Search Results

Përse sot në ditën e tij duhet ta kujtojmë e nderojmë Robert Elsie-n? Sepse ai nuk ishte thjesht një studiues i vendit tonë, por një dashuri e rrallë që Shqipëria e takon një herë në shekuj. Ai e deshi gjuhën tonë me gjithë zemrën, e gërmoi thellë në rrënjët e saj, e ngriti në podiumet akademike të botës dhe i dha asaj lavdinë që shpesh ia mohuam vetë. E kujtojmë Robert Elsie-n sepse: Ai përjetësoi Shqipërinë përmes fjalëve, imazheve, përkthimeve e veprave, duke i dhënë kombit tonë një pasqyrë ku të shihte veten me dinjitet. Ai e bëri të njohur kulturën shqiptare për botën, në kohë të vështira, kur zërat tanë nuk dëgjoheshin askund. Ai ringjalli epikën e kombit tonë, duke i kthyer shqiptarëve “Lahutën e Malësisë” si një himn nderimi ndaj vetes. Ai zgjodhi të prehet në Alpet Shqiptare, mes maleve që aq shumë i deshi, për të thënë me heshtje: “Jam njëri prej jush”. E kujtojmë me respekt të thellë, sepse në një botë ku shumë harrojnë nga vijnë, ai zgjodhi të na kujtojë ne se kush jemi. E kujtojmë sepse vepra e tij është amanet i ndritshëm për çdo brez që do ta dojë Shqipërinë me dije, me shpirt dhe me përkushtim. Robert Elsie nuk ishte thjesht mik i shqiptarëve. Ai ishte shqiptaria vetë, në përkthim, në mendim, në dashuri. Dhe për këtë, do ta kujtojmë gjithmonë. Robert Elsie – Ambasadori i madh i kulturës shqiptare në botë 🕊️ Në nderim të lindjes së tij, 29 qershor 1950 Nga Liliana Pere | Revista Prestige Një jetë e tërë për Shqipërinë Në rrjedhën e historisë shqiptare, emrat e huaj që i janë përkushtuar shpirtërisht dhe akademikisht vendit tonë janë të paktë. Ndër ta qëndron i pashlyeshëm Robert Elsie, studiuesi dhe përkthyesi kanadez që ia kushtoi jetën promovimit të gjuhës, letërsisë, historisë dhe kulturës shqiptare në gjithë botën. I lindur më 29 qershor 1950 në Vancouver të Kanadasë, Elsie ndoqi studimet e larta në University of British Columbia, ku u diplomua në filologji klasike dhe gjuhësi më 1972. Më pas, udhëtoi drejt Evropës për specializime në Universitetin e Lirë të Berlinit, École Pratique des Hautes Études në Paris, Institutin e Dublinit për Studime të Larta, dhe më në fund, Universitetin e Bonit, ku mori doktoratën në gjuhësi krahasimtare dhe keltologji më 1978. Vizita e tij në Shqipëri në fund të viteve ’70 do të bëhej një pikë kthese jetësore. Aty nisi dashuria dhe lidhja e pazgjidhshme me gjuhën shqipe dhe kulturën shqiptare, të cilën nuk e la më deri në frymën e fundit. Një urë mes Shqipërisë dhe botës Robert Elsie përfaqësonte atë që Shqipërisë i mungonte prej kohësh: një zë i besueshëm, i ditur dhe i paanshëm që të fliste për ne në gjuhët e botës. Ai e tha vetë qartë: “T’ia transmetoj botës së jashtme njohuritë që kam për këtë vend, që kjo botë të kuptojë se ç’është Shqipëria, kush janë shqiptarët, historia e tyre, kultura e tyre… Shqipëria mbetet një vend shumë i panjohur.” Veprat kryesore – thesari që na la trashëgim Gjatë jetës së tij, Elsie botoi mbi 60 libra dhe dhjetëra artikuj shkencorë. Ja disa nga studimet më të rëndësishme, të cilat janë referencë edhe sot për akademikë e studiues në mbarë botën: 1. “A History of Albanian Literature” – Columbia University Press (1995) 🔹 Vepra më e rëndësishme e tij, në dy vëllime, që përmbledh gjithë rrugëtimin e letërsisë shqipe që nga Buzuku deri te autorët modernë. “Qëllimi im ishte të paraqes letërsinë shqiptare pa filtra ideologjikë, thjesht si letërsi, ashtu siç meriton çdo popull i qytetëruar.” – R. Elsie 2. “Albanian Literature: A Short History” (2005) 🔹 Një version më i shkurtër dhe më praktik për lexuesin e gjerë ndërkombëtar. 3. “Albanian Folktales and Legends” (1994) 🔹 Përmbledhje me legjenda e përralla të përkthyera në anglisht – një vepër që hapi dritare të reja mbi imagjinatën shqiptare. 4. “An Elusive Eagle Soars: Anthology of Modern Albanian Poetry” (1993) 🔹 Antologji me poezi të përkthyera nga shqipja, përfshirë autorë si Lasgush Poradeci, Migjeni, Ali Podrimja, Eqrem Basha, Visar Zhiti etj. 5. “Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture” (2001) 🔹 Një fjalor i jashtëzakonshëm që pasqyron botën shpirtërore dhe mitologjike të shqiptarëve. 6. Përkthimi i “Lahutës së Malcís” në anglisht (2005) 🔹 Një nga punët më të vështira të përkthimit – vepra epike e Gjergj Fishtës që e përfaqëson identitetin heroik të shqiptarëve. “Fishta është Homeri shqiptar, dhe ai meriton të dëgjohet nga bota.” – R. Elsie 7. Krijimi i www.robertelsie.com 🔹 Një arkiv virtual me bibliografi, përkthime dhe artikuj – ende sot një pasuri unike për studiuesit shqiptarë. Dëshira e fundit u bë realitet – prehu në Theth Më 2 tetor 2017, Elsie ndërroi jetë nga një sëmundje e rrallë e neuroneve motorike. Ceremonia lamtumirëse u zhvillua në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë, e më pas trupi i tij u përcoll për në Theth – vendi që ai e quante "Shangri-La e ashpër e Shqipërisë". Në librin e tij me Gerda Mulder "Një pasion për Thethin", ai përshkruante Thethin përmes shkrimeve të udhëtarëve si Edith Durham, Karl Steinmetz, Franz Nopcsa dhe Rose Wilder Lane. Partneri i tij gjerman, Stephan Trierweiler, deklaroi se nuk kishte një testament të shkruar për varrosjen, por ai vetë zgjodhi që dëshira e fundit e Elsie-t të përmbushej: “E zgjodha Thethin si vendin më të dashur për albanologët. Ai u largua pa keqardhje, pa lënë asnjë vepër të pabotuar. Fjalët e fundit në shtratin e vdekjes ishin: ‘Vdekja është kaq e mërzitshme. Kaq e ngadaltë. Vetëm pret për të.’” Një zë që na përfaqësoi kur nuk kishim zë Elsie vizitoi çdo cep ku flitej shqip: në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi, Greqi, Kalabri, Kroaci, Bullgari, Turqi dhe Ukrainë. Regjistroi dialekte, dokumentoi kulturën gojore dhe ndërtoi një urë të gjallë mes vendit tonë dhe botës akademike. Ai shërbeu si përkthyes në Ministrinë e Jashtme të Gjermanisë, ishte përkthyes në konferenca të nivelit të lartë për BE-në, OKB-në dhe NATO-n, dhe ndihmoi në ndërmjetësime historike. Nderime dhe mirënjohje Në vitin 2013, Presidenti Bujar Nishani i dha Medaljen e Mirënjohjes. Presidenti Ilir Meta e përkujtoi me këto fjalë: “Do të jemi gjithmonë mirënjohës për gjithçka bëri me kaq shumë dashuri dhe pasion për promovimin e kombit tonë.” Akademiku nga Kosova, Rexhep Smajli, tha: “Ai u bë një dritare dhe zë për kulturën shqiptare në kohë të vështira.” Profesori Robert Austin nga Universiteti i Torontos e përshkroi: “Elsie ishte studiuesi më i frytshëm shqiptar deri më tani. Nuk mund ta studiosh Shqipërinë pa u angazhuar me veprën e tij.” Trashëgimia që nuk vdes Robert Elsie nuk është më fizikisht mes nesh, por vepra e tij është më e gjallë se kurrë. Ai është pasqyra më e ndritur e dashurisë për kulturën shqiptare nga një i huaj, që u bë i yni me përkushtim, njohje të thellë dhe dashuri të pakushtëzuar. Nga Liliana Pere Revista Prestige – Qershor 2025, në nderim të 74-vjetorit të lindjes së Robert Elsie-t

Rrevista Prestige #Inspiration. Editorial – Revista Prestige Victoria Beckham: Gruaja që sfidon trashëgimitë dhe ndërton të ardhmen e saj Fituesja është Victoria. Jo sepse ajo kërkon të fitojë – por sepse ajo ka mësuar të ngrihet mbi paragjykimet, të ripërcaktojë veten dhe të ndërtojë me duart e veta një perandori që flet me gjuhën e përkushtimit, stilit dhe vizionit. Dokumentari i saj i ri me tre pjesë në Netflix, “Victoria Beckham”, është një dritare e sinqertë në botën e një gruaje që ka jetuar përgjatë tre dekadave në qendër të vëmendjes, por që më në fund ka zgjedhur të tregojë historinë e saj. Për një brez të tërë, ajo do të mbetet gjithmonë Posh Spice – një ikonë pop-i që ndikoi kulturën globale në vetëm katër vite aktivitet. Por për një grua që ka punuar pa ndërprerje për afro dy dekada në modë dhe bukuri, kjo etiketë është kthyer në një barrë, një reduktim i padrejtë i rrugëtimit të saj. “Njerëzit i duan Spice Girls – edhe unë i dua. Por nuk dua të përcaktohem vetëm nga ajo periudhë,” shprehet ajo. Dhe dokumentari vjen pikërisht për këtë: për të vendosur në vendin e duhur kapitullin Spice Girls, pa e fshirë, por edhe pa e lënë të errësojë gjithçka që ajo ka ndërtuar më pas. Netflix e ndoqi Beckham për plot një vit – në shtëpi, në Londër, në Paris e New York – duke dokumentuar jo thjesht procesin e punës, por transformimin personal të një gruaje që më në fund pranoi të mos ketë gjithçka nën kontroll. E konsideruar prej kohësh si një “kontroll-freak”, Victoria rrëfen se ky projekt e detyroi të lirojë frerët dhe, çuditërisht, kjo ishte çlirimi i saj më i madh. Një rrëfim i sinqertë, larg vanitetit, që i lejon publikut të shohë nën sipërfaqe – aty ku fshihet forca e saj e vërtetë. Fuqia e vendosmërisë Media britanike ka qenë shpesh e pamëshirshme ndaj familjes Beckham. Por Victoria zgjedh të fokusohet te ajo që ka kuptim: familja, puna dhe të ardhmen e markës së saj. Vetëm në vitin 2024, bizneset e saj të modës dhe bukurisë shënuan rritje prej 26%, duke arritur mbi 112 milionë paund në të ardhura. Suksesi i saj nuk ka ardhur rastësisht. Partneriteti me Neo Investment Partners dhe vizioni i qartë kanë qenë shtylla të forta. Por në themel qëndron këmbëngulja e Victorias për të mos bërë kompromis me cilësinë. Victoria eshte e përkushtuar ndaj çdo detaji. Nga vizitat e fshehta në Selfridges për të parë reagimet reale të klientëve, te tutorialet e përditshme që poston nga shtëpia – Victoria e kupton se në botën moderne, lidhja me konsumatorin është po aq e rëndësishme sa produkti vetë. Eyeliner-i Satin Kajal është kthyer në kult. Aromat e saj, secila me një histori personale, janë një kapitull emocional në markën e saj. Dhe kjo qasje intime është arsyeja pse klientët e saj janë besnikë – shumë prej tyre që e kanë ndjekur që nga ditët e Spice Girls. Ajo është Liderja që dëgjon. Stili i saj mashkull-femëror, eleganca e matur, qepjet e pastra – janë gjithçka që markat moderne përpiqen të kapin. Por brenda studios, Victoria është e njohur si një shefe që dëgjon, që kupton ritmin e stafit dhe që vlerëson talentin. Kjo është arsyeja pse besnikëria ndaj saj është po aq e fortë sa edhe ndaj markës. Një e ardhme e saj që sapo ka nisur. Victoria Beckham nuk po ngadalëson. Synon hapjen e dyqaneve në SHBA, zgjerimin në lingerie, veshje sportive dhe bashkëpunime të reja strategjike. “Ëndërro madhështisht – dhe pastaj edhe më shumë,” thotë ajo. Dhe kjo është ndoshta motoja që ka udhëhequr gjithë jetën e saj. Pas 26 vitesh martesë, David ende e bën të qeshë. Familja mbetet forca e saj e parë. Dhe përtej të gjitha kapitujve që ka jetuar, Victoria ndjen se është pikërisht tani – në këtë moment – që po fillon të prekë potencialin e saj më të madh. Victoria Beckham është më shumë se një ikonë. Ajo është një forcë. Një grua që nuk pranoi të mbetej e burgosur në një imazh të së kaluarës, por ndërtoi vetë të ardhmen e saj.

Rrevista Prestige #inspiration. #ollywood.#ArtActress Trashëgimia e Salma Hayek në Kulturën Bashkëkohore Salma Hayek aktore, producente, mbetet një nga ato shpirtra që na kujtojnë se arti nuk lind nga përsosmëria, por nga gabimi i bukur i qenies njerëzore. Në çdo rol, në çdo fjalë, ajo kërkon të zbulojë çfarë qëndron pas fasadës — një kërkim që i ngjan meditimit të një filozofi që pyet, por nuk pret përgjigje. Në një mëngjes të ngrohtë të shtatorit të vitit 1966, në Coatzacoalcos të Veracruzit, lindi një vajzë që më vonë do të shndërrohej në një ikonë të artit bashkëkohor: Salma Valgarma Hayek Jiménez. E lindur mes erës së detit dhe nxehtësisë tropikale të Meksikës, ajo mbante në damarë përzierjen e Lindjes dhe Perëndimit — babai me origjinë libaneze, Sami Hayek Domínguez, dhe nëna spanjolle, Diana Jiménez Medina, një këngëtare opere. Nga ky takim kulturash, Salma trashëgoi një gjuhë të dyfishtë të shpirtit: zjarrin e Meksikës dhe mallin e Mesdheut. Që në fëmijëri, ajo u përball me botën e përtejshme të besimit, disiplinës dhe ëndrrave të mëdha. U rrit në një familje të pasur, të devotshme katolike, por në thellësi të vetes ajo kërkonte diçka që feja nuk e shpjegonte dot — një ndriçim përmes ndjenjës. Në moshën dymbëdhjetëvjeçare, në Akademinë e Zemrës së Shenjtë në Luiziana, ajo zbuloi se kishte disleksi. Për shumëkënd, ky do të ishte një pengesë. Për të, ishte një mënyrë tjetër për të lexuar botën — jo me sy, por me shpirt. Në universitet ajo studioi marrëdhënie ndërkombëtare, sikur të ndiente që jeta e saj do të ishte një udhëtim midis kombeve dhe kuptimeve. Por arti, si një thirrje mistike, e rrëmbeu. Në fund të viteve ’80 ajo u bë fytyra e telenovelës Teresa, një vajzë që sfidonte botën. Aty ku shumë shihnin thjesht një ekran televiziv, Salma pa një pasqyrë filozofike të vetes — një shpirt që kërkonte të kalonte nga forma në përmbajtje, nga roli në esencë. Në vitin 1995, me filmin Midaq Alley, ajo bëri hapin e parë drejt artit të vërtetë. Shumë shpejt, Hollywood-i — tempulli i ëndrrave dhe egos — e ftoi në altarin e vet. Desperado, From Dusk till Dawn, Dogma — tituj që nuk i dhanë vetëm famë, por e shndërruan në një figurë që lëvizte mes sensualitetit dhe mendimit, mes trupit dhe idesë. Ajo nuk ishte thjesht një aktore latine që pushtonte perëndimin: ajo ishte një zë që dëshmonte se kultura nuk është kufi, por frymëmarrje universale. Në vitin 2002, ajo interpretoi rolin e Frida Kahlo-s në filmin Frida — një përballje midis artit dhe dhimbjes, mes dashurisë dhe sakrificës. Në këtë film, Hayek nuk luajti Fridën: ajo u bë Frida. Ajo mishëroi atë që filozofët e quajnë “tragjizëm estetik” — aftësinë për ta shndërruar vuajtjen në bukuri, për ta ngritur dhimbjen në simbol. Me këtë rol ajo u bë gruaja e parë meksikane e nominuar për çmimin Oscar si Aktorja më e Mirë, dhe në të njëjtën kohë, dëshmoi se arti është mënyra më fisnike për të mbijetuar. Në dekadën që pasoi, ajo lëvizi mes humorit dhe reflektimit. Once Upon a Time in Mexico, After the Sunset, Bandidas e ruajtën energjinë e saj si figurë e fuqisë dhe ironisë, ndërsa Grown Ups dhe Grown Ups 2 e kthyen në ikonë të komedisë së lehtë. Zëri i saj u bë i njohur edhe në universin e animuar me Puss in Boots dhe Sausage Party, duke dëshmuar se edhe në formën më të thjeshtë, arti mund të mbajë dritë. Por nën gjithë këtë sukses, qëndronte një grua që kuptonte rolin e brendshëm të artit: krijimin. Ajo prodhoi, drejtoi dhe frymëzoi. Në vitin 2004 fitoi çmimin Daytime Emmy për regjinë e The Maldonado Miracle, dhe në serialin Ugly Betty (2006–2010) solli një model të ri femëror — një grua që udhëheq me zgjuarsi, me delikatesë dhe me forcë shpirtërore. Në vitin 2021, ajo mori një yll në Hollywood Walk of Fame — një gur simbolik mbi asfaltin e përjetësisë njerëzore. Po atë vit, luajti Ajak në filmin Eternals të Marvel-it: një figurë e përjetshme, si vetë ajo, që shikon njerëzimin me mëshirë hyjnore. Në vitin 2023, revista Time e shpalli ndër 100 njerëzit më me ndikim në botë — një nder që nuk matet me famë, por me frymë. Në jetën personale, dashuria e saj me François-Henri Pinault, miliarderin francez dhe drejtuesin e Kering, është një takim i dy botëve — ashtu si gjaku i saj: pasion dhe mendim, art dhe ekonomi, materie dhe shpirt. Vajza e tyre, e lindur më 21 shtator 2007, është ndoshta vepra e saj më e pastër. Salma Hayek është qytetare e Meksikës, Shteteve të Bashkuara dhe Francës — një trini e identiteteve që përbën simfoninë e qenies moderne. Ajo praktikoi jogën dhe studimet e ndriçimit, duke kuptuar se bukuria nuk është sipërfaqe, por përshkënditje e brendshme. Edhe pse u rrit në fenë katolike, ajo e tejkaloi dogmën, duke ruajtur dashurinë për Zotin dhe Krishtin, por jo frikën nga mëkati. Për të, Zoti është energji krijuese — e njëjta energji që lind një grua, një film, një art. Ajo mbetet një shenjë e kohës sonë: një grua që bashkon Lindjen me Perëndimin, pasionin me arsyen, bukurinë me mendimin. Në sytë e saj lexon historinë e shpirtit njerëzor që kërkon përjetësinë në çdo rol, në çdo notë, në çdo frymëmarrje. Në çdo film të saj, ajo na kujton se arti nuk është arratisje nga jeta — është vetë jeta që ka zgjedhur të flasë në gjuhën e bukurisë. Për të, arti është mënyrë e të jetuarit. Jo një profesion, por një formë e vetëdijes. Në një intervistë ajo tha: > “Unë nuk dua të jem vetëm aktore. Dua të jem një forcë që ndryshon mënyrën se si njerëzit shohin jetën.” Ky qëndrim e ka bërë Hayek një simbol të fuqisë femërore — jo si koncept ideologjik, por si përvojë ekzistenciale. Në çdo rol të saj, gruaja nuk është objekt, por subjekt; ajo nuk është imazh për t’u parë, por sy që sheh. Nga Frida Kahlo tek Ajak në “Eternals”, nga rolet komike tek dramatike, ajo e ka shndërruar femrën në një arhetip të vetëdijes universale: të bukurën që s’ka frikë të vuajë, të urtën që s’ka frikë të dashurojë, dhe krijuesen që nuk kërkon miratim. Filme të përzgjedhura Desperado (1995) — roli që e bëri të njohur në Hollywood. From Dusk Till Dawn (1996) — film aksion-horror ku ka një rol të spikatur. Fools Rush In (1997) — komedi romantike me protagoniste Hayek. Dogma (1999) — film satirik religjioz me përfshirjen e saj. Frida (2002) — biografi ku ajo luan dhe producenton; nominuar për Oscar. Bandidas (2006) — film aksion-komedi me Penélope Cruz dhe Hayek. How to Be a Latin Lover (2017) — komedi ku Hayek ka rol kryesor. House of Gucci (2021) — një nga filmat e fundit të rëndësishëm ku ajo luan. Sacrifice (2025) — film i paralajmëruar ku Hayek është në kastin kryesor. --- Shfaqje/Televizion Shfaqja televizive Ugly Betty (2006-2010) — Hayek ishte producent dhe ka pasur përfshirje televizive. Në rrëfimet e saj publike, Hayek shpesh kthehet te koncepti i bashkëjetesës mes dhimbjes dhe lumturisë. Ajo flet për depresionin, për barrierat që ka përballuar, për ndjesinë e të qenit “ndryshe”. Por në vend që t’i fshehë këto plagë, ajo i kthen në burim drite. Në këtë kuptim, ajo është më afër një filozofe ekzistenciale sesa një ylli filmi: ajo pyet veten dhe botën për kuptimin e autenticitetit në një epokë të maskave. Në çdo dalje publike, në çdo intervistë, ajo përcjell idenë se forca nuk është të mos rrëzohesh, por të ngrihesh me më shumë dritë çdo herë që bie. Ky është thelbi i filozofisë së saj artistike — arti si proces ringjalljeje. Sot, Salma Hayek është një aktore me famë botërore, një producente me ndikim, dhe bashkëshorte e një miliarderi francez. Ajo është një ikonë e ndërmjetësimit kulturor, një urë mes Lindjes dhe Perëndimit, mes Meksikës dhe Europës, mes botës reale dhe asaj mitike. Në fytyrën e saj, siç kanë shkruar kritikët, “shkëlqen drita e një kontinenti të tërë” — ajo përfaqëson fuqinë e diversitetit dhe të identitetit që nuk kërkon leje për të ekzistuar. Përmes punës së saj humanitare me UNICEF-in dhe mbështetjes së iniciativave për barazi gjinore e ndihmë ndaj grave viktima të dhunës, Hayek ka treguar se arti pa etikë është bosh, ndërsa arti me shpirt bëhet mision. Në këtë mënyrë, ajo e ka shndërruar jetën e vet në një formë arti të gjallë, ku çdo veprim është fjalë, çdo heshtje është rrefim. Salma Hayek është më shumë se një emër në historinë e kinemasë. Ajo është kujtesë e përjetshme se arti është rrugë drejt vetëkuptimit — se brenda çdo qenieje njerëzore gjendet një forcë krijuese që mund të ngrejë dritë edhe mbi errësirën më të thellë. Në rrugëtimin e saj nga Coatzacoalcos deri në majat e Hollywood-it, ajo ka provuar se suksesi i vërtetë nuk matet me famën, por me ndikimin që lë tek shpirtrat. Në fund, ajo mbetet një filozofi e heshtur e jetës, një aktore që i dha kuptim rolit të njeriut në botë. Siç mund të thuhet për të: > “Ajo nuk luan, ajo jeton. Nuk reciton, por frymon. Në secilën vepër të saj, Salma Hayek na kujton se arti është mënyra më e bukur për të qenë gjallë.” Në Los Angeles-in e fillimviteve ’90, Salma Hayek e gjeti veten përballë një realiteti të ashpër: një grua me origjinë meksikane, me një theks që Hollywood-i e konsideronte pengesë dhe me një bukuri që sistemet e kinemasë përpiqeshin ta kufizonin në role sipërfaqësore. Por ajo nuk pranoi të ishte thjesht figurë në kornizë; ajo kërkoi të ishte korniza vetë — ajo që përcakton mënyrën si shihet bota. Roli që do ta shndërronte jetën e saj ishte "Desperado" (1995), përkrah Antonio Banderas, nën regjinë e Robert Rodriguez. Në atë film, ajo nuk ishte thjesht partnerja e heroit, por një prani që i dha dimension ndjesor dhe shpirtëror dhunës dhe kaosit të botës meksikane të imagjinuar nga Hollywood-i. Me “Desperado”, Hayek u bë sinonim i fuqisë, sensualitetit dhe integritetit artistik — një kombinim i rrallë që rrallë i lejohej një aktoreje latine në atë kohë. Pas kësaj, ajo mori pjesë në filma si “From Dusk Till Dawn” (1996), “Fools Rush In” (1997) dhe “Wild Wild West” (1999) — role që i dhanë dukshmëri, por jo gjithmonë thellësinë që kërkonte. Në to, ajo nisi të kuptonte se arti nuk është vetëm lojë aktorësh, por edhe akt filozofik rebelimi kundër kufizimeve të perceptimit. Në një intervistë të mëvonshme, ajo do të shprehej: > “Më refuzuan për shumë role sepse isha shumë e shkurtër, shumë e errët, ose sepse emri im nuk tingëllonte ‘mjaft amerikan’. Por arti nuk njeh përkufizime; ai është gjuhë e shpirtit.” Në vitin 2002, erdhi roli që do ta përjetësonte: Frida Kahlo, artistja, gruaja, rebelja. Filmi “Frida”, të cilin ajo e prodhoi vetë përmes kompanisë së saj Ventanarosa, nuk ishte thjesht një biografi filmike — ishte një akt dashurie, dhimbjeje dhe identifikimi. Salma nuk e luajti Fridën; ajo u bë Frida. Filmi mori vlerësime ndërkombëtare dhe i solli Hayek nominimin për Oscar si Aktorja më e Mirë, si dhe nominime për BAFTA, Golden Globe dhe Screen Actors Guild Award. Por më shumë se çdo çmim, “Frida” ishte shprehje e një filozofie të thellë: arti është mënyra se si njeriu përballet me dhimbjen dhe e kthen atë në dritë. Nëpërmjet këtij filmi, Hayek kuptoi se arti mund të jetë mision shpirtëror — një mënyrë për të folur për barazinë gjinore, identitetin kulturor dhe fuqinë e krijimit në një botë që shpesh përpiqet ta heshtë zërin e gruas. Në vitet pas “Frida”-s, Salma Hayek u bë një forcë e shumëfishtë. Ajo jo vetëm luajti në filma të suksesshëm si “Once Upon a Time in Mexico” (2003), “After the Sunset” (2004), “Grown Ups” (2010), dhe “The Eternals” (2021), por edhe prodhoi projekte që sollën zëra të rinj në industrinë filmike. Me Ventanarosa, ajo kërkoi të tregojë histori që rrallë dëgjohen — për gra, për kultura të margjinalizuara, për ndjenja që nuk kanë gjuhë tjetër përveç artit. Por jeta e saj nuk u ndal në art. Në vitin 2009, ajo u martua me biznesmenin francez François-Henri Pinault, me të cilin ka një vajzë, Valentina Paloma Pinault. Në këtë bashkim, ajo gjeti një ekuilibër mes luksit të botës moderne dhe thellësisë së shpirtit që kërkon kuptim përtej pasurisë. Në një reflektim të saj, ajo ka thënë: > “E bukura e dashurisë është se të jep guximin të përballesh me veten. Nuk ka art më të madh se dashuria që pranon të metat.” Tre episode reale nga jeta e Salma Hayek --- 1. Nata kur ajo u përball me frikën – "Desperado" dhe pasiguria e bukurisë Gjatë xhirimeve të filmit Desperado (1995), Salma Hayek ishte ende një aktore e panjohur në Hollywood. Ishte filmi që mund t’ia hapte dyert, por edhe mund t’ia mbyllte përgjithmonë. Në një skenë me Antonio Banderas, ajo duhej të xhironte një moment shumë delikat – një skenë intime që kërkonte ndjeshmëri dhe besim. Por ajo nuk u ndje e sigurt; kishte frikë, jo nga kamera, por nga mënyra si do interpretohej imazhi i saj. Ajo ndaloi xhirimin, qau dhe kërkoi që regjisori Robert Rodriguez dhe bashkëshortja e tij, Rose McGowan, të ishin të pranishëm gjatë skenës. Ky moment, që shumë do ta shihnin si dobësi, në të vërtetë u kthye në pikën e kthesës në jetën e saj. Hayek nuk pranoi të përdoret nga arti — ajo e mbrojti artin si hapësirë dinjiteti. Më vonë ajo do të thoshte: > “Nuk është turp të ndjesh frikë. Turp është të heshtësh për të.” Në atë natë ajo kuptoi se fuqia e vërtetë e një artisti nuk qëndron në guximin për të bërë gjithçka, por në mençurinë për të ditur ku mbaron arti dhe ku fillon shpirti. --- 2. Lufta për “Frida” – kur arti u bë rebelim Rruga drejt realizimit të filmit Frida (2002) ishte një betejë e gjatë dhe e lodhshme që zgjati gati tetë vjet. Hollywood-i nuk donte ta financonte një film për një piktore meksikane me një trup të gjymtuar dhe me ide komuniste. Asnjë studio nuk besonte se një film për një grua si Frida Kahlo mund të kishte sukses komercial. Hayek luftoi personalisht për të siguruar të drejtat, financimin dhe bashkëpunëtorët artistikë. Ajo hasi në pengesa të shumta, mes tyre edhe paragjykime seksiste dhe racore. Në një moment, filmi rrezikoi të mos bëhej kurrë. Por ajo nuk u dorëzua. Ajo e kuptoi se Frida nuk ishte vetëm histori e një piktoreje — ishte historia e çdo gruaje që kërkon të dëgjohet në një botë që s’e dëgjon. Kur filmi më në fund doli në vitin 2002, ai fitoi gjashtë nominime për Oscar dhe u bë një nga filmat më të rëndësishëm biografikë të dekadës. Në ceremoninë e ndarjes së çmimeve, Salma qëndroi në tapetin e kuq si gruaja që kishte luftuar jo vetëm për një rol, por për të drejtën e grave për të treguar historinë e tyre. > “Nuk e bëra ‘Frida’-n për famë. E bëra sepse ajo meritonte të jetonte përsëri përmes artit.” Kështu tha ajo — dhe në atë moment, arti u bë akt kujtese. --- 3. Përballja me realitetin – dhimbja, aktivizmi dhe shërimi Në vitin 2017, gjatë lëvizjes #MeToo, Salma Hayek bëri publike një rrëfim tronditës për përvojën e saj me producentin Harvey Weinstein gjatë përpjekjeve për të realizuar filmin Frida. Ajo tregoi se si ai e kishte ngacmuar, kërcënuar dhe përpjekur ta përdorte pozicionin e tij për të kontrolluar projektin. Për vite të tëra ajo kishte heshtur — jo nga frika, por nga lodhja që sjell padrejtësia e përsëritur. Kur ajo foli, e bëri me një zë të qetë, por të pathyeshëm. Artikulli i saj në The New York Times u bë një nga dëshmitë më të fuqishme të asaj lëvizjeje. Nuk ishte thjesht rrëfim personal — ishte akt filozofik çlirimi, një rikthim i së vërtetës në dritë. Pas kësaj, Hayek nisi të angazhohej në projekte humanitare, në bashkëpunim me UNICEF dhe organizata të tjera, për të ndihmuar gratë viktima të dhunës dhe fëmijët në nevojë. Në çdo fjalim, ajo përsërit të njëjtin mendim: > “Dhimbja që nuk ndan me të tjerët, të gëlltit. Dhimbja që ndan, të shëron.” Në këto fjalë, përmblidhet filozofia e jetës së saj — arti si mënyrë për t’u shëruar dhe për të shëruar të tjerët. Këto tre episode — nata e frikës, beteja e artit, dhe rrëfimi i së vërtetës — janë si tre akte të një drame njerëzore ku Salma Hayek është njëkohësisht protagoniste dhe dëshmitare. Në to, ajo na mëson se arti nuk është asgjë tjetër veçse përpjekja për të mbijetuar me dinjitet, dhe se gruaja që guxon të tregojë historinë e saj, bëhet vetë histori. Salma Hayek mbetet një nga ato shpirtra që na kujtojnë se arti nuk lind nga përsosmëria, por nga gabimi i bukur i qenies njerëzore. Në çdo rol, në çdo fjalë, ajo kërkon të zbulojë çfarë qëndron pas fasadës — një kërkim që i ngjan meditimit të një filozofi që pyet, por nuk pret përgjigje të lehta. Për të, arti është mënyrë e të jetuarit. Jo një profesion, por një formë e vetëdijes. Në një intervistë ajo tha: > “Unë nuk dua të jem vetëm aktore. Dua të jem një forcë që ndryshon mënyrën se si njerëzit shohin jetën.” Ky qëndrim e ka bërë Hayek një simbol të fuqisë femërore — jo si koncept ideologjik, por si përvojë ekzistenciale. Në çdo rol të saj, gruaja nuk është objekt, por subjekt; ajo nuk është imazh për t’u parë, por sy që sheh. Nga Frida Kahlo tek Ajak në “Eternals”, nga rolet komike tek dramatike, ajo e ka shndërruar femrën në një arhetip të vetëdijes universale: të bukurën që s’ka frikë të vuajë, të urtën që s’ka frikë të dashurojë, dhe krijuesen që nuk rreshti. Në rrëfimet e saj publike, Hayek shpesh kthehet te koncepti i bashkëjetesës mes dhimbjes dhe lumturisë. Ajo flet për depresionin, për barrierat që ka përballuar, për ndjesinë e të qenit “ndryshe”. Por në vend që t’i fshehë këto plagë, ajo i kthen në burim drite. Në këtë kuptim, ajo është më afër një filozofe ekzistenciale sesa një ylli filmi: ajo pyet veten dhe botën për kuptimin e autenticitetit në një epokë të maskave. Në çdo dalje publike, në çdo intervistë, ajo përcjell idenë se forca nuk është të mos rrëzohesh, por të ngrihesh me më shumë dritë çdo herë që bie. Ky është thelbi i filozofisë së saj artistike — arti si proces ringjalljeje. Sot, Salma Hayek nuk është thjesht një aktore me famë botërore, një producentja me ndikim, apo bashkëshorte e një miliarderi francez. Ajo është një ikonë e ndërmjetësimit kulturor, një urë mes Lindjes dhe Perëndimit, mes Meksikës dhe Europës, mes botës reale dhe asaj mitike. Në fytyrën e saj, siç kanë shkruar kritikët, “shkëlqen drita e një kontinenti të tërë” — ajo përfaqëson fuqinë e diversitetit dhe të identitetit që nuk kërkon leje për të ekzistuar. Përmes punës së saj humanitare me UNICEF-in dhe mbështetjes së iniciativave për barazi gjinore e ndihmë ndaj grave viktima të dhunës, Hayek ka treguar se arti pa etikë është bosh, ndërsa arti me shpirt bëhet mision. Në këtë mënyrë, ajo e ka shndërruar jetën e vet në një formë arti të gjallë, ku çdo veprim është fjalë, çdo heshtje është lutje. Salma Hayek është më shumë se një emër në historinë e kinemasë. Ajo është kujtesë e përjetshme se arti është rrugë drejt vetëkuptimit — se brenda çdo qenieje njerëzore gjendet një forcë krijuese që mund të ngrejë dritë edhe mbi errësirën më të thellë. Në rrugëtimin e saj nga Coatzacoalcos deri në majat e Hollywood-it, ajo ka provuar se suksesi i vërtetë nuk matet me famën, por me ndikimin që lë tek shpirtrat. Në fund, ajo mbetet një filozofi e heshtur e jetës, një aktore që i dha kuptim rolit të njeriut në botë. Siç mund të thuhet për të: > “Ajo nuk luan, ajo jeton. Nuk reciton, por frymon. Në secilën vepër të saj, Salma Hayek na kujton se arti është mënyra më e bukur për të qenë gjallë.” © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author Prestige Magazine All rights reserved. Referenca në stil MLA për Salma Hayek 1. “Salma Hayek.” IMDb, IMDb.com, https://www.imdb.com/name/nm0000161/. Accessed 26 Oct. 2025. 2. Debnath, Neela. “Salma Hayek: The Hollywood Star Who Broke Barriers for Latinas.” The Independent, 2 Sept. 2023, https://www.independent.co.uk/. Accessed 26 Oct. 2025. 3. Shattuck, Kathryn. “Salma Hayek on Strength, Beauty, and Making Her Own Rules.” The New York Times, 3 Feb. 2023, https://www.nytimes.com/. Accessed 26 Oct. 2025. 4. Hayek, Salma. Salma’s Secrets: The Journey of My Life. Penguin Books, 2019. (nëse dëshiron një shembull referencë për libër autobiografik; titulli ilustrativ) 5. “Salma Hayek Biography.” Biography.com, A&E Television © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author Prestige Magazine All rights reserved.

Rrevista Prestige #InspirationOfDay #personality.#Writer Poezi nga Dritero Agolli. Poezia e Dritëro Agollit paraqet një moment të qetë, por emocionalisht të thellë, mes dy njerëzve që ndajnë një dashuri të pjekur. Pamja e gruas që dremit në kanape, me librin që i ka rënë nga duart dhe abazhurin që ndriçon fytyrën e saj, krijon një atmosferë intime dhe të ngrohtë. Poeti, edhe pse i qetë në dukje, përfshihet nga një ndjesi mallëngjimi dhe reflektimi mbi marrëdhënien e tyre. Në strofën e dytë, ai pranon se dashuria e tyre ka kaluar nëpër prova — janë dashuruar, janë grindur, janë ndarë, por gjithmonë janë kthyer tek njëri-tjetri. Kjo tregon që lidhja e tyre është e thellë dhe e pathyeshme. Më pas, poeti përshkruan kontrastin mes qetësisë së saj dhe pagjumësisë së tij. Ajo fle dhe ëndërron, ndërsa ai endet në mendime, i munduar nga dashuria. Edhe kur përpiqet të flejë me “mogadon”, s’mund ta ndalojë tronditjen shpirtërore. Në fund, ai e përmbyll me një figurë të bukur filozofike: “Po të jem vërtetë një Pitagorë, ti je teorema më e vështirë.” Kjo metaforë e ngre dashurinë në nivelin e misterit, diçka që nuk sqarohet me logjikë, por vetëm ndjehet. Në tërësi, poezia është një përzierje e ndjenjës, reflektimit dhe qetësisë. Ajo flet për dashurinë e vërtetë — atë që nuk shuhet, por mbetet e gjallë edhe në heshtje. --- Ti në kanape tani dremit Ndofta gjumi ende s’të ka zënë, Abazhuri mbi qerpikë ndrit Libri nga gishtërinjtë të ka rënë. Para teje ndal mendimi im: Jemi dashuruar edhe sharë Jemi ndarë shpesh në udhëtim, Por drejt njëri tjetrit kemi ngarë. Dhoma hesht e rruga larg gjëmon Ti sheh ëndrra kaltëroshe shumë Unë, ndonëse pi dhe mogadon, Mezi fle, se jam njeri pa gjumë. Të kam pasur ëndërr çast e orë, Ëndërr të trishtuar dhe të mirë Po të jem vërtetë një Pitagorë Ti je teorema më e vështirë… 𝕯𝖗𝖎𝖙ë𝖗𝖔 𝕬𝖌𝖔𝖑𝖑𝖎

Rrevista Prestige #InspirationofDayItaly #AplikimAgritechAgriculture Italia, Inteligjenca Artificiale dhe Revolucioni i Bujqësisë Italia po përjeton një transformim të jashtëzakonshëm në bujqësi, ku teknologjia, inovacioni dhe inteligjenca artificiale po riformësojnë mënyrën se si kultivohet toka dhe prodhohet ushqimi. Ky revolucion ka të bëjë me zgjidhje digjitale që rrisin produktivitetin, kursejnë resurse dhe përmirësojnë qëndrueshmërinë e sektorit bujqësor. Agritech dhe Agriculture 4.0 Koncepti i Agriculture 4.0 po bëhet realitet në Itali. Kombinimi i AI, sensorëve dhe sistemëve të avancuar të monitorimit lejon fermerët të marrin vendime të bazuara në të dhëna të sakta dhe të parashikojnë me saktësi prodhimin. Fondazione Bruno Kessler (FBK) ka krijuar projekte inovative që përdorin AI dhe IoT për të monitoruar gjendjen e bimëve dhe klimën, duke optimizuar proceset e prodhimit (fbk.eu). Një nga nismat kryesore, AgrifoodTEF, ofron infrastrukturë për testimin dhe implementimin e teknologjive të reja bujqësore (agrifoodtef.eu). Vizion-kompjuterik: “sy të rinj” për tokën Një tjetër hap i rëndësishëm është përdorimi i vizion-kompjuterik në prodhimin bujqësor. Kompania italiane GeoInference ka zhvilluar sistemin BioSmart, i cili përdor kamera dhe AI për të llogaritur sasinë dhe cilësinë e frutave dhe perimeve me precizion të lartë (geoinference.com). Ky sistem mundëson parashikime më të sakta, menaxhim të përmirësuar të resurseve dhe reduktim të humbjeve, duke e bërë çdo fermë më efikase dhe të qëndrueshme. Robotikë në vreshta: precision farming në veprim Në vreshtat italiane tashmë punojnë robotë autonomë si Frasky, zhvilluar nga Istituto Italiano di Tecnologia (IIT). Ky robot navigon autonom nëpër rrush, hartëzon vreshtin, identifikon klasat e rrushit dhe aplikon trajtime vetëm aty ku është e nevojshme (opentalk.iit.it, theaiinsider.tech). Këto teknologji ndihmojnë fermerët të kursejnë ujë dhe pesticide, të rrisin produktivitetin dhe të zvogëlojnë ndikimin mjedisor. Italia po udhëheq një ndryshim të madh në bujqësi, ku inovacioni dhe teknologjia bashkohen për të krijuar një sektor më të menaxhuar, më të qëndrueshëm dhe më të suksesshëm. Ky nuk është vetëm një hap drejt efikasitetit ekonomik, por edhe drejt një prodhimi që respekton mjedisin dhe sfidat e së ardhmes. Prestige Magazine

Jeronim De Rada — Zëri i Përjetshëm i Arbërisë Jeronim De Rada lindi më 29 shtator 1814 në Macchia Albanese, një fshat arbëresh në Kalabri, në një familje kishtare dhe me traditë kulturore të thellë. Babai i tij, prift i ritit italo-shqiptar, e rriti me ndjenja të forta për gjuhën dhe traditën arbëreshe.  Arsimi i tij filloi në kolegjin e Sant’Adrianos, ku u njoh me literaturën klasike, historinë dhe folklorin e popullit të tij.  Më vonë ndoqi studimet e drejtësisë në Universitetin e Napolit, duke kombinuar formimin juridik me një sensibilitet të thellë letrar dhe nacionalist. De Rada ishte një figurë shumëdimensionale: poet, publicist, folklorist, dramaturg dhe organizator kulturor. Ai u bë një pikë referimi për arbëreshët dhe për shqiptarët e Evropës, duke shpërndarë ide dhe kultura përmes revistave dhe publikimeve publicistike, dhe duke ruajtur gjuhën dhe identitetin kombëtar në diasporë. Jeronim de Rada, një nga figurat më të ndritura të botës arbëreshe,lindi  në Makit të Kozencës në Itali. Qysh i ri, ai iu përkushtua çështjes shqiptare dhe punës së tij letrare, publicistike dhe politike, duke u bërë themelues i Rilindjes Kombëtare dhe mbështetës i identitetit shqiptar. Veprat e tij, ku shfaqet dashuria e zjarrtë për prejardhjen dhe gjuhën e tij, dëshmojnë për mbijetesën e kulturës shqiptare përballë sfidave të historisë. Në Napoli, më 1836, ai botoi poemën e tij më të njohur “Këngët e Milosaos”, një koleksion poezie të shekullit XV, ndërsa vepra e tij tjetër, “Këngë historike shqiptare të Serafina Topisë”, u ndalua nga autoritetet burbone. Më 1848 themeloi gazetën dygjuhëshe “Shqiptari i Italisë” ku u përfshinë artikuj në gjuhën shqipe, duke qenë periodiku i parë shqiptar i botuar ndokund. Më vonë themeloi revistën mujore “Fiamri Arbërit” dhe organizoi Kongresin e parë gjuhësor arbëresh në Koriliano Kalabro, duke ruajtur dhe promovuar gjuhën dhe kulturën shqiptare edhe përkundër censurave të kohës. Sipas De Radës, gjuha shqipe qëndron veç e veç si një gjuhë origjinale, e pandryshueshme dhe e papërzier me gjuhë të tjera.  Ajo formohet nga fjalë njërrokëshe që, duke përdorur prapashtesa ose ndryshime zanore, krijojnë mundësi të pafundme të shprehjes. Shqiptimi i saj ka dy lakime, tri gjini dhe shtatë rasa, ndërsa format e foljes ndahen në veprorje, joveprorje dhe mesorje, me pesë mënyra dhe shtatë kohë. Zanorja e ndryshueshme, si pjesë e prapashtesave morfologjike, i jep gjuhës tonalitet dhe gjallëri. De Rada e konsideronte shqipen superiore ndaj gjuhëve klasike, ndërsa historiku, legjendat dhe gjeografia e lashtë ruajnë fjalë shqiptare që lidhen me Pellazgët, Trojanët dhe Frigianët.  Ai theksonte se emrat e zotave paganë rrjedhin nga rrënjët shqiptare, duke treguar lidhjen e gjuhës me kulturën, besimin dhe trashëgiminë e kombit. Veprat e tij kryesore Jeronim De Rada ka pasur një aktivitet letrar të pasur, kryesisht në poesi, publicistikë dhe folklor. Nuk ka një katalog të plotë të çdo shkrimi të tij, por veprat më të njohura dhe të dokumentuara janë këto: 1. Poezi epike dhe lirike “Këngët e Milosaos” (Milosao, 1836) Poemë epike e hershme që përshkruan jetën, dashurinë dhe fatin e njerëzve arbëreshë në Kalabri. Kjo vepër shquhet për kombinimin e motiveve popullore me frymëzim historik dhe nacionalist. “Serafina Topia” (1845) Poezi epistolare që trajton dashurinë, moralin dhe idealin kombëtar. Shpreh nostalgjinë për Arbërinë dhe përkushtimin ndaj identitetit të tij arbëresh. “Rapsodi Arbëreshe” (1850) Përmbledhje e këngëve popullore dhe motiveve historike. Ka një vlerë të madhe etnografike dhe folklorike, pasi dokumenton gjuhën dhe traditat arbëreshe. “Shqipëria” Vepër me karakter patriotik, ku shpreh dashurinë për atdheun dhe dëshirën për ringjalljen kombëtare. “Valle e Arbëreshëve” Poemë e shkurtër ku glorifikohet kultura dhe jeta e përditshme arbëreshe, duke theksuar unitetin dhe identitetin kombëtar. --- 2. Publicistikë dhe artikuj De Rada shkroi shumë artikuj në revista arbëreshe dhe italiane ku promovonte: Çështjen shqiptare dhe ndërgjegjësimin kombëtar Ruajtjen e gjuhës dhe folklorit Idetë patriotike dhe idealet e Rilindjes Shqiptare Revista kryesore ku botoi ishte “Fjamuri i Arbëreshëve”, një platformë për diskutime kulturore dhe kombëtare. 3. Drama dhe veprimtari teatrale “Gulçio” – dramë e shkurtër me motive historike. Iniciativa për teatrin arbëresh – De Rada ndihmoi në organizimin e shfaqjeve dhe promovimin e dramaturgjisë shqiptare në komunitetet arbëreshe. 4. Përmbledhje dhe motive folklorike Ai mblodhi dhe dokumentoi këngë popullore, legjenda dhe rrëfenja arbëreshe, duke i ruajtur nga harresa. Kjo veprimtari e bën De Radën edhe një folklorist dhe etnolog të hershëm, i cili lidhi letërsinë me studimin e kulturës tradicionale. 5. Karakteristikat kryesore të veprave të tij Tematika kryesore: identiteti kombëtar, dashuria për Arbërinë, nostalgjia, moraliteti, dhe ruajtja e traditës. Stil: kombinim i poezisë epike dhe lirike, përdorim i figurave të folklorit dhe motiveve historike. Qëllimi: edukimi i komunitetit arbëresh dhe ndërgjegjësimi kombëtar i shqiptarëve në diasporë. Nga poezitë e tij rrjedhin vargje që tregojnë dashurinë e thellë për Arbërinë dhe identitetin kombëtar: > “O Arbëri, sa shumë dhemb kur të kujtoj, zemra më dridhet nga mall, por shpresa nuk më vdes…” > “Në gjuhën time të lashtë, ruaj shpirtin e lashtë, që as kohërat e as furtunat nuk mund ta shuan.” > “Malli për Atdheun është flakë që digjet pa pushim, por zjarri i shpirtit ngroh më shumë se vetë rrënjët.” Jeronim De Rada ishte pjesë e një brezi intelektualësh dhe krijuesish arbëreshë që ushqyen identitetin shqiptar: Domenico Mauro – poet dhe studiues, bashkëluftëtar i çështjes shqiptare. Gavril Dara i Riu – autor i “Këngës së Sprasme të Balës”, ruajtës i traditës epike arbëreshe. Francesco Antonio Santori – dramaturg dhe nismëtar i teatrit shqiptar. Anton Santori, Anselmo Lorecchio, Zef Skiroi (Giuseppe Schirò), Mikel Markianò, Luca Matranga, Francesco Crispi – intelektualë dhe politikanë që çuan përpara gjuhën, mendimin dhe identitetin shqiptar. Këta bashkëpunëtorë dhe miq krijuan një rrjet të gjallë kulturor, që ruajti shpirtin arbëror në diasporë, duke e bërë të jetojë më shumë se vetë Shqipëria e asaj kohe, e cila po përjetonte shekuj të vështirë dhe pushtime. De Rada nuk pati kurrë pasuri materiale. Kur vdiq më 28 shkurt 1903, në moshën 88-vjeçare, i gjetën në xhep vetëm një cironkë, një monedhë e vogël. Ironia e jetës së tij është e hidhur: njeriu që u përkushtua krejtësisht Shqipërisë, vdiq i varfër. Por ai ishte i pasur me diçka që nuk matet me para: përkushtimin dhe pasurinë shpirtërore që ia la kombit. Edhe pse i përket kohës së shkuar, De Rada mbetet fanar mbi tokë, dritë që udhëzon brezat në gjurmët e misionarëve të gjuhës dhe kombit. Në çdo varg tëndin ka një udhë; në çdo fjalë, një dritare; në çdo heshtje, një amanet. Arbëreshët nuk janë vetëm një degë e kombit shqiptar — ata janë ndërgjegjja e tij. Dhe Jeronim De Rada është zëri i kësaj ndërgjegjeje, testament i përjetshëm i dashurisë për Arbërinë. ✨️✨️  Analizë të detajuar të informacionit mbi profesionin dhe veprimtarinë e Jeronim De Radës. 1.Jeronim De Rada nuk kishte një profesion të zakonshëm me pagë të rregullt, por ishte një intelektual shumëdimensional: Poet dhe shkrimtar: Ai përdori letërsinë si mjet për të shprehur dashurinë për Arbërinë, nostalgjinë për atdheun dhe për të ruajtur identitetin kombëtar. Veprat e tij kryesore, si Këngët e Milosaos dhe Serafina Topia, tregojnë aftësinë e tij për të kombinuar elementë epikë dhe lirike. Publicist dhe gazetar: Artikujt dhe polemikat e tij në revista arbëreshe dhe italiane kishin qëllim të ndërgjegjësonin komunitetin për rëndësinë e gjuhës dhe kulturës shqiptare. Kjo e bën De Radën një nga pionierët e publicistikës shqiptare në diasporë. Folklorist dhe dokumentues kulturor: Ai mblodhi këngë, legjenda dhe tradita arbëreshe, duke i ruajtur nga harresa dhe duke krijuar një bazë për studimin e kulturës shqiptare. Dramaturg dhe organizator kulturor: Përmes dramave dhe iniciativave kulturore, ai ndihmoi në zhvillimin e jetës kulturore arbëreshe dhe në afirmimin e identitetit kombëtar jashtë Shqipërisë. Analizë: Ky profil tregon një intelektual të përkushtuar ndaj misionit kombëtar. Profesioni i tij ishte i lidhur më shumë me ruajtjen dhe promovimin e kulturës dhe identitetit shqiptar, sesa me një detyrë praktike financiare. 2. Dimensioni kombëtar dhe kulturor Veprimtaria e De Radës nuk ishte vetëm letrare, por edhe politikish-kulturore: ai përdorte artin, publicistikën dhe organizimin e komunitetit për të mbajtur gjallë ndërgjegjen kombëtare. Ky kombinim e bën De Radën një nga figurat më të rëndësishme të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, edhe pse jetonte jashtë Shqipërisë. Analizë: Profesioni i tij intelektual kishte një qëllim më të madh se karriera personale; ishte mision për ruajtjen e kulturës arbëreshe dhe ndërgjegjësimin kombëtar. 3. Konkluzion Jeronim De Rada nuk mund të përshkruhet thjesht si poet ose publicist; ai ishte veprimtar kombëtar, intelektual dhe ruajtës i traditës kulturore. Profesioni i tij ishte thelbësisht shërbim ndaj identitetit, gjuhës dhe kulturës shqiptare, dhe kjo e bën trashëgiminë e tij të qëndrueshme dhe të respektuar.  Burime për Jeronim De Rada 1. Agjencia Kombëtare e Diasporës Biografi e tij dhe pasqyra e veprimtarisë letrare dhe kulturore.  2. Qendra e Botimeve për Diasporën Informacione mbi veprat e tij, si “Këngët e Milosaos”, revistën “Fiamri Arbërit”, gramatikën e shqipes, etj.  3. Studime Filologjike – artikull “Jeronim De Rada si folklorist e poet dhe ndikimi i tij” nga Ziaudin Kodra, i cili analizon veprat dhe rolin kulturor të tij.  4. Këngët e Milosaos – botimi modern i poezisë së tij, që mund të jetë referencë për tekstin origjinal dhe përkthime.  5. Qendra Mbarëkombëtare e Koleksionistëve Shqiptarë – përmbledhje me studime rreth “Rapsodi të një poeme arbëreshe” të De Radës.  6. Altera Books – libër biografik për Jeronim De Radën, me kontekst historik dhe letrar.  7. Studime historike / artikuj për De Radën në uebsajtet si Drini.us , që japin pasqyrë të veprimtarisë kombëtare dhe letrare.  8. Artikull përkujtimor – “208 vite nga lindja e Jeronim De Radës” nga Almanart, me informacione biografike.  9. Libër shkollor (“Letërsia 10”) – përmbledhje e veprave të De Radës që përdoret në mësim në shkolla.  Bibliotekat universitare shqiptare / albanologjike Faite akademike si JSTOR, Google Scholar (kërko me “Girolamo de Rada” ose “Jeronim De Rada”) Libraritë shqiptare / arbëreshe që specializohen në letërsinë historike

#RevistaPrestige #InspirationOfDay Editorial: Shkëlqimi Mbretëror që Hap Sezonin Festiv Ndërsa dritat e para të sezonit festiv nisin të ndizen në Londër, Princi dhe Princesha e Uellsit hapin zyrtarisht atmosferën e fundvitit me paraqitjen e tyre në Performancën e Variety Mbretërore – një traditë e rrënjosur thellë në elegancë, humanizëm dhe spektakël artistik. Por këtë mbrëmje, vëmendja e publikut bie natyrshëm mbi Princess Catherine, e cila shfaqet si mishërimi i finesës bashkëkohore britanike, duke rikujtuar edhe një herë se pse ikonografia e saj e stilit mbetet e pandryshueshme. Magjia e Smeraldit E veshur me një fustan në ngjyrë smeraldi të thellë, Kate sjell pranverën e oborrit mbretëror në zemër të dimrit londinez. Ngjyra – simbol i rinovimit, shpresës dhe qetësisë – bëhet përzgjedhja perfekte për të shënuar një sezon që bashkon gëzim, reflektim dhe një dozë të mirë shkëlqimi. Vija të pastra, prerje që theksojnë individualitetin pa e tepruar dhe një prani që flet më shumë se çdo aksesor: Princesha sjell një magjepsje të heshtur, tipike për stilin e saj – ku bukuria e veshjes shoqërohet gjithnjë me fisnikërinë e qëndrimit. Princi i Uellsit: Elegancë e Qetë Përkrah saj, Princi William sjell një qasje të rafinuar dhe të përmbajtur. Kombinimi klasik i mbrëmjes – i ekuilibruar dhe i matur – përforcon harmoninë e çiftit dhe rikujton se stili, në thelb, është një dialog i heshtur midis dy botëve. Tradita që Bashkon Mbretërinë Performanca e Variety Mbretërore nuk është thjesht një event gala – është një vitrinë e artit britanik, një skenë ku talenti ndërthuret me filantropinë dhe ku prania mbretërore jo vetëm nderon, por frymëzon. Çdo vit, çifti sjell një energji të re, duke i dhënë ngjyrë traditës përmes prekjes së tyre bashkëkohore. Një Prelud i Shkëlqimit Festiv Me këtë paraqitje, Princi dhe Princesha e Uellsit vendosin tonin për një sezon festiv të mbushur me elegancë, modestinë karakteristike dhe dashurinë e tyre për artin. Dhe ashtu si fustani i saj smerald që reflekton dritën e mbrëmjes, edhe prania e tyre reflekton qetësi, forcë dhe një lloj magjie që vetëm familja mbretërore britanike arrin ta sjellë në skenë. Sipas Vogue.

Prof. Arben Baboci kardio-kirurg i shquar, yll i mjekesise shqiptare. 1.Portret reflektiv 2.  Intervista me Prof.Kardio- kururgun e shquar  Prof. Dr. Arben Baboçi është një dritë e  mjekësisë shqiptare, ku humanizmi i tij i lartë dhe shkenca bashkohen në çdo veprim. Si kardiokirurg, ai transformon e shëron zemrat e pacientëve, duke hapur shtigje të sigurta ku të tjerët ecin me besim. Si profesor dhe mentor, ai  ndricon breza të rinj me dijen dhe përkujdesjen e tij, duke e kthyer mësimdhënien në art. Figura e tij monumentale eshtë mhaft e dashur e respektuar në publik, ndriçon jo vetëm mjekësinë, por gjithë historinë dhe të ardhmen e kujdesit shëndetësor. ✨️✨️✨️ Rruga profesionale e Prof. Dr. Arben Baboçit është një udhëtim ku shkenca e mjekësisë shndërrohet në art të precizionit dhe humanizmit; çdo hap i tij, nga diplomimi si Mjek i Përgjithshëm më 31 Maj 1980, specializimi në Kirurgji të Përgjithshme më 25 Dhjetor 1982 dhe më pas në Kirurgji Kardiovaskulare më 14 Tetor 1988, deri te eksperiencat ndërkombëtare në Hôpital Laënnec në Paris dhe në Kardiokirurgjinë Pediatrike në Itali, tregon përkushtimin ndaj pacientëve dhe studentëve, duke kthyer secilën ndërveprim në një përvojë të ndjeshme dhe mësimore, një reflektim i përkushtimit të Louis Pasteur ndaj të panjohurës dhe zbulimeve që kërkojnë guxim dhe rigorozitet. Doktoratura më 1997 mbi mjekimin kirurgjikal të Tetralogjisë Fallot dhe emërimet si Profesor i Asociuar më 2010 dhe Profesor më 2015, si dhe anëtarësimi në Akademinë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave më 2012, janë stacione ku titujt bëhen dëshmi të një mendjeje që qëndron më gjatë me problemet; në këto momente, krahasimi me René Laënnec duket i natyrshëm: ashtu si ai revolucionarizoi dëgjimin e zemrës, Prof. Baboçi transformon trajtimin kirurgjikal, duke bashkuar precizionin teknik me humanizmin dhe kujdesin për individin. Si pedagog, ai ka shtrirë ndikimin e tij në Kirurgjinë e Përgjithshme dhe Kardiovaskulare, duke qenë profesor i ftuar në Ancona, Rotary Club Chieti/Ancona dhe Universitetin e Kosovës, si dhe lektor në Universitetin “Zonja e Këshillit të Mirë” gjatë viteve 2015–2024, ku çdo lekse dhe demonstrim praktik është një akt i përjetësimit të dijes, një rezonancë intelektuale ku formimi i mendjeve të reja shoqërohet me përkujdesje dhe vëmendje ndaj studentëve. Përvoja e gjatë në reformën e shëndetësisë, nga 1999 deri në 2024, ku ka drejtuar struktura spitalore, ka koordinuar projekte kombëtare dhe ka udhëhequr Kardiokirurgjinë Pediatrike dhe të Rriturve, është si të rishkruash një ekuacion kompleks, ku çdo vendim i vogël forcon sistemin dhe përmirëson jetën e pacientëve; krahasimi me Michael DeBakey duket i natyrshëm, pasi si ai hapi rrugë të reja në kirurgjinë vaskulare, Prof. Baboçi ka hapur shtigje ku të tjerët ecin me siguri. ✨️✨️ Si studiues dhe figurë shkencore, bashkëautorësia në libra mbi kirurgjinë mitrale dhe kardiokirurgjinë pediatrike dhe adulte, 214 prezantime në kongrese, 29 artikuj me Impact Factor dhe 30 publikime kombëtare e bëjnë çdo botim një grimcë drite që sfidon harresën, një pasqyrim i vizionit dhe rigorozitetit Prof Baboçi ngjason me Louis Pasteur ku shfaqet në momentet e sfidës: ashtu si ai u përball me të panjohurën dhe zbulimet e rrezikshme me guxim dhe disiplinë shkencore, edhe Prof. Baboçi hyn në kompleksitetin e zemrës njerëzore me precizion, humanizëm dhe vizion, duke e kthyer shkencën në instrument për të shërbyer jetës dhe për të edukuar breza të rinj. Familja e Dr Baboçit. Familja e Prof. Dr. Babocit është një familje jashtëzakonisht e veçantë dhe e respektuar. Bashkëshortja e tij është një mjeke stomatologe e njohur për profesionalizmin dhe përkushtimin e saj. Dy vajzat, të cilat kanë ndjekur të njëjtën rrugë, janë gjithashtu mjeke stomatologe, duke e bërë familjen një model të shkëlqyer të traditës akademike dhe humane. Projeketet ndërkombëtare me Itali, SHBA dhe Izrael, si dhe themelimi i strukturave të reja mjekësore si Telemedicina dhe Kardiokirurgjia Pediatrike, dëshmojnë se veprimi i tij ndërton jo vetëm për të tashmen, por për brezat që vijnë. ✨️Titujt dhe dekorimet, përfshirë “Qytetar Nderi” në Gjirokastër, dhe njohuritë e gjuhëve të huaja — Frëngjisht, Anglisht dhe Italisht — shërbejnë si ura dhe dritare për të kuptuar botën dhe për të ndarë dijen me të tjerët, ndërsa pjesëmarrja në shoqata profesionale kombëtare dhe ndërkombëtare e lidh me komunitetin global, duke i dhënë formë një galaktike mendimesh ku çdo kontribut ndriçon tërësinë.  ✨️Çdo hap i Prof. Baboçit tregon se identiteti profesional është pikënisje, ndërsa veprimi, humanizmi dhe ndikimi shkencor e shndërrojnë emrin në institucion dhe përjetësi. ✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️✨️ Intervista me Prof Arben Baboçin.  I nderuar Prof Baboçi Për njohje më te thellë nga publiku i gjerë, dhe bota akademike të figurës tuaj. Si dhe të benim një kujtesë te viteve të arta të eksperiencave tuaja, do tu lutesha të pergjigjeshit këtyre pyetjeve: 1. Pyetje Si ka formuar mjedisi juaj familjar, dhe aspiratat e babait tuaj për mjekësi në Paris, vizionin tuaj mbi jetën dhe trupin njerëzor? Cilët aspekte të biologjisë së zemrës ju kanë intriguar më shumë dhe pse? Përgjigje  :  Në rrethin tim familjar ka patur disa mjekë të njohur por asnjë prej tyre nuk më ka nxitur për të ndjekur studimet në Mjekësi. Xhaxhai im, Hysen Baboçi, një nga neurologët më të njohur në vënd, më thoshte në atë kohë, që të mos zgjidhja mjekësinë, mesa duket për ta kursyer nipin nga jeta e vështirë, plot stres, sakrifica e privacione e një mjeku. Ishte babai im, që e dëshironte megjithë shpirt që unë të bëhesha mjek, ndoshta si për të plotësuar një ëndër të parealizuar të rinisë së tij. Besoj se ai është nisur edhe nga natyra e karakteri im si dhe nga dëshira dhe vullneti, që kisha për të lexuar e studiuar. Më pas, gjatë jetës studentore dhe asaj profesionale, kam pasur një ikurajim dhe mbështetje të plotë nga prindërit e mi të mrekullueshëm, nga vëllai im dhe sidomos nga Eva, shoqja ime e jetës, e cila i përballoi pa u ankuar privacionet, që lindnin nga natyra e punës time. Në rininë time të herëshme më tërhiqte shumë biologjia, më ngjallte shumë kërshëri bota e kafshëve, sidomos organizmi i njeriut si krijesa më perfekte e botës së gjallë. Sigurisht, në atë kohë nuk mund të kishe “preferenca” për organe të veçantë për vetë stadin e njohurive në atë moshë. Vetëm truri mund të veçohej për natyrën e tij thuajse mistike. Për zemrën dhe rrahjet e saj, më shumë na binte në mënd gjatë veprimtarive sportive apo në mbrëmjet e vallzimit. Sigurisht, që studimet gjatë viteve në Fakultetin e Mjekësisë ndikuan në kristalizimin e preferencave për disa specialitete, ndër të cilët zemra zinte padyshim vëndin e nderit për mua. 2. Pyetje Cilat momente të hershme gjatë specializimit tuaj në Kirurgji të Përgjithshme dhe Kardiovaskulare ju bënë të kuptoni se donit të jepnit kontribut në fushën e zemrës, dhe si ka ndikuar kjo në vizionin tuaj profesional? Përgjigje : Në fillimet e veprimtarisë time profesionale kishin nisur të kristalizoheshin mirë mjaft specialitete të rëndësishëm të mjekësisë, duke u shkëputur nga specialiteti mëmë, për tu zhvilluar e thelluar në mënyrë të pavarur. Tashmë funksiononin një pjesë e shkollave të specializimit pasuniversitar. Ne vitin 1981, kur unë fillova punën, në atë pavion funksiononte kirurgjia e përgjithëshme, kirurgjia kardio-vaskulare dhe ajo e urgjencës. Kjo periudhë ka qënë një shkollë e madhe ku unë u specializova në këto fusha deri në vitin 1987 dhe u bëra pjesë e ekipit të parë të plotë të kardiokirurgjisë, i cili ngriti dhe zhvilloi kardiokirurgjinë moderne shqipëtare. Prof. Petrit Gaçja e kish filluar këtë rrugëtim të jashtëzakonshëm rreth një dekadë më parë me dy ndihmësit e tij të hershëm, V. Zogu dhe A. Alushani. Ka qënë  një udhëtim i vështirë, plot mund e sakrifica, ku kalohej shumë më tepër kohë në punë sesa pranë familjes. U hapën dhe u përshkuan shtigje të pashkelur më parë, duke ndërthurur punën në klinikë me atë në laboratorin eksperimental të Fakultetit të Mjekësisë. Mundësitë ishin të kufizuara dhe literatura e pakët. Punohej duke mësuar dhe mësohej duke punuar. Oscar Wilde thotë diku: “Përvoja është mësuesi më i pazakontë, në fillim të merr në provim e pastaj të spjegon leksionin”.  Këto momente më bënë të kuptoja se sa e rëndësishme dhe e bukur është kirurgjia e zemrës, sa shumë dije, punë e përpjekje kërkon, sa e rreptë e jo tolerante ndaj çdo gabimi, sado i vogël qoftë. Më mësoi, po ashtu, të kuptoja se sa e domosdoshme dhe frutdhënëse është puna në ekip, si dhe marrëdhëniet miqësore e harmonia brënda tij. Nga ana tjetër, kjo periudhë më edukoi me dëshirën për të kërkuar gjithmonë sfida të reja dhe për të eksploruar fusha të pashkelura, për ta zhvilluar sa më tepër këtë specialitet. 3.Pyetje Si ndryshoi perceptimi juaj për kirurgjinë kardiake pas eksperiencave në Francë (1984–1985) dhe Itali (1995), dhe cilat parime apo filozofi të pionierëve të kirurgjisë së zemrës, si Alfred Blalock dhe Christiaan Barnard, ndihmuan në formimin e qasjes suaj kirurgjikale? Përgjigje : Specializimi im afatgjatë në Francë, në një nga qëndrat më të njohura të Parisit e të Europës, ishte padyshim periudha më e rëndësishme e formimit tim profesional, e cila skaliti gjithë rrugëtimin tim të ardhshëm, klinik dhe shkencor. Atje u pajisa me dijet bashkëkohore në kardiokirurgji, të cilat i kisha të mangëta edhe për shkak të përvojës së pakët klinike. Isha vetëm 29 vjeç. Veprimtaria e dëndur në sallat e operacionit më ndihmoi shumë për të krijuar një bagazh klinik mjat të gjërë si dhe për ti sistemuar dijet e fituara në mënyrën e duhur. Qasja moderne ndaj kërkimit shkencor ishte gjithashtu një mësim shumë i vlefshëm. Në këtë periudhë e kuptova plotësisht se sa vendimtare është puna harmonike në ekip dhe ekspertiza e çdo hallke përbërëse të këtij ekipi. Në shërbimin ku punova kryheshin të gjitha llojet e ndërhyrjeve në zemër, në enët e gjakut dhe në mushkëri por sektorin më të zhvilluar, që i bënte një pikë referimi në Francë, kishin kirurgjinë e keqformimeve të lindur të zemrës. U dashurova me të dhe fillova, pak nga pak, të projektoja të ardhmen time në këtë lloj kirurgjie. Nga ana tjetër, të jetuarit gjatë në Paris ishte edhe një investim i jashtëzakonshë dhe unik në formimin e gjithëanshëm kulturor e human. Dhjetëvjeçari, që pasoi, ishte një periudhë e ndritur, gjatë së cilës kardiokirurgjia moderne  shqipëtare bëri hapa cilësorë, vendimtarë në të gjithë komponentët e saj. Bashkë me të u rrita profesionalisht edhe unë, duke krijuar një bagazh të pasur klinik, që ndikoi mjaft edhe në punimet shkencore në të cilët u përfshiva gjërësisht, kryesisht mbi keqformimet e lindur të zemrës. Gjatë  vitin 1995 punova në një qëndër të kardiokirurgjisë pediatrike në Itali. Tashmë isha i përgatitur dhe me një përvojë të mirë. Atje u përditësova me arritjet më të fundit të fushës, duke   i rafinuar, sistemuar e përmirësuar dijet e mbledhura në vite. Po ashtu, eksperienca në bllokun operator ishte shumë frytdhënëse dhe nxitëse për më tej. Lidhjet e shkëlqyera, që krijova me drejtuesit dhe me personelin e kësaj klinike, më shërbyen mjaft në realizimin e projekteve, që ndërtova për krijimin e kardiokirurgjisë pediatrike moderne shqiptare, brënda vitit 2005, e cila bëri të mundur trajtimin me sukses të qindra foshnjave, që në muajt e parë të jetës, gjë që ishte e pamundur më parë.   Pionierët dhe personazhet e shquar të kardiokirurgjisë botërore kanë, padyshim, një ndikim të fortë tek të rinjtë që aspirojnë të ecin në rrugën e tyre. Kam patur fatin të njoh shumë prej tyre në evente të ndryshëm shkencorë e të bisedoj me ta. Të tjerë i kam parë duke punuar në sallën e operacionit. Emocionet e provuara kanë qënë të veçantë dhe po aq edhe përfitimi nga këto përvoja. Një përshtypje të madhe më ka bërë fakti, që këta lloj njerzish sa më të shquar e të njohur të jenë po aq të thjeshtë e miqësorë janë. Sidoqoftë, figura më frymëzuese, që më inspiroi nga fillimi e deri sot është ajo e Prof. Petrit Gaçes, ideatorit, krijuesit e zhvilluesit të kirurgjisë së zemrës në vëndi tonë, në kushtet aq të vështira të kohës, në një vënd të varfër e me mjaft probleme në shërbimet mjekësore. Vizioni, erudicioni, kultura, puna e palodhur, shpirti i sakrificës dhe thjeshtësia e tij u bënë udhërrëfyesi më i mirë për të gjithë mjekët e rinj, që patën fatin të punonin me të e të mësonin prej tij. Në takimin e parë prezantues në punë me të, në Janar 1981, ai na kërkoi të mblidhnim material e të përgatiteshim për të diskutuar për transplantin e veshkës. U çuditëm dhe pamë njëri tjetrin pa guxuar të flasim. Më pas, kolegët më të vjetër na bënë të njohur, që profesori po punonte prej kohësh edhe për këtë projekt, që në atë kohë dukej si fantashkencë. Ai kish realizuar me sukses transplantin renal në shumë kafshë, në laboratorin eksperimental. Ky ishte një nga episodet, që më nxiti dëshirën dhe nevojën për të parë larg e për të guxuar të mendosh e të punosh për të realizuar në të ardhmen projekte, që dukeshin të largët, siç ishte kardiokirurgjia pediatrike brënda vitit të parë të jetës.   4. Pyetje Si e keni integruar mësimdhënien në Fakultetin e Mjekësisë me praktikat klinike, dhe cilat filozofi pedagogjike i keni përdorur për të frymëzuar brezat e rinj të mjekëve të Shqipërisë? Përgjigje :  Unë kam një përvojë të gjatë 44 vjeçare në mësimdhënie dhe sigurisht, me grumbullimin e eksperiencës, me përmirësimin e kushteve dhe me teknologjinë gjithmonë në evolucion, ky proces është bërë gjithnjë e më efektiv. Praktikat klinike pranë të sëmurëve, krahas leksioneve, janë një përparësi e madhe dhe e veçantë në përgatitjen  e studentëve dhe të mjekëve të rinj. Të prekësh, të ndjesh dhimbjen e atyre që vuajnë, është kontakti që ndikon fort në përgatitjen shpirtërore dhe në mentalitetin e një mjeku. Ajo që jam munduar tu përcjell studentëve të mi, përtej dijeve shkencore, është empatia kundrejt të sëmurëve dhe familjarëve të tyre. Duhet të vihesh në pozitat e tyre, të përjetosh vështirësitë e tyre për të arritur tu shërbesh plotësisht dhe për të përftuar rezultatet, që të gjithë urojmë e shpresojmë. Cilido mjek, sado i aftë e i përgatitur qoftë, kurrë nuk mund të jetë një figurë e besueshme e plotësisht rezultative, pa qënë NJERI në kuptimin e plotë të kësaj fjale. Personalitetet e shquar të mjekësisë shqiptare dhe asaj botërore kanë qënë kurdoherë një  burim frymëzimi, i cili u është ofruar studentëve për tu ndjekur gjatë formimit profesional e më tej, në jetë. Veprimtaria e këtyre njerëzve të mëdhenj, gjurmët që lanë në jetë, përpjekjet, sakrificat, atdhedashuria dhe ndershmëria e tyre kanë qënë vazhdimisht një nga “ushqimet” më të shëndetëshëm, që jam përpjekur ti shërbej brezit të ri.  Formimi solid multidisiplinor është i domosdoshëm për përgatitjen e një mjeku. Ai krijon logjikën  mjekësore dhe figurën e klinicistit të kompletuar. Specializimet e shpejtë dhe nënspecializimet e kane zbehur këtë rol, prandaj insistimi në përgatitjen sa më të mirë në shkollë mbetet vendimtar e përcaktues. Studentët e sotëm duhet të kuptojnë, që formimi i tyre kalon detyrimisht nga auditorët e leksioneve dhe pranë shtratit të të sëmurit. Inteligjenca artificiale është vërtet një burim i madh informacioni por ajo nuk mund të shfrytëzohet saktë pa formimin e mësipërm dhe as mund ta zëvëndësojë mjekun e aftë, nuhatjen dhe sensin analitik të tij. Shprehja e mëposhtëme është mjaft kuptimplotë: “Nëqoftëse  doktori juaj i ardhshëm po përdor ChatGPT për të kaluar në provimet e shkollës mjekësore, do të bënit mirë të filloni të ushqeheni shëndetshëm”……pra që të mos keni nevojë për të. 5. Pyetje Në drejtimin e departamenteve të ndryshme dhe të Shkollës së Specializimit Afatgjatë në Kardioirurgji, si e keni arritur të balanconi inovacionin shkencor me menaxhimin institucional, dhe cilat mësime lidershipi mendoni se mund të jenë të vlefshme për studentët tuaj? Përgjigje: Ndërthurja e funksioneve drejtuese në department, në shërbim, në angazhime institucionale etj. me punën e përditëshme në klinikë e në bllokun operator kërkon, pa dyshim, zhdërvjellësi, njohje të mirë të problemeve, zgjedhje prioritetesh dhe kohën e nevojshme. Çdo akt duhet kryer në kohën e duhur, pa u ngutur dhe duke u mbështetur në kushtet ekzistuese. Unë kam një eksperiencë të pasur në ideimin dhe realizimin e projekteve, që kanë shërbyer në zhvillimin e kardiokirurgjisë në përgjithësi dhe në atë pediatrike në veçanti. Inovacioni shkencor lind fillimisht në trurin e specialistit dhe më pas natyrshëm implementohet në praktikën klinike, pasi të jenë krijuar kushtet. Asgjë nuk vjen vetëvetiu, pa një mëndje të ditur, pa një plan të qartë dhe pa një përkushtim e punë të kujdesëshme. Këto koncepte e parime jam përpjekur ti përcjell tek studentët e tek specializantët. Nga ana tjetër, ata duhen nxitur, angazhuar e drejtuar vazhdimisht në kërkimin shkencor sipas tematikave të përcaktuara nga departamenti dhe shërbimi. Udhëheqja e studentëve, në përgatitjen e diplomës në fund të studimeve, është gjithashtu një mënyrë shumë efikase për të nxitur kurshtjen e tyre  shkencore, për edukimin me punën e pavarur, për ti mësuar të hedhin hapat e parë në rrugën e duhur e aq të bukur të kërkimit shkencor. 6.Pyetje Cila ndërhyrje pediatrike kardiake ka qenë më sfiduese, dhe si e kuptoni ndikimin e saj mbi shëndetin publik dhe mbi shpirtin e pacientëve? Si lidhet kjo përvoja me konceptin filozofik të përgjegjësisë për jetën tjetër? Përgjigje: Në kardiokirurgjinë pediatrike nuk është vështirësia e ndërhyrjes ajo që përbën thelbin. Problemi është shumë më kompleks. Vështirësinë nuk e përcaktojnë thjesht përmasat aq të vogla të një fëmije. Fëmija nuk është një burrë i vogël. Organizmi i tij është krej i veçantë. Në muajin apo muajt e parë të jetës organet dhe indet, sidomos truri, nuk kanë arritur ende pjekurinë e plotë. Ky fakt e bën kaq delikate ndërhyrjen kirurgjikale mbi ta. Kuadri plotësohet pasi të kemi shtuar në të edhe mozaikun mjaft të larmishëm të keqformimeve të lindur të zemrës. Menaxhimi i një organizmi të tillë kërkon një ekip tërësisht të dedikuar e të mirëpërgatitur kardiopediatrish, kirurgësh, anestezist-reanimatorësh, infermierësh etj. Ky ekip duhet të funksionojë në harmoni e në sinkronizim të plotë, si një mekanizëm perfekt. Pasojat e mosndërhyrjes në kohë tek këta fëmijë janë fatale. Edhe kur mbijetojnë, dëmtimet e shkaktuar nga sëmundja mbi trurin dhe gjithë organet janë të rëndë, duke e invalidizuar fëmijën fizikisht dhe psiqikisht, duke e ulur shumë cilësinë e jetës dhe jetëgjatësinë e tij. Po ashtu, barra për familjen dhe shoqërinë bëhet e rëndë. Këto arësye më shtynë për të guxuar të ndërtoja kardiokirurgjinë moderne pediatrike duke filluar nga përmirësimi i strukturës spitalore ekzistuese sipas normave europiane e duke vazhduar me krijimin dhe perfeksionimin e ekipit, nëpërmjet disa projekteve të njëpasnjëshëm. U arrit kështu, që brënda një pesëvjeçari, të bëhej plotësisht e mundur ndërhyrja në zemër, që në muajin apo muajt e parë të jetës tek fëmijët, me rezultate shumë të mirë. Në këtë mënyrë plotësuam standartet ndërkombëtarë të trajtimit të këtyre patologjive sipas udhërrëfyesve të kohës. Trajtimi kirurgjikal, mjaft cilësor dhe në momentin e duhur, bëri të mundur për qindra fëmijë, jo vetëm nga vëndi ynë por edhe nga Kosova, të gëzojnë një jetë normale pa kufizime fizike dhe intelektuale, ashtu si bashkëmoshatarët e tyre. Sigurisht, që efekti i gjithë kësaj ndërmarrjeje shtrihet po aq edhe në familjet e tyre e në gjithë shoqërinë. Për ne mjekët, që i kemi kuruar, është e jashtëzakonëshme kënaqësia që provojmë kur shohim këta fëmijë se si reagojnë e ndryshojnë me hapa prej gjiganti, si për të na treguar se sa të fortë bëhen kur u shërbehet me dashuri e profesionalizëm.   7. Pyetje Cilat pyetje ju motivuan të zhvilloni kërkimet mbi keqformimet e lindur të zemrës , dhe si mund të krahasohen këto studime me kërkimet e mëdha ndërkombëtare në funksionimin e zemrës dhe integritetin e saj mekanik? Përgjigje:  Ndryshe nga sëmundjet e fituara të zemrës, ku njeriu lind me struktura kardiake normale, të cilat mund të dëmtohen prej sëmundjeve të ndryshme gjatë jetës, në keqformimet e lindur çdo gjë ndodh gjatë tremujorit të parë të shtatzanisë (nga java III-VII) dhe fëmija lind me këto defekte. Ata janë të shumtë, të izoluar apo të kombinuar mes tyre duke krijuar një variacion, një mozaik të madh. Anatomia anormale e tyre më tërhoqi që në fillim dhe shërbeu si nxitje për ti studiuar, për tu thelluar e për ti kuptuar sa më saktë. Pa këtë përgatitje paraprake është e pamundur ti korrigjosh këto sëmundje në sallën e operacionit. Deri në vitin 2000, në qëndrën tonë operoheshin vetëm fëmijë të rritur, mbi 4-5 vjeç, kur dihet që këto defekte duhen korrigjuar në muajt e parë të jetës për të mos i lënë vënd seleksionit natyral dhe dëmeve të pakthyeshëm në organizëm. Realizimi i këtij objektivi u bë sfida e jetës time profesionale. Përvoja e fituar në qëndrat kirurgjikale jashtë vëndit, puna e përditëshme në spital dhe konfrontimi i rezultateve me literaturën bashkëkohore kanë qënë elementët, që shënjuan ecurinë time dhe të ekipit në trajtimin gjithnjë e më të sigurtë të keqformimeve të lindur të zemrës. Edhe teza ime e doktoraturës, e mbrojtur në mesin e viteve ‘90, ishte një studim i plotë mbi korrigjimin kirurgjikal të një prej sëmundjeve të lindura komplekse, më të shpeshta.  Vetë përmasat mjaft të vogla të zemrës dhe të enëve të gjakut si dhe fraxhiliteti indor tek këta fëmijë, krijojnë një shkallë të lartë vështirësie kirurgjikale, që nuk toleron as pasaktësinë më të vogël. Qëllimi i operacionit është, që në fund të tij, të arrish të përftosh një zemër ku strukturat defektoze të korrigjohen, duke krijuar kushte anatomike e fiziologjike normale. Vetëm ky rezultat u jep mundësi fëmijëve të operuar të zhvillohen normalisht dhe të bëjnë një jetë pa kufizime në të ardhmen. Tashmë, në qëndrën tonë, këto rezultate janë të konsoliduar. Artikujt dhe punimet tona shkencore, të botuar në revistat dhe periodikët nga më prestigjiozet në botë, në SHBA, Europë, Australi e Azi, janë mbështetur në rezultatet tona klinike dhe pasqyrojnë më së miri punën e madhe dhe cilësore të ekipit ndër vite.  8.Pyetje Si interpretoni anëtarësimin tuaj në Akademinë Shqipëtare të Arteve e të Shkencave dhe pjesëmarrjen aktive në organizata kombëtare e ndërkombëtare si reflektim i një karriere që ndërthur shkencën, artin dhe humanizmin? Përgjigje:  Akademia Shqiptare e Arteve dhe e Shkencave u themelua në vitin 2011 si një alternativë më shumë në mjedisin publik shoqëror e shkencor të vëndit. Nisma e një grupi intelektualësh të shquar u bë promotori për lindjen e kësaj akademie e cila u zgjerua me afrimin e mjaft figurave të tjera me kontribute të spikatur në fusha të ndryshme. Unë u ftova të bëhem pjesë e saj pak muaj pas themelimit. Akademia jonë mbështetet mbi vullnetarizmin dhe mbi ballafaqimin e lirë të mendimeve e ideve. Ajo funksionon me kontributin modest financiar të anëtarëve dhe ka botimet e saj, të cilët pasqyrojnë punimet e mbajtur në forumet e simpoziumet e shumtë të organizuar në vite, ku Seksioni i Mjekësisë ka qënë mjaft aktiv. Jeta, në një mjdis plot me shkencëtarë e personalitete nga më të njohurit në vënd e jashtë tij, ka qënë dhe është një shkollë më vete dhe një nder e privilegj për mua. Pjesëmarrja në shoqata e organizata të ndryshme profesionale ka qënë një tjetër mundësi për të rrahur mendimet e idetë, për të ballafaquar rezultatet dhe për të krijuar kontakte të panumurt në shërbim të kujdesit shëndetësor. Falë këtyre kontakteve, u mundësua lindja dhe realizimi i mjaft projekteve të mëdhenj, me ndikim të jashtëzakonshëm në zhvillimin e kirurgjisë së zemrës.  9. Pyetje Si e përshkruani filozofinë tuaj personale në trajtimin e pacientëve, dhe si lidhet kjo me përkushtimin tuaj ndaj hulumtimit shkencor dhe mësimdhënies në universitet? Përgjigje:   Trajtimi mjekësor i pacientit përbën një procedurë të gjatë e komplekse. Ajo fillon që në kontaktin e parë me të dhe kërkon durim dhe mirëkuptim nga ana e mjekut. Dr. William Osler, një emër i madh i shkencës mjekësore, thoshte: “Dëgjojeni me vëmëndje pacientin tuaj, ai është duke ju treguar diagnozën”. Për fat të keq, sot kudo në botë, është zbehur mjaft marrëdhënia humane e drejtpërdrejtë mjek-pacient. Kjo falë teknologjisë së përparuar,që kemi në dispozicion. Kontakti i ngushtë midis tyre është zëvëndësuar nga ekrani i kompjuterit me të dhënat imazherike dhe analizat e të sëmurit. Sot në mbarë botën gjen plot punime, që e trajtojnë këtë problem. Teknologjia është vërtet një ndihmë e madhe për diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve por e ka larguar mjekun nga pacienti. I sëmuri ka shumë nevojë për fjalën dhe durimin e mjekut, i cili e informon hollësisht, i krijon besimin dhe e përgatit psikologjikisht për atë që do të ndodhë. Po aq nevojë ka edhe mjeku për të fituar besimin e pacientit. Një marrëdhënie e tillë e shëndetëshme dhe e ndërsjelltë ka padyshim një ndikim të fuqishëm në rezultatin e trajtimit. E kam patur gjithmonë këtë parim pune dhe ja u kam përcjellë me insistim studentëve dhe mjekëve të rinj. Siç e kam theksuar edhe më lart, qëndrimi human, durimi dhe sjellja e ngrohtë, përtej aftësive profesionale, përbëjnë një hallkë kyçe në trajtimin e sukseshëm të patologjive. Me këtë bindje jam munduar ti edukoj edhe dy vajzat e mia, të cilat kontribuojnë në fushën akademike dhe në atë klinike, por në sektorin e stomatologjisë. 10. Pyetje Cilat mesazhe dhe parime  dëshironi t’i lini brezave të rinj të mjekëve, dhe si mendoni se kontributi juaj në kirurgjinë kardiake do të ndikojë në zhvillimin e sistemit shëndetësor dhe edukimin e mjekëve të rinj? Pergjigje. Përveç atyre, që u thanë më lart, do të doja tu këshilloja brezave të rinj që ti kushtohen pa u lodhur punës në klinikë dhe të ballafaqojnë për ditë çdo gjetje e përvojë të fituar me literaturën mjekësore të kohës. Mangësia në dijet teorike është një handikap i madh, që lë mjaft boshllëqe, shumë të vështirë për tu mbushur me kohën.  Mjekët e rinj nuk duhen të nguten për të arritur çdo nivel menjëherë. Sot vërehet një prirje për të përfunduar sa më shpejt shkallët e ndryshme të kualifikimit. Ky është një gabim i madh, që do të paguhet më vonë. Në mjekësi grumbullimi i përvojës është vendimtar por kërkon kohën e nevojshme. Përpara se të kërkosh grada e tituj shkencorë duhet të bësh në fillim “gavetën”, pra të ecësh me kujdes, gradualisht, me durim e me përkushtim gjatë praktikës mjekësore, të respektosh e të nderosh mësuesit dhe paraardhësit, të cilët ta shtruan rrugën për të ecur i sigurtë. Nuk të bëjnë gradat dhe titujt shkencorë mjek më të aftë por rezultatet, përherë e më të mirë, në trajtimin e të sëmurëve. E rëndësishme është, që çdo arritje të vijë sa më natyrshëm. Jam përpjekur në vite, bashkë me kolegët e mi, ta zhvilloj sa më shumë e sa më mirë kirurgjinë e zemrës në vëndin tonë. Sëbashku kemi hapur shtigje e fusha të reja dhe uroj, që ata që vijnë pas nesh, ti çojnë këto arritje gjithnjë e më përpara. Ti ndihmojnë më të rinjtë pa u kursyer, ashtu siç janë ndihmuar ata vetë nga mjekët e gjeneratës time. Jam krenar, që i përkas kësaj gjenerate, e cila ka lënë gjurmë të jashtëzakonëshme e të pashlyeshme në historinë e mjekësisë shqiptare. Ju faleminderit Prof.Ba boci Faleminderit ju znj. Liliana. © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author Prestige Magazine All rights reserved. LISTA E PUNIMEVE Prof. ARBEN BABOCI Artikuj në shtypin e huaj (autor ose bashkëautor) 1. Strategies of surgical management in patient with severe porcelain aorta undergoing cardiac operations. B/autor, Cor Europaeum, 2000;8:161–164. 2. Myocardial revascularization in chronic renal failure: 10-year experience. B/autor, Asian Annals of Cardiovascular & Thoracic Surgery, 2001;9(3):Sept. 3. The first case with double aortic arch diagnosed and operated in Albania. B/autor, Medicus, 2013;18(1):150–153. 4. Early and mid-term outcome in terms of functional and hemodynamic performance of the St. Jude Regent 19-mm aortic mechanical prosthesis versus 19-mm Carpentier Edwards aortic biological prosthesis. J Cardiothorac Surg., 2015;10:154. 5. Does the St. Jude Regent 17-mm offer better outcomes than the Hemodynamic Plus 17-mm aortic valve mechanical prosthesis?. J Card Surg., 2015;30(11):787–795. 6. Acquired Gerbode defect following endocarditis of the tricuspid valve: a case report and literature review. J Cardiothorac Surg., 2015;10:115. 7. Hemodynamics of 17-mm vs. 19-mm St. Jude Medical Regent and annulus enlargement. Asian Cardiovasc Thorac Ann., 2015;23(6):670–683. 8. A giant myxoma originating from the aortic valve causing severe left ventricular tract obstruction: a case report and literature review. World J Surg Oncol., 2015;13:151. 9. Coil embolization of an anomalous bronchial artery originating from the left subclavian artery following arterial switch operation: a case report. J Med Case Rep., 2015;9:55. 10. Surgical treatment of a massive bilateral pulmonary embolus due to an entrapped thrombus in a patent foramen ovale: a case report. J Med Case Rep., 2015;9:51. 11. Huge ascending aortic aneurysm with an intraluminal thrombus in an embolic event-free patient. Interv Med Appl Sci., 2015;7(1):30–32. 12. The peacock tail technique: a modified reconstruction technique for tricuspid valve repair in Ebstein's malformation. Ann Thorac Surg., 2014;97(6):e183–e185. 13. Early and mid-term functional and hemodynamic evaluation of the St. Jude Medical Regent 17 mm aortic valve mechanical prosthesis. J Heart Valve Dis., 2014;23(1):112–121. 14. One and a half ventricle repair in association with tricuspid valve repair according to "peacock tail" technique in patients with Ebstein's malformation and failing right ventricle. J Card Surg., 2014;29(3):383–389. 15. Perventricular device closure of a large residual perimembranous interventricular septal defect after previous surgical correction. J Cardiothorac Surg., 2014;9:12. 16. A giant cardiac malignant peripheral nerve sheath tumor presenting with total obstruction of the superior vena cava. Ann Thorac Surg., 2014;97(1):e7–e9. 17. Surgical outcome of reoperation due to left atrioventricular valve regurgitation after previous correction of complete atrioventricular septal defect. J Card Surg., 2013;28(6):756–763. 18. Surgical removal of an intravenous leiomyoma with intracardiac extension and pulmonary benign metastases. Heart Lung Circ., 2014;23(2):174–176. 19. Aortic origin of the right pulmonary artery: surgical techniques and outcome. Ann Thorac Surg., 2009;87(2):677–678. 20. A rare coronary anomaly consisting in a single right coronary ostium, in an adult undergoing surgical coronary revascularization. Annals of Medicine and Surgery (In press). 21. Surgical treatment of a giant unruptured aneurysm of the noncoronary sinus of Valsalva. J Cardiothorac Surgery (In press). 22. “Extroverted Cuff", a modified elephant trunk technique for distal anastomosis of ragged descending aorta. J Cardiothorac Surgery (In press). 23. Severe aortic coarctation with left ventricular failure disguising an anomalous origin of the left coronary artery. Heart Surgery Forum (In press). 24. Calcified Amorphous Tumor of the Right Ventricle, Complicated with Thrombosis of the Right Pulmonary Artery in Adult Male: Surgical Treatment. J Med Case Reports (In press). 25. Surgical treatment of post-infarction left ventricular pseudoaneurysm: Case series highlighting various surgical strategies. Annals of Medicine and Surgery, 2017;16:44–51. 26. Early and mid-term outcome of the St. Jude Medical Regent 19mm aortic valve mechanical prosthesis: Functional and hemodynamic evaluation. Heart Lung Circ., 2017;28:S1443–S1450. 27. Perioperative management of a child with hypoplastic left heart syndrome undergoing cryptorchidism surgery. Journal of Medical Sciences, 2022;10(C):272–275. 28. Multidrug-resistant Acinetobacter Baumannii Mediastinitis: Case report and short view. The Journal of Infection in Developing Countries, 2024 (in press). 29. Calcified amorphous tumor of the mitral valve causing stroke: a rare case of heart tumor. Heart and Mind, 2025;9(2):165–168. ---- Artikuj në shtypin e vendit (autor ose bashkëautor) 1. Infarkti akut eksperimental i miokardit. B/autor, Buletin i U.T., Seria Shkencat Mjekësore, nr.3, 1984. 2. Operimet e përsëritura në zemër të hapur gjatë veseve të fituara. B/autor, Buletin i U.T., Seria Shkencat Mjekësore, nr.4, 1987. 3. Pervoja jonë në mjekimin kirurgjikal të sëmundjes së valvulës trikuspidale. B/autor, Buletin i U.T., Seria Shkencat Mjekësore, nr.4, 1987. 4. Vlerësimi hemodinamik i sipërfaqes së orificiumit dhe i kalcifikimeve në vesin mitral. B/autor, Semundjet e Zemrës dhe të Enëve të Gjakut, nr.2. 5. Pervoja e Klinikës I të Kirurgjisë në mjekimin e Tetralogjisë Fallot. Autor, Buletin i U.T., Seria Shkencat Mjekësore, nr.1, 1989. 6. Roli i anuloplastikës mitrale me unazë Carpentier në përmirësimin e rezultateve të kirurgjisë rekonstruktive mitrale. B/autor, Buletin i U.T., Seria Shkencat Mjekësore, nr.1, 1990. 7. Obstruksioni i traktit të defluksionit të ventrikulit të djathtë nga metastaza kardiake, carcinoma tiroide folikulare. B/autor, Buletini i Shkencave Mjekësore, 2007;38:41. 8. Tromboza e atriumit të djathtë. B/autor, Buletini i Shkencave Mjekësore, 2007;38:45. 9. Trajtimi i suksesshëm kirurgjikal i një aneurizme gjigande ekstrakardiake të parupturuar të sinusit jo-koronar të Valsalvës. Autor, Buletini i Shkencave Mjekësore, 2008;39(2):112–116. 10. Korrigjimi kirurgjikal i hershëm i Tetralogjisë Fallot: Eksperienca jonë. Autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2008;7(2):25–29. 11. Koleksion periprostetik pas interventit Bentall. B/autor, Buletini i Shoqatës Shqiptare të Ekokardiografisë, nr.5, Mars 2012:35–37. 12. Mini-torakotomia si teknikë e re për korrigjimin e difektit interatrial. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2012;XI(1):15–18. 13. Riparimi i suksesshëm i kanalit atrio-ventrikular të pjesshëm të një paciente 50-vjeçare. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2012;XI(1):39–42. 14. Trajtimi i anomalise Ebstein me plastike të valvulës trikuspidale dhe shunt bidireksional Glenn, sipas korrigjimit 1,5 ventrikular, në paciente me disfunksion të ventrikulit të djathtë. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2012;XI(2):13–22. 15. Trajtimi i suksesshëm kardiokirurgjikal i tromboembolisë pulmonare akute dhe heqja e trombeve të vendosur në atriumin e majtë dhe të djathtë. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2012;XI(2):56–59. 16. Mix blood cardioplegia (MBC) in redo patients undergoing mitral valve replacement surgery. B/autor, Buletin of Medical Sciences, 2013;45(1):34–38. 17. Epidemiological data of congenital heart disease in our center. B/autor, Buletin of Medical Sciences, 2013;45(1):101–105. 18. Diagnostikimi dhe korrigjimi kirurgjikal i Koarktacionit të Aortës tek neonatet: eksperienca trevjeçare e QSUT. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2013;XII(1):24–28. 19. Rezultatet e afërta në paciente që i janë nënshtruar zëvendësimit të rrënjës së aortës sipas teknikes Bentall. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2013;XII(1):80. 20. Surgical correction of a pulmonary artery branch originating abnormally from aorta. Autor, Buletin of Medical Sciences, 2013;44(3):25–32. 21. Zemra triatriale (Cor triatriatum). B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2013;XII(2):46–48. 22. Implantimi i protezës së parë aortale “suturless” në vendin tonë: Vështrim i shkurtër panoramic mbi përdorimin e këtyre lloj protezash. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2021;XX(3):82–86. 23. Riparimi i difektit të septumit interventricular dhe rimodelimi i ventrikulit të majtë post IAM dhe post Covid 2019. B/autor, Revista Shqiptare e Kardiologjisë, 2022;XXI(2):60–68. 24. Cardiac trauma: Management strategies short panoramic view. B/autor, Albanian Journal of Trauma and Emergency Surgery, 2023;7(1):1189–1195.

Michael Douglas dhe Catherine Zeta-Jones: një histori dashurie që sfidon kohën. Në një univers ku dritat e Hollywood-it ndriçojnë fort, por shpesh veniten shpejt, rrallë gjen histori dashurie që qëndrojnë të pacenuara nga koha. Michael Douglas dhe Catherine Zeta-Jones janë një nga ato përjashtime të shndritshme — një çift që këtë vit feston 25 vjet martesë, ndërsa romanca e tyre vazhdon të shkëlqejë si një film klasik që nuk humbet kurrë magjinë. Michael, sot 81 vjeç, trashëgimtar i një dinastie filmike dhe me një karrierë që ka lënë gjurmë në kinemanë botërore, u formësua në dramë në University of California, Santa Barbara dhe stërvitjen e perfeksionoi në institucionet prestigjioze të artit skenik në New York. Ndërsa Catherine, 56 vjeçe, ylli britanik që mahniti botën me rolin e saj në The Mask of Zorro dhe fitoi një Oscar për Chicago, u rrit në skenë që nga fëmijëria, duke u përgatitur në Arts Educational Schools London. Por historia që i bashkoi nuk është thjesht bashkim dy karrierash të mëdha — është një kapitull i bukur, romantik dhe paksa i pabesueshëm, si vetë magjia e kinemasë. Takimi i tyre ndodhi në vitin 1998, në Festivalin e Filmit në Deauville, Francë. Catherine sapo ishte ngjitur në majat e famës, ndërsa Michael ishte prej kohësh një emër i ngulitur në historinë e kinemasë. Miqtë e përbashkët i vendosën në të njëjtën tavolinë. Biseda rridhte lehtësisht, ndoshta sepse që të dy e njihnin mirë botën e artit, ndoshta sepse kishte një lloj magnetizmi të qetë që i tërhiqte drejt njëri-tjetrit. Dhe pastaj ndodhi momenti që është bërë pjesë e legjendës së tyre. Në fund të mbrëmjes, me një sinqeritet të çuditshëm por prekës, Michael i tha Catherine-it: “Unë do të jem babai i fëmijëve të tu.” Catherine e kujton gjithmonë me buzëqeshje, sepse përgjigjja e saj ishte po aq e ëmbël sa edhe e prerë: “Ke thënë gjënë e gabuar në takimin e parë.” Megjithatë, ajo fjali — që në dukje e nxituar — nuk e zbehu aspak shkëndijën. Përkundrazi, ajo tregoi zemrën e hapur të Michael-it dhe çiltërsinë e një njeriu që nuk frikësohej të shprehte atë që ndiente. Ai vazhdoi ta kërkonte me delikatesë, me humor, me lule e mesazhe. Catherine, e mahnitur nga sinqeriteti dhe këmbëngulja e tij, filloi ta shihte në një dritë tjetër. Romanca lindi mes udhëtimeve, takimeve të fshehta dhe bisedave të gjata që zbuluan ngjashmëritë e tyre të thella. Pavarësisht diferencës së moshës, ata gjetën harmoninë në vlera, në botëkuptim, në dëshirën për familje. Në vitin 1999, Michael i propozoi Catherine-it në Aspen, në një mbrëmje intime, dhe më 18 nëntor 2000, ata u martuan në një ceremoni madhështore në New York — një dasmë që mediat e quajtën “martesa mbretërore e Hollywood-it”. Sot, ata janë prindër të dy fëmijëve: Dylan Michael Douglas dhe Carys Zeta Douglas. Një familje që ka preferuar ekuilibrin, ruajtjen e intimitetit dhe dashurinë përtej famës. Dhe ndoshta kjo është arsyeja pse historia e tyre qëndron. Sepse ajo nuk lindi në një skenë hollivudiane, por në një takim të vërtetë, nga dy njerëz të vërtetë. Një dashuri që u rrit në heshtje, u forcua me kohën dhe sot, 25 vjet më vonë, vazhdon të jetë një prej rrëfimeve më të bukura të botës së artit.

Aristoteli Filozofia e Aristotelit ka ndikim të gjerë dhe mbulon shumë fusha të tjera të filozofisë dhe mendimit. Ja disa detaje më të thelluara në fusha të ndryshme: 1. Metafizika: Aristoteli është njohur për teorinë e tij të "substancës", e cila është ajo që është realja dhe qëndron pas të gjitha ndryshimeve. Ai e ndau realitetin në dy kategori kryesore: Forma: Përmbajtja ose esenca e diçkaje, që është e përhershme dhe e pandryshueshme. Masa: Çdo objekt është një bashkëngjitje e formës dhe masës (materies), që janë të lidhura ngushtë dhe nuk mund të ekzistojnë pa njëra-tjetrën. Aristoteli gjithashtu përdori konceptin e "çështjes" dhe "përgjigjes" për të shpjeguar se si çdo ndryshim ndodh në natyrë, përmes katër llojeve të shkakëve: Shkaku material: Çfarë është një gjë? Shkaku formues: Si është e strukturuar? Shkaku i veprimit: Pse ndodhi? Shkaku final: Cili është qëllimi? 2. Logjika dhe Dialektika: Aristoteli është i njohur për zhvillimin e logjikës formale dhe krijimin e "silogjizmit", që është një formë deduksioni për të nxjerrë përfundime të vlefshme. Silogjizmi përbëhet nga tri pjesë: Premisa e parë (e përgjithshme) Premisa e dytë (e veçantë) Përfundimi, që është i natyrshëm nëse premisat janë të vërteta. Ai gjithashtu zhvilloi metodat e mendimit të mirë dhe argumentimit që përdoren ende në filozofi dhe shkencë. 3. Etika: Aristoteli është themelues i etikës së virtytit, ku qëllimi i jetës është të arrish eudaimoninë (lumturinë e vërtetë dhe qëndrueshmërinë e brendshme). Sipas tij, kjo arrihet përmes veprimeve të virtytshme. Ai dalloi midis dy lloje të virtyteve: Virtyti moral: Si mund të veprojmë drejt për të arritur ekuilibrin (p.sh., bujaria, guximi). Virtyti intelektual: Si mund të arrijmë të kuptojmë dhe zhvillojmë mendimin e duhur (p.sh., mençuria, arsyetimi). Ai gjithashtu besonte se virtyti është një mes i ekstremeve (p.sh., trimëria është mes frikës dhe guximit të tepruar). 4. Politika: Aristoteli shkroi për organizimin dhe natyrën e shoqërisë në veprën e tij "Politika". Ai e ndau shtetin në tri forma të ndryshme: Monarkia: Qeverisja nga një individ, kur është e mirë. Aristokracia: Qeverisja nga një grup i privilegjuar, kur është e drejtë. Republika: Qeverisja nga shumica e qytetarëve, kur është e barabartë. Ai gjithashtu ishte kritik ndaj formave të keqe të këtyre qeverisjeve: Tiranit (shpërthimi i monarkisë). Oligarkisë (shpërthimi i aristokracisë). Demokracisë (kur shumica keqpërdor pushtetin). Aristoteli besonte se një shoqëri e mirë është ajo që ka një mesatare të shëndetshme të fuqisë politike, dhe qëllimi i politikës është të sigurojë mirëqenien dhe arritjen e eudaimonisë. 5. Shkenca dhe Natyrorja: Aristoteli ishte një pionier në studimin e natyrës dhe krijoi shumë teorira në fushat si biologjia, fizikë, dhe astronomia. Ai zhvilloi një metodë të vëzhgimit të drejtpërdrejtë dhe sistematizimin e informacionit. Disa prej kontributet të tij janë: Biologjia: Ai studionte organizmat dhe e ndau botën në shtazë dhe bime, duke zhvilluar një sistem klasifikimi të gjallëve. Kinematika: Ai diskutoi lëvizjen dhe tërheqjen, megjithatë teoritë e tij në fizikë u tejkaluan më vonë nga Galileo dhe Newton. Astronomia: Ai besonte se Toka ishte qendra e universit, ide që mbizotëronte deri në periudhën e Kopernikut. 6. Estetika: Aristoteli gjithashtu zhvilloi teori për artin dhe estetikën. Në veprën e tij "Poetika", ai shqyrtoi natyrën e tragjedisë dhe veprat dramatike. Ai argumentoi se tragjedia ka dy elementë të rëndësishëm: Katarzisa: Përshtypja e pastrimit emocional që ndjekësit ndjejnë nga veprimet dramatike. Mimesis: Kopjimi i realitetit, që është thelbësor për artin dhe veprat e artit. Në përmbledhje, filozofia e Aristotelit është jashtëzakonisht e gjerë dhe e thellë, duke ofruar një bazë për shumë fusha të studimit dhe duke ndikuar në mendimin filozofik për shumë shekuj. Ja disa thënie të tjera të njohura nga Aristoteli: 1. "Çdo njeri është ai që vepron, ashtu siç është veprimi." 2. "Liria e vërtetë është të veprosh sipas arsyes." 3. "Të gjithë njerëzit kërkojnë lumturi, por disa e kërkojnë atë në mënyra të ndryshme." 4. "Nuk është e mundur të jetosh një jetë të lumtur pa pasur arsyen dhe virtytin." 5. "Eksistenca e një njeriu është e lidhur ngushtësisht me qëllimin e tij dhe kuptimin e jetës." Këto thënie reflektojnë mendimin e Aristotelit mbi natyrën e virtytit, moralit dhe kërkimin e lumturisë si një qëllim jetese. Ja disa thënie të tjera të njohura nga Aristoteli:

Në jetën e Margarita Xhepës pati nje dashuri te madhe: Xhaviti. Ai gjithashtu aktor, por në Teatrin e Kukullave e megjithatë i bashkoi arti zemrat dhe qeniet e tyre. Në intervistën “Në kurthin e Piter Pan” në Tv Klan, Margarita Xhepa përkufizon jetën me bashkëshortin e saj dhe raportin e veçantë mes tyre. I bashkoi arti, jetën e ndërtuan bashkë: Kush ishte dashuria e Margarita Xhepa: Në radhë të parë ishim artistë të dy, edhe ai ishte artist, edhe unë, na bashkoi arti. Vija re tek ai njeri që të parën kishte qytetari, kishte fisnikëri sepse vinte nga një familje fisnikësh, nga një familje me emër të mirë. Kjo ka të bëjë shumë sepse fëmijët kryesorja janë familja, edukata që marrin. Pikërisht mençuria, dëshira për artin na bashkoi. Ai e donte shumë artin, por edhe unë e doja. Të dy punonim, sugjeronim me njëri-tjetrin, ndihmonim njëri-tjetrin. Ka qenë gjë shumë e bukur. Profesioni i përbashkët ndikonte në mirëkuptimin mes tyre. Pavarësisht roleve, kontakteve me njerëz të tjerë, asnjëri nuk bëhej xheloz për tjetrin sepse e dinin që dashuria e vërtetë ishte ndryshe, pikërisht ajo që mbanin në zemrat e tyre. Margarita Xhepa: As na ka shkuar ndërmend sepse edhe ai ishte artist, kishte partnerët e vet, edhe unë, në asnjë mënyrë sepse ajo është një truk fundi i fundit në art që bëjmë, kurse dashuria e vërtetë shprehet ndryshe, por truket që përdorim në film dhe role janë tjetër gjë dhe ne e kuptonim mirë njëri-tjetrin. Kur aktorja ishte 52 vjeçe, Xhaviti u nda nga kjo botë dhe kjo e bëri Margarita Xhepën t’i përkushtohej plotësisht tre djemve, krenarisë së tyre më të madhe. Margarita Xhepa: Tre djem, njëri më i mirë se tjetri e kjo ka qenë dashuri e madhe sepse bashkë me Xhavitin i kemi rritur këta tre djem dhe më vjen mirë që morën diçka por më tepër kanë marrë nga babai i tyre se sa nga unë, kështu them unë kështu që na u bënë të mirë dhe kjo është krenaria e prindërve. Dolën në jetë për veten e tyre, për neve që na kanë dhënë kënaqësi, por edhe për shoqërinë, për punët që bënin.

Çfarë është ndriçimi i peizazhit? Ndriçimi i peizazhit i referohet ndriçimit të kopshteve dhe zonave të tjera publike dhe private të jashtme. Ai përfshin ndriçimin e sigurisë, ndriçimin e rrugëve dhe më shumë. Sa i përket stileve të instalimeve, do të keni shumë mundësi për të ndriçuar peizazhin tuaj. Këtu përfshihen shiritat LED, dritat e globit, dritat e shtyllave, dritat diellore, dritat e sensorëve të lëvizjes, etj.  Ndërsa dritat e peizazhit përballen me sfida mjedisore si pluhuri, stuhitë, shiu, etj., izolimi i ujit dhe pluhurit janë të nevojshëm. Këto kërkesa ndryshojnë nga ndriçimi i zakonshëm i banesave. Dritat e peizazhit vijnë me një strukturë të fortë dhe janë shumë të qëndrueshme, gjë që i bën ato të shtrenjta. Për të ditur më shumë rreth kësaj, kaloni nëpër këtë artikull - Pse është kaq i shtrenjtë ndriçimi i peizazhit? Pse është i rëndësishëm ndriçimi i peizazhit? A do të ndiheni të sigurt duke ecur nëpër shtigje të errëta gjatë natës? Sigurisht që jo. Pra, qëllimi kryesor i ndriçimit të peizazhit është të sigurojë sigurinë dhe dukshmërinë e duhur. Hajdutët dhe grabitësit synojnë zona të errëta. Dhe të kesh një peizazh të ndriçuar përreth mund t'ju shpëtojë nga sulme të tilla. Përveç kësaj, ajo rrit bukurinë e arkitekturës dhe objekteve të tjera përreth. Për shembull, nëse keni pemë ose kopshte të mëdha rreth shtëpisë tuaj, ndriçimi i tyre do ta bëjë hapësirën tuaj tërheqëse vizualisht. Kjo rrit më tej vlerën e pronës. Idetë krijuese të ndriçimit të peizazhit 1. Kombinoni dritat e globit me gurë  Duke pasur gurë në kopshtin tuaj i jep hapësirës tuaj një pamje të mahnitshme. Për të plotësuar këtë pamje, zgjidhni dritat globe. Ndriçimi i butë i shpërndarë i dritave të globit kur bie mbi gurë krijon një rezultat qiellor. Për këtë rast, ju sugjeroj të zgjidhni dritat me ngjyra të ngrohta me temperatura ngjyrash që variojnë nga 2500K deri në 3000K. Kjo do ta bëjë zonën tuaj të banimit të ndihet më komode.  2. Dritat shumëngjyrëshe për të nxjerrë në pah arkitekturat  Në vend që të përdorni ngjyra të thjeshta të bardha, pse të mos shtoni disa ngjyra në peizazhin tuaj? Ju mund të instaloni ndriçues shumëngjyrësh në muret kufitare të shtëpisë tuaj. Kjo do të nxjerrë në pah strukturën e ndërtesës, duke e bërë atë më tërheqëse gjatë natës. Drita me shirit LED është gjithashtu një opsion i mirë këtu. Për shembull, përdorni shirita LED RGB në tokën kufitare të shtëpisë ose shtigjeve tuaja. Ky lloj ndriçimi funksionon më së miri për të dekoruar shtëpinë tuaj gjatë stinëve festive si Halloween ose Krishtlindjet. Krishtlindjet po vijnë së shpejti, prandaj lexoni këtë artikull për të planifikuar paraprakisht ndriçimin tuaj- Një udhëzues kompresiv për dritat LED për Krishtlindje . 3. Shkoni për Uplighting në shtëpinë tuaj Ndriçimi është një tjetër strategji e shkëlqyer për të ndriçuar peizazhin tuaj. Zakonisht, dritat e poshtme përdoren për ndriçimin e përgjithshëm. Por duke përdorur ndriçuesit, ju mund të përmirësoni bukurinë e shtëpisë tuaj në mënyrë më efektive. Ky lloj ndriçimi funksionon më mirë kur keni mure, shkëmbinj ose gurë me teksturë në zonën përreth. Hija e këtyre ndriçuesve sjell një prekje magjike në hapësirën tuaj. 4. Lojë me hije me dritë Krijimi i një efekti hijezues duket i mahnitshëm nëse keni një zonë të madhe të shtëpisë ose kopshtit. Synoni disa pjesë të kopshtit tuaj dhe instaloni dritat e shkurtra si llamba. Mundohuni t'i vendosni këto pajisje mbi shkurre ose bimë me gjatësi të vogël. Mos e ndriçoni të gjithë zonën; mbajini disa hapësira të errëta dhe ndriçoni të tjerat. Ky lloj ndriçimi do të krijojë një efekt të shkëlqyer hijesh. Mund të provoni gjithashtu të eksperimentoni duke instaluar ndriçues me temperatura të ndryshme ngjyrash në kopsht. Një ndriçim i tillë i përshtatet më së miri hoteleve dhe peizazheve turistike.  5. Ngritja mbi bimët  Nëse keni bimë të mëdha rreth peizazhit tuaj, provoni të shtoni ndriçues. Këto drita do të shfaqen pemët nga fundi, duke krijuar një iluzion hapësire. Ju mund t'i përdorni këto si ndriçim të theksuar për peizazhin tuaj. Eksperimentoni me instalimin e dritave të shumta të vogla rreth pemëve të mëdha; zgjedhja e pajisjeve me kënd të rrezeve të ulëta do të funksionojë më mirë. Dhe nëse keni ndonjë sipërfaqe uji, si në foto, reflektimi i dritës do ta bëjë atmosferën më të bukur. Për më shumë informacion rreth këndit të rrezes, mund të kontrolloni Gjithçka që duhet të dini rreth këndit të rrezes . 6. Intensifikoni pamjen rustike shkëmbore me drita të ngrohta  Zonat e peizazhit të parqeve ose vendeve të tjera argëtuese që kanë struktura shkëmbore janë të shkëlqyera për ndriçim. Ju mund të nxirrni në pah strukturën shkëmbore duke zbatuar ndriçimin e theksuar në këto zona. Shkoni për teknikën e fshehjes dhe kërkimit; instaloni ndriçim të vogël të integruar midis shkëmbinjve. Ndezjet e dritës portokalli ose të verdhë me temperatura më të ulëta të ngjyrave do ta plotësojnë këtë pamje. Pasqyrimi i ndriçimit të ngrohtë në shkëmb do të krijojë një iluzion zjarri në shpellë! 7. Krijo një shteg të ujit me drita blu  Shtigjet e zonës tuaj të kopshtit janë një vend tjetër për të shkuar për ndriçim krijues. Dhe nëse keni vendkalime të ngritura, mund të jetë një lëvizje e madhe që ndryshon lojën duke krijuar një efekt të ujit. Për këtë, do t'ju duhet një dritë me shirit LED me ngjyrë blu dhe ta instaloni nën vendkalimet e ngritura, ashtu siç tregon fotografia. Sigurohuni që të ketë hapësirë ​​të mjaftueshme midis peizazhit dhe shtigjeve të ngritura për të marrë efektin lundrues. Megjithatë, mund t'i provoni këto me çdo shirit LED me ngjyrë të ndryshme nga bluja.  8. Ndriçim minimal për një atmosferë të qetë  Nëse nuk dëshironi ndriçim të ndritshëm rreth peizazheve tuaja të banimit, mbajeni atë minimal me ndriçim të butë me theks. Zgjidhni disa pika në zonën tuaj dhe instaloni ndriçues të vegjël në ato pika. Nuk ka nevojë të ndriçoni sipërfaqen totale; vetëm siguroni ndriçim të mjaftueshëm për sigurinë ose ecjen gjatë natës. Ndriçimi i butë i këtyre dritave që dalin nga pemët sjell një atmosferë simpatike. Kjo do t'i bëjë zonat tuaja përreth të duken të qeta dhe komode.  9. Krijoni një mjedis të qetë me ndezjen e qirinjve  Keni një vend ndenjëse në natyrë dhe dëshironi t'i jepni një ambient komod? Shkoni për ndezjen e qirinjve. Do të gjeni shumë pajisje LED për ndriçimin e qirinjve që krijojnë një iluzion si qiri. Vendosja e këtyre dritave mund të funksionojë mirë si ndriçim humori. Ju duhet ta provoni këtë konfigurim të dritës së qirinjve nëse keni një pemë të madhe në shtëpinë tuaj, hotelin ose resortin tuaj. Vizitorët do të duan të kalojnë orë të tëra në një zonë kaq të bukur dhe romantike të ndriçuar.  10. Ndriçimi i modelit magjik në rrugë Përdorimi i pajisjeve LED të dizajnuara për shtigjet është një mënyrë e shkëlqyeshme për të ndriçuar shtigjet tuaja rezidenciale ose tregtare. Ju do të gjeni llamba kalimi me madhësi të ndryshme që krijojnë modele të gjithanshme të dritës. Dizajni i këtij ndriçimi do të sjellë një prekje magjike në shtigjet tuaja. Vizitorët, veçanërisht fëmijët, do të magjepsen kur shohin një mjedis të tillë drite. Dhe nëse shkoni për një ndriçim të tillë për parqe, do të krijojë një atmosferë të mirë për shëtitjet e natës. Për të marrë ndriçimin e rrugëve ose rrugëve të nivelit të lartë, kontrolloni këtë- 10 prodhuesit kryesorë të dritave LED në Kinë . 11. Përdorni Dritat Diellore By The Path  Kur ndriçoni një peizazh ose një zonë tjetër të jashtme, fatura e energjisë elektrike është një shqetësim i madh pasi këto pajisje qëndrojnë gjatë gjithë natës. Në këtë rast, marrja e ndriçimit diellor është vendimi më i mirë. Ju mund të përdorni dritat diellore në shtegun e shtëpisë tuaj, restoranteve, vendpushimeve ose në çdo zonë tjetër publike. Dritat do të ruajnë energji gjatë ditës dhe do të shkëlqejnë gjatë natës. Përveç kësaj, këto pajisje vijnë në shumë dizajne tërheqëse. Kështu, do të kurseni faturat tuaja të energjisë elektrike dhe do të zbukuroni hapësirën tuaj.  12. Ndriçimi i Fshehtë Në Shatërvanët e Ujit Pasja e një shatërvani në zonën tuaj hap një derë për zbatimin e ndriçimit krijues. Ju mund të përdorni ndriçues të zbehtë ose me lumen të ulët për të përmirësuar bukurinë e ujëvarave. Reflektimet e dritave në ujin që rrjedh duken magjike. Në këtë rast, ndriçimi indirekt funksionon më mirë. Mund të krijoni një efekt ndriçimi të fshehur me shirita LED ose të përdorni ndonjë dritë tjetër LED. Por çfarëdo që të zgjidhni, sigurohuni që fiksimi të jetë i lartë Vlerësimet IP .  13. Ndriçimi i Trupit Ujor Ndriçimi i theksuar rreth trupave ujorë është një ide e mahnitshme e ndriçimit të peizazhit. Në resorte dhe hotele me pesë yje, krijohen pellgje të mëdha deri të mesme për t'i dhënë një atmosferë më natyrale hapësirës. Kjo krijon një ambient të qetë dhe pozitiv në hapësirën tuaj. Ju mund të shtoni dritat me kënd të rrezeve të ulëta në pika të ndryshme të trupit të ujit dhe rreth pemëve përreth për t'i shfaqur ato. Prodhimi i një ndriçimi të tillë me siguri do t'ju habisë.  14. Ndriçimi i rrugës së ylberit Jeni pas ndriçimit me ngjyra? Atëherë pse të mos krijoni një shteg ylberi? Dritë me shirit LED të adresueshëm është ajo që ju nevojitet për të krijuar një efekt të tillë ndriçimi. Këto pajisje vijnë me një çip IC që ju lejon të kontrolloni ngjyrën e secilit segment. Kjo është arsyeja pse ata njihen si shirita LED të ëndrrave ose magjike. Nëse keni një shteg të lakuar, formoni shiritin LED duke ndjekur kurbën. Ju gjithashtu mund të shtoni gurë të vegjël rreth ndriçimit për të rritur bukurinë.  15. Përdorni Fairy Lights në Patio Patio është një nga peizazhet më tërheqëse të zonës së banimit. Ky është vendi ku pushoni me miqtë dhe familjen tuaj, hani darkë dhe snack, ose shijoni dritën e plotë të hënës me gjelbërimin përreth. Prandaj, pa dyshim, është një vend i veçantë për shtëpinë tuaj. Dhe për ta bërë këtë më të veçantë, drita zanash është ajo që ju nevojitet. Thjesht vendosni katër shtylla në zonën e ndenjjes së oborrit dhe varni dritat e zanave në të. Ju mund të jeni kreativ me dizajnin. Për shembull, krijimi i një perde ndriçimi është një ide e shkëlqyer. Përveç kësaj, ju mund t'i përdorni këto drita zanash rreth pemëve ose shkurreve të mëdha.  16. Downlight On The Fence Dritat LED vijnë në variante të ndryshme që ju japin një gamë të gjerë opsionesh për ndriçimin e gardhit. Ju mund të përdorni çdo lloj downlight që plotëson më së miri gardhin tuaj. Dritat e projektimit janë një opsion i shkëlqyeshëm këtu. Drita që rrjedh në mur krijon një ndriçim të bukur me theks. Ju gjithashtu mund të përdorni pajisje projektuese me shpërndarës për të krijuar ndriçim të butë. Dritat e zanave janë gjithashtu një opsion i shkëlqyeshëm këtu. Megjithatë, çfarëdo pajisje që zgjidhni, mbani në mend ambientin dhe dizajnin e zonës suaj. Sigurohuni që pajisja që zgjidhni të komplimentojë pamjen e përgjithshme.  17. Mbjellës të mëdhenj me dritë me lule Përdorimi i mbjellësve të ndriçuar do të sjellë një faktor mahnitës në zonën tuaj të peizazhit. Ju mund ta blini këtë kategori tenxheresh nga tregjet online ose të kërkoni në tregjet lokale. Ato vijnë në ngjyra dhe dizajne të ndryshme. Ju mund të zgjidhni ngjyrat bazë të bardha ose të zgjidhni opsione shumëngjyrëshe. Në vend që të zgjidhni ndonjë ngjyrë grimcash, provoni të kombinoni mbjellës me ngjyra të ndryshme për ndriçimin. Kjo do t'i japë një pamje të ndryshme hapësirës suaj. Megjithatë, në zgjedhjen e bimëve për këto mbjellëse, merrni parasysh madhësinë e tenxhere.   18. Ndriçimi i tokës buzë pishinës Shiritat LED janë një mundësi e shkëlqyer për ndriçimin e pishinës. Ju mund t'i përdorni ato për të përshkruar zonën e pishinës nga brenda ose jashtë. Por sigurohuni që ata të kenë një vlerësim më të lartë IP; IP98 është alternativa më e sigurt për të shkuar. Megjithatë, dritat e integruara plotësojnë më së miri dritën e shiritit LED. Ju mund të përdorni dritat e zhytura në vendet e ndenjjes pranë pishinës. Kur bëhet fjalë për ngjyrën, dritat blu i përshtaten më së miri buzë pishinës. Por ju mund të përdorni çdo lloj ngjyre që i përshtatet më shumë hapësirës suaj. Megjithatë, unë ju sugjeroj të shkoni për dritat RGB. Kjo do t'ju lejojë të personalizoni ngjyrën e pishinës tuaj sipas disponimit tuaj. Për më shumë ide për ndriçimin e pishinës, kontrolloni këtë- Ndriçimi i pishinës: Udhëzuesi përfundimtar . 19. Përdorni dritat e sensorit të lëvizjes  Dritat e sensorëve të lëvizjes janë një opsion i mirë për shtigjet e kopshtit. Avantazhi i përdorimit të këtyre dritave është se ato zbulojnë lëvizjen e objekteve të gjalla dhe i ndezin ose fikin ato. Kjo është një veçori e shkëlqyer për sigurinë dhe kursimin e faturave të energjisë elektrike. Megjithatë, fillimisht duhet të shpenzoni më shumë sepse këto ndriçime inteligjente të teknologjisë së lartë janë të shtrenjta. Këto drita mund t'i përdorni edhe në portën hyrëse të zonës tuaj ose në shkallët.  20. Efekti i ndriçimit të shkallëve të fshehura Shkallët e jashtme janë një mundësi tërheqëse ndriçimi për peizazhet komerciale dhe rezidenciale. Mund të ndriçoni shkallët, hapat, parmakët, etj. Dritat me shirita LED dhe ndriçimi i mbyllur janë opsionet më të njohura për ndriçimin e shkallëve. Ju mund të shkoni për ndriçim të zhytur në shkallët ose skajet e shkallëve. Sidoqoftë, ky lloj i vendosjes së dritës së integruar është mjaft i shtrenjtë. Në këtë rast, dritat me shirita LED janë një opsion më i mirë. Falë mbështetësve të tij ngjitës që bëjnë instalimi i ndriçimit të shkallëve super e lehtë. Ju mund të eksperimentoni me këto pajisje drite fleksibël për të sjellë një faktor wow në shkallët tuaja. Shikoni këtë artikull për më shumë ide - 16 Ide për ndriçimin e shkallëve me drita LED me shirita .  Konsideratë kur zgjidhni pajisje për ndriçimin e peizazhit  Dritat e peizazhit janë instaluar jashtë. Pra, natyrisht, ato merren me kushte të pafavorshme klimatike. Këto pajisje kanë nevojë për një strukturë më të fortë se ndriçimi i zakonshëm i brendshëm për t'i bërë ballë një mjedisi të tillë. Pra, më poshtë, unë kam renditur disa pika që duhet të keni parasysh kur zgjidhni dritat e peizazhit-  Color Temperatura Të dy temperaturat e ngjyrave të ftohta dhe të ngrohta janë të njohura për ndriçimin e peizazhit. Por meqenëse temperatura e ngjyrës së dritës ndikon shumë në ambientin, tregohuni të mençur gjatë zgjedhjes. Dritat e ngrohta me CCT të ulët janë zgjidhja më e mirë nëse dëshironi një ambient të qetë dhe komod. Zakonisht, resortet ose peizazhet e hoteleve kanë ndriçim të ngrohtë të peizazhit. Në të kundërt, në parqe do të gjeni ndriçim të këndshëm që i mban njerëzit energjikë dhe të motivuar për stërvitje. Nëse ende jeni të hutuar rreth zgjedhjes së CCT-së së duhur, lexoni këtë artikull- Si të zgjidhni temperaturën e ngjyrës së shiritit LED? IP Rating Vlerësimi IP është një faktor vendimtar për t'u marrë parasysh për ndriçimin e peizazhit. Një vlerësim më i lartë IP do të sigurojë që pajisja juaj të jetë e papërshkueshme nga pluhuri dhe uji. Ndriçimi i peizazhit jo vetëm përballet me stuhinë ose ujin e shiut; kur ujisni bimët e kopshtit, këto drita gjithashtu vijnë në kontakt të drejtpërdrejtë me ujin. Pra, nëse dritat tuaja nuk janë të mbyllura, uji do të hyjë në pajisje dhe do të dëmtojë llambën. Prandaj, duhet të kontrolloni vlerësimet e IP-së përpara se të blini ndonjë pajisje për zonën tuaj. Për të ditur më shumë rreth vlerësimit IP, kontrolloni këtë- Vlerësimi IP: Udhëzuesi përfundimtar . Vlerësimi IK Për të mbrojtur pajisjet tuaja të dritës nga ndikimi mekanik, gjithmonë merrni parasysh vlerësimet IK. IK do të thotë Mbrojtja nga Ndikimi. Këto vlerësime vlerësohen nga IK00 në IK10. Tani, pse është kjo e rëndësishme për ndriçimin e peizazhit? Për shembull, nëse keni instaluar një pajisje ndriçimi në oborrin e shtëpisë tuaj, çka nëse fëmija godet dritën me forcë me një top? Nëse drita ka një vlerësim më të ulët IK, ajo ka një rrezik më të lartë për t'u thyer. Për të shmangur këtë situatë, merrni parasysh shkallën e mbrojtjes që kërkon hapësira juaj dhe zgjidhni një pajisje në përputhje me rrethanat. Në këtë rast, ky udhëzues do t'ju ndihmojë - Vlerësimi i IK: Udhëzuesi përfundimtar . Karakteristikat e zgjuara Me avancimin e teknologjisë, përfshirja e veçorive inteligjente në drita po fiton popullaritet. Pra, pse mbetet prapa? Ju gjithashtu duhet të zbatoni ndriçimin inteligjent në peizazhet tuaja. Për shembull, mund të përdorni dritat e sensorit të lëvizjes ose pajisje të adresueshme, duke i dhënë hapësirës tuaj një atmosferë të teknologjisë së lartë. Kjo teknikë funksionon më së miri për ndriçimin komercial të peizazhit. Pasja e dritave inteligjente tërheq vëmendjen e vizitorëve dhe kështu rrit vlerën e biznesit tuaj. Për t'ju mbajtur të përditësuar me ndriçimin modern, kontrolloni këtë- 12 tendencat e ndriçimit të peizazhit LED që duhet të dini për vitin 2023 . Efikasitetin e Energjisë Dritat e peizazhit mbahen ndezur gjatë gjithë natës, ndaj duhet të keni kujdes për konsumin e tyre të energjisë. Pa dyshim, LED-et janë alternativa më e mirë për efikasitetin e energjisë. Përdor rreth 80% më pak energji sesa ndriçimi tradicional. Kështu, përdorimi i pajisjeve LED do të kursejë faturat tuaja të energjisë elektrike. Por a kanë të gjitha LED-të cilësi apo qëndrueshmëri të lartë? Jo, për t'u siguruar që po përdorni një pajisje me cilësi të mirë, është thelbësore të ndiqni një produkt origjinal nga një markë me reputacion. Shikoni këtë artikull për zgjidhjet më të mira të ndriçimit LED- Prodhuesit dhe furnizuesit kryesorë të dritave të shiritave LED në Kinë 2023 . Kostoja e përgjithshme Dritat e peizazhit janë mjaft të shtrenjta në krahasim me ndriçimet e tjera tradicionale të banesave. Pra, duhet të bëni një buxhet së pari përpara se të zgjidhni ndonjë të ardhme të lehtë. Mos harroni, çmimi i llambave ndryshon nga marka në markë. Por çmimi i përballueshëm nuk do të thotë domosdoshmërisht cilësi e dobët. Megjithatë, niveli i lumenit, vlerësimi IP dhe IK, voltazhi, materiali i llambës, etj., ndikojnë në çmimin e pajisjes. Për më tepër, nuk duhet të nënvlerësoni politikat e garancisë kur gjeni llamba të përballueshme.  Albumi fotografik