Fototeka Marubi është një nga pasuritë më të çmuara të trashëgimisë kulturore shqiptare, e cila përmban një arkiv të jashtëzakonshëm fotografish që dokumentojnë jetën, kulturën dhe historinë

Fototeka Marubi është një nga pasuritë më të çmuara të trashëgimisë kulturore shqiptare, e cila përmban një arkiv të jashtëzakonshëm fotografish që dokumentojnë jetën, kulturën dhe historinë shqiptare që nga mesi i shekullit XIX.

Themelimi dhe Historiku

Fototeka u krijua nga Pietro Marubi, një fotograf dhe artist italian që emigroi në Shkodër rreth vitit 1850. Ai hapi studion e parë fotografike në Shqipëri, të njohur si "Dritëshkronja Marubi", ku realizoi disa nga fotografitë e para të dokumentuara në historinë shqiptare.

Pas vdekjes së Pietros, trashëgimia e tij u vazhdua nga nxënësi dhe asistenti i tij Kel Marubi, dhe më pas nga Gege Marubi, i cili modernizoi teknikat fotografike duke sjellë përparime në fushën e fotografisë shqiptare.

Koleksioni dhe Vlera Historike

Fototeka Marubi përmban mbi 500,000 negativë të realizuar në pllaka xhami, celuloid dhe letër. Në këtë arkiv ka fotografi të figurave historike si Ismail Qemali, Luigj Gurakuqi, Ded Gjo Luli, Fan Noli, por edhe të njerëzve të thjeshtë, panoramave të qyteteve dhe momenteve historike të rëndësishme.

Fotografitë e Marubëve janë të një rëndësie të veçantë sepse dokumentojnë me mjeshtëri kostumet tradicionale, zakonet, ngjarjet politike dhe jetën e përditshme të shqiptarëve në një periudhë të gjatë historike.

Fototeka Sot

Në vitin 2016, në Shkodër u hap Muzeu Kombëtar i Fotografisë "Marubi", ku ruhen dhe ekspozohen disa nga fotografitë më ikonike të koleksionit. Fototeka është digjitalizuar për të ruajtur dhe promovuar këtë pasuri unike, duke e bërë atë të aksesueshme për studiues dhe publikun e gjerë.

Fototeka Marubi është një testament i pasurisë kulturore shqiptare dhe një dritare e rrallë për të parë evolucionin historik të kombit tonë përmes objektivit të një familjeje që i përkushtoi jetën fotografisë.

Më 27 shkurt 2025, në Galerinë e Artit Tiranë, u hap ekspozita "Dinastia Marubi – Njëqind vite të studios fotografike shqiptare". Kjo ekspozitë sjell për herë të parë në Tiranë një përzgjedhje të veçantë të imazheve nga arkiva e pasur e Dinastisë Marubi (1865-1959), e cila përmban mbi 150,000 negativë xhami të ruajtur në Muzeun Kombëtar Marubi në Shkodër.

Ekspozita është kuruar nga Kim Knoppers dhe përfshin riprodhime moderne si dhe projeksione në xham të negativëve të skanuar, duke ofruar një pasqyrë të gjerë të historisë, kulturës dhe jetës shqiptare të kapur nga tre gjeneratat e fotografëve të familjes Marubi.

Drejtoresha e Galerisë së Artit Tiranë, Edit Pula, theksoi rëndësinë e kësaj ekspozite si pjesë e misionit të galerisë për të promovuar trashëgiminë e artit pamor shqiptar. Ndërsa drejtori i Muzeut Marubi, Luçjan Bedeni, vuri në dukje se kjo ekspozitë shënon fillimin e një rrugëtimi të gjatë për muzeun, duke synuar të zgjerojë ndikimin e tij përtej Shkodrës.

Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 27 prill 2025, duke ofruar mundësinë për publikun e gjerë të eksplorojë dhe vlerësojë trashëgiminë e pasur fotografike të Dinastisë Marubi.

Për më shumë informacion mbi ekspozitën, mund të shihni videon e mëposhtme: