Ollga Plumbi -- Zemra e Guximit: Atdheu në zemrën dhe në Zërin e një Gruaje që Shkroi Historinë!

Rrevista Prestige

#Personality

#Inspiration

Olga Plumbi -- Zemra e Guximit: Atdheu në zemrën dhe në Zërin e një Gruaje që Shkroi Historinë!

Nga një krahinë malore e Shqipërisë së thellë, ku lugina e Vjosës rridhte mes gurësh dhe pemësh të egra, lindi një zë që do të shpërthente më pas në historinë kombëtare me forcën e një jehone të pashuar. Në fshatin e vogël Lupckë të Përmetit, në vitin 1898, erdhi në jetë Olga Plumbi, njëra ndër gratë më të ndritura që Shqipëria do të njihte në shekullin XX.

Ajo nuk ishte vetëm një emër në listat e aktivisteve, as vetëm një pjesëmarrëse në luftën për çlirim apo në ndërtimin e shoqërisë shqiptare pas saj.

Ajo ishte një ndër zërat e parë që guxoi të artikulojë publikisht çështjen e gruas shqiptare, arsimimin e saj, rolin në luftë dhe në paqe.

✨️✨️ Me një thjeshtësi fisnike dhe një vendosmëri të hekurt,

ajo jetoi si nënë, luftëtare, deputete, gazetare, pedagoge dhe simbol i një ideali që nuk plaket kurrë: liria me dinjitet.

✨️✨️Ollga Plumbi ishte një nga gazetaret dhe aktivistet më të rëndësishme feministe të viteve ’30 në Shqipëri, një grua me mendime të jashtëzakonisht përparimtare, me zgjuarsi të mprehtë dhe guxim të rrallë për kohën.

Ajo ngriti zërin për të drejtat e grave kur shoqëria shqiptare ishte ende e mbyllur ndaj ideve të emancipimit, duke sfiduar mentalitete, zakone dhe heshtje të thella.

✨️✨️Si aktiviste, shkrimtare dhe intelektuale progresiste, ajo u bë figurë kyçe e shtypit modern shqiptar.

Pas Luftës së Dytë Botërore, kontributi i saj u njoh gjerësisht: në zgjedhjet e vitit 1945 ajo u zgjodh deputetja më e votuar në vend, pas Enver Hoxhës — një dëshmi e autoritetit moral, intelektual dhe shoqëror që ajo përfaqësonte.

✨️✨️ Ollga Plumbi mbetet një nga figurat më vizionare të historisë shqiptare, një grua që e jetoi të ardhmen përpara se ajo të mbërrinte.

Në kohë trazirash të mëdha kombëtare, kur vendi digjej nga pushtuesit dhe nga prapambetja, Olga nuk qëndroi në hijen e burrave, por marshoi përkrah tyre – dhe shpesh përpara tyre.

✨️✨️Që nga angazhimi në Lëvizjen Antifashiste Nacionalçlirimtare, ku drejtoi organizatën e grave përmetare, e deri në tribunat më të larta të politikës dhe arsimit shqiptar, ajo u bë një gur themeli i një shoqërie që kërkonte t’i jepte gruas shqiptare jo vetëm të drejtën për të jetuar, por edhe të drejtën për të udhëhequr.

> “Nënë Olga kishte në vështrimin e saj diçka që të qetësonte dhe të nxitonte njëkohësisht – një lloj force që të thoshte pa fjalë: 'nuk jemi këtu për veten, por për vendin dhe për të ardhmen'”, shkruante i biri, Emil Plumbi, një tjetër figurë e ndritur e pasluftës, inxhinier elektronik, pedagog dhe drejtues në universitete shqiptare."

✨️✨️Në qindra artikuj, në fjalimet e saj në Kuvendin Popullor, në takimet me gra të thjeshta në qytete e fshatra, Olga Plumbi mbeti besnike ndaj një ideali të bukur dhe të vështirë: që Shqipëria nuk mund të jetë e lirë, nëse gratë e saj janë të heshtura.✨️✨️

Sot, emri i saj përmendet në historitë e Luftës, në librat për emancipimin, në kujtimet e shokëve e bashkëluftëtarëve, në zemrat e atyre që e panë si model. Ajo është një figurë e kompletuar – me mendje të kthjellët, zemër të madhe dhe vepër që flet vetë.

Nga malet e Përmetit, deri në zyrat e qeverisë dhe auditorët e Tiranës.

Olga Plumbi mbetet një ndër ato gra që e rritën Shqipërinë jo vetëm me fjalë, por me gjak, punë dhe dashuri për njerëzit.

Olga Plumbi (1898–1984), bijë e një familjeje përparimtare përmetare, u ngjit në histori si një prej grave më largpamëse të Shqipërisë moderne.

✨️Mësuese, publiciste, aktiviste e pasionuar dhe deputete, ajo mishëroi një figurë femërore që i parapriu kohës së vet.

Nga rrënjët e një shtëpie të ndriçuar nga dashuria për dijen e kombin, deri te tribunat e Luftës Nacionalçlirimtare, Olga nuk u tërhoq asnjëherë nga zëri i të drejtës dhe dinjitetit njerëzor.

✨️Rruga e saj, e ndarë mes klasës, luftës dhe kulturës, mbeti gur kilometrik për breza të tërë, të cilët në pasqyrën e saj lexojnë modelin e një gruaje që nuk u pajtua me heshtjen, që nuk u mbyll në katër mure, por i dha frymë lirisë dhe te drejtave te grave.

Në fshatin Lupckë të Përmetit, më 1898, erdhi në jetë vajza që do të sillte ndryshim.

✨️✨️Një shtëpi me dritare të hapura ndaj botës: babai, Zahari Leka, mjek i diplomuar në Francë, dhe nëna Polikseni, edukuar në Arsaqion të Athinës, i dhuruan Ollgës një truall të mbushur me kulturë dhe dashuri për kombin.

Ishte si një farë e mbjellë në tokë pjellore, që do të lulëzonte në kohën më të vështirë për gratë shqiptare.

Martesa me Mihal Plumbin, përkrahës i arsimit kombëtar dhe i kauzës shqiptare në mërgatë, do ta lidhte fatin e saj me idealet e Rilindjes. Prej këtij bashkimi lindi djali i tyre, Emil Plumbi, që më vonë do të bëhej kryeinxhinier i Radio Tiranës, duke mbartur në zemër mesazhet e nënës për dashurinë ndaj dijes dhe kombit.

✨️Ollga u bë mësuese si një fanar ndriçues në epokën e errësirës, kur vajzat rrallë shkonin në shkollë.

✨️Kolegji Amerikan, Liceu Francez, ishin stacionet e para ku ajo përçoi alfabetin e lirisë dhe emancipimit.

✨️Shkrimet e saj, botuar në revistat “Bota e Re” dhe “Përpjekja Shqiptare”, ishin të drejtpërdrejta, të forta, dhe sillnin aromën e një bote të re, ku gruaja nuk duhej të mbetej më skllave e mentaliteteve✨️✨️.

Shkruante nën pseudonimin Shpresa — simbol i thjeshtë, por me një dritë të madhe, që pasqyronte besimin tek forca morale e grave. Fjalët e saj nuk ishin thjesht shkrime; ato ishin thirrje për të ngritur kokën, për të ndërtuar një shoqëri ku femra të mos shihej si objekt, por si njeri i plotë, me të drejta dhe ëndrra.

Kur erdhën ditët e zeza të pushtimit, Ollga nuk qëndroi në shtëpi; ajo doli në ballë, me flamurin e organizimit.

Në Konferencën e Dytë Nacionalçlirimtare në Labinot (1943), ajo ishte aty, bashkë me Ela Gjikondin dhe Nexhmije Xhuginin, për të vënë në vijë mobilizimin e grave shqiptare.

✨️✨️Si kryetare e Organizatës Antifashiste të Gruas në Tiranë, përgatiti motrat e saj për të shpëtuar fëmijët, për të ushqyer luftëtarët, për të përballuar terrorin.

Ajo ndërtoi një urë që lidhte nënat, motrat, bashkëshortet, me idealin e çlirimit — një rrjet solidariteti që shpesh nënvlerësohet, por pa të cilin ushtria partizane nuk do të kishte mbijetuar.

✨️✨️

Pas çlirimit, Ollga hyri në Asamblenë Kushtetuese, duke u bërë një nga gratë e para deputete në historinë e Shqipërisë. 1945 ishte një vit historik: ajo u zgjodh me mijëra vota të grave dhe burrave që e shihnin tek ajo simbolin e besimit dhe kurajos.

Kishte numrin me te madh te votave pas EH.

Megjithëse më vonë nuk do të kishte poste të larta, ajo vijoi të punonte në Bibliotekën Kombëtare, si shefe e marrëdhënieve me jashtë, duke mbetur gjithmonë e lidhur me kulturën dhe librin.

Emil Plumbi, djali i saj, nuk ishte vetëm një inxhinier i suksesshëm, por edhe dëshmitari i dashurisë së jashtëzakonshme të nënës për dijen dhe për kombin. Në kujtimet e tij, ai thoshte shpesh se “nëna më mësoi se të jesh i lirë do të thotë të jesh i ditur” — një testament i heshtur për të gjitha brezat.

---

Kujtimet e djalit të saj. Emil Plumbit për nënën, Olga Plumbi

Një dashuri dhe frymëzim i përjetshëm

Emil Plumbi, i rritur nën hijen e një gruaje të jashtëzakonshme, ruan në zemrën e tij kujtime që flasin për një nënë të fortë dhe të butë njëkohësisht — një grua që e pa jetën me sytë e detit dhe zemrën e një mali.

Në një nga letrat e tij më të ndjera, Emil shkruan:

✨️✨️

> “Nëna ime ishte si dritë në errësirën e kohës. Kur shkelte në dhomën time, gjithçka merrte një tjetër ngjyrë; zëri i saj qetësonte frikën dhe u jepte krahë ëndrrave të mia.”

Në vitet e luftës, përballë rreziqeve dhe sakrificave të mëdha, ajo mbante fort vlerat që i kishte mësuar babai i tij, mjeku Zahari Leka, dhe vetë ajo si edukatore. Emil kujton:

> “Ajo më mësoi që liria kërkon guxim dhe sakrificë. Nëna më thoshte gjithmonë: ‘Edhe kur të ndihesh i vetëm, mbaje shpresën gjallë si flakë që ndez rrugën përpara.’”

Në kujtimet e tij, shumë herë del pamja e saj si një nënë që luftonte jo vetëm me fjalë, por edhe me veprime të qarta.

> “Në mbrëmjet e ftohta, kur plumbat binin afër, ajo bënte gjithçka që familja jonë të mos ndjehej e braktisur. Kjo forcë e brendshme, ajo paepësi për të përballuar dhimbjen, më mësoi më shumë se çdo libër.”

Në letrat private që Emil ruan me fanatizëm, ai shpreh admirimin për kombin që nënë i kishte dhënë me punë dhe dashuri. Një nga ato shkrime thotë:

> ✨️✨️“Kur shoh një grua që punon për të tjerët, më kujtohet nëna ime, që në çdo fjalë dhe gjest ngjallte jetën dhe shpresën. Ajo ishte mësuese, shkrimtare, dhe para së gjithash, një ushtare e heshtur e lirisë.”

Në kujtimet e tij për periudhën pas luftës, Emil thekson se edhe pse nëna u zhvendos në role më të qeta, ajo mbeti gjithmonë një forcë e madhe brenda familjes dhe shoqërisë.

> “Pavarësisht funksioneve zyrtare, ajo nuk u nda kurrë nga puna e saj për kulturën dhe edukimin. Në shtëpinë tonë, librat dhe dialogu ishin gjithmonë të pranishëm✨️✨️ — ajo besonte se vetëm përmes dijes mund të ndërtohet e ardhmja.”✨️✨️

“Çdo kujtim që kam për nënën time është si një fije drite që përshkon labirintet e kohës,” shkruan Emil Plumbi në një nga letrat e tij më personale.

️✨️“Ajo ishte më shumë se një grua — ajo ishte një ngushëllim për zemrat e thyera dhe një dorë që mbante lart flamurin e shpresës, edhe në ditët më të errëta.”✨️

Olga Plumbi, ishte një figurë e rrallë në historinë e Shqipërisë së shekullit të XX me prejardhje qytetare, ku kultura dhe arsimi ishin vlerat kryesore.

Babai i saj, Zahari Leka, mjek i njohur dhe njeri me shpirt human, i mësoi vajzës së tij se njeriu është më i fuqishëm kur mban në zemër dashurinë për njerëzimin.

“Kur isha fëmijë,” rrëfen Emil, “ajo më tregonte për babain tonë si një djalosh me shpirt të madh, i cili shpëtoi jetën e shumë njerëzve gjatë periudhave më të errëta të historisë sonë.”

Këto rrëfime formuan në shpirtin e Emilit themelet e humanizmit dhe përgjegjësisë ndaj kombit.

Arsimi ishte themeli i Olgës.

Ajo përfundoi shkollën e mesme dhe më pas studimet pedagogjike, duke u bërë mësuese — një profesion që e shikonte si mision.

Në klasën e saj, jo vetëm mësohej, por dhe formoheshin karaktere. “Ajo mësonte me shpirt, duke i dhënë çdo nxënësi një copë të ëndrrës së saj për një Shqipëri të lirë dhe të drejtë,” kujton Emil.

✨️Në vitet e errëta të Luftës së Dytë Botërore, Olga Plumbi mori një rol të rëndësishëm në organizimin e grave dhe aktivizmin patriotik. Emil tregon se “nëna ime ishte një nga ato gra që bënë më shumë se sa mund të kërkohej — ajo qëndronte përballë rrezikut, duke mos u trembur, për t’u bërë zëri dhe mbështetja e atyre që luftonin për liri.”

Në dokumentet arkivore dhe materialet e periudhës, Olga Plumbi figuron si një prej figurave kyçe të aktivizmit në radhët e grave shqiptare. Ajo mbajti poste të rëndësishme në organizatat e grave dhe më vonë u angazhua edhe në politikë, duke shërbyer si deputete në Kuvendin Popullor. Kjo dëshmon për një jetë të përkushtuar dhe të pjekur nga përvoja dhe vullneti për të ndihmuar vendin e saj.

“E kujtoj shpesh kur më shtrëngonte duart dhe më thoshte: ‘Emil, çdo sakrificë vlen kur e bën për të ardhmen,’” shkruan ai. Ajo ishte jo vetëm nënë, por edhe mentorja e parë e tij — një grua që e ndihmoi të kuptojë se jeta kërkon qëndrueshmëri dhe përkushtim.

Në kujtimet e tij personale, Emil nuk kursen asnjë fjalë mirënjohjeje për bashkëshortin e Olgës, Kryeun Plumbi, me të cilin ndau një jetë plot sfida dhe arritje. “Ata ishin një çift që luftuan së bashku — ai si mjek dhe ajo si aktiviste — duke ndërtuar një familje të fortë mbi themelet e dashurisë dhe sakrificës.”

Në vitet e pasluftës, si një figurë publike e respektuar, Olga Plumbi u vlerësua shumë në shkolla, universitete dhe nga kritika letrare dhe historike.

Akademikët e shohin atë si një model të gruas shqiptare të kohës, që përveç rolit familjar, shkroi dhe la gjurmë të thella në jetën shoqërore dhe kulturore të vendit.

✨️✨️ Përmbledhjet dhe studimet mbi jetën e saj janë pjesë e kurseve universitare për historinë e grave në Shqipëri, ndërsa shkrimtarë si Ismail Kadare dhe kritika si Shaban Sinani e përmendin shpesh si një figurë frymëzuese.

Në një krahasim artistik, ajo ishte si një pemë e madhe që hapi degët e saj për t’i dhënë hijen dhe frymëmarrjen brezave të rinj, ndërsa rrënjët e saj ishin të thella në tokën e historisë dhe të sakrificës.

✨️✨️Shaban Sinani (2020) dhe studiues të tjerë i kanë dhënë Ollgës një vend të veçantë mes udhëheqëseve të grave shqiptare. Madje Ismail Kadare, në reflektime private, e ka përmendur si “një ndër rrënjët e humanizmit shqiptar, të mbuluara nga pluhuri i kohës, që duhet rizbuluar” (burime gojore arkivore). Akademikë si Aleks Buda e studiues si Nasho Jorgaqi e kanë krahasuar me heroinat e letërsisë europiane, për forcën dhe kthjelltësinë e mendjes së saj.

✨️Në krahasim me Musine Kokalarin, Ollga ishte më shumë organizatore politike sesa letrare, por gjithsesi të dyja ishin si dy yje që i shkelën rrugët e terratisura të emancipimit shqiptar.

✨️Ollga ishte si një katedrale drite në mes të shekujve errësirë, që tregonte se edhe gratë shqiptare mund të ndërtonin themele të reja.

✨️Ishte si një nënë universale, që ushqeu jo vetëm djalin e saj, por edhe gjithë vajzat e Shqipërisë, me qumështin e dijes dhe kurajës.

✨️Ishte si një pemë ulliri: e thjeshtë në pamje, por me rrënjë të forta, e që mbeti gjelbëruese edhe pas stuhive historike.

Olga Plumbi nuk ishte thjesht një emër në dokumentet zyrtare — ajo ishte një rreze drite për një popull të verbuar nga varfëria dhe padituria.

Me duar të palodhura, me shpirt që nuk u drodh, me fjalë që nuk u trembën, ajo mbeti për dekada të tëra një “prush” i ndezur për idealin e një shoqërie më të drejtë.

Edhe sot, portreti i saj mund të përshkruhet me një fjali të vetme:

“Një grua që jetoi për të ndezur dritën tek të tjerët.”

--------

Analizë e R. Prestige për figurën e Olgës — një grua e jashtëzakonshme në histori dhe në shpirt.

Olga Plumbi është padyshim një nga figurat më të shquara të historisë shqiptare të shekullit XX, jo vetëm për rolin e saj në luftën për çlirim dhe emancipimin e gruas, por edhe për kontributin e saj të gjerë në arsim, kulturë dhe politikë. Ajo shfaqet si një kombinim i rrallë virtytesh, ku guximi, zgjuarsia dhe përkushtimi bashkohen në një portret të plotë të heroinës.

Dokumentet arkivore të periudhës flasin për një grua të organizuar dhe me vizion të qartë. Në regjistrat e arkivave dhe të organizatave të grave, emri i saj shfaqet shpesh si një simbol i angazhimit të pakursyer dhe i një lideri që nuk u tremb përballë vështirësive. Ajo nuk ishte thjesht pjesëtare, por një motor i fuqishëm që nxitonte bashkëpunimin, që krijonte rrjete të solidaritetit dhe që frymëzonte brez pas brezi. Kjo tregon një aftësi të madhe organizative dhe një vizion strategjik për të ardhmen.

Vlerat e saj shihen edhe në dimensionin moral dhe shpirtëror. Ajo qëndroi e vendosur në betejën e lirisë, duke sakrifikuar shumë dhe duke treguar kurajë të jashtëzakonshme. Kujtimet e djalit të saj, Emil Plumbi, tregojnë se ajo i mësoi atij të mos heqë dorë kurrë nga ëndrrat, të mos trembet nga asnjë pengesë, dhe të përkushtohet ndaj dijes — vlera që më vonë ai e bëri të tijën si pedagog në fushën e elektronikës në universitet.

Kjo lidhje midis dy brezave është një dëshmi e drejtpërdrejtë e trashëgimisë shpirtërore dhe intelektuale të Olgës.

Në një kohë kur shumë gra ndodheshin në hije, ajo u bë zëri i tyre, një faktore e vërtetë e emancipimit. Kjo është përshkruar dhe në librin “Gruaja shqiptare në luftën e nacionalçlirimtarëve”, ku ajo figuron si një shembull frymëzues i kurajës dhe punës së palodhur në shërbim të kombit.

Përmes këtij dokumenti kuptojmë se ajo nuk ishte vetëm një nënë e përkushtuar apo një mësuese e shkathët, por edhe një strategiste politike dhe kulturore, që e kuptonte thellë rëndësinë e dijes dhe të organizimit.

Analizat kritike të Shaban Sinanit dhe të akademikëve të tjerë vënë theksin tek zgjuarsia e saj politike dhe ndjenja e fortë e përgjegjësisë shoqërore, që e bënë figurën e saj një model që tejkalon kufijtë e kohës.

Kjo është arsyeja pse ajo trajtohet me respekt në universitete dhe në studime kulturore dhe historike, ku figura e saj shërben si shembull i fortë i atdhetarizmit dhe emancipimit të gruas.

✨️✨️

Portreti i Olgës është ai i një gruaje që dinte të bashkonte dashurinë për familjen me misionin e madh të shërbimit ndaj kombit. Guximtarja që nuk u tremb, mësuesja që frymëzoi brezat, dhe aktivistja që luftoi për drejtësi — ajo la pas një trashëgimi të çmuar, jo vetëm në jetën personale, por edhe në historinë e popullit shqiptar.

Djali i saj, Emil Plumbi, pedagog i fushës së elektronikës, është dëshmi e gjallë e vazhdimësisë së idealit të saj: përkushtimi ndaj dijes, përpjekjes dhe shpirtit të lirë. Kjo lidhje mes nënës dhe djalit tregon se virtytet e mëdha nuk harrohen, por kalojnë përmes brezave si një flakë që nuk shuhet kurrë

Olga Plumbi lindi në një familje patriotike dhe atdhetare. Ajo u rrit me vlera të forta kombëtare, që më vonë do ta shndërronin në një figurë kyçe të luftës për liri

Emil Plumbi, djali i tyre, u bë pedagog i njohur në fushën e elektronikës, duke vazhduar trashëgiminë intelektuale të familjes.

Olga ndoqi arsimin në shkolla të njohura të kohës, ku theksohej përkushtimi ndaj dijes dhe emancipimit të grave. Ajo u angazhua si mësuese, duke përhapur jo vetëm dijen, por edhe frymën e lirisë dhe bashkëpunimit.

✨️✨️

Roli gjatë Luftës Nacionalçlirimtare:

tregojnë se Olga ishte aktiviste e palodhur dhe lidere e grave në organizimin e tyre për rezistencën ndaj pushtuesve fashistë dhe nazistë. Në një fjalim të vitit 1944, i arkivuar në dosjet e PKSH-së, ajo thotë me bindje:

✨️✨️

> “Gruaja shqiptare është përpara në këtë luftë, si simbol i fuqisë dhe qëndrueshmërisë.”

Ky është shembulli i një gruaje që nuk priti të qëndronte në hije, por erdhi për të marrë rolin kryesor në historinë e kombit.

Edhe

Kujtimet personale nga Emil Plumbi tregojnë shumë. Emil e përshkruan nënën si:

> “Një grua që jetonte për të tjerët, me një shpirt të zjarrtë dhe një zemër që rrihte për lirinë. Ajo më mësoi se nuk ka sakrificë të madhe pa dashurinë për atdheun dhe familjen.”

Këto fjalë pasqyrojnë jo vetëm dashurinë familjare, por edhe frymën e një ideali të madh.

Vlerësimet akademike:

Në studimet e Shaban Sinanit dhe të akademikëve të tjerë, Olga Plumbi përshkruhet si:

> “Një grua me inteligjencë strategjike, guxim dhe aftësi të shkëlqyera organizative, që ngriti lart rolin e gruas në shoqëri dhe në luftë.”

Analizat theksojnë se ajo ishte një model për shumë breza, dhe figura e saj ka qenë temë studimi në universitete, si shembull lidershipi dhe përkushtimi.

✨️✨️

Figura e Olgës Plumbi mbetet një emblemë e virtyteve të mëdha: guxim, sakrificë, etje për dije dhe për liri. Ajo nuk ishte thjesht një aktiviste apo mësuese, por një frymëzim i gjallë për gjithë ata që luftuan për Shqipërinë e lirë. Trashëgimia e saj jeton në edukimin e brezave dhe në veprat e djalit të saj, Emil Plumbi, pedagog në fushën e elektronikës, i cili pasqyroi vlerat që mori nga nëna.

✨️Vlerësimet dhe dëshmitë akademike për Olgën Plumbi nga;

Luan Omari, në studimin e tij për rolin e grave në luftën nacionalçlirimtare, shkruan:

> “Olga Plumbi ishte një nga figurat më të spikatura të organizimit të grave në Shqipëri gjatë luftës. Ajo nuk ishte vetëm pjesëmarrëse, por udhëheqëse e zëshme e kauzës, duke ngritur zërin për të drejtat dhe përkushtimin e grave në front. Përkushtimi i saj dhe aftësitë e saj organizative i dhanë një dimension të ri lëvizjes së grave në luftë.”

Shaban Sinani, i cili ka punuar shumë në dokumentimin e historisë së luftës dhe rolit të grave në të, thekson:

> “Figura e Ollgës është karakterizuar nga një kombinim i guximit të rrallë dhe mençurisë politike. Ajo arriti të bashkonte në veprim shumë gra, duke i nxitur të luftojnë me vetëdije të plotë për lirinë dhe barazinë. Përveç kësaj, ajo shfaqi aftësi të theksuara lidershipi, duke qenë një shembull për brezat e ardhshëm.”

Akademikë të tjerë, në librin “Gruaja shqiptare në luftën nacionalçlirimtare”, përmendin se:

> “Olga Plumbi ka qenë një nga shtyllat kryesore të organizimit dhe mobilizimit të grave në frontin e luftës. Kontributi i saj shtrihet jo vetëm në aksionet luftarake, por edhe në edukimin dhe sensibilizimin shoqëror për rolin e gruas në ndërtimin e një shoqërie të re.”

Si dhe ne kujtimet e tij, Emil Plumbi shpreh:

> “Nënë Olga nuk ishte thjesht një heroinë e luftës, ajo ishte mësuesja ime e parë e jetës. Ajo më mësoi se guximi dhe qëndrueshmëria janë më të fuqishme se çdo armë. Ajo punoi pa pushim, per kulturen dhe vendin.

Intelektualet dhe bashkëkohësit e kanë njohur Olgën Plumbi si një figurë të pazëvendësueshme në historinë e Shqipërisë, një grua që e bëri vetë jetën një mision për lirinë dhe barazinë, dhe një frymëzim që vazhdon të frymëzojë edhe sot.

Ollga Plumbi u tërhoq nga politika për disa arsye kryesore:

1. Shtrëngesa e regjimit monist: Pas çlirimit të vendit, edhe pse kishte kontribuar si luftëtare antifashiste dhe ishte deputete e shumë e votuar, ajo u përjashtua gradualisht nga pozitat publike. Regjimi nuk toleronte mendime të pavarura, sidomos nga gratë që sfidonin hierarkinë e pushtetit.

2. Kufizime dhe presion personal: Ajo përjetoi vetëcensurë dhe kufizime në jetën publike, duke e bërë të vështirë për të të vazhduar aktivitetin politik pa rrezikuar familjen dhe sigurinë personale.

3. Margjinalizimi i grave në politikë: Edhe pse ishte ndër gratë e para që angazhoheshin politikisht, shoqëria dhe struktura politike e kohës nuk e pranonin lehtësisht rolin e saj të pavarur si grua dhe intelektuale.

Në praktikë, tërheqja e saj nuk ishte vullnet i lirë, por rezultat i presionit politik, shoqëror dhe ideologjik.

© 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese,Botuese. Autore

Revista Prestige