Search Results

Niccolò Paganini – Gjeniu i violinës Niccolò Paganini lindi më 27 tetor 1782  në Genova, Itali , në një familje të thjeshtë. Babai i tij, Antonio Paganini, ishte një marinar dhe shitës i veglave muzikore , ndërsa e ëma e tij besohet se kishte një ndikim të madh në të ardhmen e tij muzikore, pasi e inkurajoi të ndiqte ëndrrën e violinës. Fillimet e jetës dhe arsimi muzikor Paganini nuk kishte një arsimim të formalizuar muzikor si shumë kompozitorë të tjerë të kohës, por ishte një autodidakt gjenial . Që në moshë të vogël, ai filloi të mësonte mandolinën me ndihmën e babait të tij dhe më pas kaloi tek violina. Në moshën 5 vjeçare , ai filloi të mësonte violinën. Në moshën 7 vjeçare , ai kompozoi pjesët e tij të para. Në moshën 11 vjeçare , ai u dërgua në Parma  për të studiuar me muzikantë të njohur të kohës, si Alessandro Rolla . Thuhet se kur Paganini mbërriti për të marrë mësime nga Rolla, ky i fundit, pasi dëgjoi interpretimin e tij, e këshilloi të mos merrte më leksione, sepse tashmë e kishte kaluar nivelin e mësuesve të tij! Paganini nuk ndoqi një akademi të rregullt  muzikore, por ai e zhvilloi talentin e tij përmes përkushtimit të jashtëzakonshëm  dhe praktikës së palodhur. Ai studionte deri në 10-12 orë në ditë , duke eksperimentuar me teknika të reja që askush nuk i kishte përdorur më parë. Jeta e tij e trazuar dhe suksesi ndërkombëtar Në moshën 17 vjeçare , Paganini u zhduk nga skena muzikore për disa vite dhe thuhet se ai jetoi një jetë të shthurur, plot lojëra fati dhe aventura dashurie . Disa histori thonë se ai kaloi vite duke jetuar në kështjella të izoluara, duke praktikuar në fshehtësi teknikën e tij revolucionare. Kur u rikthye, ai filloi të performonte në Itali dhe më pas në të gjithë Evropën, duke mahnitur audiencën me shkathtësinë e tij të pabesueshme në violinë . Momentet kryesore të karrierës së tij: Në 1805 , u bë violinisti zyrtar i Oborrit të Lucca-s. Në 1813 , bëri debutimin e tij të madh në Milano dhe mori famë të menjëhershme. Nga 1828 deri në 1831 , ai bëri një turne të suksesshëm në Francë dhe Gjermani , ku njerëzit e krahasonin me një krijesë mbinjerëzore . Në 1834 , për shkak të shëndetit të dobët, u tërhoq nga skena dhe jetoi vitet e fundit të jetës së tij në Nice, Francë , ku vdiq më 27 maj 1840 . Miti dhe legjendat rreth tij Talenti i tij i pabesueshëm dhe pamja e tij enigmatike bënë që njerëzit të besonin se Paganini kishte një pakt me djallin . Thuhej se ai mund të luante me katër nota të ndryshme njëkohësisht , një teknikë që askush tjetër nuk mund ta imitonte. Për shkak të këtij miti, Kisha Katolike refuzoi ta varroste në tokë të shenjtë , duke e parë si një figurë të dyshimtë. Vetëm pas shumë vitesh, trupi i tij u varros më në fund me nderime në Parma. Trashëgimia Paganini nuk ishte vetëm një violinist i jashtëzakonshëm, por edhe një kompozitor i madh . Veprat e tij, si "24 Kapriçot për violinë solo" , janë ende ndër më të vështirat për t'u interpretuar sot. Ai vendosi themelet e teknikës moderne të violinës , dhe kompozitorë si Liszt, Brahms dhe Rachmaninoff  u frymëzuan nga muzika e tij. Violina e tij legjendare, "Il Cannone" , ruhet ende në Genova , dhe vetëm violinistët më të mëdhenj kanë privilegjin të luajnë me të. Paganini: Gjeni apo mistik? Ai mbetet një figurë enigmatike, një muzikant që sfidoi kufijtë e asaj që ishte e mundur në violinë dhe një njeri që e jetoi jetën si një legjendë e gjallë . A ishte ai vërtet një virtuoz i pakrahasueshëm, apo kishte një "fuqi të fshehtë"? Kjo është një pyetje që ende magjeps botën... Si mendon? Ishte thjesht gjenialiteti i tij, apo ndoshta diçka më misterioze?

Lulet e Molles  është një nga veprat më të njohura të John Galsworthy dhe është pjesë e serisë Forsyte Saga . Kjo saga, e cila është e njohur për analizën e thellë të jetës dhe vlerave të klasës së pasur britanike gjatë periudhës viktoriane dhe edwardiane, ka qenë një punë monumentale që trajton pasojat e pasurisë, klasës, pasionit dhe dashurisë. Në Lulet e Molles , historia përqendrohet kryesisht rreth dy personazheve kryesore: Soames Forsyte dhe Irene, që janë të lidhur në një martesë të pamundur. Soames është një njeri i pasur dhe i vendosur në traditat e klasës së tij, ndërsa Irene është një grua e bukur dhe e ndjeshme që ka pasur një të kaluar të dhimbshme. Ata martohen, por lidhja e tyre është e ftohtë dhe pa dashuri të vërtetë. Irene është e pafat dhe e mbyllur në këtë marrëdhënie, ndërsa Soames është i fiksuar në pasurinë dhe statusin e tij, duke e shndërruar marrëdhënien e tij në një mundësi kontrolli dhe posedimi. Ky konflikt mes tyre përshkruhet në mënyrë të thellë dhe shpesh herë e bën lexuesin të reflektojë mbi temat e lirisë individuale dhe dhunën psikologjike që mund të ndodhi në marrëdhëniet ku pasioni dhe dashuria janë të shtypura nga norma të shoqërisë dhe dëshirat egoiste. Një nga aspektet më të rëndësishme të romanit është se si ai trajton mendimet dhe ndjenjat e personazheve të tij. Galsworthy është mjeshtër në portretizimin e brendësisë së njerëzve, duke theksuar tensionet e brendshme që janë rezultat i shpërbërjes së një shoqërie të pasur dhe konservative, ku liria dhe dashuria shpesh janë të nënshtruara ndaj interesave të klasës. Në këtë roman, lulet e molles përfaqësojnë më shumë se vetëm një metaforë vizuale. Ato simbolizojnë një dashuri të pasigurt dhe kalimtare, që është e brishtë dhe që mund të kalojë shpejt, përkundër mundësisë së ngjitjes së saj në një lëkurë të shoqërisë së lartë. Në thelb, Lulet e Molles  është një histori për dashurinë, pasionin dhe shoqërinë, dhe ajo pasqyron kontradiktat dhe tensionet që shfaqen kur individët janë të fiksuar në rregullat dhe pasuritë e klasës së tyre. Po i referohesh tregimit "Lulet e mollës" nga John Galsworthy, shkrimtari britanik fitues i Çmimit Nobel në Letërsi. Ky tregim trajton një temë delikate dhe filozofike mbi jetën, dashurinë dhe kalueshmërinë e kohës. Përmbajtja shkurtimisht Tregimi flet për një burrë të moshuar, i cili, teksa shikon lulet e mollës në kopsht, rikujton një histori dashurie nga rinia e tij. Ai kujton një vajzë të re, e cila ishte e freskët dhe e ndritshme si lulet e mollës, por me kalimin e kohës, ai kupton se ndjenjat dhe bukuria janë të përkohshme. Ideja kryesore Tregimi trajton temën e kalueshmërisë së kohës dhe iluzioneve rinore. Përmes metaforës së luleve të mollës, autori shpreh se gjithçka e bukur në jetë është e përkohshme. Ndjenja e nostalgjisë është e fortë, pasi protagonisti kupton se rinia dhe dashuria e dikurshme nuk mund të rikthehen. Personazhet kryesorë 1. Burri i moshuar – Rrëfyesi i tregimit, i cili kujton rininë e tij dhe një histori dashurie që nuk u realizua. 2. Vajza e re – Simbol i rinisë, bukurisë dhe ëndrrave të papërmbushura. Tregimi është një reflektim filozofik mbi jetën, duke na kujtuar se koha ndryshon gjithçka, dhe ajo që dikur na dukej e përjetshme, shndërrohet në një kujtim të largët. Nëse ke ndonjë pyetje specifike për analizën letrare ose ndonjë detaj tjetër, më thuaj! Në tregimin "Lulet e mollës" të John Galsworthy, historia e dashurisë është një kujtim i protagonistit, një burrë i moshuar që rikthehet në të shkuarën ndërsa shikon lulet e mollës në kopsht. Historia e dashurisë Kur ishte i ri, ai u dashurua me një vajzë të re, e cila ishte e freskët, e gjallë dhe e bukur si lulet e mollës. Ata kaluan një periudhë të bukur së bashku, të mbushur me ndjenja të pastra dhe emocione të forta. Vajza ishte e re, e brishtë dhe plot jetë, ndërsa ai, më i rritur, e shihte atë si një simbol të rinisë dhe pastërtisë. Megjithatë, siç ndodh shpesh në jetë, kjo dashuri nuk zgjati. Ai e kupton se ajo ishte thjesht një moment kalimtar, një ëndërr e bukur që nuk mundi të realizohej në diçka të përhershme. Vajza vazhdoi jetën e saj, dhe ai mbeti me kujtimet e asaj kohe të artë. Mesazhi emocional Tregimi përcjell një ndjenjë të fortë nostalgjie dhe melankolie. Protagonisti kupton se koha nuk mund të kthehet pas, dhe se rinia dhe dashuria janë të përkohshme, ashtu si lulet e mollës që lulëzojnë për një kohë të shkurtër dhe më pas bien. Ajo që e bën këtë histori prekëse është mënyra se si autori përshkruan kontrastin mes së shkuarës dhe të tashmes—ndërsa dikur ndjente zjarr dhe pasion, tani e sheh atë dashuri si një ëndërr të largët, të bukur por të paarritshme. Nëse dëshiron më shumë analizë mbi këtë histori dashurie ose mbi mesazhin e tregimit, më thuaj!Po, tregimi "Lulet e mollës" nga John Galsworthy është një reflektim i fuqishëm mbi kalimin e kohës, dashurinë rinore dhe iluzionet që krijojmë rreth saj. Përmes kujtimeve të protagonistit, autori sjell një ndjesi të thellë nostalgjie dhe melankolie, duke e krahasuar dashurinë e tij të rinisë me lulet e mollës—të bukura, por të përkohshme. Përmbledhje e tregimit Një burrë i moshuar shikon lulet e mollës në kopsht dhe kujton një histori dashurie nga rinia e tij. Ai kishte ndjerë një pasion të madh për një vajzë të re, e cila simbolizonte freskinë dhe gjallërinë e rinisë. Megjithatë, koha kalon, dhe ai kupton se ajo dashuri ishte e përkohshme, ashtu si lulet e mollës që çelin dhe bien brenda pak kohe. Temat kryesore Kalueshmëria e kohës – Asgjë nuk është e përhershme, as rinia, as dashuria e zjarrtë. Iluzionet rinore – Kur jemi të rinj, besojmë se ndjenjat dhe momentet e bukura do të zgjasin përgjithmonë. Nostalgjia dhe kujtimet – Kujtimet mund të mbeten të forta, por ato nuk mund të rikthejnë.

10 gjërat që Jennifer Aniston ka thënë për udhëtimin e saj të fitnesit dhe humbjes së peshës Xhenifer Aniston Ylli i 'Friends' Jennifer Aniston po plaket me hijeshi në moshën 55-vjeçare. Ja gjithçka që ajo ka ndarë për të qëndruar në formë dhe të shëndetshme. Nga: Angilene Gacute Gjatë një interviste me Women's Health , Jennifer Aniston tregoi se si ka ndryshuar rutina e saj e fitnesit gjatë viteve të fundit. “Kam kaluar nga të qenit një vajzë e çmendur që stërvitet në një farë mënyre të them: “Trupi im dëshiron pak pushim”, tha aktorja e Friends . "Kështu që unë qëndroj me gjëra më të thjeshta dhe duke bërë shëtitje dhe duke mos qenë neurotik për të punuar dhe për të ngrënë siç duhet. Fillova ta shijoj jetën pak më shumë. E vetmja negative e kësaj është se disa kilogramë më tepër dhe rreth 4000 thashetheme për shtatzëni , por ju e dini, përveç kësaj, ndihet mirë." Aniston, e cila ishte e martuar me Brad Pitt nga 2000 deri në 2005 dhe Justin Theroux nga 2015 në 2018, më parë zbuloi se po përpiqej të mbetej shtatzënë përmes IVF. Megjithatë, ajo i tha Allure se kishte qenë "një rrugë sfiduese" për të. Artikulli vazhdon më poshtë reklamës Jennifer Aniston ndryshoi qëndrimin e saj ndaj fitnesit Xhenifer Aniston Burimi: MEGA Duke folur me British Vogue , Aniston tregoi se si evoluan pikëpamjet e saj për stërvitjen. "Më duhej të ritrajnoja trurin tim," tha ajo, duke vënë në dukje se ajo e stresonte trupin e saj. "Duhej të bënit 45 minuta deri në një orë kardio; përndryshe, nuk do të bënit stërvitje." Artikulli vazhdon më poshtë reklamës Ajo bashkëpunoi me një markë fitnesi Xhenifer Aniston Burimi: MEGA Në vitin 2023, aktorja e The Morning Show njoftoi bashkëpunimin e saj me markën e fitnesit Pvolve . Sipas Aniston, marka e ndihmoi atë të ndryshonte stërvitjet e saj të zakonshme kardio-intensive , veçanërisht pasi ajo vuajti nga një dëmtim i shpinës në 2021. "[Pvolve synon muskujt që janë] zakonisht në gjumë," shpjegoi ajo, duke shtuar se filloi të shijonte lëvizjet Pvolve. Artikulli vazhdon më poshtë reklamës Jennifer Aniston është gjithashtu një adhuruese e jogës! Xhenifer Aniston Burimi: MEGA Udhëtimi i fitnesit të Aniston përfshin gjithashtu relaksim - dhe joga shërben si aktiviteti i saj kryesor për ta arritur atë. "When I started doing yoga with Mandy, I noticed many things... My legs getting leaner, my arms getting stronger and most importantly, I noticed an inner strength. I feel like I am getting a meditation, a workout and time with my friend, all rolled into one hour," she wrote on her yoga and spin teacher Mandy Ingber's website. Article continues below advertisement She Follows an Eating Schedule Xhenifer Aniston Source: MEGA "I do intermittent fasting, so no food in the morning," Aniston told Radio Times in an interview. "I noticed a big difference in going without solid food for 16 hours." MORE ON: Jennifer Aniston Jennifer Aniston Looks Unrecognizable as She Attempts to Stay Under the Radar in L.A. Jennifer Aniston, 54, All Smiles as She Flaunts Fit Figure in Sports Bra Jennifer Aniston's Workout Tricks & Beauty Regimen Want OK! each day? Sign up here! Shkruani emailin tuaj Article continues below advertisement Jennifer Aniston Called Out Hollywood Xhenifer Aniston Source: MEGA In 1996, Aniston spoke candidly about the pressure over her weight and how it affected her career at some point. "The disgusting thing of Hollywood — I wasn't getting lots of jobs 'cause I was too heavy," she told Rolling Stone. "I was like, 'What?!'" Article continues below advertisement Jennifer Aniston Is Committed to Sweating Smarter Xhenifer Aniston Source: MEGA The Murder Mystery actress's workout routine is sometimes inconsistent, but she ensures she gets sweat sessions during her free time! "I can do 20 minutes and get as good of a workout as if I work for an entire hour," she told Women's Health. "We think we have to work out for a solid hour and that can be a bit intimidating." She added, "You really can get an efficient workout with just a good 20 minutes if that's all the time you have, even 10 minutes of doing something that gets your body moving. I just find comfort in that." Aniston revealed that, sometimes, her exercise days may drop to two or three days a week depending on her schedule. Article continues below advertisement The Actress Has 4 Rules Xhenifer Aniston Source: MEGA In a 2023 issue of CR Fashion Book for its 10th anniversary, Aniston listed the four rules she follows to stay healthy. "I drink a lot of water, move my body daily, try to eat whole, fresh foods, and get as much sleep as I can. That last part is challenging for me, but it's so important. I feel it when I don't get enough rest," she shared. Article continues below advertisement Jennifer Aniston Gives Herself a Treat Xhenifer Aniston Source: MEGA Aniston also learned to focus on her nutrition to support her workout routines. She said, "It's usually a lot of high protein, vegetables, salads, soups and then everything I would possibly want on a weekend. I always give myself a cheat day." Ylli i Friends with Money zbuloi se vakti i saj i preferuar i mashtrimit është ushqimi meksikan, duke shtuar, "Ose një cheeseburger, pica ose makarona - të gjitha këto gjëra". Jennifer Aniston ka ndarë peshën e saj ideale Xhenifer Aniston Në Yahoo- në e saj ! Një intervistë bukuroshe në vitin 2014, Aniston tha se do të donte të hiqte pesë kilogramë . Ajo vazhdoi, "Kjo është pikërisht ajo ku unë kam qenë gjithmonë me të vërtetë rehat në rreth 110 deri në 113 paund. Por është më e vështirë për ta ulur atë, në këtë moshë."

Ja disa poezi të Umberto Saba që lidhen me gruan dhe dashurinë: 1. Poezi: "La Donna" (Gruaja) Gruaja është një qenie e ndjeshme, një dhembje dhe një lumturi e bashkuar. Ajo mbart çdo ngarkesë të shpirtit, duke u përpjekur të ruajë paqen brenda vetes. Në duar të saj, çdo pllakë është e mbushur me dritë, ajo qëndron përballë jetës duke i dhënë kuptim çdo ditë të re. 2. Poezi: "Amore" (Dashuri) Në sy të gruas, gjej paqe, e humbur në një det të thellë, ajo qëndron aty, e heshtur dhe e përkushtuar. Dashuria e saj është një shërim për shpirtin e lodhur, një dritë që nuk zbret nga qielli, por që lindi nga duar të saj. 3. Poezi: "Tu" (Ti) Ti je një ëndërr që ka marrë formë, një mister që unë kam zgjedhur ta zgjidh. Në buzëqeshjen tënde, gjej gjithë botën që është e humbur për mua. Ti më jep forcë dhe më shkrin, në dashurinë që nuk kërkon asgjë, vetëm që të jetë e vërtetë. 4. Poezi: "Il mio cuore ti appartiene" (Zemra ime të përket) Zemra ime të përket ty, një thesari që ka ardhur si një dhuratë, pa asnjë kërkesë, pa asnjë kushtrim. Ajo është e jotja, për çdo çast dhe për çdo ndjenjë që shtrihet në dritën e dashurisë që ti ke sjellë në jetën time. Poezitë e Saba-s shpesh pasqyrojnë ndjenjat e thella ndaj gruas, si një burim forcë, mister dhe dashuri. Ai e shihte gruan si një pjesë të domosdoshme të ekzistencës së tij, që shpreh ndjeshmëri dhe përkushtim. Umberto Saba nuk ka poezi të shumta që i dedikohen drejtpërdrejt fëmijëve, por ai ka pasur një ndjeshmëri të veçantë ndaj jetës dhe shpirtit të pafajshëm, që mund të lidhet me emocionet që fëmijët i sjellin në botë. Megjithatë, mund të krijojmë një poezi të frymëzuar nga stili i tij, që mund t'u dedikohet fëmijëve: Poezi: "Fëmijët" Fëmijët janë dielli që lind çdo mëngjes, sytë e tyre janë të pastra, si lule që hapen në dritën e parë. Ata qeshin pa menduar, dhe duan gjithçka që është e bukur, për ata, bota është një lojë, ku çdo hap është një këngë. Ata kanë duar që mbajnë ëndrra, kërkojnë dashuri në çdo hap, e ne, të rriturit, duhet t’i mbrojmë, të shohim me ta, botën si një fushë të pastruar. Në buzëqeshjen e fëmijëve gjendet shpresa e një bote më të bukur, dhe në duar të tyre, ndodhet ardhmëria që na mban gjallë. Kjo poezi pasqyron shpirtin e pafajshëm dhe plot dritë të fëmijëve, duke e lidhur atë me shpresën dhe bukurinë që ata sjellin në botë. Ja disa poezi të Umberto Saba, të përkthyera në shqip: 1. Poezi: "Solitudo" (Vetmia) Vetmia është një qetësi që do,jo se është zgjidhje, por është një brengë.Ajo e di se nuk ka kthim,por vazhdon të jetojë me ne,në heshtje, pa zhurmë,duke na e mbushur shpirtinme një lloj bukurie të thjeshtë. 2. Poezi: "La Città" (Qyteti) Qyteti është një libëri hapur çdo ditë,ku çdo njeri është një fjalë,dhe çdo ndjenjë është një shkrim.Në rrugët e tij të ngushta,e humbas veten,por gjithmonë e gjej përsërinë buzëqeshjet e rastit. 3. Poezi: "Il mio cuore" (Zemra ime) Zemra ime është një shpirt i thyer,një udhë pa fund,dhe megjithatë, ka diçka brenda saj,një dritë e vogël që nuk shuhen kurrë.Kjo është arsyeja pse ajo vazhdon,përkundër çdo lufte dhe çdo hije. 4. Poezi: "Il Mare" (Deti) Deti është një tjetër botëku shpirti mund të ngjitet,ku valët janë fjalë që kurrë nuk mund të kuptohen,dhe ku ti mund të humbasësh veten,por gjithmonë mund të gjesh një prehje.Në të, ndihesh i pafund,si një pikë uji që shkrin në pafundësinë e tij. Këto poezi tregojnë thellësinë e mendimeve të Umberto Saba për jetën, vetminë, dhe ndjesitë e përditshme që ai përjetonte. pergatiti: Liliana Pere.

Kënga "Margjelo" është një këngë tradicionale arbëreshe, që përfaqëson kulturën dhe trashëgiminë e popullsisë arbëreshe, që është një komunitet shqiptar që jeton kryesisht në Itali, pas migrimit të paraardhësve të tyre nga Shqipëria dhe territore të tjera shqiptare gjatë periudhës së Mesjetës. Historia e këngës: Kënga "Margjelo" ka një lidhje të fortë me traditën e maleve dhe jetën rurale të shqiptarëve, përkatësisht të arbëreshëve. Ajo përshkruan një histori dashurie dhe mallëngjimi, ndërsa shpreh emocionet dhe lidhjen e ngushtë me natyrën dhe kulturën e maleve. Përmes këngës, figura e "Margjelos" bëhet simbol i dashurisë dhe krenarisë për traditat e pasura të arbëreshëve. Përmbajtja e këngës: Kënga tregon një bisedë mes një djaloshi dhe një vajze, të cilët janë të lidhur me natyrën dhe traditën e jetës malore. Teksti i këngës shpreh dëshirën për t'u bashkuar dhe punuar së bashku në fushë, duke kënduar dhe duke ndarë dashurinë dhe mallit. Të dy ata janë pjesë e një kulture të thellë dhe kanë një lidhje të fortë me bukurinë e natyrës dhe traditën e popullit të tyre. Në lidhje me datën e krijimit të këngës, nuk ka informacion të saktë se kur është krijuar, por mund të thuhet se ajo ka origjinë të thellë në periudhën e emigrimeve të shqiptarëve në Itali dhe ka kaluar brez pas brezi, duke u ruajtur si pjesë e trashëgimisë kulturore të arbëreshëve. Margjelo Muzikën e këngës e kompozoi Prenk Jakova, ndërsa teksti është realizuar nga Filip Ndocaj. Teksti :: Song Lyrics Moj margjel mori malsore ku po shkon me at kosore ku po shkon moj tuj vrapue a po me pret o vash dhe mue bashke te shkojm me punue bashk te korrim tuj kendue Margjelo mori Margjel cilma synin qe me ke mshel O Margjela e malsis thuja kangve te cobanis Margjelo mori Margjel cilma syrin qe m`ke mshel O Margjela e malsis thuja kangve te cobanis Moj margjel mori fisnike bija e malsis kreshnike mos t`lshoj zemra ble sonjike trim i mir qe shkon si er mendjen kthyer ka gjithher e tash kthen sot behet vere margjelo mori margjel cilma syrin qe m`ke mshel o margjela e malsis thuja kangve qe mban ise margjelo mori margjel cilma syrin qe m`ke mshel o margjela e malsis thuja kangve qe mban ise margjelo mori margjel cilma syrin qe m`ke cel Kënga "Margjelo," e cila është kompozuar nga Prenk Jakova, ndërsa teksti është shkruar nga Filip Ndocaj. Kënga ka një tonalitet tradicional shqiptar dhe përshkruan tema të dashurisë, natyrës dhe mallëngjimit. Në tekst përmendet figura e Margjelos, e cila shprehet me admirim dhe dëshirë për t'u bashkuar. Kënga ka një ton melankolik dhe poetik, duke krijuar një imazh të bukurisë së maleve dhe emocioneve që lidhen me tokën dhe njerëzit. Pergatiti. Liliana Pere

Platoni filozof Platoni është një nga figurat më të mëdha të filozofisë perëndimore dhe ka ndikuar në shumë fusha, nga metafizika dhe etika deri te politika dhe epistemologjia. Ai ishte nxënës i Sokratit dhe mësues i Aristotelit, duke krijuar një filozofi që lidhet ngushtë me të dy, por që është unike në vetvete. Ja disa thënie të tjera nga Platoni: "Një njeri i mençur kërkon gjithmonë të vërtetën, jo të fituarit e lavdërimit." "E vërteta është një dhe vetëm një, por ka shumë mënyra për ta arritur atë." "Një shoqëri e drejtë është ajo që e kupton se çfarë është e drejtë për individin dhe e zbatojnë atë për të gjithë." "Njerëzit që duan të udhëhojnë duhet të jenë ata që nuk duan të udhëhojnë." "Një njeri i mençur nuk do të dëshirojë të jetë i pasur, por do të dëshirojë të jetë i mençur." Platoni shpesh diskuton rreth drejtësisë, njohurisë dhe mençurisë, duke theksuar rëndësinë e arritjes së një harmonie të brendshme dhe të shoqërisë. Ja disa nga idetë e tij kryesore: 1. Teoria e Ideve Platoni besonte se realiteti i vërtetë nuk është ai që shohim me sytë tanë, por bota e ideve ose e formave të përjetshme. Gjërat që perceptojmë në botën materiale janë vetëm imazhe të mangëta të këtyre ideve të përsosura. Për shembull, një trekëndësh konkret që vizatojmë në letër nuk është trekëndëshi i vërtetë, por një kopje e papërsosur e "Trekëndëshit ideal", i cili ekziston në botën e ideve. 2. Shpirti dhe Kujtimi i Dijes Platoni besonte se shpirti i njeriut është i pavdekshëm dhe, para se të mishërohej në trup, ai kishte jetuar në botën e ideve. Prandaj, njohja nuk është një zbulim i ri, por një kujtim (anamnesis) i dijes që shpirti kishte më parë. Kjo ide shfaqet në dialogun e tij "Menoni", ku ai përpiqet të tregojë se edhe një skllav pa arsim mund të kuptojë të vërtetat matematikore përmes pyetjeve të duhura. 3. Natyra e Drejtësisë Në veprën e tij "Republika", Platoni argumenton se drejtësia nuk është thjesht të bësh atë që është e drejtë sipas ligjeve të shoqërisë, por një gjendje e brendshme e harmonisë. Ai ndan shpirtin njerëzor në tre pjesë: Arsyeja (logistikon) – pjesa që kërkon të vërtetën dhe duhet të sundojë. Guximi (thymos) – pjesa e shpirtit që lidhet me emocionet dhe nderin, që duhet të mbështesë arsyen. Dëshira (epithymia) – pjesa që kërkon kënaqësi dhe dëshira trupore, që duhet të kontrollohet. Një individ është i drejtë kur të tria këto pjesë janë në harmoni dhe kur arsyeja qeveris mbi emocionet dhe dëshirat. 4. Shteti Ideal dhe Filozofi-Sundimtari Në "Republikën", Platoni përshkruan shtetin ideal si një pasqyrim të shpirtit të drejtë. Shoqëria duhet të ndahet në tri klasa: Filozofët – të mençurit që duhet të qeverisin. Rojet – ushtarët që mbrojnë shtetin. Prodhuesit – punëtorët dhe artizanët që sigurojnë nevojat materiale. Platoni besonte se vetëm filozofët, të cilët kanë njohuri për të vërtetën, duhet të udhëheqin. Ai e përshkruan këtë ide me "Mitin e Shpellës", ku njerëzit që shohin vetëm hije në mur (bota materiale) nuk janë të vetëdijshëm për realitetin e vërtetë (bota e ideve), por vetëm filozofi mund të ngjitet jashtë shpellës dhe të shohë dritën e së vërtetës. 5. Dashuria dhe Erosi Në "Simpoziumi", Platoni flet për dashurinë si një forcë që e çon shpirtin nga bota e materializmit drejt botës së ideve. Ai e përshkruan një rrugëtim nga dashuria për trupin, tek dashuria për shpirtrat dhe, në fund, tek dashuria për vetë të vërtetën dhe bukurinë absolute. Përfundim Platoni e sheh filozofinë si një rrugëtim drejt së vërtetës dhe drejtësisë, qoftë në nivel individual apo shoqëror. Idetë e tij kanë ndikuar në mendimin perëndimor për më shumë se 2000 vjet dhe vazhdojnë të jenë të rëndësishme në debatet filozofike, politike dhe etike. Cili aspekt të duket më interesant?

Pikture nga Franz Von Stuck "Ritratto di Marie Stuck" është një pikturë e krijuar nga Franz von Stuck, një artist gjerman i njohur për stilin e tij simbolist dhe modernist. Ky portret tregon një grua, Marie Stuck, të portretizuar në një mënyrë misterioze dhe enigmatike, duke përdorur kontraste të forta të dritës dhe hijes për të nxjerrë në pah personalitetin e saj të thellë. Në pikturë, ajo shpesh është portretizuar me një shprehje të qetë dhe paksa të ftohtë, e mbështjellë në hijet e errëta që i japin një ndjenjë misticizmi. Ngjyrat që përdoren janë të theksuara, duke krijuar një atmosferë dramatike dhe të thellë, e cila është tipike për stilin e von Stuck. Piktura ka një ndikim të fortë simbolist, duke theksuar elemente të psikoanalizës dhe të natyrës mistike të njeriut. Interpretoi: LIliana Pere.

Opera "Aida" është një udhëtim në një botë ku dashuria, tragjedia dhe konflikti ndërmjet individëve dhe shteteve ndërthuren në një mënyrë që është e pashembullt. Ajo është më shumë se një histori e thjeshtë dashurie, është një reflektim i fuqisë që sjellin detyrat dhe mundësitë për sakrificë. Aida dhe Radames janë përfaqësues të dy botëve të ndryshme, njëra e ndaluar dhe tjetra e luhatshme, por dashuria e tyre, përkundër pengesave të papërballueshme, përmban një mesazh të fuqishëm mbi unitetin, ndarjen dhe pasojat e veprimeve. Veprat operistike të Verdit, si "Aida", shpesh kërkojnë një lidhje të thellë emocionale me audiencën përmes një kombinimi të ndjenjave dhe muzikës. Çdo arie dhe çdo akt e bën historinë më të prekshme, më të vërtetë, dhe të madhe, si një portretim i jetës dhe luftërave që ndodhin në çdo periudhë të historisë njerëzore. Për më tepër, "Aida" na tregon se edhe në mes të luftës dhe tragjedisë, ndjenjat e dashurisë dhe besnikërisë mund të jenë gjithashtu forca që mund të udhëhoqen përmes errësirës. Nëse një version i tillë do të shfaqej për të parë këtë veprim monumental që përfshin jo vetëm muzikën, por dhe skenografinë dhe interpretimin e personazheve, duke krijuar një eksperiencë që i lidh të gjitha elementet – muzikën, dramën dhe mesazhin e operës – në një formë të pakrahasueshme. "Aida" është një operë e kompozuar nga Giuseppe Verdi me libret të Antonio Ghislanzoni, e cila u shfaq për herë të parë më 24 dhjetor 1871 në Kairo, Egjipt, si pjesë e një festivali për hapjen e Kanalit të Suezit. Vepra ka një histori të thellë dhe monumentale, që lidhet me pasionin, sakrificën dhe tragjedinë. Historia e "Aida": Vepra zhvillohet në Egjiptin e lashtë dhe ndjek ngjarjet që rrethojnë dashurinë e dy personazheve kryesore: Aida, një princeshë ethiopiane e kapur rob, dhe Radames, një komandant i ushtrisë egjiptiane. Aida dhe Radames janë të dashuruar, por ndodhen mes një dileme të tmerrshme, pasi Aida është ndarë nga atdheu i saj dhe është e lidhur me fatin e tij si ushtar. Dashuria e tyre është përballë me ndjenjat e Amneris, princeshës egjiptiane, dhe me detyrat dhe urdhrat që vijnë nga politika dhe lufta. Ky konflikt ndikon jo vetëm tek këta personazhe, por edhe në të gjithë shoqërinë dhe kombet që janë përfshirë në luftë. Në fund, historia e "Aida" është e mbushur me sakrificë dhe tragjedi. Të dashuruarit, Aida dhe Radames, paguajnë çmimin më të lartë për dashurinë dhe besnikërinë e tyre. Krijimi i operës: Giuseppe Verdi, një nga kompozitorët më të mëdhenj të operës italiane, krijoi këtë vepër si një ndjekje e projektit të një opere që do të mishëronte madhështinë e Egjiptit të lashtë. Kompozitori kishte një vizion të fortë për një vepër monumentale dhe, pas shumë diskutimesh, ai mori shumë frymëzim nga historia dhe kultura egjiptiane. Personazhet kryesorë në "Aida": 1. Aida – Princesha e Etiopisë dhe dashnorja e Radames. 2. Radames – Komandant i ushtrisë egjiptiane dhe dashnor i Aida-s. 3. Amneris – Princesha egjiptiane dhe rivale e Aida-s. 4. Amonasro – Mbret i Etiopisë dhe baba i Aida-s. 5. Ramfis – Papi i Egjiptit dhe këshilltari i faraonit. 6. Faraoni – Sundimtari i Egjiptit. Zhvillimi i operës: Aida u shfaq për herë të parë në një skenë të madhe dhe shpejt u bë një nga operat më të njohura dhe të pëlqyera të repertorit operistik botëror. Performanca e parë ishte një ngjarje monumentale, që përfshinte një kombinim të muzikës dhe një skenografi madhështore, një element që Verdi e kishte parashikuar në krijimin e saj. Opera ka pasur shumë interpretime të njohura nga sopranoja dhe tenorë të shquar të pasqyruar në histori, duke përfshirë Empresses dhe po aq shumë legjenda të tjera. Në produkte të ngjashme, si në TKOB, një version i tillë do të interpretohet me një orkestër dhe solistë të shquar, duke ofruar një përvojë të jashtëzakonshme vizuale dhe muzikore, duke e ndihmuar kështu operën të mbetet një kryevepër që është gjithmonë moderne dhe e fuqishme.

Po, Franklin Delano Roosevelt (FDR) është një nga presidentët më të vlerësuar në historinë e SHBA-ve.  Ai shërbeu si president nga viti 1933 deri në vitin 1945, duke qenë i vetmi president amerikan që është zgjedhur për katër mandate. Gjatë Depresionit të Madh, ai zbatoi programin New Deal, një seri reformash ekonomike dhe sociale për të ndihmuar vendin të rimëkëmbet. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, ai udhëhoqi SHBA-në drejt fitores kundër Fuqive të Boshtit dhe luajti një rol kyç në krijimin e Kombeve të Bashkuara. Roosevelt mbetet një figurë ikonike për shkak të lidershipit të tij të fuqishëm dhe aftësisë për të përballuar sfida të mëdha. Franklin D. Roosevelt lindi në Hyde Park, Nju Jork më 30 janar 1882. Ai ishte djali i James Roosevelt dhe Sara Delano Roosevelt. Prindërit dhe mësuesit privatë i dhanë pothuajse të gjithë edukimin e tij formues. Ai ndoqi Groton (1896-1900), një shkollë prestigjioze përgatitore në Massachusetts, dhe mori një diplomë BA në histori nga Harvard në vetëm tre vjet (1900-03). Roosevelt studioi më pas për drejtësi në Universitetin Kolumbia të Nju Jorkut. Kur dha provimin e jurisprudencës në vitin 1907, e la shkollën pa marrë diplomë. Për tre vitet e ardhshme ai ushtroi profesionin e avokatit me një firmë të njohur ligjore të qytetit të Nju Jorkut. Ai hyri në politikë në vitin 1910 dhe u zgjodh në Senatin e Shtetit të Nju Jorkut si demokrat nga distrikti i tij tradicional republikan. Ndërkohë, në vitin 1905, ai ishte martuar me një kushërirë të largët, Anna Eleanor Roosevelt, e cila ishte mbesa e Presidentit Theodore Roosevelt. Çifti kishte gjashtë fëmijë, pesë prej të cilëve i mbijetuan foshnjërisë: Anna (1906), James (1907), Elliott (1910), Franklin, Jr. (1914) dhe John (1916). Roosevelt u rizgjodh në Senatin e Shtetit në 1912 dhe mbështeti kandidaturën e Woodrow Wilson në Konventën Kombëtare Demokratike. Si shpërblim për mbështetjen e tij, Wilson e emëroi atë Ndihmës Sekretar i Marinës në vitin 1913, një post që e mbajti deri në vitin 1920. Ai ishte një administrator energjik dhe efikas, i specializuar në anën e biznesit të administratës detare. Kjo përvojë e përgatiti atë për rolin e tij të ardhshëm si Komandant i Përgjithshëm gjatë Luftës së Dytë Botërore . Popullariteti dhe suksesi i Roosevelt në çështjet detare rezultoi në emërimin e tij për nënkryetar nga Partia Demokratike në vitin 1920 me një biletë të drejtuar nga James M. Cox nga Ohio. Megjithatë, ndjenja popullore kundër planit të Uillsonit për pjesëmarrjen e SHBA-së në Lidhjen e Kombeve e shtyu republikanin Warren Harding në presidencë dhe Roosevelt iu kthye jetës private. While vacationing at Campobello Island, New Brunswick in the summer of 1921, Roosevelt contracted poliomyelitis (infantile paralysis). Despite courageous efforts to overcome his crippling illness, he never regained the use of his legs. In time, he established a foundation at Warm Springs, Georgia to help other polio victims, and inspired, as well as directed, the March of Dimes program that eventually funded an effective vaccine. With the encouragement and help of his wife, Eleanor, and political confidant, Louis Howe, Roosevelt resumed his political career. In 1924 he nominated Governor Alfred E. Smith of New York for president at the Democratic National Convention, but Smith lost the nomination to John W. Davis. In 1928 Smith became the Democratic candidate for president and arranged for Roosevelt's nomination to succeed him as governor of New York. Smith lost the election to Herbert Hoover;but Roosevelt was elected governor. Following his reelection as governor in 1930, Roosevelt began to campaign for the presidency. While the economic depression damaged Hoover and the Republicans, Roosevelt's bold efforts to combat it in New York enhanced his reputation. In Chicago in 1932, Roosevelt won the nomination as the Democratic Party candidate for president. He broke with tradition and flew to Chicago to accept the nomination in person. He then campaigned energetically calling for government intervention in the economy to provide relief, recovery, and reform. His activist approach and personal charm helped to defeat Hoover in November 1932 by seven million votes. The Great Depression The Depression worsened in the months preceding Roosevelt's inauguration, March 4, 1933. Factory closings, farm foreclosures, and bank failures increased, while unemployment soared. Roosevelt faced the greatest crisis in American history since the Civil War. He undertook immediate actions to initiate his New Deal programs. To halt depositor panics, he closed the banks temporarily. Then he worked with a special session of Congress during the first "100 days" to pass recovery legislation which set up alphabet agencies such as the AAA (Agricultural Adjustment Administration) to support farm prices and the CCC (Civilian Conservation Corps) to employ young men. Other agencies assisted business and labor, insured bank deposits, regulated the stock market, subsidized home and farm mortgage payments, and aided the unemployed. These measures revived confidence in the economy. Banks reopened and direct relief saved millions from starvation. But the New Deal measures also involved government directly in areas of social and economic life as never before and resulted in greatly increased spending and unbalanced budgets which led to criticisms of Roosevelt's programs. However, the nation-at-large supported Roosevelt, and elected additional Democrats to state legislatures and governorships in the mid-term elections. Another flurry of New Deal legislation followed in 1935 including the establishment of the Works Projects Administration (WPA) which provided jobs not only for laborers but also artists, writers, musicians, and authors, and the Social Security act which provided unemployment compensation and a program of old-age and survivors' benefits. Roosevelt easily defeated Alfred M. Landon in 1936 and went on to defeat by lesser margins, Wendell Willkie in 1940 and Thomas E. Dewey in 1944. He thus became the only American president to serve more than two terms. After his overwhelming victory in 1936, Roosevelt took on the critics of the New Deal, namely, the Supreme Court, which had declared various legislation unconstitutional, and members of his own party. In 1937 he proposed to add new justices to the Supreme Court, but critics said he was "packing" the Court and undermining the separation of powers. His proposal was defeated, but the Court began to decide in favor of New Deal legislation. During the 1938 election he campaigned against many Democratic opponents, but this backfired when most were reelected to Congress. These setbacks, coupled with the recession that occurred midway through his second term, represented the low-point in Roosevelt's presidential career. World War II By 1939, with the outbreak of war in Europe, Roosevelt was concentrating increasingly on foreign affairs. New Deal reform legislation diminished, and the ills of the Depression would not fully abate until the nation mobilized for war. When Hitler attacked Poland in September 1939, Roosevelt stated that, although the nation was neutral, he did not expect America to remain inactive in the face of Nazi aggression. Accordingly, he tried to make American aid available to Britain, France, and China and to obtain an amendment of the Neutrality Acts which rendered such assistance difficult. He also took measures to build up the armed forces in the face of isolationist opposition. With the fall of France in 1940, the American mood and Roosevelt's policy changed dramatically. Congress enacted a draft for military service and Roosevelt signed a "lend-lease" bill in March 1941 to enable the nation to furnish aid to nations at war with Germany and Italy. America, though a neutral in the war and still at peace, was becoming the "arsenal of democracy", as its factories began producing as they had in the years before the Depression. The Japanese surprise attack on Pearl Harbor, December 7, 1941, followed four days later by Germany's and Italy's declarations of war against the United States, brought the nation irrevocably into the war. Roosevelt exercised his powers as Commander-in-Chief of the Armed Forces, a role he actively carried out. He worked with and through his military advisers, overriding them when necessary, and took an active role in choosing the principal field commanders and in making decisions regarding wartime strategy. Ai u zhvendos për të krijuar një "aleancë të madhe" kundër fuqive të Boshtit përmes "Deklaratës së Kombeve të Bashkuara", 1 janar 1942, në të cilën të gjitha kombet që luftonin Boshtin ranë dakord të mos bënin një paqe të veçantë dhe u zotuan për një organizatë paqeruajtëse ( tani Kombet e Bashkuara) pas fitores. Ai i dha përparësi frontit të Evropës Perëndimore dhe kërkoi gjeneralin Xhorxh Marshall, Shef i Shtabit, të planifikonte një operacion mbajtjeje në Paqësor dhe të organizonte një forcë ekspedite për një pushtim të Evropës. Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre pushtuan Afrikën e Veriut në nëntor 1942 dhe Sicilinë dhe Italinë në 1943. Zbarkimi i Ditës D në plazhet e Normandisë në Francë, 6 qershor 1944, u pasua nga pushtimi aleat i Gjermanisë gjashtë muaj më vonë. Në prill të vitit 1945, fitorja në Evropë ishte e sigurt. Stresi dhe tendosja e pafund e luftës fjalë për fjalë e lodhi Ruzveltin. Në fillim të vitit 1944, një ekzaminim i plotë mjekësor zbuloi probleme serioze të zemrës dhe qarkullimit të gjakut; dhe megjithëse mjekët e vendosën atë në një regjim të rreptë diete dhe mjekimi, presionet e luftës dhe politikës së brendshme rënduan shumë mbi të. Gjatë një pushimi në Warm Springs, Georgia, më 12 prill 1945, ai pësoi një goditje të rëndë dhe vdiq dy orë e gjysmë më vonë pa rifituar vetëdijen. Ai ishte 63 vjeç. Vdekja e tij erdhi në prag të fitores së plotë ushtarake në Evropë dhe disa muaj pas fitores ndaj Japonisë në Paqësor. Presidenti Roosevelt u varros në Kopshtin e Trëndafilave të pasurisë së tij në Hyde Park, Nju Jork.

Përgatiti: Dr. Li liana Pere "Letërsia është një mënyrë për të thënë atë që nuk mund të thuhet ndryshe." – Ismail Kadare Në një qytet të gurëzuar, ku çdo rrugicë dukej se ruante një histori të pashkruar, lindi një djalë që do ta kthente fjalën në art dhe Shqipërinë në një faqe të letërsisë botërore. Ai ishte Ismail Kadare – zëri që përmes simbolikës dhe alegorisë sfidoi kohën, regjimin dhe fatin. Që nga fëmijëria në Gjirokastër, mes mureve të larta që dukej se mbanin të burgosur edhe tingujt, deri te rrugëtimi i tij në Paris, ai mbeti gjithmonë një shkrimtar që e përdori gjuhën si armë dhe si strehë. Me një stil të thellë dhe një magji tregimtare, Kadare krijoi vepra që kapërcyen kufijtë e një kombi të vogël, duke e bërë letërsinë shqipe të dëgjohet në të gjitha gjuhët e botës. Ai shkruante për pushtetin dhe tiraninë, për luftën dhe dashurinë, për tragjedinë dhe shpresën. E megjithatë, çdo rresht i tij nuk ishte thjesht një histori—ishte një pasqyrë ku lexuesi shihte reflektimin e tij, një kod i fshehur që ftonte për ta deshifruar. Në librat e tij, historia nuk është kurrë thjesht histori—është një ëndërr që vjen përmes rrëfimit, një enigmë që sfidon lexuesin, një e vërtetë që fshihet pas një metafore. Dhe kështu, emri i tij mbetet i pavdekshëm, një urë mes së kaluarës dhe së ardhmes, mes Shqipërisë dhe botës Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më të mëdhenj shqiptarë dhe një figurë kyçe e letërsisë botërore. Ai ka shkruar vepra që e kanë bërë letërsinë shqipe të njohur dhe të respektuar në botë, duke përdorur simbolikën për të shprehur realitetet sociale, politike dhe historike të Shqipërisë. Veprat e tij, të tilla si "Gjenerali i ushtrisë së vdekur", "Pallati i ëndrrave", dhe "Kronikë në gur", trajtojnë tema universale si tirania, liria, lufta dhe dashuria, dhe shpesh shërbejnë si pasqyra të shoqërive të shtypura. Kadare ka lindur në Gjirokastër, një qytet i mbushur me histori dhe legjenda që ndikuan fuqishëm në formimin e tij si shkrimtar. Ai ka studiuar në Shqipëri dhe në Moskë, dhe pas kthimit në atdhe, ka punuar si gazetar dhe redaktor, duke filluar të shkruante veprat që do ta bënin të njohur. Më vonë, ai u largua në Francë për të kërkuar azil politik, por vazhdoi të shkruante dhe të ndikonte në letërsinë botërore. Krejtesisht i vlerësuar për veprat e tij, Kadare ka fituar çmime prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë Çmimin Man Booker International dhe Urdhrin e Legjionit të Nderit. Pavarësisht se është propozuar disa herë për Çmimin Nobel në Letërsi, ai nuk e fitoi kurrë, por ka arritur një status të lartë, duke u konsideruar një shkrimtar i përmasave nobeliane https://revistprestige.wixsite.com/prestige/post/letërsia-është-një-mënyrë-për-të-thënë-atë-që-nuk-mund-të-thuhet-ndryshe-ismail-kadare Familja dhe Jeta e Ismail Kadaresë Ismail Kadare është një nga shkrimtarët më të mëdhenj shqiptarë dhe një figurë e njohur e letërsisë botërore. Jeta e tij, nga fëmijëria në qytetin historik të Gjirokastrës deri te karriera e suksesshme ndërkombëtare, është e pasur me histori, sfida dhe arritje të mëdha. Familja e Ismail Kadaresë Prindërit dhe fëmijëria Ismail Kadare lindi më 28 janar 1936, në Gjirokastër, një qytet i njohur për arkitekturën e tij unike dhe historinë e pasur. Ai erdhi nga një familje qytetare e thjeshtë, por me tradita kulturore të theksuara. Babai: Halit Kadare – Një nëpunës në administratën shtetërore të kohës, njeri i arsimuar dhe me kulturë. Nëna: Hatixhe Kadare – Një grua e përkushtuar ndaj familjes, e cila luajti një rol të rëndësishëm në formimin e karakterit të djalit të saj. Gjirokastra e viteve të fëmijërisë së Kadaresë ishte një qytet i mbushur me histori dhe legjenda, gjë që ndikoi thellësisht në imagjinatën e tij. Më vonë, ai do ta përjetësonte këtë atmosferë në romanin e tij të njohur "Kronikë në gur", ku rrëfen fëmijërinë e tij në një qytet të rrethuar nga ngjarjet e Luftës së Dytë Botërore. Bashkëshortja: Elena Kadare Në jetën e tij, një rol të rëndësishëm ka luajtur bashkëshortja e tij, Elena Kadare, shkrimtare dhe studiuese e letërsisë. Ajo ka qenë një mbështetje e palëkundur për Kadarenë gjatë gjithë karrierës së tij, si në Shqipëri ashtu edhe më vonë në Francë. Elena Kadare ka shkruar libra dhe kujtime mbi jetën e tyre së bashku, duke hedhur dritë mbi përvojat e tij si shkrimtar dhe si njeri. Pavarësisht sfidave dhe ndryshimeve të mëdha në jetën e tyre, lidhja e tyre mbeti e fortë deri në fund. Fëmijët: Dy vajza Ismail dhe Elena Kadare kanë dy vajza: Besiana Kadare – Një diplomate e njohur shqiptare, e cila ka ndjekur një karrierë të suksesshme në politikën ndërkombëtare. Ajo ka shërbyer si ambasadore e Shqipërisë në OKB dhe ka qenë një zë i rëndësishëm në diplomacinë shqiptare. Gresa Kadare – Vajza e tyre tjetër, për të cilën ka më pak informacion publik, pasi ka zgjedhur të qëndrojë larg vëmendjes mediatike. Familja Kadare ka pasur një ndikim të rëndësishëm si në kulturën ashtu edhe në diplomacinë shqiptare, duke ndihmuar në promovimin e letërsisë dhe identitetit shqiptar në botë. Jeta dhe Formimi i Ismail Kadaresë Arsimi dhe vitet e hershme Arsimin fillor dhe të mesëm e kreu në Gjirokastër, ku shfaqi herët talentin e tij në letërsi. Në vitet 1953-1956, vazhdoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës. Më pas, fitoi një bursë për të studiuar në Institutin Gorki të Letërsisë në Moskë (1958-1960), ku u njoh me letërsinë botërore dhe autorë të mëdhenj si Kafka, Orwell dhe Dostojevski. Kthimi i tij nga Moska përkoi me një periudhë të tensionuar në Shqipëri, kur vendi po prishte marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik. Ky moment i vështirë ndikoi edhe në rrugëtimin e tij si shkrimtar. Karriera dhe veprat kryesore Pas kthimit nga Moska, Kadare punoi si gazetar dhe redaktor në disa revista letrare në Tiranë. Shumë shpejt, ai nisi të shkruante veprat që do ta bënin të njohur në mbarë botën. Disa nga veprat e tij më të rëndësishme përfshijnë: "Gjenerali i ushtrisë së vdekur" (1963) – Romani që i dha famë ndërkombëtare, ku trajtohet tema e pasojave të luftës. "Kronikë në gur" (1971) – Një rrëfim autobiografik mbi fëmijërinë e tij në Gjirokastër. "Pallati i ëndrrave" (1981) – Një roman distopik mbi shtypjen dhe kontrollin totalitar. "Prilli i thyer" (1978) – Një roman mbi Kanunin dhe hakmarrjen, i cili frymëzoi filmin “Besë e thyer”. "Dimri i madh" (1977) – Një vështrim mbi ndarjen e Shqipërisë nga Bashkimi Sovjetik. Në vitin 1990, Kadare u largua nga Shqipëria dhe kërkoi azil politik në Francë, duke vijuar të shkruante dhe të studionte letërsinë. Dekoratat dhe Çmimet Ndërkombëtare Ismail Kadare është vlerësuar me shumë çmime prestigjioze, duke e vendosur Shqipërinë në hartën e letërsisë botërore. Disa nga çmimet më të rëndësishme që ka marrë janë: Çmimi "Man Booker International" (2005) – Një nga çmimet më të rëndësishme për letërsinë botërore. Çmimi "Princesa e Asturias" për Artet (2009) – Një çmim prestigjioz spanjoll. Urdhri i Legjionit të Nderit (Francë, 2016) – Një nga dekoratat më të larta franceze. Dekorata "Nderi i Kombit" – Titulli më i lartë i dhënë nga shteti shqiptar. Anëtar i Akademisë Franceze të Shkencave Morale dhe Politike. A mund ta fitonte Kadare Çmimin Nobel? Ismail Kadare është propozuar disa herë për Çmimin Nobel në Letërsi, por nuk e fitoi kurrë. Megjithatë, shumë kritikë dhe lexues besojnë se ai e meritonte këtë çmim. Pavarësisht kësaj, Kadare ka arritur një status të lartë në letërsinë botërore dhe është konsideruar si shkrimtar i përmasave nobeliane. Trashëgimia e Ismail Kadaresë Kadare mbetet një ikonë e letërsisë shqipe dhe një nga figurat më të rëndësishme të kulturës shqiptare. Ai nuk ishte vetëm një shkrimtar, por një mendimtar, studiues dhe intelektual, i cili sfidoi regjimin komunist përmes simbolikës dhe alegorisë në veprat e tij. Veprat e tij do të vazhdojnë të lexohen dhe të studiohen për breza me radhë, duke e bërë emrin e tij të pavdekshëm në historinë e letërsisë botërore. Përgatiti. Liliana Pere.

Ndodhemi në Amsterdam, në strehën e fshehtë brenda së cilës jetoi Anna Frank së bashku me familjen dhe refugjatë të tjerë, gjatë viteve të Holokaustit. Dhe pikërisht këtu, vajza nisi të shkruajë Ditarin. Shtëpia e Anna Frank-ut është një muze prekës, ku do të përjetoni një përvojë unike. Streha e fshehtë e përdorur nga familja Frank dhe hebrenj të tjerë, për t’u fshehur nga persekutimi nazist, është ruajtur në gjendjen e saj origjinale dhe autentike, për të përcjellë atmosferën e asaj kohe. Shtëpia e fshehtë e familjes Frank ndodhet në lagjen e Joordan, pikërisht përgjatë kanalit Prinsengracht. Shtëpia është kthyer në Muze në vitin 1960 dhe gjatë viteve u është nënshtruar disa herë rinovimeve për të ruajtur pjesën e brendshme. Hyrja në strehim bëhej nëpërmjet një korridori sekret, i fshehur pas librarisë, i krijuar dikur nga Otto Frank. Përvoja në Shtëpinë e Anna Frank-ut shkon përtej çdo gjëje të prekshme. Në strehën e fshehtë, me vullnetin e Otto Frank, kanë mbetur të paprekura banja dhe dezinfektuesit e asaj kohe, si dhe kuzhina. E njëjta atmosferë në shtëpinë-muze ka mbetur e paprekur. Duke parë brenda, në një heshtje thuajse mistike, ndihet ende dhimbja, e paharruar kurrë. Dhomat janë bosh. Natyrisht, aty do të shihni të ekspozuar edhe Ditarin e Anna Frank-ut, kujtesën e saj, rrëfimin e dy viteve brenda një strehe disa metra katrorë, ku duhet t’i fshiheshin botës mizore dhe të pamëshirshme. Në muze do të shihni edhe disa dokumente të asaj kohe, filmime historike dhe fotografi. Sot, shtëpia-muze mund të vizitohet nga çdokush, falë teknologjisë dhe nismave të ndryshme të organizuara nga institucioni. Ditari i famshëm i vajzës pr opozohet në një formë me video-seri – 15 episode nëpërmjet të cilave mund të zbuloni historinë e saj dhe të hyni në Shtëpinë e Anna Frank-ut nga çdo pjesë e botës.

Ditari i Ana Frank Anne Frank ishte një adoleshente hebreje e cila u fsheh gjatë Holokaustit, duke botuar përvojat e saj në veprën e njohur ‘Ditari i Anne Frank’. Kush ishte Anne Frank? Annelies Marie “Anne” Frank ishte një autore me famë botërore e lindur në Gjermani dhe viktimë e Holokaustit të Luftës së Dytë Botërore. Vepra e saj, Ditari i Anne Frank, është lexuar nga miliona lexues. Duke ikur nga persekutimi nazist i hebrenjve, familja u transferua në Amsterdam dhe më vonë u fsheh për dy vjet. Gjatë kësaj kohe, Frank shkroi për përvojat dhe dëshirat e saj. Në vitin 1945, familja u gjet dhe u dërgua në kampe përqendrimi, ku Frank vdiq në moshën 15 vjeç. Ditari i Anne Frank Aneksi Sekret: Letrat e ditarit nga 14 qershor 1942 deri më 1 gusht 1944 ishte një përzgjedhje e fragmenteve nga ditari i Frank që u botua më 25 qershor 1947, nga babai i saj Otto. ‘Ditari i një vajze të re’, siç quhet zakonisht në anglisht, është botuar në 67 gjuhë. Botime të panumërta, si dhe përshtatje të ekranit dhe skenës, të veprës janë krijuar në të gjithë botën, dhe mbetet një nga rrëfimet më tërheqëse dhe më të lexuara të dorës së parë për përvojën hebraike gjatë Holokaustit. Më 12 qershor 1942, prindërit e Frank i dhanë asaj një ditar të kuq për ditëlindjen e saj të 13-të. Ajo shkroi hyrjen e saj të parë, drejtuar një miku imagjinar të quajtur Kitty, po atë ditë: “Shpresoj se do të jem në gjendje t’ju besoj gjithçka, pasi kurrë nuk kam qenë në gjendje t’i besoj askujt, dhe shpresoj se do të jeni një burim i madh rehatisë dhe mbështetjes “. Gjatë dy viteve që Frank kaloi duke u fshehur nga nazistët me familjen e saj në Aneksin Sekret në Amsterdam, ajo shkruajti shënime të gjera ditore në ditarin e saj për të kaluar kohën. Disa tradhtuan thellësinë e dëshpërimit në të cilën ajo zhytej herë pas here gjatë ditës në ditë të izolimit. “Unë kam arritur në pikën ku nuk më intereson nëse jetoj apo vdes,” shkroi ajo më 3 shkurt 1944. “Bota do të vazhdojë të kthehet pa mua dhe unë nuk mund të bëj asgjë për të ndryshuar ngjarjet gjithsesi”. Akti i të shkruarit e lejoi Frank të ruante mendjen e saj të shëndoshë dhe shpirtrat e saj. “Kur shkruaj, mund t’i heq të gjitha shqetësimet e mia”, shkroi ajo më 5 prill 1944. Kur Otto u kthye në Amsterdam nga kampet e përqendrimit në fund të luftës, ai gjeti ditarin e Frank, i cili ishte ruajtur nga Miep Gies. Më në fund ai mblodhi forcën për ta lexuar. Ai u trondit nga ajo që zbuloi. “Aty u zbulua një Anne krejtësisht e ndryshme nga fëmija që unë kisha humbur”, shkruajti Otto në një letër për nënën e tij. “Nuk kisha ide për thellësitë e mendimeve dhe ndjenjave të saj”. Me gjithë pasazhet e tij të dëshpërimit, ditari i Frank është në thelb një histori e besimit, shpresës dhe dashurisë përballë urrejtjes. “Po të kishte qenë këtu, Anne do të ishte kaq krenare”, tha Otto. Ditari i Frank qëndron, jo vetëm për shkak të ngjarjeve të jashtëzakonshme që përshkroi, por për shkak të dhuratave të saj të jashtëzakonshme si një tregimtare dhe shpirtit të saj të palodhshëm përmes rrethanave edhe më të tmerrshme. “Është krejtësisht e pamundur për mua të ndërtoj jetën time mbi një themel të kaosit, vuajtjes dhe vdekjes,” shkroi ajo më 15 korrik 1944. “Unë shoh botën duke u shndërruar ngadalë në një shkretëtirë; unë dëgjoj bubullimat që afrohen, një ditë , do të na shkatërrojë gjithashtu. Unë ndiej vuajtjet e miliona njerëzve. E megjithatë, kur shikoj lart në qiell, ndiej disi se gjithçka do të ndryshojë për mirë, se edhe kjo mizori do të marrë fund, se paqja dhe qetësia do të kthehen edhe një herë “ Përveç ditarit të saj, Frank mbushi një fletore me citime nga autorët e saj të preferuar, histori origjinale dhe fillimet e një romani për kohën e saj në Aneksin e Fshehtë. Shkrimet e saj zbulojnë një vajzë adoleshente me kreativitet, mençuri, thellësi emocionesh dhe fuqi retorike shumë përtej viteve të saj. Seksualiteti i Anne Frank Adoleshentja hebreje, ditari i së cilës u bë një nga rrëfimet më të lexuara të Holokaustit, shkruajti edhe për seksualitetin e saj në një pasazh gjerësisht të censuruar. Anne shkroi në ditarin që mbante ndërsa ishte e bllokuar se psikologu Sis Heyster kishte deklaruar se “vajzat e kësaj moshe nuk ndihen mjaft të sigurt për veten e tyre”. Ata “zbulojnë se ata vetë janë individë me ide, mendime dhe zakone”, ajo shkroi se kishte thënë psikologu. Anne vazhdoi: “Pasi erdha këtu, kur isha vetëm katërmbëdhjetë vjeç, fillova të mendoj për veten time më shpejt sesa shumica e vajzave, dhe të di se unë jam një “person”. “Ndonjëherë, kur shtrihem në shtrat natën, kam një dëshirë të tmerrshme të ndjej gjoksin tim dhe të dëgjoj rrahjet e qeta ritmike të zemrës sime.” Duke folur për shoqen e saj më të mirë Jacqueline van Maarsen, adoleshentja vazhdoi: “Unë tashmë i kisha këto lloj ndjenjash nënndërgjegjeshëm para se të vija këtu”. “E enjte, 6 janar, 1994 Mbaj mend që një herë kur fjeta me Jacqueline, nuk mund të mos isha jashtëzakonisht kureshtare mbi trupin e saj, sepse ajo gjithmonë e kishte mbajtur të fshehur nga unë. E pyeta nëse, si një provë e miqësisë sonë, duhet të ndiejmë gjoksin e njëri-tjetrit, por ajo nuk pranoi. Kisha edhe një dëshirë të madhe ta puthja dhe e bëra atë. Unë shkoj në ekstazë sa herë që shoh figurën e zhveshur të një gruaje, siç është Venusi, për shembull. Më duket aq e mrekullueshme dhe e hollë sa kam vështirësi të ndaloj lotët që më rrokullisen në faqe. Sikur të kisha një të dashur! (Ditari i një vajze të re; Botim Përfundimtar 162)” Në faqen zyrtare të Anne Frank, Jacqueline shkroi për marrëdhënien e saj me Anne. “Ne kishim një marrëdhënie të ngushtë dhe mua më pëlqente të jem me të, por ajo më bëri një kërkesë dhe unë nuk dija si ta trajtoja atë.” Ajo vazhdoi: “Gjithmonë duhej t’i provoja asaj se ishim miq më të mirë’. Deklaratat e saj të pasionuara të miqësisë ishin shumë për mua ndonjëherë. “Pastaj u takova me miq të tjerë dhe ajo ishte xheloze dhe e pakënaqur.” “Vite më vonë lexova se ajo kishte shkruar për këtë në ditarin e saj. “Por para se ajo të fshihej, unë kisha qenë në gjendje ta tregoja se ku ishin kufijtë. “Ajo e pranoi këtë dhe kjo vetëm e përmirësoi miqësinë tonë dhe e bëri atë më të fortë.” Anne gjithashtu shkroi për shokun e saj Peter në ditar, duke thënë: «Më dha një ndjenjë të mrekullueshme kur pashë në sytë e tij blu të errët dhe pashë se sa me turp e kishte bërë vizita ime e papritur. “Unë mund të lexoja mendimet e tij më të brendshme, dhe në fytyrën e tij pashë një pamje të pafuqisë dhe pasigurisë se si të sillem, dhe në të njëjtën kohë një dridhje të vetëdijes për burrërinë e tij. Ajo vazhdoi: «Unë pashë ndrojtjen e tij dhe u shkriva. “Doja të thoja,‘ Më trego për veten tënde. Shiko jashtë eksterierit tim bisedor. ’Por unë gjeta se ishte më lehtë të mendoja për pyetje sesa t’i bëja ato.” Anne kurrë nuk e përcaktoi seksualitetin e saj dhe mund të mos ketë qenë fakti më i rëndësishëm për të. Në fund të fundit ajo ishte një refugjate adoleshente. Disa fakte që ndoshta nuk i dinit për Ana Frank dhe “Ditarin” e saj… “Atje ku ka shpresë, ka edhe jetë. Ajo na mbush me guxim të freskët dhe na bën përsëri të fortë” Ditari i Ana Frank (1929–45), i shkruar ndërsa ajo dhe familja e saj fshiheshin në Amsterdam gjatë Luftës së Dytë Botërore për të shpëtuar nga nazistët, është një nga librat më të famshëm – dhe më të shiturit – e të gjitha kohërave. Por sa informacione dini realisht për ditarin e saj të famshëm, apo për vetë Ana Frank? 1. Është ditari më i mirë i të gjitha kohërave I printuar fillimisht në 1500 kopje, sot “Ditari” i Ana Frank është shitur në mbi 30 milion kopje dhe i përkthyer në mbi 60 gjuhë të huaja në mbarë botën. Një sukses i tillë dhe vlerësimet nga lexuesit e bëjnëtë konsiderohet si ditari më i mirë i të gjithë kohërave. 2. Motra e Anës, Margot Betti Frank, gjithashtu shkroi një ditar Anneliese Marie Frank, e njohur si ‘Ana’ për miqtë dhe familjen e saj, lindi në Frankfurt-am-Main më 12 qershor 1929. Ajo ishte fëmija i dytë dhe më i vogël i një familje hebreje të asimiluar. Motra e saj, Margot Betti Frank, e cila ishte tre vjet më e madhe se Anne, gjithashtu shkroi një ditar – edhe pse nuk u arrit tëgjendej kurrë. 3. Ana Frank e mori ditarin e saj si dhuratë për ditëlindjen e 13-të Ana e zgjodhi ditarin e saj – një libër autografik të lidhur me leckë të bardhë dhe të kuqe të kontrolluar dhe të mbyllur me një bravë të vogël – si dhuratë për ditëlindjen e saj të 13-të. Kjo ditëlindje, të premten 12 Qershor 1942, ishte e fundit para se ajo dhe familja e saj të fshiheshin. Për të shënuar këtë rast, nëna e Anës, Edith, bëri ëmbëlsira që Ana t’i ndante me miqtë e saj në shkollë. Ana gjithashtu organizoi një festë me një byrek me luleshtrydhe dhe një dhomë të zbukuruar me lule. 4. Ana Frank dhe familja e saj u fshehën, pasi motra e saj u thirr në një kamp pune gjerman Pas vendosjes së Hitlerit në pushtet në vitin 1933, familja e Anës vendosi të ikte në Amsterdam, në Holandën e pushtuar nga nazistët, për të ikur nga antisemitizmi i përshkallëzuar me shpejtësi në Gjermani. Ana dhe familja e saj u fshehën në Amsterdam më 6 korrik 1942, një ditë pasi motra e madhe e Anës, Margot, mori një telefonatë për një kamp pune gjerman. Prindërit e Anës, Otto dhe Edith, kishin planifikuar tashmë të fshiheshin me vajzat e tyre më 16 korrik dhe kishin organizuar një vend të fshehtë sekret. 5. Ana kaloi 2 vite e 35 ditë duke u fshehur Gjatë asaj kohe ajo nuk ishte në gjendje të shihte qiellin, nuk mund të ndjente shiun apo diellin, të ecte mbi bar, apo edhe të ecte jashtë për një kohë të gjatë. Ana u përqëndrua në studimin dhe leximin e librave mbi historinë dhe letërsinë evropiane. Ajo gjithashtu kaloi kohë duke u marrë me pamjen e saj: duke bërë kaçurrela flokët e saj të errët dhe duke lyer me manikyr thonjtë e saj. 6. Ana donte të bëhej një shkrimtare e famshme Ndërsa ishte e fshehur, Ana Frank shpresonte se një ditë do të ishte në gjendje të kthehej në shkollë dhe ajo ëndërronte të kalonte një vit në Paris dhe një tjetër në Londër. Ajo donte të studionte historinë e artit dhe të fliste rrjedhshëm në gjuhë të ndryshme, ndërsa shihte “veshje të bukura” dhe “duke bërë të gjitha llojet e gjërave emocionuese”. Në fund ajo donte të bëhej “një gazetare, dhe më vonë një shkrimtare e famshme”. 7. Ana e rishkroi ditarin e saj pasi dëgjoi një transmetim në BBC Më 28 mars 1944, Ana dhe familja e saj dëgjuan një program të BBC-së të transmetuar ilegalisht nga Radio Oranje (zëri i qeverisë holandeze në mërgim). Gerrit Bolkestein, ministri holandez i arsimit, artit dhe shkencës, i cili u internua në Londër, deklaroi se pas luftës ai dëshironte të mblidhte dëshmi të dëshmitarëve okularë për përvojat e popullit holandez nën pushtimin gjerman. Ana menjëherë filloi tarishkruajë dhe redaktojë ditarin e saj me qëllim botimin e ardhshëm, duke e quajtur atë Aneksi Sekret. Por ajo e mbajti edhe ditarin e vjetër, si diçka më private, të lidhur drejtpërdrejt me jetën e saj. 8. Ditari i Ana Frank u shpëtua nga Miep Gies, miku dhe sekretari i babait të saj Më 4 gusht 1944, tre ditë pas regjistrimit përfundimtar të Anës, Gestapo arrestoi Anën së bashku me familjen e saj dhe njerëzit e tjerë me të cilët ishin fshehur. Ata u tradhtuan nga një burim anonym, i cili kishte raportuar ekzistencën e tyre tek autoritetet gjermane. Sekretari i Otos, Miep Gies, i cili kishte ndihmuar Frankët të fshiheshin dhe i vizitonte ata shpesh, e nxori ditarin e Anës nga aneksi, duke shpresuar që një ditë t’ia kthente asaj. 9. Data e saktë e vdekjes së Anne Frank nuk dihet Ana u dërgua së pari në Westerbork, një kamp tranzit në Holandë, para se të deportohej në Aushvic-Birkenau. Më shumë njerëz u vranë në Aushvic, sesa në çdo kamp tjetër – të paktën 1.1 milion burra, gra dhe fëmijë vdiqën atje, 90 përqind e tyre hebrenj. Ana dhe motra e saj Margot mbijetuan në Aushvic vetëm për t’u dërguar në kampin e përqendrimit Bergen-Belsen. Aty dy vajzat vdiqën nga tifoja pak para se kampi të çlirohej nga Ushtria Britanike më 15 Prill 1945. Data e saktë e vdekjes së tyre nuk dihet. Margot ishte 19 vjeç dhe Ana ishte vetëm 15 vitin kur ndërruan jetë. 10. Babai i Ana Frank fillimisht nuk ishte i sigurt për publikimin e historisë së saj Babai i Anës, Otto, ishte personi i vetëm nga personat e fshehur, që mbijetoi. Ai u kthye në Amsterdam pas çlirimit të Aushvicit, duke mësuar gjatë rrugës mbi vdekjen e gruas së tij. Në korrik 1945, ai u takua me një nga motrat Brilleslijper, e cila kishte qenë në Bergen-Belsen me Anen dhe Margot. Prej saj, ai mësoi se vajzat e tij kishin vdekur. Miep Gies ia kaloi ditarin e Anës Oto Frankut në korrik 1945. Oto më vonë u shpreh: “Fillova të lexoja ngadalë, vetëm disa faqe çdo ditë, më shumë do të ishte e pamundur, pasi ndihesha tërësisht i pushtuar nga kujtimet e dhimbshme. Për mua, ishte një zbulesë. Atje, zbulohet një Anë krejt tjetër nga fëmija që kishim humbur. Nuk e kisha idenë e thellësisë së mendimeve dhe ndjenjave të saj.” / bota.al