Donna Strickland – Drita që theu kufijtë e fizikes

Donna Strickland – Drita që theu kufijtë e fizikes

Në një botë ku shkenca shpesh identifikohet me burra, emri i Donna Strickland ndriçon si një rreze drite – jo vetëm për arritjet e saj të jashtëzakonshme, por edhe për përulësinë dhe vendosmërinë me të cilat ajo ka ndjekur rrugën e dijes.

Donna u lind më 27 maj 1959 në Guelph, Ontario, në një familje të thjeshtë dhe dashamirëse. Babai i saj punonte si inxhinier elektrik për kompaninë energjetike të Ontarios, ndërsa nëna e saj ishte mësuese. Në këtë mjedis të qetë e të kultivuar, Donna zhvilloi që herët dashurinë për matematikën dhe fizikën – shkencat që, për të, nuk ishin vetëm lëndë mësimore, por dritare për të parë botën.

E re dhe e vendosur, ajo ndoqi Universitetin McMaster, ku përfundoi studimet në inxhinieri fizike. Aty shkëlqeu për aftësitë e saj analitike dhe për mënyrën e mendimit të kthjellët. Më pas, vazhdoi doktoraturën në University of Rochester në SHBA – një hap që do të shënonte kthesën e madhe në jetën e saj si shkencëtare.

💡 Zbulimi që ndryshoi botën – Chirped Pulse Amplification

Gjatë studimeve të doktoratës, ajo punoi me profesorin francez Gérard Mourou. Së bashku, ata zhvilluan një teknikë të re për përforcimin e pulseve lazer: Chirped Pulse Amplification (CPA).

Çfarë bëri kjo teknikë?

Ajo lejoi që impulset e dritës lazer të zgjateshin në kohë, të amplifikoheshin pa dëmtuar pajisjet, dhe më pas të ngjesheshin përsëri në pulse ultra të fuqishme.

Falë saj, sot kemi:

Lazerët që përdoren në kirurgjinë e syve (LASIK)

Mjete për përpunimin e materialeve

Përparime në fiziken bërthamore dhe teknologjitë kuantike

Kjo ishte një arritje e madhe. Ajo e bëri më të fuqishëm dhe më të saktë vetë dritën.

🏅 Çmimi Nobel – lavdia që erdhi me thjeshtësi

Në vitin 2018, Donna Strickland u nderua me Çmimin Nobel në Fizikë, së bashku me Mourou dhe Arthur Ashkin. Ajo u bë:

Gruaja e tretë në histori që merr Nobel në Fizikë, pas Marie Curie (1903) dhe Maria Goeppert Mayer (1963).

Një frymëzim për vajzat dhe gratë që ëndërrojnë një të ardhme në shkencë.

Në momentin kur u shpall fituese, ajo nuk kishte as një faqe në Wikipedia – një simbolikë e qartë e mënyrës se si bota shpesh harron të vë në qendër gratë shkencëtare.

Me humor e tha:

> "Ndoshta tani është koha të kem një Wikipedia!"

 Sot dhe më tej...

Edhe pas lavdisë, Donna ka mbetur një grua modeste. Ajo është pedagoge në Universitetin e Waterloo-s në Kanada dhe punon ende në fushën e optikës. I përkushtuar ndaj mësimdhënies, ajo u mëson brezave të rinj se shkenca është për të gjithë – dhe se asnjë ëndërr nuk është e pamundur, për sa kohë ka kuriozitet dhe përkushtim.

Portreti i Donna Strickland është dëshmi se një shpikje nuk lind nga fati, por nga pasioni i thellë për të ditur më shumë, nga puna e palodhur, dhe nga guximi për të sfiduar kufijtë. Ajo nuk e ndryshoi vetëm teknologjinë e lazerëve – ajo hapi një derë të re për të gjitha vajzat që guxojnë të ndjekin dritën e dijes.

©Pergatiti: Liliana Pere