Revista Prestige, nga Liliana Pere. Vaçe Zela — Ikona e perjetshme e Këngës Shqiptare

Revista Prestige, 

 nga Liliana Pere.

Vaçe Zela — Ikona e perjetshme e  Këngës Shqiptare

Ese nga Liliana Pere, Revista Prestige

Në historinë e muzikës shqiptare, pak emra shkëlqejnë me një dritë kaq të pastër dhe të përjetshme sa ai i Vaçe Zelës. Ajo nuk ishte thjesht një këngëtare — ajo ishte një fenomen, një zë që u bë pjesë e shpirtit të një populli, një burim dritë dhe krenarie që as koha nuk mund ta zbehë.

Repertori i Vaçes është një thesari i çmuar i muzikës popullore dhe atyre kompozimeve që prekën thellë zemrën e çdo shqiptari. Nga “Baresha” me thellësinë e saj poetike dhe dhimbjen e fshehur, te “Trëndafil i bardhë”, një hymn për dashurinë e pafajshme dhe të përjetshme, këngët e Vaçes janë si rrëfime që ngrihen mbi shkëmbinj dhe përhapen nëpër fusha, duke rrënjosur kujtime dhe emocione të pashlyeshme.

Zëri i Vaçes është unik dhe i pakrahasueshëm — një thesar që kombinon fuqinë me ndjeshmërinë, pasionin me përkushtimin, dhe teknikën me shpirtin. Ai është një instrument që shpreh gjithë hijeshinë dhe kompleksitetin e shpirtit shqiptar, nga të qarat më të thella e deri tek gëzimet më të pastra. Kur këndon Vaçe Zela, çdo notë merr jetë, çdo fjalë bëhet lutje dhe çdo këngë kthehet në një përjetësi të prekshme.

Ajo i solli muzikës shqiptare një dimension të ri, duke e bërë atë jo vetëm një formë argëtimi, por edhe një mjet të fuqishëm të identitetit kombëtar dhe të përjetësimit të historisë dhe ndjenjave tona më të thella. Me vokalin e saj të fuqishëm, Vaçe arriti të na lidhë me rrënjët tona, të na kujtojë se kush jemi dhe nga vijmë.

Në çdo interpretim, ajo shfaqte jo vetëm mjeshtërinë teknike, por edhe një përkushtim të rrallë ndaj tekstit dhe mesazhit që kënga mbartte. Qoftë në tingujt e këngëve patriotike, qoftë në ato të dashurisë, zëri i saj ishte gjithmonë i përkushtuar dhe i ndjeshëm, duke prekur zemrat dhe duke ndezur shpirtin.

Në një kohë kur muzika shpesh humbet thellësinë dhe kuptimin, Vaçe Zela mbetet një dritë udhëzuese që na kujton fuqinë e artit të vërtetë — artit që flet drejtpërdrejt në shpirt dhe që bashkon breza. Repertori i saj i pasur, me këngë si “Baresha”, “Trëndafil i bardhë”, “Moj e bukura More”, “Xhamadani vija-vija” dhe shumë të tjera, janë thesare të pashlyeshme që e bëjnë Vaçen jo vetëm një artiste, por një ikonë të përjetshme.

Në këtë udhëtim muzikor, zëri i Vaçes vazhdon të jetë si një qiri që ndriçon errësirën, si një përqafim ngushëllues për zemrat dhe si një frymëzim për të gjithë ata që duan të mbajnë gjallë vlerat dhe bukurinë e muzikës shqiptare.

Vaçe Zela artiste populkit, është, dhe do të mbetet përgjithmonë, simboli i zërit shqiptar, i pasionit të pakufishëm dhe i shpirtit që këndon përjetësisht.

 Më poshtë janë dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës — 

“Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë.

“Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë.

Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë”

Dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës — “Baresha” dhe “Trëndafil i bardhë” — bashkë me një koment modest që përpiqet të ndjekë hijen e dritës që ato kanë lënë në shpirtin shqiptar.

“Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë.

“Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë.

Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë”, nuk dëgjojmë thjesht muzikë — dëgjojmë vetveten në një pasqyrë që këndon.

Nëse dëshironi, mund të shkruaj edhe një ese më të gjatë për këto dy këngë apo t’i përfshijmë në një cikël për Revista

Me shumë kënaqësi. Më poshtë janë dy këngët e pavdekshme të Vaçe Zelës — “Baresha” dhe “Trëndafil i bardhë” — bashkë me një koment modest që përpiqet të ndjekë hijen e dritës që ato kanë lënë në shpirtin shqiptar.

1. Baresha

Teksti i këngës:

> Baresha del në mal,

tufën e saj e çon,

këmbët në gurë e baltë,

zemra në ëndërron.

Dielli i mëngjesit

flokët ia ndriçon,

erërat e verës

fjalët ia përkundin në gjumë.

Një zë i fshehur larg,

ndoshta nga një stan,

a ndoshta nga zemra

që s’ka gjetur strehë.p

Baresha s’flet me gojë,

por këndon me sy,

dhe malet bëhen fjalë,

bari bëhet dashuri.

Koment:

“Baresha” është një këngë që nuk njeh kohë. Ajo është shkruar në gurë e rritur me baltën e rrugëve të fshatit shqiptar. Vaçe Zela, me zërin e saj që nuk i përket asnjë epoke dhe të gjitha epokave njëherësh, nuk e këndon këtë këngë – ajo e jeton. Në çdo varg të saj, ndiejmë frymën e një vajze që nuk është vetëm një personazh, por është vetë Shqipëria, në pritje, në lëvizje, në ëndërr. Është një këngë për ata që dinë të duan pa folur, që shohin përtej horizontit dhe e mbajnë shpresën si një shall të bardhë në erë.

2. Trëndafil i bardhë

Teksti i këngës:

> Trëndafil i bardhë,

çel në kopështin tim,

si një kujtim i pastër,

nga një dashuri që s’harrohet.

Erdhi pa zhurmë,

iku pa fjalë,

por në zemrën time

lulëzon çdo pranverë.

Trëndafil i bardhë,

mos u thaj kurrë,

në çdo petal tëndin

ruaj një puthje të humbur.

Dhe nëse një ditë,

s’do jem më këtu,

tregoji erës

se të kam dashur shumë.

Koment:

“Trëndafil i bardhë” është si një letër që nuk u dërgua kurrë, por u ruajt në zemër. Vaçja e këndon me një përulje që vetëm dashuritë e mëdha mund ta kuptojnë. Është një këngë për një ndjenjë të thjeshtë, por të madhe, që nuk vdes asnjëherë — si vetë trëndafili i bardhë. I bardhë, sepse është i pafajshëm; trëndafil, sepse shpërthen me gjithë bukurinë dhe dhembjen që përfaqëson dashuria e parë, ajo që lë gjurmë. Në zërin e saj, çdo fjalë është një pikë loti e kthyer në perlë.

✨️Të dyja këngët janë përjetësuar jo vetëm falë tekstit e muzikës, por mbi të gjitha, falë zërit të Vaçes — një zë që nuk kërkoi asgjë për vete, vetëm që ne të mos harronim. Dhe nuk kemi harruar. Ajo na fali jo këngë, por pjesë të shpirtit tonë. Dhe për këtë, çdo herë që dëgjojmë “Baresha” apo “Trëndafil i bardhë”, nuk dëgjojmë thjesht muzikë — dëgjojmë vetveten në një pasqyrë që këndon.