Search Results

Aristoteli Filozofia e Aristotelit ka ndikim të gjerë dhe mbulon shumë fusha të tjera të filozofisë dhe mendimit. Ja disa detaje më të thelluara në fusha të ndryshme: 1. Metafizika: Aristoteli është njohur për teorinë e tij të "substancës", e cila është ajo që është realja dhe qëndron pas të gjitha ndryshimeve. Ai e ndau realitetin në dy kategori kryesore: Forma: Përmbajtja ose esenca e diçkaje, që është e përhershme dhe e pandryshueshme. Masa: Çdo objekt është një bashkëngjitje e formës dhe masës (materies), që janë të lidhura ngushtë dhe nuk mund të ekzistojnë pa njëra-tjetrën. Aristoteli gjithashtu përdori konceptin e "çështjes" dhe "përgjigjes" për të shpjeguar se si çdo ndryshim ndodh në natyrë, përmes katër llojeve të shkakëve: Shkaku material: Çfarë është një gjë? Shkaku formues: Si është e strukturuar? Shkaku i veprimit: Pse ndodhi? Shkaku final: Cili është qëllimi? 2. Logjika dhe Dialektika: Aristoteli është i njohur për zhvillimin e logjikës formale dhe krijimin e "silogjizmit", që është një formë deduksioni për të nxjerrë përfundime të vlefshme. Silogjizmi përbëhet nga tri pjesë: Premisa e parë (e përgjithshme) Premisa e dytë (e veçantë) Përfundimi, që është i natyrshëm nëse premisat janë të vërteta. Ai gjithashtu zhvilloi metodat e mendimit të mirë dhe argumentimit që përdoren ende në filozofi dhe shkencë. 3. Etika: Aristoteli është themelues i etikës së virtytit, ku qëllimi i jetës është të arrish eudaimoninë (lumturinë e vërtetë dhe qëndrueshmërinë e brendshme). Sipas tij, kjo arrihet përmes veprimeve të virtytshme. Ai dalloi midis dy lloje të virtyteve: Virtyti moral: Si mund të veprojmë drejt për të arritur ekuilibrin (p.sh., bujaria, guximi). Virtyti intelektual: Si mund të arrijmë të kuptojmë dhe zhvillojmë mendimin e duhur (p.sh., mençuria, arsyetimi). Ai gjithashtu besonte se virtyti është një mes i ekstremeve (p.sh., trimëria është mes frikës dhe guximit të tepruar). 4. Politika: Aristoteli shkroi për organizimin dhe natyrën e shoqërisë në veprën e tij "Politika". Ai e ndau shtetin në tri forma të ndryshme: Monarkia: Qeverisja nga një individ, kur është e mirë. Aristokracia: Qeverisja nga një grup i privilegjuar, kur është e drejtë. Republika: Qeverisja nga shumica e qytetarëve, kur është e barabartë. Ai gjithashtu ishte kritik ndaj formave të keqe të këtyre qeverisjeve: Tiranit (shpërthimi i monarkisë). Oligarkisë (shpërthimi i aristokracisë). Demokracisë (kur shumica keqpërdor pushtetin). Aristoteli besonte se një shoqëri e mirë është ajo që ka një mesatare të shëndetshme të fuqisë politike, dhe qëllimi i politikës është të sigurojë mirëqenien dhe arritjen e eudaimonisë. 5. Shkenca dhe Natyrorja: Aristoteli ishte një pionier në studimin e natyrës dhe krijoi shumë teorira në fushat si biologjia, fizikë, dhe astronomia. Ai zhvilloi një metodë të vëzhgimit të drejtpërdrejtë dhe sistematizimin e informacionit. Disa prej kontributet të tij janë: Biologjia: Ai studionte organizmat dhe e ndau botën në shtazë dhe bime, duke zhvilluar një sistem klasifikimi të gjallëve. Kinematika: Ai diskutoi lëvizjen dhe tërheqjen, megjithatë teoritë e tij në fizikë u tejkaluan më vonë nga Galileo dhe Newton. Astronomia: Ai besonte se Toka ishte qendra e universit, ide që mbizotëronte deri në periudhën e Kopernikut. 6. Estetika: Aristoteli gjithashtu zhvilloi teori për artin dhe estetikën. Në veprën e tij "Poetika", ai shqyrtoi natyrën e tragjedisë dhe veprat dramatike. Ai argumentoi se tragjedia ka dy elementë të rëndësishëm: Katarzisa: Përshtypja e pastrimit emocional që ndjekësit ndjejnë nga veprimet dramatike. Mimesis: Kopjimi i realitetit, që është thelbësor për artin dhe veprat e artit. Në përmbledhje, filozofia e Aristotelit është jashtëzakonisht e gjerë dhe e thellë, duke ofruar një bazë për shumë fusha të studimit dhe duke ndikuar në mendimin filozofik për shumë shekuj. Ja disa thënie të tjera të njohura nga Aristoteli: 1. "Çdo njeri është ai që vepron, ashtu siç është veprimi." 2. "Liria e vërtetë është të veprosh sipas arsyes." 3. "Të gjithë njerëzit kërkojnë lumturi, por disa e kërkojnë atë në mënyra të ndryshme." 4. "Nuk është e mundur të jetosh një jetë të lumtur pa pasur arsyen dhe virtytin." 5. "Eksistenca e një njeriu është e lidhur ngushtësisht me qëllimin e tij dhe kuptimin e jetës." Këto thënie reflektojnë mendimin e Aristotelit mbi natyrën e virtytit, moralit dhe kërkimin e lumturisë si një qëllim jetese. Ja disa thënie të tjera të njohura nga Aristoteli:

Urtësia e papërsëritshme e filozofit Emanuel Kant Ndryshe gjermanët për të thonë se është ‘’babai i Gjermanisë’’ dhe një nga filozofët më të mëdhenj të botës. Mendohet se Emanuel Kant nuk ka dalë kurrë jashtë qytetit të tij dhe ka qenë rigoroz në veprimet e veta. Mbahet si një shkencëtar multidisiplinar dhe rigoroz për gjithë jetën e vet që ngeli udhëzues për të gjithë. Ndryshe përsëri thuhet që filozofia fillon dhe mbaron me Kantin. Ai ka pasur një ndikim shumë të madh tek filozofët në të ardhmen. Kanti(1724-1804) është një nga mendimtarët e Iluminizmit gjerman (Aufklärung), i mirënjohur kryesisht për librin e tij “Kritika e arsyes së pastër”, por edhe për refleksionet e tij mbi moralin, estetikën dhe politikën. Fëmija i katërt i një familjeje prej njëmbëdhjetë fëmijësh, ai lindi dhe vdiq në Konisberg, duke mos u larguar asnjëherë nga vendlindja. Nga viti 1740 deri më 1746 studioi në Universitetin e Konigsbergut teologjinë, kryesisht filozofinë, matematikën, shkencat fizike dhe natyrore. Interesi i pamatë i profesorit të tij, Martin Knucen, për shkencën angleze e nxiti filozofin të njihte fizikën e Isak Njutonit. Botimi i parë: “Mendime mbi vlerësimin e vërtetë të forcave të gjalla” më 1749 përbën pikënisjen e kumtesave shkencore të njëpasnjëshme. Jetoi sipas një orari të pandryshueshëm. Profesor në Universitetin e Königsbergut, ai është një nga filozofët e parë që mbajti një karrige universiteti. Emanuel Kanti e mori udhën e amshimit 12 shkurtin e vitit 1804, duke mërmëritur fjalët “kjo është e mira” (Es ist gut). Mbi varrin e tij do të shkruhej postulati i “Kritikës së arsyes praktike”: “Qielli me yje mbi mua, ligji moral në mua”. Mbetet një nga mendimtarët e arsyes së kulluar, si shtresimi më i qenësishëm i filozofisë gjermane. Ai arriti në sintezën e rrymave racionaliste dhe empiriste të iluministëve evropianë, që i bashkoi në një metafizikë të lirisë dhe të detyrës; ai kurorëzoi kështu ndërtesën intelektuale të shekullit të iluministëve. Çështjet që la pezull, u bënë çështje të filozofisë romantike. Kanti u shqetësua më së shumti në ofrimin e një përgjigje vendimtare për tri pyetjet e mëposhtme: Çfarë mund të di unë? Çfarë duhet të bëj? Çfarë mund të shpresoj? të cilat përbëjnë par excellence programin e çdo filozofi. Liria tek Kanti është një koncept që ndërhyn në fushën morale, në nivelin e pyetjes: Çfarë duhet të bëj? Kanti afirmon se vetëm përmes ligjit moral, ai e njoh veten si të lirë. Liria kantiane është ngushtësisht e lidhur me nocionin e autonomisë, që nënkupton: ligj për vetveten, pra liria i bindet ligjit të krijuar nga vetë unë. Kemi të bëjmë me respektin e angazhimit të dikujt, një përputhje me veten. Po ashtu, fenomenet në mendimin kantian janë subjekt i ligjit të shkakësisë natyrore: çdo ngjarje është efekti i një tjetri, për të vijuar deri në pafundësi. Në kundërshtim me fenomenin, njeriu, në sundimin moral, është i lirë, çka nënkupton se ai ka fuqinë për të filluar një gjendje të vetvetes. Nëse duam të kuptojmë parimin bazë të moralit të një shoqërie të lirë, nuk mund të gjejmë pikë referimi më të mirë se sa mendimi i Emanuel Kantit. Ai është filozofi më i rëndësishëm dhe gjerësisht i diskutuar si filozofi moralist në histori. Dhe ai ishte i vetëndërgjegjshëm një liberal i Iluminizmit, i cili besonte në një qeveri të kufizuar dhe në lirinë maksimale. Në esenë “Teoria dhe Praktika”, Kant paraqet një pasqyrë të teorisë së tij politike. Me mendimin se një shtet civil është krijuar për të siguruar të drejtat tona, ai shprehet: “Askush nuk mund të më detyrojë që të jem i lumtur në përputhje me konceptin e tij për mirëqenien e të tjerëve, sepse gjithsecili mund ta kërkojë lumturinë në çfarëdo mënyre që ai e sheh të arsyeshme, për sa kohë që ai nuk cenon lirinë e të tjerëve për të ndjekur një qëllim të ngjashëm mund të pajtohet me lirinë e gjithë të tjerëve brenda një ligji të përgjithshëm të zbatueshëm, – d.m.th. ai duhet t’i japë të tjerëve të njëjtën të drejtë që gëzon edhe vetë”. Filozofia morale e Kantit justifikon të drejtat ekstremisht të forta kundër forcës. I vetmi justifikim për forcë në filozofinë e tij është mbrojtja e vetvetes ose e të tjerëve. Prandaj, qeveria e tij ideale duhet të jetë jashtëzakonisht e kufizuar dhe të lejojë shpengimin e imagjinatave, ndërmarrjeve dhe eksperimenteve të qytetarëve në jetesë. Kanti ruan pozicione të çuditshme në pozita të veçanta morale. Ai ka një pikëpamje të çuditshme sa i përket martesës, e konsideron si një robëri reciproke, mendon se gënjeshtra është gjithmonë e gabuar, pavarësisht se e ç’natyre është. Kanti është më bindës në aspektin më abstrakt, kur merret me çështje themelore filozofike. Kanti, shpikësi i një gjuhe të re filozofike, na bën të mundur zotërimin e të pazotërueshmes “Kanti është një filozof që na lejon të mendojmë dhe ndërtojmë kategori, të zotërojmë të pazotërueshmen: ai është ballafaquar vazhdimisht me atë që tejkalon aftësitë tona për të njohur, imagjinatën tonë, tejkalon format tona të jetës. Na jep mjetet për të zotëruar atë që vuan më së shumti, qoftë idetë metafizike si Perëndia, shpirti ose liria. Ai nuk është ngushëllues, por është një mësues i shkëlqyer për t’i dhënë një emër asaj që është përtej nesh”, – shprehet Michaël Foessel. Ndikimi i tij mbi filozofinë, ndikim të cilin e ushtron si nëpërmjet mësimeve, ashtu edhe përmes shklrimeve të tij, është i madh në Evropë, veçanërisht në idealizmin gjerman (Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Schelling, Friedrich Hegel), për të cilin ai mund të konsiderohet si themelues.

Sa i mungon realitetit babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Dritëro, babai i të gjithëve, fjala jote kumbonte si zëri i dheut, si kënga e fshatit, si psherëtima e një nëne që pret birin e saj në prag. Ti ishe ai që e deshe njeriun me gjithë brengat e tij, që e ngrite fjalën në art dhe dhimbjen në varg. Na mësoje me poezinë tënde të duam mëmëdhenë, ta shohim nënën tonë si Shqipërinë dhe Shqipërinë si nënën tonë. Na dhe forcë të kuptojmë se fjala ka peshë, se e vërteta qëndron mbi gjithçka, dhe se njeriu është aq i madh sa ndershmeria puna dhe e verteta , ëndrrat e tij. Sa herë lexojmë vargjet e tua, sikur të dëgjojmë përsëri në dhomën e heshtur, duke na pritur, duke na folur me atë butësinë e mendimtarit që di të dojë dhe të qortojë njëkohësisht. Na mungon, Dritëro! Na mungon ti, fjala jote e urtë, mençuria jote prej atdhetari të vërtetë. Por fjala jote nuk do të shuhet kurrë. Ajo do të mbetet në mendjet dhe zemrat tona, si një dritë që s’e fik as nata më e gjatë. Na mungon babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Ah, Dritëro, sa duhesh në këtë kohë! Në kohën e zhurmës, ku fjala e urtë është bërë e rrallë, ku të thjeshtët presin një zë që t’i mbrojë, ku politika rrëshqet mbi fjalë të kota, pa mendim, pa shpirt. Sa mungon pena jote, që dinte të shkruante për njeriun e zakonshëm me madhështi, për fshatarin që punon tokën, për gruan që mban mbi supe dhe familjen, dhe dhimbjen, dhe dashurinë për këtë dhe. Ju mungon përkrahja jote njerëzve të thjeshtë, që ti i bëre të ndihen të mëdhenj, që i ngrite me fjalën tënde të drejtë, që u dhe zë, dinjitet, forcë. I mungon fjala jote e duhur kësaj dalldie politike, që s’di më të ndalet, që s’ka më vertetesi, që nuk dëgjon, nuk mendon, nuk ndjen. Po ti s’je larg, Dritëro! Ti je aty, në vargjet që na dhe, në urtësinë që na mësove, në mendimin që nuk vdes. Por ne kemi mall… shumë mall! Sa mungon babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Kishe shpirt, kishe mendje, kishe kurajë! Të flisje për të thjeshtin pa e ulur, të qortoje të madhin pa frikë, të doje këtë vend pa kushte, pa maska, pa lajka. Ah, Dritëro, sa duhesh sot! Në këtë kohë fjalësh të zbrazëta, ku mençuria është zë i shuar, ku guximi është bërë heshtje, dhe drejtësia një ëndërr e prerë. Ti e dije dhimbjen e popullit, e dije etjen për drejtësi. Ti e dije peshën e vargut, që mund të shkundte shpirtin, që mund të mbillte dritë, aty ku nata rëndonte mbi ne. Tani fjala jote rri si një gur i shenjtë, në zemrat tona, në librat e tu, në mendjet që nuk harrojnë. Po ne kemi mall… shumë mall! Na mungon babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Kishe shpirt, kishe mendje, kishe kurajë! Të flisje për të thjeshtin pa e ulur, të qortoje të madhin pa frikë, të doje këtë vend pa kushte, pa maska, pa piar. Ah, Dritëro, sa duhesh sot! Në këtë kohë fjalësh të zbrazëta, ku mençuria është zë i shuar, ku guximi është bërë heshtje, dhe drejtësia një ëndërr e prerë. Ti e dije dhimbjen e popullit, e dije etjen për drejtësi. Ti e dije peshën e vargut, që mund të shkundte shpirtin, që mund të mbillte dritë, aty ku nata rëndonte mbi ne. Tani fjala jote rri si një gur i shenjtë, në zemrat tona, në librat e tu, në mendjet që nuk harrojnë. Po ne kemi mall… shumë mall! Na mungon babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Ishe i ndershëm, babaxhan, i madh në thjeshtësinë tënde. Flisje me njerëzit si të ishin miqtë e tu të vjetër, u jepje fjalën e duhur, pa zbukurime, pa shtirje. Kush nuk të deshi ty? Kush nuk u pa në vargjet e tua? Kush nuk mësoi prej teje si të dojë këtë vend, si të mbajë kokën lart, edhe kur koha është e rëndë? Ti shkrove për nënën, për dheun, për fshatarin, për qytetin, për dashurinë që nuk matet me fjalë të mëdha, por me zemër, me besë, me përkushtim. Ah, Dritëro! Na mungon! Në çdo cep të kësaj toke, ku fjala e ndershme është bërë e rrallë, ku mençuria është harruar, e politika flet, por nuk dëgjon. Po ti je aty, në librat që s’plaken, në vargjet që frymojnë, në zemrat që ende të lexojnë, që ende të duan. E ne kemi mall… shumë mall! Na mungon babai i fjalës së urtë, i mençurisë së kombit Peshonte fjala jote, si gur themeli në mendjen e kombit, si buka e ndarë mes njerëzve të thjeshtë, si urtia e një plaku që sheh përtej kohës. Por tani peshon edhe më shumë! Në një botë ku fjalët janë bërë të lehta, ku e vërteta zëvendësohet me zhurmë, ku urtësia është mall i rrallë. Vlera jote nuk është kujtim, por dritë që ndriçon ende, në vargjet që nuk vdesin, në mendjet që nuk harrojnë. Ti dhe dashuri, dhe kurajë, dhe mençuri. Na mësove të duam, të mendojmë, të guxojmë. Ah, Dritëro, sa duhesh sot! Sa mungon zëri yt mes gjithë kësaj rrëmuje! Por fjala jote rri këtu, e rëndë si gur, e butë si puhizë, e përjetshme si vetë kombi që e deshe aq shumë. Nga Liliana Pere.

Charles Darwin ishte një shkencëtar britanik, i njohur për teorinë e evolucionit me anë të seleksionimit natyror. Ja një pasqyrë e përgjithshme mbi jetën, veprën dhe ndikimin e tij: Kush ishte Darwin? Charles Robert Darwin lindi më 12 shkurt 1809 në Shrewsbury, Angli, dhe vdiq më 19 prill 1882 në Kent. Ai vinte nga një familje e pasur dhe intelektuale. Babai i tij, Robert Darwin, ishte mjek, ndërsa gjyshi i tij, Erasmus Darwin, ishte filozof dhe natyralist. Arsimi dhe formimi i tij Darwin u arsimua fillimisht në Shkollën Shrewsbury. Në vitin 1825, u regjistrua në Universitetin e Edinburgut për të studiuar mjekësinë, por nuk ishte i interesuar për këtë fushë. Më vonë, ai u transferua në Universitetin e Kembrixhit, ku studioi teologji me synimin për t’u bërë prift. Megjithatë, pasionet e tij kryesore ishin natyra dhe biologjia. Në Kembrixh, ai u njoh me profesorë dhe natyralistë që e udhëzuan drejt shkencës. Ku jetoi? Darwin kaloi pjesën më të madhe të jetës në Shrewsbury dhe më vonë në Down House, Kent, ku kreu shumicën e studimeve të tij mbi evolucionin. Gjatë rinisë së tij, ai udhëtoi në shumë vende të botës, veçanërisht gjatë ekspeditës me anijen HMS Beagle (1831-1836), që e çoi në Amerikën e Jugut, Ishujt Galapagos dhe shumë vende të tjera. Veprat kryesore 1. "Origjina e Llojeve" (1859) – Libri më i famshëm i tij, ku paraqiti teorinë e evolucionit me seleksionim natyror. 2. "Zbritja e Njeriut dhe Përzgjedhja në Lidhje me Seksin" (1871) – Zgjeroi idetë e tij për evolucionin te njerëzit. 3. "Shprehja e Ndjenjave te Njeriu dhe Kafshët" (1872) – Hulumtoi evolucionin e emocioneve. 4. "Ndryshimi i Kafshëve dhe Bimëve nën Domestikim" (1868) – Analizoi rolin e seleksionimit artificial. Lidhja e ideve të Darwin me filozofinë Darwin pati një ndikim të madh në filozofi, veçanërisht në mënyrën se si njerëzit e kuptojnë natyrën dhe rolin e tyre në univers: Kundërshtimi i ideve tradicionale – Darwin sfidoi botëkuptimin fetar të krijimit të drejtpërdrejtë nga Zoti. Ndikimi në ekzistencializëm – Filozofë si Nietzsche dhe Sartre përdorën idetë e tij për të argumentuar mbi mungesën e një qëllimi të paracaktuar të jetës. Ndikimi te pragmatizmi – Filozofët si William James dhe John Dewey përdorën evolucionin për të shpjeguar zhvillimin e ideve dhe shoqërive. Ndikimi në botëkuptimin modern Shkenca – Evolucioni është themeli i biologjisë moderne dhe gjenetikës. Psikologjia – Idetë e Darwin ndihmuan në zhvillimin e psikologjisë evolucionare. Sociologjia – Konceptet e tij u përdorën (ndonjëherë gabimisht) në teoritë sociale si darvinizmi shoqëror. Etika dhe feja – Ai ngriti pyetje të reja mbi moralin dhe ekzistencën e Zotit. Në përmbledhje, Darwin ishte një shkencëtar i madh që ndryshoi rrënjësisht mënyrën se si e kuptojmë jetën dhe zhvillimin e saj në Tokë. Idetë e tij vazhdojnë të jenë të rëndësishme edhe sot. Evolucioni, si koncept shkencor, ka pasur ndikim të madh në shumë fusha të jetës dhe ka ndihmuar në zhvillimin e njohurive në biologji, psikologji, mjekësi, dhe fusha të tjera. Shpjegimi i evolucionit dhe aplikimi i tij në shkencë ka çuar në rezultate të shumta dhe të rëndësishme. Biologjia : Teoria e evolucionit nga seleksioni natyror, e propozuar nga Charles Darwin, ka shpërthyer kuptimin që kishim për ndryshimin e specieve gjatë kohës. Aplikimet e kësaj teorie janë parë në studimin e biodiversitetit dhe adaptimeve të specieve, si dhe në kërkimin mbi sëmundjet infektive, pasi evolucioni i mikroorganizmave ndihmon në zhvillimin e antibiotikëve dhe vaksinave. Mjekësia : Njohuritë mbi evolucionin kanë ndihmuar në zhvillimin e kurave për sëmundje të ndryshme. Studimi i evoluimit të viruseve dhe baktereve ka çuar në krijimin e antibiotikëve dhe ilaçeve antivirale. Po ashtu, teoritë evolutive kanë ndihmuar në kuptimin e mekanizmave të trashëgimisë dhe të shfaqjes së sëmundjeve gjenetike. Psikologjia : Evolucioni ka ofruar një kuptim të mekanizmave të sjelljes dhe zhvillimit të trurit të njeriut, duke ndihmuar në shpjegimin e aftësive sociale, emocionale, dhe mendore të individëve. Kjo ka çuar në zhvillimin e terapive psikologjike dhe kuptimin më të thellë të sjelljes njerëzore. Teknologjia dhe inxhinieria : Një nga aplikimet më interesante të evolucionit është në fushën e algoritmeve evolucionare. Këto janë teknika që imitojnë proceset natyrore të seleksionimit për të optimizuar dhe përmirësuar sisteme komplekse, siç janë zhvillimi i softuerëve dhe kërkimin në fushën e inteligjencës artificiale. Në përgjithësi, evolucionin e kemi parë si një rritje të kuptimit tonë mbi jetën dhe natyrën, dhe aplikimi i tij në shkencë ka sjellë përparime të mëdha, veçanërisht në mjekësi, bioteknologji, dhe inxhinieri. Ajo është e ndërlidhur ngushtë me kërkimin shkencor dhe ka ndihmuar për të përmirësuar jetën e njeriut.

Dukagjini, një rajon i njohur për bukuritë e tij natyrore dhe traditat e pasura, është një vend ku historia dhe natyra bashkëjetojnë në harmoni. Thethi, një fshat i mbuluar nga mali dhe i rrethuar nga pyje e lëndina, ofron një pamje të mahnitshme dhe qetësi të thellë. Ky vend është një thesar i trashëgimisë kulturore dhe një mikpritës i natyrës së paprekur. Dukagjini është një rajon historik dhe natyror që ndodhet në pjesën veriore të Shqipërisë. Ky rajon shtrihet mes Alpeve Shqiptare dhe Dukagjinit të Ulët dhe është i njohur për peizazhet e tij të jashtëzakonshme, natyrën e pasur, dhe trashëgiminë kulturore. Rajoni ka një rëndësi të veçantë në historinë e Shqipërisë dhe është i njohur për mikpritjen e tij dhe për ruajtjen e traditave të lashta. Historia dhe Gjeografia Dukagjini ka një histori të gjatë dhe të pasur, që daton që nga periudha ilire. Gjatë periudhës romake dhe bizantine, ky rajon ka qenë i populluar dhe ka pasur ndikime të ndryshme kulturore. Në periudhën mesjetare, Dukagjini ka luajtur një rol të rëndësishëm në formimin e principatave shqiptare dhe ka qenë një qendër strategjike për popullatën shqiptare. Gjatë periudhës osmane, rajoni ka mbajtur një rëndësi ekonomike dhe ushtarake. Rajoni është i ndarë në dy pjesë kryesore: Dukagjini i Lartë, që është më malor dhe i pasur me pyje e pasuri natyrore, dhe Dukagjini i Ulët, që është një zonë më e sheshtë dhe më e zhvilluar bujqësisht. Krahina e Dukagjinit dhe Thethi janë ndër zonat më të veçanta të Shqipërisë, të njohura për historinë, traditat dhe natyrën e tyre të jashtëzakonshme. Ja disa arsye pse ato shquhen: 1. Bukuria Natyrale dhe Alpet Shqiptare Thethi  ndodhet në zemër të Alpeve Shqiptare dhe është i rrethuar nga maja të larta si Jezerca dhe Radohima. Kanioni dhe Ujëvara e Grunasit  janë pika të mahnitshme natyrore që tërheqin vizitorë. Lumi i Shalës dhe Lumi i Thethit  kanë ujë të kristaltë, duke e bërë zonën akoma më të bukur. 2. Historia dhe Traditat Dukagjini ka një histori të pasur që lidhet me fiset e lashta shqiptare dhe periudhat osmane e komuniste. Kulla e Ngujimit në Theth  është një simbol i Kanunit të Lekë Dukagjinit dhe i traditës së besës e mikpritjes. 3. Mikpritja dhe Kanuni i Lekë Dukagjinit Kjo krahinë është e njohur për respektin e madh ndaj mikut dhe rregullat e Kanunit, të cilat kanë udhëhequr jetën shoqërore për shekuj. 4. Kultura dhe Arkitektura Unike Shtëpitë e ndërtuara me gurë dhe çatitë prej druri janë tipike për këtë zonë. Kisha e Thethit, e ndërtuar në vitin 1892, është një ndër pikat më të vizituara nga turistët. 5. Potenciali Turistik Në vitet e fundit, Thethi dhe e gjithë krahina e Dukagjinit janë bërë destinacione të njohura për turistët që kërkojnë aventurë, natyrë dhe qetësi. Ekoturizmi po zhvillohet shumë, me shtigje për hiking dhe eksplorime natyrore. Fshatrat dhe Bukuria Natyrale Dukagjini është i njohur për fshatrat e tij tradicionale dhe natyrën mahnitëse. Disa nga fshatrat më të njohura janë: 1. Thethi – Një fshat malor i vendosur në Alpet Shqiptare, Thethi është një nga destinacionet më të njohura për turizëm natyror dhe aventurë. I rrethuar nga male të larta, Thethi ofron peizazhe spektakolare, me atraksione të tilla si Ujëvara e Thethit, Kulla e Ngujimit, dhe shumë shtega malore që çojnë në pika panoramike. Thethi është një vend i mrekullueshëm për ata që duan të eksplorojnë natyrën dhe të përjetojnë jetën tradicionale të malësorëve. 2. Vuthaj – Ky fshat është i njohur për mikpritjen e tij dhe bukurinë natyrore. I vendosur mes maleve, Vuthaj ofron mundësi për ecje malore dhe për të mësuar mbi traditat lokale. 3. Shkrel – Një tjetër fshat i Dukagjinit, Shkrel është i njohur për pyjet e tij të gjelbra dhe peizazhet e paprekura. Ky vend është ideal për ata që duan të kalojnë kohë në natyrë dhe të shijojnë ajrin e freskët malor. Klima dhe Turizmi Klima e Dukagjinit është e ndryshueshme, me klimë malore në lartësitë më të larta dhe klimë më të butë në Dukagjinin e Ulët. Dimri është i ftohtë, me shumë borë, veçanërisht në Dukagjinin e Lartë, ndërsa vera është e freskët dhe e këndshme. Për këtë arsye, Dukagjini ofron mundësi për aktivitete të ndryshme gjatë gjithë vitit, përfshirë ecje malore, skijim, rafting, dhe turizëm natyror. Rajoni është gjithashtu i njohur për ruajtjen e traditave të lashta, si mikpritja, folklori, dhe gatimet tradicionale, që janë një atraksion i rëndësishëm për vizitorët. Bukuria më e Madhe e Dukagjinit Dukagjini është një rajon që ofron disa nga pamjet më të bukura natyrore në Shqipëri, me fshatra të qeta, male të larta, lumenj dhe ujëvara të kristaltë. Thethi, me natyrën e tij të paprekur dhe pamjet spektakolare, është padyshim një nga destinacionet më të bukura. Po ashtu, Vuthaj dhe Shkrel janë fshatra që ofrojnë një paqe të veçantë dhe mundësi për t'u lidhur me natyrën dhe kulturën tradicionale Dukagjini është një vend ku natyra dhe historia janë të ndërthurura në mënyrë harmonike, duke e bërë këtë rajon një nga më të veçantët dhe më të bukurit në Shqipëri. Ne Dukagjin, si dhe në gjithë Shqipërinë, ka shumë kisha që janë të njohura për bukurinë e tyre historike dhe arkitektonike. Disa prej këtyre kishave janë të vendosura në fshatra të izoluar dhe malorë, duke ofruar jo vetëm vlera fetare, por edhe një pamje spektakolare. Ja disa nga kishat më të bukura dhe më të njohura në rajonin e Dukagjinit dhe afër tij: 1. Kisha e Shën Mërisë, Theth Kisha e Shën Mërisë në Theth është një nga kishat më të njohura dhe më të bukura të Dukagjinit. Ajo është e vendosur në një peizazh mahnitës, me malet e larta që rrethojnë fshatin dhe ofron një atmosferë të qetë dhe spirituale. Kisha daton që nga shekulli i 19-të dhe është një shembull i mrekullueshëm i arkitekturës tradicionale shqiptare, me gurë të gdhendur dhe një ndihmesë të madhe në ruajtjen e kulturës dhe besimit lokal. Kjo kishë është jo vetëm një vend i shenjtë, por edhe një atraksion turistik i rëndësishëm. 2. Kisha e Shën Kollit, Vuthaj Në fshatin Vuthaj, kisha e Shën Kollit është një tjetër shembull i bukurisë dhe thjeshtësisë tradicionale të kishave malore. E ndodhur në një nga zonat më të izoluara të Dukagjinit, kjo kishë ka një arkitekturë karakteristike dhe është e rrethuar nga një peizazh natyror mbresëlënës. Kisha është një vend i rëndësishëm për komunitetin lokal dhe një simbol i besimit dhe traditave të këtij rajoni. 3. Kisha e Shën Nikollës, Shkrel Kisha e Shën Nikollës në Shkrel është një tjetër kishë historike e Dukagjinit. Ajo ka një rëndësi të madhe për banorët e kësaj zone dhe është e njohur për bukurinë e saj arkitekturore dhe atmosferën e qetë që ofron. Kisha është një vend i adhurimit dhe shërbimeve fetare dhe është e ndërtuar me gurë të mëdhenj dhe me një stil të thjeshtë, por të bukur. 4. Kisha e Shën Gjonit, Malësia e Madhe Kisha e Shën Gjonit, e vendosur në një nga fshatrat e Malësisë së Madhe, është një tjetër shembull i kishave të Dukagjinit me bukuri të jashtëzakonshme. Kjo kishë ka një lidhje të fortë me traditat lokale dhe ka një histori të gjatë që daton që nga periudha mesjetare. Ajo është një nga vendet më të vizituara për ata që duan të eksplorojnë trashëgiminë fetare dhe historike të këtij rajoni. 5. Kisha e Shën Shënkollit, Bajkaj Kisha e Shën Kollit në Bajkaj është një tjetër shembull i kishave tradicionale të Dukagjinit. Ky vend i shenjtë është i njohur për thjeshtësinë dhe bukurinë e tij, dhe ndodhet në një vend ku natyra është jashtëzakonisht e bukur. Kisha është një pikë e rëndësishme për komunitetin e Bajkaj dhe për besimtarët që vizitojnë këtë zonë. 6. Kisha e Shën Gjonit, Kukël Në Kukël, një fshat i malësisë, ndodhet një tjetër kishë e bukur, e cila është ndërtuar me gurë dhe është një shembull i arkitekturës tradicionale të këtij rajoni. Kisha e Shën Gjonit është e njohur për historinë dhe rëndësinë e saj kulturore, dhe është një vend i shenjtë për besimtarët lokalë. Këto kisha, të cilat janë të vendosura në zona të ndryshme të Dukagjinit dhe përreth tij, janë dëshmi e besimit dhe kulturës së pasur të këtij rajoni. Ato janë jo vetëm vendet ku praktikohet feja, por edhe simbol i identitetit dhe traditave të malësorëve të Dukagjinit, duke ofruar një shkrirje të bukur mes natyrës dhe trashëgimisë kulturore.Thethi është një nga fshatrat më të njohura dhe më të bukura të Shqipërisë, i vendosur në Alpet Shqiptare, në pjesën veriore të vendit, në rajonin e Dukagjinit. Ky fshat është një destinacion turistik i njohur për bukurinë natyrore, historinë e pasur dhe traditat e ruajtura për shekuj me radhë. Gjeografia dhe Klima Thethi është i rrethuar nga male të larta, duke përfshirë majat e Alpeve Shqiptare, që ofrojnë pamje spektakolare dhe peizazhe të paprekura. Fshati ndodhet në një lartësi rreth 1000 metra mbi nivelin e detit, dhe është i izoluar nga pjesa tjetër e Shqipërisë për një pjesë të madhe të vitit, pasi rruga që e lidh me pjesën tjetër të vendit është e vështirë për t'u kaluar gjatë dimrit për shkak të borës. Klimë është alpinë, me dimra të ftohtë dhe me borë të thellë dhe verë të freskët dhe të këndshme, që e bën këtë fshat ideal për aktivitete të natyrës si ecje malore, ngjitje dhe skijim. Historia dhe Trashëgimia Thethi ka një histori të pasur, që ka kaluar nga periudhat ilire, romake dhe mesjetare. Gjatë periudhës osmane, Thethi ka qenë një fshat i njohur për rezistencën ndaj autoriteteve dhe është ndihmuar nga terreni i tij malor për t'u mbrojtur nga sulmet. Kultura e Thethit është formuar nga zakonete dhe traditat e popullatës malësore që jetonin aty, të cilat janë ruajtur deri në ditët e sotme. Një nga elementet më të rëndësishëm të trashëgimisë kulturore të Thethit është Kulla e Ngujimit, një ndërtesë tradicionale e përdorur për të mbrojtur banorët nga armiku gjatë periudhave të vështira. Ajo është një simbol i jetës së vështirë dhe mbijetesës në këtë rajon të largët dhe të izoluar. Pamje dhe Atraksione Natyrale Thethi është i njohur për bukuritë natyrore që ofron, të cilat janë një magnet për turistët që duan të eksplorojnë Alpet Shqiptare. Disa nga atraksionet kryesore janë: Ujëvara e Thethit: Një nga ujëvarat më të larta dhe më të bukura në Shqipëri, e cila ka një rreth 25 metra lartësi. Ajo është një pamje spektakolare dhe është një nga vendet më të vizituara për ata që duan të kalojnë kohë në natyrë dhe të shijojnë freskinë e ujit që bie nga shkëmbinjtë e lartë. Peisazhi i Thethit: Fshati është i rrethuar nga majat e larta malore dhe pyjet e dendura, duke ofruar mundësi të shkëlqyera për ecje malore dhe turizëm aventurë. Shtegu i Alpeve: Ky është një prej itinerarëve më të njohur për të eksploruar natyrën e Thethit dhe të Alpeve Shqiptare. Ky shteg lidh Thethin me fshatrat e tjera të Alpeve dhe është një mundësi e shkëlqyer për të zbuluar peizazhet e mrekullueshme të kësaj zone. Kodra e Shën Mërisë: Një vend i shenjtë dhe një tjetër atraksion historik në Theth, që ofron një pamje të bukur të fshatit dhe rrethinës. Kjo kodër është e njohur për besimtarët dhe për ata që kërkojnë një vend të qetë për meditimin dhe për t'u ndjerë më afër natyrës dhe shenjave të shenjta.Ujvara e Thethit është një fenomen natyror shumë i veçantë, dhe prurjet e ujit që krijojnë këtë ujëvarë kanë origjinën nga burime të shumta malore që janë formuar nga reshjet e shiut dhe shkrirja e borës në Alpet Shqiptare Prurjet e ujit që ushqejnë ujëvarën vijnë kryesisht nga një burim i fuqishëm që ndodhet në malet përreth. Ky burim është i pasur me ujë të pijshëm dhe është një nga burimet më të rëndësishme për zonën, duke furnizuar fshatin Theth dhe rrethinat me ujë të freskët. Uji që rrjedh nga ky burim përshkon një shteg malor të shkëmbinjve dhe krijon rjedhën që zbret nga lartësia deri në pellgun në fund. Kjo ujëvarë ka një cikël të veçantë të prurjeve, që është i varur nga sezonaliteti. Gjatë pranverës dhe verës, kur borëshkrirja është në kulmin e saj dhe reshjet e shiut janë më të mëdha, prurjet e ujit janë më të fuqishme, duke e bërë ujëvarën të duket më e madhështishme dhe me një rënie më të fuqishme. Në dimër, kur temperaturat janë më të ulëta dhe reshjet e shiut janë më të pakta, prurjet janë më të vogla, dhe uji mund të formojë akull në anët e ujëvarës, duke krijuar një pamje magjepsëse, por më të qetë. Për këtë arsye, vizitorët mund të përjetojnë ndryshime të mëdha në pamjen dhe forcën e ujëvarës në varësi të kohës së vitit, dhe kjo është një nga elementet që e bën vizitën në Ujvarën e Thethit edhe më të veçantë. Kultura dhe Traditat Thethi është një fshat që ka ruajtur shumë nga traditat dhe zakonet e tij të lashta, dhe jetesa e banorëve është ende e lidhur ngushtë me natyrën dhe aktivitetet bujqësore. Mikpritja e banorëve të Thethit është e njohur dhe shumë turistë që vizitojnë këtë zonë mund të shijojnë gatime tradicionale dhe të njihen me mënyrën e jetesës malësore. Festat dhe ngjarjet kulturore janë të rëndësishme në Theth dhe përreth tij. Një nga festat më të njohura është festa e Shën Mërisë, ku komuniteti lokal mblidhet për të festuar dhe për të ruajtur lidhjen e tyre me historinë dhe kulturën fetare të këtij vendi.⁸ Turizmi në Theth Ujvara e Thethit është një nga atraksionet më të njohura natyrore të Shqipërisë, e vendosur në fshatin Theth, në Alpet Shqiptare. Kjo ujëvarë ka një lartësi prej rreth 25 metrash dhe është një nga më të mëdhatë në rajon. Ajo ka një pamje mahnitëse, duke u derdhur me forcë nga shkëmbinjtë në një pellg të kristaltë poshtë, duke krijuar një pamje spektakolare që tërheq vizitorët nga e gjithë bota. Ujvara e Thethit është e rrethuar nga male të larta dhe peizazhe malore, duke e bërë këtë vend një destinacion ideal për ata që duan të eksplorojnë natyrën dhe të kalojnë kohë në ajrin e pastër malor. Për të arritur tek ujëvara, duhet të kaloni një shteg malor, që është një aventurë në vetvete dhe ofron mundësi për të shijuar bukurinë e natyrës dhe panoramat mahnitëse të zonës. Ujvara është një vend i preferuar për fotografi dhe për ata që duan të ndjehen të lidhur me natyrën e paprekur të Dukagjinit. Për shkak të bukurisë natyrore dhe mundësive për aktivitete të natyrës, Thethi ka tërhequr një numër të madh turistësh, sidomos në vitet e fundit. Fshati ofron mundësi për ecje malore, ngjitje, dhe kamping. Po ashtu, shumë vizitorë vijnë për të eksploruar Parkun Kombëtar të Thethit, një zonë e mbrojtur që ofron një biodiversitet të pasur dhe një natyrë të paprekur. Me infrastrukturën që po zhvillohet dhe me mundësitë për akomodim në shtëpi tradicionale dhe guesthouse, Thethi është një destinacion që ofron një eksperiencë të vërtetë të natyrës shqiptare dhe jetës malësore. Përfundim Thethi është një vend që mbetet në kujtesën e çdo vizitori për bukurinë e tij të natyrshme, historinë e pasur dhe mikpritjen e ngrohtë. Ky fshat malor është një nga vendet më të veçanta dhe tërheqëse në Shqipëri, që ofron një mundësi të shkëlqyer për ata që duan të shpërngulen nga qyteti dhe të përjetojnë natyrën dhe kulturën e Alpeve Shqiptare.

Melodi e keputun Mjerimi dhe Revolta në Artin e Marjana Eskit Frymëzuar nga poezitë e Migjenit Arti i Marjana Eskit është një pasqyrim i fuqishëm i mjerimit dhe revoltës, dy motive kyçe në veprën e Migjenit. Përmes ngjyrave të errëta, linjave të thyera dhe figurave të shtrembëruara nga dhimbja, ajo sjell një interpretim vizual të vargjeve që kanë tronditur breza të tërë. Në një nga punimet e saj, duart e shtrira drejt qiellit kujtojnë vargjet e “Poemës së Mjerimit”, ku njeriu i shtypur kërkon shpëtim, por vetëm heshtja e natës i kthen përgjigje. Sfondi i errët dhe trupat e shpërbërë përçojnë atë dëshpërim të thellë që Migjeni e shprehte aq fuqishëm me fjalët e tij. Në një tjetër punim, një familje e drobitur – një grua e lodhur, një burrë i heshtur dhe një fëmijë i pafajshëm – duket sikur sapo kanë dalë nga rreshtat e “Lagjes Varfanjake”. Eksi i jep formë një realiteti që poeti e ka përjetësuar me fjalë, duke e bërë edhe më të prekshëm për shikuesin. Ky cikël pikturash është më shumë se një homazh për Migjenin; është një vazhdimësi e mesazhit të tij, një thirrje për reflektim mbi padrejtësitë sociale, një kujtesë se arti dhe poezia janë mjete të fuqishme për të dhënë zë atyre që nuk mund të flasin. Po, Marjana Eski njihet për pikturat e saj ekspresioniste, të cilat shpesh përcjellin emocione të forta dhe mesazhe të thella mbi realitetin social. Ekspresionizmi  është një rrymë artistike që thekson ndjenjat dhe përjetimet e brendshme të artistit, shpesh duke përdorur forma të deformuara, ngjyra të forta dhe kontraste dramatike për të shprehur emocione të fuqishme. Ndikimi i Migjenit në artin e saj është i kuptueshëm, pasi ai ishte një prej shkrimtarëve më të rëndësishëm të realizmit kritik në Shqipëri. Poemat dhe proza e tij pasqyrojnë vuajtjet e njeriut të thjeshtë, pabarazinë sociale dhe dëshirën për një shoqëri më të drejtë. Me gjuhën e tij të fuqishme dhe temat e tij sociale, Migjeni ka qenë një frymëzim për shumë artistë të mëvonshëm, përfshirë edhe ata që kanë zgjedhur të shprehen përmes pikturës. Marjana Eski është një piktore e njohur që shpesh eksploron tema të thella sociale dhe emocionale në veprat e saj. Ne rastin konkret ne këte kolazh pikturash frymezimi vjen nga Migjeni Pikturat e saj, të mbushura me ngjyra bardh e zi, portretizojnë vuajtjet njerëzore, sidomos situata të vështira si sëmundjet, mjerimi dhe fatkeqësitë që ndikojnë në jetën e individëve. Përdorimi i kontrasteve të forta dhe kompozimeve dramatike në punimet e saj sjellin një ndjesi të dhimbjes dhe humbjes, duke reflektuar mbi sfidat që përballen individët në shoqëri, si dhe pasojat e shoqërive që kanë kaluar periudha të vështira, përfshirë shkatërrimin e besimeve dhe kultesh fetare. Dhe megjithate shpresa per te mos e humbur besimin fetar mbeti ne shpirtin e njerzve. Liria eshte e cmuar. Në veprat e saj, shpesh shihen figura të sëmura, gra me fëmijë në bark dhe mjedise të shkatërruara, shprehet dhimbje dhe liri krijimtarije, apel, të cilat ndihmojnë në krijimin e një atmosferë që bën thirrje për reflektim dhe empati për realitetin e jetës së shumë njerëzve. Mjerimi pezull mbi qytet Fjalet e qiriut Në veprat e saj, shpesh shihen figura të sëmura, gra me fëmijë në bark dhe mjedise të shkatërruara, të cilat ndihmojnë në krijimin e një atmosferë që bën thirrje për reflektim dhe empati për realitetin e jetës së shumë njerëzve. Shpirt i burgosur Perseri mjerimi Zoti të dhashe Nenat lindin shentore.Nenat lindin shenjtore! U prishen kultet fetare por besimi u ruajt ne shpirtrat e njerzve . U prishet kultet fetare po besimi u ruajt ne shpirtrat e njerezve Tek Kjo statuje shkruhet: I dedikohet atij qe ka me shume merita per kete vend! Interpretoi:Liluana Pere.

Ana Golja është një aktore dhe këngëtare kanadeze me origjinë shqiptare. Ajo është më e njohur për rolin e saj si Zoë Rivas në serialin televiziv "Degrassi: Next Class"  dhe "Degrassi: The Next Generation" . Përveç aktrimit, ajo ka ndjekur edhe një karrierë në muzikë dhe ka publikuar disa këngë. Golja ka marrë pjesë në disa projekte televizive dhe filmike, duke përfshirë filmin "The Cuban"  (2019), ku luajti një nga rolet kryesore përkrah aktorit legjendar Louis Gossett Jr. Për performancën e saj në këtë film, ajo mori vlerësime pozitive. Ajo është e angazhuar edhe në kauza bamirësie dhe ka qenë një zë aktiv për çështje sociale. Lexoni te plote karrieren e saj. Ana Golja,  Ana was born in Toronto, Canada on January 31st, 1996. At the age of 5, Ana started to dance, and her love for performing grew stronger as she grew older. She began acting at the age of 9, and landed her first audition by playing Lucy in "1-800 Missing" . From there, Ana went on to play a variety of roles in several film and television productions for various networks. RISING STAR IN ACTING It’s safe to say Ana is a veteran in the acting industry. With 19 years of experience under her belt, Ana has worked in film, television and theatre. After many years in the children's television circuit, working for Disney, Family Channel and Nickelodeon, Ana landed her lead role on “Degrassi” , where she played the trouble causing diva, Zoe Rivas for 6 seasons. Her contribution to the show earned the production an Emmy nomination for “Outstanding Children's Program” in 2014. Her other notable projects include “Full Out” (which earned her a Canadian Screen Award nomination in 2016), “The Fanatic” (starring alongside John Travolta and Devon Sawa) and “The Cuban” (which she produced and starred alongside Louis Gossett Jr, Shohreh Aghdashloo and Giacomo Gianniotti). MUSICAL EVOLUTION Ana's deep connection with music started at 11 years old, when she landed her first Broadway role in Irving Berlin’s “White Christmas" . She then joined Sir Andrew Lloyd Webber's production of "The Sound of Music" in Toronto. Her musical journey also included classical voice, theory, and piano training at The Royal Conservatory in Toronto. At just 16, Ana began writing and recording her music. Inspired by the greats such as: Amy Winehouse, Etta James and Nina Simone, she released her debut album, "Epilogue” in 2018. This soulful album reached #26 on the iTunes Pop Album chart. Since then, Ana has gone on to release an EP (“Strive”) in 2021, along with 2 music videos. She is currently working on her new EP, slated to release in 2025. CREATIVE ADAPTATION AND FUTURE ENDEAVORS The pandemic era was a time of transformation for Ana. It influenced her artistic direction, leading to more instinctive and reflective work. After her debut in producing “The Cuban” , Ana’s passion for production and development grew. Inspired by figures like Sandra Bullock, Reese Witherspoon, and Margot Robbie, she aims to create roles she's passionate about. Her goal is to produce meaningful content that positively impacts audiences. Currently, Ana is in the process of developing her slate of films. She believes that the world is filled with inspiring stories, much like those found in films such as "Lion" , "Forrest Gump" , "The Upside" , and "Green Book" and she's determined to bring similar stories to life. CAREER HIGHLIGHTS A C T I N G C A R E E R : Portrayed 'Zoe Rivas' in "Degrassi: The Next Generation" for 6 seasons. Ana’s contribution to the show earned them an Emmy nomination for “Outstanding Children’s Program” in 2014. Lead role in the film "Full Out" as gymnast Ariana Berlin, which earned her a Canadian Screen Award nomination in 2015 Winner of the “Best Actress Award” (for her work in “The Cuban”) at the Italian Contemporary Film Festival in 2020 MUSIC CAREER: Released the EP “Strive” , showcasing a blend of contemporary pop and soul. Debut album “Epilogue” climbed to #26 on the iTunes Pop Album Chart in Canada In 2021, released an EP titled “Strive” , along with 2 music videos Headlined her first show(sold out) at the Drake Underground in Toronto in 2022 Hosted and performed the Albanian Qualifier for Eurovision

Shpallja e 28 Janarit si “Dita e Lirisë – Dita e Visar Zhitit” në Illinois është një moment historik dhe i veçantë që nderon poetin dhe shkrimtarin shqiptar Visar Zhiti, një figurë kyçe e letërsisë dhe kulturës shqiptare, si dhe një simbol i qëndresës kundër fjales se lirë. Visar Zhiti, i cili u arrestua në vitin 1982 nga regjimi totalitar shqiptar për shkak të aktiviteteve të tij letrare dhe poezi, kaloi vite të tëra në burg, ku vuajti përpjekjet e shtypjes ideologjike të regjimit. Ai u lirua më 28 janar 1987, një datë që tani është bërë simbol i lirisë, triumfit të fjalës dhe mendimit të lirë mbi tiraninë. Poezia e Visar Zhitit, e njohur për intensitetin emocional dhe mesazhet e saj të fuqishme kundër padrejtësisë dhe shtypjes, është bërë një mjet i rëndësishëm për të shpalosur forcën e qëndresës intelektuale. Në veprat e tij, ai e përdori poezinë si një mjet për të pasqyruar shpresën dhe rezistencën, duke i dhënë një shans të rinisë shqiptare dhe çdo brezi tjetër që të mbajë gjallë idenë e lirisë dhe drejtësisë. Në një ceremoni të zhvilluar në Chicago, proklamata që shpallte këtë ditë të rëndësishme iu dorëzua Visar Zhitit nga dy personalitete të rëndësishme, Edon Shaqiri, President i Komunitetit Shqiptar në Illinois, dhe Dr. Sonila Sejdaras, Presidentja e “Care for Albania”. Ky moment historik u shoqërua me pjesëmarrjen e shumë intelektualëve dhe artistëve shqiptarë që jetojnë dhe punojnë në SHBA, të cilët e nderuan poetin dhe përjetësuan këtë ngjarje të rëndësishme për historinë shqiptare dhe botëkuptimin kulturor. Shpallja e kësaj dite në Illinois është një simbol i njohjes dhe vlerësimit të kontributit të Visar Zhitit në pasurimin e letërsisë dhe mendimit të lirë shqiptar, si dhe një kujtesë e fuqisë së fjalës për të thyer heshtjen dhe shtypjen. Kjo ngjarje është një nderim për veprën e tij dhe për rëndësinë e lirisë si një vlerë themelore të shoqërive demokratike, që vazhdon të frymëzojë breza të tërë për ta çmuar dhe mbrojtur lirinë . Albumi fotografik.

Artistet femra kanë marrë vetëm një në pesë nominime dhe fitore në ‘Grammy’ gjatë tetë viteve të fundit, sipas një raporti të ri. Hulumtimi i kryer nga Akas ka zbuluar se artistet femra kanë marrë vetëm një në pesë nominime dhe fitore në ‘Grammy’ gjatë tetë viteve të fundit, shkruan DailyMail . Burrat kryesuan nominimet në 94 për qind të kategorive të ‘Grammy’ midis viteve 2017 dhe 2024, me gratë që përbënin vetëm 19 për qind të të nominuarave dhe të fituesve gjatë kësaj periudhe. Yjet botërore si: Taylor Swift, 35 vjeçe, Miley Cyrus, 32 vjeçe, dhe Billie Eilish, 23 vjeçe, fituan tri nga çmimet kryesore në vitin 2024 – përfshirë ‘Albumin e Vitit’, ‘Incizimin Muzikor të Vitit’ dhe ‘Këngën e Vitit’ – por raporti zbuloi se vetëm 24 për qind e të nominuarve dhe 32 për qind e fituesve ishin gra në 94 kategoritë vitin e kaluar. Lexo po ashtu Raporti i titulluar “Zërat e munguar të grave në muzikë dhe lajmet muzikore” tregoi se, pavarësisht se lëvizja #MeToo ishte në kulmin e saj në vitin 2018, analiza tregon se për sa i përket ‘Grammy’, viti 2018 ishte më i keqi për gratë dhe grupet muzikore të përbëra vetëm nga femra, duke shënuar numrin më të ulët të nominimeve, 14 për qind, dhe përqindjen më të ulët të fitoreve, 11 për qind. Raporti zbuloi se disa kategori të ‘Grammy’ nuk kanë pasur fituese femra për disa vite, përfshirë çmimin ‘Producenti i Vitit’ (për muzikë jo-klasike). Fituesit e këtij çmimi gjatë tetë viteve të fundit përfshijnë: Pharrell Williams, 51 vjeç, Greg Kurstin, 55 vjeç, Andrew Watt, 35 vjeç, dhe vëllain e Billie Eilish, Finneas O’Connell, 27 vjeç. Jack Antonoff, i cili prodhoi albumin e Taylor Swift, “Midnights”, e ka fituar këtë çmim në vitet 2022, 2023 dhe 2024. Vitin e kaluar, Taylor Swift u nominua për gjashtë çmime dhe bëri histori në ‘Grammy’ si personi i parë që ka fituar katër herë çmimin ‘Albumi i Vitit’, pasi mori çmimin për “Midnights”, albumin e saj të dhjetë. Megjithatë, këngëtaret solo dhe grupet e përbëra vetëm nga gra kanë munguar në kategoritë Metal Performance dhe Orchestral Performance gjatë tetë viteve të fundit. Në vitin 2018, hashtag-u #GrammysSoMale u bë trend në rrjetet sociale, kur gratë fituan vetëm 11 nga 84 çmimet ‘Grammy’ të ndara. Më vonë atë vit, drejtori i ‘Grammy’, Neil Portnow, tha për gazetarët se ai mendonte se gratë duhet të “ngrihen” për të qenë pjesë e industrisë. Që nga ajo kohë, artistet kanë kritikuar shpesh çmimet për mungesën e përfaqësimit të grave. Në vitin 2019, Dua Lipa e kritikoi hapur zotin Portnow gjatë fjalimit të saj të pranimit të çmimit, duke thënë se ajo ishte e nderuar “të nominohej përkrah kaq shumë artisteve të jashtëzakonshme këtë vit”. Ajo vazhdoi: “Mesa duket, këtë vit ne vërtet u ngritëm”. Në vitin 2020, Nicki Minaj shkroi në Twitter: “Mos harroni kurrë që ‘Grammy’-t nuk ma dhanë çmimin për artisten më të mirë të re, kur kisha shtatë këngë në Billboard në të njëjtën kohë dhe një debutim më të madh se çdo repere femër në dekadën e fundit – dhe që vazhdova të frymëzoj një brez të tërë. Ata ia dhanë një burri të bardhë, Bon Iver”. Në vitin 2020, Teyana Taylor shkroi: “Më mirë ta kishit quajtur çmimin për ALBUMIN MË TË MIRË R&B PËR MESHKUJ, sepse gjithçka që shoh në këtë kategori janë burra”. Këtë vit, nga 1,101 nominime në 94 kategori, gratë kanë arritur numrin më të lartë të nominimeve në nëntë vitet e fundit, por me vetëm 28 për qind të nominimeve, ato ende nuk përbëjnë një të tretën e totalit, sipas raportit. Ceremonia e 67-të e çmimeve ‘Grammy’ do të mbahet në ‘Crypto Arena’ në Los Angeles të dielën. Beyonce kryeson listën me 11 nominime për albumin e saj të muzikës country, “Cowboy Carter”. Ndër të nominuarit këtë vit janë gjithashtu Sabrina Carpenter, 25 vjeçe, Taylor Swift .

John Galsworthy ishte një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit të 20-të, dhe vepra e tij ka mbetur një burim i pasur për studime dhe refleksione. "Lulet e Mollës" dhe "Saga e Forsajtëve" janë vetëm dy nga shumë krijimet e tij që mbajnë një ndjeshmëri të thellë ndaj dilemave shoqërore dhe emocionale. Galsworthy u dallua për aftësinë e tij për të parë dhe përshkruar kompleksitetin e shpirtit njerëzor, veçanërisht kur përballohej me përçarjet sociale dhe pasiguritë e jetës. A keni lexuar ndonjë nga veprat e tij? Si e keni përjetuar ndjenjën e dashurisë dhe dramës që ai përcjell në shkrimet e tij? John Galsworthy (1867-1933) ishte një shkrimtar, dramaturg dhe humanist britanik, i njohur më së shumti për veprën e tij epike Saga e Forsajtëve . Ai u nderua me Çmimin Nobel në Letërsi në vitin 1932  për narrativën e tij të fuqishme dhe përshkrimin e shkëlqyer të jetës dhe shoqërisë britanike të kohës së tij. Fatkeqësisht, ai u nda nga jeta vetëm dy muaj më vonë, më 31 janar 1933 . Origjina dhe Jeta e Tij John Galsworthy lindi më 14 gusht 1867  në Kingston upon Thames, Angli, në një familje të pasur. Fillimisht studioi drejtësi në New College, Oxford , por nuk e ushtroi kurrë këtë profesion. Në vend të kësaj, ai u përkushtua letërsisë dhe u bë një nga kritikët më të rëndësishëm të sistemit klasor britanik. Galsworthy ishte gjithashtu një aktivist për të drejtat e njeriut , duke mbështetur reformat sociale dhe përmirësimin e kushteve të të burgosurve. Veprat më të njohura të Galsworthy-t Ai shkroi një sërë romanesh, tregimesh të shkurtra dhe dramash. Disa nga veprat e tij më të rëndësishme janë: 1. Saga e Forsajtëve (The Forsyte Saga) – 1906-1921 Një trilogi epike që përshkruan historinë e familjes Forsajt në një periudhë tranzicioni social. Librat kryesorë janë: Pronari  (The Man of Property, 1906) Në një lak ndriçues  (In Chancery, 1920) Në dhomën e qetësisë  (To Let, 1921) Kjo sagë pasqyron ndryshimet në shoqërinë britanike dhe konfliktet mes brezave. Më vonë, Galsworthy vazhdoi historinë me dy trilogji të tjera: A Modern Comedy  dhe End of the Chapter . 2. Lulet e Mollës (The Apple Tree, 1916) Një tregim prekës për një dashuri tragjike, i frymëzuar nga "Gjethet e barit" të Walt Whitman-it. Historia flet për një romancë të pamundur dhe pasojat e saj, duke përdorur natyrën si një simbol të emocioneve njerëzore. 3. Shpirtrat e Lirë (The Freelands, 1915) Një roman që trajton çështjet sociale dhe tensionet mes klasave shoqërore. 4. Ishulli i bardhë (The White Monkey, 1924) Vazhdim i Sagës së Forsajtëve , i cili përqendrohet në brezin e ri dhe ndryshimet në shoqëri pas Luftës së Parë Botërore. 5. Teatrot e tij Galsworthy ishte edhe dramaturg i suksesshëm. Dramaturgjia e tij trajtonte tema sociale dhe morale. Disa nga dramat më të njohura janë: Drejtësia  (Justice, 1910) – një kritikë ndaj sistemit penal britanik Loja e Silver Box  (The Silver Box, 1906) – trajton hipokrizinë sociale Përtej  (Loyalties, 1922) – flet për paragjykimet dhe klasën shoqërore Trashëgimia e Galsworthy-t Galsworthy u bë një figurë e rëndësishme në letërsinë britanike të shekullit të 20-të, duke ndikuar në mënyrën se si paraqiteshin çështjet sociale dhe psikologjia njerëzore në romanet e tij. Stili i tij realist dhe analiza e thellë e shoqërisë vazhdojnë të vlerësohen edhe sot. Pergatiti .Li liana Pere.

“Manifest” është zgjedhur fjala e vitit 2024 në gjuhën angleze nga Fjalori i Cambridgeit, pasi superylli shqiptar i muzikës, Dua Lipa, dhe gjimnastja Simone Biles e përdorën për të përshkruar mekanizmin drejt suksesit të tyre. Definicioni tradicional i fjalës, si mbiemër ishte diçka që “vërehej lehtë, ose e dukshme” dhe si emër “për të treguar diçka të qartë përmes shenjave apo veprimeve”. Pas ndikimit të madh të pop-ylllit, fjala “të manifestosh” ka marrë edhe kuptimin e “të imagjinuarit për arritjen e diçkaje që dëshironi dhe që nëse beson se do ta bësh, kjo e bën më të mundshme”. Termi, që ka marrë vëmendje të madhe në TikTok dhe rrjete tjera sociale, ishte kërkuar 130 mijë herë në uebfaqen e fjalorit të gjuhës angleze këtë vit. Ekipi ka thënë se kjo e ka bërë “manifest” fjalën më të kërkuar të vitit. “U përdor gjerësisht në të gjitha mediat gjatë ngjarjeve të vitit 2024 dhe kjo tregon se si kuptimi i një fjale mund të ndryshojë përgjatë kohës”, ka thënë Wendalyn Nichols nga ekipi menaxhues i uebfaqes. Gjatë një koncerti , Dua Lipa, pati përdorur termin kur kishte folur për arritjen e paraqitjes në festivalin më të madh të botës “Glastonbury”. Kjo fjalë ka rrënjë nga vitet 1300. #Dua

Taylor Swift do të jetë ylli i vërtetë i Grammy Awards: e nominuar për gjashtë çmime, ajo është edhe prezantuese e ceremonisë Është zyrtare: Taylor Swift, prezantuese në ceremoninë e Grammy Awards Ceremonia e pritur me padurim nga fansat e muzikës do të mbahet të dielën më 2 shkurt në Los Angeles dhe premton të jetë e mbushur me emocione. Nuk dihet ende se cili çmim do të dhurojë këngëtarja e Blank Space, por një gjë është e sigurt: prania e saj do të shtojw edhe më shumë dritë në mbrëmje. Taylor Swift, në fakt, do të jetë jo vetëm prezantuese, por edhe një nga protagonistet absolute të garës, me gjashtë nominime. Nëse do të fitonte albumin e vitit me “The Tortured Poets”, ajo do të bënte histori duke u bërë artistja e parë që fiton titullin për herë të pestë. Por kush janë favoritët e vërtetë këtë vit? Beyoncé kryeson nominimet me 11 nominime për albumin e saj Cowboy Carter, e ndjekur nga Billie Eilish dhe, natyrisht, Taylor Swift. Për herë të parë në histori, pesë konkurrojnë për tre çmimet kryesore: Albumi, Kënga dhe Rekordi i Vitit. E për të bërë edhe më të paarritshëm eventin, do të ketë performanca live nga disa prej yjeve më të dashur të momentit. Interpretuesit që do të ngjiten në skenën Billie Eilish, Charli XCX, Sabrina Carpenter, Chappell Roan, Shakira dhe frontmeni i Coldplay, Chris Martin. Ceremonia do të transmetohet në CBS dhe Paramount+ duke filluar nga ora 20:00 EST (02:00 ET). Një event i paharrueshëm për adhuruesit e muzikës dhe fansat e Taylor Swift, të cilët presin me padurim të shohin dashurinë e tyre të shkëlqejë edhe një herë.