Search Results

Fakte dhe Shifra të Përgjithshme Eleanor Roosevelt lindi më 11 tetor 1884 në New York City. HISTORIA: Eleanor Roosevelt Zonja e Parë Eleanor Roosevelt (1884-1962), gruaja e Franklin D. Roosevelt (1882-1945), presidenti i SHBA-së nga viti 1933 deri në 1945, ishte një udhëheqëse më vete dhe e përfshirë në kauza të shumta humanitare gjatë gjithë jetës së saj. Mbesa e Presidentit Theodore Roosevelt (1858-1919), Eleanor lindi në një familje të pasur në Nju Jork. Ajo u martua me Franklin Roosevelt, kushëririn e saj të pestë që u hoq dikur, në vitin 1905. Nga vitet 1920, Roosevelt, i cili rriti pesë fëmijë, ishte i përfshirë në politikën e Partisë Demokratike dhe në organizata të shumta reformash sociale. Në Shtëpinë e Bardhë, ajo ishte një nga zonjat e para më aktive në histori dhe punoi për drejtësinë politike, racore dhe sociale. Pas vdekjes së Presidentit Roosevelt, Eleanor ishte delegate në Kombet e Bashkuara dhe vazhdoi të shërbente si avokate për një gamë të gjerë çështjesh të të drejtave të njeriut. Ajo mbeti aktive në kauzat demokratike dhe ishte një shkrimtare pjellore deri në vdekjen e saj në moshën 78-vjeçare. Vitet e hershme të Eleanor Roosevelt Anna Eleanor Roosevelt lindi më 11 tetor 1884 në New York City. Babai i saj, Elliott Roosevelt (1860-1894) ishte vëllai më i vogël i Theodore Roosevelt, dhe nëna e saj, Anna Hall (1863-1892), ishte nga një familje e pasur e Nju Jorkut. Babai i Roosevelt ishte një alkoolist dhe martesa e prindërve të saj ishte e trazuar. Pasi nëna e saj vdiq nga difteria në 1892 (babai i saj vdiq më pak se dy vjet më vonë), Roosevelt dhe dy vëllezërit e saj më të vegjël, Elliott Roosevelt Jr. (1889-1893) dhe Gracie Hall Roosevelt (1891-1941), jetuan me gjyshen e tyre. Mary Ludlow Hall (1843-1919), në Manhatan dhe Tivoli, Nju Jork. A e dinit? J. Edgar Hoover (1895-1972), drejtori i gjatë i Byrosë Federale të Hetimeve, i konsideronte të rrezikshme pikëpamjet liberale të Eleanor Roosevelt dhe besonte se ajo mund të përfshihej në aktivitetet komuniste. Ai urdhëroi agjentët e tij të monitoronin Roosevelt dhe të mbanin atë që u bë një dosje e gjerë për të. Roosevelt, një fëmijë i vështirë, serioz, u arsimua nga mësues privatë deri në moshën 15-vjeçare, kur u dërgua në Allenswood Academy, një shkollë për vajza në Angli. Ajo shkëlqeu nën mentorimin e drejtoreshës së shkollës, Marie Souvestre (1830-1905), e cila promovoi përgjegjësinë sociale dhe pavarësinë për gratë e reja. Edukimi formal i Roosevelt përfundoi në moshën 18-vjeçare, kur ajo u kthye në New York City dhe bëri debutimin e saj social në hotelin Waldorf-Astoria. Më pas, ajo u përfshi në mënyrë aktive me punën e reformës sociale, duke shërbyer si mësuese vullnetare për fëmijët emigrantë të varfër në Shtëpinë e Zgjidhjes Rivington Street në Manhattan dhe duke iu bashkuar Lidhjes Kombëtare të Konsumatorëve, misioni i së cilës ishte t'i jepte fund kushteve të pasigurta të punës dhe praktikave të punës në fabrika dhe biznese të tjera. Franklin dhe Eleanor Roosevelt Bachrach/Getty Images Franklin Roosevelt ulur pranë gruas Eleanor dhe qenit të tyre në shtëpi në Nju Jork, 1929.  Martesa dhe jeta familjare e Eleanor Roosevelt Më 17 mars 1905, Eleanor 20-vjeçare u martua me Franklin Roosevelt, një student 22-vjeçar i Universitetit të Harvardit dhe kushëriri i saj i pestë u hoq dikur. Të dy ishin takuar si fëmijë dhe u ritakuan pasi Eleanor u kthye nga shkolla në Angli. Dasma e tyre u zhvillua në shtëpinë e një prej të afërmve të Eleanorës në Upper East Side të Manhatanit dhe nusja u përcoll në korridor nga Presidenti i atëhershëm Theodore Roosevelt. Franklin dhe Eleanor patën gjashtë fëmijë, pesë prej të cilëve mbijetuan deri në moshën madhore: Anna (1906-1975), James (1907-1991), Elliott (1910-1990), Franklin Jr. (1914-1988) dhe John (1916-1981) . Në vitin 1910, Franklin Roosevelt filloi karrierën e tij politike kur u zgjodh në Senatin e Shtetit të Nju Jorkut. Tre vjet më vonë, ai u emërua ndihmës sekretar i Marinës së SHBA-së, një pozicion që e mbajti deri në vitin 1920, kur ai bëri një kandidim të pasuksesshëm për zëvendëspresidentin e SHBA-së me një biletë të drejtuar nga James Cox (1870-1957), një guvernator i Ohajos. Përveç rritjes së familjes së saj gjatë këtyre viteve, Eleanor Roosevelt ishte vullnetare me Kryqin e Kuq Amerikan dhe në spitalet e Marinës gjatë Luftës së Parë Botërore (1914-1918). Në vitet 1920, ajo u bë aktive në politikën e Partisë Demokratike dhe u përfshi gjithashtu në organizata të tilla aktiviste si Lidhja Tregtare e Unionit të Grave dhe Lidhja e Grave Votuese. Përveç kësaj, ajo bashkëthemeloi Val-Kill Industries, një fabrikë mobiljesh jofitimprurëse në Hyde Park, Nju Jork (ku ndodhej pasuria e familjes Roosevelt, Springwood), dhe dha mësim historinë dhe letërsinë amerikane në Todhunter School, një shkollë private për vajza në Manhattan. Në vitin 1921, Franklin Roosevelt u diagnostikua me poliomielit Fakte dhe Shifra të Përgjithshme Kush ishin prindërit e Eleanorës? Prindërit e Eleanorës ishin Elliott dhe Anna Hall Roosevelt. Elliott ishte vëllai më i vogël i Theodore "Teddy" Roosevelt, presidenti i njëzet e gjashtë i Shteteve të Bashkuara. Anna Hall e kishte prejardhjen nga familja Livingston. Livingstons, një familje e vjetër e lumit Hudson, luajti një rol të rëndësishëm në formimin e republikës së re: një Livingston administroi betimin e detyrës për George Washington, një tjetër nënshkroi Deklaratën e Pavarësisë, një tjetër u bë gjyqtar i Gjykatës së Lartë. A ishte Eleanor një fëmijë i vetëm? Eleanor kishte dy vëllezër Elliott Roosevelt (1889-1893) dhe Gracie Hall Roosevelt (1891-1941), i cili njihej si Hall. Disa muaj pas vdekjes së nënës së tyre në 1892, të dy djemtë morën ethet e kuqe. Hall u shërua, por Elliott jo. Kur vdiqën prindërit e Eleanorës? Nëna e Eleanorës vdiq nga difteria pas një operacioni më 7 dhjetor 1892, kur Eleanor ishte tetë vjeç. Babai i saj vdiq më 14 gusht 1894, më pak se dy vjet më vonë kur Eleanor nuk ishte fare dhjetë vjeç. Ku shkoi Eleanor në shkollë? Pas vdekjes së nënës së saj, Eleanor shkoi të jetonte me gjyshen e saj, znj. Valentine G. Hall, në Tivoli, Nju Jork. Ajo u arsimua nga mësues privatë deri në moshën 15-vjeçare, kur udhëtoi në Angli për të ndjekur Allenswood, një shkollë përgatitore për vajza, e drejtuar nga një drejtoreshë progresive, Marie Souvestre. Eleanor ishte shumë studioze, por edhe shumë e njohur në Allenswood dhe shumë besojnë se ajo fitoi shumë vetëbesim gjatë kohës së saj atje. Më vonë ajo shkroi se Marie Souvestre ishte një model i rëndësishëm dhe ndoshta një nga njerëzit më me ndikim në jetën e Eleanor. Në çfarë sporti mori pjesë Eleanor në Allenswood? Eleanor luajti hokej në fushë të universitetit. A shkoi Eleanor në kolegj? Jo, por Allenswood ofroi një mjedis serioz kolegjial ​​me standarde të larta shkollore. Çfarë bëri Eleanor pas festës së saj të daljes? Pas debutimit të saj në shoqërinë e Nju Jorkut, Eleanor e gjeti veten të kapur në një vorbull festash debutuese, një sprovë që ajo më vonë e quajti "agoni e plotë". Një vit më pas, Eleanor u kthye në aktivitete të tjera të pranueshme për të rinjtë socialë, duke iu bashkuar Ligës Junior dhe duke u dhënë mësim fëmijëve kalisthenikë dhe vallëzim në Shtëpinë e Vendbanimeve Rivington Street në Lower East Side të qytetit të Nju Jorkut. Ajo gjithashtu u bë anëtare e Lidhjes së Konsumatorëve, duke marrë pjesë në hetimin e dyqaneve të djersës në qytet. A mund të kërcente Eleanor? Eleanor ishte një balerin i shkëlqyer. Eleanor Roosevelt Reel u emërua në nder të saj. Cilët njerëz ndikuan në jetën e Eleanorës? Në një artikull të revistës Look të vitit 1951, Eleanor Roosevelt renditi shtatë persona që, sipas vlerësimit të saj, i dhanë formë jetës së saj. Dy të parët ishin babai dhe nëna e saj: babai i saj i dha dashurinë dhe sigurinë, dhe nëna i dha asaj qëllimin e paarritshëm të përsosmërisë. Madame Marie Souvestre, drejtoreshë dhe mësuese në shkollën Allenswood, i dha asaj një ndjenjë besimi dhe tezja e saj Pussie (Znj. W. Forbes Morgan) i mësoi disiplinën e saj. Por, siç tha ajo, kanë qenë personalitetet e bashkëshortit dhe vjehrrës së saj që kanë ushtruar ndikimin më të madh në zhvillimin e saj. Ishte ndikimi i tyre që e bëri atë "të zhvillohej dashje pa dashur në një individ". Së fundmi, Louis Howe, këshilltari politik i burrit të saj, e shtyu atë të interesohej për politikën. A donte Eleanor që FDR të bëhej President? Në autobiografinë e saj This I Mbaj mend, Eleanor shkroi: "Nga pikëpamja personale, unë nuk doja që burri im të bëhej president. Megjithatë, kuptova se ishte e pamundur të mbash një burrë jashtë shërbimit publik kur kjo ishte ajo që ai donte dhe ishte padyshim i pajisur mirë për këtë ishte egoizëm i pastër nga ana ime, dhe unë kurrë nuk i përmenda ndjenjat e mia për këtë temë." A kandidoi ndonjëherë Eleanor për Presidente? Jo. Presidenti Truman tregoi se ajo do të ishte e pranueshme për të si një kandidate për zëvendëspresidente, por Eleanor e bëri të qartë se ajo nuk dëshironte të kërkonte një post zgjedhor. Cila ishte marrëdhënia midis Sara Delano Roosevelt, nënës së FDR, dhe Eleanor? Marrëdhënia midis Eleanorës dhe vjehrrës së saj ishte një marrëdhënie komplekse, në ndryshim. Në kohën e fejesës së saj, Eleanor ishte një vajzë e turpshme dhe e pasigurt që kërkonte dashuri dhe pranim. Sara Roosevelt dominoi botën e saj dhe të Franklinit dhe kur Eleanor hyri në të, ajo dominoi edhe atë. Ishte sëmundja e burrit të saj, tha Eleanor, ajo që e bëri atë të qëndronte në këmbët e saj i

FOTO/ Homazh mes lotësh i Kate Middleton për vjehrrën e ndjerë, Princeshë Diana 11 Nëntor 12:58 Kate Middleton i bëri një nderim delikat Princeshës Diana dy herë në paraqitjen e saj të parë zyrtare pas përfundimit të kimioterapisë. Pas nderimit të princeshës së ndjerë të Uellsit – e cila vdiq në moshën 36 vjeçare më 31 gusht 1997 – më 9 nëntor në Festivalin e Kujtesës në Royal Albert Hall, Princesha Kate e bëri këtë përsëri të dielën më 10 nëntor, Ditën e Përkujtimit për Britanikët, në monumentin e luftës Cenotafi në Londër. Për paraqitjen e saj atje ajo zgjodhi një fustan të zi të stilit ushtarak Catherine Walker me një hark prej kadifeje, shpatulla të theksuara dhe tre lulëkuqe tradicionale të fiksuara në xhaketë. Në këtë mënyrë prekëse ajo nderoi tre vëllezërit e stërgjyshes, të cilët humbën jetën në Luftën e Parë Botërore. Më 9 nëntor, Princesha e Uellsit veshi një palë vathë me perla Collingwood që dikur i përkisnin nënës së burrit të saj. Kate Middleton nuk i fshehu emocionet e saj gjatë Festivalit të Kujtesës, angazhimi i saj i parë i madh me familjen mbretërore pas përfundimit të kimioterapisë. Ajo gjithashtu risolli unazën e fejesës me safir dhe diamant që dikur i përkiste Dianës, të cilën Kate e ka mbajtur me ndërprerje gjatë gjithë vitit 2024. Më 10 nëntor, Kate e nderoi edhe një herë Dianën, e veshur me një pamje të zezë stilisti Catherine Walker & Co, një shtëpi mode që ishte shpesh e preferuar nga princesha e Britanisë. Dizajnerja e preferuar e Dianës ishte gjithashtu shoqja e saj, modelet e së cilës ajo i veshi që nga fillimi i jetës së saj mbretërore duke përfshirë turneun e saj në Australi me Princin Charles dhe Princin William në 1983 deri në fundin shumë të shkurtër të jetës së saj në 1997./vizionplus.tv Posted Under:Anash Bota Gossip Showbiz Tagged:Homazhe Kate Middelton moes lotesh princesh diana Nga e njëjta kategori Kishte planifikuar sulm terrorist, arrestohet adoleshenti në Gjermanimë shumë... Nations League/ Silvinjo me dhimbje koke, tre mungesa të konfirmuara, një tjetër në dyshimmë shumë... Vritet turistja amerikane në Hungari, policia i gjen trupin në një valixhe në pyllmë shumë... U kapën me lëndë narkotike, një i arrestuar dhe tre të proceduar në Lezhëmë shumë... Leave a Reply Your email address will not be published. Required fields are marked * Email * Website Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

E konfirmojnë mjekët! Ja lidhja e artritit me ndryshimin e motit Një studim i Universitetit të Manchesterit ka konfirmuar se njerëzit që vuajnë nga probleme shëndetësore afatgjatë, siç është artriti, ndiejnë më shumë dhimbje gjatë ditëve me shi dhe lagështi. Një gjë e tillë është pretenduar prej shumë kohësh nga njerëzit që vuajnë nga këto sëmundje. Në Shqipëri, rëndom gjen njerëz të prekur nga reumatizma apo artriti që kur i kaplon dhimbja, e dinë shumë mirë kur do të ndryshojë moti. Dhimbja për ta, është një sinjal paralajmërues dhe kur temperaturat ndryshojnë ajo bëhet më e madhe. Çfarë Është Artriti? Artriti është një term që grupon më shumë se 100 sëmundje dhe çrregullime të ndryshme autoimunitare që shkaktojnë dhimbje, ngurtësim dhe enjtje të kyçeve dhe nyjeve. Sëmundjet autoimunitare zakonisht kanë të bëjnë me një sistem imunitar që sulmon organizmin. Një sulm i tillë kryhet nga rruazat e bardha të gjakut që në vend se të sulmojnë bakteret dhe infeksionet, godasin indet e shëndetshme rreth kyçeve Format më të përhapura të artriti janë: osteoartriti, reumatizma dhe fibromialgjia. Secila prej sëmundjeve në fjalë ka shenja dhe simptoma karakteristike por që në disa raste ndërthuren me njëra tjetrën. Përveç simptomave të dukshme që prekin kyçet, këto sëmundje si artriti apo reumatizma manifestohen edhe me simptoma të tjera. Dhimbjet Dhe Moti Studiuesit në Universitetin e Manchesterit analizuan të dhënat e plot 2,500 personave të sëmurë nga artriti, fibromialgjia, migrena etj. Ata pretendonin se dhimbjet ishin më të këqija në ditë me lagështi. Shumica ishin të bindur se falë dhimbjes ata mund të parashikonin edhe motin. Studimet mbi këto pretendime dhe ndikimin e motit tek dhimbja kanë qenë të kufizuara. Ekspertët regjistruan nivelin ditor të dhimbjes për secilin pjesëmarrës për deri në 15 muaj. Kur moti ishte i lagësht dhe me erë, shanset e përkeqësimit të dhimbjes ishin 20 % më të larta. Kur moti ishte i ftohtë dhe me lagështi, dhimbjet përkeqësoheshin më tej. Ekspertët thanë se nëse shkencëtarët zbulojnë lidhjen e lagështisë me dhimbjen, ata do t’i hapin rrugën trajtimeve të reja më efikase kundër sëmundjeve. Etiketa: artritit mjekët

Shqipëria, 66 vjet anëtare në UNESCO Më 16 tetor 1958 Shqipëria u bë pjesë e organizatës së UNESCO-s. Me 194 vende anëtare UNESCO-ja mbron 1223 pasuri botërore të paçmueshme, dëshmi e jetës dhe aktivitetit njerëzor ndër shekuj. Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsimin, Shkencën dhe Kulturën (UNESCO) synon të inkurajojë identifikimin, mbrojtjen dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe natyrore në mbarë botën. Konventa e vitit 1972 për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore dhe Natyrore Botërore vlerësoi se disa vende në Tokë janë me “vlerë të jashtëzakonshme universale” dhe duhet të jenë pjesë e trashëgimisë së përbashkët të njerëzimit. Ajo që e bën konceptin e Trashëgimisë Botërore të jashtëzakonshme është zbatimi i tij universal. Pasuritë e mbrojtura nga UNESCO u përkasin të gjithë popujve të botës, pavarësisht nga territori në të cilin ndodhen. Në listën e trashëgimisë botërore të kësaj organizate bëjnë pjesë 9 pasuri materiale e shpirtërore shqiptare, që në ansambël përfaqësojnë sharmin e kulturës dhe të natyrës shqiptare. Në mesin e pasurive shqiptare të regjistruara në kujtesën botërore bëjnë pjesë: Butrinti, për peizazhin e larmishëm dhe artefaktet e kulturës greko-romake; qyteti i një mbi një dritareve, Berati, për hir të vlerave arkitekturore; qyteti i gurtë i Gjirokastrës. Këto janë qendra historike të trashëgimisë së përbotshme të UNESCO-s, ku figurojnë gjithashtu edhe Liqeni i Ohrit si dhe Pyjet e Lashta të Ahut (Rrajca dhe Lumi i Gashit). Në listën e trashëgimisë botërore janë të përfshira gjithashtu edhe isopolifonia shqiptare, xhubleta, Kodiku i Purpurt i Beratit dhe transhumanca, siç njihet ndryshe tradita e shtegtimit të bagëtive./atsh

Pesë faktorët kryesorë për shëndetin e zemrës! konica Një zemër e shëndetshme është themeli për një trup që funksionon siç duhet. Ekspertët theksojnë pesë faktorë kyç që ndikojnë drejtpërdrejt në shëndetin e zemrës dhe që duhet të mbahen nën kontroll për të parandaluar probleme të mundshme kardiovaskulare. Presioni i gjakut Një nivel i shëndetshëm i presionit të gjakut është esencial për funksionimin e duhur të trupit. Niveli ideal i presionit të gjakut është 120/80, dhe është e rëndësishme që të mbahet brenda këtij intervali. Presioni shumë i lartë ose shumë i ulët mund të shkaktojë probleme shëndetësore. Indeksi i masës trupore (IMT) Pesha dhe indeksi i masës trupore janë të lidhura ngushtë me shëndetin e zemrës. Mbipesha dhe yndyra e tepërt mund të shkaktojnë stres mbi zemrën dhe sistemin kardiovaskular. Një IMT më i lartë se 25 konsiderohet një rrezik për shëndetin e zemrës. Sasia e sheqerit në gjak Sheqeri i lartë në gjak mund të dëmtojë enët e gjakut dhe nervat, duke çuar në komplikacione si diabeti dhe probleme të tjera serioze kardiovaskulare. Mbajtja e niveleve të sheqerit në gjak brenda normës është e rëndësishme për parandalimin e sëmundjeve të zemrës. Sasia e kolesterolit Kolesteroli i lartë është një tjetër faktor që mund të ndikojë negativisht në shëndetin e zemrës. Kolesteroli i ngritur shkakton grumbullimin e depozitave në enët e gjakut, duke çuar në ngushtimin e tyre, i cili mund të shkaktojë sulme në zemër dhe goditje në tru. Numri i orëve të gjumit Një gjumë i mjaftueshëm është kyç për shëndetin e zemrës. Një i rritur duhet të flejë tetë orë çdo natë. Mungesa e gjumit mund të ndikojë negativisht në sistemin kardiovaskular dhe mund të çojë në zhvillimin e problemeve të zemrës. Kontrolli i këtyre pesë faktorëve është i rëndësishëm për të ruajtur një zemër të shëndetshme dhe për të parandaluar sëmundjet kardiovaskulare. Të gjithë këto aspekte duhet të mbahen nën kontroll për të siguruar një jetë më të gjatë dhe më të shëndetshme.

Lëvizja e qershorit dhe dënimi me vdekje në mungesë i Fan Nolit! Shqipëria po bën përpjekje për kthimin e eshtrave të Fan Nolit në Shqipëri. Kryeministri Edi Rama iu përgjigj interesit të shqiptarëve që jetojnë në Amerikë, mbi procesin e kthimit të eshtrave të Fan Nolit në atdhe. Në takimin e zhvilluar ditën e shtunë në Nju-Jork, Rama theksoi se Fan Noli është Ati i gjithë komunitetit shqiptaroamerikan, themeluesi i kishës autoqefale etj. dhe nuk është e lehtë për t’i kthyer eshtrat në Shqipëri. “Ne jemi në disa përpjekje për disa nga figurat kryesore të tonat që i kanë eshtrat jashtë atdheut, por janë ca figura që besoj se edhe vendet që i kanë duan t’i mbajnë edhe për pjesën e tyre. Nuk është e lehtë, por ne do të vazhdojmë të përpiqemi”, tha Rama. Theofan Stilian Noli i njohur si Fan Noli, ka qenë dramaturg, klerik ortodhoks, politikan, diplomat, njeri i letrave dhe muzikant. Si njeri i letrave, Noli ka shkruar dhe ka përkthyer tekste të shumëllojshme nga zhanre të ndryshme, si dhe ka kontribuar në publicistikën e kohës si drejtues, redaktor dhe shkrues nëpër disa të përkohshmeve. Nisi duke përkthyer dramaturgji, më pas përktheu Samiun, tekste fetare ortodokse dhe vepra madhore të letërsisë botërore nga Shekspiri, Khajami dhe Cervantesi. Fan Noli u lind më 6 janar 1882 me emrin Theofanes Stylianos Mavromatis në fshatin shqipfolës Ýbriktepe, në Trakinë Lindore, asokohe vilajeti i Edrenesë. Si disa fshatra të tjerë të asaj krahine të banuar me shqiptarë, Qyteza kishte ruajtur me kohë gjuhën, doket dhe traditat e të parëve. Noli e konsideronte fisin e vet me prejardhje nga Qyteza e Kolonjës. I ati, Stilian Gjergj Noli, ishte psallt në kishën ortodokse të fshatit; e ëma, Marie Gollaqi, ishte shtëpiake. Theofani ishte i dyti ndër trembëdhjetë fëmijë, shtatë prej të cilëve vdiqën në foshnjëri. Familja rronte me tokat që kishte në pronësi. Sa qe i mitur, Noli hoqi sëmundje të rënda, prandaj shkollën e nisi me vonesë. Nga i ati trashëgoi dashurinë për muzikën kishtare si dhe për adhurimin e heronjve, veçanërisht kultin e Napoleonit. Në fshatin e lindjes kreu shkollimin fillor greqisht për gjashtë vjet, më tej prindërit e dërguan në gjimnazin grek të Edrenesë, ku qëndroi katër vjet. Më 1900 vendosi të shkonte në Greqi, por në Stamboll u sëmur, qëndroi atje për t’u kuruar e pastaj punoi për ca kohë në një ëmbëltore. Vitin tjetër u nis për në Athinë dhe të njohurit e tij i gjetën vend si nëpunës në një shoqëri belge, e cila kishte koncesionin e tramvajeve me kuaj në qytet. U regjistrua në Fakultetin e Filozofisë në kryeqytetin grek. Më tej, meqë kishte prirje për aktor, punoi si kopist, sufler e aktor me një trupë teatri me të cilën u end nëpër Greqi për gati dy vjet. Gjatë endjeve me trupën shkroi dramën “To ksipnima” (“Zgjimi”), e cila u luajt nga trupa në Pirgos të Peloponezit. Atë periudhë nisi të shkruante skeletin e dramës “Israelitë dhe filistinë”. Në fillim të 1903 shkoi në Egjipt, ku gjeti punë si mësues lëvizës greqishteje dhe po atë vit përktheu në greqisht traktatin e Sami Frashërit, “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e ç’do të bëhet”. Po atje filloi të bjerë në kontakt me veprimtarët e Rilindjes Kombëtare në koloninë shqiptare të Egjiptit, ndër të cilët Thanas Tashko dhe Jani Vruho e ndihmuan të botohej përkthimi; gjithashtu, e lidhën me Spiro Dinen, Nikolla Naçon, Shahin Kolonjën e Kristo Luarasin. Qëndroi në Shibin el Kom dhe El Faiyum, përpos mësimit të greqishtes qe edhe këngëtar i koreve kishtare. Me Tashkon dhe Vruhon gatiti botimin e së përkohshmes “Shkopi”, që botohej në Kairo. Pas tre vjetësh qëndrimi në Egjipt, në prill 1906 u nis për në Shtetet e Bashkuara, duke kaluar nga Napoli, dhe mbërriti në Nju Jork më 10 maj. Pasi ndenji në Buffalo, ku punoi në një fabrikë të sharrës për tre muaj, Noli shkoi në Boston. Në gushtin e po atij viti gjeti punë në Filadelfia, por e la pasi Sotir Peci i ofroi të bëhej zv/redaktor i së përkohshmes “Kombi”. POLITIKA Me zgjedhjet e mbajtura më 5 prill 1921 zgjidhet deputet i Kolonisë së Amerikës në legjislaturën e dytë (21 prill 1921 – 30 shtator 1923). Ai shërbeu si ministër i Jashtëm në qeverinë e Xhaferr Ypit, vetëm për pak kohë përpara se të dorëhiqej. Noli ishte kryetar i Partisë Popullore, e majta e asaj kohe, kundrejt Partisë Përparimtare. Përkrah Luigj Gurakuqit dhe Stavro Vinjaut është ndër oratorët më shpotitës të foltores parlamentare. Më 21 nëntor 1923, u shugurua peshkop i Korçës dhe mitropolit i Durrësit në Durrës, ndërsa më 27 dhjetor 1923 u zgjodh deputet i Korçës. Gjatë Lëvizjes së qershorit 1924 Noli nuk ishte për përmbysjen me forcë që ndodhi; ai u vendos në krye të saj vetëm si kërkesë e krahut të të rinjve, që shihnin tek ai një njeri me formim perëndimor e amerikan. Qeveria e ligjshme, e rikthyer me “Fitoren e Legalitetit” më 24 dhjetor, e dënoi Nolin me vdekje në mungesë. Programi i tij me njëzet pika për modernizimin dhe demokratizimin e Shqipërisë, ndër të cilat edhe reforma agrare, ishte tejet i nxituar e idealist për një vend të prapambetur dhe pa tradita parlamentare. Më vonë Noli i shkroi arsyet e dështimit të tij në një letër që ia drejtonte një mikut të tij anglez “Duke këmbëngulur tek reformat agrare, zgjova zemërimin e aristokracisë çifligare; duke mos i zbatuar reformat, humba mbështetjen e masave fshatare”. Ardhja e një delegacioni sovjetik me në krye Arkady Krakovetsky shqetësoi kancelaritë perëndimore deri në atë pikë, sa të mbështesnin ardhjen e Zogut me anë të 106-112 oficerëve të ish-Ushtrisë Perandorake Ruse. Sipas Këlcyrës në memuaristikën e tij, vërente se lidhjet me Bashkimin Sovjetik ishin munduar ngaherë t’i sendërtonin, por ishte pikërisht kjo lëvizje që duhej të soste. MËRGIMI Pasi zbarkuan në Bari me ftesë të Duçes, u zhvendos në Vjenë ku selia e Kominternit e ndihmoi për të organizuar Konarenë. Në nëntor 1927 vizitoi Rusinë si delegat i Ballkanit në Kongresin ‘Miqtë e Bashkimit Sovjetik’ me rastin e dhjetëvjetorit të Revolucionit të tetorit, dhe më 1930, pasi mori një vizë gjashtëmujore, u kthye në Shtetet e Bashkuara. Me kthimin e tij në Boston, Noli themeloi të përjavshmen “Republika”, vetë emri i së cilës i bënte sfidë të hapur Ahmet Zogut, i cili më 1 shtator 1928 u vetëshpall Zogu I, Mbreti i Shqiptarëve. “Republika” u botua edhe si opozitë ndaj “Diellit”, tashmë nën drejtimin e Faik Konicës, i cili ishte pajtuar me mbretin Zog dhe ishte bërë ministër i plotfuqishëm i Shqipërisë në Uashington. Me mbarimin e afatit të vizës, gjashtë muaj më vonë, Noli u detyrua të kthehet në Evropë dhe “Republika” mbeti nën drejtimin e Anastas Tashkos, deri sa u mbyll më 1932. Më 1932, me ndihmën e pasuesve të tij, mundi të kthehej nga Gjermania në Shtetet e Bashkuara, ku fitoi edhe lejen për qëndrim të përhershëm. Noli u tërhoq nga jeta politike dhe nga ky moment iu kushtua përsëri detyrave si drejtues i Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare. Në dhjetor 1933 u sëmur rëndë dhe nuk ishte në gjendje t’i përballonte shpenzimet e trajtimit mjekësor për të cilin kishte aq shumë nevojë, deri sa mori si dhuratë 3000 franga ari nga Shqipëria, me ndërhyrjen e Faik Konicës tek Ahmet Zogu. Ky gjest arriti pikërisht qëllimin për të cilin ishte nisur: një farë pajtimi midis Nolit dhe Zogut, si dhe një përmirësim të marrëdhënieve shpesh të acaruara të Nolit me Faik Konicën. Në vitin 1935 Noli iu kthye njërit prej pasioneve të tij të hershme – muzikës – dhe në moshën pesëdhjetetrevjeçare u regjistrua në Konservatorin e Muzikës të Nju England, në Boston, ku u diplomua më 1938. Dielli 11 gusht 1943: “Lufta në Shqipëri nukë pushoj kur shkelnë italianët Shqipërinë të Premten e Zezë. Populli shqiptar nukë dha armët atë ditë të zezë; i fsheu a i hodhi mi sup dhe mori malet.” Po në këtë datë njoftohen emrat e komandantëve antifashistë: “Kapiten Hysni Lepenica, Myslim Peza, Dr. Safet Butka, Kolonel Bajraktari, Baba Mustafa, Kristo Peshtani dhe Karagjozi etj.” Noli nuk u mjaftua vetëm me detyrat kishtare dhe filloi studimet pasuniversitare në Universitetin e Bostonit, ku mori doktoratën më 1945 me një disertacion për Skënderbeun. Në vitet e para pas Luftës së Dytë Botërore, Noli pati marrëdhënie pak a shumë të mira me regjimin e ri komunist në Tiranë dhe ushtroi ndikimin e vet për ta bindur qeverinë amerikane që ta njihte atë. Më 1953, në moshën shtatëdhjetë e një vjeç, Nolit iu dhurua shuma prej 20 000 dollarësh nga Federata Vatra, me të cilën bleu një shtëpi, në Fort Lauderdale Florida, ku vdiq më 13 mars 1965. U varros në Forrest Hill Cemetery, të Bostonit. Kisha Autoqefale që kishte krijuar u bë më vonë Kryedioqeza ortodokse shqiptare në Amerikë e Kishës ortodokse në Amerikë. INCIDENTI Në Boston disa shqiptarë ishin pjesë e Kishës Ortodokse Greke, e cila i kundërvihej me forcë çështjes kombëtare shqiptare. Kur një prift ortodoks refuzoi t’ia kryente shërbesat e fundme të ndjerit Kristaq Dishnica, Noli me një grup shqiptarësh patriotë krijuan Kishën e pavarur (Autoqefale) Ortodokse Shqiptare. Noli, prifti i parë i kishës së re, u shugurua prift më 8 mars 1908 nga kryepeshkopi Platon Rozhdestvensky i Kishës Ruse në Shtetet e Bashkuara, në kushte jo fort të qarta. Më pas, po atë vit u regjistrua në Universitetin e Harvardit, duke e përfunduar më 1912 Bachelor of Arts. Zuri vendin e Pecit si redaktor i “Kombit”, detyrë që e kreu deri në janar të 1909. Një muaj më vonë, nisi të botojë e drejtojë fletoren “Dielli”, zëdhënëse e bashkësisë shqiptare të Bostonit. Më 10 gusht 1911 udhëtoi drejt Evropës, ku ndenji katër muaj duke vizituar dhe mbajtur shërbesa fetare e takime patriotike ndër kolonitë shqiptare të Kishinjovit, Odesës, Bukureshtit e Sofies. Pas shkrirjes së shoqatave të shqiptarëve të Amerikës, “Dielli” u bë organi i shtypit i shoqërisë panshqiptare Vatra, bashkëthemelues i të cilës qe edhe Noli me Konicën. Në pragun e Luftës Ballkanike, Noli shprehej me luajalizëm kundrejt perandorisë që të mund të bënte qëndresë kundrejt armiqve. Me shpalljen e pavarësisë e përkrahu qeverinë e Ismail Qemalit, mori pjesë në Kongresin e Triestes, organizuar nga Konica në marsin e 1913. Më 10 mars 1914 u ndodh në Durrës, ku e gjeti Lufta e Parë Botërore; më 24 maj 1915 u kthye në Amerikë. Nga 21 dhjetori 1915 deri më 6 korrik 1916, u bë përsëri kryeredaktor i “Diellit” të Bostonit, tashmë gazetë e përditshme. Në korrik 1917 u bë edhe një herë kryetar i Federatës Vatra. Në shtator të vitit 1918 Noli drejtoi organin The Adriatic Review (Revista e Adriatikut) gjashtë muajt e parë të saj, të cilën e botonte si shtojcë “Dielli” i Vatrës. Më 24 mars 1918 u caktua administrator i Kishës Ortodokse Shqiptare në Shtetet e Bashkuara dhe në fillim të korrikut të atij viti mori pjesë në një konferencë për popujt e shtypur në Mount Vernon, Virxhinia, ku u takua me presidentin Udrou Uillson, përkrahës i të drejtave të pakicave në Evropë. Më 27 korrik 1919 u emërua peshkop i Kishës Ortodokse Shqiptare në Amerikë, që tashmë ishte dioqezë e pavarur. Një vit më pas u zgjodh kryetar i delegacionit shqiptar në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë, ku arriti ta anëtarësonte Shqipërinë më 17 dhjetor 1920. KONTRIBUTI Vepra e parë e Nolit qe drama me tre-akte Israilitë dhe Filistinë, e botuar në Boston 1907. Kjo dramë qe shkruar qysh më 1902, bazuar në historinë e Samsonit dhe Dalilës në Dhjatën e Vjetër. Duke ndjerë nevojën e besimtarëve për të mbajtur meshë në shqip, përkthen ritualet dhe liturgjinë ortodokse në dy vëllime Librë e shërbesave të shënta të kishës orthodoxe, Boston 1909, dhe Libre é te krémtevé te medha te kishes ortodokse, Boston 1911. Përkthime që ai i çmonte si arritjet më të mëdha të tij. Më 1921 doli vepra e tij madhështore në prozë “Historia e Skënderbeut (Gjerq Kastriotit), mbretit të Shqipërisë 1412-1468”, Boston. Në Shqipëri erdhi sërish në fillim të viteve ’20. Më 1947 botoi përpunimin që i bëri George Castrioti Scanderbeg (1405- 1468), Neë York 1947; që do i shërbente si temë diplome në Universitetin e Bostonit. Tjetër vepër e tij në anglisht “Bethoveni dhe Revolucioni francez” (Beethoven and the French revolution) në 117 faqe, e botuar në Neë York 1947, pasqyronte figurat e mëdha të historisë (Jul Çezari, Jezusi, Skënderbeu dhe Napoleon Bonaparte). Vëllimi me vjersha Albumi u botua më 1948. Brenda viteve 1961-1963 botoi dy vjershat e fundit origjinale dhe disa shqipërime vjershash të poetëve të njohur. Kontributi më i gjerë i Nolit qe në fakt ai i stilistit, siç shihet ndë përkthimet e tij. Bashkë me Faik Konicën mund të vlerësohet si ndër stilistët më të mëdhenj të dialektit Toskë. Afria që kishte me gjuhët e huaja, greqishten, anglishten dhe frëngjishten e aftësoi ta bënte shqipen në një gjuhë të stërholluar dhe elegante, ndonëse folklorike. Noli përktheu mjaft autor amerikanë dhe europianë të shek. XIX, duke vënë në punë veshin muzikor, mundi të pasqyronte stilin dhe ngjyrat e ritmit të origjinalit. Noli ndërroi jetë me 3 maj të vitit 1965 në Florida të Amerikës ndërkohë që eshtrat e tij prehen në Boston. Sipas gazetari Ilir Ikonomi, Noli jetoi më pak se 4 vite në Shqipëri ndërsa në Amerikë jetoi 44 vite. “Nuk mendoj kështu në kundërshtim me shumë të tjerë. Varri i Nolit është madhështor, është pikë pelegrinazhi për shqiptarët e Amerikës. Pse shqiptarët nuk paskan të drejtë ta kenë Nolin atje? E dini që Noli jetoi në Amerikë 44 vjet. Në Shqipëri jetoi më pak se katër vite. Mua më duket se nuk ka arsye që ta lëvizim nga vendi ku prehet. Ne na duhet pika e pelegrinazhit. Di që shumë njerëz që shkojnë në Boston kanë dëshirë të vizitojnë varrin e Nolit”, është shprehur Ikonomi para një viti. VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN

Kërcimtarja më e mirë e flamenkos “magjeps” Tiranën “Bienvenido a flamenco” ishte recitali i Rocío Garridos, valltares nga Spanja e cila interpretoi mbrëmë në sallën e Qendrës Kulturore të Katedrales Ortodokse, në Tiranë. Recitali i flamenkos erdhi në kuadër të Javës Kulturore Spanjolle. Rocío Garridos është fituese e çmimeve prestigjioze ndërkombëtare si kërcimtarja më e mirë e flamenkos. Kërcimi i saj ka fuqinë për të sjellë ndjeshmërinë e kitarës në çdo lëvizje, duke rritur emocionin e këndimit dhe duke krijuar muzikë me ritmin e trokitjes së këpucëve. Flamenco, me rrënjët e tij të thella në kulturën spanjolle, është një kombinim i mrekullueshëm i muzikës, kërcimit dhe shprehjes emocionale, që përfshin ritme të ndryshme dhe improvizim të jashtëzakonshëm. Emocionet e kësaj forme arti të lashtë që vazhdon të frymëzojë dhe magjepsë njerëzit në të gjithë botën, pati mundësinë t’i përjetonte edhe publiku i kryeqytetit./atsh

Është e vështirë t’i mendosh të pikturuara motivet popullore dhe tematikat kombëtare, pa emrin e piktorit Naxhi Bakalli. Piktura e tij është autentike. Sapo e sheh veprën e tij, menjëherë e shquan dhe e identifikon autorin e tyre. Naxhi Bakalli veprimtarinë e vet artistike e ka krijuar duke i dhënë kuptimin e “identitetit vizual” të artit shqiptar të dy dekadave të fundit. Ky artist, në artin figurativ krijon një botë origjinale, duke arritur vlera estetike, për të zënë vend të rëndësishëm në pikturën bashkëkohore shqiptare. Naxhi Bakalli. Bakalli është piktor i jashtëzakonshëm, i pajisur me prirje dhe aftësi teknike të mahnitshme, me shije të hollë, me dell të ndjeshëm dhe me fantazi të pashtershme. Ai përthithi mençurisht ajkën e përvojës kombëtare e ndërkombëtare dhe çau përmes vështirësish të shumta, duke u ngjitur pareshtur në majat më të larta të artit bashkëkohor. Ai është një artist i brumosur me vetëdije e karakter kombëtar dhe ka lëvruar e krijuar me mjeshtri të rrallë në të gjitha rrafshet e pikturës, ku ka arritur pika kulmore të virtuozitetit mjeshtëror. Dashuria për artin e ka të lidhur me gjenezën e tij dhe piktori e tregon se këtë dashuri e ka marrë nga prindërit. Naxhi Bakalli lindi në Tiranë më 1937. Në vitin 1957 u diplomua në Liceun Artistik “Jordan Misja. Si nxënës i kësaj shkolle shkëlqeu,madje arriti që për herë të parë, në moshën shtatëmbëdhjetvjeçare t’i paraqitet publikut me veprat “Autoportret” edhe “Portreti i motrës”, në Ekspozitën Kombëtare të Arteve Figurative, në vitin 1955. Me sukses e kryen Liceun Artistik me 1957. Më 1961 fiton konkursin për t’u pranuar në Institutin e Lartë të Arteve (sot Akademia e Arteve), ku diplomon për pikturë murale. Po në këte vit emërohet profesor i pikturës, vizatimit edhe arteve të aplikuara në Liceun Artistik “Jordan Misja”. Ndërkohë, gjatë viteve në vijim ka punuar si profesor i pikturës në Institutin e Lartë të Arteve në Tiranë e më vonë, si profesionist i lirë i atashuar në Galerinë e Arteve. Fragment nga muralja e Krujes foto Buron Kaceli Face Book Është e vështirë ta mendosh piktorin Naxhi Bakalli, larg veprave të rëndësishme monumentale. Piktori Naxhi Bakalli është autor i murales madhështorë të Muzeut të Krujës, ku është është i pikturuar heroi ynë kombëtar, Skënderbeu. Me këtë murale, në vitin 1980 Bakalli fitoi Çmimin e Parë të Republikës. Vepra paraqet një skenë monumentale të luftës dhe qëndresës së popullit me përmbajtje dramatike e lirike. Ajo njëkohësisht transmeton porosi patriotike dhe estetike. Vepra ka dimensione të mëdha, ajo zë një sipërfaqe prej 108 metrash katrorë dhe gjendet në sallën rrethore të qendrës së Muzeut. Kryetari i Akademisë së Arteve të Turqisë, Sabri Fetahu, kur e pa këtë kryevepër me 1982 pat thënë: “Mos e kërkoni Mikelanxhelon diku tjetër. Ate e paskeni këtu në Shqipëri. Muralja në Muzeun e Krujës ka një frymë të vertetë nga Mikelanxhelo dhe më intereresantja është se autori i saj, Naxhi Bakalli, është një artist i dalë nga shkolla shqiptare e artit. Mjeshtër i pikturës murale, ai ka pikturuar edhe murale të tjera, të përmasave madhështore, si “Kuvendi i Dukagjinit të Matit” vepër e vitit 1986, që zë një sipërfaqe prej 20 metrash katrorë dhe që gjendet në Muzeun e Burrelit. Por jeta dhe aktiviteti krijues i Naxhi Bakalli nuk sillet në një terren të sheshtë. Vepra “Kur yjet mbushin qiellin”, të cilën autori e kishte realizuar (1969) si reaksion kur në Shqipëri u rrënuan kishat dhe xhamiat, ishte konsideruar nga kritika zyrtare si e papranueshme. Pas një periudhe të gjatë (prej afro dy dekadash) heshtjeje dhe bojkoti, Bakalli me l978 merr pjesë në Ekspozitën Kombëtare të Arteve, që u organizua me rastin e kremtimit të 100- vjetorit të Lidhjes Shqipëtare të Prizrenit, ku paraqiti vepren “Luftëtarët e lirisë”. Një vit më vonë ekspozon tabllonë “Vajza tiranase” në Ekspozitën Kombëtare të Arteve Figurative. Pulle postare me kosum popullor gruaje nga kelmendi, cikli filatelik Kostumet popullore shqiptare- foto Tabani Visuals Pulle postare me kosum popullor gruaje nga Malesia e Tiranes, cikli filatelik Kostumet popullore shqiptare- foto Tabani Visuals Ekspozitën e parë përsonale e ka realizuar në vitin 1991 në Tiranë. Ky ekspozim ishte një surprizë e vërtetë, pasi autori prezantoi rreth 170 vepra në gjininë e pikturës, grafikës dhe skulpturës. Pas kësaj ekspozite që u prit mjaft mirë nga kritika, ai ka ekspozuar në ekspozita të përbashkëta apo individuale. Nga viti 1971 merret me ilustrime. Është autor i kopertinës së romanit “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” të Ismail Kadares dhe të poemave “Nënë Shqipëri” dhe “Përse mendohen këto male” të Dritëro Agollit, si dhe të autorëve të tjerë. Naxhi Bakalli ishte bashkëpunëtor shumëvjeçar i revistës “Shqipëria e Re”, që botohej në tetë gjuhë dhe shpërndahej në botë. Në këte revistë ai realizoi një galeri vizatimesh, që paraqisnin tema dhe ngjarje nga më të ndryshme, si dhe përsonazhe të rëndësishme të historisë e kulturës kombëtare. Për t’u përmendur janë portretet e shkrimtarëve dhe artistëve si Naim Frashëri, Sami Frashëri, Fan Noli, Janaq Paço, Lazar Nikolla, Kel Kodheli etj. Mjaft me interes janë edhe vizatimet për legjendat dhe gojëdhënat tona, si ato që paraqesin “Gjergj Elez Alinë”, “Kështjellën e Rozafës”, “Tomorri dhe Shpiragu”, “Sopoti” e të tjera. Ndërkohë edhe vizatimet e valleve shqiptare janë realizuar me ndjeshmëri e në mënyrë ekspresive nga piktori. Përmendim vallet e Tiranës, Kosovës, Devollit, Kukësit, Dropullit, etj. Naxhi Bakalli është një piktor që pikturon mjeshtërisht. Vizatimet e tij janë realizime të shpejta, konturime të theksuara, sintezë vijash të shkëputura, të shoqëruara nga ndjenja të fuqishme lirike. Figurat e që ai vizaton interpretohen me vizion, elegancë dhe butësi. Përveçse një piktor me emër, ai është dhe një grafist i mirënjohur. Arti i tij merr frymëzim nga heronjtë shqiptarë dhe përgjithësisht frymëzohet nga arti ynë mesjetar. Ai është një përcjellës i mirë i karakteristikave tona etnografike në pikturë. Piktori Naxhi Bakalli është marrë edhe me dizenjimin e pullave postare. Ai me shumë sukses e ka pasuruar fondin e filatelisë shqipëtare, duke dhënë kontribut të madh në këte shkencë mbi pullat postare. Artisti tiranas vlerësohet për këte krijimtari, që është jo vetëm shqiptare por edhe universale, si nga studiues të vendit po ashtu dhe nga studiues e filatelistë të huaj. Nga viti 1977 e deri sot, ai është autor i më shumë se 50 serive pullash, të cilat janë të koleksionuara dhe në qarkullim në tërë botën. Këto seri janë me 2 e më shumë pamje, madje deri në 12. Në këte gjini të arteve aplikative artisti ynë ka trajtuar tema nga më të ndryshme, të historisë e kultures tradicionale shqiptare. Ai paraqet figurat e shquara të ilirëve si mbretërit Genc dhe Teuta, kompozitorin Jan Kukuzeli; figura nga legjendat shqiptare si Konstandini dhe Dorontina, Rozafën, etj, pa harruar seritë e valleve, kostumet dhe instrumentet popullore shqiptare, që paraqesin vërtet interes. Piktori Naxhi Bakalli i ka krijuar një stil pikturik simbolik, duke u mbështetur në artin tradicional dhe folklorik, që shërben si gurrë e pashtershme për krijuesin.

Dosja osmane për jetën e Ismail Qemalit dhe disa reflektime të gazetave osmane ndaj pavarësisë së Shqipërisë Nga: Agron Islami Dosja osmane për jetën e Ismail Qemalit dhe disa reflektime të gazetave osmane ndaj pavarësisë së Shqipërisë Pa dyshim që Ismail Qemali i takon plejadës së artë të intelektualëve të shekullit më të gjatë osman. U rrit në familjen e madhe shqiptare, e cila për shekuj me radhë kishte qenë pjesë e udhëheqjes brenda Perandorisë Osmane, duke i dhënë shumë funksionar shtetëror kësaj perandorie. Ishte njëri nga pinjollët e familjes së Vlorajve, siç njihet edhe në dokumentacionin zyrtarë osman (Avlon-ja), që personalitetin e tij e formoi në frymën dhe traditën e familjeve shqiptare. Historiku i shkollimit të tij, nuk ndryshon aspak nga paraardhësit e tij të familjes, por që rrethanat politike në Perandorinë Osmane të shekullit kur jetoi dhe veproi Ismail Qemali, bën që ky i fundit të dallohet edhe për patriotizëm (në një kohë kur vlonte nacionalizmi), gjë të cilën e realizonte nëpërmjet pjesëmarrjes aktive në politikën osmane. Ai, si baba i shtetit shqiptarë, ishte dhe mbetet njëri nga burrat më të shquar të kombit shqiptar. *** Si çdo funksionar osman, edhe Ismail Qemal Beu kishte dorëzuar dosjen e jetëshkrimit të tij në administratën osmane, e cila duhet jetë deponuar në kohën kur ai filloi karrierën e tij si nëpunës osman në zyrën e përkthimit në Ministrinë e Jashtme osmane. Sipas kësaj dosje të regjistrit civil osman, Ismail Qemali lindi më 04 shkurt 1847. Ishte i biri i kryeportierit të Sarajit Osman, Mahmud Nedim Beut, i cili vinte nga soji i Sinan Pashës. Mësimet fillestare të shkencave islame i kishte marrë në mejtepet (shkolla) fillore në Selanik dhe në Vlorë. Njëherësh, gjatë kësaj periudhe mësoi edhe gjuhën arabe dhe perse nga një mësues privat, të cilin e kishte angazhuar familja. Formimin e tij intelektual e vazhdoi në gjimnazin “Zosimea”, ku mori mësime mbi morfologjinë dhe sintaksën e greqishtes së vjetër, latinishtes dhe frëngjishtes. Në kuadër të skemës programore të gjimnazit në fjalë, Ismail Qemali kishte ndjekur edhe lëndët: letërsi, aritmetikë, algjebër, gjeometri, trigonometri, fizikë, kimi, astronomi, psikologji, anatomi e njeriut, gjeografi dhe histori e botës. Regjistri osman vë në pah se Ismail Qemali shkruante gjuhën turke, greke dhe frënge, fliste gjuhën shqipe dhe lexonte latinishten. Sipas këtyre të dhënave, ai ka edhe një vepër të botuar me titull Aplikimi i ideve, i cili trajton çështje të filozofisë dhe shkencës. Karriera burokratike në administratën osmane Sa u përket të dhënave për kontributin e Isamil Qemalit në administratën osmane, shohim se, ai qysh në moshën 16 vjeçare, respektivisht nga muaji maj i vitit 1860, u caktua nëpunës në Zyrën e Përkthimit të Portës së Lartë Osmane. Një vit më pas, (mars 1861), u emërua atashe i Ambasadës Osmane në Paris, por për shkaqe të panjohura (në regjistrin osman thuhet, për arsye personale) nuk u paraqit në detyrën e përcaktuar. Një vit më vonë, (gusht 1862), u emërua në Sekretariatin e Korrespodencës me Jashtë, pranë Vilajetit të Janinës. Ndërsa pas 18 muajve, iu besua posti i kryetarit të bashkisë të sapoformuar të Janinës. Rreth një viti më vonë (shtator 1864), kontributin e tij e vazhdoi në cilësinë e asistentit të guvernatorit të Tërhallës, Ismail Rahmi Pashës nga Tepelena. Më 1865 rikthehet në Stamboll, ku punon në zyrën e Përkthimit të Portës së Lartë. Pas një viti (maj 1866), emërohet sekretar i Byrosë së Korrespondencës së Vilajetit të Danubit me rrogë prej 2 500 groshë. Nga cilësia e sekretarit të Byrosë, për dy muaj me radhë mbuloi edhe detyrën e kolumnistit në gazetën zyrtare të Vilajetit, e po ashtu si punë shtesë iu besua edhe posti i drejtorit të Punëve të Jashtme në Vilajetin në fjalë. Njëherësh, nga muaji mars i vitit 1868, u caktua edhe në postin e kryesekretarit të Kuvendit Administrativ të Vilajetit të Tërhallës. Nga detyrat e shumta në Vilajetin e Tërhallës, Ismail Qemali në qershor 1868 ushtroi detyrën e kryendihmësit të Zyrës Juridike të Këshillit Shtetëror, me një rrogë prej 4 000 groshë. Pas 16 muajve (tetor 1869), do të ngrihet në postin e mytesarifit të Varnës në Bullgari, me një rrogë prej 12 200 groshësh. Ndërsa në muajin shkurt 1870, iu bashkua Kryesisë së Komisionit Evropian të Danubit dhe u emërua Mytesarrëf i Tullxhës në Rumani, me rrogë prej 14 000 groshë. Në këtë pozitë qëndroi plot tre vjet. Sixhili osman nuk jep informacion mbi aktivitetin e Ismail Qemalit gjatë periudhës 1873-1876, respektivisht deri në muajin gusht të vitit 1876, kur emërohet në Sekretarinë e Ministrisë së Jashtme. Megjithatë, është i njohur fakti se që nga viti 1873, së bashku me konsullin anglez, Mr. Meyers, kishin në pronësi një minierë linjiti. Ndërsa, në vitin 1875, për dy muaj qëndroi në Angli ku zhvilloi takime me ministrin e Jashtëm dhe atë të Financave, si dhe pa nga afër politikat fiskale dhe qeverisjen lokale britanike. Këto kontakte erdhën si rezultat i raporteve të gjata që kishte mbajtur me përfaqësuesit e parlamentit britanik, ku përmes letërkëmbimeve me Mr. York, Wydham dhe Bruce, shkëmbenin ide për gjendjen në Ballkan. Ndërsa nga muaji shtator i vitit 1876, emërohet anëtar i Komisionit të Jashtëzakonshëm të Plovdivit në Bullgari dhe kryetar i Komisionit të Jashtëzakonshëm në Slivenit të Bullgarisë, po ashtu. Etapa 1877-1912 karakterizohet me vitet e disidencës së Ismail Qemalit karshi sistemit klasik osman. Respektivisht, Ismail Qemali do të qëndrojë krah për krah me Mithat Pashën i cili njihej për qëndrime reformiste të Perandorisë Osmane. Në kuadër të kësaj qasjeje, nga pozita e sekretarit të Përgjithshëm të Ministrisë së Punëve të Jashtme organizonte takime me Mithat Pashën, sidomos gjatë muajve kur Sulltan Murati V ishte i sëmurë dhe nuk ishte në gjendje të drejtonte shtetin. Me shpalljen e konstitucionit më 1876, Mithat Pasha erdhi në pozitën e sadriazamit (kryeministrit) dhe Ismail Qemali ruajti pozitën e sekretarit të përgjithshëm të Ministrisë së Punëve të Jashtme. Ai u qëndronte besnik ideve të Mithat Pashës, të cilat parashihnin reformë të thellë nëpër njësitë administrative osmane dhe ku parashihej që Vilajetet e banuara me shqiptarë të bashkohen në një njësi administrative të vetme, të quajtura Vilajeti Shqiptar. Besnikërinë ndaj Mithat Pashës do ta shprehte edhe në organizimin e mbledhjes së nënshkrimeve nga 40 deputetë të parlamentit osman që kërkonin zhbërjen e vendimit të Abdylhamitit II për syrgjynosjen e Mithat Pashës. Depërtimi i ushtrive ruse deri në Ardahan krijoi një realitet të ri në qendrën e Perandorisë Osmane, i cili u përcoll me protesta të grupacioneve që dhunuan edhe hapësirat e Parlamentit osman. Si pretekst i kësaj gjendjeje, Sulltani mbylli Parlamentin, shpalli gjendjen e jashtëzakonshme dhe syrgjynosi Ismail Qemal Beun në Kytahja. Në vitin 1884, Sulltani shpalli amnisti për Mithat Pashën dhe Ismail Qemalin po ashtu. Këtij të fundit ia riktheu të gjitha gradat dhe e ngarkoi me detyrën e mytesarifit në Mardin dhe Bollu (të Turqisë së sotme). Bashkëpunimi i Ismail Qemal Beut me Portën e Lartë dhe Sulltan Abdylhamitin II shihet edhe në raportet që ky hartonte me tematikë gjendjen politike dhe administrative të perandorisë. Këto raporte i bënte herë me kërkesën e Sulltanit e herë me iniciativë personale. Njëherësh është i njohur fakti se, me lejen e Sulltanit, Ismail Qemali, kishte qenë njëri nga aksionarët e dy kompanive që kryenin punimet e hekurudhës osmane. Nga këtu, më 14 dhjetor 1891 emërohet vali (guvernator) në Bejrut (Liban) me një rrogë prej 20 000 groshëve. Ismail Qemali nga data 12 prill 1900 deri me 20 qershor 1900 kishte qenë në detyrën e valiut (guvernatorit) të Tripolit. Bashkëpunimi me xhonturqit dhe shpallja e pavarësisë së Shqipërisë sipas medies osmane të kohës Edhe pse studiuesit e ndryshëm kanë konstatuar se emërimi i Ismail Qemalit në postin e guvernatorit në Tripol u bë shkak që ky të rreshtohet me krahun e xhonturqve, ngase këtë emërim e konsideronte si një lloje syrgjynosje që i ishte bërë nga ana e Sulltanit, aktiviteti i tij politik dhe simpatia e madhe që ndjente ndaj Mithat Pashës na çon te shpirti i tij reformist dhe interesi kombëtar. Njëherësh, një personalitet me karrierë të gjatë politike në ujërat e shekullit më të gjatë osman, siç ishte Ismail Qemali, veçse e kishte shumë të qartë faktin që Perandorisë Osmane po i vinte fundi dhe ishte mundësia e fundit, po ashtu, që të ruhej identiteti shqiptar dhe kjo mund të bëhej vetëm nëpërmjet rrugëve juridike, respektivisht krijimit të një njësie të veçantë administrative që do të përfshinte gjithë hapësirën shqiptare. Mbi këtë bazë, doli kundër Sulltanit dhe u rreshtua me xhonturqit. Meqë, këta të fundit, me qëllim të tërheqjes së intelektualëve shqiptarë, në fillim kishin proklamuar reformën administrative dhe shihej një dritë në fund të tunelit për themelimin e Vilajetit Shqiptar. Por, siç do të shihet më vonë, politikat qeverisëse të xhonturqve ishin kryekëput nacionaliste dhe si të tilla ato dëmtonin edhe më shumë idealin e Ismail Qemalit dhe të intelektualëve të tjerë shqiptarë. Për rezultat, Ismail Qemali, i ndau rrugët njëherë e përgjithmonë nga Porta e Lartë dhe filloi së kërkuari ndihmën e shteteve të fuqishme evropiane për themelimin e shtetit shqiptar. Duke qenë se Vilajetet Shqiptare luanin rolin e fortifikatës së fundit në Rumelinë Osmane (Ballkanin e Sotëm), çështja e fatit të Shqipërisë dhe shqiptarëve zënë një vend të rëndësishëm në gazetat osmane të kohës. Sikur vije fjala në njërën ndër gazetat më të njohura osmane Tercuman-i hakikat, e cila ndër tjera theksonte se: Kërkesa për pavarësimin e Shqipërisë është mjaft e rrezikshme për vetë popullin. Meqë, Shqipëria është e rrethuar me popuj të ndryshëm, të cilët ushqejnë armiqësi ndaj shqiptarëve dhe ndarja nga shteti osman do t’i shkatërronte ata. Ndërsa, gazeta Ikdam, në numrin e datës 2 dhjetor 1912, ndër të tjera i jepte hapësirë një interviste të një intelektuali shqiptar. Në intervistën në fjalë, ndër të tjera thuhet: Çështja e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë është më se e vërtetë dhe është (një) risi. Përveç Ismail Qemalit, edhe intelektualët e tjerë shqiptarë e kanë mbështetur dhe përkrahur pavarësinë e Shqipërisë. Madje, kjo ka marrë mbështetjen edhe të intelektualëve që veprojnë jashtë hapësirave të Shqipërisë. (Njëherësh) Përveç shumicës myslimane, edhe të krishterët katolikë dhe ortodoksë kanë qenë pjesë e evenimentit të shpalljes së pavarësisë. Gazeta Sabah, në numrin e datës 1 dhjetor 1912, në një kolumne me titull Shqipëria dhe Serbia, ndër të tjera shkruante: Pavarësia e Shqipërisë është mjaft e dyshimtë. Një qeverie të pavarur i duhen shumë para për të mbijetuar. Andaj, është një pikëpyetje e madhe se si do të sigurohen këto para për të mbijetuar kjo qeveri shqiptare. Njëherësh, edhe qeveritë e tjera të Ballkanit, të cilat sapo kanë dalë nga lufta për pavarësi, nuk do ta shohin me sy të mirë themelimin e një shteti të ri. Nuk mund as të mendohet për një marrëveshje paraprake të Ismail Qemalit me Malin e Zi dhe me Serbinë. Atëherë, akti i shpalljes së pavarësisë do të jetë shumë ngacmues (luftënxitëse) për serbët dhe grekët. Shqiptarët kërkojnë të gjithë hapësirat e banuara me shqiptarë. Por që, edhe serbët edhe grekët do të kenë kërkesa të njëjta për disa vendbanime. /Telegrafi/

Përktheu: Agron Shala Një vepër e vlefshme për procesin e krijimit të shtetit shqiptar dhe për rolin e shqiptarëve në rënien e Perandorisë Osmane Një vepër e vlefshme për procesin e krijimit të shtetit shqiptar dhe për rolin e shqiptarëve në rënien e Perandorisë Osmane Para 6 dite – Recension për librin e fundit të Daut Dautit, botuar nga shtëpia e njohur botuese, Bloomsbury Academic – Nga: Andrew Thomas Park, studiues dhe profesor në Universitetin e Hong-Kongut / Revista Journal of British Studies (2024), 1-2, botuar nga Cambridge University Press. Përktheu: Agron Shala Libri i Daut Dautit, Britania dhe çështja shqiptare gjatë rënies së Perandorisë Osmane, 1876-1914 [Britain, the Albanian Question and the Fall of the Ottoman Empire, 1876-1914], gjurmon marrëdhëniet dhe perceptimet e ndërsjella midis elitës politike britanike dhe lëvizjes së sapolindur nacionaliste shqiptare, gjatë katër dekadave që çuan në krijimin e shtetit shqiptar. Nëse për pjesën më të madhe të kësaj periudhe këto marrëdhënie ishin kryesisht të heshtura, për një moment të shkurtër – por, vendimtar, gjatë Konferencës së Ambasadorëve në Londër më 1912-’13 – Britania luajti një rol vendimtar. Libri i Dautit ofron një sfond të dobishëm për këto zhvillime, duke u thelluar më herët në kohë sesa studimet e tjera në gjuhën angleze mbi krijimin e shtetit shqiptar dhe duke përdorur burime në gjuhën shqipe dhe nga arkivat ish-osmane. Në libër, Dauti ndjek kryesisht një strukturë kronologjike. Pavarësisht periudhës së përmendur në titull, kapitulli i parë fillon në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë me përshkrimet e para për Shqipërinë të botuara në Britani – kryesisht nga shkrimtarë udhëpërshkrues, ku më i njohuri ishte poeti Lord Bajron [Byron]. Një tjetër shkrimtar interesant që udhëtoi në rajon ishte Benjamin Disraeli, i cili e vizitoi Shqipërinë në vitin 1830, pak pas rimarrjes së kontrollit në vend nga osmanët, duke masakruar qindra krerë shqiptarë që kishin mbështetur grekët në kryengritjen e tyre të mëparshme. Përshkrimi pozitiv i shqiptarëve nga Bajroni dhe Disraeli bazohej në pikëpamjet e tyre laike, një perspektivë që kundërshtohej nga liberalizmi kristiano-centrik i William Gladstoneit. Qëndrimet britanike ndaj Shqipërisë, argumenton libri, u skalitën kryesisht nga pozicionet konservatore dhe liberale që përfaqësonin Disraeli dhe Gladstone. Megjithatë, kjo nuk solli ndryshime të prekshme në rezultatet politike për shqiptarët. Kapitulli 2 e ilustron këtë duke vënë në dukje se, pavarësisht qëndrimit të përzemërt të Disraelit gjatë Kongresit të Berlinit më 1878 dhe më pas – sekretari i tij i Jashtëm, Lord Salisbury, u takua me një delegacion të Lidhjes Shqiptare, të trupit të parë (jetëshkurtër) të organizuar të unitetit politik shqiptar – ai në fund “nuk iu përgjigj kërkesës së tyre” (37). Konservatorët i shihnin shqiptarët si një mburojë mbështetëse të Perandorisë Osmane, ndërsa, për të njëjtën arsye, liberalët i shihnin ata si myslimanë të padenjë për mbështetjen që ata ua jepnin popullsive të krishtera të Perandorisë Osmane. Kapitulli 3 shqyrton këto perceptime konkurruese teksa vepronin brenda Komitetit Ballkanik – një grup presioni për politikën e jashtme, i themeluar më 1903 dhe që mbështeste autonominë e Maqedonisë Osmane, por që kryesisht e shihte rajonin “përmes prizmit të fesë” dhe për këtë arsye prirej të anashkalonte rolin e shqiptarëve (56). Shqipëria ishte, sigurisht, gjithmonë pjesë integrale e çështjes maqedonase dhe e fatit më të gjerë të Perandorisë Osmane në Evropë. Kapitujt 4-6 e përshkruajnë këtë dhe kështu nxjerrin në pah edhe rolin e Britanisë në lëvizjen kombëtare shqiptare. Shoqëria Britanike dhe e Huaj Biblike luajti një rol të rëndësishëm që nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë në përkthimin dhe shpërndarjen e Dhiatës së Re në gjuhën shqipe, e cila, siç shkruan Dauti, ishte “popullore thjesht sepse ishte një libër në shqip” (88). Britania luajti gjithashtu një rol në planet politike të politikanëve kryengritës shqiptarë. Kur ishte ende besnik ndaj osmanëve dhe jo ende themelues i Shqipërisë moderne, Ismail Bej Qemali i dërgoi sulltanit një memorandum në vitin 1892, duke kërkuar një federatë ballkanike dhe një antantë me Britaninë për të zmbrapsur Rusinë. Në fund, pas Revolucionit të Xhonturqve të vitit 1908, të cilin Dauti e riformulon mirë në lidhje me rolin e rëndësishëm të luajtur nga Shqipëria, qeveria osmane do të orientonte veten drejt Gjermanisë. Ai vëren se si politika e gjuhës shpejt prishi mbështetjen e mëparshme të shqiptarëve me xhonturqit, gjë që përfundimisht çoi në armiqësi të hapur dhe pasoja më të gjera. Megjithatë, çështja e gjuhës ndihet gjithashtu në një mënyrë tjetër. Ndërsa shkrimi i Dautit është kryesisht i qartë, ka disa idiosinkrazi, zgjidhja e të cilave mund të kishte ndihmuar lexuesin. Ndërsa kryengritja shqiptare e vitit 1911 dështoi, ajo arriti të nxiste Britaninë të mbështeste autonominë shqiptare, gjë që Dauti e përshkruan si “një hap vendimtar në braktisjen, nga qeveria britanike, të politikës miqësore ndaj Portës” (106). Kryengritësit shqiptarë patën më shumë sukses në vitin 1912, por mundësia e autonomisë shqiptare shqetësoi shtetet fqinje ballkanike dhe kjo kontribuoi në shpërthimin e Luftërave Ballkanike. Lindja e Shqipërisë gjatë Konferencës së Ambasadorëve në vitet 1912-’13, u ndihmua nga Sir Edward Grey, i cili tani e shihte më së miri shërbimin ndaj interesit britanik duke avokuar për një shtet të ri. Diskutimi i Dautit mbi këtë diplomaci është disi i përmbledhur dhe është më mirë i shpjeguar në librin Lindja e Shqipërisë [The Birth of Albania, 2012] nga Nicola Guy dhe në studimin klasik të Ernst Helmreichut të vitit 1938. Po ashtu, argumenti si i tërë mund të kishte përfituar nga një angazhim më i thellë në kontekstin më të gjerë ndërkombëtar, i cili ndonjëherë humbet për shkak të përqendrimit të ngushtë te Britania. Megjithatë, libri i Dautit nuk është një histori e ngushtë diplomatike, por një përpjekje për të ilustruar lidhjen midis perceptimeve të brendshme britanike dhe rezultateve politike. Kapitujt 7 dhe 8, dy të fundit të librit, pasqyrojnë këtë, pasi shqyrtojnë karrierat e dy mbështetësve të shquar britanikë të çështjes shqiptare, të cilët ndihmuan në formësimin e opinionit publik gjatë kësaj periudhe. Edith Durham dhe Aubrey Herbert ishin të dy anëtarë të pakënaqur të Komitetit të Ballkanit, të cilët u zemëruan nga injorimi i çështjes shqiptare nga ky komitet. Herberti krijoi Komitetin Shqiptar për ta kundërshtuar këtë qëndrim, por ndikimi përfundimtar i përpjekjeve të tij publike është i vështirë për t’u gjykuar. Komiteti kritikoi rezultatin e Konferencës së Londrës, por vetë Herberti lavdëroi Greyn. Duket se Durhami pati më shumë sukses duke ndikuar te diplomatët britanikë – nga terreni në Ballkan. Megjithatë, pasi u largua nga Shqipëria në vitin 1914, ajo u kthye vetëm një herë, shtatë vjet më vonë – dhe mbeti e zhgënjyer, duke shkruar, siç e citon Dauti: “[Nuk] ndjej se Shqipëria ime ekzistonte më” (134). A mund të kishte ekzistuar vërtet ndonjëherë Shqipëria e imagjinuar nga ndonjëri prej britanikëve që trajtohen në këtë libër? Cilado qoftë përgjigjja për këtë pyetje, në eksplorimin e perceptimeve të brendshme britanike, Dauti ofron një sfond të vlefshëm për procesin e krijimit të shtetit shqiptar, i cili përfundimisht u realizua. Në këtë mënyrë, Dauti gjithashtu arrin të rikthejë rëndësinë e Shqipërisë në historinë e rënies dhe shpërbërjes së Perandorisë Osmane. /Telegrafi/

LETËRSIA & PIKTURA & FEIA & HISTORIA & FAMILJA Ideja e fjalës kyç është konceptuale. Çdo fjalë mbart një botë të tërë referencash. Pra, një fjalë është shumëfishim fjalësh, ose më saktë, një fjalë nocion krijon një univers. Arkeologjia do të thotë studim i së lashtës, i parakes apo zanafillave, nënkupton një shkencë të rikthimit mbrapsht në kohë, e cila në mënyrë sinkretike dhe të shumëfishtë përpiqet të rindërtojë një botë të së kaluarës me mjete të përafërta dhe asnjëherë identike. Është shkenca e jashtëzakonshme që mbahet si dimensioni kryesor për të plotësuar mungesën e kronikave të shkruara. Koncepti letërsi është më i kryehershëm dhe shumë më i vjetër. Letërsia ka periudhën gojore, pastaj të të shkruarit, një institucion gjithashtu i kujtesës. Piktura është arti i fiksimit. Më i vjetri nga të gjitha rastet, më i vjetër se letërsia, që në paleologun e mesëm. Është një formë e abstragimit të pamjeve dhe të imazheve në njëkuptimshmëri të brendshme, semantike, e në tërësi ka lidhje edhe me arkeologjinë e letërsinë. Tek unë, janë themelore të tria, për të përcaktuar identitetin tim njerëzor, për shkak të interesave, që kam unë në tërësi për të kaluarën, estetikën dhe rikonstruktimin e kohërave. Unë jam marrë me të tria, si arkeolog kam punuar mbi 12 vjet dhe kam një numër veprash që më kanë ndihmuar për të formuar kulturën shumë më të plotësuar sesa disa kolegë të mi shkrimtarë. Letërsia gjithashtu ka qenë opusi im kryesor për faktin, që kam botuar një numër të madh librash. Dua të nënvizoj se shkrimtari shkruan vetëm një libër në jetën e vet, pavarësisht varianteve, apo numrit. Titulli i vetëm mund të ishte në fjalë: Krijimtaria e Moikom Z. Sa i takon pikturës, ajo ka qenë pasion i kryehershëm, filluar që në moshën 13 vjeç. Gjatë ekspozitave arkeologjike ditarët i mbaja me vizatime. Kam hapur deri më sot 5 ekspozita pikture, por piktura për mua ka një rëndësi shumë të madhe, sepse Pikaso thotë: Edhe një vijë pikturë shpreh një filozofi, dhe një qytetërim botëror do të ishte shumë i mangët pa qytetërimin pikturik. Piktura është ndoshta disa herë edhe më konceptuale sesa letërsia. Sepse këtu një subjekt mund ta trajtosh në mënyrë me qindra faqe, ndërsa piktura është gjithmonë dy dimensionale dhe kërkon një sintezë më të hatashme dhe më të paimagjinueshme. Që të tria këto fjalë kyçe përbëjnë një trinitet të krijimtarisë sime. Politikani & Artisti Nuk mund të ketë qenie njerëzore që të jetë e shkëputur nga politika. Formula e Aristotelit, që njeriu është një qenie politike, ose zoo-politicon (kafshë politike). Fjala politikë vjen nga fjala polis (qytet). Nuk kam qenë indiferent, madje kam qenë pjesë aktive në politikë. Do të përmendja si referenca kryesore të jetës sime: Kam qenë një nga konceptuesit dhe themeluesit kryesorë të PS-së, kam qenë ministër i Kulturës në ’91 dhe deputet në kuvend në vitet ’92-’96. Por këtu do të shtoj edhe një numër librash me ese për filozofinë e politikës, sepse mendoj që një shkrimtar, një krijues duhet të ketë një vizion shumë më universal politik sesa kryetarët e partive politike në Shqipëri. Feja & Historia Në librat e mi kam shkruar shumë për librat historikë që janë pjesë e qytetërimit botëror. Po të lexoni enciklopeditë ku janë të shkruara historitë e feve, nuk janë gjë tjetër veçse alternime të njëra-tjetrës. Nuk ka shumë ndryshim në konceptin substancial midis budizmit, krishterimit dhe islamizmit. 80 perqind e Kur’anit është nga Testamenti i Vjetër, sepse baza kryesore e feve është ekzistenca e një Zoti. Megjithëse, në letërsinë time kam shkruar për historinë e feve dhe kam përdorur shumë si elementë artistikë mistiken, por jo si element botëkuptimor. Them që botëkuptimi im anon nga ai laik shkencor, sepse historia e feve më ka mësuar, që fetë janë forma të miteve, të cilat janë një krijimtari edhe artistike, por që nuk kanë të bëjnë me atë shkencore. Për shumë shekuj, për një periudhë më të vjetër se ajo botërore e krishterimit, budizmit, apo islamizmit, ka ekzistuar feja e shumë zotave, politeizmi, me Zotin Femer, dmth Magna Mater-Nëna e Madhe! Kjo periudhë, nga ajo e matriarkatit dhe deri kur shfaqet krishterimi në shekullin e parë, është shumë herë më e gjatë si kohë sesa periudha e feve të mëdha të sotme. Kjo nuk do të thotë se edhe ata nuk kishin një mistikë dhe nuk besonin te Zoti, por fakti, që fetë zëvendësojnë njëra-tjetrën tregon, se janë forma metamorfoze të riteve. Ne jetojnë në shekullin 21, shekull i kibernetikës, gjenetikës, kozmosit dhe në qoftë se dyzohemi në dy mendime kryesore, njëri është mendimi mitologjik dhe tjetri shkencor, padyshim, që unë do zgjidhja mendimin shkencor, por pa mohuar rëndësinë historike dhe kulturologjike, që kanë pasur fetë në të gjithë botën dhe historinë e njerëzimit. Familja & Fëmijët Familja është gjëja më e shenjtë që ka një njeri i ndërgjegjshëm. Është refleksion i atij vetë dhe pjesa tjetër është refleksion i babait tek pjesa e familjes. Mendoj që familja është institucioni më i rëndësishëm dhe më enigmatik që ka historia e njerëzimit. Sot ka teori të ndryshme, siç është vdekja e familjes, tjetërsimi i konceptit të familjes. Sidoqoftë familja është institucioni që mban gjithë shoqërinë njerëzore, pavarësisht plasaritjeve, kontradiktave apo paradokseve që ka familja shqiptare sot. Kurse fëmijët janë kuptimi më i madh i jetës së njeriut. Për mua (dhe gruan time, Liden, arkitekte dhe arkeologe e njohur) fëmijët janë më të rëndësishëm, sesa gjithë librat e mi, krijimtaria ime dhe shumë më të çmueshëm dhe shumë më me kuptim se vetë jeta ime. Kemi tre fëmijë. Arnisa, e cila është pedagoge e historisë së artit në Amsterdam, autore librash dhe studiuese e artit modern. Ka botuar në disa nga revistat më të mëdha evropiane. Emri i saj i takon një qyteti të lashtë arkeologjik, që nuk është gjetur akoma. Vajza e dytë quhet Kletia, ka mbaruar për shkenca politike në Londër, mban emrin e një skulpture të zbuluar nga unë në Durrës, dhe Epidami, djali, i cili ka mbaruar për histori politike në Skoci, mban emrin e qytetit të vjetër të Durrësit. Të tre emrat janë të lidhur me një entitet të caktuar siç është Shqipëria. Më e talentuara, në kuptimin si krijuese, që ka disa dhunti, është Arnisa.

Kate Middleton bën daljen e parë pas trajtimit të kancerit krah Princit William! 11 Tetor 2024, 17:24 Kate Middleton bën daljen e parë pas trajtimit të kancerit krah Kate Middleton dukej shume mire gjate paraqitjes surprizë përkrah Princit William gjatë vizitës së tij në Southport, ku çifti pati një takim emocionues me familjet e tre fëmijëve që humbën jetën në një sulm me thikë vitin e kaluar. Kjo ishte dalja e parë publike e Princeshes se uellsit që pas përfundimit të trajtimit të kancerit, një periudhë e vështirë që e ka mbajtur atë larg angazhimeve mbretërore. Kate Middleton bën daljen e parë pas trajtimit të kancerit krah Burime nga Pallati njoftuan se vendimi i Kate për t’u bashkuar me William ishte një shenjë e qartë e mbështetjes, ndjeshmërisë dhe dhembshurisë ndaj komunitetit lokal, duke theksuar rëndësinë e bashkësisë në këto momente tragjike. Çifti bisedoi gjithashtu me punonjësit e shërbimeve të urgjencës që iu përgjigjën incidentit, duke shprehur falënderimin e tyre për punën e palodhur dhe dedikimin e këtyre profesionistëve në situata emergjente.