Mevlan Shanaj, një yll ndriçues i artit shqiptar, mishëron pasionin, talentin dhe përkushtimin që i dha jetë kinemasë.

Pergatiti. Dr.Liliana Pere.

Pergatiti: Dr:Liliana Pere.

Profili i Mevlanit.

Mevlan Shanaj është një nga personalitetet më të njohura të artit shqiptar, i cili ka dhënë një kontribut të shquar në kinema, televizion dhe pedagogji. Ai ka lindur më 7 shkurt 1945 në Fier, Shqipëri. Karriera e tij përfshin role si aktor, regjisor, producent dhe pedagog në fushën e artit filmik.

Kontributet kryesore:

Aktor: Ka interpretuar në shumë filma të suksesshëm shqiptarë si "I teti në bronz", "Malet me blerim mbuluar", "Ballë për Ballë", "Rrethimi i Vogël", dhe "Pranvera s'erdhi vetëm".

Regjisor dhe producent: Ka realizuar filma artistikë dhe dokumentarë, si "Lule të kuqe, lule të zeza", "Marie Kraja", "Tefta Tashko", dhe "Lasgush Poradeci".

Televizion: Nga 1987 deri më 1992 ka qenë Drejtor i Departamentit të Filmit në Televizionin Shqiptar (TVSH). U rikthye në këtë pozicion në vitin 2001.

Pedagog: Prej vitit 2005 ka dhënë mësim në Akademinë e Filmit dhe Multimedias "Marubi" dhe në degën e regjisës në Akademinë e Arteve, Tiranë.

Tituj dhe çmime:

Artist i merituar.

Në vitin 2008, Mevlan Shanaj u nderua me titullin "Mjeshtër i Madh", një vlerësim për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në kulturën shqiptare.

Përveç kontributit në artin e kinemasë, Shanaj ka realizuar rreth 30 vepra televizive në RTSH dhe shumë dokumentarë që pasqyrojnë historinë dhe kulturën shqiptare.

Mevlan Shanaj, një yll ndriçues i artit shqiptar, mishëron pasionin, talentin dhe përkushtimin që i dha jetë kinemasë dhe teatrit tonë.

Me dhuntinë e tij të jashtëzakonshme si aktor, regjisor dhe skenarist, Shanaj ka krijuar një trashëgimi artistike që frymëzon breza të tërë. Ai nuk është thjesht një krijues filmash; ai është një poet i ekranit dhe një ndërtues i kujtimeve, duke transformuar historitë dhe emocionet e një kombi në vepra arti të pavdekshme.

Karriera e tij është një udhëtim magjepsës në thellësitë e shpirtit artistik shqiptar, një histori suksesi që fillon nga debutimi në ekranet e mëdha dhe vazhdon me sukseset e panumërta si regjisor. Përmes mjeshtërisë së tij, ai ka sfiduar kufijtë e kohës dhe ka ngjallur emocione që mbeten të freskëta edhe sot.

Me veprën e tij më të fundit, "Të fshehta jashtë ekranit", Shanaj sjell një testament të ndershëm dhe prekës mbi prapaskenat e artit shqiptar, duke ndriçuar jetën dhe personalitetin e ikonave që kanë ndërtuar historinë kulturore të vendit tonë.

Në çdo projekt të tij ndihet energjia krijuese dhe besimi i thellë në fuqinë transformuese të artit.

Mevlan Shanaj është një legjendë e gjallë që frymëzon artistët e sotëm dhe të nesërm, një emër që do të mbetet gjithmonë simbol i krenarisë artistike shqiptare.

Libri "Të fshehta jashtë ekranit" nga Mevlan Shanaj, aktor dhe regjisor i njohur shqiptar, është një vepër unike që eksploron prapaskenat e kinemasë dhe teatrit shqiptar. Libri përmban kujtime dhe përjetime të Shanajt, të përshkruara pa zbukurime, duke sjellë një pasqyrë intime të marrëdhënieve të tij me mbi 50 artistë të njohur shqiptarë, me të cilët ka punuar gjatë karrierës së tij të gjatë dhe të pasur.

Shanaj e përshkruan librin si një "album kujtimesh" që përfshin copëza të vërteta nga bashkëpunimet e tij që nga fillimet në vitin 1969. Ai nuk synon të analizojë apo të bëjë kritikë, por të dokumentojë përjetimet e tij dhe të sjellë një portret të jetës artistike për lexuesin. Libri shpalos histori të vërteta që tregojnë si janë karakteret reale të artistëve përtej roleve të tyre në skenë apo ekran.

Kjo vepër është një kontribut i rëndësishëm për të kuptuar më mirë trashëgiminë kulturore dhe shpirtin krijues të artit shqiptar, si dhe një homazh për artistët që kanë formësuar historinë e kinemasë dhe teatrit në Shqipëri

I njohur si aktor, regjisor dhe skenarist. Karriera e tij përfshin disa dekada pune në kinematografi dhe teatër, duke dhënë një kontribut të rëndësishëm në zhvillimin e artit filmik shqiptar.

Biografia dhe karriera:

Shanaj filloi aktivitetin e tij si aktor, duke debutuar në filma

I teti ne bronx

Guximtaret

Malet me blerim mbuluar

Balle pèr ballè

Pranvera s'erdhi vetem .

Unè e dua Erèn.

Rrethimi i vogèl

Viktimat e Tivarit.

Ai më pas u bë regjisor dhe skenarist, duke realizuar disa filma që kanë lënë gjurmë në historinë e kinemasë shqiptare.

Veprat e tij si regjisor përfshijnë filma si " Plumba perandorit"të cilët trajtojnë tematika sociale dhe kombëtare.

Filmat e Mevlanit si regjizor

Korrierèt .Me gjuhèn e pushkes

Plumna Perandorit.Njè telegram njè kèngè. I Paharruari Tè shoh nè sy. Fletè te bardha lule te kuqe lule tè zeza.

Filma dokumentare:

Tefta Tashko.

Marije Kraja. Lazgushi. Vangjush Furxhi.Ndreke Luca Arqile Bote. Xhanfize Keko. Rikard Larja

Ai ka punuar gjithashtu si pedagog, duke ndihmuar në formimin e brezave të rinj të aktorëve dhe kineastëve shqiptarë.

Vepra letrare: Mevlan Shanaj është autor i librit "Të fshehta jashtë ekranit", një vepër autobiografike ku ai ndan kujtimet dhe përvojat e tij nga jeta profesionale dhe marrëdhëniet me mbi 50 artistë shqiptarë. Libri reflekton mbi historinë e kinemasë shqiptare dhe rolin e saj në pasqyrimin e realitetit shoqëror, duke theksuar rëndësinë e vlerësimit të trashëgimisë artistike pa paragjykime ideologjike.

Shanaj është vlerësuar si një nga figurat kyçe që ka kontribuar në ndërtimin e një identiteti unik të kinemasë shqiptare.

Kinemaja shqiptare e periudhës së realizmit socialist, shpesh e përballur me paragjykime dhe kritika si një instrument i ideologjisë, duhet vlerësuar në një kontekst më të gjerë. Ajo nuk ishte thjesht një mjet propagande, por një përpjekje për të ndërtuar një traditë kombëtare të artit filmik, duke pasqyruar realitetet shoqërore, kulturore dhe historike të kohës.

Pavarësisht kufizimeve ideologjike, kjo kinematografi kontribuoi në krijimin e një baze të rëndësishme për zhvillimin e artit filmik në Shqipëri.

Filmat e asaj periudhe trajtonin tematika të rëndësishme si lufta, solidariteti, përpjekjet kolektive dhe dilemat morale, duke sjellë edhe vlera universale. Artistët që punuan në atë kohë ndanë shpirtin krijues, duke prodhuar vepra që ende mbeten pjesë e kujtesës kulturore kombëtare.

Mevlan Shanaj, në librin e tij "Të fshehta jashtë ekranit", reflekton mbi këtë periudhë me një qasje të balancuar, duke theksuar rëndësinë e mosmohimit absolut të kësaj kinemaje. Ai inkurajon lexuesit të shohin përtej paragjykimeve dhe të vlerësojnë arritjet artistike të saj, të cilat krijuan themelet për zhvillimin e artit shqiptar pas viteve '90.

Mevlan Shanaj, një figurë ikonike e kinematografisë dhe teatrit shqiptar, ka sjellë për publikun librin e tij më të fundit "Të fshehta jashtë ekranit", një përmbledhje unike e përvojave të tij gjatë një karriere mbi 50-vjeçare. Ky libër, që autori e përshkruan si një "memorial artistik", nuk është thjesht një rrëfim letrar, por një dokumentim i kujtimeve të tij personale me 50 artistë të mëdhenj shqiptarë, me të cilët ka punuar gjatë dekadave.

Përmbajtja e librit:

Struktura: "Të fshehta jashtë ekranit" përfshin copëza të vërteta nga jeta e Shanajt, që nga debutimi i tij si aktor në filmin "I teti në bronx" (1970), deri në bashkëpunime të mëvonshme me emra të njohur në kinematografi dhe teatër.

Artistët e përmendur: Libri përshkruan bashkëpunimet me artistë legjendarë si:

Aktorët: Sandër Prosi, Kadri Roshi, Robert Ndrenika, Tinka Kurti, Margarita Xhepa, Roza Anagnosti, Yllka Mujo, Rajmonda Bulku, Rikard Ljarja.

Regjisorët: Viktor Gjika, Dhimitër Anagnosti, Xhanfise Keko, Piro Milkani.

Këngëtarët: Vaçe Zela, Maria Kraja.

Figura të tjera të shquara si Lasgush Poradeci dhe Betim Muço.

Stili: Shanaj thekson se libri nuk është një analizë kritike, por një "album kujtimesh" që përshkruan detaje intime dhe të panjohura të këtyre artistëve, duke ruajtur autenticitetin e momenteve që ka ndarë me ta.

Procesi i krijimit:

Puna për librin ka zgjatur rreth tre vite, ku Shanaj ka ndarë kujtimet dhe përjetimet më të rëndësishme të karrierës së tij. Autori e quan këtë libër një "album jo fotografik", që sjell emocionet dhe ndjesitë e tij pa zbukurime apo dramatizime.

Promovimi:

"Të fshehta jashtë ekranit" u promovua më 7 nëntor 2024, në Tiranë, mes miqve dhe kolegëve artistë, dhe është përfshirë në Panairin e Librit, organizuar nga botuesi "Agora".

Vlera kulturore:

Ky botim pasqyron jo vetëm rrugëtimin personal të Mevlan Shanajt, por edhe një pjesë të rëndësishme të historisë së artit shqiptar, duke dokumentuar momentet kyçe të një epoke të artë të kinemasë dhe teatrit. Libri është një homazh për artistët që kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në kulturën kombëtare dhe një burim frymëzimi për brezat e rinj.

"Të fshehta jashtë ekranit" përbën një kontribut të çmuar për ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore shqiptare.

Pergatiti: Dr.Liliana Pere.