Përse sot në ditën e tij duhet ta kujtojmë e nderojmë Robert Elsie-n? ✨️Sepse ai nuk ishte thjesht një studiues i vendit tonë, por një dashuri e rrallë që Shqipëria e takon një herë në shekuj.

Përse sot në ditën e tij duhet ta kujtojmë e nderojmë Robert Elsie-n?

✨️Sepse ai nuk ishte thjesht një studiues i vendit tonë, por një dashuri e rrallë që Shqipëria e takon një herë në shekuj. Ai e deshi gjuhën tonë me gjithë zemrën, e gërmoi thellë në rrënjët e saj, e ngriti në podiumet akademike të botës dhe i dha asaj lavdinë që shpesh ia mohuam vetë.

E kujtojmë Robert Elsie-n sepse:

✨️Ai përjetësoi Shqipërinë përmes fjalëve, imazheve, përkthimeve e veprave, duke i dhënë kombit tonë një pasqyrë ku të shihte veten me dinjitet.

✨️Ai e bëri të njohur kulturën shqiptare për botën, në kohë të vështira, kur zërat tanë nuk dëgjoheshin askund.

✨️Ai ringjalli epikën e kombit tonë, duke i kthyer shqiptarëve “Lahutën e Malësisë” si një himn nderimi ndaj vetes.

✨️Ai zgjodhi të prehet në Alpet Shqiptare, mes maleve që aq shumë i deshi, për të thënë me heshtje: “Jam njëri prej jush”.

✨️E kujtojmë me respekt të thellë, sepse në një botë ku shumë harrojnë nga vijnë, ai zgjodhi të na kujtojë ne se kush jemi.

✨️E kujtojmë sepse vepra e tij është amanet i ndritshëm për çdo brez që do ta dojë Shqipërinë me dije, me shpirt dhe me përkushtim.

✨️Robert Elsie nuk ishte thjesht mik i shqiptarëve.

Ai ishte shqiptaria vetë, në përkthim, në mendim, në dashuri.

Dhe për këtë, do ta kujtojmë gjithmonë.

🌟🌟🌟Robert Elsie – Ambasadori i madh i kulturës shqiptare në botë

🕊️ Në nderim të lindjes së tij, 29 qershor 1950Nga Liliana Pere | Revista Prestige

Një jetë e tërë për Shqipërinë

Në rrjedhën e historisë shqiptare, emrat e huaj që i janë përkushtuar shpirtërisht dhe akademikisht vendit tonë janë të paktë. Ndër ta qëndron i pashlyeshëm Robert Elsie, studiuesi dhe përkthyesi kanadez që ia kushtoi jetën promovimit të gjuhës, letërsisë, historisë dhe kulturës shqiptare në gjithë botën.

I lindur më 29 qershor 1950 në Vancouver të Kanadasë, Elsie ndoqi studimet e larta në University of British Columbia, ku u diplomua në filologji klasike dhe gjuhësi më 1972. Më pas, udhëtoi drejt Evropës për specializime në Universitetin e Lirë të Berlinit, École Pratique des Hautes Études në Paris, Institutin e Dublinit për Studime të Larta, dhe më në fund, Universitetin e Bonit, ku mori doktoratën në gjuhësi krahasimtare dhe keltologji më 1978.

Vizita e tij në Shqipëri në fund të viteve ’70 do të bëhej një pikë kthese jetësore. Aty nisi dashuria dhe lidhja e pazgjidhshme me gjuhën shqipe dhe kulturën shqiptare, të cilën nuk e la më deri në frymën e fundit.

Një urë mes Shqipërisë dhe botës

Robert Elsie përfaqësonte atë që Shqipërisë i mungonte prej kohësh: një zë i besueshëm, i ditur dhe i paanshëm që të fliste për ne në gjuhët e botës. Ai e tha vetë qartë:

“T’ia transmetoj botës së jashtme njohuritë që kam për këtë vend, që kjo botë të kuptojë se ç’është Shqipëria, kush janë shqiptarët, historia e tyre, kultura e tyre… Shqipëria mbetet një vend shumë i panjohur.”

Veprat kryesore – thesari që na la trashëgim

📚 Gjatë jetës së tij, Elsie botoi mbi 60 libra dhe dhjetëra artikuj shkencorë. Ja disa nga studimet më të rëndësishme, të cilat janë referencë edhe sot për akademikë e studiues në mbarë botën:

1. “A History of Albanian Literature” – Columbia University Press (1995)

🔹 Vepra më e rëndësishme e tij, në dy vëllime, që përmbledh gjithë rrugëtimin e letërsisë shqipe që nga Buzuku deri te autorët modernë.

“Qëllimi im ishte të paraqes letërsinë shqiptare pa filtra ideologjikë, thjesht si letërsi, ashtu siç meriton çdo popull i qytetëruar.” – R. Elsie

2. “Albanian Literature: A Short History” (2005)

🔹 Një version më i shkurtër dhe më praktik për lexuesin e gjerë ndërkombëtar.

3. “Albanian Folktales and Legends” (1994)

🔹 Përmbledhje me legjenda e përralla të përkthyera në anglisht – një vepër që hapi dritare të reja mbi imagjinatën shqiptare.

4. “An Elusive Eagle Soars: Anthology of Modern Albanian Poetry” (1993)

🔹 Antologji me poezi të përkthyera nga shqipja, përfshirë autorë si Lasgush Poradeci, Migjeni, Ali Podrimja, Eqrem Basha, Visar Zhiti etj.

5. “Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture” (2001)

🔹 Një fjalor i jashtëzakonshëm që pasqyron botën shpirtërore dhe mitologjike të shqiptarëve.

6. Përkthimi i “Lahutës së Malcís” në anglisht (2005)

🔹 Një nga punët më të vështira të përkthimit – vepra epike e Gjergj Fishtës që e përfaqëson identitetin heroik të shqiptarëve.

“Fishta është Homeri shqiptar, dhe ai meriton të dëgjohet nga bota.” – R. Elsie

7. Krijimi i www.robertelsie.com

🔹 Një arkiv virtual me bibliografi, përkthime dhe artikuj – ende sot një pasuri unike për studiuesit shqiptarë.

Dëshira e fundit u bë realitet – prehu në Theth

Më 2 tetor 2017, Elsie ndërroi jetë nga një sëmundje e rrallë e neuroneve motorike. Ceremonia lamtumirëse u zhvillua në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë, e më pas trupi i tij u përcoll për në Theth – vendi që ai e quante "Shangri-La e ashpër e Shqipërisë".

Në librin e tij me Gerda Mulder "Një pasion për Thethin", ai përshkruante Thethin përmes shkrimeve të udhëtarëve si Edith Durham, Karl Steinmetz, Franz Nopcsa dhe Rose Wilder Lane.

Partneri i tij gjerman, Stephan Trierweiler, deklaroi se nuk kishte një testament të shkruar për varrosjen, por ai vetë zgjodhi që dëshira e fundit e Elsie-t të përmbushej:

“E zgjodha Thethin si vendin më të dashur për albanologët. Ai u largua pa keqardhje, pa lënë asnjë vepër të pabotuar. Fjalët e fundit në shtratin e vdekjes ishin: ‘Vdekja është kaq e mërzitshme. Kaq e ngadaltë. Vetëm pret për të.’”

Një zë që na përfaqësoi kur nuk kishim zë

Elsie vizitoi çdo cep ku flitej shqip: në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi, Greqi, Kalabri, Kroaci, Bullgari, Turqi dhe Ukrainë. Regjistroi dialekte, dokumentoi kulturën gojore dhe ndërtoi një urë të gjallë mes vendit tonë dhe botës akademike.

Ai shërbeu si përkthyes në Ministrinë e Jashtme të Gjermanisë, ishte përkthyes në konferenca të nivelit të lartë për BE-në, OKB-në dhe NATO-n, dhe ndihmoi në ndërmjetësime historike.

Nderime dhe mirënjohje

Në vitin 2013, Presidenti Bujar Nishani i dha Medaljen e Mirënjohjes. Presidenti Ilir Meta e përkujtoi me këto fjalë:

“Do të jemi gjithmonë mirënjohës për gjithçka bëri me kaq shumë dashuri dhe pasion për promovimin e kombit tonë.”

Akademiku nga Kosova, Rexhep Smajli, tha:

“Ai u bë një dritare dhe zë për kulturën shqiptare në kohë të vështira.”

Profesori Robert Austin nga Universiteti i Torontos e përshkroi:

“Elsie ishte studiuesi më i frytshëm shqiptar deri më tani. Nuk mund ta studiosh Shqipërinë pa u angazhuar me veprën e tij.”

Trashëgimia që nuk vdes

Robert Elsie nuk është më fizikisht mes nesh, por vepra e tij është më e gjallë se kurrë. Ai është pasqyra më e ndritur e dashurisë për kulturën shqiptare nga një i huaj, që u bë i yni me përkushtim, njohje të thellë dhe dashuri të pakushtëzuar.

Nga Liliana PereRevista Prestige – Qershor 2025, në nderim të 74-vjetorit të lindjes së Robert Elsie-t