“Zëri i padukshëm i shekullit” – Historia e Nadia Boulanger

“Zëri i padukshëm i shekullit” – Historia e Nadia Boulanger

Në Parisin e fundit të shekullit XIX, kur rrugët përshkoheshin nga karroca dhe art nouveau lulëzonte në fasada, më 16 shtator 1887, lindi një vajzë që do të bëhej një nga gratë më ndikshme në historinë e muzikës – Juliette Nadia Boulanger. Ajo erdhi në jetë në një apartament modest në rrethin e 9-të të Parisit, e rrethuar jo nga luks, por nga një pasuri më e thellë: muzika.

Babai i saj, Ernest Boulanger, ishte një burrë i epokës së tij – kompozitor, profesor në Konservatorin e Parisit dhe fitues i çmimit të famshëm Prix de Rome. Një njeri me autoritet të qetë, që ia mësoi të bijës ritmin e mendjes dhe peshën e notës së saktë. Nëna, Raïssa Myshetskaya, ishte një princeshë ruse, me gjak aristokrat dhe shpirt poetik – një ish-pianiste dhe mësuese e gjuhëve sllave. Nga ajo, Nadia trashëgoi hijeshinë e heshtur dhe thellësinë e vështrimit. Kjo bashkim kulturash – një prind nga shpirti i Parisit dhe tjetri nga poezia ruse – e formësoi karakterin e saj që fëmijë.

Nadia studioi në Konservatorin e Parisit që në moshë të re, nën udhëzimin e Gabriel Fauré, Charles-Marie Widor dhe Louis Vierne. Ajo shkëlqeu në teori muzikore, orgë, kompozim dhe dirigjim, dhe në vitin 1908, fitoi Çmimin e dytë në Prix de Rome për kantatën e saj La Sirène – një vepër që dëshmonte për pjekurinë e saj të parakohshme.

Por muzika e saj u ndal shpejt. Vdekja e motrës së saj të vogël, Lili Boulanger, në vitin 1918 – gjithashtu një kompozitore brilante që fitoi Prix de Rome në moshën 19-vjeçare – shënoi një pikë kthese. Nadia vendosi të mos kompozonte më, por t’ia kushtonte jetën trashëgimisë së Lilit dhe formimit të gjeneratave të ardhshme muzikantësh.

Dhe kështu filloi epoka e saj si pedagoge e muzikës, ku ajo do të bëhej një emër legjendar.

Ajo dha mësim për gjysmë shekulli në Conservatoire de Paris, por edhe në:

École Normale de Musique në Paris

Conservatoire Américain në Fontainebleau (ku ishte drejtore nga viti 1949 deri në fund të jetës)

Juilliard School of Music në Nju Jork

Royal College of Music dhe Royal Academy of Music në Londër

Universitetet si Harvard, Yale, Princeton, dhe University of Southern California

Mësimet e saj nuk ishin të zakonshme – ajo fliste me thellësi, nganjëherë me urtësi biblike, për “linjën e madhe” në muzikë – për rrjedhën e pandërprerë të mendimit që përshkon çdo vepër të madhe. Ajo u kthye në një figurë mitike për nxënësit e saj.

Nxënësit përfshijnë figura që ndryshuan fytyrën e muzikës botërore:

Aaron Copland, Leonard Bernstein, Philip Glass, Quincy Jones, Astor Piazzolla, Daniel Barenboim, John Eliot Gardiner, dhe shumë të tjerë.

Përveç pedagogjisë, ajo u bë edhe një nga dirigjentet e para femra në historinë e muzikës klasike që drejtoi orkestra madhështore si:

London Philharmonic Orchestra

Boston Symphony Orchestra

New York Philharmonic

Philadelphia Orchestra

BBC Symphony Orchestra

Ajo dirigjoi vepra të kompozitorëve që ajo vetë i adhuronte – si Mozart, Bach, Brahms, Stravinsky dhe Fauré, por edhe premiera të kompozitorëve bashkëkohorë. Stili i saj ishte i rreptë, preciz, por gjithnjë i gjallë – si një metronom që përçon shpirt.

U nderua me shumë tituj, ndër të cilët:

Légion d'honneur (niveli më i lartë i nderit në Francë)

Order of the British Empire

Commandeur des Arts et des Lettres

Doctor Honoris Causa nga dhjetëra universitete të mëdha në botë

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, ajo jetoi pjesërisht në SHBA, ku vazhdoi të mësonte dhe të dirigjonte, duke mbajtur gjallë frymën e muzikës evropiane në një botë në trazim.

Kur ndërroi jetë në Paris, më 22 tetor 1979, bota humbi një trup të brishtë, por fitoi një trashëgimi të pashlyeshme. Nadia nuk la pas fëmijë biologjikë – por ajo është nënë e mijëra simfonive, kompozimeve, filmash, koncertesh dhe ideve që ajo mbolli në zemrat e nxënësve qe mesoi.

Pergatiti:Liliana Pere.