Paola Bonfate Asnjë formë jete nuk ekziston vetëm; çdo gjë është pjesë e nj

Autor LP
12 hours ago
8 min read

Rrevista Prestige

#Personality

#AkademikeTorionoItali

Personalitet ne fushën e arsimit, edukimit, na tregon dhe meson me

Paola Bonfate

Asnjë formë jete nuk ekziston vetëm; çdo gjë është pjesë e një rrjeti të madh marrëdhëniesh që ushqejnë njëra-tjetrën.

Paola Bonfante

Paola Bonfante është profesoreshë emerite italiane e biologjisë së bimëve në University of Turin, e lindur më 7 maja 1947 në Torino.

Ajo ka bërë kërkime themelore mbi simbiozën mes kërpudhave (mycorrhizae) dhe bimëve, duke ndihmuar të kuptohet se si ~90% e bimëve ndërveprojnë me kërpudha në tokë.

“Të studiosh simbiozën - shprehet Paola Bonfate , do të thotë të kuptosh se jeta është marrëdhënie, jo izolim.”

> Kjo është filozofia e saj qendrore: jeta është dialog, një frymëmarrje e përbashkët midis të ndryshmeve.

“Mikroskopi është një dritare drejt së padukshmes; të mëson se bukuria nuk gjendet vetëm në gjërat e mëdha, por edhe në ato pafundësisht të vogla.”

“Bimët dhe kërpudhat na mësojnë se bashkëpunimi është një formë inteligjence.”

“Çdo qelizë është një botë, dhe çdo botë është një endje jete.”

"Botanika nuk është vetëm jeta e bimëve, por dëgjimi i tyre; zëri i tyre flet për lidhje të fshehta dhe harmoninë e jetës." – Paola Bonfante

Në botën ku gjithçka duket e ndarë, Paola Bonfante ka gjetur një lidhje të padukshme që lidh rrënjët me kërpudhat, mikrobet dhe më gjerë,

"Ajo na kujton se çdo qelizë ka një histori dhe çdo histori ka një mësim për jetën."

Ajo nuk është thjesht një shkencëtare, por një poeteshë e natyrës mikroskopike, një udhëheqëse që flet me heshtjen e tokës dhe me tingujt e fshehtë të bashkëjetesës.

Paola Bonfante lindi më 7 maj 1947 në Torino, Itali, një qytet i pasur me histori kulturore dhe shkencore. Ajo u rrit në një familje që i ofroi një ambient të mbushur me kuriozitet dhe respekt për dijen. Kjo atmosferë e hershme e edukoi për të ndjerë bukurinë e natyrës dhe misterin e jetës.

Familja e saj e rrethoi me kujdes dhe udhëhoqi hapat e parë drejt një marrëdhënie të ngushtë me natyrën dhe shkencën. Torinoja, me historinë e saj të thellë kulturore, shërbeu si frymëzim për Paolën, duke e lidhur me rrënjët e saj italiane dhe traditat e qytetit, të cilat formësuan identitetin e saj profesional dhe intelektual.

"Çdo bimë është një histori, çdo rrënjë një rrugëtim; dhe çdo njeri që dëgjon, bëhet pjesë e asaj historie."

Paola përfundoi Shkencat Biologjike në Universitetin e Torinos në vitin 1970. Pas kësaj, ajo ndoqi doktoraturën në Mikologjinë e Tokës pranë CNR (1970–1973), duke filluar udhëtimin e saj të jashtëzakonshëm në botën e simbiozës bimë–mikrobe.

Nga fillimi, ajo u fokusua te lidhjet intime midis kërpudhave mikorrizale dhe bimëve, duke zhvilluar një qasje të ndërthurur mes biologjisë qelizore, mikologjisë dhe bioteknologjisë. Në vitet 1980, Bonfante ndërtoi një atlas të ndërveprimeve qelizore midis bimëve dhe kërpudhave, duke përdorur teknologji të ADN-së që në fillim të viteve ’90 për të studiuar diversitetin mikorrizal në fusha natyrore dhe të kultivuara.

Eksperiencat e saj ndërkombëtare janë po aq të rëndësishme për formimin e saj:

Japoni, 1989 – vizitë shkencore që i ofroi një perspektivë aziatike mbi mikorrizat.

Brazil, 2012 – bashkëpunim me komunitete shkencore mbi diversitetin tropikal të kërpudhave.

Meksikë, 2016 – studime mbi ndërveprimet bakteriale dhe mikrobiale në ekosistemet natyrore.

"Shkencëtarët janë të ngjashëm me udhëtarët; çdo udhëtim na mëson një gjë të re për universin që nuk shohim."

Eksperiencat dhe Kontributet Shkencore

Grupi i saj hulumtues ka fokus kryesor në biologjinë e simbiozave, veçanërisht mikorrizat dhe taksonominë e kërpudhave. Bonfante ka studiuar ndërveprimet intime midis kërpudhave simbiotike dhe bimëve, duke zbuluar se bakteri endosimbiont brenda kërpudhave mikorrizale modifikon tiparet funksionale të mikrobeve pritëse.

Ajo dhe ekipi i saj zbuluan molekula bioaktive, kitooligosakaride, që perceptohen nga bimët për të vendosur simbiozën mikorrizale. Këto zbulime kanë hapur rrugën për qasje të qëndrueshme në bujqësi, duke përmirësuar rritjen e bimëve në mënyrë natyrale dhe ekologjike.

Artikujt e saj më të rëndësishëm përfshijnë:

“The Obligate Endobacteria of Arbuscular Mycorrhizal Fungi Are Ancient Heritable Components Related to the Mollicutes” (2010, ISME Journal) – zbulon baktere endosimbionte brenda kërpudhave.

“The Virome of the Arbuscular Mycorrhizal Fungus Gigaspora Margarita” (2010, Environmental Microbiology) – zbulim i parë i fragmenteve të ARN virale jo-retrovirale në kërpudha.

"Në çdo qelizë ekziston një botë, dhe çdo botë është një univers që pret të kuptohet."

---

Pozitat Akademike dhe Mësimdhënia

Paola Bonfante ka shërbyer si:

Profesore e Plotë e Biologjisë Bimore në Universitetin e Torinos (1984–2017)

Drejtoreshë e Departamentit të Biologjisë Bimore (2006–2011)

Profesor Emerita aktualisht

Ajo ka mbikëqyrur qindra studentë dhe mbi 60 doktorantë dhe postdoktorantë, shumë prej të cilëve sot janë udhëheqës shkencorë në Itali dhe Evropë. Ka koordinuar programe doktorature në Biologji Bimore, Bioteknologji, dhe Biologji e Kërpudhave.

"Mësimdhënia nuk është thjesht të japësh informacion; është të ndezësh një kuriozitet që vazhdon përtej klasës."

Libra dhe Komunikimi Publik

“Una pianta non è un’isola. Alla scoperta di un mondo invisibile” (2021) – botuar nga Il Mulino, bashkë me Caterina Visco. Ky libër është një udhëtim filozofik dhe shkencor në botën e padukshme të ndërveprimeve midis bimëve, kërpudhave dhe mikroorganizmave të tjerë, duke përdorur shtatë “pasegiate” ose shëtitje për të ilustruar lidhjet e natyrës.

Ajo ka dhënë leksione, intervista dhe prezantime në festivale shkencore në Torino, Mantova, Bergamo dhe Genova, duke bërë shkencën e saj të prekshme për publikun e gjerë.

"Një bimë nuk është kurrë e vetmuar; çdo rrjet jetësor është një rrugëtim i përbashkët."

Çmime, Nderime dhe Vlerësime

Paola Bonfante ka marrë çmime dhe tituj të shumtë, duke përfshirë:

Anëtare e Akademisë së Shkencave të Torinos (2000)

Anëtare e Accademia dei Lincei (2011, 2021)

Commander i Urdhrit të Meritës së Republikës Italiane (2019)

Award for Plant Biology, Roma (2010)

Adam Kondorosi – Academia Europaea Award (2021)

French Food Spirit – Science, Paris (2010)

Shkencëtarët e përshkruajnë si: “arkitekte e mikroskopit të natyrës” dhe “poete e simbiozës”, duke vlerësuar qasjen e saj ndërdisiplinore dhe aftësinë për të lidhur biologjinë qelizore me aplikime praktike.

"Çdo nderim është një kujtesë se universi mikroskopik që ne studiojmë ka rëndësi të madhe për botën e dukshme."

Ndikimi dhe Trashëgimia e Saj Sot

Me mbi 600 publikime shkencore, një H-indeks prej 94, dhe më shumë se 30,000 citime, Paola Bonfante ka formuar mënyrën se si shkenca sheh lidhjet midis bimëve dhe mikrobeve. Puna e saj ka influencuar mikrobiotën ambientale, bujqësinë e qëndrueshme, dhe hulumtimet ndërdisiplinore në biologji dhe ekologi.

Ajo ka hapur rrugën për një kuptim të ri të jetës: se bashkëjetesa është themeli i çdo sistemi biologjik dhe se secili element i natyrës ka një rol unik. Trashëgimia e saj është një thirrje për t’u përulur përpara natyrës dhe për të dëgjuar botën që shpesh nuk shohim.

---

🌱 Thënie të Paola Bonfante

1. “Një bimë nuk është një ishull. Ajo jeton e lidhur me tokën, me kërpudhat, me bakteret, me ujin dhe me ajrin.”

> Një kujtesë e butë se asnjë formë jete nuk ekziston vetëm; çdo gjë është pjesë e një rrjeti të madh marrëdhëniesh që ushqejnë njëra-tjetrën.

2. “Të studiosh simbiozën do të thotë të kuptosh se jeta është marrëdhënie, jo izolim.”

> Kjo është filozofia e saj qendrore: jeta është dialog, një frymëmarrje e përbashkët midis të ndryshmeve.

3. “Mikroskopi është një dritare drejt së padukshmes; të mëson se bukuria nuk gjendet vetëm në gjërat e mëdha, por edhe në ato pafundësisht të vogla.”

> Një ftesë për përulësi dhe soditje — për të parë madhështinë në heshtje dhe për të ndjerë misterin e së voglës.

4. “Bimët dhe kërpudhat na mësojnë se bashkëpunimi është një formë inteligjence.”

> Një përmbysje e idesë darviniane të konkurrencës — inteligjenca e jetës qëndron në aftësinë për të bashkëjetuar, jo për të dominuar.

5. “Shkenca duhet të mësojë të flasë me poezinë e natyrës.”

> Për Bonfanten, shkenca nuk është vetëm analizë, por edhe art dëgjimi — një mënyrë për t’u afruar me shpirtin e natyrës.

6. “Çdo qelizë është një botë, dhe çdo botë është një endje jete.”

> Një metaforë që përmbledh vizionin e saj ontologjik: gjithësia është e shumëfishtë, por çdo pjesë e saj është e gjallë dhe e lidhur me tërësinë.

7. “Toka flet me gjuhën e heshtjes. Ne duhet ta dëgjojmë, jo ta sundojmë.”

> Një thirrje etike dhe ekologjike për respekt ndaj jetës — për të rikthyer njeriun në dialog me natyrën.

8. “Në çdo simbiozë fshihet një mësim për njerëzimin: se jeta lulëzon vetëm kur ndan.”

> Thelbi i filozofisë së saj — solidariteti si ligj universal i ekzistencës.

"Jeta nuk është një garë për mbijetesë; jeta është një simfoni e bashkëpunimit."

---

Analizë filozofike

Paola Bonfante – Filozofia e Lidhjes së Padukshme

"Të studiosh simbiozën do të thotë të kuptosh se jeta është marrëdhënie, jo izolim."

— Paola Bonfante

Në heshtjen e laboratorit, nën dritën e mikroskopit, Paola Bonfante sheh atë që shumica nuk e shohin:

rrjetet e padukshme që mbajnë botën gjallë.

Për të, shkenca nuk është një mënyrë për ta sunduar natyrën, por për ta dëgjuar atë.

Kjo është thelbi i filozofisë së saj: jeta nuk është konkurrencë, por bashkëjetesë; nuk është ndarje, por ndërthurje.

Në kërkimet e saj mbi simbiozën midis bimëve dhe kërpudhave mikorrizale, ajo ka zbuluar një të vërtetë që shkon përtej biologjisë:

se çdo formë jete është e ndërlidhur me tjetrën, dhe se forca lind nga lidhja, jo nga izolimi.

Ky është një mësim etik, ontologjik dhe ekologjik.

Në rrënjët e tokës, Bonfante lexon një filozofi të re të ekzistencës — një metafizikë të bashkëjetesës.

---

Etika e Tokës

Kur ajo thotë:

> “Një bimë nuk është një ishull; ajo jeton e lidhur me tokën, me kërpudhat, me bakteret, me ujin dhe me ajrin,”

ajo flet jo vetëm si shkencëtare, por si mendimtare e jetës së bashkëlidhur.

Në çdo marrëdhënie simbiotike, ajo sheh një model për njerëzimin — një mënyrë për të jetuar me kujdes, mirëkuptim dhe bashkëpunim.

Kjo është etika e tokës që ajo përfaqëson: një etikë që nuk vendos njeriun mbi natyrën, por në të, si pjesë të saj.

Në këtë vizion, çdo qenie është një qendër jete, dhe çdo qendër lidhet me të tjerat në një rrjet universal të bashkëjetesës.

Bonfante beson se bukuria më e thellë e jetës është ajo që nuk shihet.

> “Mikroskopi është një dritare drejt së padukshmes; të mëson se bukuria nuk gjendet vetëm në gjërat e mëdha, por edhe në ato pafundësisht të vogla.”

Në këtë vështrim poetik, ajo kthen shkencën në një akt soditjeje.

Nën mikroskop, çdo qelizë është një univers, çdo kërpudhë një rrjet komunikimi.

Ajo e sheh mikroskopin si filozofi të syrit të brendshëm – një mënyrë për të parë me përulësi, për të kuptuar se jeta është më e thellë se dukja.

Inteligjenca e Bashkëpunimit

Në një kohë ku kultura njerëzore glorifikon garën dhe dominimin, Bonfante flet për inteligjencën e bashkëpunimit:

> “Bimët dhe kërpudhat na mësojnë se bashkëpunimi është një formë inteligjence.”

Ky pohim është një revolucion i heshtur filozofik.

Ai përmbys idenë e evolucionit si luftë për mbijetesë dhe e kthen atë në harmoni për bashkëjetesë.

Në mendimin e saj, evolucioni nuk është përjashtim, por bashkim; jo luftë, por koordinim i jetës me vetveten.

---

Trashëgimia shpirtërore e një shkencëtareje

Me qindra artikuj shkencorë, mijëra citime dhe çmime ndërkombëtare, Paola Bonfante ka ndikuar në biologjinë bashkëkohore.

Por trashëgimia e saj më e madhe është ajo që nuk matet me numra:

një mënyrë e re për të menduar natyrën si rrjet jetik ku çdo qenie ka zë, dhe për të parë shkencën si dialog me të Shenjtën e Tokës.

Në fund, ajo na kujton:

> “Në çdo simbiozë fshihet një mësim për njerëzimin: se jeta lulëzon vetëm kur ndan.”

Në këtë fjali qëndron thelbi i filozofisë së saj – një metafizikë e ndarjes dhe kujdesit, ku njeriu mëson nga bima, nga kërpudha, nga heshtja e tokës, se për të jetuar duhet të lidhesh.

---

Figura e Paola Bonfante është një sintezë midis dijes dhe ndjeshmërisë.

Ajo është një filozofe e heshtur e rrënjëve, një grua që e kthen shkencën në një formë meditimi dhe jetën në një poezi të bashkëekzistencës.

Në një botë që shpesh harron se çdo gjë varet nga tjetra, ajo na mëson të shohim sërish me sytë e tokës.

> “Shkenca duhet të mësojë të flasë me poezinë e natyrës.”

— dhe pikërisht këtë bën ajo: e bën shkencën të flasë, por me zërin e dheut, me gjuhën e jetës.

-------------------------------

Referenca Kryesore

1. Bonfante, P., & Visco, C. (2021). Una pianta non è un’isola. Alla scoperta di un mondo invisibile. Il Mulino.

2. Bonfante, P., et al. (2010). The Obligate Endobacteria of Arbuscular Mycorrhizal Fungi Are Ancient Heritable Components Related to the Mollicutes. ISME Journal.

3. Bonfante, P., et al. (2010). The Virome of the Arbuscular Mycorrhizal Fungus Gigaspora Margarita Reveals the First Report of DNA Fragments Corresponding to Replicating Non-Retroviral RNA Viruses in Fungi. Environmental Microbiology.

4. Profil Google Scholar i Paola Bonfante: https://scholar.google.com

5. ResearchGate i Paola Bonfante: https://www.researchgate.net

Prestige Magazine