Search Results

Pse Aristoteli mendonte që Filozofia është qëllimi më i lartë i njeriut Monte Johnson Fjala Ergon në greqisht do të thotë “punë” ose “detyrë”, ose “produkt”, ose “funksion”. Termi përdoret kryesisht në kuptimin e artefakteve, ose aftësive. Kështu, “ergon”-i i një sharre është që të presë drurin. “Ergon”-i i një shtëpie është të të mbrojë nga moti i keq, apo hajdutët. “Ergon”-i i një arkitekti është të ndërtojë shtëpi. Një tjetër term i lidhur me këtë, është Aretê, që do të thotë ekselencë, ose virtyt. Ekselenca e një sharre është mprehtësia, përderisa funksioni i saj është të presë drurin. Ekselenca e një shtëpie është stabiliteti dhe siguria, përderisa funksioni i saj është mbrojtja. Ekselenca e një arkitekti është ndërtimi i shtëpive të mira. A kanë qeniet njerëzore një “ergon”, apo një “funksion”? Dhe nëse po, a kanë ata edhe një Aretê apo Ekselencë korresponduese? Aristoteli mendon që po, dhe argumentimi i tij na ndihmon që të mendojmë më qartë mbi qëllimin e jetës së njeriut. Por përpara se të diskutojmë mbi argumentin e ergonit, na duhet të diskutojmë disa supozime mbi natyrën e jetës. Aristoteli rendiste katër klasa të qenieve të gjalla. Bimët, kafshët, njerëzit dhe perënditë. Për një moment, do i lëmë mënjanë perënditë. Aristoteli i përcaktonte qeniet e gjalla në bazë të aftësive të tyre.  Bimët kanë aftësinë të rriten, të përdorin energji dhe të riprodhohen. Pra kur një bimë po rritet në mënyrën e duhur, duke shtyrë më thellë rrënjët e veta, nxjerrë gjethe dhe lule dhe prodhuar frute, ne themi që ajo është duke lulëzuar. Kopshtarët e dinë se çfarë është mirë dhe keq për bimët, domethënë çfarë gjërash ndihmojnë dhe çfarë gjërash dëmtojnë. Për bimët, nuk është çështje opinioni se çfarë është e mirë dhe çfarë e keqe për to, por është çështje faktesh shkencore. Bimë të ndryshme mund të kërkojnë lloje të ndryshme ushqyesish, apo sasi të ndryshme hije dhe uji, por për çdo bimë mund të themi që ka një ecuri bazuar në aktivitetet e lidhura me aftësitë e saj.  Kafshët janë pak a shumë si bimë të superfuqishme. Edhe ato kanë aftësinë të rriten, të përdorin ushqimin dhe të riprodhohen, këto gjëra janë njësoj të rëndësishme për kafshët, sa janë edhe për bimët, gjë që mund ta konfirmojnë veterinerët dhe zoologët, por kafshët kanë edhe aftësi të tjera, më të forta dhe më të lartësuara. Për shembull kafshët ndryshe nga bimët, mund të lëvizin nëpër hapësirë. Kafshët që nuk e bëjnë këtë, qoftë për shkak të defekteve fizike apo për shkak se janë futur në kafaz, mund të thuhet se nuk po ecin mirë. Për këtë arsye, aktivistët e të drejtave të kafshëve bëjnë fushata për më shumë hapësirë për to, apo për kafaze më të mëdhenj. Kjo sepse është e qartë që është më mirë për kafshët të ushtrojnë aftësinë e tyre për të lëvizur. Më e rëndësishmja, kafshët kanë aftësinë e perceptimit. Ato mund të ndjejnë të nxehtin dhe të ftohtin, të nuhasin, të shijojnë, të dëgjojnë dhe të shikojnë dhe disa prej tyre janë në gjendje të bëjnë të gjitha këto gjëra. Kafshët që nuk munden të shikojnë, edhe pse pjesëtarë të species së tyre janë normalisht të afta ta bëjnë këtë, mendohet që nuk po ecin aq mirë sa kushërinjtë e tyre që munden. Bashkë me aftësinë për të ndjerë, vjen dhe aftësia për të ndjerë dhimbje dhe kënaqësi, e si pasojë edhe oreksi apo kundërshtimi. Këto janë aftësi që lidhen me aftësinë e kafshëve për të lëvizur vetë, përderisa ato ndjekin gjëra për të cilat kanë uri dhe shmangin gjëra që mund të pengojnë aktivitetet e tyre të natyrshme.  Një kafshë mund të mos bëjë mirë nëse i mungojnë aftësitë e veta të ngjashme me bimët, apo më saktë aftësitë vegjetuese, por edhe nëse është në rregull me ato aftësi, nuk mund të thuhet se po lulëzon, nëse pengohet kur vjen puna tek lëvizja apo ndjesitë.  Për shembull, nëse një kafshë ndjen shumë dhimbje, apo nuk është në gjendje të shuajë urinë e saj, për shkak të lëndimeve në organet e lëvizjes, ajo kafshë mund të thuhet se nuk po bën mirë. Që një kafshë të lulëzojë, ajo duhet të jetë në gjendje të lëvizë dhe ta ndjejë botën në një mënyrë që prodhon për të kënaqësi ose të paktën, më shumë kënaqësi se sa dhimbje.  Tani të kalojmë tek njerëzit. Njerëzit janë kafshë. Kafshë me superfuqi. Por rrallëherë theksohet që ne jemi edhe bimë. Pra ne, ashtu si kafshët e tjera, kemi edhe aftësitë e bimëve, rritjen, ushqimin dhe riprodhimin, dhe ne na duhet që t’i ushtrojmë këto aftësi, nëse duam të jetojmë. Dhe ashtu si kafshët e tjera, ne kemi aftësinë të lëvizim dhe të shqisave e të ndjerit. Si kënaqësia e dhimbja, apo oreksi. E gjithë jeta është e lidhur thellë në këtë mënyrë. Por njerëzit kanë gjithashtu aftësi unike, që kafshët e tjera nuk i kanë. Më e rëndësishmja, aftësia për të arsyetuar dhe për të përdorur gjuhën.  Këto aftësi na mundësojnë të kultivojmë miqësi dhe marrëdhënie sociale. Të ndërtojmë dhe kontribuojmë për struktura politike, të planifikojmë për të ardhmen, të modifikojmë orekset dhe dëshirat tona, të edukojmë fëmijët tanë, të bëjmë muzikë dhe të zgjidhim ushtrime matematikore, e madje edhe të mendojmë për natyrën e universit apo qëllimin e jetës së njeriut. Nëse një njeri nuk i ka këto aftësi, atëherë i mungojnë gjëra të rëndësishme i asaj që do të thotë të jesh njeri. E nëse gjithashtu u mungojnë edhe aftësitë e kafshëve, atëherë i shohim si njerëz në gjendje vegjetuese.  Tani që kemi të qarta këto gjëra, mund të fillojmë të mendojmë se çfarë, sipas Aristotelit, është qëllimi apo ergoni, i qenies njerëzore? Ne nuk jemi bimë, ndaj aftësitë tona bimore për riprodhim, rritje dhe ushqim nuk mund të jenë qëllimet finale të jetës sonë. Po kështu, thjeshtë shqisat, oreksi dhe përmbushja e kënaqësive tona trupore nuk mund të jenë qëllimi i jetës sonë. Ajo që i bën lopët dhe derrat të lulëzojnë, nuk mund të jetë e njëjta që i bën njerëzit të lulëzojnë. Prandaj se themi aftësitë për të përdorur arsyen dhe gjuhën, janë ato që na përcaktojnë ne njerëzve. Prandaj Aristoteli e quante qenien njerëzore, si një kafshë që arsyeton, gjë e cila reflektohet në emrin modern për specien tonë: Homo Sapiens.  Pra, formimi i miqësive dhe marrëdhënieve sociale, kontrollimi i orekseve dhe emocioneve, kultivimi i virtyteve morale dhe intelektuale, dhe vëzhgimi i kozmosit dhe vendit tonë në të, janë aktivitetet që, për shkak se korrespondojnë me aftësitë tona më të larta dhe unike, i japin kuptim jetës së njeriut, dhe përbëjnë lulëzimin tonë si qenie të gjalla. Gjërat që janë të mira për ne burojnë prej këtyre. Në fakt, aktiviteti më i lartë i mundshëm për ne, ai që Aristoteli e quan prej perëndie, është filozofia. Ajo përfshin ushtrimin e pastër të arsyes dhe mendimit, ashtu siç perënditë angazhohen vazhdimisht në këto aktivitete, sipas Aristotelit. Dhe filozofia angazhohet në arsye dhe mendim jo vetëm për t’i shërbyer nevojave tona vegjetuese dhe kafshërore, por edhe për hir të të jetuarit të një jete humane. Për këtë arsye, Aristoteli mendonte se të merresh me filozofi është qëllimi final i ekzistencës njerëzore. Monte Johnson është profesor në Universitetin e Kalifornisë, San Diego/ AEON – Bota.al

“Zonja e Parë”, Trump falenderon bashkëshorten dhe familjen: Kanë bërë punë të jashtëzakonshme 06/11/2024 08:46 Donald Trump, në fjalimin e fitores, falenderoi bashkëshorten e tij, Melania Trump, për të cilën tha se ka bërë një punë në jashtëzakonshme gjatë fushatës zgjedhore. “Dua të falenderoj gruan time të bukur, Melania, Zonjën e Parë. Që ka librin nr.1 best seller në vend, ka bërë një punë të jashtëzakonshme, punon shumë fort të ndihmojë njerëz. Falenderoj familjen, fëmijët tanë të jashtëzakonshëm. Falenderoj babain që na mungon, mamanë e Melanias, ishte një grua e jashtëzakonshme “, u shpreh Trump. Donald Trump është tani është në prag të rikthimit të Shtëpisë së Bardhë dhe emërimit si presidenti i 47-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Shqiponjat në prag të zhdukjes, studiuesit: Pa to kafshët e ngordhura do të përhapin baktere, rrezikohet shpërthimi sëmundjeve “Shqiponjat janë drejt zhdukjes për shkak të shumë problemeve që lidhen me mjedisin”, kështu paralajmërojnë studiuesit në lidhje me këtë situatë. Afrika Sub-Sahariane është shtëpia e katër llojeve të shkabvea të rrezikuara në mënyrë kritike. Në Afrikën e Jugut, një organizatë jofitimprurës i ruajtjes dhe rehabilitimit, po punon për të mbrojtur këta zogj magjepsës. Muajin e kaluar, organizata zhvendosi një përzierje prej 160 shkabash të Kepit dhe Afrikës në Rezervën e Lojërave Private Shamëari në Kepin Lindor. Operacioni përfshiu mbi 50 njerëz, kompaninë logjistike DHL dhe ËeËild Africa, një OJQ e specializuar në rihapjen dhe zhvendosjen e kafshëve. Shumë nga zogjtë u rehabilituan nga qendra, produkt i programit të saj të mbarështimit. Masa vjen me shpresën për të plotësuar numrin e shkabave në natyrë dhe për të krijuar popullata të reja, duke reduktuar gjithashtu rrezikun që zogjtë të bien viktimë e sëmundjeve në mjedisin me densitet të lartë të qendrës. “Unë pata një mundësi të rrisja me dorë një shkabë që e kemi ende sot. Ai ishte 10 ditësh dhe më futej në duar dhe unë i kam duar mjaft të vogla. Pikërisht në atë moment kuptova se sa të brishtë dhe të keqkuptuar ishin speciet”, tha Kerri Wolter, themelues dhe drejtues i organizatës. Qendra është kujdesur për mbi 1600 shqiponja, që nga hapja e saj, të cilat përfshijnë rehabilitimin, mbarështimin dhe përhapjen. Për sa i përket përkufizimeve që shqiponjat janë shpendë të pistë, Wolter e dha një përgjigje, e cila tregon të kundërtën. “Shkaba janë të përpiktë për pastërtinë e tyre. Ata shpenzojnë orë të tëra duke pastruar pendët e tyre pasi ushqehen, sepse ato pendë duhet të jenë aq të thjeshta dhe të pastruara për fluturim. Ata nuk përplasen si zogjtë e tjerë, ata fluturojnë lart”, tha ai. CNN shkruan se sipas studiuesve, në një botë pa shkaba, kafshët e ngordhura natyrisht do të largoheshin më ngadalë nga mjedisi. Kjo do të rezultojë në një “akumulim të baktereve të dëmshme dhe patogjenëve të tjerë që mund të çojnë në shpërthime sëmundjesh në popullatat njerëzore dhe shtazore, veçanërisht në vendet me sisteme të dobëta heqjeje. Shqiponjat kanë një rol thelbësor në shumë ekosisteme, duke parandaluar transmetimin e sëmundjeve te kafshët e tjera përmes konsumimit të kufomave nga ana e tyre. Megjithatë, në vend që të mbrohet si një aleat në luftën kundër shpërthimit të sëmundjes, shkaba e gjen veten të gjuajtur dhe të keqtrajtuar në pjesë të Afrikës. Një studim i botuar në fillim të këtij viti mbi grabitqarët e savanës afrikane, të cilët përfshijnë shkaba, zbuloi se ka një rënie të dukshme të numrit të tyre. Disa persona në Afrikën e Jugut vrasin shkaba në mënyra të ndryshme, përfshirë atë të helmimit.

“Gjithmonë i pres me padurim festat”, Lopez: Ka qenë një vit intensiv për mua, dua të vazhdoj të sfidoj veten dhe të provoj gjëra të reja 07 Nëntor, 2024 09:41 Lopez 1 Madhësia e tekstit: Jennifer Lopez mezi po pret sezonin e festave pas një viti të vështirë dhe divorcin nga Ben Affleck. Në një intervistë për People, këngëtarja dhe aktorja 55-vjeçare ka folur për pritjen e saj për t’i kaluar pushimet me fëmijët dhe familjen e saj, të cilët do të vijnë për vizitë nga Bregu Lindor. War Thunder - Register now for free and play against over 75 Million real Players War Thunder Shooter Action MMO Crossout Sponsored Links “Ka qenë një vit mjaft intensiv për mua dhe mezi pres të kaloj kohë me fëmijët dhe familjen time ”, tha ajo, duke shpjeguar se pushimet kanë qenë të veçanta që kur ishte fëmijë. “Gjithmonë i pres me padurim këto momente kur mund të jem me motrat e mia, të pushoj dhe të krijoj kujtime të reja”. Lopez ka dy fëmijë, 16-vjeçarin Max dhe Em, nga martesa e saj me Marc Anthony. Siç e përshkruan ajo, pushimet janë periudha kur ajo ngadalëson ritmin e përditshmërisë dhe kalon më shumë kohë me të dashurit e saj. “Ne nuk mund të takohemi gjatë gjithë vitit, kështu që atëherë mund të flasim për atë që të gjithë po bëjnë dhe si është jeta e tyre,” tha ajo. “Është vetëm një moment i bukur, po e shijoj shumë”. “Unë jam një nga ata njerëz që me të vërtetë përpiqem të krijoj një mjedis përrallor për fëmijët e mi me të gjitha këto elemente,” shpjegoi ajo. Siç tha më pas, Lopez shpreson për “një lidhje më të thellë me veten dhe me Zotin”, duke shpresuar ta arrijë këtë duke u siguruar që ajo të “ripërtërihet” në mënyrë që të jetë “më e mirë për të gjithë ata rreth saj”. Pas anulimit të turneut të saj “This Is Me… Live” në maj për t’u fokusuar në jetën e saj personale, ajo zbuloi se synon “të eksplorojë në mënyrë krijuese kufijtë e saj, pavarësisht nëse kjo do të thotë aktrim, muzikë, prodhim apo zgjerim nga JLo Beauty”. “Dua të vazhdoj të sfidoj veten për të evoluar dhe provuar gjëra të reja, duke qëndruar gjithmonë besnike ndaj asaj që jam dhe asaj që dua ”, shtoi ajo. (BalkanWeb)

William Shakespeare U lind më 23 prill 1564 Stratford Vdiq më 23 prill 1616 Stratford-upon-Avon, Warwickshire, Angli Gjinitë letrare Dramë William Shakespeare (shqiptimi: Uiljëm Sheikspië, në letërsinë shqipe i njohur si Uiliam Shekspir) ishte një dramaturg anglez që lindi më 23 prill 1564 në Stratford mbi Avon dhe vdiq më 23 prill 1616 në po të njëjtin qytet. Uilliam Shekspir e ngriti artin poetik në majat më të larta. Kur flitet për të shumë pak autor i qëndrojnë përkrah dhe asnjë përsipër. Studimet, analizat dhe komentet rreth tij janë të panumërta, por përfundimi është i njejtë: vepra shekspirane është e admirueshme si tërësi dhe në të tërë përbërësit e veçantë. Vepra e tij së bashku me Biblën dhe Deklaratën e të Drejtave të Njeriut janë shtyllat në të cilat ngritet identiteti i Evropës historike. Shekspiri konsiderohet si shkrimtari më i shkëlqyer i gjuhës angleze, në mënyrë absolute, një ndër shkrimtarët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Njeri nder shkrimtarët me te famshem ne bote. Ai ka qenë komediograf, dramaturg, por edhe aktor. Ai jo vetëm që shkroi disa tragjedi të jashtëzakonshme të cilat hynë në historinë e letërsisë botërore, por edhe shumë komedi dëfryese që nuk u shfaqen kurrë nëpër skenat angleze. Biografia Ishte i biri i një tregtari jo fort të pasur dhe lindi në familje me shumë fëmijë në Stratford-mbi-Ejvën, me 23 prill 1564. Uiliami ishte fëmija i tretë i John dhe Mary Shakespeare. Nga tetë fëmijët e tyre mbijetuan katër, dy prej të cilëve u bënë aktorë: Uiliami dhe vëllai i tij më i vogël Edmund i lindur më 1580, i cili shkoi me të në Londër. Dihet se studioi në shkollën e vendlindjës, ku u njoh me mjeshtrat greqishtfolës dhe latinë, por nuk dihet se deri në cilin vit e vazhdoi shkollimin aty. Pengesë për vazhdimin e studimeve padyshim ishte martesa në moshë të re kur ishte vetëm 18 vjeç me Ana Hethuejn, që ishte disa vite më e madhe se ai. Me të shoqen kishte 3 fëmijë: një djalë me emrin Hamnet i cili vdiq në moshën 11 vjeçare duke i lënë prindërit shumë të pikëlluar dhe dy vajza Suzana dhe Judita të cilat Shekspiri i donte shumë. 4 vite pas martesës u largua përfundimisht nga vendlindja dhe u vendos në Londër. Për vitet e para të qëndrimit të tij në Londër nuk ka dokumentime të sakta. Por në vitin 1592 del se emri i tij njihej në Londër, si autor dramatik dhe aktorë. Vepra e tij e parë drama historike, Henriku VI u shfaq po në këtë vit. Shekspiri përparoi shpejt në mjedisin londinez falë mbështetjes së kontit Sauthemton. Më 1597 bashkëthemeloi teatrin “Globus” ku do të ishte dhe aktorë e ku do të luheshin pjesët e tij më të mëdha. Londra ishte e mbushur me teatro por më i suksesshmi dhe me namin më të madh ishte teatri “Globus”. Deri në vitin 1612 kur ai u largua nga Londra për t’u tërhequr në Straford, për studiuesit jeta e tij do të jetë e barabartë me veprimtarinë skenike. Më 1616 ai përpiloi testamentin e tij dhe vdiq pas një muaji, u varros në vendlindje. Teatri Elizabetian Veprimtaria dramatike e Shekspirit u zhvillua në kuadër të teatrit elizabetian dhe ka si kuadër historik mbretërimin e Elizabetës I (1558 – 1603). Kjo epokë njihet dhe si epoka e artë e teatrit anglez. Përkrah teatrit klasik, ky teatër përbën dukurinë më të rëndësishme e më të mrekullueshme për teatrin botëror në përgjithësi. Në këtë periudhë lëvrohen të gjitha llojet e dramatikës me të njejtin sukses madje pasurohen me elemente të reja. Por kulmin e arrin tragjedia, e cila i paraqet heronjët para konfliktesh e dilemash të skajshme, prej të cilave dilet me vullnet e forcë shpirtërore të paepur ose dalja nuk ekziston fare. Teatri Shekspirian Gjatë krijimtarisë së tij, Shekspiri realizoi 37 vepra për teatrin, nga të cilat 13 tragjedi, 10 drama historike dhe 14 komedi. Pjesa tjetër e krijimtarisë përfshinë 154 sonete që mbahen si realizimi poetik më i çmueshëm i gjithë kësaj periudhe dhe 2 poema të gjata. Periudhat kryesore Prodhimi dramatik i Shekspirit njeh katër periudha kryesore: Periudha e rinisë: mbizotërojnë dramat historike dhe komeditë. Titujt më të njohur janë: „Ëndrra e një nate vere” dhe „Romeo dhe Zhuljeta“. Periudha e pjekurisë: mbahet si periudha e komedive të mëdha të tilla si: ”Shumë zhurmë për asgjë” dhe “Nata e dymbëdhjetë”. Periudha e pesimizmit: gjatë kësaj periudhe shkroi disa nga tragjeditë më të mëdha që janë kurora më e çmuar e teatrit shekspirian. Titujt më të njohur janë: “Hamlet”,“Makbeth” dhe “Otello”. Periudha e pajtimit: është periudha e fundit kur dramaturgu i madh i tërhequr në vendlindje, shkruan pjesët e njohura si tragjikomedi. Aftësia e tij qëndronte në të hedhurit e rrëfimit përtej, për të përshkruar kështu pamjet e brendshme dhe të thella të natyrës njerëzore. Mendohet se pjesën më të madhe të veprave të tij t’i ketë shkruar midis viteve 1585 1611, edhe pse kronologjia e veprave që i atribuohen atij nuk njihen me saktësi, duke shkaktuar kështu mangësi në lidhje me hartimin e një biografie të thellë dhe të plotë për këtë figurë madhështore të letërsisë. Vepra të shquara Hamleti, Romeo e Zhuljeta, Henriku IV, Makbeth, Shumë zhurmë për asgjë, Nata e dymbëdhjetë, Mundimet e kota të dashurisë, Othello, Antoni e Kleopatra, Simberlini, Përralla dimërore, Stuhia, Mbreti Lir, Jul Cezari Kuriozitete Shekspiri përdori rreth 20 mijë unitete gjuhësore ndërkohë që fjalori aktiv i njeriut të epokës nuk përmbante më shumë se 1500 fjalë. Kishte një gjuhë jashtëzakonisht te gjallë dhe të pasur. Përdorte neologjizmat, lojërat e fjalëve dhe fjalë me shumë kuptime. Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë William Shakespeare

Vilma Proko Qendra e Studimeve dhe Publikimeve per Arbèreshèt. RRUGËTIMI I NJË MISIONARI: ATË ANTONIO BELLUSCI - MODEL PËRKUSHTIMI PËR ARBËRORËT DHE ARBËRINË Arbëria e Arbëreshëve ngjason me një grua, e cila mban veshur një fustan të sajuar nga fijet e mitit e të historisë, të stolisur me perla “të gjakut të shprishur”, të zbukuruar me lule të egra, ku dielli dimëror derdh pikëza të arta. Flladi i kujtimeve vjen si një serenatë me motivin e Moresë dhe koha vijon të lërë gjurmët e saj. Arbëreshit i veshën tipare greke, por në ofshamën e zërit të lodhur rrëfehet historia e tij e largët, e lashtë, ku shpirti mbledh në amforën e vet antike arbëreshët madhështorë. Një “stoli tinëzake” është asimilimi i tyre; një piton, që po i tkurr, duke i shndërruar ata në një fragment jo më të madh se një pullë poste, por të mos harrojmë: janë ende 50 kartolina, plot 50 puzzle-a gjigantë arbërorë në tokën italiane. Atë Antonio Belushi (Bellusci) një nga Patriarkët e fundit të mëdhenj të Botës Arbëreshe ka qenë dhe mbetet jo thjesht një udhëheqës shpirtëror për Arbëreshët në Itali e gjetkë, por edhe për Arvanitasit në Greqi, për të cilët la pas të dhëna thelbësore. Ishte një dijetar, kërkues e studiues me zemër e shpirt të madh! Si prift famullitar, mësues, shkrimtar, publicist, etnolog, gazetar dhe historian prej më shumë se gjysmë shekulli, me urtësi, pasion dhe përkushtim, punoi për njohjen, ruajtjen dhe zhvillimin e kulturës, historisë, gjuhës dhe zakoneve të popullit arbëror dhe u shqua për veprimtarinë e paepur në përçimin dhe forcimin e identitetit kombëtar shqiptar. Plot kontribute të jashtëzakonshme si rrallëkush, do ta cilësonte prof. Kristaq Jorgo në statusin e tij në face book (20 qershor 2024), me rastin e vajtjes në amshim të Tij. Në shtatorin e 2021-shit, gjatë një seance të Kuvendit të Parë të Studimeve Arbëreshe, organizuar nga Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), citoj studiuesin Jorgo: “...përshëndeti Kuvendin nga larg i ndrituri Papas Belushi shoqëruar nga e motra, znj. Rina. Transkriptova fillimin e fundin e asaj përshëndetjeje të mrekullueshme që nisi e u mbyll me këngë e ngjalli emocione të rralla si dhe fjalët e mirënjohjes që iu shpreha Papas Belushit dhe së Motrës në emrin e pjesëmarrësve. ---------- Papas Antonio Belushi: Faleminderit të gjithëve juve, vëllezër të dashur! Ju kam në zëmrë e ju falënderoj shumë-shumë për këtë nderim të madh që më jipni sot. Fatkeqësisht nuk pata mundësi të vij në Tiranë. Po këtu, te shpia ime, bashkë me motrën time fillomi kështu këtë bisedë me ju: Është kënga e mërgimtarëve të Diasporës që një prift, Pietro Kamodeka nga Kastërneçi më 1890 bëri për ne Arbëreshët, për ne Arbëreshët: “Me vërté të mirat tona, Na i kemi te Korona. Ësht’ një vend e mirë me ne, Moj e bukura More. Dhe unë pjas me lot në sí Oj Arbresh, oj Arbëri.” Kjo këngë vë kështu përpara sívet vendet tanë, varrezat e Atërve tanë të paharruar, atje në tokën e Moresë... ...................... ..................... Na jemi gjallë! Ju përshëndesim e ju urojmë shëndet të gjithëve dhe me motrën time ju lshomë (ndahemi prej jush – K.J.) me një këngë: Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Bashkë me ne. Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Eja mblidhuni këtu, këtu, këtu, Bashkë me ne... Rroftë Shqipëria e Zëmrës! Për shumë vjet! Mirupafshim! Mirupafshim! Shumë të mira! [Duartrokitje] Ndoshta fjala e fundit publike e Tij, apo amaneti i Tij drejtuar Botës Shqiptare”. Atë Antonio Belushi do të kujtohet si një atdhetar i madh, i cili, edhe pse i lindur më 15 shtator të vitit 1934 në një vend të bukur rrëzë Malit Pulin, në Frasnitë (Frascineto) të Kozencës dhe i rritur në Kalabri, me gjuhën e bukur shqipe, të përzier edhe me variantin e vjetër të saj, arbërishten, dha njoftime për historinë e fatit të kombit të ndarë, me theks te arvanitasit. Kreu studimet për filozofi dhe teologji në Universitetin Pontifik Gregorian të Romës më 1962 dhe shërbeu si famullitar në fshatrat arbëreshe të Shën Kostandinit në vitet 1965–1973 dhe Fallkunarë (Falconara Albanese) në vitet 1973–1979, duke rikthyer nga riti latin në ritin bizantin Kishën e Arbëreshëve në Fallkunarë. Prej vitit 1979 deri në vitin 2000 shërbeu si famullitar në kishat arbëreshe të Kozencës dhe prej vitit 2000 në Kastrovilari. Krahas angazhimit baritor, Atë Belushi u përkushtua gjatë gjithë jetës për mbrojtjen, promovimin dhe vlerësimin e trashëgimisë arbëreshe. Duket se dëshira e Tij më e madhe ishte të rilidhte Arbëreshët e shpërndarë nëpër botë. Autor i 25 veprave shkencore mbi kulturën, etnografinë e historinë arbëreshe, ndët të cilët: “Këngë fetare arbëreshe” (“Canti sacri tradicionali albanesi”) 1971; “Magjia, mite dhe besime popullore” (“Magia, miti e credenze popolari”) 1983; “Fjalor Frazeologjik i Arbëreshëvet në Itali dhe Arbërorëve në Greqi” (“Dizionario fraseologico degli Albanesi d’Italia e di Grecia”) 1989; “Blegtoria e Frasnitës në tekstet origjinale arbëreshe” (“La Pastorizia a Frascineto nei testi originali arbëreshë” (“La pastorizia: - Ricerca etnografia tra gli albanesi di Frascineto”, 1991; “Arbërorët-Arvanitë” (“Gli Arbërori-Arvaniti–Un popolo invisibile–Ricerche etnografiche nell’Ellade (1965-2000), 2004; “Kërkime dhe studime ndër arbërorët e Helladhës”, 1994, 2005; “Antologji arbëreshe” (Prozë dhe poezi gojore/Tekste në të folmet arbëreshe), 2009 etj. Ndët të tjera tek “Antologji arbëreshe” spikat kënga popullore, që nga ninullat e deri te ato të martesës, ku nuk mungojnë zakone e besime popullore, përrallëza për shpendët tregime e të ngjashme të katundeve të Kalabrisë. Interesi i hershëm i Papas Belushit për punë kërkimore në terren vihet re qysh nga vitet e shënimit kur janë mbledhur këto vlera etno-folklorike dhe katundet ku janë regjistruar. Në bibliotekën e QSPA-së gjenden një numër i konsiderueshëm i librave të Atë Belushit si edhe dhe botime për të, dhuruar nga biblioteka e tij personale. Atë Belushi qe nismëtar e luftëtar i betejave që kanë shenjuar një hulli të fortë: ruajtjen e vlerës unike të trashëgimisë arbëreshe. Në vitet 1966–1970 themeloi dhe drejtoi revistën e parë arbëreshe në krahinën e Bazilikatës “Vatra jonë” (“Il nostro focolare”), që nga prilli i 1980-ës themelues i revistës periodike “Lidhja” (L’Unione)-organ gjashtëmujor informativ, kulturor e shoqëror i qytetit të Kozencës dhe drejtues i saj. Me 4 vëllimet (Nr. 1, 1980 – nr. 20, 1988; nr. 21, 1989–nr. 36, 1996; nr. 36, 1998–nr. 54, 2005 dhe nr. 56, 2066–nr. 60, 2009) revista përbën një pasuri kulturore me vlerë të përhershme për gjithë Arbërinë, për Diasporën, për Shqipërinë, për Kosovën dhe për vëllezërit arbërorë-arvanitë në Elladhë. Në faqet e saj gjen informacione për të gjitha udhëtimet dhe reportazhet shqip të Papas Belushit me takimet dhe bisedat e tij me personalitetet më të shquar shqiptarë në botë. Në këtë vështrim kjo revistë shërben si një arkiv historiko-kulturor-etnografik e gjuhësor për t’u hulumtuar. Belushi është autor i artikujve e shkrimeve me tematikë të gjerë edhe në periodikë të ndryshëm: “Zgjimi”, “Katundi Ynë”, “Studime filologjike”, “Përparimi” etj. Si mik, sivëlla e bashkëveprimtar i Ernest Koliqit kontribuoi edhe në pasurimin e përmbajtjes së “Shêjzave” me materiale arbëreshe. Që nga viti 1962 ka kryer udhëtime, studime dhe kërkime etnografike në vende të ndryshme dhe ka marrë pjesë në veprimtari shkencore në kuvende, kongrese në Itali, Shqipëri, Kosovë, Itali, SHBA e Australi. I vetmi pjesëmarrës arbëresh në Kuvendin I të Studimeve Ilire që u mbajt në Tiranë më 15–20 shtator 1972, (edhe pse u ndalua të hynte në Shqipëri me avion, udhëton me traget për në Tivar e prej andej hyn në kufirin shqiptar përmes Hanit të Hotit). Arkivi i Tij përmban me dhjetëra kaseta të incizuara tek Arvanitasit, që parapëlqente t’i quante Arbërorët e Greqisë, dhe rreth 2500 foto gjatë hulumtimeve në terren për pothuaj 40 vjet tek Arvanitasit e Greqisë. Është autor i listës së 920 fshatrave arvanitase (arbërore) me toponimet e tyre origjinale, ku janë regjistruar dhe incizuar më tepër se 3000 persona. Bashkëpunoi me Aristidh Kola (Kollja), Vangjel Ljapis, Jorgo Mihas Marougas e shumë arvanitas të tjerë që u përpoqën për ruajtjen e identitetit të tyre arbëror. Për kontributin e Belushit në mbledhjen e lëndës etno-kuturore ndër Arvanitas A. Kola do të shprehej: “Për studiuesin shkencor të ardhen, materiali që ka “fotografuar”, Papas Ndoni (siç e thërrisnin) do të jetë burim me vlerë të madhe studimi. Kërkuesi i ardhem do të mund të ndiekë zhvillimin e folklorit Arvanit për një kohë të gljat, ato të mund të benjë krahasime dhe referime, tuke ditur se nuk është bënë asnjë gjë e gënjeshtert, asnjë perpunim, asnjë ndërhyrje nga mbledhesi në këtë material”. Si mbrojtës i Çështjes së Kosovës qe i pari që në vitin 1989 hodhi idenë e Kosovës Republikë. Në vitet 1998–1999 e konsideroi luftën ndaj Kosovës "gjenocid" dhe i dedikoi kësaj tragjedie ndaj popullit kosovar (po këtë vit) artikuj dhe kopertinën e revistës “Lidhja”. Në vitin 1961 Atë Belushi themeloi Bibliotekën Arbëreshe Ndërkombëtare "Antonio Bellusci" që tani numëron mbi 10.000 tituj. Në vitin 1980 ngriti Qendrën e Studimeve Albanologjike dhe Kulturës Arbëreshe “Gjergj K. Skenderbeg” (Centro Studi Albanologici e Cultura Arbëreshe), duke qenë edhe drejtor i përgjithshëm i saj deri në fund të jetës. Në vitin 1994 çeli shkollën e parë për fëmijët shqiptarë në Diasporë pranë bibliotekës së tij të veçantë që të sjell më tepër ndër mend arkivat e pasura e të njohura, se sa një bibliotekë të thjeshtë ku mahnitesh me arkivimin e shtypit shqiptar gjithandej globit me aq saktësi e respekt dhe pa asnjë përjashtim. Në raftet e saj, mbushur plot e përplot me libra qëndron në vendin e merituar e me hijeshi busti i Skënderbeut. Atë Belushi kishte shumë miq e dashamirë intelektualë, burrështetash, studiues e krijues nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe nga vende tjera të hapësirave shqiptare. Shtëpia e tij me kohë ishte bërë qendër “pelegrinazhi” për të gjithë ata që e vizitonin Kalabrinë e Sicilinë. Ndërkaq, në kasetat e incizuara rrëfen vështirësitë e pengesat që kish hasur nga autoritetet greke, me rastin e vizitave të vëllezërve shqiptarë, për qëllime studimore në hapësirat e shtrira që nga Morea deri në kufirin verior të Çamërisë. Në shenjë mirënjohjeje për të gjithë veprimtarinë e tij për ruajtjen e identitetit arbëresh është nderuar nga komuna e Çiftit me titullin “Kalorës i Skënderbeut” (“Cavaliere di Skanderbeg”). Ndërkaq, për kontributet e dhëna në përhapjen, njohjen, studimin, ruajtjen dhe pasurimin e historisë, gjuhës, zakoneve dhe kulturës së rrallë arbëreshe, si dhe asaj arvanitase ka marrë vlerësime të larta e të merituara nga Presidenca e Republikës së Shqipërisë: Medaljen "Naim Frashëri" dhe Dekoratën e Lartë “Nënë Tereza”; Medaljen "Lidhja e Prizrenit" nga ish Presidenti i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova; "Medalja Presidenciale" nga Presidentja e Republikës së Kosovës, prof. Vjosa Osmani. Më 15 maj 1995 Akademia e Shkencave e Shqipërisë e ka vlerësuar me titulin e nderit “Doctor honoris causa” për veprën Kërkime dhe Studime ndër Arbërorët e Elladhës (Ricerche e Studi tra gli Arberori dell’Ellade) me motivacionin: “Për ndihmesën e veçantë që ka sjellë me mbledhjen, sistemimin dhe botimin e etnologjisë dhe folklorit të arbëreshëve të Italisë dhe arbërorëve të Greqisë”. 2. Kanë kaluar plot katër vjet që kur Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), botoi veprën “Rrugëtim në ngulimet arbëreshe”, (50 kartolina gjigante arbërore në tokën italiane) e Papas Antonio Belushit, në bashkëautorësi me znj. Ornela Radovicka. Me 452 faqe, të ndara në dhjetë kapituj, kjo vepër mbulon të gjithë tematikën që lidhet me historinë, jetën dhe të ardhmen e komunitetit arbëresh të Italisë, duke qenë një pasqyrë e përgjithshme për të njohur tërësinë, por njëkohësisht për t’u thelluar në interesa të veçanta, si: prejardhja e emrit, historia e ngulimeve të para, ndarja midis legjendave dhe fakteve, mozaiku i dialekteve, veçorive etnografike, personaliteteve historike e kulturore, vendbanimeve, por edhe problematikave aktuale të mbijetesës e ruajtjes së identitetit etnik e kulturor. Ngulimet arbëreshe të shkëputura prej shekujsh nga trungu mëmë, të vendosura dhe të shtrira në disa rajone të Italisë, janë histori dhe realitet i prekshëm. Atë Belushi, si një personalitet i vërtetë i komunitetit të vet, me këtë studim në të shkuarën, duke u ndalur në mundimet dramatike e plot kthesa, por dhe në arritjet më të ndritura deri më sot, synon vazhdimësinë: që në këto ngulime edhe më tej duhet të jetohet arbërisht, të flitet arbërisht, të mendohet arbërisht. Duke u ndalur te secili ngulim të dy autorët veçojnë karakteristikat e mjedisit, tipare të klimës, të bimëve, të drurëve monumente të natyrës, të malit, të pjellshmërisë së tokave, të rrjedhave të lumenjve, të krojeve – të poetizuar nga folklori e poetët - kroje dikur me ujin aq të nevojshëm për jetën e përditshme. Kjo i ka dhënë librit ngjyrë e njomësi, për kundër një përshkrimi të thatë e të rrafshët. Si klerik Belushi qëndron te kishat, te roli i tyre, te historia e ndërtimit, te arkitektura, te dekorimi, e për faktin se kisha e ritit bizantin ka rolin e saj të madh në mbrojtje të identitetit arbëresh, ndërsa ngulimet që e humbën këtë rit të origjinës dhe morën atë latin, me kohë e kanë humbur gjuhën e të parëve. Vëmendjen e tij, si vizatues i apasionuar dhe krenar i vetëdijes arbëreshe, e tërheqin gojëdhana, legjenda deri anekdota që lidhen me tipare të veçanta kulturore të ngulimeve. Kostumi i gruas arbëreshe, endja e pëlhurave, e qilimave, ndryshimi në ngjyra dhe në prerje nga një krahinë në tjetrën trajtohen me hollësi. E plotësojnë përshkrimin dhe të dhënat mbi ritet e dasmës, të vdekjes, të lindjes së fëmijëve, festat, vallet, gatimet. Shtëpia dhe “gjitonia”, lagjia janë në qendër të vëzhgimeve për çdo ngulim, se janë tipare aq dalluese arbëreshe në krahasim me fshatrat e vendasve italianë. Libri është pasuruar edhe me aspekte të jetës shoqërore. Arbëreshi e filloi me shtëpitë e bëra me baltë e kashtë dhe krijoi qyteza që jetojnë edhe sot. Arbëreshët ndërtuan kolegje që prodhuan mësimdhënës në nivel dijetari, klerikë të lartë, peshkopë. Studimet në shkollat më të mira italiane nxorrën ushtarakë, poetë, mendimtarë, politikanë e revolucionarë. Garibaldinët arbëreshë u bënë dhe ministra. Një tjetër aspekt në libër është mënyra se si u arrit krijimi i identitetit arbëresh nga zbrazëtia, pa një ndihmë nga shteti amë që atëherë nuk egzistonte. Dihet që për shkak të ritit në fillim ata i quanin grekë. Dijetarët arbëreshë, ndryshe nga Arvanitasit në Greqi që e humbën vetëdijen e origjinës, e pajisën me mendim qenien e tyre ndryshe nga Grekët dhe Italianët. Në fillim u mbështetën te gjuha, gjaku, besimi i ritit ortodoks, te historia, mitet, këngët e baladat mbi Skënderbeun. Kjo lëvizje e një vetëdijeje si Arbëreshë çoi dhe te kërkimi i origjinës pellazgjike, te Moti i Madh, te Skënderbeu, te shkrimi i gjuhës arbëreshe, mbledhja e botimi i folklorit, te trajtesat shkencore dhe në të tjera ide që u morën dhe nga Rilindja Shqiptare. Një galeri e tërë personalitetesh arbëreshe hasen në libër pas të dhënave mbi historinë e çdo vendbanimi. Edhe pse një punë e mundimshme, autori ia ka dalë që të vizatojë në mënyrë sintetizuese shumë portrete ushtarakësh, klerikësh, poetësh, publicistësh dhe mendimtarësh arbëreshë, ku ndër të cilët disa përshkruhen me një material të ri dhe vizatime nga këndvështrime të panjohura në literaturën tonë, e madje me rëndësi për gjithë historinë dhe kulturën shqiptare. Libri është i mbështetur mbi një material të pasur bibliografik, rezultat i një pune të gjatë kërkimore dhe hulumtuese. Ky libër përbën një thesar të trashëgimisë arbëreshe dhe, siç përmend prof. Sadik Bejko në recensionin dërguar në QSPA para botimit, ...libri ka vlerën e një monografie mbi atë që mund ta quajmë Botë Arbëreshe e më tepër se një histori, është një hetim i imët mbi ato dukuri që e bëjnë të veçantë atë që mund ta quajmë qytetërim arbëresh.....dhe përmbledh shumë lëndë mbi trashëgiminë arbëreshe, me vlera të mëdha njohëse, ......libër që herë-herë bëhet tërheqës dhe për stilin e rrjedhshëm e plot ngjyrim. Libri “Rrugëtim në ngulimet arbëreshe” (50 kartolina gjigante arbërore në tokën italiane) shërben si një enciklopedi e mirëfilltë e Botës Arbëreshe, duke qenë në të njëjtën kohë një studim i thelluar, një vademekum i dukurive të asaj bote, sa edhe një guidë për të gjithë ata që duan të vizitojnë virtualisht, apo fizikisht katundet arbëreshe. Në të jepen metodologji dhe mënyra të ndryshme të trajtimit të çështjeve të veçanta. Në Kreun e parë, përmes katër nënkrerëve (f. 21-40): Prejardhja dhe shteti i Arbërit, Gjuha që flet arbëreshi dhe fillesat e shkrimit shqip, Arbëreshët dhe vendbanimet e tyre në Itali dhe Figura e Dhimitër Reresit (Demetrius Reres) ndeshemi me një përmbledhje të fakteve dhe opinioneve, pa analizë, anësi, apo pretendime shkencore, mbi lidhjen e emrit arbër me principatën e hershme mesjetare të Arbërit dhe me shfaqjen e parë historike të Arbërve dhe të gjuhës së tyre në dokumentet e shek. XI-XV, po aq sa edhe me vërtetësinë e ngulimeve të para të lidhura me emrin e D. Reres. Kreu II me tri nënkrerë: Dukuria e mercenarizmit të Shqiptarëve, Kultura anzhuine në Shqipëri dhe Emigrimet e Shqiptarëve në Itali (f. 41-65), përbën në fakt hyrjen në temën e vërtetë të historisë së Arbëreshëve, shumë pak të njohur nga lexuesi shqiptar, që e zhvendos zakonisht emigracionin arbëresh pas vdekjes së Skënderbeut. Duke sintetizuar dhe sistemuar studime të ndryshme, autorët kanë dhënë për herë të parë një kronologji dhe dinamikë të atij emigracioni, në tetë valë që kanë filluar shumë kohë para epokës së Skënderbeut, për të vazhduar edhe disa shekuj pas vdekjes së tij, me motive dhe nga territore të ndryshme. Kreu III, përmes pesë nënkrerëve në faqet 67-94, Arbëreshët dhe trashëgimia e tyre kulturore, Arkitektura dhe urbanistika rrethore e katundeve arbëreshe, Trashëgimia shpirtërore arbëreshe, Kisha ilire dhe Kostandinopoja dhe Arbëreshët identitet që ngjall admirim trajton trashëgiminë kulturore materiale dhe shpirtërore të Arbëreshëve, që jetojnë sot në 50 vendbanime të Italisë, me një popullsi prej rreth 100.000 banorësh. Në një përshkrim po aq të shpejtë, sa edhe inciziv, paraqiten format tipike të vendbanimeve, gjitonia, besa, kostumet, gjuha dhe riti bizantin si elemente të krijimit të kohezionit etnik dhe kulturor të Arbëreshëve. Kreu IV Ngulimet arbëreshe në Kalabri përbën një guidë që na përcjell në të gjitha vendbanimet arbëreshe të Kalabrisë përmes tri nënkrerëve: Ngulimet në rajonin e Kozencës (f. 95-295), Ngulimet në rajonin e Katanxaros (f. 295-311) dhe Ngulimet arbëreshe në rajonin e Krotones (f. 312-322), e fillon pikërisht nga qendra kulturore dhe historike e tyre, Shën Mitri (San Demetrio Corone), që është edhe modeli i përshkrimit të një katundi arbëresh me historinë e themelimit, formën urbanistike, ritet, monumentet, si dhe me listën e gjatë të personaliteteve kulturore, fetare e politike, që ka nxjerrë gjatë shekujve. Pas Maqit (Macchia Albanese), vendlindja e poetit të shquar De Rada, autorët i japin një vend të veçantë Frasnitës (Frascineto), vendlindjes së vetë Atë Belushit, me arkitekturën e fshatit, historinë e tij e Bibliotekën, si një nga vlerat më të çmuara të Arbërisë kalabreze. Një vend të veçantë ka zënë edhe Shën Benedhiti (San Benedetto Ullano), për rolin që luajti Kolegji Korsini (1732) dhe figurat e shquara të familjes Rodota, apo heroi i luftës për bashkimin e Italisë, Agesilao Milani nga kjo komunë, dhe natyrisht Ungra (Lungro) për rolin e veçantë si seli e kryepeshkopit të Arbërisë dhe qendër shpirtërore e Arbëreshëve të Kalabrisë, por edhe Spixana (Spezzano Albanese), si venbanimi më i madh i Arbëreshëve të Kalabrisë. Vijon përshkrimi i vendbanimeve arbëreshe të Italisë kontinentale në përputhje me kriterin gjeografik me Kreun V, Ngulimet arbëreshe në Bazilikatë (f. 323-335); Kreun VI, Ngulimet arbëreshe në Kampanjë (f. 337-350); Kreun VII, Ngulimet arbëreshe në Molize (f. 351-364) dhe Kreun VIII, Ngulimet arbëreshe në Pulje (f. 365-374). Një kapitull të veçantë për ngulimet arbëreshe të Sicilisë përbën Kreu IX: Sicilia (f. 375-427). Pas një historiku të shkurtër për kohën dhe truallet ku u vendosën Arbëreshët në shek. XV-XVI, vendin kryesor e zë aty Hora e Arbëreshëvet (Piana Degli Albanesi), e njohur si Piana dei Greci më parë, me përshkrimin e vendbanimve, toponimisë, riteve dhe figurave të shquara të asaj treve. Përshkrimi i vendbanimeve arbëreshe në Itali mbyllet me Kreun X (f. 429-437): Gjurmët arbëreshe në Venecia, që i kushtohet kryesisht figurave me prejardhje shqiptare që jetuan dhe punuan në Venecia gjatë shek. XV-XVI, si Marin Barleti, Marin Beçikemi, Leonik Tomeu etj. Libri mbyllet me një bibliografi mjaft të pasur (14 faqe) mbi Arbëreshët e Italisë, ashtu siç është pasuruar edhe me fotografitë e pothuaj secilit vendbanim arbëresh dhe me Hartën e Bashkësive Arbërishtfolëse të Italisë (me ngjyra), përgatitur nga Katedra e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe të Universitetit të Kalabrisë. Prof. Neritan Ceka recencën e botuar në nr. 1 të Revistës për Studime Arbëreshe “Continuum” e përfundon me frazën: “...libri është një thirrje, një program për të gjithë ata që nuk mjaftohen me kërshërinë mbi botën arbëreshe, por ndjejnë detyrimin për të ndihmuar në ruajtjen e vlerave dhe të integritetit kulturor e gjuhësor të kësaj bote kaq të dashur për çdo shqiptar”. E gjej të arsyeshme të paraqes për lexuesin Hyrjen e përgatitur nga prof. Pranvera Novi Bogdani në dhjetor të 2020-ës, gjatë përgatitjes për botim. Hyrje I nderuar lexues, Në bibliotekën albanologjike ka munguar deri më sot një përmbledhje tërësore që të hedhë dritë mbi aspekte të realitetit dhe të historisë së vendbanimeve arbëreshe në Itali. Kjo është arsyeja pse bota shqiptare pret me një gëzim të veçantë botimin e këtij libri, të titulluar “Rrugëtim në vendbanimet arbëreshe të Italisë”, realizuar falë nismës, angazhimit energjik e misionar, përkushtimit ndër dekada, skrupulozitetit e njohjes në detaje, deri në ato më të imta të jetës së arbëreshit dhe forcës e intuitës sintetizuese për të shpjeguar e kuptuar gjithçka (deri në të vërtetat e pakundërshtueshme, gati absolute) të universit arbëresh me rrënjë familjare shekullore studiuesi i talentuar, Anton Belushi (Antonio Bellusci). Në këtë libër, autori e plotëson më së miri këtë boshllëk dhe i jep në dorë publikut shqipfolës një “enciklopedi” në kuptimin e vërtetë të fjalës, përmes një vështrimi tërësor gjeografik, historik, kulturor, mbushur me ngjarje e personalitete të shquara të jetës politiko-kulturore, figura të spikatura të penës e të shkencës. At Anton Belushi kapërcen e tejkalon haptazi kështu dëshirën e tij modeste (siç shprehet në parathënie të librit) për t’i paraqitur lexuesit 50 kartolina të vendbanimeve arbëreshe, sepse libri i tij është një celuloid i vërtetë i jetës disashekullore në këto vendbanime dhe më gjerë, duke nisur me valën migratore të arbëreshëve aty, një proces me tetë momente kulmore dhe duke vazhduar me luftën për mbijetesë që i përball me sfida të njëpasnjëshme. Kjo ndodh sepse më mirë se kushdo më parë, At Belushi e ndjen dhe e kupton se gjithçka bëjnë dhe veprojnë arbëreshët e Italisë është shprehje e misterit të kodit të tyre komunikues. Postulati biblik “e para është fjala”, i jep atij fillin bazë për të endur dhe kuptuar pëlhurën historike, lëndën e librit. Vocërraku a vocërrakja arbëreshe merr përmes fjalëve të para të nënës a familjes së saj, aq të ndryshme e të pakuptueshme në mjedisin italian, medaljonin e vyer dhe vulën e dashur të identitetit të veçantë që e bën pjesë të një komuniteti me tradita të lashta, ku spikat mbi të tërë, figura e heroit kombëtar Gjergj Kastriotit Skënderbeut, simbol i shpirtit liridashës, human, altruist. Në këtë kuptim, libri i Belushit është fryt jo vetëm i një pune të madhe në një studio të mbyllur, thjesht mbi libra, por është rezultat edhe i një vëzhgimi të imët në terren, të shkelurit me këmbë dhe të prekurit me dorë, të parit nga afër të realitetit sot dhe të gjurmëve të së kaluarës, në arkitekturë, veshje, këngë e valle, etj. Vizita në muzetë lokalë ka pasuar ndjeshëm e dukshëm lëndën e kësaj vepre, e cila ka rikonsideruar punën kërkimore të të apasionuarve vendas e të huaj. Takimet dhe kontaktet personale në konferenca shkencore dhe tryeza frytdhënëse me një plejadë studiuesish bashkëkohorë shqiptarë dhe të huaj janë një tjetër burim që e frymëzoi dhe e mbështeti autorin. Me respekt ai veçon, ndër të tjerë, dy korifenj të studimit të gjuhës shqipe, profesorët Androkli Kostallari dhe Jup Kastrati. Për të gjitha këto arsye, libri “Rrugëtim në vendbanimet arbëreshe të Italisë” është një libër që të grish, të ndjell, të fton dhe të mundëson një vizitë imagjinare, një udhëtim, apo qoftë dhe një pushim si turist a turiste kur të pajis dhe me hartën aq të qartë e të lexueshme të Universitetit të Kalabrisë, që sqaron adresën e saktë të secilit vendbanim arbëresh në provincat italiane të Kalabrisë, Kampaniës, Bazilikatës, Abrucos, Molises, Puljës e Sicilisë. Mrekullinë që zgjon brenda nesh libri i At Belushit do ta shijojmë në një rast të tillë me të gjitha nuancat siç na siguron dhe Ornela Radovicka, që meriton një falënderim të posaçëm përderisa vetë autori ndan me të bashkautorësinë. Pranvera Novi Bogdani, Tiranë, dhjetor 2020 Kjo libër, më shumë se një monografi, është testament i një Arbëreshi që ia ka kushtuar gjithë jetën ruajtjes së thesarit që e depoziton përmes fjalës. Janë shprehje e këtij testamenti frazat e Parathënies së shkruar prej tij: “Të jesh ndryshe, por i integruar, është një vlerë, një element i pasurisë dhe i rritjes morale para të qenurit civil... Arbëreshi nënkupton një vazhdimësi dhe po jeton...”. Në vijim po japim Parathënien e hartuar nga Atë Ndon Belushi me rastin e përgatitjes për botim të veprës nga QSPA. Parathënie Historia përbëhet nga personazhe, luftëra, beteja, simbole dhe, mbi të gjitha, nga vende. Territori, nga ana tjetër, nuk duhet të konsiderohet spektator pasiv ose një realitet amorf e i pashpirt; përkundrazi, është një dëshmitar i vërtetë i përpjekjeve të dëshpëruara, të historive e ndarjeve. Historia arbëreshe është një interpretim i vazhdueshëm. Personalisht, mendoj se historia është një ajsberg, ku ne po anashkalojmë pjesën e zhytur. Identiteti dhe feja janë elemente shumë të ndjeshme të shpirtit të njeriut; ato janë koncepte, që kërkojnë një qasje të ekuilibruar, të vetëdijshme, të qetë e tolerante, duke synuar rritjen e diversitetit, por jo për ta luftuar atë. Të jesh ndryshe, por i integruar, është një vlerë, një element i pasurisë dhe i rritjes morale para të qenurit civil. Identiteti kulturor e trashëgimia duhet të ruheshin e të vlerësoheshin jo vetëm si të tilla, por edhe si një forcë lëvizëse e mundshme për zhvillimin social-ekonomik. Në këtë përmbledhje ka të dhëna të grumbulluara për jetën, historinë, gjuhën, ritin, zakonet e për përpjekjet e këtyre njerëzve të mrekullueshëm arbërorë, të shtrirë në hapësirë e në kohë. Të vizitosh fshatrat arbëreshe nuk është njësoj si të njohësh arbëreshët nga maja e katedrës, apo të shfletosh ndonjë libër ku shkruhet për ta. Arbëreshi është një epope, që duhet kodifikuar. Qëllimi i materialeve të mbledhura është pikërisht krijimi i një teksti të kodifikuar në gjuhën shqipe dhe një kopje të shpërndahet në komunat arbëreshe. Deri më sot, nuk ekziston asnjë lloj libri, ku të përmblidhen në një libër të vetëm shqip historiku, riti, urbanistika, apo dhe zakonet karakterizuese të 50 fshatrave. Në këtë përmbledhje do të gjeni informacione, por, më së shumti, do të gjeni arbëreshin me dëshirën për t’u ringjallur; do të ndesheni me jetën e tij, historikun e tij, ku do të pikasë një popull shumë i përzemërt gjatë ditëve të festave; do të ndieni se mikpritja arbëreshe është diçka e shenjtë. Do të zbuloni hijeshinë e rrugëve, të sokakëve dhe ndjenjën e vërtetë të gjitonisë. Do të gjeni bustin e Skënderbeut, rrugët në dy gjuhë, do të përshëndeteni shqip, do të dëgjoni shpesh fjalën “bregu”, do të shijoni bukurinë e lindjes së diellit, perëndimin mitik të tij në sfond të shkrirë me relievin ku u vendosën, do të shijoni ritin e kostumet e bukura dhe të arta, që stilistët më të mëdhenj i kanë marrë si model. Ne, arbëreshët, nuk dinim nga e kishim prejardhjen. Shqiptarëve mund t’u duket çudi ky fakt, por mos harroni se ne në shkolla nuk mësonim shqip. Unë mësova për herë të parë për gjuhën shqipe falë prof. Ernest Koliqit; gjurmët e para të shqipes i mësova prej tij. Më kujtohet edhe miku im Joseph J. Dioguardi, i cili më rrëfeu se e kishte kuptuar shumë vonë se gjuha që flisnin gjyshërit e tij ishte e ndryshme nga ajo gjuhë anglo-amerikane, ishte pikërisht gjuhë shqipe. Nuk gjendeshin fjalorë që të studionim. Fjalori i parë, më ra në dorë rreth vitit 1975. Më vonë, më ra në dorë dhe fjalori i botuar në vitin 1980 nga prof. Androkli Kostallarit, që u bë dhe miku im. Ku ta dija unë që fjala “agim” korrespondonte me fjalën arbërisht “me- nat’” e kështu me radhë. Sistemi sinonimik i atij fjalori të limituar, përcillej “nga babai te djali”. Ne e dinim se i përkisnim ritit bizantin e flisnim gjuhën e nënës, pa ditur asgjë për prejardhjen e saj. E flisnim gjuhën siç e dëgjonim dhe kështu e transmetonim. Mendoj se është shumë e rëndësishme që të njohim prejardhjen dhe se cilës popullsi i përket etnia jonë arbëreshe. U bënë disa vite që nuk shoh akademikë, përveçse nga maja e katedrës apo thjesht në ndonjë konferencë. Filozofojnë dhe flasin vetëm për figurat e shquara të 800-ës, apo fillimi i 900-ës. Shumë prej tyre i kushtohen vetëm poezisë, imagjinatës, krijimit poetik, por nuk mjafton kjo. Arbëreshi është popullsi, nuk është një shprehje e shkuar. Arbëreshi nuk është “fantazi”. Arbëreshi është “situatë” dhe “fakt” e, si i tillë, arbëreshi nuk fillon dhe mbaron te Jeronim De Rada. Arbëreshi nënkupton një vazhdimësi dhe po jeton në një kontekst të tillë, që po i reziston atij pitonit asimilues, që dalëngadalë po e tkurr; ndaj dhe duhet kodifikuar çdo kontekst sa nuk është vonë. Deri tani, historinë tonë e kanë shkruar të tjerët, por ka ardhur koha ta kodifikojmë ne. Shumë studiues kritikojnë dhe kërkojnë deri një formë akademike për të shprehurit gjuhësor të arbëreshit, po këta akademikë harrojnë se arbëreshët nuk kanë shkolla shqipe. Ne nuk kemi pasur dhe nuk kemi shkolla shqipe. Vetëm prindërit na folën shqip. Kur drejtoja revistën “Lidhja”, sa e sa herë, u thosha miqve të mi “shkruani siç e flisni!”, sepse ne përdorim në gjuhën italiane karakterin latin në të shkruar, kështu që ishte forma më e thjeshtë për të shkruar shqip e për të mbajtur gjallë komunikimin shqip. Qëllimi ishte të kodifikohej çdo gjë arbëreshe, që mos të asimiloheshim. Mendoj se klishetë nuk dëshmojnë plotësisht për pasurinë e trashëgimisë arbëreshe (pasi këngët nuk janë të përsosura te arbëreshët – në gjuhën arbëreshe ose në shqip; kostumet po ashtu, nuk janë më lart se niveli i rrobaqepësisë – nuk janë me qëndisje origjinale ari), por është e qartë se përdorimi i përhapur i kostumit tradicional femëror (kostumi mashkullor shqiptar nuk është i vërtetuar historikisht për arbëreshët) dhe këngët janë formë identiteti, janë elemente që i shërbejnë kauzës arbëreshe. Elementet bazë të mosasimilimit nuk përforcohen me serinë e takimeve dhe të udhëtimeve në Shqipëri, apo në vendet europiane, ku të presin shqiptarët; dhe as nuk ruhet identiteti arbëror me ribotimin e një broshure që nuk do ta lexojë askush, apo me zhvillimin e një konference vjetore me tematikë sesi të ndryshohet ligji për mbrojtjen e pakicave. Këto veprime mund të quhen thjesht një investim vetëm për një pakicë intelektuale, që mbetet “hermetike” dhe një sfidë për investimin e tyre akademik personal. Nëse askush nuk flet arbërisht, nuk mban veshjet arbëreshe, nuk këndon në arbërisht, nuk mendon në arbërisht (sepse “vetëdija arbërore është vetëdija më e përparuar”), është e kotë të gjenden fonde ndërkombëtare për të financuar aktivitete dhe botime të librave, të cilat mbeten pa shpirtin e vetë popullit. Akademikët, kërkuesit, janë ata që zbresin në terren e të tillë janë studiuesit, hulumtuesit, si: Robert Elsie, Alain Ducillier, Jean de Micelis, Gabriele Ciampi, Nasho Jorgaqi, Mahir Domi, Ali Xhiku etj. Të tillë studiues nuk sheh më. Dua të veçoj edhe dy miq të mëdhenj, të cilët, për mua, mbeten figurat më poliedrike të ndershmërisë intelektuale, profesorët Jup Kastrati dhe Androkli Kostallari. Këta dy të fundit, për mendimin tim, nuk janë vlerësuar ashtu si duhet. Punuan shumë. Janë një minierë e madhe, e çmueshme që vetëm duhet “të gërmohen”. Prof. Jup Kastrati ka lënë pas një thesar. Ishte i ndritur mendërisht e gjigant në shpirt. Duhet punuar me këtë kategori njerëzish, qoftë dhe me ata me rezultate të vakëta, por që, me angazhim e krenari në rrugët e vendeve arbërore kanë prekur realitetin, duke ndihmuar për hapjen e shkollave në bazë, në fshatrat arbëreshe, ku pak rëndësi ka nëse shkruajnë shqip apo arbërisht, rëndësi ka që të fillojnë një herë. Arbëreshi nuk pret më, arbëreshi po lëngon. Antonio Bellusci Në përfundim: Atë Antoni Belushi do të mbetet i gdhendur në kujtesën tonë si një personalitet dhe një veprimtar i shquar e i palodhur i jetës dhe lëvizjes kulturore shqiptare në shkallë kombëtare, një shembull i madh frymëzimi se si përpjekjet individuale, plot idealizëm, përkushtim dhe patriotizëm, i shërbejnë kombit dhe kulturës, jo vetëm arbëreshe, por edhe shqiptare, italiane dhe europiane.

Luiza Xhuvani: Një Ikonë e Teatrit dhe Ekranit Rrugëtimi Magjepsës i një Talenti të Pashoq Luiza Xhuvani, e lindur më 26 mars 1964 në qytetin e mrekullueshëm të Sarandës, është një emër i njohur dhe i respektuar në botën e artit shqiptar. Me një karrierë që shtrihet për më shumë se 35 vjet, ajo ka mbushur skenat dhe ekranet me performanca të paharrueshme, duke u bërë një titan në industrinë e filmit dhe teatrit. Luiza Xhuvani: Një Ikonë e Teatrit dhe Ekranit Rrugëtimi Magjepsës i një Talenti të Pashoq Luiza është një aktore e jashtëzakonshme që ka arritur majat e suksesit, duke lënë pas një trashëgimi të pasur dhe të pashlyeshme. Fillimet e Shkëlqyera Rrugëtimi i Luizës në aktrim nisi në Akademinë e Arteve, ku ajo u diplomua me nota të larta në vitin 1986. Edhe pse fillimet e saj ishin të zakonshme, pasioni i saj për artin dhe përkushtimi i palëkundur për teatrin e ndihmuan atë të përparojë shpejt. Prej dy vitesh, ajo shërbeu në Estradën e Sarandës, ku shfaqi një talent të jashtëzakonshëm dhe ndihmoi në formimin e stilit të saj të veçantë. Debutimi i saj në filmin "Dhe vjen një ditë" si infermiere e shënoi fillimin e një rrugëtimi të mrekullueshëm, dhe me rolin e saj si "Flutura" në "Flutura në kohë të kabinës", ajo fitoi njohje të menjëhershme dhe çmime prestigjioze. Çmimi për Aktoren më të Mirë në Festivalin e Filmit në 1985, për rolin e saj në "Fjalë pa", e vendosi Luizën në qendër të vëmendjes, duke e pozicionuar atë si një talent të ri të shkëlqyer në kinematografinë shqiptare. Një Karrierë e Lulëzuar Pas suksesit të saj fillestar, Luiza Xhuvani u bë një figurë e njohur dhe e dashur në kinematografinë shqiptare. Interpretimet e saj në filma si "Hetimi vazhdon" dhe "Rrethi i kujtesës" shpalosën një gamë të gjerë emocionale, duke e bërë atë një nga aktoret më të kërkuara në industri. Ajo ka treguar një aftësi të jashtëzakonshme për të mishëruar personazhe komplekse dhe për të ndarë me audiencën thellësinë e ndjenjave të tyre. Partneriteti i saj me bashkëshortin e saj, regjisorin Gj. Xhuvani, krijoi një dinamikë të veçantë që solli në jetë disa filma të paharrueshëm si "Bardhë e zi" dhe "Dashuria e fundit", duke i sjellë Luizës çmime të tjera dhe duke forcuar pozitat e tyre si çiftin artistik më të njohur në Shqipëri. Arritjet Luiza nuk u ndal vetëm në skenën shqiptare; performancat e saj ndërkombëtare gjithashtu arritën vlerësime të larta. Performanca e saj në "Funeral Business" në Festivalin e Filmit të Venecias në vitin 2000 e vuri atë në qendër të vëmendjes globale, duke u bërë një emër i njohur ndërkombëtarisht. Një tjetër arritje e jashtëzakonshme ishte interpretimi i saj në "Parullat", për të cilin mori çmimin për Aktoren më të Mirë në Festivalin e Filmit në Tokio në vitin 2003. Këto njohje në platformat ndërkombëtare jo vetëm që theksuan talentin e saj, por gjithashtu e ndihmuan të ngriste emrin e kinemasë shqiptare në skenën globale. Një Performancë Unike në Teatër Luiza Xhuvani ka bërë një kontribut të paharrueshëm në skenën e teatrit shqiptar. Interpretimi i saj i Margaritës në "Unë dhe Mefistofeli" e magjepsi audiencën, duke treguar zotërimin e saj të shkëlqyer mbi gjuhën dhe emocionet. Ajo bashkëpunoi me regjisorë të njohur si Alfred Zheri dhe Mehmet Xhelili, duke dhënë shfaqje që resonojnë me shikuesit dhe i japin frymëzimin e nevojshëm. Roli i saj në "Rikardi III" dhe "Cilindri" ilustron përkushtimin e saj për të eksploruar tema të thella dhe të rëndësishme, duke u bërë një simbol i artistëve që sfidojnë kufijtë e artit dhe interpretimit. Performancat e saj shquhen për angazhimin emocional, me mbi 78% të audiencës që raporton se aktrimi i saj rriti ndjeshëm kuptimin e tyre për personazhet. Një Trashëgimi e Qëndrueshme Luiza Xhuvani është më shumë se një aktore; ajo është një ikonë e artit shqiptar. Puna e saj e palodhur dhe pasioni për aktrimin e kanë bërë atë një model për artistët e rinj dhe një simbol të mundësive që ofron arti. Kontributet e saj e kanë thurur trashëgiminë e saj në strukturën kulturore të Shqipërisë. Nga shfaqjet e saj të fuqishme skenike deri tek emocionet intensive që përcjell në ekran, Luiza ka lënë një gjurmë të thellë dhe të qëndrueshme në art Udhëtimi i saj është një testament i pasionit dhe këmbënguljes. Ajo meriton çdo pjesë të njohjes për arritjet e saj të jashtëzakonshme. Në një botë që shpesh ndjehet e zymtë, mjeshtëria e Luizës sjell gëzim, frymëzim dhe reflektim. Le të marrim një moment për të festuar këtë ikonë të artit, një yll të ndritshëm që vazhdon të ndriçojë rrugën e shumë brezave të ardhshëm! Luiza është një aktore e jashtëzakonshme që ka arritur majat e suksesit, duke lënë pas një trashëgimi të pasur. Një Karrierë e Lulëzuar Pas suksesit të saj fillestar, Luiza Xhuvani u bë një figurë e njohur dhe e dashur në kinematografinë shqiptare. Interpretimet e saj në filma si "Hetimi vazhdon" dhe "Rrethi i kujtesës" shpalosën një gamë të gjerë emocionale, duke e bërë atë një nga aktoret më të kërkuara në industri. Ajo ka treguar një aftësi të jashtëzakonshme për të mishëruar personazhe komplekse dhe për të ndarë me audiencën thellësinë e ndjenjave të tyre. Partneriteti i saj me bashkëshortin e saj, regjisorin Gj. Xhuvani, krijoi një dinamikë të veçantë që solli në jetë disa filma të paharrueshëm si "Bardhë e zi" dhe "Dashuria e fundit", duke i sjellë Luizës çmime të tjera dhe duke forcuar pozitat e tyre si çiftin artistik më të njohur në Shqipëri. Luiza nuk u ndal vetëm në skenën shqiptare; performancat e saj ndërkombëtare gjithashtu arritën vlerësime të larta. Performanca e saj në "Funeral Business" në Festivalin e Filmit të Venecias në vitin 2000 e vuri atë në qendër të vëmendjes globale, duke u bërë një emër i njohur ndërkombëtarisht. Një tjetër arritje e jashtëzakonshme ishte interpretimi i saj në "Parullat", për të cilin mori çmimin për Aktoren më të Mirë në Festivalin e Filmit në Tokio në vitin 2003. Këto njohje në platformat ndërkombëtare jo vetëm që theksuan talentin e saj, por gjithashtu e ndihmuan të ngriste emrin e kinemasë shqiptare në skene. Luiza Xhuvani është më shumë se një aktore; ajo është një ikonë e artit shqiptar. Puna e saj e palodhur dhe pasioni për aktrimin e kanë bërë atë një model për artistët e rinj dhe një simbol të mundësive që ofron arti Kontributet e saj e kanë thurur trashëgiminë e saj në strukturën kulturore të Shqipërisë. Nga shfaqjet e saj të fuqishme skenike deri tek emocionet intensive që përcjell në ekran, Luiza ka lënë një gjurmë të thellë dhe të qëndrueshme në art. Duke Nderuar Udhëtimin e Luizës Udhëtimi i saj është një testament i pasionit dhe këmbënguljes. Ajo meriton çdo pjesë të njohjes për arritjet e saj të jashtëzakonshme. Në një botë që shpesh ndjehet e zymtë, mjeshtëria e Luizës sjell gëzim, frymëzim dhe reflektim. Le të marrim një moment për të festuar këtë ikonë të artit, një yll të ndritshëm që vazhdon të ndriçojë rrugën e shumë brezave të ardhshëm! Pergatiti:Dr. liliana Pere

Në qytetin e luleve dhe ujërave të kristalta, Përmetin e magjishëm, udhëheq një vajzë e jashtëzakonshme, Alma Hoxha. E përkushtuar dhe e dashur për komunitetin, Alma përfaqëson një brez të ri liderësh që kombinon përulësinë dhe forcën për të sjellë ndryshime pozitive. E edukuar në shpirt dhe mendje, ajo ka gërshetuar pasionin për arsimin dhe kulturën me dëshirën për t’i dhënë jetë qytetit të saj të dashur. Alma nuk është thjesht një kryetare bashkie; ajo është frymëzimi që përmetarët e gjejnë në çdo hap të saj, në çdo projekt dhe iniciativë që lind nga zemra për qytetin e saj. Me energji të palodhur, ajo ka përmirësuar rrugët, ka ndriçuar rrugicat, ka mbjellë gjelbërim dhe ka nxitur turizmin, duke e bërë Përmetin një perlë për çdo vizitor. Përmes festivaleve që ajo mbështet dhe nismave për promovimin e traditës, Alma ka rigjallëruar shpirtin e qytetit dhe ka krijuar mundësi të reja për të rinjtë, duke i dhënë një zë dhe vend në vendimmarrje. Alma Hoxha, me profesionalizmin dhe dashurinë për Përmetin, është pasqyra e një të ardhmeje të ndritur për qytetin, një model që na mëson se përkushtimi i vërtetë nuk njeh lodhje, dhe se dashuria për vendlindjen e bën çdo sakrificë të vlefshme. Në qytetin e mrekullueshëm të Përmetit, i njohur për bukuritë e tij natyrore dhe traditat e pasura, Alma Hoxha është një figurë që nderon dhe shpërblen me punën e saj të palodhur. Një vajzë e edukuar, e rritur në “Qytetin e Trëndafilave”, ajo përfaqëson më së miri energjinë dhe ambicien e rinisë përmetare. Pas arritjeve të saj në fushën e arsimit, Alma ka ndjekur një rrugë të suksesshme në politikë, duke u bërë një shembull për të rinjtë e qytetit. Arsimi dhe Eksperienca Alma Hoxha ka ndjekur studimet  në Universitetin “Eqerem Çabej” Gjirokastër në degën Gjuhë Letërsi. Pas studimeve ka filluar karrierën e saj në fushën e arsimit duke mbajtur edhe pozicione drejtuese. Gjatë gjithë kohës ka qenë e angazhuar dhe në jetën politike të qytetit me dëshirën për ndryshim dhe zhvillim. Ajo ka grumbulluar një sërë përvojash në institucione të ndryshme, ku ka shërbyer me përkushtim dhe profesionalizëm. Ajo ka mbajtur pozita të rëndësishme në sektorin publik, duke kontribuar në projekte që kanë ndihmuar në zhvillimin e komunitetit dhe përmirësimin e jetës së qytetarëve. Kjo e ka përgatitur atë për sfidat e drejtimit dhe menaxhimit të resurseve, duke i dhënë asaj njohuri të thella për politikat publike dhe zhvillimin lokal. Dëshira për Ndryshim Si kryetare e Bashkisë së Përmetit, Alma Hoxha ka vënë në pah disa shtylla thelbësore të drejtimit të saj: zhvillimin ekonomik, përmirësimin e infrastrukturës, dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Ajo ka punuar pa u lodhur për të sjellë investime të reja në qytet, duke nxitur zhvillimin e turizmit dhe duke krijuar mundësi të reja punësimi për të rinjtë. Iniciativat e saj për restaurimin e objekteve kulturore  dhe promovimin e kulturës lokale kanë sjellë një ndjenjë krenarie dhe bashkëpunimi në mesin e përmetarëve. Arritjet e Saj Gjatë drejtimit së saj, Alma ka arritur të sjellë përmirësime të dukshme në shërbimet publike, siç janë ndricimi publik, pastrimi, gjelbërimi, ujësjellësi, duke siguruar që çdo familje të ketë qasje në shërbime bazike. Ajo ka promovuar projekte që lidhen me mbrojtjen e mjedisit, duke u angazhuar për një qytet më të gjelbër dhe më të pastër. Po ashtu, Alma ka mbështetur nismat rinore, duke inkurajuar aktivizmin dhe pjesëmarrjen e të rinjve në vendimmarrje, duke krijuar një platformë për ide dhe projekte inovative. Një Model Frymëzimi Alma Hoxha është më shumë se një kryetare bashkie; ajo është një model frymëzues për çdo vajzë dhe djalë të rinj që dëshiron të bëjë një ndryshim në komunitetin e tij. Me pasionin e saj për zhvillimin e Përmetit dhe angazhimin për përmirësimin e jetës së qytetarëve, ajo tregon se me punë të palodhur dhe vizion të qartë, gjithçka është e mundur. Alma është dëshmi se si një lider i edukuar dhe i dedikuar mund të sjellë ndryshime të dukshme dhe pozitive, duke lënë një trashëgimi të vyer për brezat që do të vijnë. Përmetit, në duar të Alma Hoxhës, ka gjetur një drejtuese të shkëlqyer, që me besim dhe optimizëm po e çon qytetin drejt një të ardhmeje më të ndritur. Çfarë ka Bërë Alma Hoxha për Qytetin e Përmetit Zhvillimi i Infrastrukturës Alma Hoxha ka punuar për të përmirësuar infrastrukturën e ndërtesave publike duke përfshirë kinema, salla sportive, bibliotekë, muze vendor, shkolla, qendër rinore. Kjo ka përfshirë përmirësimin dhe shtimin e hapësirave për aktivitete kulturore dhe sportive, duke ofruar mundësi për qytetarët për t’u angazhuar në aktivitete të ndryshme. Promovimi i Turizmit Alma ka fokusuar një pjesë të konsiderueshme të energjës së saj në promovimin e turizmit, duke e shndërruar Përmetin në një destinacion tërheqës për vizitorët. Ajo ka iniciuar projekte për përmirësimin dhe ngritjen e pikave të informacionit turistik  duke e bërë më të lehtë për turistët të eksplorojnë historinë dhe kulturën e qytetit. Krijimi i Festivaleve dhe Ngjarjeve Kulturore Një nga arritjet më të rëndësishme është krijimi i festivaleve kulturore dhe ngjarjeve të tjera që festojnë traditat dhe kulturën lokale. Këto ngjarje kanë tërhequr vizitorë nga e gjithë Shqipëria dhe jashtë saj, duke rritur dukshëm numrin e turistëve dhe duke kontribuar në zhvillimin e ekonomisë lokale. Bashkëpunimi me Agjencitë e Turizmit Alma ka bashkëpunuar ngushtë me agjencitë e turizmit dhe bizneset vendase për të zhvilluar paketa turistike dhe promovime që i japin vëmendje natyrës së bukur përreth qytetit, siç janë Parku Kombëtar i Vjosës, Banjat Termale të Bënjës, Parku Kombëtar Bredhi Hotovës. Ky angazhim ka rritur ndjeshëm interesin për turizmin ekologjik dhe aventuror. Mbrojtja e Mjedisit Një aspekt tjetër i rëndësishëm i punës së saj ka qenë mbrojtja e mjedisit. Alma ka inkurajuar iniciativa për pastrimin e lumenjve dhe ruajtjen e natyrës, duke e bërë qytetin më të pastër dhe më tërheqës për turistët. Me projekte për efiçencën e energjisë,reduktimin e mbetjeve ka kontribuar për një qytet të pastër dhe ekologjik. Promovimi i Produkteve Lokal Alma Hoxha ka mbështetur fermerët dhe prodhuesit lokalë duke promovuar produktet tipike të Përmetit. Kjo ka përfshirë organizimin e panaireve dhe tregjeve ku mund të shiten produkte si glikot përmetare, raki, mjalt ,verë duke rritur njohjen e këtyre produkteve në tregun kombëtar Le të ndjekim shembullin e Almës dhe të tregojmë se, me pasion dhe vendosmëri, çdo vajzë mund të udhëheqë, madje më mirë se burrat! Me energjinë dhe mençurinë e saj, Alma Hoxha po i tregon Përmetit dhe Shqipërisë se forca e vërtetë qëndron te përkushtimi, tek aftësia për të dëgjuar dhe tek vizioni i qartë për të ardhmen. Vajzat dhe gratë që drejtojnë me guxim dhe shpirt të bukur janë ata që sjellin ndryshime të qëndrueshme dhe transformojnë çdo sfidë në një mundësi. Ejani, le të punojmë për qytetet tona ashtu si Alma për Përmetin – me guxim, këmbëngulje dhe dashuri! Se vajzat që marrin drejtimin nuk kanë vetëm plan, por kanë edhe zemër, për të ndërtuar një të ardhme të ndritur për të gjithë. Pergatiti: Dr.Li liana Pere.

Rama uron Trumpin: Urime këtë fitore të jashtëzakonshme, mezi pres të punoj me Presidentin e 47-të Kryeministri Edi Rama ka uruar Donald Trump për rezultatin e arritur në zgjedhjet e Amerikës. Me anë të një postimi në platformën “X”, kreu i vendit tonë shprehet se ishte një nder për të, të punonte përkrah Presidentit të 46-të të Shteteve të Bashkuara për të forcuar lidhjen mes dy vendeve, teksa shtoi se mezi pret të punoj me Trump me Presidentin e 47-të të Amerikës. “Urime për Donald Trump në këtë fitore të jashtëzakonshme Ishte një nder i vërtetë të punoja përkrah Presidentit të 46-të të Shteteve të Bashkuara për të forcuar lidhjen mes dy vendeve tona. Mezi pres privilegjin e madh të punoj me Presidentin e 47-të për të përmirësuar më tej partneritetin tonë për paqe, prosperitet dhe përparim të mëtejshëm”, shkruan Rama.

Presidenti Begaj uron Trump për fitoren: Pres që ta forcojmë më tej bashkëpunimin e ngushtë 06 Nëntor, 2024 10:34 Presidenti i Republikës Bajram Begaj, uroi sot Donald Trump për fitoren në zgjedhjet Presidenciale të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Në një mesazh të posaçëm të postuar në platformën X, Presidenti Begaj u shpreh se pret të forcojë me tej bashkëpunimin, duke theksuar se Shqipëria vlerëson miqësinë e gjatë dhe partneritetin strategjik me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. “Urime për fitoren në zgjedhje, @realDonaldTrump! Shqipëria vlerëson miqësinë tonë të gjatë dhe partneritetin strategjik, dhe unë pres që ta forcojmë më tej këtë bashkëpunim të ngushtë”, – shprehet Presidenti i Republikës Bajram Begaj në mesazhin e urimit.

Royals Detajet simbolike të videos së botuar nga Kate Middleton e cila përfundoi kimioterapinë Princesha e Uellsit, çuditërisht, ka publikuar një video prekëse dhe shumë personale në të cilën i ofron botës një portret të pashembullt dhe shumë privat të familjes së saj: puthjet dhe përqafimet me Princin William, lojërat me fëmijët e saj dhe mesazhin lëvizës me të cilin njofton fundin e kimioterapisë por jo të rrugës së saj të trajtimit nga Stefania Conrieri 10 shtator 2024 Fotografia e dorëzimit e siguruar nga Kensington Palace e Princeshës së Uellsit me Princin e Uellsit. Princesha e Uellsit... Fotografia e dorëzimit e siguruar nga Kensington Palace e Princeshës së Uellsit me Princin e Uellsit. Princesha e Uellsit tha se ka mbaruar kimioterapinë dhe "mezi pret të kthehet në punë dhe të ndërmarrë disa angazhime të tjera publike në muajt e ardhshëm". Data e lëshimit: e hënë 9 shtator 2024.Will Warr/Kensington Palace "Nga errësira mund të vijë drita." Kate Middleton njoftoi për botën, me një video shumë prekëse prej tre minutash, e cila habiti fansat dhe komunikuesit për pamjen intime që ajo ofron, lehtësimin e saj për të përfunduar ciklin e kimioterapisë. "Tani që verës po i vjen fundi, mund t'ju them se sa i lehtësuar jam që më në fund kam përfunduar ciklin e kimioterapisë." Catherine, pas muajve të errët të terapisë, tani drejtohet drejt dritës, asaj të një dite të bukur vere të ndriçuar nga dielli në të cilin ajo së bashku me familjen e saj, Princin William dhe tre fëmijët e tyre, George, Charlotte dhe Louis, gëzojnë momente të çmuara lumturie të zhytura në natyrën e Norfolkut. Çdo gjë mund të ndryshojë në një çast "Nëntë muajt e fundit kanë qenë jashtëzakonisht të vështirë për ne si familje," kujton princesha e cila tani nuk dëshiron më të humbasë as edhe një minutë të jetës së saj, sepse "çdo gjë mund të ndryshojë në një çast", "papritur duke ju detyruar të lundroni në ujërat e stuhishme dhe të udhëtoni në rrugë të panjohura". Theksi i mesazhit është mbi paparashikueshmërinë e jetës dhe mësimin e nxjerrë nga një sëmundje shkatërruese si kanceri, e cila papritur troket në derën tuaj një ditë dhe ju, princesha apo personi i zakonshëm, duhet të merreni me të. "Kanceri të detyron të përballesh me dobësitë e tua në një mënyrë që nuk e ke menduar kurrë më parë." Princesha ndihet e fortë në këtë moment por edhe e brishtë si një flutur, e njëjta që ulet për një çast në gishtat e saj dhe pastaj fluturon tutje. Një e pashembullt dhe shumë intime prapa skenave Videoja, e xhiruar nga videobërësi Will Warr në Anmer Hall (prona e vendit të princave në Norfolk) ofron disa ushqime për t'u menduar. E para ka të bëjë me zgjedhjen e pazakontë nga princat që kanë dashur të ndajnë, për herë të parë, një histori shumë personale që ofron një prapaskenë të pabotuar të jetës së tyre private, shumë xheloze të ruajtur deri tani. Vendosja e filmit është thellësisht simbolike dhe i referohet dy elementeve kryesore nga të cilat princesha, muajt e fundit, ka tërhequr forcën për t'u përballur me sëmundjen dhe për të ecur përpara: familjen dhe natyrën e saj. Edhe një herë, si tashmë në foton e bërë nga Matt Porteous disa muaj më parë, duke njoftuar pjesëmarrjen e princeshës në Trooping the Colour, skenografia e zgjedhur për të nisur mesazhin e saj të rilindjes është një pyll verdogan ku princesha gjen strehë dhe ecën nën dritën e mjegullt të diellit. Sëmundja ndryshon shkallën e përparësive në jetën tuaj dhe ju bën të shijoni përsëri lumturinë e fshehur në gjërat e vogla për të shijuar këtu dhe tani. Një shëtitje në pyll, një vrapim në mes të fushave të grurit, duke qeshur me zë të lartë me fëmijët tuaj, përqafimi i ngrohtë i personit që doni dhe që ka qenë gjithmonë pranë jush, përzemërsia e sinqertë dhe e sinqertë e të dashurve që nuk ju tradhtojnë kurrë. "Këtë herë i kujtuam Uilliamit dhe meje që të reflektonim dhe të ishim mirënjohës për gjërat e thjeshta, por të rëndësishme në jetë, të cilat shumë prej nesh shpesh i marrin si të zakonshme. Thjesht për të dashur dhe për t'u dashur.» Momente të vogla lumturie të jashtëzakonshme Kamera duket se qëndron në detaje të vogla të asaj dite që rrjedhin njëra pas tjetrës si kaq shumë kartolina të vogla lumturie: Princi William duke hequr një insekt nga flokët e princeshës Charlotte, Catherine duke ngarë një xhip në një pozë që të kujton mbretëreshën Elizabeth në timon në Balmoral, Princi Louis duke treguar aftësitë e tij duke qëndruar mbi lëkundjen e litarit ose duke u ngjitur në një grumbull trungjesh apo edhe duke thënë " Ciao" tek kamera. Princi George i cili provon të shtënat dhe pyet para kamerës tashmë në: "A jeni tashmë duke filmuar?". Ose edhe dy vëllezërit, George dhe Louis, që argëtohen duke luajtur në valët e detit apo Kate që i pëshpërit diçka të ëmbël Sharlotës. Fëmijët janë gjithmonë në qendër të skenës me energjinë dhe humorin e tyre të mirë, një injeksion pozitiviteti edhe për princeshën që duket se nuk dëshiron t'i humbasë nga sytë as për një sekondë.

Rama në OKB: Kosova nuk mund të mbahet peng, pesë shtete anëtare të BE nuk e njohin 28 Shtator, 2024 - 12:32 pm 27Shares Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama është shprehur se Kosova është pjesë e pandashme e realitetit ndërkombëtar dhe vend aspirant për anëtar të komunitetit euroatlantik. Këto komente Rama i bëri gjatë fjalës së tij në Asamblenë e Përgjithshme të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, ku tha se ata që përpiqen të heqin paralele mes Kosovës dhe zonave të pushtuara të Ukrainës, gabohen. Ai gjithashtu u shpreh se  Kosova nuk mund të mbahet peng nga askush dhe i bëri thirrje 5 shteteve të BE-së që ta njohin pavarësinë e saj. “Çdo paralele e hequr artificialisht mes Kosovës dhe zonave të pushtuara të Ukrainës kanë për qëllim të shpërqëndrojnë këdo që është e mundur dhe opinionin publik ndërkombëtar, por kurrë nuk mund të zbehin të vërtetën, Kosova është tashmë pjesë e pandashme e realitetit ndërkombëtar, një anëtare e aspirantë e komunitetit euroatlantik, e nuk duhet të mbahet peng nga askush, me pretendime dhe justifikime të rreme, duke nisur nga grupi i 5 shteteve anëtare të BE-së që ende nuk e njohin Kosovën me të drejtë në çdo organizatë e forum ndërkombëtar”, tha Rama./Euronews.al