Një nga figurat e heshtura, në historinë e shkencës, është Rosalind Franklin, biologe dhe kimiste. britanike. Hero i ADN-se

Në historinë e shkencës, shpesh ndodh që emrat e mëdhenj të mbulojnë hije të tjera po aq të rëndësishme.

Një nga këto figura të heshtura, por jetike, është Rosalind Franklin, biologe dhe kimiste britanike, e cila kontribuoi në një nga zbulimet më të mëdha të shkencës moderne – strukturën e ADN-së.

Përmes punës së saj të palodhur, ajo tregoi se shkenca nuk njeh gjini, por kërkon përkushtim, guxim dhe një mendje të mprehtë. Historia e saj është një udhëtim frymëzues në botën e kërkimeve shkencore, ku pasioni për të vërtetën triumfon mbi vështirësitë dhe padrejtësitë.

Jeta dhe arsimi

E lindur më 25 korrik 1920 në Londër, Rosalind ishte pjesë e një familjeje hebraike të respektuar që e çmonte dijen dhe edukimin. Babai i saj, Ellis Franklin, ishte bankier dhe një figurë arsimdashëse, ndërsa nëna e saj, Muriel, vinte nga një familje me të njëjtat vlera. Rosalind ishte fëmijë inteligjente, kureshtare dhe këmbëngulëse, tipare që do ta shoqëronin gjatë gjithë jetës.

Ajo studioi në “St Paul’s School”, një nga shkollat e pakta për vajza që ofronte mësim në shkenca, dhe më pas ndoqi universitetin Newnham College në Cambridge, ku u diplomua për kimi.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Franklin punoi në një laborator që studionte vetitë e karbonit dhe qymyrit, për të ndihmuar në zhvillimin e teknologjisë së karburanteve.

Punimet shkencore dhe zbulimi i ADN-së

Pas luftës, Franklin shkoi në Paris, ku thelloi njohuritë e saj në kristalografi me rreze X – një teknikë që përdoret për të analizuar strukturat molekulare. Me këtë përvojë, në vitin 1951 ajo u kthye në Londër për të punuar në King’s College, ku iu bashkua një grupi shkencëtarësh që përpiqeshin të zbulonin strukturën e molekulës së ADN-së.

Franklin arriti të realizojë një nga arritjet më të rëndësishme të karrierës së saj: Fotografia 51, një imazh kristalografik që tregonte qartë formën spirale të ADN-së. Ky zbulim ishte themelor për modelin e heliksit të dyfishtë, por fatkeqësisht, fotografia iu tregua pa lejen e saj dy shkencëtarëve të tjerë, Watson dhe Crick, të cilët përdorën të dhënat për të përfunduar modelin që i çoi në Çmimin Nobel në vitin 1962. Rosalind nuk u nominua, pasi kishte ndërruar jetë në vitin 1958 nga kanceri i vezoreve, në moshën vetëm 37 vjeç.

Megjithëse gjatë jetës së saj ajo nuk mori vlerësimin që meritonte, sot Franklin konsiderohet një prej shkencëtareve më të rëndësishme të shekullit të 20-të. Ajo punoi gjithashtu për strukturën e viruseve dhe kontribuoi në studime që shtrinë ndikimin e saj përtej biologjisë molekulare.

Historia e Rosalind Franklin është një rrëfim shkencor – është një thirrje për drejtësi dhe njohje, një kujtesë që prapa çdo zbulimi të madh qëndron një njeri që ka sakrifikuar shumë për të arritur atje.

Rosalind Franklin nuk ishte vetëm një shkencëtare e shkëlqyer; ajo ishte një simbol i fuqisë së dijes, i pasionit për të vërtetën dhe i qëndresës përballë padrejtësive. Puna e saj me ADN-në hapi rrugën për zhvillime të jashtëzakonshme në mjekësi dhe gjenetikë, dhe trashëgimia e saj vazhdon të frymëzojë breza të rinj studiuesish, veçanërisht gra, për të ndjekur rrugën e shkencës me guxim dhe përkushtim. Ajo është një shembull i gjallë se historia e vërtetë shkruhet edhe nga ata që nuk kërkojnë lavdi, por që e ndërtojnë botën me heshtje dhe përkushtim.