Search Results

“Sounds of Unity”, muzika bashkon artistët në Ditën e Kombeve të Bashkuara Nga Ermira Isufaj -25/10/2024 TIRANË, 25 tetor/ATSH/ Një koncert i paharrueshëm ka “festuar” përmes fuqisë së muzikës bashkimin e njerëzve në Ditën e Kombeve të Bashkuara. Si pjesë e Javëve Kulturore Ndërkombëtare në Shqipëri, duke sjellë një përzierje unike talentesh dhe shpirt komunitar, ky koncert ka marrë vëmendjen e shumë artistëve dhe artdashësve shqiptarë dhe të huaj. “Koncerti nisi me AJS Quartet, që solli një kombinim të jashtëzakonshëm të Jazz-it dhe Ethno Jazz-it. Më pas, Kori i Tiranës u bashkua me korin “Joy of Singing”, i përbërë nga individë me vështirësi në shikim, dhe Korin e Fëmijëve, duke e kthyer mbrëmjen në një festë magjike plot emocion. Publiku u përfshi në çdo notë muzikore, duke krijuar një atmosferë të veçantë. Muzika, emocionet dhe repertori me këngët më të bukura botërore e shqiptare na bashkuan të gjithëve në një natë që do të mbahet mend gjatë”, thuhet në postimin në rrjetet sociale të Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit.

Muri i Lotëve, historia tragjike e njërit prej objekteve më të famshme në Jeruzalem Për ata që nuk janë hebrenj, ai është fragment i vjetër i një muri më shumë se 2000 vjeçar. Por për hebrenjtë, ai është një element thelbësor i historisë dhe identitetit të tyre. Kjo është e vetmja gjë që ka mbetur nga “Tempulli i Dytë” që ndodhej dikur në Malin e Tempullit, dhe që u shkatërrua nga romakët në vitin 70 Pas Krishtit. Muri Perëndimor është pjesë e kompleksit të Malit të Tempullit, i konsideruar si një vend i shenjtë nga 3 fe (Krishterimi, Islami dhe Judaizmi), dhe si rrjedhim pika e nxehtë e konfliktit midis palestinezëve dhe izraelitëve në Jeruzalem. Muri i Lotëve ose Muri i Vajtimit, përbëhet nga blloqe të mëdha gurësh me peshë deri në 100 tonë secili, të ndërtuara pa ndonjë element lidhës midis tyre. Hapësira përballë Murit, ku jo shumë kohë më parë qëndronin shtëpitë, funksionon si një sinagogë në ambient të hapur. Midis luftës së parë Izraelito-Arabe në vitin 1948 dhe Luftës së Gjashtë Ditore në vitin 1967, zona ishte nën pushtimin jordanez, dhe populli hebre nuk kishte qasje tek Muri. Ndërkohë gjatë Luftës Gjashtë Ditore” në vitin 1967, Izraeli e mori qytetin e vjetër nga Jordania, duke i shkatërruar vendbanimet arabe. Izraelitët krijuan një hapësirë ​​përballë Murit Perëndimor, ku populli hebre mund të lutej pa u shqetësuar. Burrat hebrenj me kapele të zeza, pallto të gjata të zeza, apo duke mbajtur vetëm një kippah (kapelja tipike hebre që mbulon majën e kokës), dhe gratë luten në një mur të lashtë, me një ekran që i ndan nga njëri-tjetri. Disa burra hebrenj murmuritin lutjet dhe përkulen në mënyrë ritmike. Është një shenjë se ata zhyten në lutje me gjithë trupin, zemrën dhe mendjen e tyre, duke rritur afërsinë e tyre me Zotin, siç kërkohet nga Tora. Nëpër raftet që ndodhen aty pranë ka shumë kopje të Torës dhe shkrimeve të shenjta Talmudike, dhe çdokush të mund të zgjedhë njërën prej tyre. Sipas konceptit hebre, lutjet e kryera në Murin e Lotëve janë shumë më efektive. Njerëzit futin në të çarat e Murit të Lotëve letra të vogla, të cilat përmbajnë lutje të shkruara drejtuar Zotit. Sidomos të premteve në mbrëmje dhe të shtunën, gjatë kohës së shenjtë të Shabatit, atje shkojnë që të luten shumë familje. Muri i Lotëve, është gjithashtu vendi ku hebrenjtë festojnë ceremoninë rituale të fëmijëve hebrenj (bar mitzvah), që shënon hyrjen e tyre në jetën e të rriturve. Djemtë 13 vjeçarë i afrohen Murit me të afërmit e tyre të shoqëruar me muzikë dhe daulle. Djali reciton disa pjesë të Librit të Shenjtë, Tevratit, dhe në këtë mënyrë hyn simbolikisht në moshën madhore. Populli hebre u bashkua fillimisht nën Mbretin David, i cili pushtoi Jerusalemin dhe e bëri kryeqytetin e tij. Ai ndoshta ishte i vetëdijshëm për historinë, sipas së cilës Zoti e kishte caktuar këtë vend ku Abrahami do të sakrifikonte Isakun. Ndaj ai donte ta lidhte mbretërinë e tij me vendin e shenjtë. Mbreti David filloi ndërtimin e tempullit, të cilin e përfundoi djali i tij Solomon rreth vitit 1000 Para Krishtit. Ai u bë Tempulli i Parë. Ligjet e Moisiut, të quajtura Tora, u ruajtën në pjesën e brendshme të kishës. Mbretëria e Izraelit arriti kulmin e saj nën sundimin e Mbretit Solomon. Tempulli i Parë qëndroi për 400 vjet deri në vitin 586 Para Krishtit, kur babilonasit e nënshtruan Jerusalemin, e shkatërruan tempullin, dhe i dërguan hebrenjtë ri robër në kryeqytetin e tyre Babiloni. Pasi u rikthyen në shtëpi nga robëria babilonase që zgjati 70 vjet, hebrenjtë rindërtuan tempullin në të njëjtin vend. Ai u bë Tempulli i Dytë. Herodi, mbreti i Judesë, i emëruar si i tillë nga romakët, filloi ndërtimin e shumë veprave publike. Ai e rimodeloi dhe zgjeroi Tempullin e Dytë rreth vitit 19 Para Krishtit për të fituar simpatinë e hebrenjve. Ai e rrethoi malin Moriah (Mali i sotëm i Tempullit) me mure mbajtëse drejtkëndëshe, ndaj tempulli mund të strehonte deri në 200.000 njerëz. Perandoria Romake e shkatërroi atë në vitin 70 Pas Krishtit. Thesaret e tempullit ishin aq të vlefshme, sa që besohet se perandori Titus i përdori ato për të ndërtuar gjithë Koloseun në Romë. E vetmja pjesë që mbeti e paprekur nga Tempulli i Dytë, është Muri i Lotëve i ndërtuar nga Herodi. Në dallim nga besimi popullor, Muri nuk i përkiste vetë kishës. Ai kufizohej vetëm me Malin e Tempullit nga ana perëndimore. Sot, në Malin e Tempullit ka dy xhami, Kupola e Shkëmbit dhe Xhamia Al-Aksa, ku hebrenjtë nuk mund të falen, megjithëse mund të hyjnë në të. Muri i Lotëve është kështu vendi më i afërt për ta me dy tempujt e tyre të mëparshëm, ndaj tani ata vajtojnë për shkatërrimin e tyre. Hebrenjtë më fetarë në Izrael, dhe ata që jetojnë në diasporë, luten çdo ditë për rindërtimin e Tempullit. Ata besojnë se do të ketë një Tempull Të tretë në të ardhmen, por se kur do të ndodhë kjo nuk dihet me saktësi. Ndoshta kur Antikrishti të zbulojë veten gjatë Mundimit të Madh të parashikuar nga Bibla. Dhe Tempulli i Tretë do të shkatërrohet nga një tërmet në ardhjen e dytë në Tokë të Jezu Krishtit. Disa komunitete fetare hebreje, po mbledhin tashmë donacione, dhe disa hebrenj ultra-ortodoksë, janë gati të fillojnë ndërtimin e Tempullit të Tretë.

Eva Longoria shpëton “John Wick”-un, aktorja jep 6 milionë dollarë nga paratë e saj për të shmangur humbjet Përditësimi i fundit 25 Tetor 2024, 11:47 Eva Longoria shpëton “John Wick”-un, aktorja jep 6 milionë Adhuruesit e filmave aksion kanë një arsye të veçantë për të falënderuar aktoren Eva Longoria për suksesin e një prej ekskluziviteteve më të famshme të të gjitha kohërave, John Wick. Sharon Stone pozon pranë yllit të saj në Hollywood Walk of Fame, komentuesit shpërthejnë me komente për të Në një intervistë të fundit, producentët e serialit zbuluan se aktorja dhe producentja e nominuar për Golden Globe luajti një rol kyç në financimin e filmit të parë. “Ne ishim në javën e fundit të prodhimit dhe patëm një humbje prej 6 milionë dollarësh,” vuri në dukje Chad Stahelski për Business Insider. “Ne kishim financim të pavarur… dhe një nga investitorët nuk mundi të mblidhte paratë në kohë.” Ndërsa AAC u përpoq të mblidhte paratë, ajo u ofroi disa aktorëve të saj mundësinë për të investuar. Në këmbim, ata do të ishin të parët që do të merrnin paratë e tyre. “Eva na erdhi në shpëtim dhe siguroi paratë në më pak se 24 orë përpara se të mbyllnim dyert e filmit dhe të largoheshim,” vazhdoi Stahelski, i cili mësoi për shpëtimtaren e tyre “të fshehtë” së bashku me David Leach nga producenti Basil Ivanic.

Nicole Kidman zbulon pse iu desh të ndalonte skenat jo normale në filmin e saj të ri Përditësimi i fundit 23 Tetor 2024, 18:37 Nicole Kidman zbulon pse iu desh të ndalonte skenat intime në Nicole Kidman ka shpjeguar pse iu desh të ndalonte xhirimet e skenave intime për filmin e saj të ardhshëm, Babygirl . Drama, e drejtuar nga Halina Rain, e njohur për filmin “Bodies Bodies Bodies”, ndjek historinë e një CEO të fuqishme, e cila vë në rrezik karrierën dhe familjen e saj për shkak të një marrëdhënieje të paligjshme me një punonjës më të ri. Kidman, 58, luan së bashku me Antonio Banderas, i cili luan rolin e burrit të saj dhe Harris Dickinson, i cili luan rolin e punonjësit që i prish jetën. Në një intervistë për The Sun, Kidman zbuloi se skenat me Banderas dhe Dickinson u bënë veçanërisht intensive. “Kishte shumë ndërveprim dhe besim, por edhe zhgënjim. “Ishte sikur, “Mos më prek”, tha Kidman.

Dieta & Kura natyraleKombinimi i Shegëve me Boronicat – Cilat Probleme Shmang në Organizëm AgroWeb Shegët shqiptare dhe frutat vendase të pyllit janë një zgjedhje e shkëlqyer për organizmin. Kjo vlen për vetë faktin se këto fruta të tokave shqiptare janë natyralisht të pasura me sheqerna natyralë, vitamina dhe minerale. Shegët dhe boronicat në veçanti përmbajnë fitoushqyes siç janë polifenolët, flavonolët dhe anthocianinë, të cilat janë antioksidantë të fuqishëm. Këta të fundit shfarosin radikalet e lira të cilat sulmojnë qelizat dhe çelin rrugën shfaqjes së sëmundjeve të rrezikshme kronike. Shegët dhe boronicat janë plot me vitamina, por kjo nuk është e vetmja arsye përse të dyja mund të përgatiten si lëng. E mira e të mirave është se shija e këtyre frutave përputhet dhe intensifikohet ndjeshëm. Një racion me lëng 100 përqind boronice dhe shege është e barazvlefshme me pesë racione në ditë me fruta dhe perime. Për fat të mirë ky lëng mund të përgatitet shumë lehtë në shtëpi dhe në këtë mënyrë ju do të keni plotësuar nevojën ditore për fruta dhe perime. Kjo nuk është e vetmja arsye përse ju duhet ta konsumoni këtë lëng. Ekspertët e AgroWeb.org shpjegojnë se ky lëng është i shumë pasur me vlera shëndetsore. Ushqyesit Lëngu i shegës dhe boronicës është një burim i shkëlqyer antioksidantësh, vitamine C dhe K. Lëngu i shegës është një burim i mirë i acidit folik dhe bakrit ndërsa lëngu i boronicës është një burim i mirë i manganit. Kombinimi i këtyre dy lëngjeve sjell shumë përfitime në një gotë. Megjithatë, duhet të dini që shumica e lëngjeve të frutave që blini në treg kanë lëng molle ose rrushi shtesë që synon të zbusë aromën e fortë dhe karakteristike. Shtesa të tilla minimizojnë nivelet e vitaminave në përmbajtje të lëngut përveç vitaminës C. Përfitimet Antioksidantët në këtë lëng përmirësojnë kujtesën, luftojnë sëmundjet e zemrës, ulin kolesterolin dhe shmangin disa lloje problemesh tumorale. Një studim tregoi se njerëzit që pinin lëng boronice ishin ndjeshëm më të mirë në ushtrimet që masin nivelin e kujtesës apo të të mësuarit. Ekspertët e AgroWeb.org shprehen se lëngu i shegës arrijnë të përmirësojë profilin e lipideve dhe të ulë kolesterolin. Ndërkohë studimet e tjera kanë treguar se boronicat janë të pasura me përbërës që luftojnë radikalet e lira dhe parandalojnë sëmundjet e zemrës. Si të bëni lëngun e boronicave dhe shegës në shtëpi Përbërësit 2 gota me kokrra shege 1 gotë me boronica Udhëzimet Shtrydhini kokrrat sipas renditjes së mësipërme. Përziejeni lëngun dhe konsumojeni menjëherë. Me këtë sasi frutash përfitohen 1-2 gota lëng. Në rastin e shegëve, pastrojini kokrrat nga shtresa e bardhë e cila e bën shijen më të hidhur. Për ta hapur shegën çajeni atë në pjesën fundore dhe në pjesën e sipërme. Më pas bëni 6 prerje të vogla dhe hapeni frutin me duar. Përdorni doreza dhe përparëse sepse lëngu i shegës lë njolla. Për të shmangur këtë, ju mund ta hapni shegën edhe në një tas me ujë. Kokrrat do të bien në fund, ndërsa shtresa e bardhë do të ngrihet në sipërfaqe. Kullojeni ujin dhe shtrydhini kokrrat./AgroWeb.org

Arkitektura e qytetit lundrues: Si u ndërtua Venecia? Qyteti romantik i Venecias njihet me shumë emra. Si qyteti lundrues, qyteti i kanaleve ujore,dhe madje edhe si Mbretëresha e Adriatikut. Ky qytet i rrethuar nga uji u ndërtua mbidhjetëra ishuj të vegjël të vendosur në Lagunën e Venedikut, një gji ligatinor i detit Adriatik, i ndërlidhur me ura dhe kanale. Në rast se po pyesni veten se si ishte e mundur të ndërtohej arkitektura mahnitëse e Venecias në mes të asaj që në thelb është një moçal, atëherë nuk jeni i vetmi. Ndërsa Venecia duket sikur noton mbi ujë, shumica e njerëzve supozojnë se qyteti është ndërtuar direkt në ishujt e Lagunës Veneciane. Në fakt, ndërtesat e Venecias u ndërtuan mbi platforma druri të mbështetura nga shtylla druri të futura nën tokën e përmbytur nga uji. Kjo vepër arkitekturore është një mrekulli inxhinierike, dhe i ka rezistuar qindra viteve histori. Historia e Venecias fillon në shekullin e V Pas Krishtit. Pas rënies së Perandorisë Romake Perëndimore , barbarët nga veriu po sulmonin territoret e Romës. Për t’i shpëtuar këtyre bastisjeve, popullsia veneciane u arratis në kënetat aty pranë,dhe gjeti strehim në ishujt ranorë Torcello, Iesolo dhe Malamocho. Ndonëse vendbanimet e para ishin të përkohshme, pas ndërtimeve fillestare të fundosura në baltë, gradualisht venedikasit i populluan ishujt në mënyrë të përhershme. Për të siguruar themele të forta, ata zhvilluan një metodë ndërtimi inteligjente. Kjo përfshinte futjen në baltëtë trarëve me gjatësi nga 4-8 metra, derisa prekën fundin e lagunës. Mbi këto trarë ata ndërtuan platforma druri, përpara se të ndërtonin sipër ndërtesa. Kjo metodë, krijoi një terren të aftë të mbante strukturat e rënda që vazhdojnë të ekzistojnë edhe sot. Një tjetër nga materialet e spikatura të përdorura në ndërtim ishte guri i Istrias i ngjashëm me mermerin, një lloj guri gëlqeror i papërshkueshëm nga uji që nxirrej në Istria të Kroacisë. Sipas disa vlerësimeve, ai përbënte më shumë se 90 për qind të gurit të përdorur në ndërtimin e Venecias. Guri gëlqeror i Istrias, është një material i fortë. Ai është përdorur në majë të platformave prej druri si pjesë e themeleve të ndërtesave të spikatura, për shkak të aftësisë së tij për t’i rezistuar erozionit dhe lagështisë. Ndërsa vizitorët në Venecia mahniten me fasadat e Istrias, përdorimi i këtij guri në themelet ndërtesave, shpjegon edhe mbijetesën e qytetit antik. Më pas, guri gëlqeror u mbulua me tulla dhe gurë për të dhënë aspektet e dukshme të arkitekturës mahnitëse të Venecias. Përdorimi i drurit si një strukturë mbështetëse mund të jetë i habitshëm, pasi druri është zakonisht më pak i qëndrueshëm se guri ose metali. Por sekreti i jetëgjatësisë së themeleve prej druri të Venecias, bazohet në faktin se ato janë zhytur në ujë, pra ngjajnë me një pyll nënujor të kthyer kokëposhtë. Kjo sepse dekompozimi i drurit shkaktohet nga mikroorganizmat, si kërpudhat dhe bakteret. Ndërsa sistemi mbështetës prej druri është i zhytur nën ujë, trarët e ngulur nën tokë nuk ekspozohen ndaj oksigjenit, një nga elementët që u nevojiten mikroorganizmave për të mbijetuar. Përveç kësaj, prania e vazhdueshme e ujit të kripur përreth e ngurtëson me kalimin e kohës, duke e kthyer drurin në një strukturë të ngurtësuar si prej guri. Lënda drusore ishte një mall veçanërisht i rëndësishëm për shoqërinë veneciane, pasi përdorej jo vetëm në themelet e qytetit, ku përdoreshin kryesisht lisi dhe pisha, por edhe për dyshemetë, çatitë, kornizat, mobiljet dhe natyrisht për ndërtimin e anijeve ushtarake veneciane. Sipas një burimi të shekullit XVII-të, që përshkruan në detaje metodat e ndërtimit të përdorura në Venecia, mbi 1 milion shtylla druri u përdorën vetëm gjatë ndërtimit të kishës Santa Maria Della Salute. Secila prej shtyllave prej druri të përdorura ishte afro 4 metra e gjatë, e marrë nga pyjet e Italisë veriore, Sllovenisë, Kroacisë dhe Malit të Zi dhe u transportua në Venecia përmes detit. E përfunduar në vitin 1687, Santa Maria Della Salute u ndërtua për të falënderuar Zotin për çlirimin e qytetit nga murtaja. Sasi të tilla drurësh të përdorura mendohet se kanë qenë pjesërisht përgjegjëse për shpyllëzimin e vargmaleve Dinarike në Ballkan. Ndërsa është e vështirë të imagjinohet se si një qytet, në fillim i parëndësishëm, dhe i ndërtuar mbi një moçalishte, mund të bëhet një superfuqi, e kaluara e tij e begatë është ende e dukshme në arkitekturën e tij të famshme. Në fakt, vendndodhja e Venecias, e rrethuar me ujë dhe në brigjet e Adriatikut, ishte thelbësore për zhvillimin e saj. Pozicioni i saj gjeografik, e lehtësoi zhvillimin e qyteti në një qendër kryesore tregtare midis Lindjes së Afërt dhe Evropës, dhe si një forcë dominuese në Mesdheun Lindor, duke e bërëpër qindra vjet një qendër të fuqishme tregtare. E njohur për zgjuarsinë në biznes, Venecia e arriti kulmin e saj në shekullin XV-të, sidomos falë rolit që luajti në tregtinë e kripës, erëzave dhe produkteve luksoze. Si një qytet i rrethuar nga uji, Venecia kishte një avantazh të dukshëm ndaj fqinjëve të saj. Së pari ajo ishte e sigurt nga pushtimet. Për shembull, Pepini, djali i Karlit të Madh, u përpoq tapushtonte, por dështoi pasi nuk ishte në gjendje të depërtonte tek ishujt mbi të cilët ishte ndërtuar qyteti. Kështu ajo u bë një fuqi e madhe detare në Mesdhe. Në vitin 1204, Venecia iu bashkua kryqtarëve dhe arriti të pushtonte kryeqytetin bizantin, Kostandinopojën. Megjithatë, filloi të bjerë duke nisur nga shekulli XV-të, dhe u pushtua nga Napoleoni në vitin 1797 kur ai pushtoi Italinë. Sot më shumë sesa një qytet lundrues, Venecia është më shumë një qytet që po fundoset . Laguna që dikur e mbrojti nga pushtuesit e huaj, është shndërruar në kërcënimin më të madh për mbijetesën e saj. Venecia është në rrezik për shkak të rritjes së nivelit të ujit, dhe përmbytjet shkaktojnë kaos disa herë në vit. Përmbytja shkaktohet nga baticat jashtëzakonisht të larta, të cilat mund të arrijnë deri në 3 metra për shkak të erërave të forta, stuhive dhe shirave të fortë. Për ta shpëtuar qytetin janë propozuar një sërë zgjidhjesh. Një nga to masa është projekti MOSE, një shkurtesë për Modulo Sperimentale Elettromeccanico (Moduli Eksperimental Elektromekanik). Ai parashikon përfshin ndërtimin e portave të lëvizshme anti–përmbytje, që e ndajnë lagunën nga Deti Adriatiku, kur batica kalon lartësinë mbi 1 metër mbi nivelin e zakonshëm. Edhe pse ai ka qenë i shoqëruar me skandale, dhe ka dështuar t’i përmbahet afateve në më shumë se një rast, banorët shpresojnë që ky projekt i shtrenjtë (që shkon në miliarda euro) dhe inovativ, do të jetë në gjendje të mbrojë Venecian edhe për brezat e ardhshëm. Por më pesimistëtdyshojnë se masa të tilla do të mjaftojnë. Ata mendojnë se një ditë qyteti do të fundoset, ashtu siç ndodhi dikur me qytetin legjendar Atlantida. / ancient origins – bota.al

Janë 50 artistë, 50 vjet dhe një kapitull i ri që çelet nga galeria e famshme e artit kontemporan, Marian Goodman, në Manhatan të Nju Jorkut. gazeta: “Një lloj dhome me art konceptual”, Rama e kishte hapur në muajin qershor edhe në Paris, e tashmë do të jetë pjesë edhe e ndryshimit të faqes së re të Goodman Kryeministri Rama pjesë e ekspozitës në Marian Goodman, NYT: Kapitull i ri për galerinë dhe art konceptualFoto e publikuar nga NYT për ekspozitën në Manhatan Redaksia 25 Tetor, 13:07 | Përditesimi: 25 Tetor, 13:13 Share Rrit madhesinë e shkrimit Zvogëlo madhesinë e shkrimit SHBA- Janë 50 artistë, 50 vjet dhe një kapitull i ri që çelet nga galeria e famshme e artit kontemporan, Marian Goodman, në Manhatan të Nju Jorkut, në SHBA. Një prej galerive të vogla më të mëdha, që lartëson historinë e saj konceptuale duke sjellë artistë të rinj për sytë e tyre, e duke i shpalosur tregut veprat e tyre. Gazeta prestigjioze “Nju Jork Tajms” e nis shkrimin me një rrëfim-kujtesë të historikut të jashtëzakonshëm të galerisë ikonike, të cilën Marian Goodman e hapi në 1977, kur menaxherët e aseteve nuk e kishin ende në vëmendje botën e artit. Dritan Hila: Nuk jua ka fajin Edi! LEXO EDHE: Dritan Hila: Nuk jua ka fajin Edi! Tani, sigurisht gjërat kanë ndryshuar, e teksa galeria po shpërngulet tashmë në një ndërtesë të madhe në zonën e lakmuar TriBeCa, ekspozita inauguruese e veprave të 50 artistëve gjatë gati një gjysmë shekulli, e cila çelet të shtunën, e kërkon të tregojë se ka një listë që peshon shumë për historinë e artit. Mes tyre, Sabine Moritz, “Underground V” e Sabine Moritz-it, ngjyrat dhe energjia e përgjithshme e së cilës të kujtojnë sfondin e “Les Demoiselles d’Avignon” të Picasso-s. Penelatat e bollshme të vitit 2002 të Frize në akrilik dhe rrëshirë, që i japin pikturës së tij “Otona” shkëlqimin e ylbertë të një pellgu me benzinë. Secila prej tyre, në një mjedis tjetër, mund të duket e parëndësishme; së bashku këtu ata janë po aq tërheqës sa një peizazh natyror. E në krah të tyre, edhe “Qeramikat e bukura, botanike dhe seksuale të Edi Ramës, të pikturuara siç e përshkruan NYT, në "një gamë të shndritshme përplasjeje”. “Një lloj dhome me art konceptual”, Rama e kishte hapur në muajin qershor edhe në Paris, e tashmë do të jetë pjesë edhe e ndryshimit të faqes së re të Goodman. Puna e Ramës është përfshirë gjithashtu në ekspozita të shumta me dy persona ose në grup, duke përfshirë Bienalen e São Paulo (1994); Haus der Kunst, Mynih (2004); Qendra Pompidou, Paris (2010); Bienalen e Marrakeshit, Marok (2015); Muzeu i Ri, Neë York (2016); dhe Bienalen e Venecias (2003 dhe 2017). A.Q/Shqiptarja.com

Klinika 24/ Profesoresha e gjenetikës: Sëmundjet e së ardhmes do të shërohen me micro RNA-në E ftuar në studio në emisionin “Klinika 24” në Report TV, me moderatore Doreada Mio, ishte Profesoresha e gjenetikës në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, Merita Xhetani. Ajo u ndal tek fituesit e çmimit Nobel për këtë vit, ku dy profesor amerikan u vlerësua për microRNA si novacion mjëkësor. E ftuar në studio në emisionin “Klinika 24” në Report TV, me moderatore Doreada Mio, ishte Profesoresha e gjenetikës në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, Merita Xhetani . Ajo u ndal tek fituesit e çmimit Nobel për këtë vit, ku dy profesor amerikan u vlerësua për microRNA si novacion mjëkësor. ”Informacioni gjenetik në qelizat tonë është e koduar në ADN dhe përkthehet në një molekulë të thjeshtë që është RNA-ja” tha ajo në fillim të bisedës, duke shtuar se RNA janë ato mesazheret e mesme, ndërsa mikro RNA ishte një gjejtje e re.Nobelistët kuptuan se ne kemi disa molekula që rregullojnë aktivietin e gjeneve tona, duke shprehur atë që qeliza ka nevojë.” Në një parë mënyre, mikro RNA komandojnë AND-në” shtoi Profesoresha.

Milano, qyteti i mrekullive hyjnore Nga aeroporti i Comisos në Ragusa, me aeroplanin e kompanisë ajrore “Ryanair” jemi nisur drejt Milanos, ku në “Malpensa” do të na presë Eduart Kola emigranti nga Lezha që ka vite që punon dhe jeton në Pavia. Ȅshtë buzëmbrëmje dhe qyteti i mrekullueshëm llamburit nga dritat. Ndërsa udhëtojmë drejt qytetit, mendoj se si ka mundur inteligjenca njerzore që nga kohët e lashta të ndërtojë një kryevepër të tillë? I mendoja këto, sepse Milano është një qytet që shtrihet në pjesën veriore të Italisë në provincën e Lombardisë dhe është qyteti më i mad hi Italisë, pas Romës në gadishullin Apenin. Me një siperfaqe prej 18.167 km2 dhe një popullsi prej 12.5 milion banorë, Milano zë vend të konsiderueshëm në radhën e qyteteve më të mëdha europiane. Ȅshtë quajtur qytet i modës, ndërsa vlerësohet edhe si qyteti më i pasur në Itali. Rëndësia strategjike e qytetit si një qendër kryesore politike dhe ekonomike, daton në antikitetin e vonë, kur ai shërbeu si kryeqyteti i Perandorisë Romake të Perëndimit, megjithse nga shek. i XII - të deri në shek. e XVI - të, Milano ishte një nga qytetet më të mëdha evropiane, me një tregëti shumë të zhvilluar, duke u bërë padiskutim kryeqyteti i Dukatit të Milanos, i cili kishte fituar tashmë statusin e një prej forcave më të mëdha ekonomike, politike dhe artistike që në periudhën e Rilindjes italiane prandaj sot konsiderohet si kryeqëndra e zhvillimit industrial dhe financiar i Italisë. Ka shumë legjenda dhe gojëdhëna sa i përket etimologjisë së emrit, pasi të gjitha supozimet janë të pabazuara në fakte. Mendohet se emri i qytetit rrjedh nga emrtimi latin “Mediolanum”, siç duket nga fjalët latine “medio”, që në shqip do të thotë "në mes", dhe ”planus”, që do të thotë "fushë", por me sa duket rrënjët e tij historike mund të shtrihen deri në trashëgiminë kelte të qytetit, megjithse mendohet se emri "Mediolanum" ka lindur nga rreth gjashtëdhjetë vendbanimet galo – romake. Ȅshtë interesant fakti se në të dhënat historike të etimologjisë së emrit shenohet se ka edhe një teori që e lidh origjinën e emrit me derrin e egër - Scrofa semilanuta, sipas një embleme të lashtë të qytetit, sepse gjatë ngritjes së mureve të qytetit, është nxjerrë skeleti i një derri të egër gjatë gërmimeve. Kështuqë, emërtimi më i vjetër i Milanos i atribuohet dy popujve kelt biturigëve dhe aedui, që kishin si emblemë të tyre një dash dhe një derr. Ishte natë kur bashkë me Marinë, Dorinën dhe Edin arritëm në qytetin e Pavias, në perferi të Milanos. Kemi ardhur të vizitojmë qytetin antic dhe t’i urojmë jetë të gjatë vajzës engjëllore Emily, e cila ka rreth një muaj që ka ardhur në jetë. Eva Kola bashkë me vogëlushen në krah na pret tek dera e shtëpisë. Bukuroshja e vogël Emily Kola na buzëqesh me kënaqësi dhe tund kokën sikur dëshiron të na urojë mirëseardhjen. Ne si komb jemi në situate të vështirë në ditët e sotme, pasi të detyruar nga kushtet e vështira të jetesës dhe mungesa e vendeve të punës, po largohen mijëra shqiptarë nga vendi amë, po lindin fëmijët në dhe të huaj dhe po pajisen me nënshtetësi të vendeve përkatëse. Ȅshtë e dhimbshme të dëgjosh se qindra fëmijë lindin në shtetin italian dhe paisen me dokumenta italiane. E dëgjoj me vëmendje Evën, e cila jo pa dhimbje, më thotë se vajza e vogël ka aplikuar për t’u paisur me pasaportë nga shteti Italian, por të tilla u krijuan rrethanat. Sapo kemi arritur dhe shijojmë mrekullitë e Manastirit dhe kështjellës shekullore të Pavias, pikërisht aty ku shkrimtari i famshëm francez Stendal ideoi dhe pershkroi disa nga ngjarjet e pasqyruara në romanin e tij aq të njohur “Manastiri i Parmës”, e cila është vepra më e famshme e autorit dhe një nga më të shquarat në letersinë botërore. Thuhet se e gjithë kjo vepër u shkrua në 52 ditë, por dihet se Stendhal ishte mjeshtër i gdhendjes së imazhit, mjeshtër i skalitjes së karaktereve të personazhëve, skenave të betejave dhe mjediseve shoqërore ku veprojnë personazhët. Duke vizituar këto dy kryevepra të artit arkitekturorë botërorë, më dukej se shihja endë personazhin kryesor Fabrizio, i cili pas gjithë asaj lufte të tmerrshme që zhvilloi bashkë me motrën e tij Ginën, shëtit i qetë nëpër hapësirat e sigurta të kështjellës shekullore, duke shijuar lirinë. Gjithsesi fëmijëria e tij pati kaluar në këtë kështjellë familjare, rrethuar nga dashuria e familjes dhe të afërmve. Ai kishte dy motra dhe një vëlla më të madh. Deri në moshën shtatëmbëdhjetë vjeçare, Fabrice ishte kthyer në një djalosh tërheqës, i gjatë dhe i qeshur, i cili ishte i hipnotizuar me pasion nga Napoleon Bonoparti. Pasi mësoi se ushtria e tij kishte zbritur në gjirin e Joaos, ai shkoi nën një emër të huaj për t'u bashkuar me radhët e ushtarëve të perandorit të famshëm të kohës. Kështu Fabrice arrin të marrë pjesë në Betejën e Waterloos, por Napoleoni u mund. Motra e tij Gina e këshillon Fabrice të kthehet në kështjellën - shtëpi dhe ai vendos të ndjekë këshillën e saj. Por në rrugën e kthimit ai zbulon se vëllai i tij më i madh e kishte raportuar dhe tani policia po e kërkonte atë si një informator. Nëna e merr heroin në Milano duke shpresuar për mbrojtjen e tij nga sulmet dhe kërkimet e vazhdueshme, por kjo nuk ndihmon, sepse Fabrice detyrohet të shkojë në megrim. Nga ana tjetër, Gina motra e heroit, bie në dashuri, por djali që kishte zgjedhur ishte i martuar. Prandaj, vajza pajtohet me një martesë fiktive me Dukën e Sanseverinit, i cili e lejon atë të vendoset në Parma. Përmes kësaj vepre Stendhal e përfaqësoi shumë mirë jetën mondane në pallatet të kohës së tij. Romani "Manastiri i Parmës" i lejon lexuesit të thjeshtë të kuptojë se cilat janë marrëdhëniet mes fisnikëve të kohës. Falë kërkesave të së motrës, Fabrizio shkon në Akademinë Teologjike të Napolit për të studiuar teologjinë. Një ditë, Fabrizio aksidentalisht hyn në teatër dhe sheh aktoren Marietta, që bie në dashuri me të. Por ajo tashmë ka një mbrojtës Gilettin, i cili është gati t’a vrasë fisnikun për të mbrojtur të dashurën. Ata takohen jashtë qytetit dhe nisin dyluftimin i cili përfundon me vdekjen e Gilletit. Tani Fabrice detyrohet të fshihet. Ai ikën në Bolonjë, ku takohet me Mariettën. Edhe sot në ditët tona, në mendjen e lexuesit të kësaj vepre model në letersinë botërore, imagjinohen skena të tilla, kur viziton këtë kështjellë madhështore. I ndërtuar disa kilometra nga qendra e qytetit të Pavias, shtrihet para nesh një nga kryeveprat më të rendësishme të Rilindjes italiane, Certosa di Pavia. Sipas dom Danieles, administratorit të manastirit, kjo vepër madhështore u ndërtua nga Gian Galeazo Visconti, në fillim si një kishë familjare, e lidhur me kështjellën nëpërmjet Parkut Viskonteo. Ndërtimi i saj pati nisur më 27 gusht, 1396 dhe ishte vetë Xhian Galexo që hodhi gurin e pare të themelit. Kisha u mbulua në behest të Françesko Sforcës në 1462, ndërsa kloister i madh, i përbërë nga harqe terakotash të mbështetura nga kolona mermeri, pati përfunduar në vitin 1472. Fasada e Serës është dekoruar me një seri medaljesh që përshkruajnë karaktere – historike apo legjendare të antikitetit. Më lart janë skenat e Jetës së Jezu Krishtit, Testamentit të Vjetër dhe figurave të Shenjtërve dhe profetëve. Hyjmë në kishë dhe vemë re strukturën origjinale gotike, afreskët kushtuar familjeve Sforca dhe Viskonti janë vendosur në anën e majtë. Megjithse në atë moment në manastir po celebrohej një meshë, kjo nuk na pengoi që ne të shijonim madhështinë dhe bukurinë magjepsëse të veprave të artit, shumica e të cilave të pikturuara nga dora e artë e Leonardo Da Vincit, që zbukuronin çdo cep të ndërtesës gjigande. Falë përkthimit të rrjedhshëm të emigrantit nga Lezha Eduart Kola, mësuam se Manastiri i Pavias kishte hapur edhe muzeumin e saj për publikun, për herë të parë në 1911, në katin e parë të të cilit kishte veshje, skulptura, lopata, piktura në panel, pllaka mermeri të lartë dhe portrete të Viskontit dhe Sforzës. Ndërsa Kështjella, një mrekulli më vete, qëndronte stoike prej qindra shekujsh duke pritur visitorë të shumtë, pjesë e të cilëve patëm fatin të ishim edhe ne. Bashkë me Edin dhe Dorin, vizitojmë e qytetin e bukur të Pavias, që edhe quhej qytet universitar, me ndërtesa të bukura të stilit roman dhe mesjetar, me një qendër historike tepër interesante. Siç na thonë, qyteti është themeluar nga romakët dhe pati arritur madhështinë e tij mbi 1300 vjet më pare, kohë kur ishte bërë kryeqyteti i gadishullit Apenin. Pavia është i njohur si qyteti i 100 kullave, por vetëm disa prej tyre janë të paprekura sot. Vizita jonë në këtë qytet është me vlerë, sepse njohëm historinë dhe kulturën e qytetit. Pavia ndodhej rreth 35 km në jug të Milanos, respektivisht në rajonin e Lombardisë, në brigjet e lumit Ticino. Vizitojmë edhe urën prehistorike Ponte Cuperto, një vepër karakteristike qindra metra, tërësisht e mbuluar. Univeritetet janë të shumta në Pavia, vizitojmë ambientet e Universitetit Politeknik, në oborrin e të cilit qëndronte krenar busti i Alessandro Giuseppe Volta , lindur më 18 shkurt të vitit 1745 dhe vdekur më 5 mars 1827. Volta ka qënë një fizikant i njohur Italian, që njihet për shpikjen e baterisë së parë elektrike, ose quajtur ndryshe Piles Voltaike në vitin 1799. Me këtë shpikje Volta dëshmoi se energjia elektrike mund të gjenerohet edhe kimikisht duke hedhur poshtë teorinë e mëparshme, se energjia elektrike gjenerohej vetëm nga qëniet e gjalla. Aleksandër Volta gjithashtu tërhoqi vëmëndjen e Napoleon Bonapartit për shpikjen e tij dhe u ftua në Institutin e Francës për demonstrim. Në fakt, Volta gëzoi shumë afrimitet me perandorin francez gjatë gjithë jetës së tij dhe mori vlerësime të shumta prej tij. Ky shkencëtar i shquar drejtoi për gati 40 vjet departamentin e fizikës eksperimentale në Universitetin e Pavias dhe u konsiderua për një kohë të gjatë si idhull nga studentët e këtij universiteti. Për nder të zbulimeve shkencore dhe aktivitetit të tij në fushën e zbulimit të elektricitetit, Universiteti Politeknik mbante emrin e shkencëtarit të madh. Edi më thotë se në një nga libraritë e Pavias ka parë edhe “Kanunin e Lekë Dukagjinit” të përkthyer në gjuhën italiane. Shkojmë tek libraria në fjalë dhe librashitësi na konfirmon se ka qënë vërtetë, por para ca muajsh. Ky është një tregues për të cilin duhet të krenohemi për kulturën dhe traditat tona të cilat bëhen të njohura përmes veprave, në vende të ndryshme të botës. Bukuritë e qytetit të Pavias nuk kanë fund, kudo ndërtesa antike madhështore, objekte social kulturore, përmendore figurash historike. Në qendër të qytetit mesjetarë të tërheq vemendjen statuja madhështore e Perendeshës romake Minerva. Eduarti na krijon mundësinë që ta shohim këtë statujë madhështore, këtë vepër arti të papërseritshme në llojin e vet. Për shumë legjenda dhe figura mitologjike, kultura greke dhe ajo romake kanë ecur paralelisht, prandaj disa ngjarje dhe paraqitje të perëndive janë shumë të ngjashme. Një nga hyjnitë më të famshme dhe më të shquara në mitologjinë greke është Athena, ndërsa në mitologjinë romake ekujvalentja e saj është perëndesha romake Minerva. Perëndesha romake Minerva, thuhet se është vajza së Jupiterit e cila është shenjtorja mbrojtëse e zejtarëve dhe mbrojtësja e Romës së lashtë. Megjithatë, më vonë në historinë romake, Minerva merr titullin e perëndeshës së luftës, strategjisë dhe mbrojtjes, por duhet theksuar se në përgjithësi, e mbron këtë titull vetëm në qytetin e Romës. Perëndesha e virgjër Minerva njihet në mitologjinë romake si perëndeshë e mençurisë. Edhe pse kjo është karakteristika kryesore e saj i atribuohen shumë element të tjera si: Artet, shkenca, qytetërimi, edukimi etj. Përgjatë historisë, perëndesha romake Minerva është përfaqësuar në imazhe dhe skulptura të ndryshme, një prej të cilave qëndon krenare në mes të sheshit qendror të qytetit historik të Pavias, ku i është dhënë një pamje e thjeshtë, modeste e kujdesshme, por edhe e bukur. Ajo paraqet një shprehje serioze, por në të njëjtën kohë jep forcë, madhështi dhe fisnikëri imponuese. Këtu perendesha qendron në këmbë, duke paraqitur një qëndrim të vendosur tipik të luftës, me vështrimin e hedhur në horizont, ku mban një përkrenare në kokë dhe shoqërohet me një mburojë në njërën dorë dhe një heshtë në tjetrën. Duhet theksuar se perëndesha romake Minerva është një nga hyjnitë më të shquara dhe më të nderuara në provincën e Lombardisë, sepse në të vërtetë është një përfaqësim i shumë cilësive të rëndësishme, të denja për një perandori, siç ishte ajo romake. Madhështia e saj ishte prezente edhe në qytetin e bukur të Pavias. Përmes rrugëtimit në metro kemi arritur në Duomo të Milanos, ku para nesh shfaqet madhështore Katedralja e qytetit dhe gjithë bukuritë e aksesorëve të saj. Vizita ime në këtë qytet pati dy qëllime, të eksploroja historinë dhe bukuritë e Katedrales dhe të takoja studiuesin e njohur Kastriot Marku, mësuesin dhe drejtuesin e arsimit për një kohë të gjatë në Kurbin. Nga biseda me të, Ai më thotë se ishte i ftuar në një event në Bergamo, prandaj edhe takimi qe i pamundur të realizohej, kështu që m’u desh t’i përkushtohesha vlerësimit të bukurive mahnitëse të objektit antik, që hijerëndë qëndronte në mes të qytetit. Ndërtesa madhështore e ndërtuar sipas stilit arkitekturorë gotik quhet edhe simboli i Milanos, sepse ndodhet pikërisht në qendër të qytetit. Themelet për ndërtimin e këtij tempulli gotik u vendosën nga Gian Galeazzo Visconti në vitin 1386, ndërsa dizajni i fasadës, një nga më të rrallët në botë, u miratua në 1805 nga vetë Napoleon Bonaparti. Kjo Katedrale është e vetmja në Evropë e ndërtuar tërësisht me mermer të bardhë. Në të njëjtin vend, në kohët e hershme kishte një objekt të shenjtë të të ndërtuar nga fiset Kelte, ndërsa në periudhën e sundimit të Perandorisë Romake, këtu ishte tempulli i perëndeshës Minerva. Sipas dokumentave historike që mundëm të siguronim, rezulton se Juniforte Solari ishte arkitekti kryesor që u mor me projektimin dhe ndërtimin e Katedrales, i cili aso kohe pati ftuar edhe disa inxhinierë të njohur nga Franca dhe Gjermania, ndërsa për punimet e brendëshme dhe paraqitjen figurative ai pati ftuar piktorin e madh Leonardo da Vinci dhe Bramanten, të cilët i patën propozuar të kombinonin stilin gotik me atë romak. Në vitin 1417, katedralja ishte endë e papërfunduar, por u shenjtërua nga Papa Martin V. Hapja e këtij tempulli madhështorë u bë në vitin 1572, ndërsa shenjtërimi i saj qe celebruar nga Shën Charles Borromeo. E kundrojmë Katedralen nga larg dhe mahnitemi me madhështinë e saj. Në Duomo ka gjallëri, sepse lumi i njerëzve me kombësi të ndryshme janë shumë kuriozë t’a vizitojnë këtë mrekulli deri në detaje. Në pamje të pare njeriu vështirë të besojë se kjo mrekulli është ndërtuar nga mendja e arkitektit dhe dora e njeriut, po ja që edhe dora e njeriut ndërtoka vepra të mrekullueshme. Në ndërtimin e saj morën pjesë shumë breza njerëzish, të cilët e paten kuptuar se ishte e pamundur ta shihnin fundin e ndërtimit të kësaj mrekullie të dorës së njeriut. Nga të dhënat teknike mësojmë se ndërtesa e Katedrales është 157 metra e lartë, ndërsa sipërfaqja e brendshme e saj është 11.700 metra katrorë, duke e renditur këtë monument, të dytën vepër gotike më e madhja në botë, pas Katedrales së Seviljes në Spanjë, e cila ka qënë rindërtuar mbi themelet e një xhamie. Në ambientet e brendëshme të Katedrales shihet qartë dora mjeshtërore e Leonardo Da Vincit. Dallon “Darka e fundit”, një nga kryeveprat e mjeshtrit të madh dhe mjaft efekte artistike, relikte dhe pamje fantastike të ideuara prej tij. Me të drejtë kjo kryevepër e artit botërorë është quajtur mrekullia e tetë e botës, sepse në të ndodhen disa relikte të rralla me vlera të veçanta për historinë botërore: - Gozhda e Shenjtë me të cilën mendohet se është gozhduar Jezusi, e sjellë nga Betlehemi nga Helena, nëna e perandorit Kostandini i Madh, - Gota me njolla, quhet kështu, sepse ky tempull është zbukuruar mjeshtërisht nga 45 panele xhami me njolla rreth pesëqint vjeçare, - Mauzoloumi i Gion Giokoma de Medici, varri i të cilit simbolizon paqën dhe luftën, - Statuja e Shen Bartolomeut, një nga dymbëdhjetë apostujt e Jezu Krishtit, mbrojtës i peshkatarëve, - Kripta, që i kushtohet kryepeshkopit të Milanos Carlo Boromeo, i cili në shek. XVI, mbrojti qytetin nga sëmundja e murtajës, - Pallati mbretëror që ishte rezidenca e dikurëshme e sundimtarëve romakë të qytetit, sot shërbente si muze i Katedrales. Ndërsa po vizitonim ambientet e jashtme të Katedrales, miku im i nderuar prof. Anton Berisha më njofton se kohët e fundit kishin dale në qarkullim dy botime të reja ”Dy kryevepra lirike të Fishtës” dhe “Vepër përfaqësuese e Prend Buzhalës poet”, përgatitur nga Labinot Berisha. E pata kujtuar prof. Antonin kur po fluturoja për në Milano, pasi njëri nga pasagjerët përmendi qytetin e Kozencës, në universitetin e të cilit profesori ynë ka dhënë lendën e gjuhës shqipe për vite me radhë. Në qytetin e Pavias kthehemi vonë, por kjo nuk na pengon të pimë një kafe së bashku me Edin. Me ne është edhe Altin Kola, një sipërmarrës nga Lezha, i cili nuk ka shumë kohë që ka ardhur në Milano, por në saj të punës së palodhur është përshtatur mire në komunitet. Na pershëndet dikush nga larg. - Ȅshtë Amarildo Likmeta nga Durrësi, - na thotë Edi. Ka vite këtu, madje është futbollist me ekipin vendas të Pavias. Djaloshi i ri ka ndërtuar të ardhmen këtu, sepse ishte fejuar me një vajzë italiane, Xhessika Ferrara e quanin. Muzgu sapo ka rënë kur ne nisemi për tek banesa ku na pret Emily e vogël, që duket e mërzitur nga pritja e gjatë. Dalëngadalë ditëve të vizitës sonë në këtë qytet të shenjtë dhe hyjnorë po u vjen fundi

Ja cilat janë 30 figurat më të rëndësishme të Historisë Falë mendimit, krijimeve apo ideve të tyre, njerëzimi që njohim sot është, në një masë të madhe, rezultat i kontributeve të këtyre personazheve historike. Historia është plot me personazhe që kanë transformuar historinë e njerëzimit. Sot bota është ajo që është falë mendimeve, ideve apo veprimeve të tyre. Bota.al sjell një listë me 30 figurat më të rëndësishme historike. Natyrisht që përzgjedhja është e paplotë, pasi mund të zgjidhen kollaj dhjetëra heronj, shkrimtarë, filozofë dhe shkencëtarë për çdo vend. Lista nuk sillet rreth njerëzve të famshëm për etikën e tyre, por më tepër rreth pasojave që kanë shkaktuar idetë ose veprimet e tyre. Ndërsa shumë prej tyre kanë ndryshuar gjërat për mirë, të tjerët nuk kanë bërë gjë tjetër veçse kanë mbjellë errësirë. Renditja nuk është sipas rëndësisë. Jezusi i Nazaretit Një figurë e shquar e Krishtërimit, Jezusi i Nazaretit ishte një predikues hebre që jetoi rreth shekullit të 1 pas Krishtit. Ndarja e tij e madhe me hebraizmin sot bashkon më shumë se 2.4 miliardë besimtarë dhe mendimi i tij ka qenë në qendër të fokusit së teologëve për dy mijëvjeçarë. Jezusi lindi në Betlehem të Judesë dhe, sipas traditës, ishte pasardhës i mbretit David. Muhamedi Për fenë islame, Muhamedi është i fundit ndër profetët (i cili paraprihet nga Jezusi, Moisiu dhe Ibrahimi, ndër të tjerë). Ai lindi në vitin 570 pas Krishtit. dhe vdiq në vitin 632 pas Krishtit. Sipas traditës, profeti themeloi Islamin pas një zbulese nga kryeengjëlli Gabriel në shpellën Hira. Sot ka më shumë se 1.7 miliardë muslimanë në mbarë botën. Kristofor Kolombi Lundërtari dhe hartografi në shërbim të Kurorës së Kastiljes ishte përgjegjës për udhëheqjen e eksplorimit që do të çonte në zbulimin e Amerikës. Epoka moderne, dhe bashkë me të edhe globalizimi, filloi më 12 tetor 1492, kur ata zbarkuan në ishullin Guanahani (Bahamat e sotme). Kolombi bëri gjithsej katër udhëtime para se të vdiste më 20 maj 1506. Jul Çezari Gaius Julius Caesar ishte një nga politikanët dhe ushtarët më të rëndësishëm të Romës së lashtë. Ai lindi në vitin 100 para Krishtit. dhe vdiq në vitin 44 para Krishtit. Kontrolli i tij mbi Republikën ishte i mbushur me polemika dhe tradhëti. Një nga sukseset e tij më të mëdha ishte Lufta Galike, e cila do të zgjeronte territorin romak në pjesë të asaj që sot është Franca, Belgjika, Zvicra, Gjermania dhe Holanda. Një komplot i përgatitur nga disa senatorë i dha fund jetës së tij. Aleksandri i Madh Aleksandri i Madh ishte mbret i Maqedonisë deri kur vdiq. Aristoteli ishte mësuesi që u mor me edukimin e tij dhe mbretërimi i Aleksandrit konsiderohet nga historianët si fillimi i periudhës helenistike. Ai lindi në korrik të vitit 356 para Krishtit dhe vdiq në qershor 323 para Krishtit, ndoshta i helmuar. Aleksandri i Madh është një nga figurat heroike më të rëndësishme të lashtësisë. Platoni Platoni është një nga filozofët më të rëndësishëm në historinë e filozofisë. Dishepull i Sokratit dhe mësues i Aristotelit, idetë e tij mbi politikën, etikën, qytetarinë, ligjin dhe psikologjinë, ndër të tjera, ndihmuan në konsolidimin e mendimit të qytetërimit perëndimor. Ai themeloi Akademinë në 387 para Krishtit, e konsideruar si universiteti i parë në Perëndim. Lao Tzu Pavarësisht nga të panjohurat rreth jetës së tij, Lao Tzu është një nga figurat më të rëndësishme historike të Lindjes. Besohet se ai ka jetuar midis shekujve VI dhe VI para Krishtit. Dhe atij i njihet autorësia e Tao Te Ching, vepra më e rëndësishme e taoizmit. Filozofia taoiste praktikohet në Kinë, Japoni dhe Korenë e Jugut, edhe pse ka miliona ndjekës në mbarë botën. Leonardo da Vinçi Polimati fiorentin Leonardo da Vinçi është figura kryesore e Rilindjes. Kontributet e tij në shkencë, art, muzikë, mjekësi dhe filozofi janë të padiskutueshme. Është një ikonë universale falë pikturave të tilla si Mona Lisa ose Darka e Fundit. Gjithashtu edhe për shkak se ka projektuar, shekuj më parë, skica të atyre që sot janë nëndetëset, helikopterët dhe makinat. Ai lindi në prill 1452 dhe vdiq në maj 1519. Johannes Gutenberg Në këtë listë të figurave më të rëndësishme historike nuk mund të mungonte shpikësi i makinës moderne të printimit (shtypshkronjës). Shpikja e tij jo vetëm që lejoi përhapjen e kulturës, por konsiderohet si fillimi i propagandës. Kjo përkoi me përçarjen luterane, kështu që ishte një levë mbështetëse për shpalljen e ideve protestante. Gutenberg lindi në Mainz në 1400 dhe vdiq në 1468. Miguel de Servantes I konsideruar si një nga shkrimtarët më të rëndësishëm të letërsisë universale, Miguel de Cervantes Saavedra lindi në 1547 dhe vdiq në 1616. Vepra e tij kryesore, Don Kishoti i Mançës, është romani i parë modern dhe libri i dytë më i redaktuar dhe përkthyer në botës, vetëm pas Biblës. Servantes mori pjesë në Betejën e Lepantos dhe u burgos në Algjer për pesë vjet. Albert Einstein Ndoshta fizikani më i famshëm i të gjitha kohërave. Albert Einstein është një nga baballarët e mekanikës kuantike përmes punës së tij mbi relativitetin special dhe relativitetin e përgjithshëm. Einsteinit iu dha Çmimi Nobel për Fizikë, edhe pse jo për këto vepra, por për botimet e tij mbi efektin fotoelektrik. Ekuacioni i tij, E=mc², është padyshim më i njohuri në të gjithë historinë. Adolf Hitler Udhëheqësi i Gjermanisë naziste është figura më e rëndësishme historike e shekullit të 20-të. Idetë e tij janë përmbledhur në librin e tij Mein Kampf, i shkruar pjesërisht gjatë kohës kur ishte në burg pas një grushti të dështuar në vitin 1923. Hitleri kreu vetëvrasje së bashku me Eva Braunin në vitin 1945 në bunkerin e Kancelarisë, kur fitorja e Aleatëve ishte e pashmangshme. Çarls Darvin Autori i Origjinës së Specieve (1859) hodhi themelet e asaj që tani njihet si teoria e evolucionit. Sot idetë e tij, si përzgjedhja natyrore, pranohen gjerësisht nga shkenca. Vëzhgimet që e shtynë atë të postulonte teorinë e tij u bënë pas udhëtimit të Beagle, rreth pesëvjeçar, në të cilin ai ishte në gjendje të mbulonte pjesën më të madhe të globit. Karl Marks Mendimet e Karl Marksit formësuan plotësisht historinë politike, filozofike dhe ekonomike pas vdekjes së tij. Rryma që mban emrin e tij, marksizmi, komunizmi modern dhe socializmi shkencor burojnë nga idetë e tij të shprehura në Manifestin Komunist (1848) dhe Kapitalin (1867). Marksi u përqendrua në idenë se shoqëritë përparojnë përmes dialektikës së luftës së klasave. Isak Njutoni I konsideruar nga shumëkush si shkencëtari më i madh i të gjitha kohërave, Isak Njutoni është babai i ligjit të gravitetit universal dhe fizikës klasike. Kontributet e tij në llogaritje, matematikë, dritë dhe optikë e bënë atë një pikë referimi që në kohën kur jetoi. Ai gjithashtu shkroi disa traktate mbi alkiminë dhe teologjinë. Vdiq në moshën 84-vjeçare. Genghis Khani Genghis Khani ishte një nga udhëheqësit ushtarakë më ambiciozë të historisë. Në vetëm disa vjet ai arriti të zgjerojë perandorinë mongole për mijëra kilometra, duke konsoliduar kështu, të paktën në aspektin territorial, një nga perandoritë më të mëdha në histori. Vdiq në vitin 1227 në moshën 65 vjeçare. Mahatma Gandhi Gandi arriti të lërë gjurmë si një ndër figurat më të rëndësishme historike falë mendimeve të tij dhe krijimit të “institucionit” të protestave jo të dhunshme. Një nga ngjarjet më të rëndësishme të jetës së tij ishte Marshi i Kripës, i cili do të çonte në pavarësinë e Indisë nga Perandoria Britanike. Ai u vra në moshën 78-vjeçare nga një fanatik integralist. 18.Louis Pasteur Pasteur nuk është vetëm përgjegjës për procesin e pasterizimit, por studimet e tij kanë kontribuar në masë të madhe në krijimin e vaksinave, antibiotikëve dhe proceseve të sterilizimit. Pasteri shënoi një “para” dhe “pas” në shkencat natyrore, veçanërisht në kimi dhe bakteriologji. Ai vdiq në shtator 1895 në Francë, në moshën 72-vjeçare. Galileo Galilei: një nga figurat më të rëndësishme historike Astronomi i famshëm është një nga baballarët themelues të revolucionit shkencor të Rilindjes. Ai bëri përmirësime në teleskopin me të cilin mundi të kryente punime të ndryshme eksperimentale. Në kundërshtim me atë që besohet gjerësisht, ai nuk u ekzekutua nga Inkuizicioni, por u dënua me izolim në shtëpi. Edhe pse ka dyshime mbi autorësinë, shprehja “E megjithatë, ajo lëviz” ka hyrë në historinë e kulturës popullore. Volfgang Amadeus Mozart Gjeni i padiskutueshëm në historinë e muzikës, Mozart është një personazh që nuk ka nevojë për prezantim. Ai konsiderohet si eksponenti më i madh i stilit klasik, me një numër të madh veprash, pavarësisht vdekjes së tij të parakohshme (vetëm 35 vjeç). Për këtë janë ngritur mjaft spekulime. Puna e tij sot është po aq e lavdëruar sa atëherë. Aristoteli Veprat e Aristotelit janë referencë për teorinë politike, fetare, filozofike, shkencore dhe natyrore perëndimore. Ai themeloi Liceun, i cili do të merrte pjesë në lindjen formale të shkollës peripatetike. Më shumë se 2000 vjet pas vdekjes së tij, mendimet e Aristotelit vazhdojnë të ndikojnë te shkrimtarët, mendimtarët, artistët dhe filozofët. Mikelanxhelo Piktori, skulptori dhe arkitekti i Rilindjes është përgjegjës për veprat me shtrirje universale si Davidi ose Kapela Sistine. Perfeksionizmi ishte karakteristika e tij kryesore, e cila e çoi në një reputacion që pak artistë e kishin në jetë. Ai vdiq në moshën 88-vjeçare, pas një karriere mbi 70-vjeçare të lidhur me artin. Neil Armstrong Njeriu i parë që eci në Hënë sigurisht që meriton një vend në mesin e figurave më të rëndësishme historike. Në korrik 1969, miliona shikues në mbarë botën dëgjuan frazën legjendare “Një hap i vogël për njeriun, një kërcim gjigant për njerëzimin”. Sot, në agimin e eksplorimit të Marsit, këto fjalë jehojnë më shumë se kurrë. Sigmund Freud: ndër figurat më të rëndësishme historike Babai i psikanalizës është një nga figurat intelektuale të shekullit të 20-të. Ashtu si figurat e tjera të kësaj liste, jeta dhe kontributet e tij nuk janë pa polemika. Sot disa nga idetë e tij, si kompleksi i Edipit, janë të njohura për një pjesë të madhe të njerëzimit. Jozef Stalin Pasardhësi i Leninit si figura kryesore e Bashkimit Sovjetik luajti një rol udhëheqës në ngjarjet politike dhe ushtarake të gjysmës së parë të shekullit të 20-të. Stalini vdiq më 5 mars 1953, me sa duket nga një atak i shkaktuar nga tensioni i lartë i gjakut. Marie Curie Curie është shkencëtarja më e njohur në kulturën popullore, falë rigjallërimit të zbulimeve të saj në dekadat e fundit. Ajo ishte personi i parë që mori dy çmime të ndryshme Nobel, një për fizikën (për kontributin e saj në fushën e rrezatimit) dhe një tjetër për kiminë (për studimet e saj mbi radiumin dhe poloniumin). Curie vdiq nga anemia aplastike në moshën 66 vjeçare në Francë. Martin Luther King Aktivist për të drejtat civile të afro-amerikanëve në Shtetet e Bashkuara, punë e cila i dha çmimin Nobel për Paqe në vitin 1964. Ai i kombinoi këto aktivitete me shërbimin e tij si pastor i kishës Baptiste. Martin Luther King u vra në Memphis në vitin 1968, në një nga atentatet më të publikuara në historinë e vendit. Trashëgimia e tij ndihet edhe sot e kësaj dite. Napoleon Bonaparti I konsideruar si një nga strategët më të mëdhenj ushtarakë të epokës moderne, Napoleon Bonaparti luajti një rol vendimtar në riorganizimin politiko-administrativ të Evropës në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Ai u shpall perandor i francezëve dhe mbret i Italisë. Vdiq në maj 1821. Martin Luteri Së bashku me Kalvinin, Luteri është figura më përfaqësuese e Reformacionit Protestant dhe nuk mund të mungonte në asnjë listë të figurave më të rëndësishme historike. Revolucioni i tyre njihet sot si skizma luterane, e cila e ndau përgjithmonë kishën në dy gjysma. Lindi në 1483 dhe vdiq në 1546. Uilliam Shekspir I konsideruar si shkrimtari më i rëndësishëm në gjuhën angleze, Shekspiri është autor i veprave që sot janë emblematike të kulturës popullore: Romeo dhe Zhuljeta, Hamleti, Makbethi dhe Otello janë vetëm disa prej tyre. Gjatë jetës së tij ai arriti famë të madhe, edhe pse jo aq sa ajo që mori pas vdekjes. Të jesh apo të mos jesh, kjo është çështja jehon në daullet e veshëve të të gjithë adhuruesve të tij. / bota.al

Tre kulturat që i dhanë jetë qytetërimit SUMERIANËT Rajoni më jugor i Mesopotamisë, Sumeri përfshinte Irakun e sotëm jugor dhe Kuvajtin. Sumeri u banua për herë të parë rreth vitit 4500 pes, ose ndoshta edhe më herët. Pikërisht në Sumer u krijuan qytetet e para në botë, duke filluar nga Uruk-u. Sumerët besonin se qytetet e tyre përfaqësonin triumfin e Zotit mbi kaosin. BABILONASIT Emri i saj do të thotë “porta e perëndive”. Babilonia shtrihej në Mesopotaminë jugore qendrore (Iraku i sotëm). Ditët e tij më të hershme janë një mister i humbur për shkak të rritjes së nivelit të detit, por që nga viti 1792 pes mbreti i famshëm Hammurabi erdhi në pushtet dhe qyteti i Babilonisë – i ndërtuar mbi lumin Eufrat – u bë zemra rrahëse e Mesopotamisë. ASIRIANËT E vendosur në Lindjen e Afërt, mbretëria e lashtë e Asirisë përbëhej nga rajonet e Irakut, Sirisë dhe Turqisë. Ajo nxiti zhvillimet teknologjike, shkencore dhe luftarake në Mesopotami. Perandoria asiriane u zgjerua gradualisht, për të bashkuar pjesën më të madhe të Lindjes së Mesme, duke rritur fuqinë dhe pasurinë e tyre e për t’u bërë një forcë e frikshme. 26/03/2024 1 minute read Facebook X LinkedIn Share via Email Print ShareFacebook X LinkedIn Share via Email Print

Mira Murati, ish-shefja e teknologjisë në OpenAI, ka nisur përpjekjet për të mbledhur fonde për startup-in e saj të ri në fushën e inteligjencës artificiale. Sipas burimeve për Reuters, kompania e re e Muratit synon të zhvillojë teknologji të reja të bazuara në modele të vetëkrijuara, edhe pse nuk është ende e qartë nëse ajo do të marrë rolin e CEO-së. Bisedimet janë ende në fazat fillestare, por startup-i i Muratit mund të mbledhë mbi 100 milionë dollarë, duke pasur parasysh reputacionin e saj dhe sasinë e kapitalit që kërkohet për trajnimin e modeleve të reja. Barret Zoph, një tjetër studiues i njohur në sektorin e teknologjisë, i cili u largua nga OpenAI në të njëjtën ditë me Muratin në fund të shtatorit, mund të përfshihet gjithashtu në këtë sipërmarrje, sipas burimeve. Zoph thuhet se po planifikon gjithashtu një startup të vetin, ndërsa Murati ka filluar të rekrutojë ish-punonjës të OpenAI për t’iu bashkuar projektit të saj të ri. Murati kaloi më shumë se gjashtë vjet në OpenAI, ku udhëhoqi projekte madhore, si ChatGPT dhe DALL-E. Ajo ishte një nga figurat kryesore në marrëveshjen miliarda dollarëshe të OpenAI me Microsoft, mbështetësin më të madh financiar të kompanisë. Murati iu bashkua OpenAI në qershor të vitit 2018 dhe në maj të vitit 2022 u promovua në CTO. Përpara OpenAI, ajo ka punuar në startup-in e realitetit të shtuar Leap Motion dhe në Tesla. Ajo shpesh shfaqej krah CEO-së së OpenAI, Sam Altman, si fytyra publike e kompanisë, dhe drejtoi prezantimin e modelit GPT-4 në maj, një model i aftë të krijojë biseda me audio. Në fund të shtatorit, Murati dha dorëheqjen nga roli i saj në OpenAI, duke shprehur dëshirën për të eksploruar projekte të reja dhe për të ndjekur sfida të tjera profesionale.