Shime Deshpali, muzikologu dhe poeti i shquar arbnesh i Zarës, është një emër që mbetet i gdhendur në kulturën shqiptare si një nga zërat më të fuqishëm të ruajtjes së identitetit kombëtar në diasporë

Shime Deshpali, muzikologu dhe poeti i shquar arbnesh i Zarës, është një emër që mbetet i gdhendur në kulturën shqiptare si një nga zërat më të fuqishëm të ruajtjes së identitetit kombëtar në diasporë. I lindur më 16 shkurt 1897 në një familje patriotike me rrënjë nga Kraja, ai ia kushtoi jetën ruajtjes së gjuhës shqipe dhe pasurimit të traditës muzikore dhe letrare të arbneshëve të Zarës. Përmes krijimtarisë së tij, ai jo vetëm që përjetësoi kulturën e tij të lashtë, por edhe i dha një frymë të re, duke e përcjellë atë tek brezat e ardhshëm.

Shime Deshpali (Šime Dešpalj) është një prej figurave më të rëndësishme të kulturës arbneshe në Zarë, Dalmaci. Ai lindi më 16 shkurt 1897 në një familje patriotike me origjinë nga Kraja, një vendbanim shqiptar në Malin e Zi. Gjithë jetën e tij ia kushtoi ruajtjes së gjuhës shqipe, muzikës dhe letërsisë, duke lënë një trashëgimi të rëndësishme për kulturën arbneshe.

Arsimi dhe veprimtaria profesionale

Deshpali kreu shkollën normale dhe më pas studioi për muzikë. Pas përfundimit të studimeve, ai punoi si mësues muzike dhe dirigjent, duke u angazhuar aktivisht në jetën kulturore të komunitetit arbnesh në Zarë. Përmes veprimtarisë së tij muzikore dhe pedagogjike, ai ndihmoi në ruajtjen dhe zhvillimin e muzikës shqiptare në diasporë.

Kontributi në letërsi

Shime Deshpali botoi shkrimet e tij në organet letrare të Kosovës, duke kontribuar në pasurimin e kulturës arbneshe dhe shqiptare. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë:

• "Tregime arbnore" (1966) – Një përmbledhje me tregime që reflektojnë jetën dhe kulturën e arbneshëve.

• "Agimet dhe parambramjet e Arbneshit" (1969) – Një vëllim poetik ku shprehet dashuria për gjuhën shqipe dhe zakonet arbneshe.

• "E vërteta" – Një tjetër përmbledhje poetike me tematikë nga jeta e arbëreshëve të Zarës.

Në poezinë e tij mbizotërojnë elemente romantike, çiltërsia e ndjenjave dhe thjeshtësia e mendimeve. Ai përshkruan nostalgjinë për atdheun dhe ndjenjën e përkatësisë, duke e kthyer gjuhën shqipe në një mjet identiteti dhe rezistence.

Kontributi në muzikë

Shime Deshpali dha një kontribut të rëndësishëm edhe në fushën e muzikës. Ai hartoi dhe botoi gjashtë këngë korale në përmbledhjen "Këngë Shqiptare" (1973, Prishtinë), të cilat janë një dëshmi e pasurisë muzikore shqiptare në diasporë. Për më tepër, ai punoi edhe për operën "Vana", e cila kishte një tematikë patriotike, por mbeti e papërfunduar.

Rëndësia e veprës së tij

Ajo që e bën Shime Deshaplin një figurë të veçantë është këmbëngulja e tij për të ruajtur dhe promovuar gjuhën shqipe në një ambient ku arbneshët ndodheshin të izoluar etnikisht. Përmes letërsisë dhe muzikës, ai ndihmoi në mbajtjen gjallë të trashëgimisë shqiptare në Zarë dhe e bëri këtë me një përkushtim të jashtëzakonshëm.

Veprat e tij vazhdojnë të jenë një burim frymëzimi për studiuesit dhe dashamirësit e kulturës arbneshe. Në to pulson një dashuri e madhe për gjuhën, traditat dhe historinë e shqiptarëve të Zarës, duke dëshmuar se identiteti nuk humbet kur ekziston përpjekja për ta ruajtur atë.