Search Results
Results found for empty search
- Ekskluzive nga Natyra: Një botë e humbur 34 milionë vjeçare fshihet nën akullin e Antarktidës
Ekskluzive nga Natyra: Një botë e humbur 34 milionë vjeçare fshihet nën akullin e Antarktidës Nga Redaksia e Prestige Në thellësitë e ngrira të Antarktidës Lindore, një zbulim spektakolar po sfidon gjithçka që mendonim se dinim për të kaluarën e planetit tonë. Falë teknologjisë më të fundit satelitore dhe një ekipi ndërkombëtar studiuesish të udhëhequr nga profesori Stewart Jamieson i Universitetit të Durhamit, një botë e lashtë, e ruajtur në heshtje nën akull për më shumë se 34 milionë vjet, ka dalë në dritë. Peizazhi i zbuluar — një sistem i ndërlikuar luginash, kreshtash dhe kanalesh të gdhendura nga lumenjtë — ndodhet i varrosur nën afro dy kilometra shtresë akulli, por ndonëse i padukshëm për syrin, ai ruan me përpikëri shenjat e një epoke kur Antarktida ishte e gjelbër, e ngrohtë dhe e lagësht, një pjesë vitale e superkontinentit Gondwana. Kur Antarktida kishte pyje, lumenj... dhe jetë Shkencëtarët thonë se ky peizazh i lashtë është ruajtur pothuajse i pandryshuar që nga fundi i periudhës Eocene. Në atë kohë, Antarktida nuk ishte një tokë e akullt dhe e shkretë, por një mjedis i harlisur, me pyje që lulëzonin dhe lumenj që rridhnin lirshëm. Ishte një botë ku klima lejonte jetën të shumohej — dhe ku, ndoshta, dikur kanë ecur edhe dinosaurët. Një dritare në historinë klimatike të Tokës Ky peizazh i ruajtur nën akull është më shumë se një kuriozitet gjeologjik. Ai ofron një pamje të rrallë në klimën e Tokës përpara ngricave, duke zbuluar sesi akulli nuk ka qenë gjithmonë mbret i kontinentit jugor. Studimi përdori sistemin satelitor kanadez RADARSAT, në kombinim me metoda radio-jehone (RES), për të skanuar sipërfaqen e akullit dhe për të identifikuar me saktësi formën e tokës poshtë tij. Rezultatet janë tronditëse: një tokë e modeluar nga lumenjtë, e ruajtur si një fotografi e ngrirë e së kaluarës, që për shkencëtarët përfaqëson një arkiv gjeologjik me vlerë të jashtëzakonshme. --- Çfarë na mëson kjo botë e harruar? Zbulimi ndihmon studiuesit të kuptojnë sesi formohet dhe ndryshon Shtresa e Akullit të Antarktidës Lindore (EAIS) — një nga masat më të mëdha të akullit në planet. Ajo filloi të zhvillohej gjatë tranzicionit Eocen-Oligocen, rreth 34 milionë vjet më parë, kur ndryshimet në klimë dhe rënia e nivelit të CO₂ transformuan gjeografinë globale. Por më e rëndësishmja, ky zbulim ringre pyetje thelbësore për të ardhmen: Nëse një klimë më e ngrohtë në të kaluarën e ka bërë të mundur lulëzimin e jetës në Antarktidë, çfarë do të thotë ngrohja e sotme globale për fatin e kësaj shtrese akulli — dhe për nivelin e deteve të ardhshëm? Nga ngrica, në dritë Shpeshherë, misteret më të mëdha fshihen në vendet më të pamundura. Nën një kontinent të akullt dhe të heshtur, një botë e harruar ka pritur miliona vjet për të treguar historinë e saj. Dhe sot, falë mendjeshtrisë njerëzore dhe teknologjisë së avancuar, ajo botë më në fund ka nisur të flasë. Prestige – ku shkenca takohet me elegancën e fjales Sigurisht! Më poshtë ke një përmbledhje të burimeve shkencore dhe mediatike për zbulimin e botës së mbuluar nën Antarktidë, që besohet të ketë qenë e fshehur për mbi 34 milionë vjet nën akull: --- 📚 Burime Kryesore për Botën e Humbur në Antarktidë (34 milionë vjet) 1. British Antarctic Survey (BAS) Titulli: Ancient river landscapes discovered beneath East Antarctica Përshkrimi: Zbulimi i një peizazhi të ruajtur subglacial (nën akull) me sistem lumenjsh të lashtë që daton mbi 34 milionë vjet. Mund të ketë ndikuar në formimin e shtresës së akullit dhe përbën një dritare për të kuptuar klimën e kaluar. 🔗 Lexo më shumë nga BAS --- 2. Live Science Titulli: Ghost of ancient river-carved landscape discovered beneath Antarctica Përshkrimi: Harta e relievit nën akull zbulon një peizazh të ruajtur që nuk është prekur nga akulli për miliona vite. I krijuar nga lumenj, jo akullnaja – një mjedis i mundshëm i gjelbër dhe i banuar. 🔗 Lexo artikullin --- 3. Scientific American Titulli: Lost River Landscape Discovered below East Antarctic Ice Përshkrimi: Studimi përdori imazhe radarike dhe teknologji të avancuar për të zbuluar një reliev të ruajtur thellë nën akull. Terreni daton nga epoka para formimit të shtresave të mëdha të akullit. 🔗 Lexo artikullin --- 4. The Washington Post Titulli: Ancient river landscapes under Antarctica may stabilize ice sheet Përshkrimi: Relievi i gjerë 2 100 milje katrorë nën akull ka ruajtur tipare që datojnë më shumë se 30 milionë vjet. Mund të ndikojë në mënyrën se si akulli shkrihet apo lëviz, dhe kështu në rritjen e nivelit të detit. 🔗 Lexo artikullin --- 5. New Scientist Titulli: Ancient river valleys discovered beneath Antarctic ice sheet Përshkrimi: Relievi përmban kreshta dhe lugina të formuara nga ujëra të rrjedhshme. Disa zona duken si Snowdonia në Uells – të paprekura nga akulli për mbi 34 milionë vjet. 🔗 Lexo artikullin --- 6. Times of India / Earth.com Titulli: Scientists discover 34 million year old hidden river world buried under 2 km of Antarctic ice Përshkrimi: Peizazh me lumenj të fshehur nën 2 km akull. Përdoren teknika si radarët satelitorë për të depërtuar përmes akullit dhe për të hartuar relievin. 🔗 Lexo artikullin --- 7. Durham University Titulli: Ancient landscape discovered beneath East Antarctic Ice Sheet Përshkrimi: Zbulimi u bë nga një ekip shkencëtarësh nga Britania dhe Australia, me hartëzime të peizazhit subglacial të ruajtur në mënyrë të jashtëzakonshme. 🔗 Shiko publikimin nga universiteti
- Konispoli shpallet Ansambël Historik! 🏛️🇦🇱.
Ministri Blendi Gonxhe shkruan ne statusin e tij Konispoli shpallet Ansambël Historik! 🏛️🇦🇱 Një hap i madh për trashëgiminë tonë kulturore: Qyteti i Konispolit është shpallur zyrtarisht Ansambël Arkitektonik Urban me vlera të veçanta historike dhe kulturore nga Këshilli i Ministrave. Ky vendim nuk është thjesht një titull – është një angazhim për të ruajtur, restauruar dhe promovuar një nga qendrat më të veçanta të historisë dhe identitetit tonë kombëtar. 🪨 Kalldrëme që mbajnë hapa shekujsh. 🏘️ Banesa të ndërtuara me gur të punuar që tregojnë mjeshtërinë dhe kujtesën e brezave. 🛍️ Gjurmët e pazarit të dikurshëm. 🏔️ Lagje me emra fisnorë dhe vendbanime antike në Qafën e Ktismave. Konispoli është më shumë se një qytet – është një dëshmi e gjallë e shpirtit të jugut. Nëpër kohë, ka qenë vatër rezistence, kulturë dhe atdhedashurie. Sot, me këtë status të ri, ai kthehet në një pikë kyçe për zhvillimin e turizmit kulturor, si model i zhvillimit të qëndrueshëm dhe ruajtjes së identitetit tonë. Ky vendim është fryt i punës së palodhur të Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore dhe vjen në përputhje me Ligjin Nr. 27/2018 “Për Trashëgiminë Kulturore dhe Muzetë”. 💬Koha që Konispoli të zërë vendin që i takon në hartën e kujtesës sonë kolektive ka ardhur. #Konispoli #TrashëgimiKulturore #AnsambëlHistorik #IdentitetUrban #GurëDheHistori
- Turizmi Elitar Shqiptar Po Ngritet: Green Coast Hotel – MGallery Collection Në Krye të Performancës Globale
Turizmi Elitar Shqiptar Po Ngritet: Green Coast Hotel – MGallery Collection Në Krye të Performancës Globale Vetëm dy muaj pas hapjes, hoteli 5-yllësh shqiptar zë vendin e parë mes 133 hoteleve të Accor në Europë. Prestige | Gusht 2025 🇦🇱 Një perlë luksoze buzë Jonit Në qershorin e këtij viti, në bregun elitar të Green Coast në Shqipëri, hapi dyert një hotel që premtonte shumë: Green Coast Hotel – MGallery Collection. Vetëm dy muaj pas nisjes së operimit, ky destinacion i ri turistik është vlerësuar si një nga hotelet me performancën më të mirë në botë, sipas raportit zyrtar të La Maison, degë e zinxhirit hotelier ndërkombëtar Accor. 📊 Lider në performancë mes 133 hoteleve të luksit Ky raport ka analizuar performancën e 133 hoteleve nën markat Sofitel, Sofitel Legend dhe MGallery Collection në nivel global. Green Coast Hotel – MGallery Collection ka dalë i pari mes të gjithë MGallery-ve në Europë, për shkak të kërkesës së lartë, popullaritetit dhe interesit të vizitorëve. 🤝 Një bashkëpunim strategjik: Accor + BALFIN Ky sukses nuk është i rastësishëm. Prapa këtij hoteli qëndron një partneritet strategjik mes Grupit BALFIN, një nga konglomeratët më të mëdhenj në rajon, dhe Accor, rrjeti francez me më shumë se 5,600 hotele në 110 vende. Për herë të parë, një markë ekskluzive si MGallery u soll në Shqipëri, duke theksuar përkushtimin ndaj përvojave autentike dhe luksit me standarde ndërkombëtare. Destinacioni që sfidon standardet rajonale Green Coast Beach, ku ndodhet ky hotel, është i vetmi në Shqipëri me çertifikim "Blue Flag", një tregues i cilësisë së lartë mjedisore dhe shërbimeve. Hoteli mban statusin e 5 yjeve plus, duke përfaqësuar një epokë të re në turizmin shqiptar, i cili më në fund po shkon drejt segmentit elitar ndërkombëtar. 🌍 Pjesë e një harte globale luksi Shtetet ku ndodhen hotelet që renditen pranë Green Coast Hotel për performancë përfshijnë: SHBA, Mbretërinë e Bashkuar, Gjermaninë, Zvicrën, Poloninë dhe Francën. Pra, Shqipëria ka hyrë realisht në ligën e madhe të mikpritjes luksoze. Zhvillimi që transformon rivierën shqiptare Ndërtimet dhe investimet strategjike si ky hotel, janë pjesë e një ndryshimi të madh në infrastrukturën turistike shqiptare. Ato e përforcojnë pozicionin e vendit tonë si një alternativë serioze ndaj destinacioneve klasike të Mesdheut. ✨ Shqipëria si destinacion elitar? Koha ka ardhur. Ky sukses është më shumë se një renditje. Është një sinjal i qartë që Shqipëria ka potencial të pakonkurrueshëm për të ofruar turizëm të nivelit të lartë. Green Coast Hotel është thjesht fillimi i një epoke të re. > “Turizmi shqiptar nuk është më një alternativë modeste – ai është një destinacion elitar në zhvillim.”
- Informacioni i përditësuar dhe i zgjedhur direkt nga burimet zyrtare të BE-së dhe media të besueshme për implementimin e AI .
Këtu është informacioni i përditësuar dhe i zgjedhur direkt nga burimet zyrtare të BE-së dhe media të besueshme për implementimin e AI Act deri në 2025: 📅 Afatet kryesore të AI Act — Përditësim Gusht 2025 1 gusht 2024: Ligji (Regulation (EU) 2024/1689) hyri në fuqi në Fletoren Zyrtare të BE-së . 2 shkurti 2025: Filluan të zbatohen ndalesat për përdorime me risk të papranueshëm si profilizimi biometrik në kohë reale, social scoring dhe ndikim subliminal; detyrimet për “AI literacy” (arsim për sigurimin e përdorimit etik të AI) hynë gjithashtu në fuqi . 2 gusht 2025: Starton faza kryesore—zbatohet përputhshmëria për modelet e AI me përdorim të përgjithshëm (GPAI), regjistrimi i autoriteteve kombëtare mbikëqyrëse, dokumentimi dhe sistemet e gjobave deri në 35 milionë € ose 7 % të xhiros globale . 2 gusht 2026: Obligatorët për sistemet AI me risk të lartë (high-risk AI systems) dhe trafikun formal për vlerësim konformiteti (conformity assessments) bëhen të zbatueshme . 2 gusht 2027: Afati final për modelët GPAI ekzistues për të qenë plotësisht në përputhje; të gjitha pjesët e mbetura të ligjit hyjnë në fuqi të plotë . ÇçObligatorët kryesore nga 2 gusht 2025 për GPAI: Dokumentim teknik i plotë: përfshirë burimet e të dhënave, procesin e trajnimit dhe menaxhimin e riskut sistemi . Përgjegjësi për sigurinë gjatë gjithë ciklit të jetës së produktit (security‑by‑design, model‐poisoning, confidentiality attacks) . Respektimi i ligjit për të drejtat e autorit në përzgjedhjen e të dhënave të trajnimit dhe publikimi i Kodit të Praktikës për GPAI në korrik 2025 . Sanksionet të aktivizuara: gjerësisht implementim i gjobave deri €35 milion ose 7% të xhiros botërore për shkelje, për forma të ndryshme të mungesës së përputhshmërisë . Organet e mbikëqyrjes që hyjnë në funksion nga gushti 2025 Zyrtarisht krijohet “European AI Office” brenda Komisionit Europian, me detyrë mbikëqyrjen e modeleve GPAI dhe bashkërendimin e zbatimit në të gjithë BE-në . Çdo shtet anëtar duhet të caktojë dy autoritete kombëtare (një për mbikëqyrje tregu dhe një për notifikime) deri më 2 gusht 2025 . Strukturë mbikëqyrjeje me: EU AI Board, një Panel Shkencor të pavarur dhe një Forum Këshillimor për pjesëmarrje shumë-palëshe . 🌍 Përmbledhje e shkurtër Afati Çfarë hyn në fuqi 2 shkurt 2025 Ndalesa për rrezik të papranueshëm dhe detyrime për “AI literacy” 2 gusht 2025 GPAI, kod praktik, autoritete kombinative dhe regjimi i gjobave 2 gusht 2026 Sistemet AI me risk të lartë, vlerësime përputhshmërie 2 gusht 2027 Të gjitha dispozitat e mbetura plotësisht të efektshme Në thelb, nga mesi i vitit 2025 fillon një fazë e re zbatimi intensiv: teknologjitë e AI me përdorim të përgjithshëm dhe ato me risk të lartë do të jenë të mbikëqyrura nga organet kombëtare dhe europiane, me kërkesa të larta për transparencë, siguri dhe etikë.
- Nuk Ka Qytete në Antarktidë dhe 8 fakte të tjera.
Nuk Ka Qytete në Antarktidë dhe 8 fakte të tjera. 8 Fakte Argëtuese për Antarktidën Një koloni e pinguinëve perandorakë mirëpret vizitorët në Snow Hill Island. Pinguinët perandorakë janë një nga shumë speciet e rajonit Antarktik. Foto: Sue Flood Disa fakte befasuese dhe argëtuese për Antarktidën: Bazuar në përkufizimin e shkretëtirës (i cili përcaktohet nga sasia e reshjeve që një rajon merr), Antarktida është zyrtarisht një shkretëtirë — por pa duna rëre dhe temperaturat përvëluese. Askush nuk zotëron Antarktidën. Ndryshe nga Arktiku, i cili është pjesë e disa shteteve si Rusia, Kanadaja, Danimarka (Grenlanda) dhe Norvegjia, Antarktida nuk i përket asnjë shteti. Nuk ka pasaportë. Nuk ka as monedhë kombëtare. Shumica e ujërave të ëmbla të botës ndodhen në Antarktidë. Kudo që shikon në Antarktidë është në veri. Kur je në Polin e Jugut, në pikën më jugore të tokës, çdo drejtim që shikon është veri! Antarktida ka shumë vullkane aktivë. Të paktën 9 specie pinguinësh gjenden në rajonin Antarktik. Vlerësohet se 97.6% e Antarktidës është e mbuluar nga akulli. Antarktida nuk ka banorë autoktonë. Vetëm studiues dhe staf kërkimor jetojnë aty përkohësisht. Si të Shkosh në Antarktidë Të kuptosh si të shkosh në Antarktidë është hapi i parë për planifikimin e një udhëtimi atje. Për shkak të largësisë, klimës ekstreme dhe mungesës së banorëve, mënyra më e mirë është me një ekip të përvojshëm udhërrëfyesish polarë. Quark Expeditions është specializuar në udhëtime polare që nga viti 1991. Ekipi i tyre trajnohet në Quark Academy — qendra e vetme e këtij lloji për rajonet polare. Shumica e vizitorëve shkojnë në Antarktidë me anije ekspedite, duke udhëtuar fillimisht në qytete si Buenos Aires ose Punta Arenas dhe pastaj me avion charter për në Ushuaia, qyteti më jugor i Argjentinës. Nga aty, nisen me anije polare dhe kalojnë ngushticën Drake. Nëse s'ke kohë ose s'dëshiron të kalosh detin me anije, mund të fluturosh përtej ngushticës Drake, që quhet “Drake Lake” kur është e qetë, dhe “Drake Shake” kur është e trazuar. Pse nuk ka qytete në Antarktidë? Klima, terreni i ashpër, largësia, mungesa e burimeve natyrore dhe infrastrukturës shtetërore janë disa nga arsyet. Transporti brenda Antarktidës është pothuajse i pamundur, dhe nuk ka materiale ndërtimi apo mënyra të lira për të ndërtuar. Për më tepër: Kush do ta donte një qytet në Antarktidë? Kush do të guxonte të prishte një mjedis kaq të ndjeshëm ekologjikisht? Ekzistojnë vetëm stacione kërkimore me popullsi që ndryshon sipas sezonit dhe rrallë kalon 100 persona. --- Çfarë kafshësh jetojnë në Antarktidë? Pinguinët janë të preferuarit e shumë vizitorëve. Kolonitë mund të kenë deri në 250,000 individë. Speciet përfshijnë: Pinguinë Adelie Pinguinë Rockhopper Pinguinë Perandorak Pinguinë Mbretëror Pinguinë Gentoo Pinguinë Chinstrap Pinguinë Macaroni Përveç pinguinëve, në Antarktidë mund të shihni balena, foka, roska deti, shpendë të ndryshëm, madje edhe valrusa. Kush e qeveris Antarktidën? Asnjë shtet nuk e zotëron Antarktidën. Që nga nënshkrimi i Traktatit të Antarktidës më 1959 (tashmë me 54 vende nënshkruese), kontinenti është caktuar për “paqen dhe shkencën.” Kjo do të thotë se nuk ka nevojë për pasaportë për Antarktidën vetë – vetëm për vendet që kaloni gjatë udhëtimit. Çfarë monedhe përdoret në Antarktidë? Nuk ka monedhë zyrtare në Antarktidë. Disa suvenire ekzistojnë si “dollarë antarktikë,” por nuk janë të vlefshëm. Në bazat amerikane si McMurdo përdoren dollarë amerikanë, por mundësitë për të blerë diçka janë pothuajse zero. Udhërrëfyesit tuaj do t’ju njoftojnë se çfarë monedhe dhe karte krediti mund të përdorni në anije. Burimi: Quark Expeditions - No Antarctica Cities and 8 other facts
- Kalaja e Himarës – Rrënjë Ilire mbi Bregdetin Jonian
Kalaja e Himarës – Rrënjë Ilire mbi Bregdetin Jonian E ndodhur mbi një kodër strategjike që dominon qytetin e sotëm dhe bregun e bukur të Himarës, Kalaja e Himarës është një prej fortifikatave më të vjetra dhe më të rëndësishme historike në jug të Shqipërisë. Kalaja e Himarës është ndërtuar fillimisht nga ilirët, rreth shekullit IV para erës sonë, pra është mbi 2,300 vjeç! Gjatë shekujve, ajo është riparuar dhe zgjeruar nga grekët, romakët, bizantinët, normanët dhe osmanët, duke u kthyer në një monument të gjallë të historisë shumëfishe të rajonit Kalaja ka qenë e banuar vazhdimisht deri në shekullin XIX, ndaj nuk është zbuluar në kuptimin arkeologjik klasik, por ka qëndruar gjithmonë si një qendër historike e njohur në rajon. Në vitet e fundit, disa studime arkeologjike dhe restaurime kanë ndihmuar në identifikimin e fazave të ndërtimit, sidomos muraturës ilire dhe strukturave bizantine. Çfarë përmban Kalaja? Brenda mureve të saj të trashë: Rrënojat e kishave bizantine si Kisha e Shën Mërisë (e ndërtuar në shek. XIII) Gjurma të banesave tradicionale himariote Kapela dhe themele manastiresh Pamje panoramike mahnitëse drejt detit Jon, që dikur shërbyen për kontrollin e rrugëve detare Rëndësia strategjike Kalaja ka pasur një rol të madh në mbrojtjen e rajonit të Labërisë dhe rrugëve detare në Mesjetë, sidomos gjatë përplasjes së perandorisë osmane me fuqitë perëndimore. KUr ta vizitosh.. Përveç historisë, kalaja të ofron qetësi, atmosferë mistike dhe pamje unike të detit dhe maleve të jugut. Shumë nga banesat brenda kalasë janë ende të banuara ose të ruajtura, duke e bërë atë një fshat të vjetër brenda mureve, ku tradita dhe historia bashkëjetojnë. > “Nga muret 2300-vjeçare të Kalasë së Himarës, ku era sjell jehonën e ilirëve, bizantinëve dhe burrave të jugut, ju uroj një të dielë me diell, qetësi dhe frymëzim historik
- Dhe vjen një ditë… kur ti bëhesh frymëzim... kur ti bëhesh mësim për studentët
Dhe vjen një ditë… kur ti bëhesh frymëzim, kur ti bëhesh mësim për studentët dhe ata të kushtojnë film dokumentar Dhe vjen një ditë kur gjurmët që ke lënë në art dhe në historinë e jetes dhe evolucionit, nuk qëndrojnë më në heshtje, nuk mbeten vetëm kujtime të shpërndara në kohë. Vjen një ditë kur ato gjurmë bëhen film, bëhen histori mbresëlënëse, bëhen frymëzim. Kur emri yt lidhet me kujtesën kolektive, me ndjeshmërinë e një populli, me estetikën e një epoke. Dhe kur vetë jeta jote bëhet ekran, dritë, kujtim i gjallë. Kështu ndodhi me Roland Tashon. Një dokumentar i realizuar me ndjenjë dhe profesionalizëm nga dy studentë të Universitetit të Arteve – Marina Dimo dhe Mikael Beati – solli përmes 15 minutave rrugëtimin e një figure të pazëvendësueshme të fotografisë shqiptare: Roland Tasho, njeriu i përkushtuar për 42 vite pas objektivit, që i ka dhënë dritë historisë sonë, duke e ndalur në imazhe që flasin si vetë koha, edhe sot. Dokumentari u shfaq për herë të parë në sallën e Akademisë së Arteve, në praninë e studentëve, pedagogëve dhe dashamirësve të artit. Pastaj, u ngjit në ekranin e kinemasë “Agimi”, ku morën pjesë artistë të njohur, profesorë, studentë të profileve të ndryshme dhe figura të botës së kulturës. Atmosfera ishte e ngrohtë, e përqendruar, me një ndjeshmëri të rrallë që vetëm artet e vërteta dinë ta krijojnë. Në sallë mbizotëronte heshtja që flet – ajo lloj qetësie që lind nga respekti, nga përfshirja emocionale dhe nga ndërgjegjësimi për vlerën e asaj që shfaqet në ekran. Ishte një natë arti, por edhe një natë reflektimi. Një mbrëmje që mbajti frymën pezull dhe zemrën të hapur. Ky dokumentar nuk tregoi vetëm jetën e një artisti – ai preku kujtesën tonë kolektive. Sepse në çdo foto të Roland Tashos gjenden copëza jete, dhimbje, shpresë, bukuri dhe histori. Në ato imazhe kujtojmë rininë, kujtojmë dhimbjen, kujtojmë eksodin, kujtojmë kalldrëmet e gurta, kujtojmë vetë jetën tonë. Kujtojme një epokë te tëre. Roland Tasho është një Sebastião Salgado shqiptar – një sy që sheh me ndjeshmëri dhe pasion. Ai është një James Nachtwey i qetë – që dokumenton jo për sensacion, por për të dhënë kuptim, për të ruajtur, për të nderuar. Sepse, siç thuhet: “Një fotografi e mirë është ajo që përhap emocion edhe pa pasur nevojë për fjalë.” Dhe një tjetër thënie e prek saktë thelbin e veprës së tij: “Është një mënyrë për të ndalur kohën. Është një mënyrë për të mbajtur gjallë një moment që përndryshe do të kishte kaluar pa u vënë re.” Në fund, duartrokitjet nuk ishin thjesht një shenjë vlerësimi – ishin një falënderim i heshtur, por i thellë. Një përkulje ndaj kontributit të një njeriu që me mjeshtërine dhe profesionalizmin e pakrahasueshëm, me aparatin e tij ka shkruar historinë tonë vizuale. Ishte një natë që do të mbahet mend – jo vetëm për dokumentarin, por për emocionin që la pas. Një nderim i merituar. Një art i vërtetë që mbetet. Roland Tasho është shembulli i një profesionalizmi të rrallë – një mjeshtër që ka punuar me seriozitet të palodhur dhe përkushtim të pandërprerë për mbi katër dekada. Nje fotoreporter inteligjent, i papërtuar dhe me një ndjeshmëri të thellë ndaj realitetit, ai ka qenë gjithmonë i pranishëm aty ku historia lëvizte, duke e ndalur atë në çaste të paharrueshme. Me kamerën e tij, Tasho nuk ka thjesht fotografuar, por ka bërë epokë. Ai ka qenë dëshmitar dhe pjesë e evolucionit të një shoqërie të tërë – duke e treguar atë në bardh e zi kur koha ishte e ashpër, dhe në ngjyra kur shpresa lulezonte. Fotot e tij janë vetë jeta: të vërteta, të drejtpërdrejta, dhe të mbushura me emocione që nuk zbehen me kohën. Sepse një njeri i mirë si ai, nuk e sheh fotografinë si zanat, por si mision. Pergatiti:Liliana Pere. Album fotografik.
- Mark Aureli – Perandori i Romës, filizof i madh i stoicizmit. Jeta dhe Trashëgimia Filozofike
Mark Aureli – Jeta, Urtësia dhe Trashëgimia Filozofike Në historinë e njerëzimit, rrallëherë gërshetohen në një figurë e vetme pushteti suprem dhe përulësia filozofike. Një nga përfaqësuesit më të ndritur të kësaj simbioze është Mark Aureli (121–180 pas Krishtit), perandor i Romës dhe një prej filozofëve më të thellë të stoicizmit. Jeta dhe mendimi i tij janë një dëshmi e fuqishme e asaj që ndodh kur njeriu i pushtetit i dorëzohet urtësisë dhe përsiatjes së brendshme. Një jetë mes pushtetit dhe vetëpërmbajtjes Mark Aureli lindi në një familje aristokrate dhe u edukua me kujdes sipas idealeve romake dhe greke. U përgatit që herët për udhëheqje, por ajo që e dalloi ishte pasioni i tij për filozofinë – në veçanti për stoicizmin, një doktrinë që thekson qetësinë shpirtërore, vetëdisiplinën dhe jetesën në përputhje me natyrën dhe arsyen. Kur u bë perandor në vitin 161, ai u gjend në krye të një perandorie të trazuar – me luftëra në kufij, fatkeqësi natyrore dhe shpërthime epidemish. Por përkundër barrës së pushtetit dhe përgjegjësisë, Mark Aureli mbeti gjithmonë i lidhur me filozofinë si udhërrëfyes shpirtëror. "Mendime për Veten" – Pasqyrë e shpirtit stoik Trashëgimia më e vyer që na la Mark Aureli është vepra "Meditationes" (në shqip: Mendime për veten), e shkruar në formën e ditarit personal. Kjo vepër nuk ishte menduar për publikun, por për vetë autorin – një strehë e qetësisë shpirtërore mes furtunave të jetës. Në këtë libër, ai flet për përballjen me vdekjen, për vlerën e durimit, për ndershmërinë, dhe për kalueshmërinë e gjithçkaje. Ai këshillon veten të mos zemërohet me padrejtësinë, të mos ndikohen nga lavdërimet apo fyerjet, dhe të kujtojë gjithmonë përkohshmërinë e jetës: > “Ti ke fuqi mbi mendimet e tua – jo mbi ngjarjet. Kuptoje këtë, dhe do të gjesh paqen.” Nëpër rreshtat e tij, ndjehet lufta e brendshme e një njeriu që, ndonëse i veshur me pushtet absolut, përpiqet të mbetet i përulur, i arsyeshëm dhe i drejtë. Shumë mirë. Më poshtë ke një pjesë të rrjedhshme dhe të pasur me përmbajtje që tregon çfarë përfaqëson libri "Meditime" i Mark Aurelit, si dhe ndërlidhjen e tij me familjen, arsimin, dhe disa citate të përzgjedhura që e pasqyrojnë thellësinë e tij shpirtërore dhe filozofike. --- Çfarë tregon libri "Meditime" i Mark Aurelit Libri Meditime (ose Mendime për veten) është një nga veprat më intime dhe frymëzuese të filozofisë antike. Ai nuk është shkruar për botim, por si një ditar personal i perandorit Mark Aureli – një përsiatje e përditshme për jetën, natyrën njerëzore dhe vendin e njeriut në univers. Nëpërmjet këtij libri, Aureli mundohet të formojë veten si një njeri më i mirë, më i drejtë dhe më i përmbajtur përballë sfidave të përditshme. Libri është një thirrje për reflektim të brendshëm. Ai nuk jep urdhra, por pyetje. Nuk kërkon lavdi, por ndershmëri. Në një botë të trazuar nga luftërat dhe interesat, Aureli kërkon qetësinë dhe fitoren mbi vetveten. "Meditime" Mark Aureli i kushton një pjesë të rëndësishme të veprës njerëzve që e formuan. Në hyrjen e librit, ai falënderon me përulësi figurat që kanë ndikuar në karakterin dhe bindjet e tij – prindërit, edukatorët, dhe mësuesit. Për shembull, për nënën e tij ai shkruan: > "Nga nëna ime, mësova të jem i përulur, i dashur dhe të jetoj me thjeshtësi." Ndërsa për gjyshin e tij Antonin Piu – të cilin e konsideronte një model të njeriut të përkryer – ai thotë: > "Nga gjyshi im, mësova se duhet të jem i duruar, i qëndrueshëm dhe i drejtë në çdo veprim." Këto falënderime tregojnë se për Aurelin, karakteri nuk është i lindur, por i ndërtuar – dhe baza e tij është edukata familjare dhe arsimi moral. Për arsimimin filozofik, ai përmend me respekt mësuesin e tij Rustik, i cili e mësoi të shmangë retorikën e zbrazët dhe të përqendrohet në përmbajtje: > "Nga Rustiku mësova të mos zëvendësoj virtytin me fjalë të bukura, por të kërkoj ndershmërinë në mendim dhe veprim." Ky pasazh tregon se për Aurelin, arsimi nuk kishte vlerë nëse nuk formonte shpirtin dhe ndërgjegjen. Citate të përzgjedhura nga "Meditime" Në thelb, çdo mendim në këtë libër është një këshillë për jetën, një përpjekje për të ruajtur dinjitetin dhe urtësinë. Ja disa citate që e pasqyrojnë këtë thellësi: "Mos u shqetëso se sa kohë do të jetosh – shqetësohu se si po e jeton kohën që ke." "Lumturia e jetës varet nga cilësia e mendimeve të tua." "Njerëzit janë të shqetësuar për të ardhmen, por askush nuk kujdeset të jetojë si duhet të tashmen." "Çfarëdo që ndodh është pjesë e natyrës. Pranoje me qetësi." "Kur ngrihesh në mëngjes, thuaj me vete: 'Sot mund të takoj njerëz arrogantë, xhelozë, të padrejtë. Por ata janë ashtu sepse nuk e dinë më mirë. Detyra ime është të mos jem si ata.'" "Meditimet" nuk është vetëm një libër për t’u lexuar – është një pasqyrë ku njeriu sheh veten. Mark Aureli nuk shkroi për të tjerët, por për të ruajtur virtytin e vet në një botë plot pasiguri. Përmes kujtimeve për familjen dhe mësuesit e tij, ai tregon se rruga drejt urtësisë fillon në shtëpi dhe vazhdon me edukimin e shpirtit. Ky libër mbetet edhe sot një udhërrëfyes i heshtur për ata që kërkojnë një jetë të mirë, të thjeshtë. Njeriu ideal sipas Mark Aurelit Për të, njeriu ideal nuk është ai që sundon të tjerët me frikë, por ai që sundon veten me mençuri. Sipas stoikëve, virtyti është qëllimi përfundimtar i jetës – dhe për Mark Aurelin, virtyti manifestohet në përmbajtje, drejtësi, kurajë dhe mençuri. Ai i shihte emocionet si pengesa për mendimin e qartë dhe lumturinë e vërtetë. Ai besonte se çfarëdo që ndodh jashtë nesh është jashtë kontrollit tonë – por mënyra si e përjetojmë atë, është zgjedhja jonë. Vdekja dhe përjetësia e mendimit Mark Aureli vdiq në vitin 180 pas Krishtit, në një kamp ushtarak, larg luksit të pallatit. Por ai la pas një trashëgimi që mbetet gjallë edhe sot. "Meditationes" është një udhërrëfyes për këdo që kërkon një jetë me kuptim, një mënyrë për të gjetur qetësinë në një botë të trazuar. Mark Aureli na mëson se nuk ka nevojë të jesh filozof në tempull apo në bibliotekë – mund të jesh edhe një perandor i botës dhe sërish të jesh i përulur para të vërtetave më të thella të jetës. Ai është një shembull se si njeriu mund ta udhëheqë botën pa humbur veten, dhe se filozofia nuk është strehë e të dobëtëve, por e të urtëve që kërkojnë t’i japin kuptim jetës. © Autor: Liliana Pere Të gjitha të drejtat e rezervuara. Nuk lejohet kopjimi, riprodhimi apo shpërndarja pa leje të shkruar nga autori.
- Sunny Hill Festival 2025 — Prishtina që pulson me muzikë dhe identitet
Sunny Hill Festival 2025 — Prishtina që pulson me muzikë dhe identitet Në verën e vitit 2025, Prishtina nuk është thjesht një qytet — është një zemër që rreh në ritmin e muzikës, e mbushur me zëra, dritë dhe një energji që nuk mund të përshkruhet lehtë. Sunny Hill Festival është shumë më tepër sesa një festival — është një manifestim krenarie, një rikthim në rrënjë, dhe një frymë bashkimi që ngërthen artin, historinë dhe të ardhmen. 🌟 Krijimi i festivalit: Një ëndërr familjare që u bë realitet Sunny Hill u krijua nga Dua Lipa dhe babai i saj, Dukagjin Lipa, me dëshirën për të sjellë në Prishtinë jo vetëm artistë të mëdhenj botërorë, por edhe për të vendosur Kosovën në hartën ndërkombëtare të kulturës. Kjo ishte një ide e guximshme: të ndërtohej një platformë ku artistët shqiptarë dhe ata ndërkombëtarë të performonin përkrah njëri-tjetrit, në një vend që për dekada ishte lënë jashtë skenës globale të artit. Që nga viti 2018, kur festivali u mbajt për herë të parë, ai është rritur në përmasa, prestigj dhe ndikim. Prishtina është kthyer në një pikë takimi për njerëz nga e gjithë bota — jo vetëm për muzikë, por për të përjetuar një kulturë që nuk harrohet lehtë. Ishte një kthim në identitetin që ajo gjithmonë ka mbajtur me vete, që nga ditët e para në Prishtinë, deri tek skenat më të mëdha të globit. Për të, festivali është një mënyrë për të kthyer diçka mbrapsht, për të mbështetur të rinjtë, artin lokal dhe për të sjellë botën në Kosovë. 🎶 Kush merr pjesë në festivalin e 2025-ës? Edicioni i vitit 2025 është ndër më të fuqishmit deri tani. Në skenë ngjiten emra të mëdhenj si: Dua Lipa Shawn Mendes Fatboy Slim Peggy Gou Anyma Mochakk Por ajo që e veçon Sunny Hill nga festivalet e tjerë është vëmendja që i kushtohet artistëve shqiptarë dhe ballkanikë, që marrin një hapësirë të denjë për të shkëlqyer. Këtë vit marrin pjesë: Era Istrefi Ledri Vula Tayna Kida MC Kresha & Lyrical Son Loredana Bookie, Art Lokaj, DJ Caboo, dhe shumë të tjerë Ky bashkim i brezave dhe zhanreve krijon një mozaik kulturor që e bën festivalin të veçantë Qyteti për tri ditë rresht frymon ndryshe. Rrugët janë plot, kafetë mbushen me të rinj nga Europa dhe diaspora, e qyteti pulson si asnjëherë tjetër. Skena kryesore ndriçon netët e verës, ndërsa në zona të ndryshme të parkut krijohen hapësira për art, instalacione, ushqim tradicional dhe aktivitete sociale. Është një celebrim i jetës, i diversitetit dhe i fuqisë që ka kultura për të bashkuar. Në të njëjtën hapësirë, takohen të rinj nga Kosova, Shqipëria, Zvicra, Gjermania, e shumë vende të tjera, që vallëzojnë nën të njëjtin ritëm dhe ndajnë të njëjtin emocion. Sunny Hill Festival nuk është vetëm për muzikë. Është për kthimin në shtëpi, për dijen që rrënjët nuk harrohen, dhe për besimin se arti është ura më e fuqishme që mund të Ne festival “Sunny Hill”, Dua Lipa dhe babai i saj, Dukagjin Lipa, interpretuan së bashku këngën legjendare “Era” nga grupi Gjurmët. Kjo paraqitje e papritur krijoi një atmosferë elektrizuese mes pjesëmarrësve, të cilët iu bashkuan në këndim dhe emocion. Ky duet familjar jo vetëm që riktheu në skenë një këngë ikonike të muzikës shqiptare, por gjithashtu përforcoi lidhjen kulturore mes brezave dhe solli një përzierje të rrallë të nostalgjisë me energjinë bashkëkohore që Dua Lipa e sjell me sukses në çdo paraqitje të saj. 👉 Dua dhe Dukagjin Lipa elektrizojnë Sunny Hillin me këngën “Era” KultPlus sapo ka publikuar një artikull për “natën e parë të Sunny Hill Festival 2025”, ku theksohet me entuziazëm performanca e Dua Lipës dhe atmosfera elektrizuese në fillim të festivalit . --- 🔥 Si u zhvillua nata e parë — më 1 gusht 2025 Artisteja Dua Lipa zë vend të posaçëm duke hapur skenën kryesore me një performancë të shumëpritur, e kthyer në vendlindje si pjesë e turneut botëror “Radical Optimism”. Emocioni dhe krenaria për këtë rikthim u reflektuan në çdo notë të koncertit . Pasi Lipa përfundoi setin e saj, skena C4 elektronike u ndez me setin e legjendarit britanik Fatboy Slim, duke mbajtur ritmin ndezës deri vonë në natë — një lëvizje që garantoi energji dhe dinamizëm për publikun . Të tre netët e festivalit janë konceptuar për të sjellë një përzierje artistike ndërkombëtare dhe vendorësh në skena të prapara dhe atmosferë festive, duke e bërë Sunny Hill Festival 2025 një nga ngjarjet kulturore më të rëndësishme në rajon . Emocion dhe energji: Programi hapës me një Dua Lipa që këndon për publikun vendlindës, duke sjellë një përzierje mes nostalgjisë dhe festivaleve moderne. Variacion muzikor: Kalimi i skenës nga performanca pop/pop mainstream te jo vetëm një ftesë, por edhe energjinë dinamike elektronike me Fatboy Slim që mbajti natën ndezur dhe aktuale. Produksion cilësor: Me skena të madhe, ndriçim profesional dhe logjistikë të mirëorganizuar, festivali është ndërtuar për mbarje mes pjesëmarrësve dhe krijimin e eksperiencës më të mirë të mundshme .
- Bot që kur është zënë Shqipëria gjall ka qënë Pellazg’u theshin më parë Më së fundi shqipëtarë.
Bot që kur është zënë Shqipëria gjall ka qënë Pellazg’u theshin më parë Më së fundi Shqipëtarë Gjuh’që kishin Pellazgjitë Atë flisnin Perënditë Atë kanë Shqipëtarët Siç e kishin dhe të parët Greqishten ajo e polli Llatinishtja q’atje dolli Bijtë t’anë jan’ Elinët Si-ndë-kur edhe Llatinët Edhe gjithë Evropianët Që kan, dalë nga Romanët Neve jemi më të parë Në Evropë nga ç’do farë Gjithë bota vin që moti Në Tomorr ku ishte Zoti Që t’i falen Perëndisë Zotit math të Shqipërisë Zëri, flaka s’ishte kot Q’i nxjerr Tomorri dhe sot Ahere kish s’di se cinë Tani ka Abas Alinë Shqipëtari trim me fletë Ka rrojtur në këtë jetë Kemi pasur mbretërira Edhe fort shumë të mira Kemi bërë shumë punë Po gjithë vanë për lumë Aleksandri ish Shqiptar Q’u tha i madh kordhëtar Selefkët dhe Ptolemenjtë Edhe gjithë të mëdhenjtë S’qenë Grekër as Bullgarë Ata ishin Shqipëtarë Shqiptaret - Koha e Jone 1975 Shqiptaret – Koha e Jone 1975 Pirua qe nga Shqipëria Që po e lëvdon istoria Skënderbegu Kastrioti Q’u dëftye aq’i zoti Ishte burr i Shqipërisë Q’i dha dërmënë Turqisë Ç’burra ndron Shqipëria Që i shkruan istoria Bajraktar e Qyperlinjë Shkodran e Mehmet Alinë Xhavella e Marko Sulë Babulinë e Mihaulë Q’i dhanë dërmën Turqisë Dh’i vunë nder trimërisë Si këta e si të tjerë Që qenë shumë të ndjerë Po nga gjithë trimëria Nuk fitoi gjë Shqipëria Për këdo që ne luftuam E mbajtmë e i liruam Të gjithë na u harruan Dhe sot të ligën na e duan Me kaqë burra të vyer Qysh u ndothmë të gënjyer? E ç’e desha trimërinë Kur s’mu ndoth për Shqipërinë Me nder t’ënë rroj Turqija Po aq vuan Shqipëria? Ka vuar edhe vuan Turqit neve e na duan? Neve e bëmë Greqinë E po Grekërit na e dinë? S’duam fare të na shohin Shqipërinë sot s’e njohin Shqipëria ron si ropi Mendohet për të Evropi? Mos durofsh i Madhi Zot Të jetë në zgjedhë sot! Burr i math që luftuar Edhe botën ke liruar! Ç’të na bënjë trimëria Sa me qënë gjallë padija? Shqipëri! Pse s’ish e zonja Të bënje tri katër shkronja? Pse të jesë Shqipëria,* Ta mbulonjë babëzia? Duke pasur burra trima Të humbet si vetëtima? Ah! Zoti mos e dhëntë! Ejani të mbledhim mentë!
- Shqipëria – autentike, e paprekur dhe me ujëra të kaltër
Shqipëria – autentike, e paprekur dhe me ujëra të kaltër Nga Céline Spithoven, për RTL Today Nga Alpet Shqiptare deri në bregdetin Jon, ky thesar ballkanik po bëhet një nga destinacionet më joshëse të Europës. Kolegët e RTL Radio kanë nisur një seri mbi destinacionet alternative për pushime verore në Europë. Në pjesën e tretë të kësaj serie, njihemi me Shqipërinë, një vend që po kalon nga një “sekret i bukur i ruajtur” në një pikë të nxehtë të hartës turistike europiane. --- 🌄 Natyrë e paprekur në veri Në veri të vendit, pranë kufirit me Kosovën dhe Malin e Zi, ndodhen Alpet Shqiptare (të njohura edhe si “Bjeshkët e Nemuna”). Rajonet si Valbona dhe Thethi ofrojnë shtigje për ecje nëpër male madhështore, me pamje panoramike dhe fshatra me shtëpi guri e lumenj të pastër. Gjithashtu, Parku Kombëtar i Vjosës, i shpallur në vitin 2023 si Parku i parë i Lumit të Egër në Europë, është një perlë natyrore. Lumi i Vjosës është një ndër të fundit që rrjedh lirshëm në kontinent dhe strehon mbi 1,100 lloje kafshësh dhe bimësh, përfshirë rrëqebullin, llundrën, dhe shpendë të rrallë. Turizmi i butë inkurajohet dhe zona mbrohet në mënyrë rigoroze. --- 🏖️ Riviera – plazhe si në Maldive Për ata që preferojnë detin, Riviera Shqiptare përgjatë bregdetit të Jonit është një zonë e mrekullueshme, ende e pashfrytëzuar nga turizmi masiv. Plazhet e Ksamilit, Dhërmiut, dhe Himarës kanë rërë të imët, ujëra të kaltër, dhe atmosferë relaksuese – pa turma turistësh. Që prej verës së vitit 2024, bregdeti është bërë më i arritshëm falë Tunelit të Llogarasë, që e shkurtoi kalimin nga 30 minuta në vetëm 7 – një nxitje e madhe për turizmin lokal. --- 🌆 Jeta urbane dhe kujtesa historike Tirana, kryeqyteti, përzien ngjyrat, historinë dhe energjinë e qytetit të ri. Qendra e saj është plot jetë me kafene me muzikë live, art rruge, restorante moderne dhe një popullatë e re që e gjallëron qytetin. Po ashtu, Tirana përballet hapur me të kaluarën. Muzetë Bunk'Art 1 dhe 2, të ndodhur në bunkerë nëntokësorë nga periudha e diktaturës, tregojnë në mënyrë vizuale dhe të fortë historinë e komunizmit në vend. --- 🏛️ Kulturë dhe trashëgimi historike Në veriperëndim gjendet Shkodra, një nga qytetet më të vjetra të rajonit, buzë liqenit më të madh në Ballkan. Kalaja e Rozafës ofron pamje të jashtëzakonshme të qytetit, liqenit dhe maleve përreth. Më në jug ndodhen Berati dhe Gjirokastra – dy qytete të trashëgimisë botërore të UNESCO-s. Berati njihet si “qyteti i një mijë dritareve”, ndërsa Gjirokastra për arkitekturën otomane dhe shtëpitë me gurë – të dyja ofrojnë pasqyrime të pasura dhe autentike të identitetit shqiptar. --- ℹ️ Informacione praktike Megjithëse Shqipëria nuk është ende pjesë e BE-së, euroja pranohet në shumë restorante dhe dyqane. Monedha kombëtare është leku, por shpesh nuk është e nevojshme të shkëmbeni para. Çmimet janë më të ulëta se në vendet fqinje – duke e bërë Shqipërinë një opsion ekonomik për pushime. --- ✅ Pse të vizitoni Shqipërinë? Natyrë e virgjër Det i kristaltë Trashëgimi kulturore e pasur Qytete plot histori Mikpritje e ngrohtë Çmime të përballueshme Një destinacion i paeksploruar që ofron gjithçka, nga ecje në male deri te pushimet në plazh – afër shtëpisë por me ndjesinë e largësisë.
- Angjelina Xhara Gruaja, kontribuese e çmuar në krijimin dhe zhvillimin e Televizionit Shqiptar.
Gruaja, e cila qëndron në qendër të këtij materiali, është një figurë kyçe që kontribuoi në krijimin dhe zhvillimin e Televizionit Shqiptar, duke shquar veten si një simbol i mundësive të pafundme dhe i forca e padukshme që ndihmon në ndërtimin e një kombi më të fortë dhe më të bashkuar. Me zërin e saj që thyen heshtjen dhe ndërthur pasionin me profesionalizmin, ajo ka ndihmuar për të sjellë lajmet dhe kulturën në çdo shtëpi, kudo dhe kurdo. ANgjelina Xhara Në këtë historik të televizionit, emra si Angjelina Xhara dhe Zerina Barbullushi shfaqen si yje që shndrisnin në errësirën e transmetimeve të para. Si pioniere në këtë fushë, ato shkruan një kapitull të paharrueshëm, duke e bërë zërin e gruas të dëgjohet për herë të parë në ekran e vogel televiziv, duke e shtuar bukurinë dhe dinjitetin e çdo transmetimi. Angjelina, me vokalin e saj të qartë e të fortë, u bë një portë lidhëse mes Shqipërisë së viteve70 të dhe habisë së shqiptarëve që shikoj n në shtëpitë e tyre ,kinemane… Një ëndërr magjike…e pabesueshme, si kjo e internetit të sotem që lidh shqiptarin në Tiranë dhe atë në Boston… Duke ardhur direkt në fillimin e mijëvjeçarit të trete…kjo kineaste do të guxonte të bënte filmin e pare autor, jashte shtetit, në Melburn dhe Sidnei, që në vitin 1991, ku u ndodh si …pikpyetje…në Australi, sic e thotë vetë ajo në një nga poezitë e saj. U çudit ajo në kontaktin e vërtetë me Botën e madhe kapitaliste, që e kishte anatemuar me lajmet standarte propogandistike ne regjimin komunist… Ajo munt te rrinte pergjithmone aty…Por frika e ktheu pas, se nuk Munt të tradhtonte familjen e madhe nga kish dalë dhe familjen e vogel qe kishte krijuar vetë, me përkushtim të madh,si çdo nënë shqiptare .. Ajo ka zgjedhur gjithmonë rrugën më të vështirë për të çarë në jetë. Karakteri i saj i fortë është treguar në katër punë paralele në emigracionin në Athinë. Ajo diti, e lidhur ngushtë me të afërmit e saj,të mbijetojë në kushte të vështira dhe të ndjehet mirë në emigracion e kudo në botë ku e çoi profesioni i saj si kineaste. Pikërisht këtë udhëtim të bukur si krijuese emigrante, duam të nënvizojmë në këtë shkrim për të… Kur e pyes si ke xhiruar nga Zyrihu, në Piana Albanesi, në Amerike , apo si ke mbledhur emigrante shqiptare për të kuvenduar me filmin e saj në ekran nga Gjeneva në Shaperton apo nga Athina në Strugë e Shkup, ajo përgjigjet… Familja Është misioni im, profesioni im, që ma dha Atdheu im dhe unë dua tja shpërblej, se këtë punë di t'a bëj me përkushtim e dashuri të madhe. Dhe ja po rreshtojme më poshtë listën e filmave, që ka realizuar gjatë dekadave të fundit, duke pasur parzmoren e vetme, punën e bashkpunimin me koleget e saj, që nuk i treguan shpinën, por e ftuan që asnjëherë të mos heqë dorë nga krijimtaria që zbukuron dhe ndrit mendjen e njerzve . 1. Na mungonin ju.. Australi , regji, skenar, kamera,spiker 2. Zogjtë shtegtarë... Zvicër Skenar, regji.operator Bujar Kore. 3. I epistrofei stin Redina. Greqi kamera, skenari Angjelina Regjia Kolec Traboini 4. Lirike shpirti për poeten shqiptaro amerikane, Iliriana Sulkuqi. Skenari kamera Angjelina Regji K .Traboini Premiera në Amerike. Premiera ne Tirane dhe Elbasan. 6.Pak diell edhe per ne...skenari regjia kamera…Angjelina Shfaqur në Rtsh 7 Poeti Nase Jani Greqi, Shqiperi Skenari , regjia , kamera Angjelina Producent Skender Jace. Premiera në Tirane dhe vlerësuar me cmim. 8. Te prekesh një enderr. Film dhuratë nga Angjelina per Piana degli Albanesi.Sicili. Film autor. Premiera në Gjeneve dhe Siçili 9.Malli i emigrantit Regjia Angjelina eTraboini kamera Angjelina Premierà në Prishtinë, ku i nominua me cmim. Këto filma jane pa' sponsorizim, të realizuara krahas punës si emigrante por duke vazhduar me përkushtim profesionin e vjeter e te adhuruar te kineastes. Ne këtë punë Kinaesja e njohur Angjelina Xhara PAPALILO , eshte e vetmja qe lufton me pasion dhe e pandalur në punën e saj edhe kur guxon e mbështetur veç në xhepin e thjeshtë modest te saj. Por ajo ka realizuar dokumentare me vlera kombëtare, si skenariste edhe me sponsorizim nga Ministria e Kultures dhe Bashkia e Tiranes, si më poshte 10 Vatra e Shqiptarëve te Amerikes Regjisor Ilia Terpini Premiera në Millenium Tiranë dhe Amerike 11.Margarita... Regjisor Kujtim Gjonaj Premiera ne Teatrin Kombëtar 12. Skenderbeu i pagjume. Skenari dhe Bashkregjisore me Bujar Koren Premiera, Muzeu Kombëtar, Budapest në Ambasade dhe në Athinee Piana egli albanesi ne Sicili 13.Rilindadi i fundit, Josif Bageri.Angjelina eshte Skenariste se bashku me Miradie Maliqi. Regjisor Kujtim Gjonaj. Premiera Tiranë e Prishtinë. 14 Tashko, Koco*love story shqiptar, si skenariste me Regjisor Mjeshtrin, Ylli Pepo. Premiera Tirane, Korce dhe Paris. 15 Esma pertej kënges, për këngëtaren e madhe nga Maqedonia, Retzenoven. Sponsorizim nga Gjermania. Si skenariste me regjisor Mihal Ciko. 16.Atje larg, në fund te botes. Për emigrantet në Argjentine. Angjelina si skenariste Regjisor Mihal Ciko. Angjelina Xhara PAPALILO është shembull frymëzues për figurën e vërtetë te gruas krijuese të pandalshme jo vetëm si kineaste, por edhe si poete e shkrimtare. Intervista te shumta ka me emrin e saj në faqet e gazetave kryesore të Shqiperise Ajo intervistohet në pothuaj të gjitha kanalet kryesore televizive Shqipëri e Kosove, Melburn dhe Itali deri Tv Alba Amerikë, ku është shfaqur filmi për Skënderbeun me bashkregjisor Bujar Koren, veteranin e Televizionit Shqiptar. Televizion i Shkupit, i beri asaj dhuratë ne 70 vjetorin e lindjes., dokumentarin për krijimtarinë si poete. AShQF krijoi një dokumentar për Angjelinen në 60 vjetorin e lindjes me fragmente nga filmat më të vlerësuar të saj gjatë punës në Kinostudjo, ku ka krijuar mbi 50 filma, dhe ka marrë çmime në festivale filmi, ose duke përfaqësuar denjësisht Shqiperine me filmat e shfaqur bote. Porta e Athines shfaqi premiere dokumentarin për Skënderbeun duke i dhënë vlerësim të veçantë Mirënjohjeje., sic u dekoroi me çmim nga Shtëpia Botuese Toena dhe Onufri, per romanin e saj te pare, Enigma, me temë nga emigracioni. Ambasada e Shqipërisë në Athinë e Ka shpallur Angjelina Xhara Papalilo si Histori suksesi. Angjelina eshte nderuar nga Albania Ekselence nga F Nikolla Cmimin e madh te karierës, mes shqiptarëve të Parisit,që shijuan me shpirt dokumentarin e saj te suksesshem, Tashko Koço, një love story shqiptar, duke bashkëpunuar me regjisorin Mjeshtër, Ylli Pepo. Ajo është vërtetë Ambasadore e Paqes Universale, duke e mbajtur lart këtë emër, tash 18 vjet më parë… Vjet mbushi 75 vjet dhe nuk i erdhi asnjë kujtesë zyrtare përveç përgëzimet e shumta familjare e Shoqërore. Por ajo është e bekuar nga Qielli. Një grua kurajoze e gatshme për te shtuar pozitivitetin në familje e shoqeri. Tashmë e kthyer nga emigracioni ka me shume se 4 vjet qe promovon vlera krijuese te miqve te saj me xhirime dhe promovime te përgjegjshme dhe shumë të mbështetur për rrethi i saj shoqeror. Ajo këmbëngul se moshat e vjetra duhet të kthehen për të jetuar dy ditë të bardha në trojet e te pareve. Shqiperia turistike tani ka marrë një vlerë plus kombëtare e nderkombetare për shqiptarët. Në dhe të huaj mbetesh i huaj, në shumë kuptime… Dhe na vijnë në ndihmë fjalët e Çajupit, poetit të madh.. Ku është balta me e embel se mjalta… Ne Shqiperi.. Besimi të Zoti, të Drejtësia dhe e verteta jane çelsat kryesore në duart e e mendjen e saj ,qe gurgullon si muzike.. Ajo ka këtë mesazh… Le të bashkohemi me besë e kokëulur, pa fjalë shumë,si tek ai vallëzimi me kostumet kombëtare të të gjitha krahinave, në pikturën e famshme të Abdurrahim Buzes , Vallja kosovare e shqiptare. Ajo përgatitet të bëjë Premiere me ftesë të Ambasadores se Shqipërisë në Athine Z.Luela Hajdaraga të filmit të Çiftit Tashko Koço, por edhe të çiftit Kubatis nga Salamina ku profesoresha nga Shqiperia mbeshtet bashkshortin e saj Dino Kubatis, në veprimtarinë artistike edhe per Shqipërinë. I urojmë shëndet e fatbardhsi në çdo hap qe bën, për te përhapur kulture, art e qytetari evropiane. Do të shkruaj e bej filma … thotë me sy të qeshur Angjelina. Kjo është adrenalina e jetës sime, sa ma kà bere kësmet Zoti… Ti lëmë, të fortë e të zotë, pas nesh, brezat e rinj, që sigurisht, janë me të mirë se ne… Pergatiti: Liljana Pere











