Në skenën e artit shqiptar, emri i Zoica Haxhos ndriçon si një yll që nuk shuhet.

Në skenën e artit shqiptar, emri i Zoica Haxhos ndriçon si një yll që nuk shuhet. Me një formim te shkelqyer, me talent te rralle, hapa të lehtë si puhiza dhe me shpirtin e flaktë të një artisteje të lindur, ajo e bëri baletin jo vetëm një formë arti, por një poezi të gjallë, ku çdo lëvizje ishte një varg i pashkruar.

Si një zog i lirë mbi skenë, ajo fluturoi mes roleve që i dhanë jetë dhe frymë, duke u bërë një simbol i elegancës dhe përkushtimit të pakufi. Përmes vallëzimit të saj, ajo i dha muzikës një trup dhe shpirt, duke mbetur përjetësisht një ikonë e pashlyeshme në historinë e kulturës shqiptare.

Zoica Haxho (28 mars 1933 – 1 dhjetor 2024) ishte një balerinë dhe pedagoge e njohur shqiptare, një nga figurat më të shquara të baletit shqiptar. Ajo njihet si një nga pionieret më të rëndësishme të këtij arti në Shqipëri, duke kontribuar jo vetëm si interpretuese e jashtëzakonshme, por edhe si edukatore, e cila formoi brezat e rinj të artistëve dhe balerinëve.

Jeta dhe Arsimimi

Zoica Haxho lindi më 28 mars 1933 dhe që në fëmijëri tregoi një pasion të thellë për kërcimin. Dashuria e saj për baletin e çoi drejt një rrugëtimi të gjatë dhe plot përkushtim. Gjatë viteve 1950, ajo studioi në Bashkimin Sovjetik, ku u përgatit në baletin klasik në disa nga akademitë më prestigjioze të asaj kohe. Pas përfundimit të studimeve, ajo u kthye në Shqipëri, ku iu bashkua Trupës së Baletit të Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit (TKOB), duke nisur një karrierë që do të zgjaste më shumë se 30 vjet.

Karriera Artistike

Zoica Haxho debutoi në skenën shqiptare më 1957, kur interpretimi i saj në rolin e Lizës në baletin "Kujdesi i kotë" shënoi fillimin e një karriere brilante. Pasi u bë balerina kryesore e Teatrit të Operës dhe Baletit, ajo performoi në shumë role të rëndësishme, disa prej të cilave janë të njohura dhe të paharrueshme, si:

Lola në baletin Lola

Hajria në baletin Halili dhe Hajria

Delina në baletin Delina

Cuca në baletin Cuca e maleve

Franceska në baletin Franceska da Rimini

Nica dhe Rina, dy karaktere të tjera të rëndësishme në repertorin shqiptar.

Interpretimet e saj ishin të jashtëzakonshme për elegancën, aftësinë për të shprehur emocione të thella dhe përkujtimin e personazheve që krijonte përmes gjuhës së trupit. Publiku e vlerësonte për artistikën dhe gracinë që shpërndante në çdo lëvizje.

Kontributi në Arsimin dhe Trashëgimia

Përveç karrierës së saj të suksesshme skenike, Zoica Haxho ishte një nga themelueset e Shkollës së Baletit në Shqipëri. Si pedagoge, ajo luajti një rol kyç në zhvillimin e baletit shqiptar dhe në trajnimin e balerinëve të rinj. Brezat e nxënësve të saj vazhduan të ruajnë dhe përçojnë pasionin dhe trashëgiminë artistike që ajo la pas.

Ajo u nderua me disa çmime të larta kombëtare, përfshirë titullin "Heroinë e Punës" dhe disa çmime të Republikës. Këto shpërblime nderonin jo vetëm aftësitë e saj artistike, por edhe përkushtimin e saj të jashtëzakonshëm ndaj baletit dhe artit shqiptar.

Vdekja dhe Trashëgimia

Zoica Haxho u nda nga jeta më 1 dhjetor 2024, në moshën 91-vjeçare. Pas vdekjes, ajo la një trashëgimi të pasur artistike, duke u kujtuar si një ikonë e baletit shqiptar dhe një shenjë frymëzuese për brezat e ardhshëm të balerinëve dhe artistëve. Teatri Kombëtar i Operës dhe Baletit, së bashku me Shkollën e Baletit, e nderuan atë për kontributin e saj të jashtëzakonshëm në artin shqiptar, duke e mbajtur në kujtesë si një figurë që ndihmoi në ngritjen dhe zhvillimin e baletit shqiptar.

Pergatiti.Liliana Pere