2", nĂ« kategorinĂ« e trashĂ«gimisĂ« kulturore, duke vĂ«nĂ« nĂ« pah jo vetĂ«m bukurinĂ« e veshjes tradicionale, por edhe fuqinĂ« e identitetit shqiptar. Siç thotĂ« Franka, âVeshja tradicionale Ă«shtĂ« flamuri qĂ« nuk valĂ«vitet nĂ« erĂ«, por nĂ« shpirt.â Me fjalĂ« tĂ« tjera, kjo veshje nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« kostum i bukur, por njĂ« dritĂ« qĂ« ndriçon tĂ« kaluarĂ«n dhe tĂ« ardhmen e njĂ« kombi tĂ« tĂ«rĂ«. Ajo vetĂ« ndien se âKur vesh kostumin popullor, ndiej se mbaj me vete historinĂ« e gjyshĂ«rve tanĂ«.â BashkĂ«punimi me fotografinĂ« ishte shumĂ« i frytshĂ«m dhe krijoi njĂ« lidhje tĂ« veçantĂ«, edhe pse gjatĂ« realizimit tĂ« fotos nuk ishte e pranishme mamaja e FrankĂ«s, pĂ«rndryshe emocionet do tĂ« ishin mĂ« tĂ« forta dhe realizimi do tĂ« kishte qenĂ« mĂ« i vĂ«shtirĂ«. Por, ky fakt nuk e uli aspak magjinĂ« e momentit. Ceremonia e ndarjes sĂ« çmimeve u zhvillua nĂ« njĂ« ambient solemne nĂ« Pallatin e Brigadave, ku ishin tĂ« pranishĂ«m shumĂ« artistĂ« dhe personalitete tĂ« njohura tĂ« artit dhe kulturĂ«s. Momenti i çmimit ishte shumĂ« i bukur dhe la mbresa tĂ« pashlyeshme tek Franka dhe tĂ« gjithĂ« tĂ« pranishmit. NĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r Euronews Albania, Franka shprehu me krenari: âNĂ« atĂ« foto nuk isha vetĂ«m unĂ« â ishin mijĂ«ra vajza shqiptare qĂ« rriten me dashuri pĂ«r flamurin dhe rrĂ«njĂ«t e tyre. â Ajo beson se âTrashĂ«gimia nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r tâu kujtuar, por pĂ«r tâu veshur, pĂ«r tâu ndjerĂ« dhe pĂ«r tâu jetuar.â NĂ« fund tĂ« ditĂ«s, Franka Kukeli nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« vajzĂ« me njĂ« fotografi tĂ« bukur â ajo Ă«shtĂ« njĂ« simbol i gjallĂ« i dashurisĂ« pĂ«r vendin dhe kulturĂ«n e saj, qĂ« na kujton tĂ« gjithĂ«ve se âNuk ka modĂ« mĂ« tĂ« bukur se ajo qĂ« buron nga zemra e njĂ« kombi.â Pergatiti: Liliana Pere.
- A e dini se Aulona (Vlora) e lashtë e Ilirisë ka një të shenjtë që i përket shekullit të III pas Krishtit? Nga:Hasan Aliaj.
TĂ« dashur ArbĂ«ror kudo qĂ« ndodheni, A e dini se Aulona (Vlora) e lashtĂ« e IlirisĂ« ka njĂ« tĂ« shenjtĂ« qĂ« i pĂ«rket shekullit tĂ« III pas Krishtit? A e dini se ky vit pĂ«rkon me 1725-vjetorin e martirizimit tĂ« tij? A e dini se ekziston njĂ« qytet nĂ« Salento tĂ« ItalisĂ« qĂ« mban emrin e tij â San Dana, i cili ka origjinĂ«n nga Vlora? A e dini se i shenjti San Dana Ă«shtĂ« nderuar si i tillĂ« nga tĂ« dy kishat â katolike dhe ortodokse? A e dini se pikĂ«risht aty ku sot shtrihet Lungomare (shĂ«titorja buzĂ« detit), ai u masakrua barbarisht nga paganĂ«t romakĂ« dhe vendas, teksa mbronte me guxim reliket e kishĂ«s dhe besimin e tij? A e dini se nĂ« brendĂ«si tĂ« VlorĂ«s, pĂ«rpara dhe pas shekullit tĂ« III, ekzistonte njĂ« kishĂ« ku i shenjti shĂ«rbente bashkĂ« me besimtarĂ«t e tjerĂ«? A e dini se prej kohĂ«sh, nĂ« bashkĂ«punim me sandanezin e ndritur Antonio Biasco, kemi bĂ«rĂ« njĂ« kĂ«rkesĂ« zyrtare qĂ« nĂ« Lungomare â aty ku u martirizua â tĂ« vendoset njĂ« bust dhe njĂ« rrugĂ« tĂ« marrĂ« emrin e tij? A e dini se nĂ«se ne, vlonjatĂ«t, dimĂ« ta presim me krahĂ« hapur birin tonĂ« tĂ« shenjtĂ«, jo vetĂ«m qĂ« do ta nderojmĂ« me dinjitet, por turizmi fetar e kulturor do tĂ« marrĂ« njĂ« hov tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m? ĂshtĂ« momenti qĂ«, nĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rvjetor tĂ« rĂ«nies sĂ« tij, tĂ« shpalosim vlerat tona kombĂ«tare dhe shpirtĂ«rore, duke e kurorĂ«zuar birin e VlorĂ«s ashtu siç vepron gjithĂ« bota e qytetĂ«ruar: duke nderuar tĂ« shenjtĂ«t e vet. Ne e kemi njĂ« tĂ« shenjtĂ«, por, pĂ«r fat tĂ« keq, nuk dimĂ« ta nderojmĂ« dhe ta çmojmĂ«. NdĂ«rsa tĂ« tjerĂ«t, edhe kur nuk kanĂ«, i shpikin dhe i nderojnĂ« sikur tĂ« kishin ekzistuar vĂ«rtet. PĂ«r ta ilustruar mĂ« qartĂ« se çfarĂ« kĂ«rkojmĂ« ne, mijĂ«ra shqiptarĂ« nĂ« mĂ«rgim, po jap njĂ« shembull: Neroni dogji RomĂ«n, por busti i tij qĂ«ndron madhĂ«shtor nĂ« qendĂ«r tĂ« qytetit. NdĂ«rsa neve na mungon guximi pĂ«r tĂ« nderuar tĂ« shenjtin tonĂ«. VallĂ«, nga kush kemi frikĂ«? Cari ArbĂ«resh ovunque vi troviate, Lo sapevate che Aulona (Valona) dell'antica Illiria ha un santo che risale al III secolo dopo Cristo? Lo sapevate che questâanno segna il 1725Âș anniversario del suo martirio? Lo sapevate che esiste una cittadina nel Salento, in Italia, che porta il suo nome â San Dana, e che lui ha origini proprio da Valona? Lo sapevate che il santo San Dana Ăš venerato da entrambe le Chiese â cattolica e ortodossa? Lo sapevate che proprio dove oggi si estende il Lungomare di Valona, egli fu barbaramente massacrato dai pagani romani e dai locali, mentre difendeva coraggiosamente le reliquie della Chiesa e la sua fede? Lo sapevate che nellâinterno di Valona, prima e dopo il III secolo, esisteva una chiesa dove il santo serviva insieme agli altri fedeli? Lo sapevate che, da tempo, in collaborazione con lâilluminato sandanese Antonio Biasco, abbiamo fatto una richiesta ufficiale affinchĂ© sul Lungomare, nel luogo del martirio, venga eretto un busto e che una via porti il suo nome? Lo sapevate che se noi, i valonesi, sapremo accogliere a braccia aperte questo figlio santo della nostra cittĂ , non solo lo onoreremo come si deve, ma il turismo religioso e culturale riceverĂ un impulso straordinario? Ă giunto il momento, in questo anniversario della sua caduta, di valorizzare i nostri tesori spirituali e culturali, e di incoronare il figlio di Valona come fanno tutte le nazioni civilizzate: onorando i propri santi. Noi abbiamo un santo, ma purtroppo non sappiamo nĂ© onorarlo nĂ© apprezzarlo. Mentre altri, anche quando non ne hanno, li inventano e li celebrano come se fossero realmente esistiti. Per illustrare meglio ciĂČ che noi, migliaia di albanesi della diaspora, chiediamo, porto un esempio: Nerone ha incendiato Roma, ma la sua statua campeggia ancora maestosa nel cuore della capitale. Noi, invece, non troviamo il coraggio di onorare il nostro santo. Di chi abbiamo paura? Con rispetto Hasani Il Sab 24 Mag 2025, 08:13 ha scritto: Autor:Hasan Aliaj.
- Revista Prestige ju sjell reportazhin ekskluziv nga koncerti gala i sopranos Ermonela Jaho në Prishtinë
Revista Prestige ju sjell reportazhin ekskluziv nga koncerti gala i sopranos Ermonela Jaho nĂ« PrishtinĂ« NĂ« mbrĂ«mjen e 6 qershorit 2025, Teatri KombĂ«tar i KosovĂ«s u kthye nĂ« njĂ« arenĂ« madhĂ«shtore tĂ« artit dhe emocioneve, duke mirĂ«pritur koncertin gala tĂ« sopranos shqiptare me famĂ« botĂ«rore, Ermonela Jaho. Ky event i veçantĂ« shĂ«noi jo vetĂ«m njĂ« triumf artistik, por edhe njĂ« moment historik nĂ« zhvillimin e skenĂ«s operistike tĂ« KosovĂ«s. Atmosfera dhe pritja solemne Qysh nĂ« hyrje tĂ« teatrit, njĂ« ndjenjĂ« e veçantĂ« magjie pĂ«rhapej nĂ« ajĂ«r. NĂ« pritje tĂ« koncertit, Kryeministri Albin Kurti priti me nder dhe solemnitet Ermonela Jahon, duke pĂ«rshĂ«ndetur me ngrohtĂ«si kĂ«tĂ« yll tĂ« muzikĂ«s klasike. Takimi mes tyre ishte i ngrohtĂ«, me njĂ« shkĂ«mbim fjalĂ«sh qĂ« reflektonte respektin e thellĂ« pĂ«r artin dhe pĂ«r kulturĂ«n kombĂ«tare. âKy event Ă«shtĂ« dĂ«shmi e pĂ«rkushtimit tĂ« KosovĂ«s pĂ«r kulturĂ«n dhe artin. Me figura si Ermonela Jaho, ne ndĂ«rtojmĂ« njĂ« trashĂ«gimi tĂ« fortĂ« qĂ« do tĂ« frymĂ«zojĂ« brezat e ardhshĂ«m,â tha Kryeministri Kurti nĂ« fjalimin e tij. Performanca qĂ« magjepsi Ermonela Jaho hyri nĂ« skenĂ« me njĂ« praninĂ« mbresĂ«lĂ«nĂ«se, duke filluar me arien âUna furtiva lagrimaâ nga Donizetti, qĂ« mori menjĂ«herĂ« duartrokitje tĂ« ngrohta nga publiku. Repertori vazhdoi me arie nga Puccini, pĂ«rfshirĂ« âO mio babbino caroâ dhe kulminoi me emocionet e fuqishme tĂ« âVissi dâarteâ nga Tosca. âĂdo notĂ« qĂ« ajo interpreton Ă«shtĂ« njĂ« rrĂ«fim shpirtĂ«ror. Ermonela na bĂ«n tĂ« ndiejmĂ« çdo emocion me fuqinĂ« e zĂ«rit tĂ« saj,â tha njĂ« anĂ«tar i publikut. Orkestra Filarmonike e KosovĂ«s, e dirigjuar nga maestro Rauf Dhomi, i dha njĂ« sfond madhĂ«shtor performancĂ«s sĂ« Jahos, duke theksuar bashkĂ«punimin e ngushtĂ« mes artistĂ«ve vendorĂ« dhe atyre ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. Ndikimi dhe simbolika Ky koncert gala ishte mĂ« shumĂ« se njĂ« shfaqje muzikore â ishte njĂ« simbol i ringritjes kulturore tĂ« KosovĂ«s. Ermonela Jaho, me karrierĂ«n e saj ndĂ«rkombĂ«tare dhe pĂ«rkushtimin pĂ«r kulturĂ«n shqiptare, shĂ«rben si model pĂ«r brezat e rinj tĂ« artistĂ«ve. âJam shumĂ« e lumtur tĂ« jem kĂ«tu, nĂ« shtĂ«pinĂ« time shpirtĂ«rore. Ky koncert Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« duan tĂ« besojnĂ« te fuqia e artit dhe e kulturĂ«s,â u shpreh Jaho pas pĂ«rfundimit tĂ« performancĂ«s sĂ« saj. NĂ« njĂ« vend ku kultura dhe arti po gjejnĂ« terrenin e tyre tĂ« fortĂ« pas viteve sfiduese, koncerti gala i Ermonela Jahos Ă«shtĂ« njĂ« hap i madh pĂ«rpara, njĂ« dĂ«shmi e qartĂ« se Kosova Ă«shtĂ« duke u bĂ«rĂ« njĂ« qendĂ«r e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r artin operistik nĂ« rajon. --- NĂ« fund tĂ« mbrĂ«mjes, pas duartrokitjeve tĂ« pafundme, publiku u largua i mbushur me emocione dhe frymĂ«zim, duke pritur me padurim ngjarjet e ardhshme qĂ« do tĂ« pasurojnĂ« jetĂ«n kulturore tĂ« KosovĂ«s dhe tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« pĂ«rgjithĂ«si. Revista Prestige do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« sjellĂ« nĂ« fokus artistĂ«t dhe ngjarjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« botĂ«s sĂ« artit dhe kulturĂ«s.
- Ikona botërore të muzikës: Consuelo Velåzquez
Revista Prestige ju njeh me ikonĂ«n botĂ«rore tĂ« muzikĂ«s: Consuelo VelĂĄzquez NĂ« njĂ« botĂ« ku emocionet shpesh pĂ«rshkruhen me nota, e ku njĂ« kĂ«ngĂ« mund tĂ« tejkalojĂ« kohĂ«n, kufijtĂ« dhe gjuhĂ«t, ekziston njĂ« emĂ«r qĂ« rrezaton ndjenjĂ«, finesĂ« dhe pĂ«rjetĂ«si: Consuelo VelĂĄzquez. Revista Prestige ju fton tĂ« hyni nĂ« botĂ«n e kĂ«saj kompozitoreje dhe pianiste tĂ« jashtĂ«zakonshme meksikane, njĂ« grua qĂ« me krijimtarinĂ« e saj u bĂ« zĂ« i dashurisĂ« nĂ« mbarĂ« globin. Consuelo VelĂĄzquez lindi mĂ« 21 gusht 1916, nĂ« ZapotlĂĄn El Grande, Jalisco, njĂ« qytet me shpirt artistik, ku filloi edhe rrugĂ«timi i saj i jashtĂ«zakonshĂ«m. Familja e saj u vendos nĂ« Guadalajara, ku qĂ« nĂ« moshĂ«n katĂ«rvjeçare nisi tĂ« luante piano. VetĂ«m dy vjet mĂ« vonĂ«, nĂ« moshĂ«n gjashtĂ«vjeçare, dha koncertin e saj tĂ« parĂ« â njĂ« shenjĂ« e qartĂ« se njĂ« talent i rrallĂ« po lindte. Pas studimeve tĂ« suksesshme nĂ« Konservatorin KombĂ«tar tĂ« MuzikĂ«s, nga ku u diplomua nĂ« vitin 1938, ajo u bĂ« soliste nĂ« OrkestrĂ«n Simfonike KombĂ«tare tĂ« MeksikĂ«s, duke dhĂ«nĂ« koncerte nĂ« radio dhe mĂ« vonĂ« nĂ« televizion. E pashkĂ«putur nga rrĂ«njĂ«t e muzikĂ«s klasike, ajo interpretonte Bach, Mussorgsky, Saint-SaĂ«ns, Gershwin dhe madje edhe âKoncertin pĂ«r DorĂ«n e MajtĂ«â tĂ« Ravelit. Por njĂ« vepĂ«r, e krijuar nga njĂ« zemĂ«r e re dhe njĂ« shpirt i pastĂ«r, do ta vendoste pĂ«rgjithmonĂ« nĂ« historinĂ« e muzikĂ«s botĂ«rore. NĂ« moshĂ«n 19-vjeçare, pa pĂ«rjetuar ende njĂ« puthje tĂ« vĂ«rtetĂ«, ajo kompozoi atĂ« qĂ« do tĂ« bĂ«hej kĂ«nga mĂ« e njohur meksikane nĂ« botĂ«: âBĂ©same Muchoâ. E regjistruar pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« vitin 1941 nga Emilio Tuero, kĂ«nga u kthye menjĂ«herĂ« nĂ« njĂ« hit. Pak mĂ« vonĂ«, versioni i kĂ«nduar nga Andy Russell do tĂ« qĂ«ndronte tre muaj nĂ« listat e kĂ«ngĂ«ve mĂ« tĂ« njohura nĂ« SHBA. Magjia e âBĂ©same Muchoâ nuk i shpĂ«toi askujt. Edhe The Beatles, nĂ« fillimet e tyre nĂ« vitin 1962, regjistruan versionin e tyre tĂ« saj, qĂ« u pĂ«rdor si provĂ« pĂ«r audicionin me Decca Records. Ky moment tregon mĂ« sĂ« miri pĂ«rmasat globale qĂ« mori kompozimi i saj. Me kalimin e viteve, âBĂ©same Muchoâ Ă«shtĂ« interpretuar nga qindra artistĂ« tĂ« njohur si Pedro Infante, Nat King Cole, Frank Sinatra, Elvis Presley, Diana Ross, PlĂĄcido Domingo, Andrea Bocelli, Luis Miguel, dhe shumĂ« tĂ« tjerĂ«. Ajo Ă«shtĂ« pĂ«rkthyer nĂ« mbi 20 gjuhĂ« dhe ka mbi tre mijĂ« versione tĂ« ndryshme, duke e bĂ«rĂ« njĂ« trashĂ«gimi muzikore universale. Por krijimtaria e VelĂĄzquez nuk pĂ«rfundon kĂ«tu. Ajo shkroi dhe hite tĂ« tjera tĂ« dashura si: âAmar y Vivirâ, âQue seas Felizâ, âYo no fuiâ, âCachitoâ, âDĂ©jame Quererteâ, âNo VolverĂ©â, âLos Pequeños Detallesâ, dhe âEnamorado Perdidoâ, ndĂ«r shumĂ« tĂ« tjera, duke dĂ«shmuar pĂ«r njĂ« karrierĂ« tĂ« pasur dhe tĂ« qĂ«ndrueshme. E ndonĂ«se ishte njĂ« pianiste brilante, me njĂ« formim tĂ« thellĂ« klasik, kjo anĂ« e saj mbeti nĂ« hije. Gjithsesi, ndikimi i muzikĂ«s klasike dallohet qartĂ« nĂ« kompozimet e saj. VetĂ« ajo e ka pranuar se pĂ«r âBĂ©same Muchoâ u frymĂ«zua nga disa akorde tĂ« Koncertit pĂ«r Piano tĂ« Robert Schumann, çka tregon lidhjen organike mes klasikes dhe popullorĂ«s nĂ« veprĂ«n e saj. Consuelo VelĂĄzquez ndĂ«rroi jetĂ« mĂ« 22 janar 2005, nĂ« Qytetin e MeksikĂ«s, nĂ« moshĂ«n 88-vjeçare, por la pas njĂ« thesar tĂ« pavdekshĂ«m. NĂ« shtator 2016, Kuvendi i Jalisco-s e shpalli âE Nderuar me GradĂ«n e LartĂ« tĂ« Merituar tĂ« Shtetitâ, dhe edhe pse statuja e saj nuk Ă«shtĂ« vendosur ende nĂ« RotondĂ«n e tĂ« Nderuarve, nĂ« vendlindjen e saj ndodhet njĂ« bust, tĂ« cilin ajo vetĂ« e zbuloi vetĂ«m dy vjet para ndarjes nga jeta. Ndikimi nĂ« botĂ« Vepra e Consuelo VelĂĄzquez Ă«shtĂ« njĂ« shembull i rrallĂ« i asaj se si muzika, kur vjen nga thellĂ«sia e shpirtit, mund tĂ« bĂ«het gjuhĂ« universale. âBĂ©same Muchoâ nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« kĂ«ngĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« ndjenjĂ« qĂ« bashkon njerĂ«zit kudo nĂ« botĂ«. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« emblemĂ« e dashurisĂ«, njĂ« simbol i artit meksikan, njĂ« zĂ« i grave krijuese, dhe njĂ« trashĂ«gimi qĂ« do tĂ« jetojĂ« pĂ«rjetĂ«sisht. Revista Prestige e nderon me pĂ«rulĂ«si kĂ«tĂ« figurĂ« tĂ« madhe tĂ« artit botĂ«ror dhe ia rikujton brezave tĂ« rinj se njĂ« kĂ«ngĂ« e vetme, kur lind nga ndershmĂ«ria emocionale, mund tĂ« pushtojĂ« gjithĂ« globin. Hulmtoi Pergatiti:Liliana Pere.
- Maria Callas â ZĂ«ri qĂ« sfidoi kohĂ«n dhe la gjurmĂ« nĂ« pĂ«rjetĂ«si.
Maria Callas â ZĂ«ri qĂ« sfidoi kohĂ«n dhe la gjurmĂ« nĂ« pĂ«rjetĂ«si Hyrje NĂ« skenĂ«n e operĂ«s, ka pasur shumĂ« zĂ«ra tĂ« mĂ«dhenj. Por vetĂ«m njĂ« zĂ« e ka pĂ«rshkuar shekullin si rrufe dhe Ă«shtĂ« shndĂ«rruar nĂ« legjendĂ«: Maria Callas. Ajo ishte mĂ« shumĂ« se njĂ« soprano â ishte njĂ« shpĂ«rthim ndjenje, njĂ« shpirt rebel qĂ« solli revolucion nĂ« botĂ«n e artit. Rruga e saj nga varfĂ«ria nĂ« famĂ« botĂ«rore Ă«shtĂ« njĂ« histori frymĂ«zimi qĂ« vijon tĂ« flasĂ« pĂ«r çdo vajzĂ« qĂ« Ă«ndĂ«rron tĂ« jetĂ« mĂ« shumĂ« se çfarĂ« i ofron fati. Nga rrĂ«njĂ«t greke drejt majave tĂ« artit botĂ«ror Maria Anna Sofia Cecilia Kalogeropoulos lindi nĂ« New York nĂ« vitin 1923, nĂ« njĂ« familje emigrantĂ«sh grekĂ«. Jetesa e vĂ«shtirĂ« dhe ndarja e prindĂ«rve lanĂ« gjurmĂ« nĂ« shpirtin e saj, por i forcuan edhe mĂ« shumĂ« vullnetin pĂ«r tĂ« shkĂ«lqyer. NĂ« moshĂ« tĂ« re, u kthye nĂ« Greqi dhe atje filloi formimi i saj artistik â njĂ« etapĂ« qĂ« do tĂ« shĂ«njonte gjithçka. Formimi dhe arsimi â Filli i artit tĂ« vĂ«rtetĂ« Callas studioi nĂ« Konservatorin KombĂ«tar tĂ« AthinĂ«s, pastaj nĂ« Konservatorin e AthinĂ«s, nĂ«n kujdesin e Elvira de Hidalgo-s. PikĂ«risht aty, Maria nuk mĂ«soi vetĂ«m teknikat e belcantos, por edhe se si tĂ« bĂ«hej njĂ« interpretuese qĂ« pĂ«rjeton skenĂ«n, qĂ« nuk kĂ«ndon vetĂ«m me fytin, por me shpirtin. RrugĂ«timi drejt famĂ«s dhe suksesit Pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, Callas filloi tĂ« performojĂ« nĂ« Itali dhe mĂ« pas pushtoi skenat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« botĂ«s: La Scala e Milanos, Metropolitan Opera, Covent Garden, Opera e Parisit... çdo skenĂ«, çdo shfaqje, u kthye nĂ« njĂ« ngjarje kulturore.
