Melushe Bebeziqi – Baleti, Magjia dhe Trishtimi i Një Jete të Pashprehur

2 days ago
4 min read

Balerina Melushe Bebeziqi ishte si flladi që kalon përmes një lisi të vjetër — të ndjeshëm, por të pakapshëm.

Në një kohë kur trupi i femrës mbulohej me ideologji dhe puritanizëm, ajo e shpalli veten përmes lëvizjes — një art që nuk flet me fjalë, por me shpirtra. Nuk kishte mikrofon, nuk kishte platformë politike — kishte trupin e saj që fluturonte mbi skenë dhe linte pas jehonën e një epoke që nuk mund ta kuptonte.

Shqipëria e mbyllur nuk mund të ndante të njëjtin univers me të. Ajo nuk u vra nga politika, por nga mospërputhja tragjike mes një shpirti të madh dhe një realiteti të vogël.

Melushja nuk u arratis — ajo thjesht u ndal në vendin ku mund të ekzistonte me dinjitet.

Melushe Bebeziqi lindi në Sofje më 1933, nga një familje që mishëronte artin dhe kulturën: një baba shkodran këngëtar dhe një nënë korçare pedagoge, diplomuar në Stamboll. Ende pa mbushur 13 vjeç, ajo elektrizoi stadiumin e Manastirit në Festivalin Ballkanik të vitit 1947. Ishte një shpërthim spontan krenarie shqiptare — kur mijëra qeleshe të bardha u hodhën lart në qiell nga gëzimi.

Melushja tronditi Budapestin në 1949 me "Dasmën Shqiptare" në Festivalin Botëror të Rinisë, duke fituar çmimin e madh. Pas një turneu të jashtëzakonshëm në Europën Lindore, u përfshi në listën e artistëve që do të studionin në Bashkimin Sovjetik. U nisën gjashtë, u kthyen pesë. Melushja nuk u kthye.

Ajo përfundoi studimet në Akademinë e famshme të Balshoi Teatrit në Moskë, ku do të interpretonte rolet më të ndërlikuara dhe shpërthyese të baletit klasik botëror. Emri i saj u rendit përkrah të mëdhenjve si Galina Ulanova dhe Maya Plisetskaya.

Në repertorin e saj, numërohen dhjetëra role ikonike:

“Arrëthyesi” – Lindore, Spanjolle, Indiane

“Don Kishoti” – Bolero, Spanjolle, Mercedes

“Traviata”, “Romeo & Zhulieta”, “Laurencia”, “Hirushja”, “Shatërvani i Bahçisarait”, e shumë të tjera…

Melushja ishte një shpërthim emocionesh, një “krijesë magjike me ndjesi që të lënë statujat e përkryera”,

siç shkroi mjeshtri i madh Agron Aliaj (GG).

Ai shtonte:

> “Ishte valltare magjike në ndjeshmëri, sensibilitet, ledhatime, lëvizshmëri… Ajo fytyrë e ëmbël dhe tërheqëse, ata sy të bukur, të zinj dhe të thellë, ajo zhdërvjelltësi sensuale e trupit, ai kërcim shumë erotik, me përsosmëri lëvizjesh të duarve dhe vitheve, të merrte frymën!”

Dashuria, fëmija dhe tragjedia

Në Moskë, Melushja njohu dhe u dashurua me koreografin rus Georgi Perkun. Nga kjo lidhje lindi vajza e tyre, Margarita Perkun-Bebeziqi, në vitin 1957.

E rritur në shkëlqimin e skenës dhe me gjakun e një legjende në damarë, Margarita ndoqi hapat e nënës me një talent që i mahniti të gjithë.

Në vitin 1981, ajo fitoi medaljen e artë në Konkursin Ndërkombëtar të Baletit në Moskë.

Por vetëm disa javë më pas, më 6 gusht 1981, ajo humbi jetën në një aksident tragjik automobilistik. Ishte vetëm 24 vjeç.

Në të njëjtën moshë kishte vdekur edhe Ylli Bebeziqi, binjaku i Melushes.

Në një varr të përbashkët në Moskë, prehen tani nënë e bijë, ndërsa Shqipëria e tyre e dashur hesht.

Si Anna Pavlova shqiptare, Melushja kishte trupin që peshonte sa një fjongo, por vështrimin e thellë sa një roman rus.

Ishte Isadora Duncan në shpirt dhe Maya Plisetskaya në teknikë.

Jetoi një jetë që ngjan me një simfoni të Mahlerit — fillon me liri, kulmon me pasion dhe mbyllet me dhimbje.

Ishte vetë plaka Izergil e Gorkit, që në vend të përfundonte në haremin e Shkodrës, mbylli sytë në një studio baleti në Moskë.

Historia e Melushes është një aktakuze ndaj një sistemi që shpërfilli artin në emër të ideologjisë. Ajo nuk u tradhtua nga publiku, por nga regjimi që nuk kuptonte dot lirinë e trupit që kërcehej përmes artit.

Sot, në Shqipëri nuk ka asnjë rrugë, asnjë çmim, asnjë përmendore që ta kujtojë. Ndërkohë, në hollin e Teatrit Balshoi, ndodhen fotografitë e saj dhe të së bijës, për të dëshmuar se historia e artit nuk njeh kufij.

Ndoshta Melushja nuk vdiq kurrë.

Ajo jeton në një kërcim të ngrirë në kohë, midis një rrotullimi që nuk përfundoi kurrë dhe një shikimi që s’mund të harrohet.

Nëse vallëzimi është gjuhë e shpirtrave që nuk u dëgjuan kurrë, atëherë Melushe Bebeziqi është poetja e pazëshme e një epoke të veshur me trishtim.

Ky shkrim i kushtohet kujtimit të Melushe Bebeziqit dhe Margaritës së saj, dy balerina shqiptare që lindën për skenën botërore, por mbetën të paqena në atdhe. Kujtimi i tyre është një thirrje për të mos heshtur më për gratë që i dhanë shpirt artit.

✅ 1. Stil APA (American Psychological Association – 7th Edition)

Referencat:

KultPlus. (n.d.). Melushe Bebeziqi, balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teater. KultPlus. https://www.kultplus.com/teatri/melushe-bebeziqi-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/

S. P. (2021, December 8). Melushe Bebeziqi (1933‑1967), balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teatër. Dielli. https://gazetadielli.com/melushe-bebeziqi-1933-1967-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/

BalkanWeb. (n.d.). Njihuni me balerinën rebele të Shqipërisë, që sfidoi rusët në mes të Moskës. https://www.balkanweb.com/njihuni-me-balerinen-rebele-te-shqiperise-qe-sfidoi-ruset-ne-mes-te-moskes-foto/

Shqiptare të Shquar. (2020, April 4). Melushe Bebeziqi – Fotografia e shqiptares në hollin e “Balshoj…”. https://shqiptareteshquar.wordpress.com/2020/04/04/melushe-bebeziqi-fotografia-e-shqiptares-ne-hollin-e-balshoj-teater/

Universiteti i Arteve. (n.d.). Laureate e Konkursit të IV Ndërkombëtar të Artisteve të Baletit [Dokument]. Scribd. https://www.scribd.com/document/402260659/UNIVERSITETI-I-ARTEVE-docx

---

✅ 2. Stil MLA (Modern Language Association – 9th Edition)

Works Cited:

“Melushe Bebeziqi, balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teater.” KultPlus, www.kultplus.com/teatri/melushe-bebeziqi-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/. Accessed 7 Aug. 2025.

S. P. “Melushe Bebeziqi (1933‑1967), balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teatër.” Dielli, 8 Dec. 2021, gazetadielli.com/melushe-bebeziqi-1933-1967-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/.

“Njihuni me balerinën rebele të Shqipërisë, që sfidoi rusët në mes të Moskës.” BalkanWeb, www.balkanweb.com/njihuni-me-balerinen-rebele-te-shqiperise-qe-sfidoi-ruset-ne-mes-te-moskes-foto/. Accessed 7 Aug. 2025.

“Melushe Bebeziqi – Fotografia e shqiptares në hollin e ‘Balshoj…’” Shqiptare të Shquar, 4 Apr. 2020, shqiptareteshquar.wordpress.com/2020/04/04/melushe-bebeziqi-fotografia-e-shqiptares-ne-hollin-e-balshoj-teater/.

Universiteti i Arteve. “Laureate e Konkursit të IV Ndërkombëtar të Artisteve të Baletit.” Scribd, www.scribd.com/document/402260659/UNIVERSITETI-I-ARTEVE-docx. Accessed 7 Aug. 2025.

Bibliography:

KultPlus. “Melushe Bebeziqi, balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teater.” KultPlus. Accessed August 7, 2025. https://www.kultplus.com/teatri/melushe-bebeziqi-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/.

S. P. “Melushe Bebeziqi (1933‑1967), balerina e famshme shqiptare e Balshoj Teatër.” Dielli, December 8, 2021. https://gazetadielli.com/melushe-bebeziqi-1933-1967-balerina-e-famshme-shqiptare-e-balshoj-teater/.

BalkanWeb. “Njihuni me balerinën rebele të Shqipërisë, që sfidoi rusët në mes të Moskës.” BalkanWeb. Accessed August 7, 2025. https://www.balkanweb.com/njihuni-me-balerinen-rebele-te-shqiperise-qe-sfidoi-ruset-ne-mes-te-moskes-foto/.

Shqiptare të Shquar. “Melushe Bebeziqi – Fotografia e shqiptares në hollin e ‘Balshoj…’” Shqiptare të Shquar, April 4, 2020. https://shqiptareteshquar.wordpress.com/2020/04/04/melushe-bebeziqi-fotografia-e-shqiptares-ne-hollin-e-balshoj-teater/.

Universiteti i Arteve. Laureate e Konkursit të IV Ndërkombëtar të Artisteve të Baletit. Scribd. Accessed August 7, 2025. https://www.scribd.com/document/402260659/UNIVERSITETI-I-ARTEVE-docx.

Botuese.Autore--Revista Prestige

Të gjitha të drejtat e rezervuara.