“Një Zemër në Dimër” – një simfoni e heshtjes. Filma qe nuk flasin me fjalë.

NOSTALGJIA E KINEMASË

“Një Zemër në Dimër” – një simfoni e heshtjes

Ese nga Liliana Pere

Ka filma që nuk flasin me fjalë, por me heshtje. Filma ku dashuria nuk është shpërthim i madh, por një dridhje e brendshme, si një fijë e hollë violine që vibron dhe përhap tingullin e saj në shpirt. “Një Zemër në Dimër” (Un Cœur en Hiver) i Claude Sautet, i vitit 1992, është një nga ata filma të rrallë që mbeten në kujtesë jo për skenat, por për atmosferën. Një poezi kinematografike për dashurinë e pamundur, për emocionin që nuk guxon të lindë, për zemrën që rri pezull në një gjendje dimri të përjetshëm.

Një imazh i paharruar

Ja një imazh i bukur nga filmi: Camille, në interpretimin e Emmanuelle Béart, ulur përpara violinës së saj. Tingujt dalin të pastër, të thellë, sikur çdo notë është një lot i pashpallur. Ajo luan, por brenda saj digjet një dashuri e pamundur. Përballë saj, Stephane e dëgjon i heshtur. Muzika është e gjallë, ata vetë janë të ngrirë. Është një moment dhimbjeje, pasurie dhe heshtjeje që përçon gjithë thellësinë poetike të filmit.

Konteksti i ngjarjeve

Ngjarjet zhvillohen në Paris, në hapësira intime: punishtja e violinave, ku druri merr frymë nën duart e mjeshtrit; libraritë e ngrohta, ku fjala e shkruar është strehë; dhe studiot muzikore, ku tingujt e Ravel-it marrin jetë. Atmosfera është elegante, e rafinuar, por në thelb melankolike. Një qytet i madh që duket i heshtur përballë dramës së vogël të tre zemrave.

Personazhet dhe profesionet

Stéphane (Daniel Auteuil): mjeshtër restaurimi violinash, burrë i mbyllur në vetvete, i aftë të rikthejë jetën e një instrumenti, por jo të shpëtojë shpirtin e tij.

Camille (Emmanuelle Béart): violiniste e re, pasionante, e ndjeshme, që kërkon dashuri ashtu siç kërkon tingullin e përsosur.

Maxime (André Dussollier): partner biznesi i Stéphane, njeri i hapur dhe i dashur, që e sheh dashurinë si diçka për t’u jetuar, jo për t’u fshehur.

Historia – një dashuri e heshtur

Në qendër është Stéphane, i cili jeton në një botë të kontrolluar dhe të ftohtë. Takimi me Camille e çon drejt një trazimi të brendshëm, një vibrim që ai nuk guxon ta pranojë. Ajo bie në dashuri me të, dhe në një moment i thotë:

Camille: “Sillet sikur emocioni nuk ekziston, por e do muzikën!”

Stéphane: “Muzika është ëndrra.”

Në një tjetër çast, e dëshpëruar nga ftohtësia e tij, ajo shpërthen:

Camille: “Të dëgjoj kur luan dhe më duket sikur hyn brenda meje. Por kur të shikoj… ti je bosh.”

Dialogët janë të pakët, por secili është një gur i rëndë që bie në shpirtin e shikuesit. Stephane hesht. Ai nuk thotë as po, as jo. Ai refuzon duke heshtur – dhe kjo heshtje është refuzimi më therës.

Muzika si metaforë

Muzika është qendra e filmit. Ajo është pasioni i Camille-s, profesioni i Stéphane-s, dhe ura që i lidh e i ndan njëkohësisht. Sonata e Ravel-it për violinë dhe violonçel është e pranishme gjatë gjithë filmit, si një reflektim i brendshëm i ndjenjave të pathëna.

Muzika është metafora e dashurisë që nuk mund të jetohet. Stephane e jeton dashurinë vetëm përmes artit. Ai beson se ndjenja, nëse shprehet, humbet pastërtinë e saj. Por duke e mbyllur, ai e shkatërron.

Heshtja dhe refuzimi

Heshtja e Stéphane-s është një mur i padukshëm. Ai nuk pranon të hapet, nuk guxon të marrë rrezikun e ndjenjës. Për të, është më mirë të ruajë dashurinë si ide të paprekur, sesa ta jetojë dhe ta humbasë.

Por siç na kujton filmi, dashuria e heshtur nuk është e përjetshme – ajo shuhet. Zemra që nuk rreh, nuk jeton. Camille e kupton këtë dhe, me zemrën e saj të thyer, i thotë:

“Ti nuk ke zemër. Ose ndoshta e ke… por ajo është e ngrirë.”

Aktorët – artistë të përjetshëm

Daniel Auteuil: mjeshtër i dramave të brendshme, i njohur për rolet ku ftohtësia e jashtme fsheh një ndjenjë të thellë. Te ky film, ai mishëron me finesë njeriun që di të restaurojë një violinë, por jo të hapë zemrën e vet.

Emmanuelle Béart: një nga ikonat e viteve ’80-’90, e njohur për bukurinë dhe shpirtin e saj artistik. Roli i Camille-s është një ndër më të ndjerët e karrierës së saj. Ajo është zjarr i vërtetë përballë akullit.

André Dussollier: aktor i rafinuar francez, që sjell në figurën e Maxime-s ngrohtësi e ekuilibër, duke krijuar kontrast të fortë me heshtjen e Stephanit.

Pritja dhe vlerësimi

Filmi u prit me entuziazëm dhe fitoi Luanin e Argjendtë në Festivalin e 49-të të Filmit në Venecia (1992). Kritika e cilësoi një “symphonie intime” – një simfoni intime ku fjala është e panevojshme dhe ku tingujt, heshtjet dhe vështrimet thonë më shumë se çdo deklaratë.

Mesazhi filozofik

Çfarë na mëson ky film? Se frika për të dashur është ndoshta më e dhimbshme se vetë dhimbja e dashurisë. Se disa dashuri vdesin pa lindur kurrë. Se muzika, arti, mund të shprehë atë që ne nuk guxojmë, por nuk mund ta zëvendësojë jetën.

“Një Zemër në Dimër” është një ese filmike mbi dashurinë e pamundur, një roman i heshtur, një poezi që nuk recitohet, por që kumbon në shpirt.

Përmbyllje – një zemër që nuk rreh

Në fund mbetet vetëm një mesazh i thjeshtë, por i madh: zemrat që nuk guxojnë të hapen, mbeten të ngrira. Dhe dimri i tyre nuk përfundon kurrë.

Një film që të bën të mendosh: sa dashuri kemi lënë të shuhet, vetëm sepse nuk folëm?

Një zemër në dimër është një zemër e humbur.

✍️ Autor: Liliana Pere

© Revista Prestige