Anila Hoda është aktualisht Sekretare Shkencore në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë dhe një nga figurat më të spikatura në fushën e gjenetikës dhe bioteknologjisë.

Anila Hoda është aktualisht Sekretare Shkencore në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë dhe një nga figurat më të spikatura në fushën e gjenetikës dhe bioteknologjisë shtazore në Shqipëri. Karriera e saj akademike është e lidhur ngushtësisht me kërkimin shkencor dhe mësimdhënien në Departamentin e Shkencave Zooteknike në Universitetin Bujqësor të Tiranës (UBT), ku ka kontribuar për më shumë se tre dekada.

E diplomuar në Biologji pranë Fakultetit të Shkencave të Natyrës në Universitetin e Tiranës, ajo filloi menjëherë punë si pedagoge e lëndës së Gjenetikës në UBT. Me pasionin e saj të veçantë për shkencat e jetës, ajo udhëhoqi procesin e zhvillimit dhe modernizimit të programeve mësimore, duke futur lëndë si Bioteknologjia Shtazore dhe Inxhinieria Gjenetike.

Në fushën e kërkimit shkencor, Anila ka drejtuar dhe zbatuar projekte kombëtare dhe ndërkombëtare, ku ka aplikuar teknikat më moderne të biologjisë molekulare për studimin e diversitetit gjenetik të racave autoktone të deleve, dhive, si dhe të peshqve, me fokus të veçantë te korani i liqenit të Ohrit, një nga speciet endemike më të rëndësishme të rajonit. Keto kerkime jane realizuar kryesisht në Laboratorin e Bioteknologjisë Shtazore, i cili u ngrit dhe u drejtua prej saj, duke u shndërruar në një pikë referimi për studimet gjenetike në fushen perkatese.

Prof. Anila Hoda është autore dhe bashkautore e një numri të madh publikimesh shkencore me impakt ndërkombëtar dhe ka një H-Index prej 11 në Scopus, me mbi 1300 citime shkencore në Google Scolar. Këto arritje e kanë vendosur atë në radhët e shkencëtarëve më të cituar shqiptarë në fushën e shkencave bujqësore dhe bioteknologjisë.

Përkushtimi i saj në studimin dhe ruajtjen e trashëgimisë gjenetike të racave autoktone shqiptare, si dhe angazhimi për ta lidhur këtë pasuri kombëtare me shkencën globale, ka kontribuar modestisht në prezantimin dhe njohjen e këtyre vlerave unike edhe përtej kufijve të Shqipërisë. Ajo ka marrë pjesë aktive në konferenca ndërkombëtare, si dhe në programe bashkëpunimi akademik me institucione prestigjioze si Universiteti i Hohenheimit, CIHEAM, Humboldt University, Martin Luther University Halle-Wittenberg. Krahas projekteve kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare, Anila Hoda ka drejtuar edhe projekte të rëndësishme të programeve Tempus dhe Erasmus+ CBHE, me fokus zhvillimin dhe modernizimin e kurrikulave në fushën e shkencave zooteknike, ku ajo ka kontribuar në mënyrë të pandërprerë për 34 vite.

Gjatë karrierës së saj, Prof. Dr. Anila Hoda ka ushtruar një sërë rolesh të rëndësishme administrative, të tilla si  Përgjegjëse e Departamentit të Shkencave Zooteknike, Zëvendësrektore për Kërkimin Shkencor, si dhe Kryetare e Degës së Kurrikulës dhe Zhvillimit të Karrierës në Universitetin Bujqësor të Tiranës. Ajo ka shërbyer gjithashtu si Nënkryetare e Këshillit të Akreditimit pranë Agjencisë së Sigurimit të Cilësisë në Arsimin e Lartë (ASCAL) dhe ka qenë pjesë e grupit të ekspertëve në procesin e akreditimit institucional të disa institucioneve të arsimit të lartë në Shqipëri, në bashkëpunim me Agjencinë Britanike të Sigurimit të Cilësisë (QAA).

Që prej vitit 2023, Prof. Dr. Anila Hoda është nderuar me titullin e lartë “Akademik”, ndërsa aktualisht mban edhe pozicionin e Sekretares Shkencore të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Për më shumë informacion, i drejtohemi ne nje intervistè te detajuar.

Pyetja:

Ju lutem për njohje me kexuesit,

Kush është arsimi Prof. Dr. Anila Hoda?

Pergjigje.

Kam zhvilluar karrierën time akademike pranë Universitetit Bujqësor të Tiranës, ku kam kontribuar si pedagoge dhe kërkuese shkencore. E diplomuar si biologe, kam patur fatin të angazhohem në mënyrë aktive në kombinimin e kërkimit bazë me kërkimin e aplikuar, duke u përpjekur gjithmonë që rezultatet shkencore të kenë ndikim praktik dhe të përdoren në zhvillimin e sektorit bujqësor dhe të mjedisit në vendin tonë.

Në vitin 2023 u nderova me titullin më të lartë “Akademik”, ndërsa aktualisht mbaj pozicionin e Sekretares Shkencore të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Kontributet e mia shkencore fokusohen kryesisht në studimin e diversitetit gjenetik të racave autoktone të kafshëve të fermës dhe peshqve, me qëllim ruajtjen dhe promovimin e këtij thesari biologjik kombëtar.

Paralelisht me kërkimin shkencor, në bashkëpunim me një staf të shkëlyer kolegësh dhe bashkëpunëtorësh në Departamenin e Shkencave Zooteknike kam dhënë kontributin tim modest në zhvillimin e kurrikulave dhe programeve të reja të studimit, duke i përshtatur ato me prirjet bashkëkohore në shkencë dhe nevojat e tregut. Gjithashtu, kam pasur fatin të krijoj dhe të forcoj bashkëpunime shkencore me universitete prestigjioze europiane, si Universiteti i Hohenheimit në Gjermani dhe Universiteti i Sassarit në Itali. Këto bashkëpunime kanë qenë thelbësore për realizimin e studimeve ndërdisiplinore, të cilat nuk do të kishin qenë të mundura pa këtë hapje dhe shkëmbim ndërkombëtar.

Jam e bindur se ndërtimi i këtyre urave të bashkëpunimit është një element kyç për zhvillimin e shkencës shqiptare dhe për integrimin e saj në hapësirën shkencore ndërkombëtare.

Pyetja

Çfare rol dhe ndikim ka patur familja e Aniles në formimin e saj profesional, Çfarë vlerash trashëgon ajo nga familja ? 

Pergjigje.

Unë vij nga një familje që gjithmonë ka pasur në themel vlerësimin e arsimit, punës së ndershme dhe dashurisë për dijen. Që në fëmijëri, prindërit dhe të afërmit më kanë mësuar se arsimi dhe dija janë shtylla mbi të cilat ndërtohet jo vetëm e ardhmja personale, por edhe kontributi ndaj shoqërisë. Ky respekt për dijen dhe përpjekja për të mësuar diçka të re, sado të vogël por çdo ditë, është një vlerë e rrënjosur thellë në familjen time, e cila më ka ndihmuar drejtpërdrejt në formimin tim.

Pasioni im për kërkimin shkencor dhe dëshira për të dhënë një kontribut konkret në zhvillimin e shkencës shqiptare, në fakt, është një vazhdim i natyrshëm i kësaj trashëgimie familjare. Për fat edhe bashkeshorti im, Petriti, merret me kërkim shkencor dhe mësimor dhe për më tepër duke qenë botanist, më ka ndihmuar shumë në ekspeditat e mia në terren, sidomos gjate kohës së studimeve të dokturatures. Nuk mund të lë pa përmendur se të afërmit e mi janë njerëz të njohur, të nderuar dhe të respektuar në fusha të ndryshme, me kontribute të njohura e të vlerësuara, çka ka qenë një tjetër burim frymëzimi për rrugëtimin tim profesional.

Prindërit e mi vinin nga një brez dhe nga një kohë ku mundësitë për arsimim të lartë ishin të kufizuara, por pavarësisht kësaj, ata më mësuan vlerën e dijes dhe fuqinë e arsimit. Edhe pse vetë nuk patën mundësinë të ndiqnin studime të larta, ata më rritën me dashuri dhe respekt të thellë për librin, për mësimin dhe për punën e ndershme.

Më mësuan që suksesi ndërtohet me punë dhe përkushtim, dhe mbi të gjitha, me ndershmëri dhe integritet. Ky model jete dhe kjo filozofi e thjeshtë, por e fortë, ka qenë udhërrëfyesi im në çdo hap të rrugëtimit tim professional dhe si të tillë përpiqem tia rrënjos edhe djalit tonë Ortis.

  Pyetje;

Çfarë arsimimi bazè ka. Anila ? Po studime pasuniversitare ? Kualifikime, vleresime, Tituj, ? 

Pergjigje.

Arsimimin bazë e kam përfunduar në Shkollën e Mesme "Petro Nini Luarasi" në vitin 1985. Më pas, kam ndjekur studimet e larta në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, ku në vitin 1990 u diplomova në degën Biologji në programin 5-vjeçar.

Në vitin 1999 fitova gradën shkencore "Doktor" me një temë që trajtonte analizën e popullatave lokale të ruminantëve në qarkun e Shkodrës, duke përdorur variante të ADN-së. Kjo ishte ndër studimet e para në vend që përdornin teknika molekulare në shkencat zooteknike. Kjo ishte një përvojë, nje shkollë shumë e mirë për mua, jo vetëm nga ana shkencore, por edhe sociale, pasi nepermjet ekspeditave, sidomos ne zonen e Shqiperise veriore (Malësi e Madhe, Dukagjin etj ) u njoha edhe me gjendjen reale si jetonte komuniteti lokal, si dhe me traditat e zakonet e tyre. Kjo ishte nje pasuri e pashlyeshme për mua dhe shpesh përpiqem ta reflektoj edhe në mësimdhënien me studentët, në dashurinë jo vetëm për kërkimin shkencor, por edhe njerëzit, vendlindjen, tokën tonë.

Në vitin 2004 u vlerësova me titullin Profesor i Asociuar, ndërsa në vitin 2010 mora titullin Profesor. Kurorëzimi më i lartë i karrierës sime akademike erdhi në vitin 2023, kur u nderova me titullin Akademik nga Akademia e Shkencave të Shqipërisë.

Përveç këtyre, kam kryer një sërë kualifikimesh pasuniversitare, por ato që patën ndikimin më të madh në formimin tim shkencor ishin ato në Universitetin Hohenheim në Gjermani. Pikërisht aty pata mundësinë të punoj në laboratorët më modernë të kohës, duke mësuar dhe aplikuar teknika të avancuara molekulare, në kuadër të studimeve të Doktoratës. Në atë periudhë, këto lloj studimesh ishin të pamundura në Shqipëri, ndaj kjo eksperiencë u kthye në një shkollë të vërtetë për mua. Njohuritë dhe përvojat që fitova në Hohenheim u bënë themelet mbi të cilat ndërtova Laboratorin e Bioteknologjisë Shtazore pranë Departamentit të Shkencave Zooteknike dhe orientova gjithë punën time kërkimore në vitet në vijim.

Pyetje

Çfarë eksperience ka Anila në mësimdhënie? Po eksperienca të tjera studimesh shkencore dhe eksperienca drejtimi? 

Përgjigje.

Unë kam një eksperiencë të gjatë dhe të pasur në mësimdhënie, që prej vitit 1990, kur fillova punë si pedagoge e Gjenetikës në Universitetin Bujqësor të Tiranës. Gjatë këtyre viteve kam trajtuar një sërë lëndësh, duke filluar nga Gjenetika (e përgjithshme), Gjenetika e popullatave, Inxhinieria gjenetike, Bioteknologjia e kafshëve (të fermës).

Përveç mësimdhënies, kam pasur gjithashtu një rol aktiv në udhëheqjen e studentëve në temat e masterave shkencorë dhe doktoraturave, duke i përfshirë ata në projekte kërkimore me fokus diversitetin gjenetik, analizat molekulare dhe bioinformatikën.

Sa i përket eksperiencave të tjera, mendoj se kam qenë me fat dhe jam ndier e nderuar, pasi kam mbajtur disa pozicione drejtuese dhe administrative si Përgjegjëse e Departamentit, Zëvendësrektore për Kërkimin Shkencor, Drejtoreshë e Shkollës Pasuniversitare, si dhe Kryetare e Njësisë së Kurrikulës dhe Zhvillimit të Karrierës. Kam qenë nënkryetare e Këshillit të Akreditimit pranë ASCAL, si dhe kam dhënë kontribut si eksperte e jashtme në vlerësimin dhe akreditimin institucional të universiteteve shqiptare, në bashkëpunim me ASCAL dhe Agjencinë Britanike të Sigurimit të Cilësisë (QAA). Kjo përvojë e gjerë më ka ndihmuar të kuptoj më mirë nevojat reale të studentëve, sfidat e sistemit arsimor dhe rrugët për ta modernizuar dhe përshtatur atë me zhvillimet bashkëkohore në shkencë dhe teknologji.

Pyetje:

Çfarë raporti keni me studentët? A njihet Anila për një qasje mbështetëse dhe frymëzuese ndaj studentëve, duke ndihmuar në zhvillimin e tyre akademik dhe profesional?

Përgjigje.

Me studentët jam munduar të kem gjithmonë një raport shumë të hapur, mbështetës dhe bashkëpunues. Për mua, studentët nuk janë thjesht dëgjues në auditore, por partnerë në procesin e dijes; unë kam besuar gjithmonë se një pedagog i mirë nuk është vetëm ai që jep dije, por edhe ai që frymëzon dhe udhëzon. Sidomos në studimet e nivelit Master dhe Doktorature, ata i kam konsideruar gjithmonë si kolegë, gjë që ka rritur vlerësimin e ndërsjelltë dhe përgjegjësinë në punë.

Gjithmonë jam përpjekur t’i inkurajoj studentët të mendojnë kritikisht, të jenë kureshtarë dhe të kenë besim te vetja. Kam dashur të jem një mbështetëse në rrugëtimin e tyre në edukim, por dhe profesional, si dhe jam përpjekur të krijoj një raport besimi që e kam ruajtur me shumë prej studentëve edhe pas përfundimit të studimeve të tyre. 

Ka qenë një kënaqësi dhe një krenari e veçantë kur kam parë shumë prej tyre që sot janë specialistë të suksesshëm, brenda dhe jashtë vendit. Shumë prej tyre kanë vijuar rrugën akademike, duke u bërë kërkues shkencorë, pedagogë pra kolegë, apo ekspertë në fusha të ndryshme. Ky është, pa dyshim, një nga vlerësimet më të çmuara për punën time dhe të gjithë kolegëve me të cilët kemi punuar për të përmbushur misionin tonë. Të shoh suksesin e tyre si një vazhdimësi e përpjekjeve tona të përbashkëta, është një trashëgimi profesionale që e konsideroj ndër arritjet më të vlefshme të karrierës sime

Pyetje.

Çfarë e dallon Anilën në fushën e saj perveç Ekspertizès se saj në diversitetin gjenetik, bioinformatikën dhe bioteknologjinë?

Përgjigje.

Ajo që besoj se më ka dalluar në fushën time nuk është vetëm ekspertiza teknike apo numri i punimeve shkencore, por edhe qasja ime ndaj shkencës dhe mënyra se si e kam konceptuar rolin tim. Unë gjithmonë e kam parë kërkimin shkencor si një mision me ndikim real, jo thjesht si një qëllim akademik. Kam synuar dhe jam përpjekur që rezultatet shkencore të mos mbeten në letër, por të shërbejnë në praktikë, qoftë në ruajtjen e racave autoktone, në menaxhimin e qëndrueshëm të burimeve gjenetike, apo në sugjerimin e politikave për sektorin blegtoral dhe akuakulturën.

Gjithashtu, një aspekt është puna në ndërtimin e urave të bashkëpunimit ndërkombëtar. Besoj fort se shkenca nuk bëhet e izoluar, prandaj kam investuar energji për të krijuar lidhje me universitete dhe qendra kërkimore europiane. Pikërisht këto bashkëpunime kanë sjellë përdorimin e metodologjive moderne dhe kanë hapur rrugë që më parë dukeshin të paarritshme për një vend të vogël si Shqipëria.

Pasionet e mia? Nuk do të thoja se kam ndonjë pasion të jashtëzakonshëm, por muzika ka qenë gjithmonë një shoqëruese e këndshme në momentet e mia të lira. Ekskursionet në natyrë, sidomos shëtitjet në ambiente të qeta dhe të gjelbra, më japin qetësi dhe më frymëzojnë.

Gjithashtu, gatimi, sidomos kur përgatis diçka për familjen ose miqtë, është një mënyrë e bukur për të shprehur kujdesin dhe dashurinë time për ta. Në thjeshtësinë e këtyre gjërave, gjej shpesh balancën mes jetës profesionale dhe asaj personale.

Ju faleminderit për mundesinë që më dhatë te bashkëbisedoj për rrugëtimin tim profesional.

Ju faleminderit ju për intervisten.

Prof Anila.

Pergatiti; Dr. Liliana Pere.