Lola Gjoka ishte një simfoni e gjallë, një pentagram mbi të cilin u shkruan tingujt e artit shqiptar.

Lola Gjoka ishte një simfoni e gjallë, një pentagram mbi të cilin u shkruan tingujt e artit shqiptar. Lindur në Sevastopol si një filiz i rrallë në kopshtin e kulturës, ajo u rrit mes rrënjëve të thella të një familjeje që i dha muzikës jo vetëm shpirtin, por edhe historinë e saj.

Si një ylber që shtrihet mes dy brigjeve të artit dhe traditës, ajo u kthye në Shqipëri për të ndezur skenat me talentin e saj të rrallë.

Në auditorët e Athinës, ku çdo tingull ishte një fener i ndezur për të ardhmen, ajo formoi duart që më vonë do të përqafonin pianistët e ardhshëm të Shqipërisë.

Çdo prekje mbi tastierë ishte s emocionet shndërroheshin në tinguj dhe tingujt në histori. Ajo nuk ishte thjesht një pianiste, por një rrëfimtare që i dha muzikës shqiptare një alfabet të ri.

Si një Diell që ndriçon qiellin e Filarmonisë Shqiptare, Lola Gjoka punoi pa u lodhur për të sjellë në skenë vepra të mëdha, duke i dhënë muzikës shqiptare një frymëmarrje ndërkombëtare.

Ajo qëndronte në piano si një statujë antike, ndërsa gishtërinjtë e saj krijonin epope tingujsh që magjepsnin zemrat e dëgjuesve.

Bashkëpunimi me zëra legjendarë si Tefta Tashko-Koço e Marie Kraja ishte si një udhëtim në një mitologji të re shqiptare, ku çdo këngë e sjellë në jetë ishte një testament i shpirtit kombëtar.

Vlerësimet e saj, nga “Artiste e Merituar” deri tek “Artiste e Popullit”, ishin si medalje të farkëtuara në pentagramin e kohës.

Ajo nuk u ndal asnjëherë, duke përkthyer operat e para në shqip dhe duke përçuar pasurinë kulturore nga një brez në tjetrin.

Ajoo la pas një trashëgimi që nuk do të vyshket kurrë.

Në tingujt e saj, në duart që udhëhoqën breza muzikantësh, në pasionin që u bë frymëzim për të ardhmen,

Lola Gjoka mbetet një testament i gjallë i artit shqiptar – një monument kulture.

Lola Gjoka – Biografi e Detajuar

Lindja dhe Familja

Lola Gjoka lindi më 22 maj 1910 në Sevastopol të Rusisë, në një familje emigrantësh shqiptarë me origjinë nga Bulgareci i Korçës. Familja e saj ishte e lidhur ngushtë me kulturën dhe atdhetarinë, gjë që ndikoi në formimin e saj artistik dhe profesional.

Arsimi

Lola Gjoka kreu shkollën e përgjithshme në qytetin e lindjes, Sevastopol, ku studioi piano dhe vallëzim në klasën e profesoreshës Karallova. Pas rikthimit në Shqipëri në vitin 1932, ajo vazhdoi rrugëtimin e saj muzikor dhe përfundoi studimet e larta si pianiste koncertiste në Athinë, duke diplomuar me pikët më të larta.

Karriera dhe Eksperienca Profesionale

Në vitin 1932, sapo u kthye në Korçë, debutoi në koncertin e parë profesionist së bashku me Jorgjia Trujan, Thoma Bezhanin dhe Llambi Turtullin, në kinema "Mazhestik" të Korçës. Në vitet 1933-1934, ajo realizoi një sërë koncertesh si soliste dhe koncertmaestre, duke shoqëruar këngëtarë të mëdhenj shqiptarë si Tefta Tashko Koço, Kristaq Antoniu, Marie Kraja, Kristo Koço dhe Mihal Ciko.

Në vitin 1933, u vlerësua me fletë nderi në një konkurs pianistik në Vjenë të Austrisë, ku u shqua për talentin e saj. Po atë vit, u emërua nga Hilë Mosi si mësuese e pianos dhe e valles në Institutin Femëror “Nëna Mbretëreshë” në Tiranë. Në vitin 1938, së bashku me Tefta Tashko Koçon, Jorgjie Trujën dhe Marie Krajën, përfaqësoi Shqipërinë në Panairin e Firences.

Pas Luftës së Dytë Botërore, Lola Gjoka vazhdoi aktivitetin e saj muzikor në Shqipëri. Ajo ishte ndër të parat mësuese të pianos në shkollën e parë muzikore shqiptare, Liceun Artistik. Në vitin 1953, u emërua koncertmaestre e grupit lirik në Filarmoninë Shqiptare të sapokrijuar, duke ndihmuar në vënien në skenë të veprave të rëndësishme botërore. Me hapjen e Teatrit të Operës, luajti një rol kyç në ndërtimin e repertorit operistik të kohës.

Në vitin 1962, pas hapjes së Konservatorit të Tiranës, u emërua pedagoge e pianos dhe koncertmaestre në klasat e specialitetit të kantos. Gjatë kësaj periudhe, ajo vazhdoi të merrte pjesë në aktivitete koncertore brenda dhe jashtë Shqipërisë, duke performuar në Rusi, Kinë, Hungari, Kubë dhe vende të tjera.

Bashkëpunëtorët Kryesorë

Gjatë karrierës së saj, Lola Gjoka bashkëpunoi me disa nga artistët më të njohur shqiptarë dhe ndërkombëtarë, duke përfshirë:

Tefta Tashko Koço

Kristaq Antoniu

Marie Kraja

Mihal Ciko

Jorgjie Truja

Llambi Turtulli

Veprat dhe Kontributet Kryesore

Lola Gjoka dha një kontribut të madh në përpunimin e këngës popullore shqiptare dhe në promovimin e muzikës vokale. Ajo ka ndihmuar në përkthimin dhe përshtatjen e dy operave të para të përkthyera në shqip:

"Rusalka"

"Ivani Susanjin"

Një nga veprat më të rëndësishme të saj është Suita për piano dhe orkestër harqesh, e cila u interpretua gjatë "Koncerteve të Majit" në vitin 1978.

Veprat që ka luajtur në piano

Gjatë karrierës së saj, Lola Gjoka ka interpretuar një sërë veprash të rëndësishme pianistikore, duke përfshirë:

Vepra nga Ludwig van Beethoven

Nocturnet dhe Etudët e Frédéric Chopin

"Clair de Lune" – Claude Debussy

Vepra nga Franz Liszt

Sonatat e Wolfgang Amadeus Mozart

"Rhapsody in Blue" – George Gershwin

Pjesë nga kompozitorë shqiptarë si Çesk Zadeja dhe Tonin Harapi

Tituj dhe Vlerësime

Lola Gjoka u nderua me disa nga titujt më të lartë shtetërorë për kontributin e saj të çmuar në kulturën dhe muzikën shqiptare:

“Artiste e Merituar” (1966) për meritat si artiste dhe veprimtare artistike

“Artiste e Popullit” (1978) për veprimtarinë e saj të shquar si pedagoge, pianiste dhe përpunuese e këngës popullore

Trashëgimia dhe Rëndësia në Muzikën Shqiptare

Lola Gjoka mbetet një nga figurat më të rëndësishme dhe shumëdimensionale të muzikës shqiptare. Ajo ndihmoi në themelimin dhe konsolidimin e institucioneve të para artistike në vend dhe formoi breza të tërë artistësh të rinj. Pasuria dhe dashuria e saj për muzikën vokale dhe për këngën popullore shqiptare ushqyen shpirtin e saj krijues dhe ndihmuan në pasurimin e trashëgimisë kulturore shqiptare.

Përfundim

Me një karrierë që përfshin disa dekada dhe një ndikim të madh në skenën muzikore shqiptare, Lola Gjoka vazhdon të mbetet një figurë frymëzuese për brezat e ardhshëm të artistëve. Ajo jo vetëm që shkëlqeu si pianiste dhe pedagoge, por gjithashtu kontribuoi në ruajtjen dhe zhvillimin e kulturës shqiptare përmes muzikës dhe përkthimeve operistike.

Pergatiti:Liliana Pere.