Revista Prestige nderon sot Marie Logorecin – zërin, shpirtin dhe ikonën e skenës shqiptare Në kujtim të një figure të përjetshme – nëna, zon
- 7 hours ago
- 3 min read
Rrevista Prestige
Revista Prestige nderon sot Marie Logorecin – zërin, shpirtin dhe ikonën e skenës shqiptare
Në kujtim të një figure të përjetshme – nëna, zonja, aktorja që skaliti gruan shqiptare në art.
Marie Logoreci (23 shtator 1920 – 19 qershor 1988) mbetet një nga figurat më të ndritura të artit shqiptar. Ajo ishte më shumë sesa një aktore. Ishte një shpirt fisnik që e ndërtoi jetën mbi dashurinë për artin, atdheun, njerëzit dhe familjen. Një zonjë që shkëlqente me dinjitet, kulturë dhe ndjenjë të thellë estetike.
Marie Logoreci, lindur si Marie Çurçia në Shkodër, erdhi në jetë në një mjedis të ndikuar nga kultura qytetare dhe zakonet e Veriut. Ajo u rrit mes tingujve të mandolinës, zërave të malësorëve dhe shpirtit fisnik të familjes së saj. Shkolla e "Motrave Stigmatine" dhe më pas gjimnazi, ishin vendet ku nisën të duken prirjet e saj për artin: vizatimi, kënga dhe interpretime të vogla. Ndryshe nga vajzat e kohës, ajo lexonte, pikturonte, mësonte gjuhë të huaja dhe ushqehej shpirtërisht me folklor, legjenda dhe epikën e maleve shqiptare.
Në moshën 17-vjeçare, Maria u transferua në Tiranë, ku u martua me Kolë Logorecin, birin e atdhetarit dhe dijetarit të madh Mati Logoreci. Kola ishte një njeri i kulturës dhe i përparuar, që jo vetëm e mbështeti, por i hapi rrugë drejt një karriere të jashtëzakonshme.
Ajo jetoi në një ambient ku zëri i Fishtës, Koliqit, Çabejt dhe Mjedës dëgjohej shpesh – një mjedis që do ta formonte intelektualisht dhe shpirtërisht.
Nga këngëtarja e Radio Tiranës në ikonën e skenës
Fillimet artistike i pati në Radio Tirana në vitin 1945 si këngëtare popullore. Zëri i saj i veçantë, tingulli i brishtë dhe shpërthyes njëkohësisht, prekte zemrat e dëgjuesve. Por në vitin 1947, ajo kalon në Teatrin Popullor, duke e lënë këngën për të ndjekur thirrjen më të thellë të shpirtit – aktrimin.
Rolet që u bënë të pavdekshme
Marie Logoreci e krijoi figurën e gruas shqiptare në shumë forma: nënë, bijë, grua e thjeshtë, intelektuale, mbretëreshë, intrigante apo e dëshpëruar. Ajo nuk interpretonte – ajo jetonte rolin. Disa nga rolet më të paharrueshme në memorien kolektive përfshijnë:
Lokja në dramën “Toka jonë” – një simbol i dhembjes, revoltës, qëndresës.
Bernarda Alba te “Shtëpia e Bernarda Albës” – një autoritet i errët femëror, i ftohtë, tronditës.
Gertruda te “Hamleti” – mbretëresha që lufton me fajin dhe ndjenjën.
Fatimja te “Halili dhe Hajria” – grua e regjur në intriga, por e thellë emocionalisht.
Nëna Xhun te “Muri i Madh” – dramacitet i kthyer në përmasë universale.
Kontesha Xampa në “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” – elegancë dhe tragjizëm.
Ledi Milford te “Intrigë dhe Dashuri” – grua e përballë ndjenjave dhe autoritetit.
Në film dhe në teatër – dy pasqyra, një shpirt
Marie ishte pioniere e kinemasë shqiptare. Mori pjesë në filmin e parë shqiptar "Fëmijët e saj", më pas në “Tana”, “Skënderbeu”, “Detyrë e posaçme”, “Njësiti guerril”, “Operacioni Zjarri”, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” etj.
Por shtëpia e saj e vërtetë mbeti teatri. Në më shumë se 40 vite karrierë, ajo interpretoi mbi 60 role, që nga Molieri, Shekspiri, Lorca, Schiller e deri te autorët shqiptarë si Kolë Jakova, Ndrekë Luca apo Fatmir Gjata.
Çfarë e dallonte Marien nga të tjerët?
Zëri i saj – jo thjesht zë, por një instrument i gjallë emocional.
Ekspresiviteti i fytyrës – tipare të skalitura për dramën.
Eleganca në lëvizje dhe gjuhë – që përçonte thellësi, pa pasur nevojë për shumë fjalë.
Kultura e gjerë – një grua që njihte Iliadën, epin e kreshnikëve, muzikën klasike dhe kishte një estetikë të vetën.
Përkushtimi ndaj profesionit – një regjisore, një studiues e folklorit, një grua që ruante kujtime, vizatime, kujdesej për lulet dhe pëllumbat, dhe s’kishte kurrë kohë për t’u lodhur.
Trashëgimia që la pas
Marie Logoreci nuk është vetëm një emër. Ajo është një shkollë më vete. Një model. Një monument shpirtëror për çdo aktore shqiptare. Ajo u nderua me titujt "Artiste e Merituar", "Artiste e Popullit" dhe pas vdekjes me “Nderi i Kombit”. Por mbi të gjitha, ajo është Zëri i Nënës Shqiptare, në të gjitha etapat e saj – që nga mitologjia e Veriut e deri te skena bashkëkohore
Revista Prestige, në përvjetorin e ikjes së saj, përkujton me ndjenjë dhe nderim një figurë të shenjtë të artit. Marie Logoreci nuk vdiq – ajo jeton në çdo skenë ku tingëllon fjala shqipe me shpirt.
Ajo është gruaja që mbetet gjithmonë “Loke e kombit”, në art dhe në zemrat tona.
Pergatiti:
Liliana Pere.
