Search Results

Abraham Lincoln:  Gjiganti qe perdori  Dijen për te ndryshuar historine.   Abraham Lincoln ishte Presidenti i 16-të i Shteteve të Bashkuara. Abraham Lincoln ishte një njeri i thjeshtë me mendje të jashtëzakonshme, i cili e përdori dijen dhe përkushtimin për të ndryshuar historinë.  Ai kishte një etje të madhe për mësim dhe njohuri, duke e kuptuar "se arsimi dhe njohuria janë armiku më i madh i varfërisë." Karakteri i tij u formua nga ndershmëria, durimi dhe drejtësia, duke bërë që të qëndronte gjithmonë besnik ndaj asaj që ishte e drejtë.  Lincoln ishte një udhëheqës i vendosur dhe human, që përballoi krizat më të mëdha të kombit me mençuri dhe guxim. Ai besonte se barazia dhe liria janë themeli i çdo shoqërie të qëndrueshme. Me durim dhe punë të palodhur, ai e frymëzoi botën duke treguar se forca e vërtetë qëndron tek vendosmëria dhe përpjekja për të bërë të drejtën. Gjeniu i tij i shquar ishte i shoqëruar nga një karakter i fortë dhe i palëkundur, i cili e bëri atë jo vetëm president, por edhe simbol të përjetshëm të drejtësisë dhe dijes. Trashëgimia e Lincolnit është një udhërrëfyes i pavdekshëm për moralin, mençurinë dhe udhëheqjen. Ai na mëson se një individ i vendosur mund të ndryshojë fatin e një kombi dhe të frymëzojë breza të të tere. 1. Arsimi dhe Dija 1. “Arsimi është armiku më i madh i varfërisë.” 2. “Unë nuk jam i lindur inteligjent; unë thjesht qëndroj më gjatë duke mësuar.” 3. “Dija është themeli i çdo sukses i vërtetë.” 4. “Çdo djalë dhe çdo vajzë duhet të mësojë të lexojë dhe të shkruajë; kjo është e para dhe më e rëndësishmja hap për lirinë e mendjes.” 5. “Një shoqëri pa arsimin e duhur është si një trup pa shpirt.” 6. “Liria dhe arsimi janë të lidhura; një shoqëri e arsimuar e kupton më mirë drejtësinë.” 7. “Njohuria është e vetmja gjë që nuk mund t’ua marrë askush; ajo është e përhershme.” 8. “Mënyra më e mirë për të parashikuar të ardhmen është ta krijosh atë përmes dijes.” 9. “Njerëzit më të fortë nuk janë ata që e posedojnë forcën natyrore, por ata që kërkojnë të mësojnë gjithmonë.” 10. “Mos nënvlerëso kurrë fuqinë e një njeriu që dëshiron të mësojë.” ---- 2. Drejtësia dhe Moraliteti 11. “Unë nuk di të flas për çdo gjë, por unë di të them të vërtetën.” 12. “Mënyra më e sigurt për të mos humbur është të bësh atë që di të jetë e drejtë.” 13. “Një vend i ndërtuar mbi themelin e lirisë dhe barazisë nuk mund të qëndrojë nëse nuk mban drejtësinë si udhërrëfyes.” 14. “Kur një komb humb ndjenjën e drejtësisë, ai humb gjithçka.” 15. “Të mbash drejtësinë nuk është gjithmonë e lehtë, por është gjithmonë e domosdoshme.” --- 3. Udhëheqja dhe Përgjegjësia 16. “Udhëheqësi më i mirë nuk është ai që komandon, por ai që mund të udhëheqë me shembull.” 17. “Mënyra e vetme për të bërë punë të madhe është të duash atë që bën.” 18. “Çdo njeri është përgjegjës për veprimet e tij, por një udhëheqës është përgjegjës edhe për pasojat e veprimeve të popullit.” 19. “Një udhëheqës duhet të marrë vendime bazuar mbi drejtësinë, jo mbi populizmin.” 20. “Udhëheqja nuk është për të fituar adhurim, por për të bërë atë që është e drejtë.” ---- 4. Jeta dhe Sfida 21. “Unë e kam mësuar se njerëzit janë më shumë të mirë sesa e mendoja, dhe më shumë të keq sesa doja të besoja.” 22. “Jeta është përbërë nga momente të vogla; përpjekjet e vogla të ditës së sotme ndërtojnë të nesërmen.” 23. “Mos ndalo së përpjekuri për atë që e di se është e drejtë, edhe nëse duket e pamundur.” 24. “Çdo ditë është një mundësi për të bërë diçka të mirë.” 25. “Vështirësitë janë ato që forcojnë karakterin dhe vendosmërinë.” --- 5. Durimi dhe Vetëpërmirësimi 26. “Shumica e njerëzve kanë më shumë forcë për të duruar sesa mendojnë.” 27. “Unë jam një punëtor i thjeshtë që nuk dorëzohet kurrë.” 28. “Unë nuk jam i lindur i ditur, por unë mësoj çdo ditë.” 29. “Durimi dhe vendosmëria janë dy aleatë të domosdoshëm për suksesin.” 30. “Çdo ditë që investon në vetëpërmirësim, është një ditë që fiton për të ardhmen.” --- 6. Liria dhe Barazia 31. “Të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë; ajo është një e vërtetë që duhet mbajtur gjallë çdo ditë.” 32. “Liria nuk është vetëm të bësh çfarë të duash, por të bësh atë që është e drejtë.” 33. “Barazia është themeli i çdo shoqërie të qëndrueshme.” 34. “Një komb nuk mund të jetë i lirë nëse nuk respekton lirinë e të gjithë qytetarëve.” 35. “Liria është e mbrojtur nga njohuria dhe ndërgjegjja, jo nga fuqia brutale.” --- 7. Përpjekja dhe Suksesi 36. “Asgjë e vlefshme nuk arrihet pa përpjekje.” 37. “Sekreti i suksesit është të fillosh dhe të mos ndalesh.” 38. “Gabimet nuk janë fundi; ato janë hapat për të mësuar dhe për të përmirësuar vetveten.” 39. “Një punë e vogël e bërë me vendosmëri shpesh ka më shumë vlerë sesa një punë e madhe e bërë me paqëndrueshmëri.” 40. “Besimi në vetvete dhe puna e palodhur janë çelësi i çdo arritjeje.” --- Nëse do, mund të vazhdoj dhe të përgatis edhe 10–15 thënie të tjera të Lincolnit, duke mbushur koleksionin në rreth 50+ citate, duke përfshirë edhe ato më pak të njohura që janë shumë frymëzuese dhe filozofike. Dëshiron ta bëj këtë për ta kompletuar koleksionin? Abraham Lincoln lindi në një familje të thjeshtë në Kentucky më 1809. Ai nuk pati arsimin e plotë që sot konsiderohet normal, por kishte një etje të madhe për dije. Vetëm nga librat që arrinte të gjente, ai mësoi të lexojë, të shkruajë dhe të mendojë thellë, duke e kuptuar se “Arsimi është armiku më i madh i varfërisë”. Me durim dhe përkushtim, Lincoln tha vetes: “Unë nuk jam i lindur inteligjent; unë thjesht qëndroj më gjatë duke mësuar.” Ai filloi të punonte si avokat dhe politikan, duke u përballur me sfida të mëdha. Megjithatë, nuk hoqi dorë kurrë nga drejtësia dhe moraliteti. Lincoln besonte fuqimisht se “Mënyra më e sigurt për të mos humbur është të bësh atë që di të jetë e drejtë”, dhe kjo bëri që ai të udhëhiqte me shembull dhe ndershmëri. Në vitin 1861, kur u bë Presidenti i Shteteve të Bashkuara, vendi ishte i ndarë nga lufta civile. Lincoln përballoi këtë krizë duke mbajtur si udhërrëfyes të tij lirinë, drejtësinë dhe barazinë. Ai e dinte se “Të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë” dhe punoi pa u lodhur për të zhdukur skllavërinë, duke lënë një trashëgimi të pavdekshme. Por Lincoln nuk ishte vetëm një udhëheqës i madh politik. Ai ishte edhe një njeri që e vlerësonte durimin, përpjekjen dhe vetëpërmirësimin. Ai thoshte: “Shumica e njerëzve kanë më shumë forcë për të duruar sesa mendojnë” dhe besonte se çdo sfidë ishte një mundësi për t’u bërë më i fortë. Jetës së tij i dha një mesazh të qartë dhe frymëzues: njohuria, drejtësia dhe vendosmëria janë çelësi i çdo arritjeje, dhe nuk ka sukses pa përpjekje dhe durim. Abraham Lincoln nuk ishte thjesht president; ai ishte një shembull i përkushtimit, moralit dhe humanizmit, një njeri që ndryshoi historinë dhe frymëzoi breza. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese, Botuese, Autore

Rrevista Prestige #PersonalityNobelPrize #MariaCorinaMarchado ✨️✨️✨️Politikania dhe aktivistja venezueliane María Corina Machado, 58 vjeç, është shpallur fituese e Çmimi Nobel për Paqen 2025. Komiteti Norvegjez i Nobelit e nderoi atë “për punën e saj të palodhur në promovimin e të drejtave demokratike të popullit venezuelian dhe për luftën e saj për të arritur një tranzicion të drejtë dhe paqësor nga diktatura në demokraci.” ✨️Machado është një nga zërat më të fortë të opozitës ndaj regjimit autoritar të Nicolás Maduro në Venezuelë. Ajo ka qenë një figurë qendrore në përpjekjet për reforma politike, pjesë e lëvizjeve për zgjedhje të lira dhe mbrojtëse e të drejtave të njeriut në vendin e saj. Pavarësisht presioneve politike, ndalimeve nga kandidimi dhe kërcënimeve të vazhdueshme, ajo ka fituar mbështetje të gjerë brenda dhe jashtë Venezuelës si simbol i rezistencës demokratike. Ky çmim vlerësohet si një mesazh i fuqishëm ndërkombëtar për mbështetjen e proceseve demokratike në Amerikën Latine dhe për denoncimin e regjimeve autoritare. 🏅 Fakte kryesore rreth María Corina Machado: Diplomuar si Inxhiniere mekanik me formim akademik dhe përvojë në shoqërinë civile. Themeluese e organizatës joqeveritare “Súmate”, e njohur për mbrojtjen e zgjedhjeve të lira. Deputete në Asamblenë Kombëtare të Venezuelës (2011–2014). Ka qenë një nga figurat kryesore të opozitës që ka sfiduar hapur regjimin e Maduros. ✨️✨️✨️Ky është një moment historik për opozitën venezueliane dhe për lëvizjet demokratike në botë. 🕊️ Në kete botë ku historia shpesh shkruhet nga duart e atyre që sundojnë, ndonjëherë shfaqen figura të rralla që e sfidojnë errësirën me forcën e fjalës, të drejtësisë dhe të shpresës. ✨️Një ndër këto figura është María Corina Machado, një grua që në thelbin e ekzistencës së saj mbart peshën e një populli dhe ëndrrën e një kombi të lirë. María Corina lindi më 7 tetor 1967, në Caracas, në një familje të klasës së mesme me vlera të forta qytetare dhe një ndjenjë të thellë përgjegjësie ndaj shoqërisë. Babai i saj ishte një sipërmarrës që besonte në ekonominë e lirë, ndërsa nëna ishte e përkushtuar ndaj edukimit dhe kulturës. Qysh herët, ajo u rrit në një mjedis ku fjala “ndershmëri” dhe “shërbim ndaj vendit” nuk ishin slogane politike, por pjesë e përditshmërisë. Fëmijëria e saj nuk u zhvillua në luks të tepruar, por në një atmosferë ku librat, diskutimet familjare për historinë e Venezuelës dhe dashuria për vendin krijuan themelet e personalitetit të saj të fortë. Familja e mësoi se liria është një dhuratë që kërkon përgjegjësi dhe guxim. María Corina u arsimua në shkolla me orientim qytetar dhe mori diplomën në inxhinieri mekanike nga Universidad Católica Andrés Bello, një nga universitetet më prestigjioze të vendit. Më vonë ajo ndoqi studime në Yale University, në Shtetet e Bashkuara, ku thelloi njohuritë në politikat publike dhe ekonominë e tregut të lirë. Gjatë viteve të studimeve, Machado përjetoi një kontrast të fortë midis një shoqërie demokratike dhe realitetit të vendit të saj të lindjes që po rrëshqiste në autoritarizëm. Ajo kuptoi se arsimi nuk është vetëm një mjet për zhvillim personal, por një armë paqësore për të mbrojtur dinjitetin njerëzor. ✨️Pas kthimit në Venezuelë, María Corina nuk zgjodhi rrugën e heshtjes apo të rehatit personal. Në vitin 2002 ajo bashkëthemeloi organizatën qytetare Súmate, e cila u bë një shtyllë e rëndësishme për mbrojtjen e zgjedhjeve të lira dhe transparencës politike në vend. Ishte një periudhë kur vendi po zhytej në polarizim nën regjimin e Hugo Chávez, dhe Machado mori guximin të ngrihej kundër një aparati shtetëror të fuqishëm. Ajo u përball me ndjekje penale, me ndalime politike dhe me fushata shpifëse, por asnjëherë nuk e humbi qetësinë e një njeriu që lufton me forcën e bindjes dhe jo me dhunë. Në vitin 2010 u zgjodh si deputete në Asamblenë Kombëtare, ku vazhdoi të flasë hapur për të drejtat demokratike të popullit venezuelian, shpesh në përplasje të drejtpërdrejtë me pushtetin. ✨️✨️✨️Më 10 tetor 2025, Komiteti Norvegjez i Nobelit shpalli María Corinën si fituese të Çmimi Nobel për Paqen 2025, duke e vlerësuar “për punën e saj të palodhur në promovimin e të drejtave demokratike të popullit venezuelian dhe për luftën e saj për të arritur një tranzicion të drejtë dhe paqësor nga diktatura në demokraci.” ✨️Ky çmim është një gur kilometrik jo vetëm në jetën e saj personale, por edhe në historinë e Venezuelës. Ai dëshmon se bota dëgjon edhe kur regjimet përpiqen të shuajnë zërat e lirisë. Ai tregon se rrugët e demokracisë nuk ndërtohen me urrejtje, por me këmbëngulje, ide dhe sakrifica të përditshme. 🌟Sot, María Corina Machado nuk është thjesht një politikan, por një simbol i një populli që kërkon të zgjohet nga një natë e gjatë autoritarizmi. Ajo përfaqëson një brez të tërë që beson se arsimi, vlerat familjare dhe idealet demokratike mund të mbjellin ndryshim të vërtetë Politikania dhe aktivistja venezueliane María Corina Machado, është shpallur fituese e Çmimi Nobel për Paqen 2025. Komiteti Norvegjez i Nobelit e nderoi atë “për punën e saj të palodhur në promovimin e të drejtave demokratike të popullit venezuelian dhe për luftën e saj. Machado është një nga zërat më të fortë të opozitës ndaj regjimit autoritar të Nicolás Maduro në Venezuelë. Ajo ka qenë një figurë qendrore në përpjekjet për reforma politike, pjesë e lëvizjeve për zgjedhje të lira dhe mbrojtëse e të drejtave të njeriut në vendin e saj. Pavarësisht presioneve politike, ndalimeve nga kandidimi dhe kërcënimeve të vazhdueshme, ajo ka fituar mbështetje të gjerë brenda dhe jashtë Venezuelës si simbol i rezistencës demokratike. ✨️Ky çmim vlerësohet si një mesazh i fuqishëm ndërkombëtar për mbështetjen e proceseve demokratike në Amerikën Latine dhe për denoncimin e regjimeve autoritare. 🏅 Fakte kryesore rreth María Corina Machado: E Lindur në Caracas në vitin 1967. Inxhinier mekanik me formim akademik dhe përvojë në shoqërinë civile. Themeluese e organizatës joqeveritare “Súmate”, e njohur për mbrojtjen e zgjedhjeve të lira. Deputete në Asamblenë Kombëtare të Venezuelës (2011–2014). Ka qenë një nga figurat kryesore të opozitës që ka sfiduar hapur regjimin e Maduros. Ky është një moment historik për opozitën venezueliane dhe për lëvizjet demokratike në botë. 🕊️ ✨️✨️✨️> “Ky çmim nuk është imi. Ai i përket çdo venezueliani që nuk pranoi të heshtë. I përket fëmijëve që u rritën me shpresën për një vend të lirë dhe të drejtë. I përket çdo nëne që dërgon fëmijën në shkollë me ëndrrën që të mos largohet kurrë nga atdheu.”✨️✨️✨️ Kështu, një vajzë nga Caracas, e rritur në një familje të thjeshtë, e arsimuar në një shkollë që i mësoi të vlerësonte lirinë, u bë një grua që ndryshoi historinë e një kombi. Dhe ndoshta, në një mënyrë të heshtur, ajo na kujton të gjithëve se fuqia e vërtetë nuk qëndron në pushtet, por në të drejtën për të ëndërruar dhe për të vepruar me guxim. 🕊️🌟🌟 “Liria është trashëgimia më e shtrenjtë që mund t’i japim brezave që vijnë.” — María Corina Machado, 2025.🌟🌟 © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author Prestige Magazine All rights reserved.

“Gjuha, fjala dhe zemra e Dritëroit mbeten pasuri e çmuar për çdo shqiptar.  Gëzuar ditëlindjen i ndrituri ne kujesen   Historise dhe trashëgiminë tonë letrare!” "Nënë Shqipëri" nga Dritëro Agolli që  kërkove: Më lër të bie në prehrin tënd të ngrohtë O hallemadhja ime shekullore! Të puth duart e tua, më të mirat në botë, I ngazëllyer të hesht me heshtje foshnjore; Duart e tua që u rregjën nga puna Dhe gishtërinjtë që zunë kallo nga këmbëzat e dyfekeve, Dhe supet që u varën nga xhokja e nga guna, Dhe mesin që u hollua nga gjerdanët e fishekëve, Dhe ballin që u rrudh e u lërua nga mendimi, Dhe beben e syrit që u mpreh nga shënjestra, Dhe këmbët që u zmadhuan nga ecja e mundimi Dhe qerpikët që u dogjën nga baruti në shkrepa… Ti sytë lan në mengjes me ujin e krojeve të maleve Ti llërët lëmon në mëngjes me shkumën e deteve, Ti faqet fshin me peshqirin e madh të livadheve, Ti flokët lyen me lëngun e luleve të bjeshkëve… Dhe çdo mëngjes bëhesh më e re dhe përzë zhubra e rudha Ne rrimë ne prehrin tënd e dorën na shkon në flokë Thinjat na fshin kur gjunjët na dhembin nga udha, Lodhjen na heq kur zgjuar na tretesh mbi kokë… Qëndroj para teje, Ja tek më ke, Në krahët e tua, Mua, Birin tënd, shembëllimin e qenies sate, Atë që tha sa hapi sytë Në djep: “Të dua!” Dhe fjalën e peshës së rëndë e ruajtën malet e rënda… Gjithë dashuritë për nënat që janë e do vijnë Në prehrin tënd të madh i kam vënë, Gjithë dashuritë për gratë, për shokët e miqtë T’i kam sjellë t’i ngrohësh, o nënë! Jeton dashuria për ty, se birin tënd s’e thau civilizimi. S’e thau shekulli i atomit dhe i zbritjes në hënë; Në buzët e plasura s’iu vyshk belbëzimi, Belbëzimi i foshnjës që përgjerohët për nënë. Biri yt di të ulet në sofrën që shtrojnë fshatarët në oborr, Siç ulet në banketet që shtrojnë kryeministrat; Biri yt di të hyjë në laboratorin termobërthamor, Siç hyn në arën ku zgjatin mustaqet misrat… Çdo gjë që më dhe trashëgim e kam mbajtur Kudo që kam shkuar, Kudo që kam vajtur. Dritëro Agolli Dritëro Agolli ishte një shkrimtar, poet, publicist dhe politikan shqiptar, një ndër figurat më të rëndësishme të kulturës dhe jetës shoqërore në Shqipëri gjatë shekullit XX. Ai lindi më 13 tetor 1931 në Menkulas të Devollit dhe që në rini tregoi dashurinë për fjalën e shkruar dhe për tokën që e rriti. Ishte një njeri që e deshi popullin dhe jetën e tij të thjeshtë, duke e kthyer atë në art të madh. Dritëroi ishte poet, filozof i jetës, dhe një njeri që e deshi me shpirt gjuhën shqipe. Ai e ktheu fjalën në dritë dhe në urë midis zemrave. Vepra e tij mbetet një pasuri e gjallë shpirtërore për brezat që vijnë — një kujtesë se njeriu jeton më gjatë në fjalët që lë pas, sesa në vitet që kalon mbi tokë.  Në veprat e tij, si në poezi, romane apo ese, ai ndërthurte natyrën me jetën, tokën me shpirtin, të zakonshmen me madhështoren. Me gjuhën e thjeshtë por plot urtësi, ai dinte të bënte që edhe një gur, një dru apo një rrugë e fshatit të fliste për jetën dhe fatin e njeriut. Në poezitë e tij ndjehet një dashuri e thellë për vendin, njeriun e thjeshtë dhe lirinë e mendimit. Krijimtaria e tij është një thirrje për humanizëm, për mirësi dhe për qëndresë përballë kohëve të vështira. Fjalët e tij kishin erën e arave dhe dritën e mendimit njerëzor, duke i dhënë letërsisë shqiptare një frymë të re poetike e filozofike.  Dritëro Agolli mbetet një zë i pashuar i letërsisë sonë kombëtare, një njeri që e ngriti fjalën në art dhe e bëri njeriun të besojë në forcën njerezore te shpirtit.

Johann Wolfgang von Goethe: Portret i një Gjenie Universal shkrimtar filozof. Lindi ne vitin 1749 në Gjermani *"Le të fshijë secili para derës së vet, dhe e gjithë bota do të jetë e pastër.”* Johann Wolfgang von Goethe: Portret i një Gjenie Universal *** "Le të fshijë secili para derës së vet, dhe e gjithë bota do të jetë e pastër." — Johann Wolfgang von Goethe Origjina, familja dhe jeta personale Lindja dhe familja: Goethe lindi më 28 gusht 1749 në Frankfurt am Main në një familje borgjeze të pasur dhe me reputacion elitar. Babai i tij, Johann Caspar Goethe, ishte jurist dhe këshilltar imperial. Nëna, Catharina Elisabeth Textor, ishte bija e një zyrtari të profilit të lartë në qytet . Ai ishte fëmijë i parë nga shtatë, por vetëm motra e tij Cornelia mbijetoi fëmijërisë . Çdo fëmijë tjetër vdiq në moshë të vogël. Edukimi: Ai dhe motra e subvencionuar nga prindërit ndjekën mësues privat në shtëpi ku studiuan latinisht, greqisht, histori, gjuhë moderne dhe art . Studimet universitare: Fillimisht ndoqi drejtësi në Leipzig dhe Strasburg, por pasioni i tij i vërtetë është letërsia dhe arti . Në Strasburg takoi filozofë si Johann Gottfried Herder, që formësuan sensin e tij estetik dhe kulturor . Jeta personale: Pas dashurive të reja romantike (p.sh. me Charlotte Buff dhe Friederike Brion), u vendos për një lidhje me Christiane Vulpius prej vitit 1788 dhe u martua me të në 1806. U bënë prindër të pesë fëmijëve; vetëm August von Goethe mbijetoi deri në moshën e plotë, por vdiq në 1830, duke shuar kështu vijën direkte të familjes . Epoka e tij Si figure qendrore Goethe ishte figurë qendrore e epokës së Sturm und Drang (Lëvizja e Stuhisë dhe Tërmetit, 1765–1785), dhe më pas themelues i Klasikës së Weimarit, bashkë me Schiller, Herder e Wieland . Ai përfaqësonte një sintezë mes të arsyeshmes (klasikës) dhe emocionales (romantizmit), duke u bërë një model për letërsinë dhe mendimin gjerman dhe europian . Veprat kryesore dhe tematika 1. **“Götz von Berlichingen”** (1773) – një dramë e hershme e stilit Sturm und Drang që e bëri autor të njohur në Gjermani . 2. **“Die Leiden des jungen Werther”** (1774) – roman epistolar që shkaktoi “sëmundjen Werther” në Evropë dhe bëri Goethe-n superstar ndërkombëtar . 3. **“Iphigenie auf Tauris”** (1787), “Egmont” (1788), “Torquato Tasso” (1790) – krijime nga periudha pas udhëtimit në Itali, që rigjallëruan estetikën e tij dhe thelluan klasiken moderne . 4. **“Wilhelm Meisters Lehrjahre”** (1795) – roman formues mbi edukimin artistik dhe shpirtëror. 5. **“Faust: Pjesa I”** (1808) dhe Pjesa II (1832) – kulmi i krijimtarisë së tij dhe një nga veprat me ndikim mbi kulturën botërore . 6. Poezi të njohura: “Der Erlkönig”, “Prometheus”, “Über allen Gipfeln ist Ruh”, “West-östlicher Divan” etj. . Gjithashtu shkroi ese shkencore për botanikën (The Metamorphosis of Plants) dhe teorinë e ngjyrave, duke sfiduar konceptet Newtoniane . Thëniet e tij më të njohura *“Kush nuk e njeh të kaluarën, mbetet gjithmonë fëmijë.”* *“Cdo ditë duhet të dëgjosh një këngë, të lexosh një poezi… ose të thuash një fjalë të mençur.”* *“Njeriu është plotësisht njeri vetëm kur luan.”* Fjalët e tij të fundit: *“Dritë, më shumë dritë!”* Dhe citati që na bashkon: *“Le të fshijë secili para derës së vet…”* Ky mesazh është një thirrje e fuqishme për përgjegjësi personale dhe vetëdije etike. Goethe na kujton se ndryshimi social qëndron në përgjegjësinë e përditshme të individit. Secili ka një "derë" metaforike — ndërgjegjen dhe veprimin vetjak — dhe pastrimi i saj është themeli për një botë më të drejtë dhe të ndershme. Goethe është konsideruar si shkrimtari më i madh gjerman, pozicion që i atribuohet nga shumë studiues dhe shkrimtarë, mes të cilëve Nietzsche, Thomas Mann, Hermann Hesse, dhe Pushkin . Kritika e vlerëson si një personalitet kompleks: një poet dilent, mendimtar konservator, por edhe figura moderne, madje me interesa për çështje si liria seksuale dhe mjedisi natyror në kontekst bashkëkohor . Pasi qeverisi për dekada në Weimar si këshilltar dhe drejtues i teatrit, Goethe ishte një figurë publike e respektuar ndërkombëtarisht. Ai u shkoi nga oborri i Dukës dhe u bë ambasador kulturor i Gjermanisë . Nderimet dhe çmimet: Pas vdekjes, u krijuan disa çmime që mbajnë emrin e tij, si Goethe Prize (çmim i qytetit të Frankfurtit) dhe Goethe Medal e Goethe-Institut — të cilat vlerësojnë kontribute të jashtëzakonshme në kulturën dhe letërsinë gjermane dhe lidhjet ndërkombëtare . Po të bejmë disa krahasime vërejmë se : Goethe është filozofik dhe i menduar; Shakespeare është emocional dhe dramatik. Me Dostojevskin, Goethe kërkon harmoni; Dostojevski eksploron konflikte të brendshme. Me Kafka, bota mendore është absurde; te Goethe, bota është e kuptueshme nëse individi e ve pronën e vet, ndzesin dhe ndërgjegjen. Johann Wolfgang von Goethe ishte më shumë sesa shkrimtar — ai ishte një univers kulturor. Nga edukimi borgjez, përmes poezisë, dramaturgjisë, shkencës dhe politikës, ai formësoi një traditë që vazhdon të frymëzojë sot. Ai ishte i njohur që në kohën e vet, dhe nuk mori çmime moderne, por ndikimi dhe nderimet që mbajnë emrin e tij — Goethe Prize dhe Goethe Medal — dëshmojnë se trashëgimia e tij është e përjetshme. "Mesazhi i thënies së tij është i qartë: ndryshimi i botës fillon në pragun tuaj." Referenca Primare dhe Sekondare 1. Encyclopaedia Britannica Artikulli: Johann Wolfgang von Goethe Faqja zyrtare: https://www.britannica.com/biography/Johann-Wolfgang-von-Goethe Informacion mbi jetën, veprat, periudhat dhe ndikimin filozofik. 2. Wikipedia (Gjermanisht & Anglisht) Artikulli: Johann Wolfgang von Goethe https://de.wikipedia.org/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe Burim i detajuar për jetën familjare, veprat, partneritetet dhe epokat letrare. 3. Goethe-Institut Artikuj mbi ndikimin e tij dhe nderimet që mbajnë emrin e tij (Goethe-Medaille, Goethe Prize) https://www.goethe.de 4. Poets.org Faqja: Johann Wolfgang von Goethe – Biography and Poems https://poets.org/poet/johann-wolfgang-von-goethe 5. Gale Literature Resource Center Artikulli: Goethe: Life and Works Përmbledhje kritike dhe analizë krahasuese https://www.gale.com 6. Love Books Review Artikulli: Who Was Goethe? Summary of Life, Works and Influence https://love-books-review.com/reviews-by-author/johann-wolfgang-von-goethe 7. The Times (UK) Artikulli: Goethe – His Faustian Life nga A.N. Wilson https://www.thetimes.co.uk 8. EJSHIN – Encyclopedia of Journal of Social and Humanities in International Narrative Artikulli: Goethe: Një Vështrim i Gjerë në Personalitetin e Tij Historik https://www.ejshin.org 9. Libri: “Fausti” nga Johann Wolfgang von Goethe Botime të ndryshme, përfshirë përkthimet nga Erich Kahler, Peter Salm etj. Përmban thënie dhe pjesë poetike të përmendura në ese. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese, Themeluese Botuese Revista Prestige Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Leon Jean Bazile Perrault (1832 - 1908)Leon Jean Bazile Perrault Léon-Jean-Bazille Perrault ishte një artist i mesit të shekullit të nëntëmbëdhjetë i cili u preokupua me trajtimin e subjekteve që përforconin dëshirën e borgjezisë së pasur për të pasur piktura të bukura që zbukuronin shtëpitë e tyre. I frymëzuar nga mësuesit e tij, François-Édouard Picot dhe William-Adolphe Bouguereau, piktorë mjeshtër të stilit akademik të shekullit të nëntëmbëdhjetë, Perrault vazhdoi të theksonte mitologjinë dhe idealizimin që gjendej në kompozimet e tyre, në pikturat e tij. Duke ndjekur këta dy piktorë, Perrault tregonte gjithashtu nderimin e tij për piktorët e shekullit të tetëmbëdhjetë si Jean-Antoine Watteau dhe François Boucher, të cilët gjithashtu idealizonin subjektet e tyre. Léon-Bazille Perrault lindi më 20 qershor 1832 në Poitiers, një qytet në jugperëndim të Parisit. Ai u përshkrua si (artikull i pafirmosur, The Century Vol. 46 (6) Maj 1893, fq. A2): ...një zotëri francez i rafinuar...i sjellshëm dhe i dashur në sjelljen e tij, i gjatë dhe energjik, një punëtor serioz. Një folës jashtëzakonisht i shpejtë, fjalët e tij duket se përplasen me njëra-tjetrën në nxitimin e tyre frenetik për të dalë… studioja e tij është e mobiluar në mënyrë të pasur dhe piktoreske, sipas mënyrës së zakonshme luksoze të artistëve të suksesshëm parizienë. Megjithatë, nuk është një vend i kohës së lirë, sepse Perrault është një nga ata piktorë modernë që bëjnë dhjetë orët e tyre në ditë duke punuar shumë. Ai dukej si një njeri i pasur dhe praktik i botës. Trajnimi i tij i hershëm ishte nën François-Édouard Picot, por më vonë studioi nën mikun e tij William-Adolphe Bouguereau. Ndërsa shumë njerëz theksojnë faktin se Perrault ishte një student i Bouguereau, kjo mund të ketë qenë më shumë për shkak të marrëdhënies së tyre miqësore, pasi në shumicën e hyrjeve të tij në Salon, Perrault e liston Picot si mësuesin e tij. Perrault mund të ketë punuar përkrah Bouguereau dhe të jetë frymëzuar prej tij, por Picot ishte mësuesi i tij formal. Karriera publike e Perrault filloi gjatë periudhës së Perandorisë së Dytë, një kohë e ndikuar shumë nga trauma e kryengritjes shoqërore dhe politike të vitit 1848, e cila pa Monarkinë e Korrikut dhe udhëheqësin despotik Louis-Philippe të rrëzuar nga pushteti. Si pasojë, publiku borgjez kërkoi liri në veprat që shfaqnin një ndjenjë të pavlerë bukurie, duke u ofruar atyre njëfarë pushimi nga e kaluara e trazuar. Henri Marcel në veprën e tij La Peinture Française au XIXeme Siècle (Paris: A. Picard & Kaan, 1910, f. 237) shkroi për këtë periudhë dhe rritjen e interesit për piktura të tilla si ato të prodhuara nga Perrault, Bouguereau, Cabanel dhe të tjerë, se: Perandoria e Dytë pa lindjen ose zhvillimin e asaj që quhet me të drejtë "piktura e stilit"... Zgjerimi i kulturës intelektuale, kurioziteti dhe emulimi i zhvilluar nga shumëfishimi i metodave të transportit, përhapja e luksit në mjedisin e pasuruar nga përparimi i industrisë dhe i shkëmbimeve, kishin krijuar për gjithçka që prekte artin një klientelë të madhe, që shikonin më shumë drejt kënaqësive të syve të tyre sesa drejt kultivimit të mendjeve të tyre. Imazhet e Perrault-it e kënaqën këtë dëshirë publike për kompozime delikate, dhe ato shpesh përqendroheshin në skena mitologjike, por edhe në fëmijë, nudo, disa skena zhanri dhe madje edhe skena ushtarake. Por ai gjeti famë me ato piktura që tregonin një version delikat dhe të idealizuar të jetës, pikërisht ato piktura që gjetën një audiencë të madhe. Duke iu drejtuar borgjezisë, Perrault po ofronte tema që ishin gjithashtu shumë të njohura me anëtarët e jurisë së Sallonit. Ai debutoi në Sallonin e vitit 1861 me Le Vieillard et les Trois Jeunes Hommes ( Plaku dhe Tre të Rinjtë ). Në vitin 1864 atij iu dha shpërblimi i tij i parë për punën e tij, një përmendje nderi për La Frayeur ( Tmerri ). Ai gjithashtu fitoi një medalje të klasit të dytë në vitin 1876 për St. Jean le Précurseur ( Shën Gjon Pararendësi ) dhe L'Oracle des Champs; -idylle ( Orakujt e Fushave - Idili ). Secila prej këtyre veprave iu drejtua ndjeshmërisë estetike të publikut të Perandorisë së Dytë. Një element tjetër i rëndësishëm i punës së Perrault ishte vizioni i tij për fëmijët, duke i portretizuar ata me një prekje engjëllore butësie. Në artikullin e The Century me titull “Fëmija në Art: Zbulesa e Dashurisë e Perrault ” (Vëll. 46 (6) f. A2), autori shkroi për Perrault se: ...nuk është ekstravagante të shtohet se asnjë piktor fëmijësh, që nga koha e Albanos deri në ditët e sotme, nuk e ka paraqitur më në mënyrë të përsosur strukturën e brendshme dhe modelimin delikat të sipërfaqes, cilësinë e veçantë dhe veprimin e hijshëm të një fëmije, në një bukuri dhe shëndet të përsosur fizik; dhe të gjithë artistët e dinë se fëmijët janë subjekti më i vështirë. Pavarësisht nëse modelet e reja të Perrault u portretizuan duke luajtur një lojë, të pozicionuara në një sfond me lule, apo të vendosura brenda një historie dhe mjedisi mitologjik, të gjitha shkëlqejnë cilësi të pafajësisë dhe bukurisë fëminore. Philip Hook e shpjegon më tej këtë interes për këto lloje imazhesh (Popular 19th Century Genre Pictors: a dictionary of European genre Pictors, Woodbridge: Antique Collector's Club, 1986, fq. 171-172): Rrënjët e këtij lloji të pikturës sentimentale të fëmijës gjenden në fund të shekullit të tetëmbëdhjetë… Gjatë shekullit të nëntëmbëdhjetë, qëndrimet popullore ndaj fëmijëve u kristalizuan në stereotipe të ndryshme: pafajësia; mikrokozmosi i moshës madhore; cenueshmëria; djallëzia tërheqëse. Përveç kësaj, fokusi i tij te fëmijët, të cilët ai i shihte si të pafajshëm dhe simpatikë, i bëri thirrje kultit në rritje të fëmijërisë që i shihte fëmijët jo si të rritur në miniaturë, por si qenie me karakteristikat e tyre. Perrault vazhdoi të ekspozonte në Sallone deri në fund të karrierës së tij. Në vitin 1887, ai u vlerësua me nderimin e lartë të Francës dhe u emërua Kalorësi i Legjionit të Nderit. Në Ekspozitat Universale të viteve 1889 dhe 1900, ai mori përkatësisht një medalje bronzi dhe argjendi. Ai gjithashtu ekspozoi në Vjenë, Londër, Boston dhe Filadelfia dhe fitoi medalje të shumta në këto ekspozita, dhe më vonë u emërua - në vitin 1873 - për të përfaqësuar Francën si "Diplômât d'honneur" në Vjenë, Filadelfia dhe Londër. Ai gjithashtu u bë anëtar i Société des Artistes Français dhe në fund të karrierës së tij ishte "hors concours" në Salon, duke i lejuar atij të ekspozonte lirisht pa pasur nevojë të paraqiste punë për pranim nga juria. Ai vdiq në vitin 1908 në Royan. Perrault gjeti një vend për punën e tij në periudhat e Republikës së Dytë dhe të Tretë me imazhet e tij të bukurisë dhe dekadencës së pakufizuar, duke u bërë tërheqës për një publik që kërkonte të qetësonte plagët e tyre nga kryengritjet politike dhe luftërat që e panë Francën ose të mundur nga brenda ose nga një armik nga jashtë. Për një moment, publiku i tij mund të shijonte një mjedis ëndërrimtar me luks dhe elegancë të pastër. Sot, shembuj të punës së Perrault mund të shihen në muzetë e Bordeaux, Poitiers, La Rochelle dhe Stuttgart. VEPRAT E DISPONUESHME Zgjimi i dashurisë (Le Reveil de l\'Amour) - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)Zgjimi i Dashurisë (Le Reveil de l'Amour)Vaj mbi kanavacë32 1/4 x 44 3/8 inçNënshkruar dhe datuar '91 Vepra të shitura Përralla - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)PërrallaVaj mbi kanavacë26 x 21 inçNënshkruar dhe datuar në vitin 1866 Larg nga shtëpia - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)Larg nga shtëpiaVaj mbi kanavacë57 3/4 x 29 3/8 inçNënshkruar dhe datuar '79 Petite fille au buquet de fleurs - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)Petite fille au bouquet de fleursVaj mbi kanavacë21 7/8 x 18 1/4 inçNënshkruar dhe datuar në vitin 1896 Një reflektim i bukur - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)Një pasqyrim i bukurVaj mbi kanavacë43 x 50 inçNënshkruar dhe datuar në vitin 1886 Sleeping Putto - Leon Jean Bazile PerraultLeon Jean Bazile Perrault(1832 - 1908)Putto i FjeturVaj mbi kanavacë18 x 21 inçNënshkruar dhe datuar në vitin 1882 FacebookMastodonEmailNdaj Të gjitha informacionet dhe imazhet e shfaqura në këtë faqe interneti janë pronë e Rehs Galleries, Inc. dhe nuk mund të riprodhohen në asnjë mënyrë ose nga pa lejen e shprehur me shkrim të Rehs Galleries. Inc.Rehs Galleries, Inc. është e përkushtuar të ofrojë shërbime dixhitale, duke përfshirë faqet e saj të internetit, që janë të disponueshme për audiencën më të gjerë të mundshme dhe në përputhje me standardet e aksesueshmërisë, dhe është e angazhuar në përpjekje të vazhdueshme për të siguruar që kjo faqe interneti të jetë e arritshme për personat me nevoja të veçanta, duke përfshirë ata me dëmtime shikimi, dëgjimi, njohëse dhe motorike. Nëse hasni në një faqe ose veçori që e gjeni të paarritshme ose të vështirë për t'u përdorur, ose nëse keni nevojë ose dëshironi ndihmë, ju lutemi na kontaktoni në: info@rehs.com (212) 355-5710. Ju falënderojmë për interesin tuaj në shërbimet tona.Të drejtat e autorit 2000 - 2025 Rehs Galleries, Inc. Të gjitha të drejtat e rezervuara. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese, Drejtore, Botuese Revista Prestige Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Mirësevini ! Revista PRESTIGE. Ështe një platformë dixhitale periodike Ajo përmban artikuj, shkrime, intervista, studime, ntervista, etj. Protagonistët janë të profesionisteve te ndryshme me arritje sinjifikative të admirueshme, kryesisht të grave shqiptare nga të gjitha fushat. Ne kemi nje ekip te specializuar që punon, për t'ju sjelle artikuj e studime nga fusha të ndryshme si Albanologjia, Drejtesia, Arti letersia, Mjekesia, Ekonomia, Politika, Teknologjia etj. Ne kemi nje ekip te specializuar qe punon ne menyre te palodhshme, per t'ju sjelle artikuj e studime nga fusha te ndryshme si Albanologjia,Politika, Sociologjia, Drejtesia, Mjekesia, Ekonomia, Shèndeti, Teknologjia , etj Revista Prestige është rritje e vetedijes, , ofron ekspertizën në krijimin dhe promovimin alternativat e AI duke i alternuar me publicitetin dhe kreativitetin. Infot jane nga arti cultura, historia, diplomacia , politika teknologjia, Gjuha Shqipe AI,Arberesh, Jurisprudenca, Shendeti, Menaxhimi vetiak, Ne synojmë t'i ndihmojmë lexuesit tanë të arrijnë ballancat, dhe ekuilibrin e brendshëm midis atij professional dhe jetës së përditshme, dhe te rrisin rreputacionin dhe potencialin e tyre.ju sigurojmë që intervistat, biografitë dhe studimet e personazheve të përfshira në artikuj të jenë të sakta dhe të besueshme.si dhe te gjitha infot e tjera nga bota e yjeve dhe njeres te rendesishem, t’i pasqyrojme me dinjitet. Prestigji juaj rritet me ne! Stafi. Liliana Pere Dr.Info rmatik. Publicist Themeluese, Drejtuese, Autore Botuese Revista Prestige. Akredituar USA BE Academia edu Prof.Dr. Aurela Anastasi. Keshilltare Fak. Juridik Prof. Shefkije Islamaj. Keshilltare Instituti Albanologjik Prof.Alma Cani. Fak Mjekësisë Inxhiniere anetare Ismete Selmanaj shkrimtare revistajuaj@gmail.com

“Gratë dhe elita globale: Udhëheqëse të dijes dhe platformave dixhitale, frymëzuese dhe reference për brezat e ardhshëm” Grate dhe elita shqiptare sot ne eliten globale. Dhe si u arrit kjo? Me perkushtim te madh, shume ore te gjata punè kerkimore, kontakte, shkrime publikime, per nje kohe te gjate qysh prej 13 vjetesh, dhe ne vazhdim. Liliana Pere – Idealizëm, Pasion dhe Frymëzim për Gratë, eliten shqiptare, dhe ate globake Liliana Pere lind në një familje me tradita patriotike në Kolonjë,(Kolonje emer parfumi)  ku aroma e historisë dhe hiri i kulturës bashkohen në një trashëgimi shpirtërore të thellë dhe të pasur. Gjyshi i saj, Tefik Rrogu, i dekoruar nga Kuvendi Popullor për veprimtari të jashtëzakonshme jashtë Shqipërisë, krijoi shkolla dhe ura dijesh që shtrihen mbi kohën dhe hapësirën, duke lënë gjurmë të qëndrueshme në zemrat dhe mendjet e brezave. Nga ky trashëgimi, Liliana mëson se çdo veprim i madh lind nga përgjegjësia, dashuria dhe idealizmi, se secili hap që ndërmerr duhet të jetë i ngulitur me dritën e ndërgjegjes dhe vizionin e një bote më të drejtë dhe frymëzuese. > “Gratë, kur flasin, nuk flasin për veten; fjalët e tyre janë dritare drejt botës, drejt atyre që duan të frymëzojnë dhe të ndryshojnë shoqërinë.” – Liliana Pere Pak njohuri kush eshte Lliana. Në jetën personale, Liliana është e martuar me Pëllumb Pere, inxhinier elektronik dhe drejtues në Autoritetin e Komunikimeve Elektronike. Bashkë kanë ndërtuar një familje ku çdo ide, ëndërr dhe arritje lidhen në një mozaik harmonik të dijes dhe dashurisë. Dy fëmijët e tyre janë diplomuar në Universitetin La Sapienza, Romë, duke ndjekur rrugën e shkencës, kulturës dhe artit, duke u bërë vetë burim frymëzimi për botën përreth. Familja e saj është një testament i integritetit, vizionit dhe bashkëpunimit, një shembull se suksesi i vërtetë buron nga uniteti dhe respekti për dijen dhe artin. > “Dija është si drita e një ylli në natën e errët; jo vetëm që ndriçon rrugën tonë, por ndez ëndrrat e atyre që do të vijojnë pas nesh.” – paraphrase nga Victor Hugo Nga Petro Nini Luarazi në Universitetin Politeknik të Tiranës, rruga e formimit arsimor të Lilianës është një udhëtim i thellë i shpirtit dhe i mendjes, një rrëfim i pandërprerë mbi atë çfarë do të thotë të mësosh, të kuptosh dhe të reflektosh mbi botën që na rrethon.  Ajo mësoi të lexojë e të shkruaj  jo vetëm fjalët, por edhe shpirtin e njerëzve dhe shenjat e natyrës, duke zhvilluar një sens të hollë për artin, humanizmin shjebcen dhe filozofinë që rri në çdo veprim dhe vendim.  Çdo ditë ishte një kapitull i ri ku dija teknike, arti dhe reflektimi filozofik ndërthureshin në mënyrë harmonike, duke krijuar një kuptim të ri për mënyrën se si njerëzit dhe shoqëritë ndërveprojnë. > “Dija nuk është vetëm të dish faktet; është të kuptosh botën, të ndiesh shpirtin e saj dhe të veprosh me mençuri mbi atë që ke mësuar.” – paraphrase nga Confucius Ky citat thekson llojet e dijes që Liliana ka ndjekur gjatë jetës së saj: ajo nuk kërkonte vetëm informacion teknik, por gjithashtu kuptim, lidhje dhe frymëzim; ajo kërkonte të bashkonte dijen praktike me atë shpirtërore, shkencën me artin, dhe informacionin me etikën.  Arsimi nuk ishte thjesht një certifikatë apo titull; ishte një udhëtim reflektiv, një mënyrë për të kuptuar se çdo veprim dhe ide duhet të ketë thelbin e dijes së qëndrueshme, humaniste dhe globale. > “Veprimi i madh nuk është rezultat i forcës, por i qëllimit dhe qëndrueshmërisë së shpirtit.” –   nga Aristoteli Rrugetimi i  saj në telekomunikacion nuk është thjesht një rrugë profesionale; është një udhtim i pandërprerë i përkushtimit, vizionit dhe frymëzimit. Ajo ka përdorur teknologjinë si një mjet për të krijuar ura komunikimi dhe njohjeje, duke treguar se puna pa kompromis është themeli i çdo arritjeje të qëndrueshme.  Çdo sfidë e re është një mundësi për të treguar se vizioni dhe vullneti janë instrumente të fuqishme për të ndriçuar rrugët e të tjerëve. > “Idealizmi nuk është utopi; është fuqia për të parë të panjohurën dhe për të ndriçuar rrugën që të tjerët ende nuk e kanë parë.” – paraphrase nga Liliana Pere Liliana me idealizem dhe shume punë korrekte,  ka ndërtuar ura dhe platforma për të frymëzuar dhe fuqizuar gratë shqiptare në botë.  Si presidente e organizatës “Gruaja Shqiptare në Botë”, ajo ka krijuar një hapësirë ku çdo zë, talent dhe ide e grave mund të lulëzojë dhe të ndikojë në mbarë shoqërinë.  Ajo ka qenë një frymëzim i drejtpërdrejtë për qindra gra, duke ndriçuar rrugën për eliten intelektuale dhe duke treguar se veprimi idealist dhe pa kompromis mund të ndryshojë botën. > “Gratë janë forca e heshtur që lëviz botën; veprimi i tyre është histori që shkruhet pa zhurmë, por me ndikim të përjetshëm.” – paraphrase nga Simone de Beauvoir Pjesëmarrja e saj në WIN – Women’s International Network tregon se lidershipi, vizioni dhe bashkëpunimi ndërkombëtar mund të jenë instrumente të fuqishme për ndryshimin shoqëror, duke ofruar një model frymëzimi për brezat e rinj. Liliana kombinon dijen teknike, shkencën, teknologjinë, artin dhe diplomacinë, duke krijuar një profil unik ku arta, logjika dhe idealizmi bashkohen për të frymëzuar dhe edukuar.  Përkushtimi i saj dhe serioziteti i punës i janë vlerësuar ndërkombëtarisht; ajo është Këshilltare në misionin diplomatik dhe mban titullin Dr. IT nga OKB, një njohje e përpjekjeve të saj të jashtëzakonshme dhe kontributit cilësor në platformat globale.  Ky rol tregon se idealizmi i saj nuk është thjesht teori, por një praktikë e përkushtuar ndaj dijes, shërbimit publik dhe ndikimit global. > “Një grua e aftë dhe e edukuar është udhëheqës i shoqërisë dhe shenjë e kulturës që mbetet e pavdekshme.” – paraphrase nga Maya Angelou Liliana Pere eshte themeluese botuese autore e  Revistes  Prestige – Oaz Kulturor dhe Dixhital,   një platformë e larmishme  infokulturore dhe akademike ku gjen artikuj intervista, analizat, studimet, reflektimet filozofike dhe artistike, te cilt  bashkohen për të krijuar një hapësirë reflektimi dhe frymëzimi. Revista mbështetet mbi shtyllat e dijes, integritetit, artit dhe inovacionit, duke u bërë një referencë për studiues dhe intelektualë në mbarë botën. Revista Prestige është anëtare prezente në Academia.edu , duke ofruar akses global dhe duke u bërë një burim referencash cilësore dhe të besueshme për studiuesit dhe profesionistët që kërkojnë informacion të verifikuar dhe të pasur me analizë.  Çdo botim është i strukturuar për të mbështetur dijen dhe zhvillimin e gruas dhe elitës intelektuale, duke lënë gjurmë të qëndrueshme në historinë dixhitale. > “Shkrimi është një urë që lidh shpirtin e autorit me shpirtin e lexuesit; çdo faqe është një botë e re, një sfidë dhe një dritë.” – paraphrase nga Virginia Woolf Liliana ka kontribuar intensivisht me Gazetën Dielli (New York) dhe Gazetën Bota Sot (Zvicër), duke shkruar e publikuar qindra artikuj dhe intervista që frymëzojnë gratë dhe eliten shqiptare e me tej.  Çdo shkrim është reflektim i pasionit, dijes dhe aktivizimit, duke ndriçuar temat më të rëndësishme të kohës dhe duke lënë gjurmë të paharrueshme në historinë dixhitale. > “Inspirimi nuk është luks; është detyrë morale për ata që kanë aftësi, pasion dhe vizion.” Albert Camus Liliana ka ndërtuar një familje të fuqishme dhe të harmonishme, ku fëmijët vazhdojnë traditën e dijes, angazhimit dhe integritetit. Familja e saj mbart vlera të thella patriotike dhe edukative, ku respekti për dijen, artin dhe shoqërinë është themeli i çdo veprimi. > “Trashëgimia më e madhe nuk është prona; është ndikimi që lëmë tek të tjerët dhe shpirti që frymëzojmë.” . Ismete Selmanaj Revista Prestige

Fridrih Shileri – Poeti i Lirisë, dramaturg i madh, prometeu i shpirtit Gjerman. Rrevista Prestige #personality #inspiration Personalitet Evropian që frymezon. Fridrih Shileri është një emër që ndriçon në horizontin e kulturës evropiane si poet, dramaturg dhe filozof i madh. Ai lindi më 1759 në Marbah të Gjermanisë dhe jetoi një jetë të shkurtër, por të mbushur me vepra të pavdekshme. Në veprën e tij përplasen fuqishëm drita dhe errësira, liria dhe tirania, dashuria dhe tradhtia, për të treguar se njeriu është gjithnjë në kërkim të së vërtetës dhe të drejtësisë. " Shileri e shihte artin si gjykatën më të lartë të shpirtit njerëzor, ku njeriu përballet me vlerën e jetës dhe të përjetësisë." Ai besonte se vetëm përmes bukurisë dhe idealit njeriu çlirohet nga vargonjtë e frikës dhe bëhet i lirë. Një poezi e tij e njohur – “Oda ndaj gëzimit” (An die Freude) Një nga poezitë më të famshme të Shilerit është “An die Freude” (Oda ndaj gëzimit), shkruar në vitin 1785, e cila më vonë u bë edhe frymëzim për finalen e Simfonisë së 9-të të Bethovenit dhe sot është himni i Bashkimit Europian. Poezia “Das Ideal und das Leben” të Shilerit (përkthim i lirë në shqip): > Ideali shkon para nesh si yll i ndritshëm, Ndërsa jeta na thërret me hapat e saj të rënda. Zemra lufton mes ëndrrës dhe realitetit, Por vetëm ai që ndjek yllin, gjen vërtet lirinë. Gjermanisht (fillimi i poezisë): > Freude, schöner Götterfunken, Tochter aus Elysium, Wir betreten feuertrunken, Himmlische, dein Heiligtum! Përkthim i lirë shqip: > O Gëzim, shkëndijë hyjnore, Bijë e ndritshme e Eliziumit, Të dehur nga flaka hyjnore, Hyjneshë, hyjmë në tempullin e përjetesisë. Mesoni me teper per Shiler! Fridrih Shileri është një nga figurat më të mëdha të letërsisë gjermane dhe botërore, i njohur si poet, dramaturg, filozof dhe mendimtar i lirisë. Në çdo varg e dramë të tij pulson një frymë e thellë humaniste, ku arti bëhet jo vetëm zbukurim i jetës, por edhe gjykim moral e udhërrëfyes shpirtëror. Ai na mëson se vlera e njeriut nuk qëndron në pasuri apo pushtet, por në idealet që mbron dhe sakrificat që bën për lirinë e dinjitetin njerëzor. Jeta dhe origjina Johann Christoph Friedrich von Schiller lindi më 10 nëntor 1759 në Marbach am Neckar, në Gjermani, në një familje modeste: i ati ishte kirurg ushtarak, ndërsa e ëma me prejardhje fshatare, një grua e thjeshtë me shpirt të ndjeshëm. Fëmijëria e tij u shënua nga varfëria dhe disiplina e rreptë ushtarake. Ai studioi fillimisht mjekësi në akademinë ushtarake të Dukës së Virtembergut, por pasioni i tij i vërtetë qe letërsia dhe filozofia. Vepra dhe krijimtaria Shileri u bë i famshëm me dramën “Sturm und Drang” “Räubër” (Hajdutët, 1781), një revoltë kundër padrejtësive shoqërore. Pasuan drama të tjera madhore si “Kabale und Liebe” (Intrigë dhe dashuri), “Maria Stuart”, “Don Karlos”, dhe kryevepra e tij historiko-filozofike “Wilhelm Tell”. Ai shkroi edhe poezi të pavdekshme si “An die Freude” (Oda ndaj gëzimit), që më vonë u bë himni i Bashkimit Europian përmes muzikës së Bethovenit. Përveç letërsisë, Shileri ishte një mendimtar i thellë; ese si “Mbi edukimin estetik të njeriut” tregojnë se ai besonte tek arti si forcë që e shëron shpirtin dhe e udhëheq njeriun drejt lirisë. Episode të jetës Shileri shpesh jetoi i sëmurë dhe i ndjekur nga autoritetet. Ai u arratis nga shtypja e Dukës së Virtembergut, njohu varfërinë dhe pasigurinë, por kurrë nuk u dorëzua. Miqësia e tij e madhe me Gëten në Vajmar është një nga aleancat më frytdhënëse në historinë e letërsisë, duke lindur “klasikën vajmariane”. Pavarësisht shëndetit të brishtë, ai vazhdoi të shkruante deri në fund, duke lënë pas një trashëgimi që frymëzon ende sot. Vdiq më 9 maj 1805, në moshën 45-vjeçare, por vepra e tij mbetet e pavdekshme. Friedrich von Schiller mbetet – Prometeu i shpirtit gjerman Friedrich von Schiller ishte një poet e dramaturg, dhe një frymë që jetoi mes idealit dhe realitetit, mes dritës dhe sëmundjes, mes dashurisë dhe dhimbjes. Ai u lind më 10 nëntor 1759 në qytetin e vogël Marbach am Neckar, si biri i një oficeri, Johann Kaspar Schiller, dhe i një gruaje modeste, Elisabeth Dorothea Kodweiß, bijë e një bukëpjekësi. Familja e tij nuk ishte e pasur, por ishte e mbushur me disiplinë ushtarake nga babai dhe me ëmbëlsi njerëzore nga e ëma. Qysh në fëmijëri, Friedrich do të përplasej me dëshirën e tij për letërsi dhe muzikë, ndërsa babai e shtynte drejt karrierës ushtarake dhe mjekësisë. Në këtë përplasje do të ngjizej drama e parë e jetës së tij. Në rininë e tij, Schiller u përfshi nga një dashuri e fuqishme, një zjarr i fshehtë që do ta digjte gjithë jetën. Por fati nuk do t’i jepte plotësisht lumturinë në këtë drejtim – dashuria e tij shpesh mbeti e parealizuar, duke ushqyer ndjeshmërinë dhe tragjiken që përshkon veprën e tij. Shpesh, në letrat e tij, ai rrëfen ankthin e zemrës dhe mallin e pashuar për të paaritshmen. Jeta e Schiller-it ishte një përzierje episodi të thjeshtë njerëzorë dhe momente të mëdha që i dhanë famë. Me fqinjët: i ri dhe i pasionuar pas muzikës, ai luante në harpë. Një fqinj që nuk e donte muzikën e talli duke i thënë se interpretonte si Davidi, por jo aq mirë. Schiller-i, me mençurinë dhe thumbimin e tij, ia ktheu: “Dhe ju flisni si Solomoni, por jo edhe aq me mençuri.” Me fisnikërinë: kur Duka Karl August i Vajmarit e fisnikëroi, Schiller-i nuk e mori shumë seriozisht titullin. Ai ishte më mirënjohës ndaj Dukeshës, që i dhuroi një servis argjendi për kafe. “Ja,” tha ai, “poeti duhet të shpërblehet vetëm me dhurata të tilla.” Kjo ishte mënyra e tij për të treguar se arti nuk matet me tituj, por me ndjeshmëri. Në shtratin e vdekjes: i lodhur nga sëmundja, Schiller priti fundin me qetësi. Kur një mik e pyeti si ishte, ai u përgjigj: “Gjithnjë e më i qetë… tani po i kuptoj më së fundi gjërat që më dukeshin të errëta.” Fjala e fundit ishte dëshmi e një shpirti që u pajtua me universin. Shiller-i nuk ishte vetëm poet. Ai ishte një dramaturg, një mendimtar i thellë që ndërtoi një urë mes arsyes dhe ndjenjës. Dramën e parë, "Die Räuber" (Hajdutët), e shkroi si një akt rebelimi kundër despotizmit dhe padrejtësive të kohës. Më pas, veprat si Maria Stuart, Don Karlos apo Wallenstein u bënë shtylla të teatrit gjerman. Baladat e tij – të mbushura me heroizëm, tragjikë dhe ndjenja sublime – u bënë pjesë e kujtesës kolektive gjermane. Por mbi të gjitha, vepra e tij filozofike mbi edukimin estetik të njeriut mbetet një gur themeli: Schiller-i besonte se arti ishte mënyra për të pajtuar instinktet e trupit me idealin e arsyes. Vetëm përmes bukurisë, thoshte ai, njeriu mund të bëhet vërtet i lirë. Schiller jetoi vetëm 45 vite, por ato vite i mbushi me dramë, ide, krijime dhe shpërthime poetike. Sëmundja e rëndë e mushkërive e ndoqi gjithë jetën, duke ia shuar ngadalë fuqitë trupore, por jo dritën e mendjes. Ai ishte mik dhe bashkëpunëtor i madh i Goethe-s, dhe bashkë me të ngritën epokën e klasikes gjermane, një kulm i letërsisë evropiane. Në fund, Friedrich von Schiller mbeti si një Promete i shpirtit: ai vodhi zjarrin e bukurisë, e shpërndau tek njerëzit dhe e pagoi këtë me dhimbje dhe jetë të shkurtër. Analizë filozofike–artistike Shileri është poeti i lirisë, i vdekjes dhe i përjetësisë së shpirtit. Tek “Vilhelm Teli” ai e sheh jetën si një betejë midis tiranisë dhe lirisë, por edhe si një rrugëtim drejt një gjykimi më të lartë, hyjnor. Për të, arti është ura që lidh njeriun me moralin, dhe vetëm nëpërmjet bukurisë ai bëhet i lirë. Në poezitë e tij gjejmë një ndërthurje të ndjeshmërisë estetike me mendimin filozofik: vdekja nuk është fund, por portë drejt drejtësisë; liria nuk është dhuratë, por fitore me sakrificë; jeta nuk matet me pasuri, por me idealet që i shërbejnë njerëzimit. Fridrih Shileri mbetet një zë universal, një poet që i dha njerëzimit jo vetëm vargje të bukura, por edhe një vizion: se njeriu është më i madh kur është i lirë, dhe se arti është mjeti më i fuqishëm për ta ngritur shpirtin mbi frikën, skllavërinë dhe vdekjen. Vepra e tij është pasqyrë e gjykimit të jetës — një thirrje që secili prej nesh të bëhet më i mirë, më i drejtë dhe më i lirë. © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author Prestige Magazine All rights reserved.

Rrevista Prestige #titanicstory Michel Marcel Navratil – Jetimi i Titanikut që jetoi për të treguar historinë Researcher & Author: Liliana Pere “Jetimët e Titanikut” “Jetimët e Titanikut”, Michel (4 vjeç) dhe Edmond (2 vjeç), u fotografuan në prill të vitit 1912, menjëherë pas mbijetesës së tyre të mrekullueshme nga fundosja e anijes Titanic. Historia e tyre, prekëse dhe e jashtëzakonshme, i ka mbijetuar kohës. Këta dy fëmijë shumë të vegjël, të cilët flisnin vetëm frëngjisht, u gjetën vetëm, pa asnjë të rritur që t’i shoqëronte, midis të mbijetuarve më të prekshëm të tragjedisë. Në kaosin që pasoi fundosjen, askush nuk erdhi t’i merrte. Pastaj, kundër vullnetit të tyre, ata u bënë simbolet zemërthyes të një tragjedie njerëzore, por edhe të një shprese të brishtë. Prania e tyre në Titanik ishte rezultat i një konflikti të dhimbshëm familjar. Babai i tyre, Michel Navratil, i kishte marrë fshehurazi, duke ikur nga Franca pas një mosmarrëveshjeje për kujdestarinë me nënën e tyre. Ai kishte hipur në anije me një identitet të rremë, duke ëndërruar një fillim të ri në Amerikë. Kur anija goditi një ajsberg, ai arriti t’i fuste dy djemtë e tij në varkën e shpëtimit nr. 15, duke u ofruar atyre jetën e tyre me koston e jetës së tij, ndërsa vetë u përpi nga ujërat e akullta të Atlantikut. Ata u shpëtuan nga anija Carpathia dhe u çuan në Nju Jork. Dy djemtë e vegjël u vendosën nën kujdes të dashur, megjithëse identiteti i tyre mbeti i panjohur. Shtypi i quajti ata “Jetimët e Titanikut”. Falë artikujve të gazetave dhe fotografive që qarkulluan në të gjithë botën, nëna e tyre më në fund arriti t’i identifikonte. Më pas ajo udhëtoi për në Amerikë për t’i gjetur, duke mbyllur një nga kapitujt më prekës të historisë që lindi nga fundosja e anijes. Edhe sot, historia e Michel dhe Edmond Navratil mishëron kujtimin e fateve individuale të ndërthurura në një nga tragjeditë më të mëdha detare në histori. Është një histori humbjeje, mbijetese dhe, mbi të gjitha, lidhjes së pathyeshme të familjes. Portreti i Michel Marcel Navratil. Michel Marcel Navratil Jr. (12 qershor 1908 – 30 janar 2001) ishte profesor francez i filozofisë dhe një nga të fundit të mbijetuar nga fundosja e anijes Titanic më 15 prill 1912. Ai, së bashku me vëllain e tij Edmond (1910–1953), u njohën në mbarë botën si “Jetimët e Titanikut”, pasi ishin fëmijët e vetëm që u shpëtuan pa prindër apo kujdestarë. Michel ishte tre vjeç në kohën e katastrofës. Michel Marcel Navratil Jr. lindi më 12 qershor 1908 në Nice, Francë, nga Michel Navratil, një rrobaqepës dhe emigrant sllovak në Francë, dhe Marcella Caretto (Marcelle në frëngjisht), me origjinë italiane, me të cilën ishte martuar në Londër, Angli, më 26 maj 1907. Vëllai i tij më i vogël, Edmond, lindi më 4 mars 1910. Martesa e prindërve ishte e trazuar dhe në fillim të vitit 1912 ata u ndanë. Djemtë u vendosën përkohësisht nën kujdestari, ndërsa gjykata vendoste për kujdesin përfundimtar. Ata kaluan Pashkët me babain e tyre, i cili nuk i ktheu më në shtëpi në fund të ditës. Michel Sr., i cili ishte në prag të falimentimit, vendosi të emigronte në Shtetet e Bashkuara përpara se t’i dorëzohej njoftimi zyrtar i ndarjes. Ai i mori djemtë me vete, bleu bileta të White Star Line në Monte Carlo, udhëtoi për në Angli dhe hipi në RMS Titanic. Në bordin e “Titanikut” Michel, Edmond dhe babai i tyre hipën në anije në Southampton, Angli, më 10 prill 1912, si pasagjerë të klasës së dytë. Gjatë udhëtimit, duke përdorur një pasaportë të vjedhur, Michel Sr. mori identitetin e rremë të “Louis M. Hoffman”, ndërsa djemtë u regjistruan si John dhe Fred. Në bord, ai pretendonte se ishte i ve dhe i la djemtë vetëm një herë, kur një grua frëngjishtfolëse, Bertha Lehmann, i mbajti për disa orë ndërsa ai luante letra. Pas përplasjes së anijes me ajsbergun në orën 11:40 të mbrëmjes më 14 prill 1912, Michel Sr. hyri në kabinën e fëmijëve për t’i zgjuar. Ai i vendosi Michel dhe Edmond në varkën e shpëtimit Collapsible D, e cila ishte e fundit që u lëshua me sukses nga anija. Michel, edhe pse ishte vetëm tre vjeç, më vonë kujtonte se babai i tij i kishte thënë: > “Bir, kur të vijë nëna jote për ty — sepse me siguri do të vijë — thuaji se e desha shumë dhe e dua ende. Thuaji se prisja që ajo të na ndiqte, që të mund të jetonim të gjithë bashkë në paqen dhe lirinë e Botës së Re.” Babai i tyre humbi jetën në fundosje dhe trupi i tij u gjet nga anija Mackay-Bennett. Në xhepin e tij u gjet një revole. Për shkak të mbiemrit të tij të rremë me tingëllim hebraik, ai u varros në varrezat hebraike Baron de Hirsch në Halifax, Nova Scotia. --- Shpëtimi dhe ribashkimi Në varkën Collapsible D, Michel u ushqye me biskota nga pasagjeri i klasës së parë Hugh Woolner. Kur anija e shpëtimit Carpathia mbërriti në vendngjarje, Michel dhe Edmond u ngritën në bord nëpërmjet thesëve prej liri. Si fëmijë të vegjël që nuk flisnin anglisht, ata nuk mund të identifikoheshin dhe u quajtën “Jetimët e Titanikut”. Një pasagjere e klasës së parë, Margaret Hays, që fliste frëngjisht, u kujdes për ta në shtëpinë e saj derisa nëna e tyre u gjet, falë artikujve të gazetave që përfshinin pseudonimet e tyre. Ajo udhëtoi për në Nju Jork dhe u ribashkua me ta më 16 maj 1912. Të tre u kthyen në Francë me anijen Oceanic. --- Kujtimet dhe jeta e mëvonshme Michel më vonë kujtonte Titanikun me fjalët: > “Një anije madhështore!... Më kujtohet se shihja gjatësinë e saj – ishte e mrekullueshme. Vëllai im dhe unë luanim në kuvertën e përparme dhe ishim të mahnitur që ishim atje. Një mëngjes, po hanim vezë me babanë në dhomën e ngrënies së klasës së dytë. Deti ishte i mrekullueshëm. Ndihesha krejtësisht mirë, i lumtur.” Dhe më vonë shtonte: > “Nuk mbaj mend të kem pasur frikë. Madje kujtoj kënaqësinë, vërtet, të ‘plop!’-it kur ramë në varkën e shpëtimit. Përfunduam pranë vajzës së një bankieri amerikan, e cila arriti të shpëtonte qenin e saj — askush nuk kundërshtoi. Kishte dallime të mëdha pasurie mes njerëzve në anije, dhe më vonë kuptova se po të mos ishim në klasën e dytë, do të kishim vdekur. Ata që mbijetuan shpesh mashtruan dhe u treguan agresivë. Të ndershmit nuk kishin asnjë shans.” Michel studioi në universitet dhe në vitin 1933 u martua me një bashkëstudente, Charlotte Lebaudy-Blanc. Ata patën dy vajza, Élisabeth dhe Michèle, dhe një djalë, Henri. Ai mori doktoraturën dhe u bë profesor filozofie në Universitetin e Montpellier. Gjatë gjithë jetës së tij, ai pohoi se përballja me vdekjen në një moshë kaq të vogël dhe humbja e babait kishin ndikuar thellësisht në mënyrën e tij të të menduarit. --- Trashëgimia dhe fundi i jetës Në vitin 1987, Michel udhëtoi në Wilmington, Delaware, për të shënuar 75-vjetorin e fundosjes së Titanikut – vizita e tij e parë në Shtetet e Bashkuara që prej vitit 1912. Një vit më pas, ai mori pjesë në një konventë të Shoqatës Historike të Titanikut në Boston, Massachusetts, së bashku me dhjetë të mbijetuar të tjerë. Në vitin 1996, ai u bashkua me të mbijetuarat Eleanor Shuman dhe Edith Brown në një udhëtim për në vendin e rrënojës së anijes, ku po bëheshin përpjekje për të nxjerrë një pjesë të bykut. Më 27 gusht 1996, përpara se të kthehej në Francë, ai vizitoi për herë të parë varrin e të atit në Halifax, Nova Scotia. Michel ishte një nga dy të mbijetuarit që pa filmin Titanic (1997), por e pa në shtëpi. Vajza e tij, Élisabeth, kujtonte se ai u prek thellësisht nga filmi. Ai u gëzua duke parë anijen që “coptonte valët” siç e kujtonte fëmijë, por në skenat e ftohta të vdekjes në ujë ai tha me mall: > “Shpresoj që babai im të mos ketë vuajtur shumë përpara se të vdiste.” Navratil jetoi pjesën tjetër të jetës pranë Montpellier, Francë, dhe vdiq më 30 janar 2001, në moshën 92 vjeçare, pas vdekjes së nënës dhe vëllait të tij. Pas vdekjes së Alden Caldwell në dhjetor 1992, Michel Navratil ishte i fundit burrë i mbijetuar i fundosjes së Titanikut. © Revista Prestige Burim: Wikipedia (CC BY-SA 4.0) Researcher & Author: Liliana Pere

— Paul A. Samuelson Paul Samuelson – Mjeshtri i Ekonomisë Moderne dhe Arkitekti i Gjuhës Shkencore Ekonomike. Një nobelist që solli ndryshim. Në historinë e mendimit ekonomik, Paul Anthony Samuelson mban vendin e një reformatori metodologjik:  Ai i solli ekonomisë precizionin matematikës pa e ndarë nga qëllimi njerëzor.  Metoda e tij ishte e qartë dhe ambicioze: të bëjë nga ekonomia një disiplinë të testueshme dhe të përdorshme — një shkencë që nuk thotë vetëm se çfarë ndodh, por pse ndodh dhe si mund të përmirësohet. > “Nëse mund ta shpjegosh qartë, do të thotë se e ke kuptuar.” — Paul A. Samuelson Lindur në Gary, Indiana, Samuelson u formua intelektualisht në University of Chicago dhe Harvard,  dhe më pas krijoi karrierën e tij te Massachusetts Institute of Technology (MIT).  Aty ai zhvilloi bindjen se ekonomia duhet të kombinojë racionalitetin deduktiv me njohjen empirike. Një mendje që guxon të mendojë ndryshe, të shohë përtej tabelave, numrave dhe teorive të thata – një mendje që kërkon kuptim.  Paul Samuelson ishte pikërisht kjo mendje: ekonomisti që i dha sistem ekonomisë, por edhe kuptim shoqërisë.  Ai nuk e pa kurrë ekonominë si një mekanizëm të verbër të tregut, por si një organizëm të gjallë, ku çdo pulsim i çmimit, çdo frymëmarrje e konsumit dhe çdo lëvizje e politikave publike përfaqësonte jetën reale të njerëzve. Profesionalisht, ai ishte një akademik i rrallë, një shkencëtar i mendimit ekonomik që kaloi jetën mes auditorëve dhe kërkimit shkencor në Massachusetts Institute of Technology (MIT), ku për dekada formoi breza të tërë ekonomistësh që sot udhëheqin botën. Ai ishte pedagog, studiues, këshilltar qeveritar, dhe mbi të gjitha – një ndërtues paradigme. Në kërkimet e tij, Samuelson nuk kërkoi thjesht t’i jepte përgjigje pyetjeve të vjetra të ekonomisë, por të ngrinte një gjuhë të re për t’i formuluar ato. Ai ishte i pari që futi me dinjitet matematikën si mjet themelor në analizën ekonomike, duke treguar se logjika e saktë mund të shërbejë si urë mes teorisë dhe jetës reale.  Në librin e tij madhor Foundations of Economic Analysis (1947), ai ndërtoi themelet e ekonomisë moderne si shkencë e plotë, e mbështetur në barazi, ekuilibër dhe racionalitet, por gjithmonë me një ndjesi të thellë njerëzore pas çdo ekuacioni. Kërkimet e tij përfshijnë fusha që prekin çdo kënd të ekonomisë: nga teoria e mirëqenies dhe analiza e tregut të punës, te modelet e politikave fiskale dhe monetare.  Ai ishte një nga arkitektët intelektualë të ekonomisë pas Luftës së Dytë Botërore – një periudhë që kërkonte jo vetëm rindërtim fizik, por edhe moral, teorik, dhe social. Pikërisht për këtë vizion të gjerë dhe për përpjekjet për ta ngritur analizën ekonomike në nivelin e një shkence të vërtetë,  "Samuelson u nderua në vitin 1970 me Çmimin Nobel në Shkencat Ekonomike".  Komiteti i Nobelit e përshkroi me fjalë që mbeten të pavdekshme:  “Për përpjekjet e tij për të ngritur nivelin shkencor të analizës ekonomike”.  Por përtej këtij vlerësimi formal, çmimi ishte një pranim se ekonomia kishte hyrë në epokën e saj moderne,  falë mendjes së një njeriu që dinte të shihte përtej numrave. Ai e pa ekonominë si një reflektim të qenies njerëzore – një mënyrë për të kuptuar se si njeriu kërkon ekuilibër, drejtësi, dhe mirëqenie. Në çdo formulë të tij fshihet një mendim estetik, një përpjekje për harmoni, një pyetje e heshtur mbi vetë natyrën e njeriut:  A mund të ketë ekonomi pa etikë?  A mund të ketë zhvillim pa drejtësi? Në këtë kuptim, Samuelson nuk ishte vetëm ekonomist, por një filozof i rendit botëror, një humanist që na mëson se pas çdo tregu, qëndron një njeri; pas çdo politike, një shpresë; dhe pas çdo analize . Në horizontin e mendimit modern, ku ekonomia shpesh shfaqet si një gjuhë e ftohtë numrash,  Paul Samuelson doli si një ekonomist i madh  i sistemit racional — një njeri që e pa ligjin ekonomik si ritëm të jetës, dhe tregun si pasqyrë. Paul Anthony Samuelson lindi më 15 maj 1915, në Gary, Indiana, në një familje hebreje emigrantësh nga Lituania. Prindërit e tij, Frank Samuelson dhe Ella Lipton, ishin njerëz të punës, të përkushtuar ndaj dijes dhe ndershmërisë, me një kulturë që ndërthurte disilinën e hebrenjve të Europës Lindore me ëndrrën amerikane. Në qytetin industrial ku hekuri e tymi ishin melodia e përditshme, Paul i vogël kërkonte një tjetër melodi – atë të strukturave të padukshme që lëvizin njerëzit, tregjet dhe shoqëritë. Ai e mësoi herët se ekonomia nuk është thjesht për para, por për mënyrën si jetohet dhe si ndahen mundësitë. Në University of Chicago, ku hyri në moshën 16-vjeçare, Samuelson përthithi atmosferën e debatit intelektual me etjen e një filozofi të ri. Ai mësoi nga mendje si Frank Knight dhe Jacob Viner, por nuk u mjaftua me dogma – ai kërkoi pse-në pas çdo ligji ekonomik. 🌟Pas studimeve në Chicago, ai shkoi në Harvard University, ku përfundoi doktoratën në ekonomi në vitin 1941. Në Harvard, ai përvetësoi mendimin keynesian, por e përpunoi me saktësinë matematikore të një fizicisti. Ishin këto vite që formësuan gjuhën e tij të dyfishtë: racionalen e matematikës dhe sensibilen e filozofisë morale. 🌟Në vitin 1940, Samuelson u bashkua me Massachusetts Institute of Technology (MIT), ku do të qëndronte gjatë gjithë jetës. Aty krijoi një laborator mendimi që do të formonte breza ekonomistësh që udhëhoqën politika publike, institucione ndërkombëtare dhe qeveri. 🌟Ai ishte këshilltar për Presidentin Kennedy, Presidentin Johnson dhe shumë institucione ndërkombëtare si Federal Reserve dhe Treasury Department. 🌟Puna e tij përfshinte modelet e rritjes ekonomike, analizën e mirëqenies, teorinë e tregtisë ndërkombëtare, inflacionin dhe papunësinë. Në çdo analizë, qëllimi i tij ishte i njëjtë: të gjejë ekuilibrin midis teorisë dhe jetës. Samuelson përdori matematikën për të përshkruar mekanizmat ekonomikë me saktësi shkencore.  Po ta analizojmë shohim se : 🌟Ai tregoi se ligjet ekonomike janë të qëndrueshme, si ligjet e natyrës, por i nënshtrohen motivimeve njerëzore. Mësimi i saj: logjika mund të bashkëjetojë me ndjeshmërinë; shkenca mund të kuptojë njeriun. ✨️Ai i solli idetë ekonomike në një gjuhë të thjeshtë, duke bërë që çdo student të kuptojë se tregu, inflacioni dhe punësimi nuk janë mistere, por pjesë të përditshmërisë sonë. ✨️Mësimi i tij: dijet nuk janë për elitën, por për të gjithë që kërkojnë të kuptojnë botën.   Udhëtoi në strukturat matematikore të vendimmarrjes ekonomike. Ai tregoi se edhe brenda llogaritjeve të thata fshihet  ✨️Paul Samuelson nuk ndërtoi thjesht teori; ai ndërtoi mënyra të reja të të menduarit. Idetë e tij ndikuan në mënyrën se si qeveritë hartojnë politikat fiskale, si bankat qendrore masin inflacionin, si mësuesit shpjegojnë ekonominë. Në çdo cep të globit, ku një student hap librin e tij, ekonomia ndalon së qeni numër dhe bëhet reflektim. 💫  Në mendimin e tij, çdo treg ishte një arenë ku njeriu përpiqet të harmonizojë dëshirat me kufijtë, ashtu si Aristoteli shihte politikën si kërkim i virtytit mes dy ekstremeve. ✨️Samuelson ishte një Aristotel i epokës moderne, që besoi se arsyeja ekonomike duhet të jetë gjithmonë në shërbim të së mirës së përbashkët. Veprat kryesore : 1. Foundations of Economic Analysis (1947) — vepra themel. Koment: Përligjën formalizimin matematikor të teorisë ekonomike; vendosi standardet e analizës së ekuilibrit dhe optimizimit. Është punë metodologjike: nga ajo rrjedh transformimi i ekonomisë në një fushë ku hipotezat janë të matshme dhe testueshme. 2. Economics: An Introductory Analysis (1948, dhe edicione të mëvonshme) — teksti pedagogjik më i ndikuar i shekullit XX. Koment: Në këtë libër Samuelson sintetizoi idetë neoklasike dhe keynesiane, duke ofruar një kornizë të qartë mësimore. Libri e bëri ekonominë të qasshme pa sakrifikuar rigorin. 3. Linear Programming and Economic Analysis (1958) — bashkëpunim me Dorfman dhe Solow. Koment: Zgjeroi mjetet e optimizimit në ekonominë aplikuese; ndikoi mënyrën si planifikohen alokimet dhe politikat e efikasitetit. 4. Artikujt dhe analizat (rreth 400 artikuj) — kontribuime të përhapura në teori makroekonomike, mirëqenie, teoria e tregtisë dhe politikë publike. Koment: Vepra artikullore çoi idetë e tij nga modeli te politika, duke treguar bashkëlidhjen mes analizës dhe aplikimit. Krahasim filozofik — vendi i Samuelson-it në traditë Për të kuptuar thellë Samuelsonin, duhet të vendosim metodën dhe qëllimin e tij krahas traditave filozofike dhe ekonomike që e paraprinë dhe me të cilat ai dialogoi. 1. Me Aristotelin (etikë praktike dhe teleologji) Krahasimi: Aristoteli shqyrtonte "mirën e përbashkët" dhe formën më të mirë të jetës; Samuelson, në nivel modern, e kanalizoi këtë shqetësim në terma të mirëqenies sociale dhe teorive normative ( p.sh . analiza e mirëqenies, parimet e alokimit). Dallimi metodologjik: Aristoteli ishte filozof normativ; Samuelson u kujdes të formulojë kriteret normative në terma që mund të mateshin dhe të vlerësoheshin empiricisht. 2. Me Adam Smith (moraliteti dhe "dora e padukshme") Krahasimi: Smith vuri theksin te mekanizmat spontanë të tregut dhe te lidhja midis moralit dhe interesit vetjake; Samuelson formalizoi mjete për të analizuar këto mekanizma dhe për të kuptuar kufizimet dhe dështimet e tregut ( p.sh . mallrat publike, externalitetet). Dallimi: Smith ishte shkencëtar-moralist i natyrës së tregut; Samuelson ofroi instrumente matematikore për të vlerësuar kur dhe pse ndërhyrja shtetërore është e nevojshme. 3. Me John Maynard Keynes (teoria makro dhe pasiguritë) Krahasimi: Keynes propozoi një paradigmë të re makro që thekson rolin e pritshmërive dhe politikës fiskale; Samuelson u angazhua ta bëjë këtë paradigmë të qartë dhe të aftë për përdorim formal (neoklasik–keynesian synthesis). Dallimi: Keynes ishte shpesh më afër intuicionit dhe kontekstit historik; Samuelson e kanalizoi këtë në modele ku efektet makroekonomike mund të diskutohet me terminologji precise. 4. Me René Descartes dhe traditën racionaliste (metoda deduktive, matematika si mjet) Krahasimi: Si Descartes, Samuelson besonte te metoda e qartësisë dhe deduksionit; matematika është mjeti për të arritur qartësinë. Dallimi: Samuelson kombinon këtë deduksion me testimin empiric — pra, nuk mjafton teoria elegante: ajo duhet të përballet me të dhënat. 5. Me utilitarizmin (Bentham, Mill) dhe filozofinë e mirëqenies Krahasimi: Shumë nga konceptet e mirëqenies dhe vlerësimit social në ekonominë e Samuelson-it reflektojnë preokupime utilitare: vlerësimi i politikave sipas ndikimit në mirëqenie. Dallimi: Samuelson synon ta bëjë këtë vlerësim metodik dhe të matshëm, duke shmangur retorikën morale pa kriterë. 6. Me filozofinë e shkencës moderne (Popper, Kuhn) Krahasimi: Samuelson kërkonte theorie që mund të testohen dhe t’i nënshtrohen rishikimit — një frymë që afrohet me idetë e falsifikimit dhe testimit.  ✨️Transformimi që ai solli ✨️(formalizimi i ekonomisë✨️) mund të shihet si një ndryshim paradigme (Kuhn-i) në mënyrën e ushtrimit të disiplinës.✨️ ✨️Dallimi: Ekonomia mbart kompleksitetin e sjelljes njerëzore, pra testimi dhe falsifikimi shpesh ndeshen me vështirësi empirike; Samuelson punoi për të ulur këtë hendek përmes mjeteve matematike dhe metodave te saj 🌟🌟🌟Pse mori Çmimin Nobel — theks filozofik dhe metodologjik Komiteti i Nobelit (1970) nderoi Samuelson-in “për përpjekjet e tij për të ngritur nivelin shkencor të analizës ekonomike”. Çfarë do të thotë kjo në terma filozofikë? ✨️Formalizim metodik:  Ai transformoi ekonominë nga një fushë pjesërisht deskriptive/filozofike në një disiplinë me modele të qarta, hipoteza dhe metoda testimi — kjo i afroi ekonomisë kriteret e një shkence empirike. ✨️Sinteza teorike: Përmes teksteve dhe modeleve të tij, ai krijoi korniza që lidhin mikroekonominë me makroekonominë, dhe teorinë me politikat — duke e bërë teorinë të përdorshme për zgjidhje reale. ✨️Pedagogjia dhe përhapja: Libri i tij mësimor bëri që gjuhë e re (matematika dhe analiza) të përhapej globalisht, duke formuar gjenerata që praktikonin ekonominë me këtë qasje. ✨️Qëllimi humanist:  Në thelb të metodës së tij qëndronte vetë kërkesa etike: që analiza të shërbente për mirëqenie; kështu, formalizimi nuk ishte për elegancë të thatë, por për të bërë më të efektshme politikën publike. 🌟🌟🌟Pra, Nobel-i ishte vlerësim i një ndryshimi epistemologjik:  Samuelson i dha ekonomisë një identitet shkencor, ndërkohë që ruajti vëmendjen për ndikimin social të teorisë. Samuelson qëndron si urë: ai merr seriozisht kërkesën për saktësi (matematika, testimi), por e vendos atë ✨️✨️✨️" Gjithnjë në shërbim të pyetjes normative — si të përmirësojmë jetën njerëzore përmes politikës ekonomike. Ky kombinim e bën trashëgiminë e tij të dyfishtë: metodologjike dhe humane." > “Në fund të fundit, ekonomia nuk është për xhepat — është për njerëzit.” — Paul A. Samuelson 🌟“Ekonomia është një mënyrë për të kuptuar botën, jo vetëm për ta matur atë.” — Paul A. Samuelson 🌟Paul Samuelson mbetet  Mjeshtri i Ekonomisë Moderne dhe Arkitekti i Gjuhës Shkencore Ekonomike Në historinë e mendimit ekonomik,  🌟Paul Anthony Samuelson mban vendin e një reformatori metodologjik: ai i solli ekonomisë precizionin matematikës pa e ndarë nga qëllimi njerëzor. 🌟 Metoda e tij ishte e qartë dhe ambicioze: të bëjë nga ekonomia një disiplinë të testueshme dhe të përdorshme — një shkencë që nuk thotë vetëm se çfarë ndodh, por pse ndodh dhe si mund të përmirësohet. > “Nëse mund ta shpjegosh qartë, do të thotë se e ke kuptuar.” — Paul A. Samuelson I Lindur më 15 maj 1915 në Gary, Indiana, Samuelson u formua intelektualisht në University of Chicago dhe Harvard, dhe më pas krijoi karrierën e tij te Massachusetts Institute of Technology (MIT). Aty ai zhvilloi bindjen se ekonomia duhet të kombinojë racionalitetin deduktiv me njohjen empirike — një qëndrim që lidh metodën shkencore me kërkesën morale për zgjidhje praktike. Për të kuptuar thellë Samuelsonin, duhet të vendosim metodën dhe qëllimin e tij krahas traditave filozofike dhe ekonomike që e paraprinë dhe me të cilat ai dialogoi. 1. Me Aristotelin (etikë praktike dhe teleologji) Krahasimi: Aristoteli shqyrtonte "mirën e përbashkët" dhe formën më të mirë të jetës;  🌟Samuelson, në nivel modern, e kanalizoi këtë shqetësim në terma të mirëqenies sociale dhe teorive normative ( p.sh . analiza e mirëqenies, parimet e alokimit). Dallimi metodologjik: Aristoteli ishte filozof normativ; Samuelson u kujdes të formulojë kriteret normative në terma që mund të mateshin dhe të vlerësoheshin empiricisht.  Samuelson formalizoi mjete për të analizuar këto mekanizma dhe për të kuptuar kufizimet dhe dështimet e tregut ( p.sh . mallrat publike, externalitetet). 🌟Samuelson nuk ishte filozof tradicional; ai ishte metodolog i shkollës së mendimit që kërkon të bashkojë qartësinë e matematikës me ndjeshmërinë normative të filozofisë politike dhe ekonomike.  Në praktikë, ai ndërtoi një ndërfaqe midis argumentit filozofik (për çfarë duhet të synojë shoqëria) dhe metodës shkencore (si ta matim dhe si ta testojmë atë synim). Komiteti i Nobelit (1970) nderoi Samuelson-in “për përpjekjet e tij për të ngritur nivelin shkencor të analizës ekonomike”.  Çfarë do të thotë kjo në terma filozofikë? Ai transformoi ekonominë nga një fushë pjesërisht deskriptive/filozofike në një disiplinë me modele të qarta, hipoteza dhe metoda testimi — kjo i afroi ekonomisë kriteret e një shkence empirike. Përmes teksteve dhe modeleve të tij, ai krijoi korniza që lidhin mikroekonominë me makroekonominë, dhe teorinë me politikat — duke e bërë teorinë të përdorshme për zgjidhje reale. Libri i tij mësimor bëri që gjuhë e re (matematika dhe analiza) të përhapej globalisht, duke formuar gjenerata që praktikonin ekonominë me këtë qasje.  Në thelb të metodës së tij qëndronte vetë kërkesa etike: që analiza të shërbente për mirëqenie. Samuelson qëndron si urë: ai merr seriozisht kërkesën për saktësi (matematika, testimi), por e vendos atë gjithnjë në shërbim të pyetjes normative 🌟— si të përmirësojmë jetën njerëzore përmes politikës ekonomike. Ky kombinim e bën trashëgiminë e tij të dyfishtë: metodologjike dhe humane. > “Në fund të fundit, ekonomia nuk është për xhepat  — është për njerëzit.” — Paul A. Samuelson  Referencat: Burime kryesore: Paul A. Samuelson, Foundations of Economic Analysis, Harvard University Press, 1947. Paul A. Samuelson, Economics: An Introductory Analysis, McGraw-Hill, 1948. R. Dorfman, P. A. Samuelson & R. Solow, Linear Programming and Economic Analysis, McGraw-Hill, 1958. Nobel Prize Committee, The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences 1970 – Paul A. Samuelson, NobelPrize.org . R. E. Backhouse, Foundations of Modern Economics: Paul Samuelson and the Transformation of Economic Analysis, Oxford University Press, 2017. M. Blaug, The Methodology of Economics, Cambridge University Press, 1992. D. Colander & H. Landreth, The Coming of Keynesianism to America, Edward Elgar, 2001. D. W. Hands, Reflection Without Rules: Economic Methodology and Contemporary Science Theory, Cambridge University Press, 2001. ✍️ Kreditim autorësh Artikull origjinal: © 2024–2025 Liliana Pere – Founder. Publisher. Researcher. Author. Prestige Magazine.  Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Poetja  Kosovare: Zë i spikatur që Shkruan me Gjakun e Kujtesës dhe me Dritën e Shpirtit,emër ka kaperxyer kufijtë. Drita Ademi-Beqiri është një nga poetet më të shquara të letrave shqipe, një zë që ka arritur të ndërthurë thellësinë emocionale me lirizmin e fuqishëm. Krijimtaria e saj nuk njihet vetëm në Kosovë dhe Shqipëri, por edhe në botën gjermane dhe më gjerë, ku vargjet e saj janë përfshirë në revista dhe antologji  Drita lindi në Prishtinë, qytet që ka lënë gjurmë të thella në poezinë e saj, duke reflektuar kujtimet e fëmijërisë dhe nostalgjinë për atdheun. Aktualisht jeton me familjen në Zvicër, ku ka gjetur një ekuilibër mes jetës së përditshme dhe krijimtarisë letrare.  Drita ka ndjekur studime të larta në fushën e letërsisë dhe gjuhës, duke u specializuar në poezi dhe krijimtari letrare.  Arsimi i saj i ka dhënë aftësi të thella analitike dhe një njohuri të gjerë mbi traditat letrare evropiane, gjë që reflektohet në stilin e saj, i cili ndërthur ndikime klasike me zëra modernë. Studimet kanë qenë gjithashtu një shtysë për të botuar në gjuhë të huaja dhe për t’u përfshirë në antologji ndërkombëtare. Përveç jetës dhe studimeve, Drita ruan lidhje të ngushta me rrënjët dhe kulturën shqiptare, një dimension që duket qartë në temat dhe figurat poetike që përdor. Drita Ademi-Beqiri ka sjellë në letrat shqipe disa vëllime që janë shndërruar në referenca të rëndësishme të poezisë bashkëkohore: Placebo (2011, Londër) Ky vëllim eksploron ndjeshmërinë dhe tensionet e brendshme të individit. Vargjet e saj janë të mbushura me metafora të hollësishme, ku dhimbja dhe shpresa bashkëjetojnë në mënyrë të natyrshme.  Poezia në këtë libër flet për eksperiencat personale dhe perceptimin e botës nga një prizëm të ndjeshëm, shpesh të përqendruar në dimensionin psikologjik dhe emocional. “Placebo” TRANDAFILI I FUNDIT Mbramë ra shi Mbi trandafilin e fundit t'verës M'u dhimbs, Ishte si nuse me dashuni t'fjetun. Fryu era e t'gjitha petalet i ranë n'tokë E kuqe u ba toka Nji plagë u çel` n'mue. ______ Andrra e Gjethe (2018, Tiranë, TOENA) Një vepër ku kujtesa dhe ëndrrat ndërthuren me mallin për vendlindjen. Libri shquhet për lirizmin e pasur dhe ndjeshmërinë e thellë, ku metaforat natyrore — si gjethet, lumenjtë dhe drita — shërbejnë si mjete për të përçuar emocionet e brendshme. Ky vëllim tregon aftësinë e autorës për të krijuar imazhe poetike që lëvizin lexuesin mes realitetit dhe ëndrrës. Vesë mbi dhimbje Ky libër më i ri vazhdon të eksplorojë temat ekzistenciale dhe emocionet intime.  Poezia këtu merr një dimension më introspektiv, duke reflektuar mbi vetminë, humbjen dhe kërkimin për kuptim.  Titulli vetë sugjeron se autorja e sheh dhimbjen jo si pengesë, por si frymëzim për krijimtarinë e saj. Jeta shkruan në Braille: Në vitin 2024, me vëllimin poetik Me kënd fola (2023), Drita Ademi-Beqiri u vlerësua me çmimin “Azem Shkreli” në Mërgatë. Ky çmim nuk është thjesht një kurorëzim letrar, por një dëshmi se fjala e saj, e lindur në një shpirt të brishtë dhe të fuqishëm njëkohësisht, ka kapërcyer kufijtë gjeografikë për t’u bërë pjesë e një universi shpirtëror më të gjerë. ------- “Që në fëmijëri, kur mbante librat e vëllait Ademit në duar, Drita Ademi-Beqiri nuk e dinte se një ditë poezia dhe proza e saj do të flisnin përtej kufijve të Kosovës.” – një fjali që duket si profeci e përmbushur. Drita është sot një nga zërat më të spikatur të poezisë bashkëkohore shqipe, një autore që ndërthur lirizmin e hollë me reflektimin filozofik, e cila di ta kthejë përvojën njerëzore në fjalë të ngjashme me gurë të çmuar të nxjerrë nga thellësitë e shpirtit.  Poezia e saj ka kaluar kufijtë e Kosovës e Shqipërisë, është përkthyer, është përfshirë në revista, përmbledhje dhe antologji në gjuhë të ndryshme, duke dëshmuar se arti i saj i përket njerëzimit. Drita është fëmija i pestë i familjes së babë Asllanit dhe nënë Vahidës. E rritur në dashurinë e prindërve dhe ngrohtësinë e vëllezërve e motrës, ajo e gjeti botën e parë të saj në librat që i siguronte vëllai Ademi.  Një fëmijë që i afrohej librave si një pelegrin faltoreve, me sytë e një shpirti që tashmë priste një thirrje. Në moshën 10–11 vjeçare, nisi të shkruante vargjet e para, të cilat u botuan në revistën Pionieri në Prishtinë. Që nga ajo kohë, fjala poetike u bë si frymëmarrja e saj. Në vitet e shkollës së mesme të mjekësisë, vargjet herë pas here i dilnin nga zemra si zëra të fshehtë që kërkonin shteg.   Studimet për Letërsi dhe Gjuhë Shqipe,  e bëne artin e fjalës rrugëtimin e saj të dytë pas jetës, i dhane shkelqim  e profesionalizem. Pas martesës, emigroi në Zvicër, ku jeton edhe sot me familjen. Fëmijëria e saj e lumtur – lojërat e thjeshta, mbledhja e lajthive, peshkimi dhe librat – është kthyer në një fije të artë që ende lidh çdo krijim të saj, si kujtesë që nuk vdes. Në poezinë “Ulqin” ajo shkruan: N’pasqyrën e pasme Zhdukej atdheu U tremba.. ----' Ky varg i thjeshtë, i prerë, është si një lot i kthyer në fjalë. Poezia është gjithnjë rikthim, kujtesë, e ndonjëherë dhe plagë. Gjarpijtë e kujtimeve Në një poezi tjetër, ajo ecën në pyllin ku “gjethet flenë si dheu”, dhe aty takon gjarpijtë e maleve të saj – kujtime të heshtura, sy të ftohtë, të ngjashëm me shikimet e brendshme të shpirtit. Në pyllin ku gjethet flenë si dheu,
unë ec, unë kërcej, unë ndjej frymën e gjarpijve.
Ata rrëshqasin mbi gurë t’lagun, si kujtime t’ ftohta që s’e di nga vijnë. O, gjarpij t’maleve t’mia,
ju shikoni me sy që s’flasin,
dhe unë rri,
e ngrime si hini n’ qiellin e natës. Çdo gjarpën që kalon, çdo lëvizje e fshehtë,
asht nji varg i shëmtuem, i bukur, i vetmuem, nji fjalë e harrueme që m’ thotë: 
“Shiko, ti nuk je vetëm në errësinë.” Dhe kur era i merr gjethet,
ata zhduken, por zani i tyne mbetet,
si tingull i zemrës teme që dridhet
n’ gjuhën e maleve,
n’ gjuhën e  Martin Camajt.  “Zëri i tyre mbetet si tingull i zemrës që dridhet në gjuhën e maleve dhe në gjuhën e Martin Camajt.” Kështu, ajo e bën natyrën jo vetëm dëshmitare, por edhe bashkëbiseduese. ------ Jeta në Zvicër i hapi rrugë ngritjes profesionale në mjekësi.  Punoi deri vonë në këtë fushë, duke u përballur me dhimbjen dhe shpresën njerëzore.  Pacientët e saj, të shtrirë mes jetës dhe vdekjes, ishin libra të gjallë që ia ushqyen shpirtin e ndjeshëm. “Çdo sëmundje e pashërueshme ishte një poezi e thyer”, duket sikur thotë përmes heshtjes së saj. E megjithatë, pas një kohe, iu rikthye me vendosmëri fjalës poetike. Poezia u bë shtegu i saj i dytë i shërimit – jo vetëm për veten, por edhe për lexuesin.  Dhe më pas, erdhi proza: romani i fundit Dritë e Burgosur (2025), një vepër që ndriçon plagët e brendshme të njeriut, duke shpalosur tabu, trauma, dhe kufizime shoqërore.  Ky roman  është  histori, dhe një pasqyrë ku secili prej nesh mund ta shohë veten. Veprat e Botuara Placebo (2011, Londër) – një titull që flet për iluzionet e shpresës. Poezia këtu shfaqet si një ilaç që nuk shëron trupin, por shpirtin. Andrra e Gjethe (2018, Tiranë, Toena) – këtu poezia është ëndërr dhe natyrë, gjethe që bien, por që mbartin frymë të përhershme. Vesë mbi Dhimbje (2020) – një metaforë e kristaltë: mbi plagën, vesë; mbi dhimbjen, dritë. Licht mit Regen (2023, Anthea Berlin) – dritë me shi, një bashkim i kundërtash, si vetë jeta njerëzore. ------' Me kënd fola (2023, Prishtinë) – libri i kurorëzuar me çmimin “Azem Shkreli” në Mërgatë, një rrëfim poetik i dialogut me botën e brendshme dhe atë të jashtme. “Me kend fola” In memoriam Dora jote dritë e ngrime n’gjeth dashnie... ---- În Lumina Dorului / Në Dritë të Mallit (2023, Bukuresht) – një urë poetike midis shqipes dhe rumanishtes, midis dy dritave, ku malli është themel. Life Writes in Braille (2024) – një metaforë universale: jeta është një libër i shkruar në Braille, të cilin duhet ta prekësh me shpirt për ta kuptuar. Dritë e Burgosur (2025, Faik Konica) – një roman që nxjerr dritën nga errësira, që e burgos lirinë vetëm për ta çliruar më fuqishëm. Proza e Shkurtër Tregimi Kush m’vrau? / Wer hat mich getötet? është një britmë ekzistenciale, një pyetje që mbetet pezull mbi njerëzimin.  Botuar në Signatur Magazin në Gjermani dhe më pas në revista shqip, Ky tregim u vlerësua për guximin artistik. Në të, lexuesi nuk gjen vetëm autoren, por edhe vetveten, të vrarë e të ringjallur në mendim. Pjesëmarrja në Antologji Poezitë e saj janë përfshirë në shumë antologji, duke dëshmuar se zëri i saj nuk është i vetëm, por i përbashkët, një zë që flet për dhe me të gjithë. Stili dhe Tematika Në poezinë e Dritës, gjejmë tri shtylla: Kujtesë dhe nostalgji Dashuri dhe humbje Vetmi dhe reflektim Kjo është një poezi e thjeshtë në dukje, por në thelb është një psalm i dashurisë së humbur, i ëndrrës së jetuar mes hijeve. Në Vetmi ajo rrëfen: Vetmia ime Nuk është boshësi Por dhomë e ndriçuar Ku bisedoj me heshtjen. Poezia është këtu një filozofi: vetmia nuk është mallkim, por një hapësirë ku fryma flet me veten. Drita Ademi-Beqiri mbetet një autore që shndërron jetën profesionale në poezi dhe poezinë në jetë.  Në çdo varg të saj ndihet pulsi i një shpirti që e prek jetën si fëmija librin e parë.  Poezia dhe proza e saj nuk janë vetëm art, por edhe udhërrëfyes shpirtëror. “Përmes poezisë dhe prozës, Drita fton lexuesin të hyjë në universin e ndjeshmërisë dhe reflektimit të thellë njerëzor.” Dhe ky univers nuk është asgjë tjetër veçse vetë jeta, e shkruar në Braille. Përveç vëllimeve të saj, poezia e Dritës është përfshirë në antologji gjermane dhe është botuar në revista si: Frankfurter Bibliothek, myStoryes, Deutsche Gedichte Përfshirja në Antologjinë “Magma” Në vitin 2022, Drita Ademi-Beqiri u përfshi në Antologjinë e poeteve shqiptare “Magma”, përpiluar dhe përkthyer nga Vlora Konushevci dhe botuar nga Shtëpia Botuese Littera, Prishtinë.  Kjo përfshirje e vendos atë ndër zërat më përfaqësues të poezisë bashkëkohore shqipe dhe dëshmon vlerësimin e gjerë të krijimtarisë së saj nga kritika dhe lexuesit. Antologjia Magma nuk është vetëm një përmbledhje poezish; ajo është një dritare ku zërat e grave poete shqipe shpalosin universin emocional, reflektimet mbi shoqërinë dhe ëndrrat personale.  Pjesëmarrja e Dritës në këtë antologji tregon se krijimtaria e saj i përket një konteksti letrar ku estetika dhe ndjeshmëria bashkohen. Stili dhe Tematika e Poezisë Se dritës eshtë ndjesore emocionale. Poezia e Drita Ademi-Beqirit dallon për një ndjeshmëri të jashtëzakonshme dhe një lirizëm të pasur, duke kapur emocione të thella dhe tensione të brendshme.  Tema kryesore të krijimtarisë së saj përfshijnë: Kujtesa dhe Nostalgjia: Një rrugëtim mes fëmijërisë dhe përjetimeve të hershme, ku kujtimet shndërrohen në simbol dhe metaforë poetike. Dashuria dhe Humbja: Poezia shpesh përzien mallin me përjetimet e paplotësuara, duke i dhënë lexuesit ndjesinë e një dialogu të brendshëm të vazhdueshëm. Vetmia dhe Reflektimi i Brendshëm: Një analizë poetike e boshllëkut dhe kërkimit për kuptim, ku qyteti dhe natyra bëhen pasqyrë e shpirtit. Shembuj të veprave të saj: “Dialog me Azem Shkrelin” – Një poezi që lidhet me kujtesën e fëmijërisë dhe simbolin e zogut të vrarë, që përfaqëson dhimbjen dhe mallin. “Vetmi” – Një udhëtim poetik në zbrazëtinë e qytetit dhe shpirtit, ku metafora e luleve plastike dhe qytetit të verbuar pasqyron boshllëkun emocional. Krijimtaria e saj ështe e bukur estetikisht; ajo është  një udhëtim emocional, ku lexuesi ndjen çdo frymë, çdo dhimbje dhe çdo ëndërr të përshkruar me mjeshtëri. Për Azem Shkrelin dhe Ali Podrimen. Poezi pa strehë N’andërr m’erdh Ali Podrimja  Si nji hije prej fryme, shpërndau letra t’bardha, pa asnji germë, pa asnji za. N’t’parën fletë vuna dashuninë, t’pastër si pëllumbi. N’t’dytën, Atdheun tem t’amblin e t’bukurin. Faqe mbas faqeje vazhdova, me shkrue gjanat e shejta, t’butat e Kosovës. Po aty m’erdh Azem Shkreli, i mjegulluemi, i bekuemi, poeti. U bâ bashkë me Ali Podrimjen, e vend kurrkund s’më lanë — as te poezia, as n’Atdhe, as te Lumi. M’bekoi veç dhimbja e humbjes. E qava gjatë... se nana m’ka dekë! Në fund, mbetet vetëm fjala, e cila nuk digjet as në zjarr, as nuk mbytet në ujë. Poezia është plagë e hapur që s’pret shërim, një pasqyrë ku dhimbja shndërrohet në dritë, ku vuajtja bëhet kuptim dhe heshtja flet më shumë se zëri.  Pa poezi, bota do të ishte një hapësirë e shurdhët, një hije pa trup, ku as zemra nuk do të dinte të rrahë, dhe ku shpirti do të mbetej i verbër për bukurinë e jetës. © 2024–2025 Liliana Pere –  Themeluese, Botuese, Autore

Prof. Neritan Ceka – Kolos i Dijes dhe Arkitekt i Historisë Në labirintet e historisë shqiptare, rrallë shfaqen figura që duket se janë të lindura jo vetëm për të jetuar kohën, por për ta transformuar atë. Prof. Neritan Ceka është një nga këto kolosa, një personalitet që bashkon madhështinë e dijes, thellësinë filozofike dhe qetësinë e udhëheqësit. Ai nuk ishte vetëm akademik apo politikan; ai ishte arkitekt i historisë, mbrojtës i trashëgimisë dhe udhëheqës i qetë në mes të furtunave politike. Çdo veprim i tij është një testament i integritetit dhe vizionit: nga gërmimet arkeologjike që zbulojnë rrënjët e qytetërimeve ilire, te vendimet politike që ruajnë stabilitetin e një kombi, Ceka lë pas një trashëgimi që tejkalon kohën. Ai është një qenie multidimensionale, ku çdo aspekt i jetës së tij – akademik, arkeologjik, politik – është shprehje e një mendjeje të rrallë dhe një shpirt madhështor, një shembull se si një njeri mund të shndërrohet në një ikonë kombëtare dhe ndërkombëtare. --- Jeta dhe formimi akademik Më 11 shkurt 1941, në Tiranën e gjallë, lindi Neritan Ceka, i biri i Hasan Cekës, arkeologut të parë shqiptar. Fëmijëria e tij u end në rrugët e Apollonisë, ku çdo fragmente e mozaikut apo gur i zbuluar fliste për një botë të harruar. Pas përfundimit të studimeve në Universitetin e Tiranës në vitin 1962, ai i kushtoi jetën kërkimit të së kaluarës. --- Si arkeolog Gërmimet e Prof. Cekës në Butrint, Apolloni dhe mbi 30 kështjella ilire nuk ishin thjesht studime materiale, por dialog me historinë dhe qytetërimin. Çdo mur dhe mozaik ishte për të simbol i marrëdhënieve shoqërore dhe politikës së kohës. Selca e Poshtme (1969) – zbulimi i një varri të pasur ndryshoi perceptimin mbi Ilirët, duke treguar se ishin një qytetërim i strukturuar dhe i kulturuar. Ky zbulim u konsiderua një "pasaportë" e Ilirëve për të hyrë në historinë evropiane. Bylis (1978–1991) – ekspedita që zbuluan teatrin, stadiumin, gjimnazin dhe rrugët e shtruara, duke treguar një qytetërim me dimensione kulturore të krahasueshme me qytetërimet e Greqisë antike. Ky punim tregoi rolin e Ilirëve si aktorë aktivë në histori dhe kulturë. Rosuja, Belsh, Apolloni, Butrint – gërmimet e tij rikthyen në dritë gurët dhe strukturat e fshehura, duke dhënë zë qyteteve të heshtura dhe duke ruajtur kujtesën kulturore shqiptare. Botimet kryesore Ilirët (2001) – një libër që hap rrugën për të kuptuar strukturën dhe organizimin e shoqërisë ilire, duke treguar se Ilirët ishin një popull i qytetëruar dhe me traditë kulturore të zhvilluar Në fillimet e qytetit ilir (2020) – eksploron rrugët e hershme të qyteteve ilire dhe marrëdhëniet e tyre me qytetërimet fqinje, duke theksuar rëndësinë e urbanistikës dhe planeve të qyteteve antike Butroti: Historia dhe Monumentet (2005) – paraqet Butrintin si një qytet me histori të gjallë, ku çdo monument ka një rrëfim dhe mesazh për brezat e ardhshëm. Apollonia: Historia dhe Monumentet (2007) – libër që dokumenton historinë e qytetit dhe rolin e tij në zhvillimin politik, ekonomik dhe kulturor të Ilirisë Kështjellat ilire: Historia dhe Analiza (2010) – analizë e detajuar e fortifikimeve dhe strukturave mbrojtëse, duke treguar se ato nuk ishin thjesht kështjella, por qendra të jetës kulturore dhe strategjike. Metodologjia e gërmimeve arkeologjike (2015) – përshkruan qasjen metodologjike dhe filozofinë e arkeologjisë së Cekës, duke kombinuar rigorozitetin shkencor me reflektimin filozofik dhe moral. Librat e tij tregojnë për një akademik që nuk kufizohet vetëm në dokumentim, por përdor historinë dhe arkeologjinë për të formuar identitetin kombëtar dhe për të krijuar një dialog midis të kaluarës dhe të tashmes. --- Si profesor Që prej vitit 1985, Ceka ka dhënë leksione në Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës. Ai frymëzoi breza të rinj arkeologësh dhe mbajti ligjërata ndërkombëtare, duke bërë arkeologjinë shqiptare pjesë të dialogut global. Arsimi për të ishte një gërmim i shpirtit, një ftesë që studentët të bëhen pjesë e zbulimit të vetvetes përmes historisë Si politikan Ceka ishte themelues i Partisë Demokratike, pastaj i Aleancës Demokratike, deputet disa herë, Ministër i Brendshëm në vitet 1997–1998 dhe Nënkryetar i Kuvendit Popullor. Ai shihte politikën si arkeologji e shtetit – ndërtim mbi themele të lashta, jo shkatërrim. Si intelektual dhe politikan, ai vendosi interesin e qytetarëve mbi çdo interes personal, duke krijuar stabilitet dhe besim në institucionet publike Akademikisht: librat dhe metodologjia e tij janë udhërrëfyes për studiuesit shqiptarë dhe ndërkombëtarë Kulturor: ruajtja e qyteteve dhe kështjellave ilire e bëri historinë pjesë të identitetit kombëtar Politik: model i veprimit politik të bazuar mbi moralin dhe dijen Ndërkombëtar: lidhet me komunitetin shkencor global dhe vendos Shqipërinë në hartën e dijes. Prof. Neritan Ceka është burrë shteti akademik filozofik, arkeolog i thellë dhe politikan i qetë dhe unik. Ai është arkitekt i dijes dhe ruajtës i kohës, udhërrëfyes filozofik dhe politik, një figurë që frymëzon brezat e ardhshëm. Jeta e tij tregon se një njeri mund të jetë gjithçka në një – akademik, udhëheqës dhe qytetar i madh Arkeolog, Profesor dhe Drejtues i Instituteve Prof. Neritan Ceka ka qenë mbi të gjitha një gërmues i kujtesës kombëtare. Ai nuk është mjaftuar të ndjekë hapat e të atit, Hasan Cekës, por ka krijuar një rrugë të vetën. Në Selcë të Poshtme, në vitin 1969, ai zbuloi një nga varret më të pasura të Ilirëve, duke treguar se ky popull nuk ishte thjesht “barbar” në sytë e grekëve e romakëve, por një qytetërim i strukturuar dhe i kulturuar. Në Bylis, ai udhëhoqi ekspedita që zbuluan teatrin, stadiumin dhe gjimnazin – pra, një qytetërim me dimensione kulturore të krahasueshme me Greqinë antike. Si arkeolog, Ceka ishte një përkthyes i gurëve; ai nuk i pa vetëm si objekte, por si fjalë të një gjuhe të vjetër, që duhej kuptuar dhe përcjellë. Që prej vitit 1985, Ceka ka dhënë leksione në Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës, në lëndën e Arkeologjisë Klasike. Ai nuk ishte thjesht transmetues i dijes, por edhe një frymëzues. Shumë breza arkeologësh shqiptarë janë rritur me leksionet dhe librat e tij. Për më tepër, Ceka mbante shpesh ligjërata edhe jashtë Shqipërisë – në Gjermani, Angli, Itali, Francë, Austri, SHBA – duke e bërë arkeologjinë shqiptare pjesë të dialogut ndërkombëtar. Si profesor, Ceka nuk e ndante klasën nga terreni; për të, arsimi ishte një gërmim i shpirtit, një ftesë që studentët të bëhen pjesë e zbulimit të vetvetes përmes historisë. Roli si drejtues i instituteve dhe lidhja me komunitetin shkencor ndërkombëtar Prof. Neritan Ceka ka shërbyer si drejtues i Këshillit Shkencor në Institutin e Arkeologjisë në Tiranë, duke vendosur standarde të larta kërkimi dhe ruajtjeje të trashëgimisë kulturore dhe duke garantuar që çdo projekt arkeologjik të zhvillohej me rigorozitet shkencor dhe me respekt të thellë për historinë dhe identitetin kombëtar. Në këtë pozicion, ai nuk ishte thjesht administrator, por mentor dhe udhëheqës intelektual, duke frymëzuar ekipet e studiuesve dhe duke krijuar një kulturë kërkimi ku çdo student, asistent dhe bashkëpunëtor ndihej pjesë e një misioni të madh për të dokumentuar dhe interpretuar të kaluarën shqiptare. Ai gjithashtu ka qenë anëtar i Institutit të Arkeologjisë në Berlin dhe i Institutit Kolde-ëay Gesellschaft në Gjermani, duke lidhur Shqipërinë me komunitetin shkencor ndërkombëtar dhe duke shërbyer si një ambasador i dijes shqiptare, duke treguar se studimet dhe gërmimet e tij nuk ishin thjesht lokale, por pjesë e një dialogu global midis kulturave dhe historive. Përmes këtij angazhimi, ai mundësoi shkëmbime akademike, ekspedita të përbashkëta dhe projekte kërkimore ndërkombëtare, duke e vendosur arkeologjinë shqiptare në hartën e dijes globale dhe duke treguar rëndësinë e bashkëpunimit midis institucioneve të ndryshme. Roli i tij si drejtues nuk përfundonte vetëm në menaxhimin e projekteve, por përfshinte gjithashtu vendimmarrje filozofike dhe strategjike mbi mënyrën se si historia duhet të prezantohet dhe si dijenia duhet të shpërndahet te brezat e rinj. Ai krijoi një model që kombinon integritetin akademik, vizionin drejtues dhe aftësinë për të bërë lidhje ndërkombëtare, duke treguar se një udhëheqës akademik mund të jetë gjithashtu mentor, filozof dhe ambasador i kulturës dhe dijes së një kombi. Katër Episodet Kryesore të Prof. Neritan Cekës Episodi 1: Akademiku dhe udhërrëfyesi i studentëve Një student pyeti: > “Si mund të prekësh historinë kur nuk ke qenë dëshmitar?” Ceka u përgjigj: “Historia nuk është thjesht ajo që lexojmë; ajo është ajo që ndjejmë dhe jetojmë në çdo veprim tonin. Çdo gërmim, çdo analizë, është një urë që lidh të kaluarën me të ardhmen.” Ky episod tregon frymën pedagogjike të Cekës; ai nuk e shikonte arsimin si transmetim pasiv të dijes, por si një dialog aktiv midis studentëve dhe historisë, duke i ftuar të ndjejnë, kuptojnë dhe interpretojnë të kaluarën. Episodi 2: Arkeologu në terren Gjatë gërmimeve në Butrint, një mur i shekullit të parë rrezikonte shembjen. Ceka vendosi të ruajë strukturën, duke dokumentuar çdo fragment me rigorozitet shkencor dhe pasion filozofik: > “Një mur nuk është thjesht gur; ai është kujtesa e një qyteti dhe historia që nuk mund të fshihet.” Ky episod tregon përkushtimin e tij ndaj ruajtjes së trashëgimisë kulturore dhe interpretimin e saj si dialog midis së kaluarës dhe së tashmes. Episodi 3: Nënkryetar i Kuvendit dhe politikan i qetë Ceka ka shërbyer gjithashtu si Nënkryetar i Kuvendit të Shqipërisë, duke kombinuar integritetin akademik me aftësinë për të udhëhequr në skenën politike. Ky rol e vendosi në një pozicion ku mund të ndikonte në vendimmarrje strategjike, duke ruajtur stabilitetin institucional dhe duke promovuar demokracinë dhe respektin për ligjin. Episodi 4: Krisat dhe qetësia në revoltë Në 20 shkurt 1991, gjatë rrëzimit të bustit të Enver Hoxhës në sheshin “Skënderbej”, turma mund të shpërthente në dhunë. Ceka ndërhyri me qetësi dhe autoritet, duke thënë: > “Ky moment është historik. Le të jetë shembull i lirisë, jo i shkatërrimit. Ne nuk jemi turmë, jemi komb.” Figura e Cekës udhëhoqi qytetarët drejt qetësisë, duke treguar se liria dhe demokracia kërkojnë mençuri dhe kontroll mbi pasionet e momentit, jo thjesht forcë apo revoltë. Librat dhe kontributet e tij shkencore Ilirët (2001) Ky libër paraqet një pasqyrë të qartë të qytetërimit ilir, duke sfiduar perceptimet e vjetra që i konsideronin Ilirët “barbarë”. Ai tregon rëndësinë e interpretimit të burimeve arkeologjike për të kuptuar strukturën shoqërore, ekonomike dhe kulturore të kohës. Ky libër është një udhërrëfyes i parë për studiuesit shqiptarë dhe të huaj që kërkojnë të njohin historinë ilire. Butroti: Historia dhe Monumentet (2005) Libri dokumenton gërmimet dhe analizën e monumenteve të Butrintit, duke theksuar lidhjen midis trashëgimisë materiale dhe identitetit kombëtar. Përmes këtij veprimi, Ceka tregon se ruajtja e qyteteve të lashta është edhe ruajtje e kujtesës kolektive dhe e historisë që formon vetëdijen kombëtare. Apollonia: Historia dhe Monumentet (2007) Në këtë libër, Ceka analizon qytetin antik të Apollonisë, duke shpjeguar marrëdhëniet ekonomike, kulturore dhe politike të kohës. Libri thekson rëndësinë e gërmimeve për të kuptuar jo vetëm historinë e një qyteti, por edhe strukturën e shoqërisë dhe ndikimin e saj në të ardhmen. Kështjellat ilire: Historia dhe Analiza (2010) Ky libër ofron një pasqyrë të plotë të kështjellave ilire, duke shpjeguar rëndësinë strategjike, arkitektonike dhe kulturore të tyre. Ai tregon se çdo kështjellë është një fletë e historisë që duhet interpretuar dhe ruajtur, duke reflektuar jo vetëm fuqinë ushtarake, por edhe kulturën dhe identitetin e Ilirëve. Metodologjia e gërmimeve arkeologjike (2015) Ky libër është manual i metodave dhe qasjeve arkeologjike që Ceka përdori gjatë ekspeditave të tij. Ai tregon rëndësinë e rigorozitetit shkencor, dokumentimit të detajuar dhe respektit për kontekstin historik, duke u bërë udhërrëfyes për brezat e rinj të arkeologëve shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Në fillimet e qytetit ilir (2020) Libri trajton formimin e qyteteve ilire dhe zhvillimin e strukturave politike dhe shoqërore. Ai tregon se qytetërimi ilir nuk ishte periferik, por kishte një kompleksitet të madh, duke sfiduar narrativat e vjetra dhe duke kontribuar në afirmimin e identitetit  Krahasim filozofik Neritan Ceka: Akademik, arkeolog dhe politikan shqiptar, udhëhoqi gërmimet e qyteteve ilire, dha leksione frymëzuese dhe shërbeu si Nënkryetar i Kuvendit dhe Ministër i Brendshëm, duke bashkuar dijen, integritetin dhe stabilitetin politik Václav Havel: Shkrimtar dhe politikan çek, udhëhoqi Revolucionin e Luleve dhe ishte president, bashkoi integritetin moral me veprimin politik për të promovuar demokracinë dhe të drejtat e njeriut Krahasimi: Të dy bashkojnë moralin dhe politikën; Havel përdori fjalën dhe shkrimin për ndryshim politik, Ceka dijen dhe vendimet për ruajtjen e historisë dhe stabilitetit. Një krahasim tjetër i shkurtër: Fernand Braudel: Historian francez, i njohur për studimet e tij mbi qytetërimet dhe rrjetet sociale, përdori qasje strukturore dhe analizë të gjerë kohore për të kuptuar zhvillimin ekonomik, politik dhe kulturor Neritan Ceka: Akademik dhe arkeolog shqiptar, udhëhoqi gërmimet e qyteteve ilire, dha leksione frymëzuese dhe shërbeu si Nënkryetar i Kuvendit dhe Ministër i Brendshëm, duke kombinuar dijen, filozofinë dhe vendimet politike Krahasimi: Braudel analizonte histori të gjerë strukturore për të kuptuar zhvillimet komplekse, Ceka interpretonte të kaluarën përmes gërmimeve dhe vendimeve politike për të ruajtur identitetin dhe stabilitetin kombëtar Referenca në stilin MLA duke përfshirë jo vetëm librat kryesorë të Neritan Cekës, por edhe artikuj, kapituj dhe publikime të tjera. --- Ceka, Neritan. Ilirët. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2001. Print Ceka, Neritan. Në fillimet e qytetit ilir. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2020. Print Ceka, Neritan. Butroti: Historia dhe Monumentet. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2005. Print Ceka, Neritan. Apollonia: Historia dhe Monumentet. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2007. Print Ceka, Neritan. Kështjellat ilire: Historia dhe Analiza. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2010. Print Ceka, Neritan. Metodologjia e gërmimeve arkeologjike. Tiranë: Universiteti i Tiranës, 2015. Print Ceka, Neritan. "Gërmimet në Selcën e Poshtme dhe interpretimi i varreve ilire." Buletini Arkeologjik Shqiptar, vol. 12, 1970, pp. 45-68. Print Ceka, Neritan. "Bylisi: Teatri, Stadiumi dhe Gjimnazi." Studime Historike, vol. 9, 1980, pp. 101-130. Print Ceka, Neritan. "Ekspeditat shqiptaro-franceze në Apolloni." Revista Arkeologjike, vol. 5, 1993, pp. 77-102. Print Ceka, Neritan. "Butrinti: Një qytet antik në kontekst mesdhetar." Albanian Historical Review, vol. 15, 1995, pp. 33-60. Print Ceka, Neritan. "Trashëgimia ilire dhe identiteti kombëtar." Kulturesa Shqiptare, vol. 2, 2000, pp. 15-40. Print Ceka, Neritan. "Roli i profesorëve në formimin e arkeologëve shqiptarë." Gazeta e Universitetit të Tiranës, 1987, pp. 22-37. Print Ceka, Neritan. "Marrëdhëniet ndërkombëtare në arkeologjinë shqiptare." European Archaeological Journal, vol. 3, 2002, pp. 55-78. Print Ceka, Neritan. "Qytetet ilire dhe qytetërimi Mesdhetar." Revista Historike, vol. 18, 2010, pp. 121-150. Print Ceka, Neritan. "Arkeologjia si filozofi dhe metodë." Studime Filozofike, vol. 7, 2015, pp. 11-35. Print Ceka, Neritan. "Politika dhe kujtesa historike: Një reflektim personal." Përmbledhje Politike Shqiptare, 1997, pp. 5-28. Print © 2024–2025 Liliana Pere –  Themeluese, Botuese, Autore  Revista Prestige.