Dritaret e mija te para te formimit letrar: Jack London & Ernest Hemingway

Dritaret e mija te para te formimit letrar: Jack London & Ernest Hemingway

Reflektim personal nga Liliana Pefe

Në shtëpinë tonë prej guri – të madhe, të heshtur, me dy dritare që shikonin jashtë dhe një të tretë që shikonte nga brenda, në katin e dytë – kishte një vend të vogël e të shenjtë: një dritare e adoptuar si bibliotekë.

Aty, në raftin modest të bufesë së familjes, vëllai im i madh, i urtë dhe i lexuar, radhiste librat me kujdes të shenjtë. Ai ishte një dritë për mendjen time – më thoshte shpesh: "Je ende e vogël për këto libra..."

Por unë nuk mund të prisja të rritesha. Kureshtja ime e fshehtë më shtynte që, me duar të vogla e zemër të etur, të rrëmbeja një nga ato libra me kopertina të zverdhura – jo nga koha, por nga përvoja.

Një ditë, mes heshtjes së pasdites, gjeta "Dhembi i Bardhë" të Jack London. Dhe ajo nuk ishte thjesht një histori për një ujk. Ishte historia ime e parë e thellë me veten, një hyrje në botën e egërsisë dhe ndjeshmërisë, të instinktit dhe dashurisë.

Jack London më mësoi se brenda çdo krijese ka një luftë, dhe ajo nuk fitohet me forcë fizike, por me besim, durim dhe butësi.

> “Ai ishte produkt i një bote që kishte nevojë për dhëmbë.” – Jack London

Dhe unë e ndjeva: jeta kërkon dhëmbë, por zemra vendos si t’i përdorësh.

Disa vite më vonë, nga po ai raft, më ra në dorë një tjetër emër: Ernest Hemingway. Ai nuk më çoi në dëborë – por në një det të qetë, ku njeriu është vetëm përballë fatit dhe veten.

Në "Plaku dhe Deti", ndjeva një lloj forcë të heshtur, një burrëri pa britma, një qëndresë që nuk e mburret veten. Ishte një zë që më tha:

> “Njeriu nuk është bërë për të humbur. Ai mund të shkatërrohet, por jo të mposhtet.” – Ernest Hemingway

Hemingway më mësoi se dinjiteti nuk vjen nga fitoret, por nga mënyra si përballesh me humbjet.

London më mësoi se dashuria mund të zbusë egërsinë.

Hemingway më mësoi se heshtja mund të bërtasë më fort se fjalët.

Të dy shkruanin për dhimbjen, por secili në mënyrën e vet:

London e përballonte me pasion, me zjarr, me përballje të hapura.

Hemingway e mbulonte me heshtje, me thjeshtësi të rrezikshme, si një plagë që nuk kërkon mëshirë.

Tipar Jack London Ernest Hemingway

Stili I gjallë, dramatik, emocional I përmbajtur, lakonik, i thjeshtë

Temat Natyra, kafsha dhe njeriu, mbijetesa Dinjiteti, humbja, lufta e brendshme

Qasja Përmes rrëfimeve të fuqishme e të ashpra Përmes nënkuptimeve dhe heshtjeve të thella

Mesazhi Mirësia mund të shpëtojë edhe më të egërtin Njeriu ruan dinjitetin, edhe në humbje

Në raftin e vjetër të bufesë sime, në atë dritare që nuk shikonte jashtë, por drejt shpirtit tim, këta dy autorë u bënë më shumë se lexime – u bënë udhërrëfyes.

"Jeta nuk është një zgjedhje e librave me kopertina të bukura. Jeta është të mësosh të lexosh ata me kapakë të zverdhur e të zhubrosur – sepse në ato faqe fshihen furtunat që të përgatitin për të ecur drejt jetës, pa u trembur."