Search Results

Poezi nga Sergej Esenin Nuk bërtas, nuk vajtoj e s’mërzitem,Do largohet si tymi çdo gjë.Nga shkëlqimi i jashtëm venitemDhe djaloshi i dikurshëm s’jam më.Ti ke mbetur, moj zemër, e vetmeDhe si dje kraharorit s’gjëmon,Vendi im me mëndafsh prej mështekneKëmbëzbathur të shkosh nuk të fton.Frymë e fushave rrallë e më rrallëNëpër buzët e tua sa feks…O freskia e djeshme e gjallë,O tallazi i syve pse hesht!Në dëshira-kurnac hera-herës,Jeta ime e ndezur ku je?I plagosur nga bujë e pranverës,Kalin rozë e kam hipur pa fre.Jemi gjithë të kalbshëm si fletë,Mjalti i blirit pikon nëpër shesh…O njeri, qofsh bekuar në jetë:Lulëzon e venitesh, e vdes… Përktheu: Dritëro Agolli

Pergatiti: Liliana Pere Arti dhe trashëgimia kulturore janë shtylla të ndërvarura. Arti shërben si mjet për të ruajtur, ripërtërirë dhe përhapur trashëgiminë kulturore, ndërsa trashëgimia kulturore i jep artit kuptim dhe rrënjë historike. Kombinimi i tyre forcon identitetin e popujve dhe krijon ura ndërmjet të shkuarës, së tashmes dhe së ardhmes. Zbulimi i lidhjes enigmatike ndërmjet trashëgimisë kulturore dhe artit: Eksplorimi i ndikimit të tyre paralel kudo që ekziston Arti! Trashëgimia kulturore dhe arti ndajnë një lidhje të pandashme që lidh të kaluarën tonë me të tashmen, duke lidhur kulturat me individët dhe traditën me inovacionin. Arti vjen në forma të ndryshme - pikturë, skulpturë, muzikë dhe vallëzim - por është thelbësore të njihet se si trashëgimia kulturore shërben si themel dhe si frymëzim për shprehjen artistike. Në këtë postim ne do të eksplorojmë marrëdhënien e thellë midis trashëgimisë kulturore dhe artit, duke ilustruar se si ato funksionojnë paralelisht në të gjithë globin. Le të explorojme në këtë oaz të pasur dhe të kuptojmë pse ruajtja e trashëgimisë kulturore është jetike për krijimin artistik kudo. Thelbi i Trashëgimisë Kulturore Trashëgimia kulturore përfshin traditat, zakonet, gjuhët dhe artefaktet e transmetuara nëpër breza. Këta elementë tregojnë histori dhe përcjellin vlerat e komuniteteve, duke nxitur një ndjenjë identiteti. Ato formojnë kuptimin tonë për botën dhe ofrojnë një medium për shprehje artistike. E rëndësishmja, trashëgimia kulturore nuk është statike; ajo evoluon me kalimin e kohës. Arti shërben si një pasqyrë dhe një riimagjinim i kësaj trashëgimie, duke i lejuar artistët të riinterpretojnë kontekstet e tyre kulturore. Për shembull, arti tradicional japonez i ceremonisë së çajit ka ndikuar tek artistët bashkëkohorë, duke i shtyrë ata të eksplorojnë temat e ndërgjegjes dhe estetikës. Respektimi i trashëgimisë kulturore promovon diversitetin dhe krijon lidhje mes njerëzve. Nëpërmjet artit, kulturat ndajnë tregimet e tyre unike, duke i ftuar të tjerët të kuptojnë dhe vlerësojnë ato histori. Për shembull, ngritja e Festivalit të Kulturave Botërore tregon ndryshimet e gjalla midis kulturave përmes muzikës, kërcimit dhe artit, duke tërhequr mbi 10,000 vizitorë çdo vit. Arti si pasqyrim i identitetit kulturor Arti përmbledh identitetin kulturor, duke reflektuar vlerat, përvojat dhe besimet e një komuniteti. Përgjatë historisë, format e artit kanë dhënë njohuri për jetën e njerëzve, duke vepruar si një mjet narrativ për tregimin. Një shembull i mrekullueshëm është puna e Frida Kahlo, autoportretet e së cilës nxjerrin në pah trashëgiminë e saj meksikane dhe betejat personale, duke i dhënë zë identitetit kulturor përmes artit pamor. Arti indigjen, si piktura me pika aborigjene ose punimet me rruaza të vendasve amerikanë, zbulojnë lidhje të thella shpirtërore me tokën dhe traditat. Këto vepra arti, shpesh të karakterizuara nga ngjyra të gjalla dhe modele të ndërlikuara, përmbajnë përralla që pasqyrojnë trashëgiminë, duke përfshirë simbole dhe motive të rrënjosura thellë në kulturë. Kur arti pasuron të kuptuarit tonë për identitetin kulturor, ai rrit përvojat si të artistit ashtu edhe të audiencës. Ne angazhohemi me ngjyrat dhe format që nënkuptojnë kontekste historike përtej tonave, duke krijuar një kuptim më gjithëpërfshirës të botës. Ndikimi i teknikave tradicionale Teknikat tradicionale luajnë një rol vendimtar në krijimin e artit. Metodat e transmetuara ndër breza përmirësojnë praktikat bashkëkohore, duke ofruar autenticitet dhe thellësi. Për shembull, qeramika meksikane, e formuar nga teknikat e lashta, vazhdon të influencojë prodhuesit modernë të qeramikës, duke i lejuar ata të mbajnë një lidhje me paraardhësit e tyre. Kur artistët përdorin qasjet tradicionale, ata kultivojnë një bisedë mes të shkuarës dhe të tashmes. Kjo nderon trashëgiminë kulturore duke e rinovuar atë, duke siguruar mbijetesën e saj për brezat e ardhshëm. Çdo goditje ose nyjë shërben si një lidhje me historinë që informon shprehjen aktuale artistike. Krijimi i artit bëhet një mjet për ruajtjen e trashëgimisë kulturore - një kryqëzim dinamik i ekspertizës historike dhe vizionit bashkëkohor. Rëndësia e ruajtjes Në skenën tonë të artit të globalizuar, është thelbësore t'i jepet përparësi ruajtjes së trashëgimisë kulturore. Praktikat tradicionale mund të zbehen ndërsa kulturat përzihen dhe popullatat diversifikohen. Ruajtja e kësaj trashëgimie nuk është thjesht një kërkim nostalgjik; është thelbësore që brezat e ardhshëm t'i qasen rrënjëve të tyre. Muzetë dhe institucionet kulturore janë kritike në këto përpjekje për ruajtjen. Ato ofrojnë hapësira ku arti dhe trashëgimia kulturore bashkëjetojnë, duke u mundësuar komuniteteve të ndajnë historitë e tyre dhe të edukojnë të tjerët. Ngjarjet si Dita Ndërkombëtare e Muzeut, e cila tërheq miliona në mbarë botën për t'u angazhuar me kulturat lokale, nxjerrin në pah rëndësinë e këtyre institucioneve. Trashëgimia kulturore si një burim inovacioni Trashëgimia kulturore shpesh shihet si një lente në të kaluarën, por ajo gjithashtu ndez inovacionin. Artistët tërhiqen nga kontekstet e tyre historike dhe kulturore për të krijuar vepra novatore. Për shembull, dizajnerët bashkëkohorë të modës përfshijnë modele tradicionale ndërsa eksperimentojnë me pëlhura moderne, duke çuar në dizajne të reja që nderojnë rrënjët e tyre. Trashëgimia e mrekullueshme kulturore e vendeve të listuara në UNESCO të Shqipërisë Shqipëria, një perlë mahnitëse e vendosur në Ballkan, krenohet me një trashëgimi kulturore magjepsëse që magjeps udhëtarët, historianët dhe entuziastët. Me peizazhe të ndryshme, tradita të lashta dhe komunitete të gjalla, Shqipëria ka siguruar me krenari disa listime të UNESCO-s që nxjerrin në pah bukurinë dhe rëndësinë e aseteve të saj kulturore. Ky blog eksploron rëndësinë e trashëgimisë kulturore të Shqipërisë dhe shfaq aspektet e jashtëzakonshme që kanë fituar një vend të spikatur në listën e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Rëndësia kulturore e listimeve të UNESCO-s UNESCO (Organizata e Kombeve të Bashkuara për Arsimin, Shkencën dhe Kulturën) identifikon vende në mbarë botën që kanë vlera të jashtëzakonshme universale. Këto listime jo vetëm që njohin trashëgiminë kulturore të një rajoni, por gjithashtu inkurajojnë ruajtjen dhe vlerësimin e saj për brezat e ardhshëm. Kur një vend shtohet në listën e Trashëgimisë Botërore, statusi i tij rritet, duke ndihmuar në mbrojtjen e karakterit të tij unik. Ky proces ofron një mundësi për vendasit dhe vizitorët që të përfshihen me traditat dhe historitë e tij. Çdo mbishkrim rrëfen një histori për lidhjen e ndërlikuar midis natyrës dhe kulturës. Në Shqipëri, vendet e listuara në UNESCO mishërojnë historinë e pasur të vendit, stilet mbresëlënëse arkitekturore dhe peizazhet mahnitëse natyrore. Sipas UNESCO-s, mbi 1,150 vende janë të gdhendura në mbarë botën, me vetëm 10 të vendosura në Shqipëri, duke shfaqur thesaret e veçanta kulturore të vendit. Tropoja: Trashëgimia e Traditës së UNESCO-s Tropoja, një parajsë e fshehur në Shqipërinë e Veriut, festohet për bukurinë e saj natyrore që të lë pa frymë dhe trashëgiminë e pasur kulturore. E njohur në vitin 2017, trashëgimia kulturore jomateriale e “Kcimit të Tropojës” nxjerr në pah tingujt e veçantë të muzikës dhe këngës tradicionale vendase të interpretuara nga anëtarët e komunitetit. Kjo praktikë shtrihet përtej argëtimit të thjeshtë; pasqyron identitetin historik dhe vlerat e popullit tropojan. Kcimi i Tropojës luan një rol vendimtar në tubimet dhe festimet e komunitetit, duke nxitur lidhje të forta mes banorëve vendas. Çuditërisht, studimet tregojnë se 85% e tropojanëve marrin pjesë në këto tradita muzikore, duke demonstruar rëndësinë e tyre në jetën e përditshme. Meloditë bezdisëse dhe ritmet ritmike i zhytin dëgjuesit në zakonet dhe vlerat e këtij rajoni magjepsës. Polifonia e Labërisë: Një trashëgimi harmonike E mbishkruar në vitin 2005, "Polifonia e Labërisë" qëndron si një përfaqësim i gjallë i traditave unike muzikore të Shqipërisë. Kjo formë e veçantë e të kënduarit ndërthur zëra të shumtë së bashku në harmoni të përsosur, duke krijuar melodi magjepsëse që rezonojnë thellë. Polifonia e Labërisë shkon përtej muzikës; ai mishëron bashkëpunimin dhe tregimin e komunitetit. Shpesh, këto këngë pasqyrojnë rrëfimet e dashurisë, trimërisë dhe përvojave të përditshme, duke ofruar njohuri për tapiceri të pasur kulturore të rajonit. Çuditërisht, studimet tregojnë se shfaqjet polifonike mund të tërheqin turma deri në 1000 pjesëmarrës, duke zbuluar popullaritetin dhe rëndësinë e traditës. Qëndrueshmëria e kësaj praktike, e përcjellë brez pas brezi, nxjerr në pah rolin e saj në ruajtjen e identitetit kulturor të Shqipërisë dhe nxitjen e unitetit mes njerëzve. Xhubleta magjepsëse: Një ikonë kulturore Xhubleta, një veshje tradicionale shqiptare, zë një vend të rëndësishëm në trashëgiminë kulturore të vendit. E njohur nga UNESCO për rëndësinë e saj artistike, xhubleta shërben si një simbol i shquar i identitetit dhe bukurisë. E punuar me modele të ndërlikuara dhe ngjyra të ndezura, kjo veshje tregon mjeshtërinë e jashtëzakonshme të artizanëve shqiptarë. Gratë bëjnë xhubletën gjatë festimeve, dasmave dhe festave, duke lidhur të kaluarën dhe të tashmen përmes kësaj veshjeje të përjetshme. Çdo xhubletë tregon historinë e saj, duke përfaqësuar stilet unike rajonale dhe traditat e mbështetura nga komunitete të ndryshme. Shqipëria ka mbi 20 variacione të dallueshme të xhubletës, ku secila pasqyron ndikime unike kulturore. Duke nderuar këtë formë arti, UNESCO nxjerr në pah vlerën e diversitetit kulturor dhe nevojën për të ruajtur traditat unike. Kryeveprat e natyrës: Vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Përveç praktikave të saj të jashtëzakonshme kulturore, trashëgimia shqiptare e UNESCO-s përmban disa nga peizazhet më befasuese në botë. Berati dhe Gjirokastra, të dyja të mbishkruara në vitin 2005, janë shembulli i përzierjes harmonike të vendit të arkitekturës dhe bukurisë natyrore. Berati, i quajtur shpesh "qyteti i një mijë dritareve", shfaq një koleksion të shkëlqyer të shtëpive të epokës osmane të vendosura përballë malit të mrekullueshëm të Tomorrit. Fortifikimet e qytetit dhe peizazhet e pacenuara tregojnë histori qëndrueshmërie, që datojnë në shekullin e 4-të para Krishtit. Gjirokastra, e njohur për arkitekturën e saj të veçantë prej guri, përmban një kështjellë që dominon horizontin. Kjo kështjellë historike strehon artefakte dhe ekspozita që udhëzojnë vizitorët në të kaluarën e saj të historisë, duke zbuluar tregime të pushtimit dhe evolucionit kulturor gjatë shekujve Arti është i lidhur pazgjidhshmërisht me trashëgiminë ka aftësinë e jashtëzakonshme për të lidhur njerëzit. Në një botë që shpesh ndihet e shkëputur, kreativiteti shërben si një mjet i fuqishëm për të kapërcyer boshllëqet dhe për të nxitur lidhjen. Kjo është veçanërisht e vërtetë në kulturën shqiptare, ku traditat artistike jo vetëm që pasurojnë jetën e përbashkët, por edhe promovojnë ndërgjegjësimin dhe harmoninë. Thelbi i formësimit mendësisë në kulturën shqiptare Mindplotë përfshin të qenit i pranishëm me interes dhe i angazhuar në këtë moment. Na inkurajon të eksplorojmë mendimet dhe emocionet tona pa bërë gjykime. Në Shqipëri, kjo praktikë është e endur thellë në forma të ndryshme arti, duke përfshirë muzikën, kërcimin dhe artet pamore. Shqipëria përmban një sixhade të pasur kulturore, që pasqyron ndikime të ndryshme nga malet e saj të thyer deri në rajonet shumëngjyrëshe bregdetare. Muzika popullore tradicionale, me meloditë e saj magjepsëse, i tërheq dëgjuesit në momentin e tanishëm. Për shembull, gjatë një mbledhjeje, njerëzit shpesh e gjejnë veten të prekur nga këngët që ngjallin emocione të lidhura me trashëgiminë e tyre, duke nxitur introspeksion dhe lidhje. Sipas një studimi, 78% e pjesëmarrësve ndiheshin më të rrënjosur në kulturën e tyre përmes përvojave të përbashkëta muzikore. Roli i muzikës dhe vallëzimit popullor Muzika popullore qëndron në qendër të traditës shqiptare. Ritmet e saj i bëjnë jehonë jetës së përditshme të njerëzve. Këndimi dhe kërcimi krijojnë një hapësirë ​​ftuese ku individët mund të pushojnë nga shqetësimet dhe të festojnë të tashmen. Merrni valle "Vallja e Dajës",Vallja e ''Tropojes, një valle tradicionale që jo vetëm thekson unitetin shoqëror, por shërben edhe si një kujtesë për të vlerësuar jetën në moment. Çdo hap i kërcimit është krijuar për të sinkronizuar pjesëmarrësit, duke krijuar një atmosferë medituese. Hulumtimet sugjerojnë se kërcimi mund të zvogëlojë nivelet e stresit deri në 40%, duke dëshmuar efektivitetin e tij si një mjet për ndërgjegjësimin. Tregimi i tregimeve si një mjet i vetëdijes Tregimi zë një vend të veçantë në kulturën shqiptare, duke vepruar si një mjet për ndërgjegjësimin. Te rriturit përcjellin tregime të mbushura me mençuri, tema të qëndrueshmërisë, dashurisë dhe komunitetit. Këto tregime inkurajojnë dëgjuesit të reflektojnë mbi jetën e tyre, duke rritur ndjeshmërinë dhe duke nxitur mirëkuptimin. Për shembull, një histori e zakonshme apo me mbresa për një personazh që kapërcenkufijte e e te mundures me pune jo vetëm që argëton, por e fton audiencën të mendojë për sfidat e veta. Angazhimi me histori të tilla i lejon individët të ndalojnë nga jeta e tyre e zënë dhe të reflektojnë mbi atë që ka vërtet rëndësi, duke thelluar lidhjen e tyre si me trashëgiminë e tyre ashtu edhe me njëri-tjetrin. Artet Vizuale: Një kanavacë për Mindfulness Artet pamore të Shqipërisë – nga qëndisjet e ndërlikuara deri te pikturat e gjalla – ofrojnë një mënyrë tjetër për të ushqyer vëmendjen. Kur krijojnë art, individët shpesh përjetojnë një gjendje rrjedhëse, duke humbur gjurmët e kohës ndërsa fokusohen thellë në punën e tyre, duke arritur te bejne mrekullira. Pavarësisht nëse është thurja e qilimave tradicionale apo pikturimi i skenave të peizazheve mahnitëse të Shqipërisë, vetë procesi krijues inkurajon praninë. Për shembull, një studim zbuloi se 67% e artistëve raportuan se ndjenin një ndjenjë të rritur paqeje ndërsa ishin të zhytur në zanatin e tyre. Çdo vepër artistike tregon një histori, duke ftuar vlerësimin dhe vëmendjen nga shikuesit që mund të lidhen me emocionet e injektuara brenda. Mindplote i formësimit mendësisë Përmes Angazhimit në Komunitet Shprehja artistike në Shqipëri nuk është vetëm një përpjekje individuale; ai lulëzon në mjediset e komunitetit. Festivalet, koncertet dhe panairet krijojnë hapësira ku njerëzit mblidhen së bashku për të festuar dhe ndarë trashëgiminë e tyre. Këto grumbullime u japin individëve një ndjenjë përkatësie dhe ngrenë ndërgjegjen kolektive. Ndarja e vakteve, përfshirja në muzikë ose pjesëmarrja në vallëzime tradicionale nxit një atmosferë të përbashkët, duke rritur lidhjet personale. Të qenit pjesë e ngjarjeve të tilla mund të rrisë ndjenjën e kënaqësisë me 50%, pasi pjesëmarrësit shijojnë momentin e rrethuar nga familja dhe miqtë, duke shijuar të qeshurën dhe kreativitetin. Duke reflektuar mbi traditat shqiptare Traditat shqiptare shfaqin një kulturë të pasur arti që promovon ndërgjegjësimin përmes përvojave të përbashkëta. Nga nxitja e muzikës popullore te vepra artizanale tërheqëse vizualisht, çdo aspekt na inkurajon të qëndrojmë të pranishëm dhe të lidhur. Ndërsa lundrojmë në sfidat e jetës moderne, fuqia e artit shërben si një dritë udhëzuese, duke na lidhur me rrënjët tona dhe me njëri-tjetrin. Thelbi i ndërgjegjes shtrihet përtej praktikës individuale. Na fton të ndajmë përvojat tona dhe të përqafojmë kreativitetin. Duke respektuar traditat artistike të Shqipërisë, ne jo vetëm thellojmë vlerësimin tonë për kulturën e saj, por gjithashtu marrim pjesë në një udhëtim ndërgjegjësimi që ushqen mendjen dhe shpirtin tonë. Kjo rrugë rrit energjinë tonë kolektive dhe na bashkon përmes bukurisë së artit, duke na nxitur të gjithëve të përqafojmë momentin dhe të festojmë humanizmin tonë të përbashkët.

Më shumë se shenjat e gishtërinjve apo njohja e fytyrës në të ardhmen, telefonat inteligjentë tanë do të zhbllokohen me frymën tone, shkruan Çdo individ, në fakt, është i pajisur me një mënyrë unike për të lejuar ajrin të rrjedhë nga goja, për shkak të konformimit të ndryshëm të rrugëve të frymëmarrjes, faringut, laringut dhe zgavrave paranazale, si dhe ndryshimeve në shpejtësinë e emetimit të frymëmarrjes. Kjo veçori mund të ndihmojë në zhvillimin e një lloji të ri testi identifikimi për t’i bërë telefonat tanë celularë edhe më të sigurt, duke kapërcyer një dobësi që ekziston me metodologjitë aktualisht në përdorim. Por le të shkojmë me radhë. I pari që kuptoi potencialin e llojit të ri të lëshimit ishte një ekip shkencëtarësh indianë nga Instituti i Teknologjisë Madras në Chennai, të cilët filluan pothuajse rastësisht të eksperimentojnë me të dhënat e frymëmarrjes të regjistruara nga një sensor i shpejtësisë së ajrit për të kuptuar nëse mund të lexoheshin nga Inteligjenca Artificiale. Testet u kryen mbi 94 vullnetarë të të dy gjinive, nga të cilët u regjistruan 10 frymëmarrje të njëpasnjëshme, duke përdorur një sensor të shpejtësisë së ajrit të aftë për të marrë mbi 10 000 lexime në sekondë. Të dhënat e mbledhura u analizuan nga softueri i AI, duke hartuar një profil të frymëmarrjes për secilin prej individëve. Falë kësaj, studiuesit ishin në gjendje të verifikonin me saktësi 97% nëse një frymë e re vinte apo jo nga subjekti në shqyrtim, thjesht bazuar në shpejtësinë e emetimit. Telefonat inteligjentë aktualë, në fakt, mund të zhbllokohen edhe duke përdorur gishtin ose fytyrën e një personi të vdekur, por në asnjë rast nuk do të ishte e mundur të përsëritej frymëmarrja e tyre. focus.it .

Taylor Swift bën histori në Grammy Award Taylor Swift është gruaja e parë në histori që është nominuar shtatë herë për albumin e vitit në Grammy. Këngëtarja e “Fortnight” ka fituar katër herë kategorinë më të mirë, duke bërë histori në shfaqjen e çmimeve 2024. Tani, Swift do të përpiqet të marrë çmimin përsëri në shkurt të vitit 2025. Të premten, artistja shënoi pesë nominime për albumin e saj të fundit, “The Tortured Poets Department”, i cili doli në prill. Përveç albumit të vitit, ajo u nominua për rekordin e vitit (“Fortnight”), këngën e vitit (“Fortnight”), albumin më të mirë vokal pop (“The Tortured Poets Department”) dhe videoklipin më të mirë (” Fortnight”). Sidoqoftë, Swift nuk ishte i vetmi person që bëri histori të premten kur doli lista. Beyoncé udhëhoqi paketën me 11 nominime të jashtëzakonshme, duke e bërë atë artisten më të nominuar në historinë e shfaqjes. Këngëtarja e “Halo” tashmë ka gjithsej 99 nominime gjatë gjithë karrierës së saj. “Cowboy Carter” është në listën e albumit dhe kantri-albumit të vitit, dhe “Texas Hold’Em” është nominuar për albumin, këngën dhe këngën e vitit. Beyoncé mori gjithashtu një mori nominimesh në zhanre të tjera, si pop, country .Ajo dhe Swift do të luftojnë kundër André 3000, Sabrina Carpenter, Charli XCX, Jacob Collier, Billie Eilish dhe Chappell Roan për çmimin e shquar këtë vit.

Thyen rekord libri i Taylor Swift Taylor Swift po thyen rekorde jashtë muzikës. Libri Eras Tour i 14-herë fitueses të Grammy-së shiti 814,000 kopje në fundjavën e tij të parë, raportoi Associated Press të mërkurën, 4 dhjetor. Tani është libri më i shitur i javës dhe publikimi më i suksesshëm i vitit, sipas medias. Taylor Swift | Eras Tour Book përmban mbi 500 foto nga turneu i saj rekord 20-mujor që përfshiu pesë kontinente. Libri me 256 faqe shitet vetëm në Target për 39,99 dollarë dhe u publikua më 29 nëntor. Taylor  njoftoi librin e turneut të saj historik gjatë një segmenti Good Morning America më 15 tetor. “Këtu është retrospektiva zyrtare e turneut më të mrekullueshëm të jetës sime, e dashura ime Eras Tour,” tha këngëtarja e “Fortnight” në atë kohë, për një publikim. “ Faleminderit fansave që erdhën në këtë shfaqje. Ju ishit ajo që e bëri The Eras Tour të suksesshëm.” Brenda ballinës së librit, Swift shkroi një shënim të veçantë për fansat e saj, ku pasqyroi udhëtimin e saj. “Nuk do ta harroj kurrë momentin kur ia shpjegova ekipit tim idenë time për konceptin e The Eras Tour, ” shkroi ajo, duke shtuar se kjo e bëri atë të “ ishte më e disiplinuar dhe e përkushtuar ndaj shëndetit tim, fitnesit dhe qëndrueshmërisë” .

Dua Lipa flet shqip për revistën Vogue Edhe pse është rritur në Mbretërinë e Bashkuar, Dua Lipa e flet në mënyrë perfekte gjuhën shqipe dhe madje këtë e tregon me krenari. Kështu ka bërë edhe gjatë një interviste për revistën prestigjioze Vogue, në rubrikën “What’s in my Bag”. Ndërsa tregonte se çfarë kishte në çantën e saj, Dua nxori librat e Spanjishtes dhe Frëngjishtes, duke zbuluar se është fokusuar te mësimi i këtyre dy gjuhëve dhe më pas do të donte të mësonte italishten. Megjithatë, ajo theksoi se e flet gjuhën shqipe rrjedhshëm, duke folur një fjali edhe në shqip. “Hej Vogue, unë jam Dua Lipa, edhe ja çfarë kam në çantë sot”, tha Dua. https://www.instagram.com/reel/DDPEUp7tMfF/?igsh=Yjd3NDh3em5hYzd0

A i parandjejmë vërtet gjërat? Shkenca e ka një shpjegim Neurobiologjia e intuitës dhe shkenca që e studion atë na tregojnë se zbatimi i saj është më i rëndësishëm sot se kurrë. Në një botë që ndonjëherë është kaotike dhe komplekse, të dish se si ta dëgjosh zërin e brendshëm mund të ndihmojë në marrjen e vendimeve të duhura. Neurobiologjia e intuitës ekziston dhe na zbulon një aspekt vërtet interesant: ne i marrim shumicën e vendimeve bazuar në të ashtuquajturat paragjykime. Në fund të fundit, është ai zë i brendshëm që është në kontakt me identitetin tonë dhe me thelbin e gjithçkaje të përjetuar, dhe ndjerë. Duke i dhënë hapësirë ​​pjesës sonë intuitive, ne lehtësojmë një mjet me vlerë të madhe. Le ta pranojmë, intuita shpesh na hap botën e padukshme, duke na vënë në kontakt me një anë të vetes sonë që vepron në skutat më të thella të të pandr4rgjegjshmes. Ndonjëherë na duket aq e huaj sa nuk është e pazakontë ta mendojmë këtë dimension si diçka jo shumë shkencore, jo shumë logjike dhe për rrjedhojë më shumë që i përket sferës mistike. Megjithatë, është gabim ta mendosh kështu. Intuita është shqisa jonë e gjashtë dhe, si e tillë, ky dimension përdor literaturë të gjerë shkencore. Ne gjejmë libra vërtet interesantë, si Edukimi i Intuitës, nga Robin M. Hogarth ose Inteligjenca Intuitive, nga Malcolm Gladwell. Në këto punime, si në të tjerat, na kujtohet rëndësia e këtij burimi, i cili na ndihmon të integrojmë të menduarit analitik. Disa studiues mjekësorë si Jonas Salk, i njohur për zhvillimin e vaksinës së poliomielitit, shkroi një vepër interesante në vitin 1983, të titulluar Bashkimi i intuitës dhe arsyes, në të cilën ai diskutoi nevojën për të mbajtur në mendje shqisën tonë të gjashtë në jetën tonë të përditshme. Ne të gjithë kemi nevojë për atë zë të brendshëm për të marrë vendimet e duhura. Çfarë na thotë neurobiologjia e intuitës? Neurobiologjia e intuitës na thotë se këto procese mendore nuk vijnë nga imagjinata njerëzore. Ata në fakt kanë një rrënjë neurologjike. Ishte Dr. Keiji Tanaka nga Instituti i Shkencave të Trurit RIKEN, i cili përfundoi një studim interesant në kërkim të përgjigjeve se si artikulohet shqisa e gjashtë në nivelin e trurit. Për ta arritur këtë, ai përdori lojtarë të aftë shogi që vepruan si subjekte testimi. Është një lojë strategjike shumë e ngjashme me lojën e shahut, në të cilën njerëzit më të aftë përdorin shkëlqyeshëm intuitën e tyre për të bërë lëvizje të jashtëzakonshme. Dr. Tanaka kreu gjithashtu një seri rezonancash magnetike në këtë grup njerëzish për të verifikuar se cilat zona të trurit ishin aktivizuar në një masë më të madhe. Në kontekstin e neurobiologjisë së intuitës, u vu re se zona që ndriçoi më shumë ishte e quajtura precuneus. Kjo është një pjesë e vogël e lobit parietal sipëror e cila, për më tepër, ndodhet pikërisht midis dy hemisferave cerebrale. Për më tepër, precuneus është e lidhur me kujtesën episodike, përpunimin pamor-hapësinor dhe, shumë interesante, me vetëdijen tonë. Korteksi ventromedial paraballor dhe roli i tij në neurobiologjinë e intuitës Një zonë tjetër interesante që aktivizohet kur përdorim këto përgjigje më intuitive është korteksi ventromedial paraballor. Kjo e fundit është një strukturë vërtet relevante. Arsyeja? Përmban informacion në lidhje me shpërblimet e kaluara, si dhe peshën e gabimeve të pësuar ose të kryera që duhet të shmangim për të mos pësuar pasoja të pakëndshme. Ishte neuroshkencëtari i famshëm Antonio Damasio ai që përcaktoi rëndësinë e kësaj fushe në vendimet tona. Aspekti më interesant është se na shtyn të kemi reagime të bazuara në emocione. Le të marrim një shembull: takojmë një person në një festë dhe më pas ai na fton të shkojmë në shtëpinë e tij. Korteksi prefrontal ventromedial mund të bëjë analiza të shpejta bazuar në përvojat e kaluara. Mund të ndodhë që karakteri, pamja, mënyra e të shprehurit të këtij personi të nxisin mungesën e besimit tek ne, sepse na kujton një person tjetër me të cilin gjërat nuk përfunduan mirë. Kjo strukturë do të shkaktojë një reagim vigjilent. Kjo do të jetë mënyra në të cilën zëri i intuitës do të shfaqet në pjesën tonë të ndërgjegjshme. Tani, sapo të dëgjojmë atë zë të brendshëm, kemi dy mundësi: ta dëgjojmë ose t’ia nënshtrojmë atë ndjesi filtrit të mendimit më analitik, për të bërë një vlerësim më skrupuloz. Bërthama kaudate Studimet shkencore mbi neurobiologjinë e intuitës na tregojnë gjithashtu për bërthamën kaudate. Kjo strukturë është pjesë e ganglioneve bazale, zona që lidhen me proceset e të mësuarit, zakonet tona dhe sjelljet më automatike. Prandaj, bërthama kaudate stimulon atë impuls të shqisës së gjashtë për të na ndihmuar të marrim vendime të shpejta dhe pothuajse automatike bazuar në përvojën dhe mësimet e mëparshme. Në këtë mënyrë – dhe siç mund të konkludohet nga të gjitha këto të dhëna – ka pak vend për të dyshuar se proceset e lartpërmendura janë rezultat i imagjinatës së pastër ose rastësisë. Intuita nuk përbëhet vetëm nga lidhjet neuronale; nis nga përvoja jonë, ushqehet me thelbin e personalitetit tonë dhe me atë arkë që është e pandërgjegjshmja, mbi të cilën qëndron thelbi i qenies sonë. Të flasësh për parandjenja nuk do të thotë të flasësh për pseudoshkencë: në realitet je duke përdorur atë mekanizëm që gjithmonë ka përcaktuar qenien njerëzore, pavarësisht gjinisë apo kulturës. Le ta dëgjojmë gjithmonë atë zë të brendshëm duke e integruar me të menduarit analitik.

Letër dashurie e Friedrich Schiller-it për konteshën Marti Von Auhausen e shkruar më 7 dhjetor 1784 Kam qenë i sigurt që nuk do të më detyronit ta shkruajë një letër të këtillë. Aq shumë kam dëshiruar që kurrë mos ta shkruajë letër të këtillë. Dhe, çka bëjë tani, derisa ju ‘dragojtë’ brenda vetes po i zbusni. Tani po ngrihem nga dyshemeja, e më kujtohet kur ti më thoje se më doje. Dhe më tutje nuk dua ta shkruajë këtë letër. Dhe nuk e shkrova, por ti e ke shkruar për mua. Ka mundur e tëra të përfundonte që mëngjesin e parë, që mos të më lejonit që t’ju pëlqeja, që mos t’ju dua aq shumë e që netëve mos t’i lusja yjet ta parandalonin ndarjen nga ti. Më kanë mbetur si ngushëllim vetëm ditët kur mbizotëronte buzëqeshja, kur e kam ndjerë që jam me ty, që me ty mund të arrijë çdo gjë, dhe kur mendoja se edhe ti poashtu dëshiroje të jesh me mua, e dashura ime. Tani ik kur të vijë unë, e kthen kokën kur them diçka. Në çka kam gabuar? Vetëm pse të dua? Më ka mbetur një boshllëk në zemër. Më nuk pyes ‘pse’, pasi që kjo nuk është pyetja e duhur… I mbështjellur me heshtjen tonë dhe edhe më tutje nuk e di si ta humb shpresën, më ndihmo së paku në këtë…/ObserverKult

🇦🇱 | Gëzuar Ditën e Çlirimit, Shqipëri! Gëzuar Ditën e Çlirimit, Shqipëri! Sot është një ditë ku historia flet me gjuhën e zemrës dhe çdo kujtim i luftës per liri,  mbart në vete një akt heroik të thellë dashurie për atdheun. Luftëtarët tanë, në çdo hap që hodhën, në çdo betejë që përballuan, nuk luftuan vetëm për lirinë, por për ëndrrën e një Shqipërie të denjë për t’u dashur, për t’u jetuar, për t’u ruajtur per tu ndertuar si një thesar i përbashkët. Gëzuar Ditën e Çlirimit, Shqipëri! Sot është një ditë ku historia flet me gjuhën e zemrës dhe çdo kujtim i luftës per liri,  mbart në vete një akt heroik të thellë dashurie për atdheun. Luftëtarët tanë, në çdo hap që hodhën, në çdo betejë që përballuan, nuk luftuan vetëm për lirinë, por për ëndrrën e një Shqipërie të denjë për t’u dashur, për t’u jetuar, për t’u ruajtur per tu ndertuar si një thesar i përbashkët. Çdo shqiptar që u ngrit në atë kohë nuk mendoi vetëm për veten e tij, por për të ardhmen, për dashurinë që ndiente për ata që do të vinin pas, për ne që sot e kujtojmë me krenari. Liria është akti më sublim i historisë sonë, një ndjenje  që rezonon e rreh me çdo zemër, një flakë që ndriçon  çdo brez. Të jesh i lirë është të duash dhe të besosh në të ardhmen. Çdo shqiptar që u ngrit në atë kohë nuk mendoi vetëm për veten e tij, por për të ardhmen, për dashurinë që ndiente për ata që do të vinin pas, për ne që sot e kujtojmë me krenari. Liria është akti më sublim i historisë sonë, një ndjenje  që rezonon e rreh me çdo zemër, një flakë që ndriçon  çdo brez. Të jesh i lirë është të duash dhe të besosh në të ardhmen. Në këtë ditë të shënuar për historinë tonë kombëtare, përulemi me respekt përpara atyre që dhanë gjithçka në emër të lirisë dhe pavarësisë. Lufta jonë kundër nazifashizmit ishte një moment i lavdishëm, një përpjekje e përbashkët ku gjaku dhe sakrificat e mijëra shqiptarëve vunë themelet e një të ardhmeje më të lirë dhe më të drejtë. Ishte një luftë që përfshiu njerëz të thjeshtë, burra dhe gra, të cilët guxuan të ëndërrojnë për një Shqipëri të lirë, duke vendosur atdheun mbi gjithçka. Lufta jonë çlirimtare është jo vetëm një testament i së kaluarës, por edhe një thirrje për brezat e sotëm.  Është një sfidë për të parë të vërtetën ashtu siç është – pa glorifikime të panevojshme dhe pa përbaltje të pamerituara. Vetëm duke ruajtur dinjitetin njerëzor dhe duke pranuar historinë tonë me gjithë kompleksitetin e saj, mund të ndërtojmë një të ardhme të denjë për idealet e atyre që luftuan për ne. Kjo ditë na kujton se Shqipëria e nesërme duhet të jetë e bashkuar dhe gjithëpërfshirëse, një Shqipëri që nderon të kaluarën duke punuar për një të ardhme ku liria dhe dinjiteti i çdo qytetari të jenë të pacenueshme. Liria është akti më sublim i historisë sonë, një ndjenje  që rezonon e rreh me çdo zemër, një flakë që ndriçon  çdo brez. Të jesh i lirë është të duash dhe të besosh në të ardhmen. Gezuar diten e clirimit te Atdheut. Pergatiti. Liliana Pere

Aspasia, gruaja që dashuroi Sokrati! Ku e mori Sokrati, figura themelore e filozofisë perëndimore, frymëzimin për idetë e tij origjinale për të vërtetën? Për dashurinë, drejtësinë, guximin dhe dijen? A lidhet kjo me atë që quanin, Aspasia e Miletit. Një libër i studiuesit britanik Armand D’Angour, profesor në Universitetin e Oksfordit, konkludon se një grua e zgjuar, e quajtur Aspasia e Miletusit, ka ndikuar idetë e një prej figurave themelore të filozofisë perëndimore. Në studimin me titull “Sokrati i dashuruar – formimi i një filozofi”, thuhet se, si djalë i ri në Athinën e shekullit të pestë para Krishtit, Sokrati u njoh me Aspasinë, idetë e të cilës mbi dashurinë dhe transhendecën e ndihmuan të formulonte disa aspekte të ideve të tij. Idetë e saj mbi dashurinë dhe transhendencën, e frymëzuan Sokratin për të formuluar aspekte kyçe të mendimit të tij. (Siç dëshmohet edhe nga Platoni). Nëse pranohet dëshmia për këtë tezë, historia e filozofisë do të ketë marrë një kthesë të rëndësishme. Një gruaje, që është fshirë padrejtësisht nga historia, duhet t’i njihet merita e hedhjes së themeleve të traditës filozofike 2500-vjeçare. Një pikturë neoklasike e artistit të shekullit të 19-të, Nikolas Monsio, e tregon Sokratin të ulur në një tavolinë përballë Aspasias së veshur bukur. Ushtari i ri i bukur, Alcibiades, i vëzhgon që të dy në këmbë. Imazhi prek perspektivën standarte të Sokratit. I varfër dhe i shëmtuar. Djali i një punëtori në gurore, ai ecte zbathur dhe me rroba të vjetra. Por Platoni, thotë se Sokrati u frymëzua në elokuenca e Aspasias, që për më shumë se një dekadë ishte partnerja e burrështetasit kryesor të Athinës, Perikliut. Me sa duket, një “kurtizanë” me arsim të lartë, Aspasia tregohet në pikturë duke numëruar me gishta argumentet e një fjalimi që po mban para Sokratit. Vështrimi i saj drejtohet tek i riu aristokrat Alcibiades Ai ishte shërbëtori i Perikliut dhe ndoshta nipi i madh i Aspasias. Pretendohet se Sokrati, u magjeps nga pamja dhe karizma e Alcibiadesit. Siç tregohet në dialogjet e ‘Simpoziumit’ të Platonit, ai i shpëtoi jetën në Betejën e Potidaeas në vitin 432 Para Erës Sonë. Biografët e tij kryesorë, Platoni dhe Ksenofoni, e njihnin atë vetëm si një burrë të moshuar. Por Sokrati ishte dikur i ri, dhe një bashkëkohës i drejtpërdrejtë i Aspasias. Nga imazhet e mbijetuara të filozofit, informatat e herëpashershme të dhëna nga biografët e tij, dhe në tekstet e lashta që përgjithësisht janë neglizhuar ose keqinterpretuar, shfaqet një tablo e ndryshme e Sokratit. E një të riu të arsimuar, që u rrit pa qenë më pak trim sa si një ushtar si Alcibiadesi. Si një dashnor i pasionuar i të dyja gjinive. Mbi gjitha një mendimtar dhe debatues i fortë. Sokrati ishte i famshëm për thënien: “E vetmja gjë që unë di, është se nuk di asgjë!”. Por Platoni tek ‘Simpoziumi’, thotë se ai e mësoi “të vërtetën rreth dashurisë” nga një grua e zgjuar. Kjo grua quhet aty “Diotima”. Tek ‘Simpoziumi’, Sokrati shpjegon doktrinën e saj. Studiuesit, e kanë hedhur poshtë mundësinë që Diotima të jetë një personazh i trilluar. Ajo është përshkruar në dialog si një priftëreshë, ose parashikuese e fatit tek duart e njerëzve (mantis). Mendohet të jetë një figurë alegorike. Vizionare që mund të kishte nxitur një mendimtar si Sokrati të eksploronte misteret e dashurisë. Por Platoni na jep disa të dhëna të çuditshme për identitetin e Diotimas, të cilat deri më tani nuk janë sqaruar. “Diotima”, është në të vërtetë një maskë e hollë për Aspasian. Ajo vinte nga një familje e vjetër athinase, e lidhur me atë të Perikliut, e cila ishte vendosur në qytetin grek të Miletit në Ioni (Azia e Vogël), disa dekada më parë. Kur emigroi në Athinë rreth vitit 450 Para Erës Sonë, ajo ishte rreth 20-vjeçe. Asokohe edhe Sokrati ishte rreth të 20-ave. Disa vjet më vonë, Aspasia u lidh me Perikliun, një nga politikanët kryesorë të Athinës. Ishte 2 herë më i madh në moshë se ajo. Një nxënës i Aristotelit, Klearkusi, shkruan se “para se Aspasia të bëhej partnere e Perikliut, ajo ishte e lidhur me Sokratin”. Kjo përputhet edhe me dëshmi të tjera, se Sokrati ishte pjesë e rrethit të Perikliut qëkur ishte i ri. Pa dyshim, në atë mjedis ai do të njihej edhe me Aspasian. Duke qenë se ishte pjesë e kësaj elite të privilegjuar në rininë e vet, çfarë nxiti Sokratin t’i kthehej jetës së filozofit. Të shmangte suksesin material. Apo të riorientonte të menduarit filozofik për breza të tërë. Askush nuk ka synuar ndonjëherë të gjurmojë jetën e Sokratit në moshë të hershme. Burimet biografike janë të shpërndara dhe fragmentare, dhe duket se nuk kanë shumë interes për mendimin e tij. Por, meqenëse Sokrati ishte i njohur në Athinë si një filozof që në të 30-at e tij, periudha më e hershme e jetës së tij, është ajo ku ne duhet të kërkojmë dëshmi të ndryshimit të drejtimit të tij, për t’u bërë mendimtari që njohim sot të gjithë. Njohja e Sokratit me Aspasian, siguron lidhjen që mungon. Aspasia ishte gruaja më e zgjuar, dhe më me ndikim e kohës. Partnere e Perikliut për rreth 15 vjet, ajo ishte e kritikuar dhe tallur nga dramaturgët komikë – gazetarët tabloidë të kohës – për ndikimin e saj të madh mbi Perikliun. Si pjesë e rrethit të mendimtarëve, artistëve dhe politikanëve të Perikliut, ajo përshkruhet nga Platoni, Ksenofoni dhe të tjerët si një mësuese e admiruar e elokuencës. Po ashtu edhe si një këshilltare mbi martesat. Në dialogun e Platonit, Menekseni, ajo mëson Sokratin si të mbajë një fjalim në një funeral, siç kishte pretenduar se dikur e kishte mësuar edhe Perikliun. Ishte e njohur për aftësitë e saj në të folur, dhe në veçanti mbi dashurinë. Prandaj a ka gjasa që Sokrati dhe Aspasia, të kenë rënë në dashuri me njëri-tjetrin? Atëherë kur u takuan dhe biseduan për herë të parë në të njëzetat? Fakti që Platoni i jep Aspasisë një autoritet të konsiderueshëm intelektual mbi Sokratin, ka alarmuar gjeneratat e studiesve. Ata kanë hedhur në masë të madhe poshtë skenën tek Menekseni si një parodi të teknikave oratorike. Ndërkohë, ato kanë qenë të lumtur ta konsiderojnë Aspasinë si një “prostitutë”. Kë e kanë ilustruar me citimet e poetëve komikë të kohës. Në rastin më të mirë, studiuesit e kanë ngritur Aspasinë në statusin e hetaeras. Një kurtizaneje. Por këtë emërtim, ajo nuk e ka pasur në asnjë rast nga burimet e lashta. Ka ardhur koha t’i rijapim Aspasisë së bukur dhe të zgjuar statusin e saj të vërtetë, si një nga themelueset e filozofisë perëndimore.

1 nëntori, pse festohet Dita e ta Gjithë Shenjtorëve Muaji i parafundit i vitit sapo ka hyrë e në kalendarin liturgjik, data 1 nëntor shënohet si dita e kremtimit të të gjithë shenjtorëve. Kjo vlen për besimet e bazuara tek Krishti. Në disa vende të botës, Dita e të Gjithë Shenjtorëve është festive e duke qenë se fill pas saj vjen Dita e të Vdekurve, shumë njerëz i përkujtojnë që më 1 nëntor të afërmit e tyre të ndarë nga jeta. Dita e të Gjithë Shenjtorëve njihet ndryshe edhe si një ditë feste që vëzhgon jetën e shumë shenjtorëve për të cilët nuk ka ditë feste specifike gjatë vitit. Ajo është pjesë e treditëshit kushtuar kujtimit të të vdekurve, duke filluar me Halloween-in (më 31 tetor) e pasuar nga Dita e të Gjithë Shenjtorëve (1 nëntor), si dhe Dita e Gjithë Shpirtrave (më 2 nëntor). Dita pasardhëse, 2 nëntori, shënon një moment lutjeje dhe përkujtimi për të afërmit, miqtë e po ashtu të huajt që nuk jetojnë më. Fillimet e kësaj feste datojnë në shekullin IV. Në Antioki kremtohej të dielën e parë pas Rrëshajve. Në shekullin VII, data u caktua me 13 maj, dita e kushtimit të Panteonit Shën Marisë së martirëve, por Gregori IV e vendosi kremtimin në 1 nëntor, pas të korrave vjeshtore, kur dhe ishte më e lehtë të sigurohej ushqimi për shtegtarët e shumtë që pas punëve verore ktheheshin në pelegrinë, shkruan tar. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, SHBA e në Kanada megjithëse festimet e Halloween-it kryhen më 31 tetor, përsëri lidhen me Ditën e Gjithë Shenjtorëve. Gjatë shekullit të 20-të, kjo festë u kthye pothuaj tërësisht në laike edhe pse ende mbeten grupe të caktuara të krishterësh që vazhdojnë ta kremtojnë. Gjithsesi, Halloween-i nuk është një festë zyrtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës apo në Kanada.

“Vajza me vëth perle”, vepra me impaktin më të madh te truri i njeriut Arti arrin të tërheqë syrin e spektatorit, dhe në mënyrë të veçantë një pikturë. Bëhet fjalë për kryeveprën e autorit holandez Jan Veermer, “Vajza me vëth perle” e viteve 1600, e cila rezulton të jetë hipnotizuese për këdo që e vëzhgon. Sipas një studimi del në pah që kjo pikturë ka impaktin më të madh në krahasim me çdo vepër tjetër tek truri i njeriut. Vermeer ka ditur të shfrytëzojë një fenomen shumë të njohur për psikologët, që është pikërisht fakti që truri human është i tërhequr në mënyrë natyrale nga fytyrat, nga ekspresioni i syve dhe gojës, duke aktivizuar tek vrojtuesi Ciklin e Vëmendjes së Theksuar, që është një rreth vicioz që tërheq syrin fillimisht tek vështrimi, më pas tek goja e tek drita e vëthit, gje që përsëritet në mënyrë ciklike. Reagimin e vëmendjes e shkakton piktura veçanërisht në punimet origjinale të veprave të mëdha, dhe aty ku në qendër është fytyra njerëzore, përgjigjja emotive cerebrale është 10 herë më e lartë. Një grup kërkuesish të Universitetit të Amsterdam kanë vëzhguar aktivitetin e trurit të shumë vizitorëve në Muzeun e Hagës dhe reagimi cerebral është mjaft i lartë, dhe në rastin e “Vajzës me vëth perle”, është edhe më intensiv dhe ndalesa përballë veprës është shumë më e gjatë. Abonohu Për t'u përditësuar me të gjitha lajmet e fundit, ofertat dhe njoftimet speciale.