Muntaz Dhrami – Skulptori që i dha shpirt gurit dhe historisë

Muntaz Dhrami – Skulptori që i dha shpirt gurit dhe historisë

Pergatiti.Liliana Pere.

Muntaz Dhrami, lindur më 10 nëntor 1936 në qytetin historik të Gjirokastrës, është një nga ikonat e artit shqiptar dhe një mjeshtër i skulpturës që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në kulturën kombëtare. Me duart e tij të palodhura dhe një shpirt të pasur krijues, ai e shndërroi gurin dhe bronzin në simbole të përjetshme të identitetit, historisë dhe shpirtit shqiptar.

Udhëtimi i artit dhe edukimit

Rruga e tij drejt artit filloi që në rini, kur pas përfundimit të shkollës fillore dhe dy viteve të mesme në Gjirokastër, ai u pranua në Liceun Artistik “Jordan Misja” në Tiranë (1953–1956). Pasi u dallua për talentin e tij të jashtëzakonshëm, Dhrami vazhdoi studimet e larta në Akademinë e Artit në Shën Petërburg, Rusi (1957–1961).

Në vitin 1961, mbrojti diplomën në Institutin e Lartë të Arteve në Tiranë, duke krijuar grupin monumental “Çerçiz Topulli” dhe “Mihal Grameno”, një vepër që e bëri të spikaste si një talent i rrallë. Pasi u kthye në Shqipëri, ai u angazhua si pedagog dhe dekan në Fakultetin e Arteve Figurative, duke ndihmuar në formimin e brezave të artistëve.

Veprat monumentale që flasin për historinë

Gjenialiteti i Dhramit gjendet në krijimin e monumenteve që përshkruajnë momente dhe figura kyçe të historisë shqiptare:

Monumenti i Pavarësisë (Vlorë, 1970), një simbol i lavdisë dhe sakrificës kombëtare.

Nënë Shqipëria (Tiranë, 1971), një vepër madhështore që pasqyron shpirtin dhe krenarinë kombëtare.

Obelisku i Arsimit (Gjirokastër), një përkushtim ndaj dijes dhe përparimit.

Relievi monumental në Kryeministri (Tiranë), që përfaqëson frymën e unitetit dhe përkushtimit.

Monumenti i Ali Pashë Tepelenës, një vepër që mishëron fuqinë dhe vizionin e një lideri historik.

Monumenti i Lasgush Poradecit dhe Monumenti i Mitrush Kutelit, që nderojnë artin dhe letërsinë shqiptare.

Portrete të shpirtit njerëzor

Dhrami shkëlqeu gjithashtu në portretet e tij të hollësishme dhe të ndjeshme:

Portreti i Nënë Terezës, që sjell në jetë ndjeshmërinë dhe përkushtimin e saj hyjnor.

Busti i Shkurte Pal Vatës (Lushnje) dhe Busti i Jani Vretos (Leskovik), dëshmi të dashurisë dhe respektit për figurat kombëtare.

Portreti i Rugovasit dhe Busti i Liri Gegos, që ndriçojnë forcën dhe karakterin e tyre.

Ekspozita dhe nderime ndërkombëtare

Ekspozita e tij debutuese me vizatime në Universitetin e Amanit (Jordani, 1967).

Ekspozita “Frymëzim nga Beethoven” (Tiranë, 1994).

“Puthja” (bronzi) ekspozuar në Gjenevë (Zvicër, 1999).

Ai është laureat i çmimeve prestigjioze, duke përfshirë çmimin e nderit në Bienalen e Aleksandrisë (1964) dhe titullin e lartë “Skulptor i Popullit” (1978).

Frymëzimi që mbetet përjetë

Muntaz Dhrami është më shumë se një skulptor – ai është një rrëfimtar që flet përmes gurit dhe bronzit. Në çdo monument, në çdo portret, ai ka skalitur kujtesën kolektive të një kombi dhe ka përcjellë mesazhe të pavdekshme për dashurinë ndaj lirisë, dijes dhe artit. Trashëgimia e tij është një thesar që frymëzon brezat, një testament i fuqisë së artit për të mbajtur gjallë shpirtin e një kombi. Me punën e tij, Dhrami dëshmon se arti është e vetmja gjuhë që nuk njeh kufij – një gjuhë që na lidh me të shkuarën dhe na frymëzon për të ardhmen.

Pergatiti.

Liliana Pere.