Search Results

Në qytetin e vogël të Përmetit, mes rrugëve me gurë dhe hijes së malit, lindi një poet që do të bënte jehonë në letërsinë shqipe. Bardhyl Londo, me vargjet e tij të ndjeshme dhe shpirtin e trazuar poetik, solli në fjalë bukurinë dhe dhimbjen e jetës shqiptare. Në poezinë e tij gjejmë zërin e kohës, dashurinë për atdheun dhe meditimin e thellë mbi fatin e njeriut. Ai nuk ishte thjesht një poet, por një udhëtar mes ëndrrës dhe realitetit, që përmes fjalës ndërtoi një univers të pasur ndjenjash e reflektimesh. Bardhyl Londo – Jeta, Karriera dhe Veprat e Tij Familja dhe Jeta e Hershme Bardhyl Londo lindi më 25 dhjetor 1948 në Përmet, një qytet me tradita të pasura kulturore dhe letrare. Nuk ka shumë të dhëna të detajuara publike mbi familjen e tij të hershme, por dihet se u rrit në një mjedis ku kultura dhe arti kishin një ndikim të madh. Përmeti, si një qytet i njohur për historinë dhe traditat e tij letrare, mund të ketë ndikuar në formimin e tij si poet dhe shkrimtar. Arsimi dhe Fillimet Letrarë Bardhyl Londo studioi për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, ku mori formimin e tij akademik dhe letrar. Gjatë kohës së studimeve, ai u ndikua nga tradita e poezisë shqipe dhe nga letërsia botërore, duke krijuar stilin e tij poetik të veçantë. Pas diplomimit, ai nisi punën si mësues në rrethin e Përmetit, një përvojë që i dha njohuri të mëtejshme për jetën dhe realitetin shqiptar, të cilat më vonë u reflektuan në veprën e tij letrare. Karriera si Redaktor dhe Kryeredaktor Pas disa viteve si mësues, Londo u përfshi në botën e botimeve dhe gazetarisë letrare. Ai punoi si redaktor dhe më vonë si kryeredaktor në gazetën letrare "Drita" , e cila ishte një nga publikimet më të rëndësishme të letërsisë shqiptare gjatë periudhës së komunizmit dhe pas tij. Në këtë rol, ai ndihmoi shumë autorë të rinj dhe promovoi letërsinë shqipe, duke u bërë një figurë e rëndësishme në zhvillimin e kulturës letrare të vendit. Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë Në qershor të vitit 1992, Bardhyl Londo u zgjodh kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë , duke pasuar shkrimtarin e madh Dritëro Agolli. Kjo ishte një periudhë tranzicioni për Shqipërinë, dhe Londo u përball me sfida të shumta në drejtimin e organizatës. Ai përpiqej të mbante një ekuilibër mes ruajtjes së traditave letrare dhe përshtatjes me realitetin e ri post-komunist. Në këtë kohë, letërsia shqiptare po hynte në një epokë të re, dhe Londo luajti një rol të rëndësishëm në këtë transformim. Poezia dhe Tematikat Kryesore Bardhyl Londo është një nga poetët më të rëndësishëm shqiptarë të gjysmës së dytë të shekullit XX dhe fillimit të shekullit XXI. Poezia e tij karakterizohet nga një stil i ndjeshëm, shpesh introspektiv dhe filozofik. Ai eksploron temat e dashurisë, natyrës, ekzistencës njerëzore, kohës dhe ndryshimeve shoqërore. Në veprat e tij, shpesh shfaqet një melankoli e thellë, e cila reflekton vështirësitë e kohës dhe tranzicionin e shoqërisë shqiptare. Veprat Kryesore Gjatë karrierës së tij, Bardhyl Londo botoi tetë vëllime me poezi  dhe disa romane. Disa nga veprat më të njohura të tij përfshijnë: "Krisma dhe trëndafila" (1975)  – Një nga vëllimet e tij të para poetike, ku tregohet ndikimi i traditës dhe përvoja e tij e hershme si poet. "Hapa në rrugë" (1981)  – Një reflektim mbi jetën dhe shoqërinë, me një gjuhë poetike të pasur. "Emrin e ka dashuri" (1984)  – Një përmbledhje poezish që eksploron ndjenjat dhe marrëdhëniet njerëzore. "Si ta qetësoj detin" (1988)  – Ky vëllim u vlerësua me çmimin "Migjeni" dhe përmban disa nga poezitë më të fuqishme të tij. "Vetëm Itaka" (1989)  – Një vëllim poetik që përdor mitologjinë si metaforë për udhëtimin e njeriut në jetë. "Ditë njerëzore" (1990)  – Një përmbledhje që përqendrohet te përvoja njerëzore dhe sfidat e përditshme. "Shën Shiu" (2010)  – Një nga veprat e tij të mëvonshme, ku ai kthehet te temat e ekzistencës dhe kujtesës historike. "Jeta që na dhanë" (2013)  – Një reflektim mbi jetën, fatin dhe zgjedhjet njerëzore. Vlerësimet dhe Çmimet Bardhyl Londo është vlerësuar me disa çmime prestigjioze për kontributin e tij në letërsinë shqipe. Në vitin 1988, ai mori Çmimin "Migjeni"  për vëllimin poetik "Si ta qetësoj detin" , një vepër që përmban poezi të ndjeshme dhe të fuqishme. Ai gjithashtu fitoi Çmimin Kombëtar të Poezisë  për librin "Prill i hidhur" , i cili është një nga vëllimet më të njohura të tij. Ndikimi dhe Trashëgimia Poezia e Bardhyl Londos mbetet një pjesë e rëndësishme e letërsisë bashkëkohore shqiptare. Ai arriti të kapë ndryshimet e thella shoqërore dhe emocionale të kohës së tij dhe i dha lexuesve një pasqyrim të fuqishëm të jetës shqiptare në periudha të ndryshme. Ai mbetet një frymëzim për brezat e rinj të poetëve dhe shkrimtarëve shqiptarë. Vdekja Bardhyl Londo ndërroi jetë më 18 shkurt 2022  në Tiranë, pas një beteje me një sëmundje të rëndë. Largimi i tij la një boshllëk të madh në botën letrare shqiptare, por veprat e tij vazhdojnë të lexohen dhe të vlerësohen si një pasuri e rëndësishme e letërsisë shqiptare. Përfundim Bardhyl Londo ishte një poet dhe shkrimtar i shquar që dha një kontribut të madh në letërsinë shqipe. Përmes poezisë së tij të ndjeshme dhe reflektuese, ai përjetësoi eksperiencat njerëzore, ndjenjat dhe ndryshimet shoqërore të kohës së tij. Ai mbetet një nga zërat më autentikë dhe të dashur të letërsisë moderne shqiptare.

Naim Frashëri – Ikona e artit skenik shqiptar Naim Frashëri është një nga figurat më të shquara të teatrit dhe kinematografisë shqiptare. Me një talent të rrallë dhe një zë që mbeti i pashlyer në kujtesën e publikut, ai u bë simbol i aktrimit të madh, duke lënë pas një trashëgimi të pasur artistike. Naim Frashëri nuk ishte thjesht një aktor; ai ishte një shkollë aktrimi, një udhërrëfyes për brezat që erdhën pas tij. Me një prani skenike që mbërthente publikun dhe një talent që shndërrohej në magji, ai e bëri artin e aktrimit një pasuri të përbashkët të popullit shqiptar. Profili. Naim Frashëri lindur ne Leskovik, 15 gusht 1923 - Tiranë, 18 shkurt 1975. Karrierën profesionale si aktor e filloi në fillim të vitit 1945, por dashuria për teatrin i lindi që në 1942. Naim Frashëri luajti me sukses një sërë rolesh kryesore e të suksesshme. Valeri në "Tartufi", Smithi në "Çështja ruse", Gjoni "Trimi i mirë me shokë shumë", Selimi "Familja e peshkatarit", gjenberali "Gjenerali i ushtrise së vdekur", Leka "Përkolgjinajt", Nikolla "Armiqtë", Sasha Ribakov "Orët e Kremlinit", Lubeni "Proçesi i Lajpcigut", Ferdinanti "Intrigë dhe dashuri", Hauardi "Rrënjët e thella”, Hamleti "Hamleti”, Jonuz Bruga "Familja e Peshkatarit". Për fat të keq roli i Jonuzit ishte i 80 dhe i fundit i tij. Ka interpretuar 8 role ne filmin artistik. Naim Frashëri është nderuar me shumë tituj dhe çmime të ndryshme. Mbetet nga ikonat e teatrit shqiptar. Ështe dekoruar edhe me urdhërin e lartë "Hero i punës socialiste", si dhe mban titullin "Artist i Popullit". Filmografia Gjurma - (1970), doktor Artani Plagë të vjetra - (1968), Dr.Pellumbi Ngadhnjim mbi vdekjen (1967) .... Hans von Shtolc Fortuna (1959), Qamili (dokumentar) Tana - (1958) .... Stefani Fëmijët e saj - (1957) .... Mësuesi Skënderbeu - (1953)......Pali Zëri i tij kumbon ende në kujtesën e artdashësve.. Pergatiti: Revista Prestige. Liliana Pere.

Shime Deshpali, muzikologu dhe poeti i shquar arbnesh i Zarës, është një emër që mbetet i gdhendur në kulturën shqiptare si një nga zërat më të fuqishëm të ruajtjes së identitetit kombëtar në diasporë. I lindur më 16 shkurt 1897 në një familje patriotike me rrënjë nga Kraja, ai ia kushtoi jetën ruajtjes së gjuhës shqipe dhe pasurimit të traditës muzikore dhe letrare të arbneshëve të Zarës. Përmes krijimtarisë së tij, ai jo vetëm që përjetësoi kulturën e tij të lashtë, por edhe i dha një frymë të re, duke e përcjellë atë tek brezat e ardhshëm. Shime Deshpali (Šime Dešpalj) është një prej figurave më të rëndësishme të kulturës arbneshe në Zarë, Dalmaci. Ai lindi më 16 shkurt 1897 në një familje patriotike me origjinë nga Kraja, një vendbanim shqiptar në Malin e Zi. Gjithë jetën e tij ia kushtoi ruajtjes së gjuhës shqipe, muzikës dhe letërsisë, duke lënë një trashëgimi të rëndësishme për kulturën arbneshe. Arsimi dhe veprimtaria profesionale Deshpali kreu shkollën normale dhe më pas studioi për muzikë. Pas përfundimit të studimeve, ai punoi si mësues muzike dhe dirigjent, duke u angazhuar aktivisht në jetën kulturore të komunitetit arbnesh në Zarë. Përmes veprimtarisë së tij muzikore dhe pedagogjike, ai ndihmoi në ruajtjen dhe zhvillimin e muzikës shqiptare në diasporë. Kontributi në letërsi Shime Deshpali botoi shkrimet e tij në organet letrare të Kosovës, duke kontribuar në pasurimin e kulturës arbneshe dhe shqiptare. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë: "Tregime arbnore" (1966)  – Një përmbledhje me tregime që reflektojnë jetën dhe kulturën e arbneshëve. "Agimet dhe parambramjet e Arbneshit" (1969)  – Një vëllim poetik ku shprehet dashuria për gjuhën shqipe dhe zakonet arbneshe. "E vërteta"  – Një tjetër përmbledhje poetike me tematikë nga jeta e arbëreshëve të Zarës. Në poezinë e tij mbizotërojnë elemente romantike, çiltërsia e ndjenjave dhe thjeshtësia e mendimeve. Ai përshkruan nostalgjinë për atdheun dhe ndjenjën e përkatësisë, duke e kthyer gjuhën shqipe në një mjet identiteti dhe rezistence. Kontributi në muzikë Shime Deshpali dha një kontribut të rëndësishëm edhe në fushën e muzikës. Ai hartoi dhe botoi gjashtë këngë korale në përmbledhjen "Këngë Shqiptare" (1973, Prishtinë) , të cilat janë një dëshmi e pasurisë muzikore shqiptare në diasporë. Për më tepër, ai punoi edhe për operën "Vana" , e cila kishte një tematikë patriotike, por mbeti e papërfunduar. Rëndësia e veprës së tij Ajo që e bën Shime Deshaplin një figurë të veçantë është këmbëngulja e tij për të ruajtur dhe promovuar gjuhën shqipe në një ambient ku arbneshët ndodheshin të izoluar etnikisht. Përmes letërsisë dhe muzikës, ai ndihmoi në mbajtjen gjallë të trashëgimisë shqiptare në Zarë dhe e bëri këtë me një përkushtim të jashtëzakonshëm. Veprat e tij vazhdojnë të jenë një burim frymëzimi për studiuesit dhe dashamirësit e kulturës arbneshe. Në to pulson një dashuri e madhe për gjuhën, traditat dhe historinë e shqiptarëve të Zarës, duke dëshmuar se identiteti nuk humbet kur ekziston përpjekja për ta ruajtur atë.

Galileo Galilei dhe Revolucioni Shkencor: Triumfi i Heliocentrizmit Galileo Galilei, me syrin e tij të mprehtë dhe mendjen e tij sfiduese, vërtetoi se Dielli nuk ishte një aktor dytësor në skenën e universit, por qendra e tij. Me vëzhgime të pamohueshme – hëna të reja që vallëzonin rreth Jupiterit, fazat e Venusit që pasqyronin ato të Hënës, dhe sipërfaqja e parregullt e hënës sonë – ai rrëzoi mitin e perfeksionit qiellor dhe konfirmoi atë që Nikola Koperniku kishte guxuar të sugjeronte: se Toka ishte vetëm një nga shumë trupat qiellorë që rrotulloheshin rreth Diellit. Por triumfi i tij nuk u arrit pa çmim. Idetë e tij u sfiduan nga inkuizicioni, u mohuan nga autoritetet dhe, më në fund, e dënuan atë në heshtje. Megjithatë, edhe pse zëri i tij u shua nga dogma e kohës, e vërteta që ai zbuloi shkëlqeu më fort se kurrë. Sot, teoria e tij heliocentrike është një gur themeli i astronomisë moderne, një dëshmi se drita e arsyes nuk mund të shuhet nga errësira e frikës. Sigurisht, mund t'ju ofroj më shumë detaje rreth Galileo Galileit: Galileo Galilei është një nga shkencëtarët më të mëdhenj të historisë dhe një nga themeluesit e metodës shkencore. Disa nga zbulimet dhe kontributet e tij më të rëndësishme janë: 1. Përdorimi i teleskopit për vëzhgime astronomike Galileo ishte një nga të parët që përdori një teleskop për të studiuar qiellin dhe bëri disa zbulime revolucionare: Katër hënat kryesore të Jupiterit  (Io, Europa, Ganimedi dhe Kalisto) – dëshmuan se trupat qiellorë nuk rrotullohen të gjithë rreth Tokës, duke kundërshtuar modelin gjeocentrik të Aristotelit dhe Ptolemeut. Fazat e Venusit  – treguan se Venusi rrotullohet rreth Diellit, duke mbështetur teorinë heliocentrike të Kopernikut. Krateret dhe malet në Hënë  – kundërshtuan idenë se Hëna ishte një sferë e përsosur, siç besohej në filozofinë aristoteliane. Njollat diellore  – treguan se edhe Dielli ka papërsosmëri dhe ndryshime, duke sfiduar idenë se trupat qiellorë ishin të pandryshueshëm dhe të përsosur. 2. Ligjet e lëvizjes Galileo eksperimentoi me objekte në rënie të lirë dhe zbuloi se të gjitha objektet, pavarësisht nga masa e tyre, bien me të njëjtën përshpejtim në mungesë të rezistencës së ajrit. Ai zhvilloi konceptin e inersisë , sipas të cilit një objekt në lëvizje vazhdon të lëvizë me shpejtësi konstante nëse mbi të nuk vepron ndonjë forcë e jashtme. Kjo ide u bë bazë për ligjin e parë të lëvizjes së Njutonit. 3. Përparimi i metodës shkencore Galileo promovoi idenë se njohuritë shkencore duhet të bazohen në vëzhgime dhe eksperimente të përsëritshme, jo vetëm në autoritetin e të kaluarës. Ai e hodhi poshtë qasjen filozofike aristoteliane që mbështetej vetëm në logjikë dhe argumente teorike. 4. Konflikti me Kishën Katolike Për shkak të mbështetjes së tij për sistemin heliocentrik të Kopernikut, Galileo u përball me Inkuizicionin dhe në vitin 1633 u dënua nga Kisha, duke u detyruar të heqë dorë publikisht nga idetë e tij. Megjithatë, punimet e tij vazhduan të ndikojnë shkencën dhe më vonë u rehabilituan. Përfundim Zbulimet e Galileos hodhën themelet e fizikës moderne dhe astronomisë, sfiduan autoritetet e kohës dhe ndihmuan në krijimin e metodës shkencore që përdorim edhe sot. Ai është një figurë kyçe në Revolucionin Shkencor dhe shpesh quhet "babai i shkencës moderne". Biografia: Galileo Galilei lindi më 15 shkurt 1564 në Piza, Itali. Ai ishte i biri i Vincenzo Galilei, një muzikant dhe teoretician muzikor, dhe Giulia Ammannati. Galileo studioi në Universitetin e Pizës, ku filloi të zhvillonte interesin për matematikën dhe shkencën. Në vitin 1589, Galileo u emërua profesor i matematikës në Universitetin e Pizës dhe filloi të zhvillonte teoritë e tij mbi lëvizjen dhe gravitetin. Ai e përfundoi karrierën e tij akademike si profesor i matematikës në Universitetin e Padovës nga viti 1592 deri në vitin 1610. Puna në Astronomi: Galileo është i njohur më shumë për punën e tij në astronomi. Në vitin 1609, ai dëgjoi për shpikjen e teleskopit nga një artis holandez dhe e përmirësoi atë për përdorim astronomik. Ai ishte i pari që përdori teleskopin për të vëzhguar qiellin, duke bërë disa zbulime të jashtëzakonshme, si: Muajt e Jupiterit : Në vitin 1610, Galileo zbuloi katër muajt e mëdhenj të Jupiterit: Io, Europa, Ganimed, dhe Kalisto, të njohur si "muajt galileanë", duke ofruar prova të tjera për heliocentrizmin. Hëna dhe pllakat e saj : Ai vuri re që Hëna ka një sipërfaqe të varur dhe të pasur me kraterë dhe malet, duke kundërshtuar teorinë e pastërtisë së qiellit të përshkruar nga Aristoteli. Vëzhgimi i Saturnit : Galileo vëzhgoi Saturnin dhe pa "shpirtra" rreth tij, por nuk mund ta kuptonte saktësisht natyrën e tyre, pasi teleskopët e tij nuk ishin të mjaftueshëm të avancuar. Fashat e Diellit : Ai gjithashtu vëzhgoi dhe regjistroi fashat e Diellit, që janë lëvizjet e njësive të gazit në atmosferën e Diellit. Kontributet në Fizikë dhe Matematikë: Galileo ka bërë gjithashtu kontribuime të mëdha në mekanikë dhe fizikë. Ai është njohur për eksperimentet e tij me lëvizjen dhe gravitetin: Lëvizja e trupave të rëndë : Ai demonstroi se të gjitha trupat bien me të njëjtën shpejtësi, pavarësisht nga pesha e tyre, që kundërshtonte teoritë aristoteliane që thoshin se trupi më i rëndë do të binte më shpejt. Ligji i Rënies : Galileo provoi, përmes eksperimentimeve me rënien e objekteve nga një lartësi e madhe, që shpejtësia e rënies është proporcionale me kohën që ka kaluar, që është baza për ligjet e mëvonshme të dinamikës. Lëvizja e trupave të shpejtë : Ai përshkroi ligjin e lëvizjes për trupat që lëvizin me shpejtësi konstante dhe se një trup që bie i lënë një rrugë të parashikueshme dhe të matshme. Teoria Heliocentrike: Një nga aspektet më të njohura të karrierës së Galileit ishte mbështetje për teorinë heliocentrike të Kopernikut, që sugjeronte se Toka dhe planetët rrotullohen rreth Diellit. Kjo ishte në kundërshtim me teorinë geocentrike, që mbrohej nga Kisha Katolike dhe shkolla aristoteliane, që thoshte se Toka ishte qendra e universit. Galileo përdori teleskopin për të mbështetur teorinë e Kopernikut dhe për të hedhur poshtë teoritë e vjetra. Për këtë arsye, Galileo u përball me kundërshtimin e fortë të Kishës Katolike. Në vitin 1632, ai botoi veprën e tij "Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo" (Dialogu mbi dy sistemet më të mëdha të botës), ku mbrojti teorinë heliocentrike, dhe në vitin 1633, ai u gjykua dhe u dënua nga Inkuizicioni për herezi. Ai u detyrua të mohojë teoritë e tij dhe të kalonte pjesën tjetër të jetës në shtëpi, ku vazhdoi të shkruante dhe të studiote. Metoda Shkencore: Galileo luajti një rol kyç në zhvillimin e metodës shkencore moderne. Ai besonte se teoritë shkencore duhet të testoheshin përmes eksperimenteve dhe vëzhgimeve të sakta, dhe jo thjesht përmes spekulimeve ose autoritetit të autorëve të lashtë. Kjo është një nga arsyeja pse ai është konsideruar si një nga baballarët e shkencës moderne. Vdekja dhe Trashëgimia: Galileo vdiq më 8 janar 1642 në Arle, Itali, në moshën 77 vjeçare. Pavarësisht nga dënimi i tij nga Kisha, ndikimi i tij në shkencë ishte i thellë dhe i qëndrueshëm. Shumë pas vdekjes së tij, teoritë e tij u pranuan dhe u vlerësuan nga shkencëtarët e mëvonshëm. Galileo mbetet një figurë kyçe në historinë e shkencës dhe një model i përdorimit të eksperimentimit dhe vëzhgimit për të kuptuar botën. Ndikimi dhe Nderimi: Galileo është nderuar shumë në histori dhe është simbol i shkencës dhe përpjekjeve për të kuptuar universin. Në vitin 1992, Papa Joan Pali II e shfajësoi atë, duke pranuar se dënimi i tij nga Kisha ishte një gabim. Ndonëse Galileo nuk ishte gjithmonë i pranuar gjatë jetës së tij, ai tani është një nga personalitetet më të njohura të historisë shkencore.

Parashqevi Qirjazi është një nga figurat më të ndritura të historisë shqiptare, një pioniere e arsimit, një patriote e palëkundur dhe një grua që sfidoi kohën e saj me guxim dhe vizion. Si mësuese, shkrimtare dhe aktiviste, ajo i kushtoi jetën përhapjes së dijes, emancipimit të gruas dhe forcimit të identitetit kombëtar. Nga themelimi i shkollës së parë shqipe për vajza deri te pjesëmarrja në Kongresin e Manastirit, kontributi i saj mbetet një gur i çmuar në historinë e arsimit dhe kulturës shqiptare. PARASHQEVI QIRJAZI (1880–1970) – NJË PIONIERE E ARSIMIT, KOMBËTARIZMIT DHE EMANCIPIMIT TË GRAVE 1. LINDJA, ORIGJINA DHE FAMILJA Lindja: Parashqevi Qirjazi lindi më 2 qershor 1880, në Manastir, një qytet që ishte një qendër e rëndësishme e lëvizjes kombëtare shqiptare në fund të shekullit XIX. Origjina e familjes: Familja Qirjazi kishte origjinë nga fshati Opar i Korçës, por ishte vendosur në Manastir për arsye tregtare dhe arsimore. Familja: Ajo rridhte nga një familje e njohur për përkushtimin ndaj edukimit dhe çështjes kombëtare. Vëllai i saj, Gjerasim Qirjazi (1858–1894), ishte një nga themeluesit e arsimit shqip dhe i Shoqërisë së Stambollit. Ai hapi shkollën e parë shqipe protestante në Manastir dhe punoi për botimin e librave në shqip. Motra e saj, Sevasti Qirjazi (1871–1949), ishte një nga mësueset dhe drejtuese të para të shkollës së vajzave në Korçë. Mjedisi familjar: Qirjazët ishin të besimit protestant dhe pjesë e një rrethi intelektualësh që promovonin arsimin dhe përhapjen e gjuhës shqipe. --- 2. ARSIMIMI Shkollimi fillor: Parashqevi mori arsimimin e parë në shkollën shqipe të hapur nga vëllai i saj, Gjerasimi, në Manastir. Shkollimi i mesëm dhe i lartë: Me mbështetjen e familjes dhe të misionarëve protestantë, ajo u dërgua për studime në Robert College në Stamboll, një nga institucionet më prestigjioze të kohës. Fushat e studimit: Pedagogji, gjuhësi, letërsi dhe shkenca shoqërore. --- 3. KONTRIBUTET KRYESORE 3.1. THEMELIMI I SHKOLLËS SË PARË SHQIPE PËR VAJZA (1891) Vendndodhja: Korçë Bashkëpunëtorët kryesorë: Motra e saj Sevasti Qirjazi dhe Nikolla Naço. Rëndësia: Ishte shkolla e parë ku vajzat mësonin në gjuhën shqipe në një kohë kur arsimi për to ishte i ndaluar ose i kufizuar. Roli i Parashqevisë: Ajo punoi si mësuese, administratore dhe hartuese e teksteve mësimore. Metodat mësimore: Ajo solli metoda të reja pedagogjike dhe përdori literaturë të përparuar për të edukuar vajzat. --- 3.2. PJESËMARRJA NË KONGRESIN E MANASTIRIT (1908) Vendndodhja: Manastir (sot Bitola, Maqedonia e Veriut). Roli: E vetmja grua pjesëmarrëse në këtë kongres historik. Qëllimi i Kongresit: Vendosja e alfabetit të gjuhës shqipe. Kontributi i saj: Mbrojti përdorimin e alfabetit latin për shqipen. Përktheu dhe redaktoi materiale për përhapjen e alfabetit. Ndihmoi në organizimin e kongresit dhe komunikimin me delegatët. --- 3.3. SHOQËRIA “YLL’ I MËNGJESIT” (1909) Themeli: Pas Kongresit të Manastirit, Parashqevi, së bashku me Sevasti Qirjazin dhe figura të tjera, themeloi shoqërinë e parë kombëtare për emancipimin e grave. Qëllimet: Promovimi i arsimit për gratë shqiptare. Rritja e ndërgjegjësimit kombëtar për të drejtat e grave. Organizimi i ndihmave për familjet në nevojë. --- 3.4. BOTIMI I ABETARES DHE TEKSTEVE SHKOLLORE Abetarja e saj: Një nga tekstet e para për mësimin e gjuhës shqipe për vajza. Libra të tjerë: Tekste pedagogjike, libra të historisë dhe letërsisë shqipe. Rëndësia: Këto libra ndihmuan në standardizimin e arsimit në gjuhën shqipe dhe përhapjen e dijes. --- 3.5. AKTIVITETI NË SHBA (1921-1932) Shkaku i largimit: Për shkak të trazirave politike në Shqipëri dhe për të ndihmuar komunitetin shqiptar jashtë vendit. Veprimtaria: U angazhua me Shoqatën Vatra në SHBA. Shkroi për gazetën “Dielli”, ku trajtoi tema mbi arsimin, emancipimin e grave dhe politikën shqiptare. Promovoi ndihmën për shqiptarët në mërgim. --- 3.6. PJESËMARRJA NË KONGRESIN E LUSHNJËS (1920) Vendndodhja: Lushnjë Roli: Një nga gratë e para që morën pjesë në një kuvend politik shqiptar. Kontributi: Mbrojti rëndësinë e përfshirjes së grave në jetën publike dhe politike. Argumentoi për një sistem arsimor të fortë kombëtar. --- 3.7. PERSEKUTIMI DHE INTERNIMI Pas Luftës së Dytë Botërore dhe ardhjes në pushtet të regjimit komunist, Parashqevi Qirjazi u persekutua. U internua dhe u la në harresë nga regjimi i kohës. Vdiq më 1970, pa marrë vlerësimin e merituar gjatë jetës së saj. --- 4. TRASHËGIMIA DHE VLERËSIMI PAS VDEKJES Pas viteve ’90, figura e saj u rivlerësua si një nga gratë më të rëndësishme të historisë shqiptare. Sot, emri i saj mban: Shkolla në Shqipëri. Rrugë dhe institucione kulturore. Vepra e saj përmendet në tekstet e historisë shqiptare. --- 5. PSE ËSHTË E RËNDËSISHME PARASHQEVI QIRJAZI? ✅ Themeloi arsimin shqip për vajza. ✅ Mori pjesë në Kongresin e Manastirit. ✅ Shkroi tekste shkollore dhe abetare. ✅ Themeloi shoqërinë e parë për emancipimin e grave. ✅ Pati rol aktiv në politikën dhe kulturën shqiptare. ✅ U përndoq, por vepra e saj mbeti e pavdekshme. --- PËRFUNDIM Parashqevi Qirjazi është një nga figurat më të ndritura të historisë shqiptare. Ajo luftoi për arsimin, emancipimin e grave dhe përparimin e Shqipërisë. Edhe pse u la në hije për shumë vite, sot ajo njihet si një nga themelueset e arsimit modern shqiptar dhe një grua që sfidoi kohën e saj.

Dita e Shën Valentinit, më 14 shkurt, ka rrënjë të lashta dhe një histori të pasur që përzihet mes traditave fetare dhe atyre romantike. Origjina e saj lidhet me Shën Valentinin, një shenjt i krishterë që, sipas legjendës, jetoi në periudhën e Perandorisë Romake. Origjina dhe Legjendat Ekzistojnë disa tregime për Shën Valentinin, por më e njohura thotë se ai ishte një prift në Romë gjatë sundimit të perandorit Klaudius II. Perandori ndaloi martesat për ushtarët, duke besuar se beqarët ishin luftëtarë më të mirë. Valentini, duke kundërshtuar këtë urdhër, organizonte fshehurazi martesa për të dashuruarit. Kur u zbulua, ai u burgos dhe u ekzekutua më 14 shkurt të vitit 269 pas Krishtit. Një tjetër legjendë thotë se, gjatë kohës së burgimit, Valentini ra në dashuri me vajzën e rojtarit të tij dhe para ekzekutimit i la një letër me fjalët: "Nga Valentini yt", duke i dhënë kështu origjinën traditës së kartolinave romantike. Lidhja me Traditat Pagane Para krishterimit, romakët festonin Lupercalia-n, një festë pagane më 15 shkurt, kushtuar pjellorisë dhe dashurisë. Në këtë ritual, burrat dhe gratë bashkoheshin përmes një lloj shorti dashurie. Kur Kisha e krishterë u përpoq të zëvendësonte këtë festë pagane, papa Gelasius I e shpalli 14 shkurtin si Ditën e Shën Valentinit rreth vitit 496. Zhvillimi i Festës si Dita e të Dashuruarve Në Mesjetë, 14 shkurti lidhej me fillimin e sezonit të çiftëzimit të zogjve në Europë, duke u bërë simbol i dashurisë. Në shekullin e XV, në Angli dhe Francë, nisi tradita e dërgimit të letrave dashurie. Në shekullin e XIX, filluan të prodhoheshin kartolinat e para të Shën Valentinit në masë, veçanërisht në Angli dhe SHBA. Dita e Shën Valentinit Sot Sot, 14 shkurti festohet në mbarë botën me dhurata, lule, çokollata dhe letra dashurie. Megjithëse në disa vende shikohet si një festë komerciale, për shumë njerëz mbetet një ditë simbolike për të shprehur dashurinë dhe ndjenjat e tyre. Në disa kultura, kjo ditë nuk festohet vetëm për dashurinë romantike, por edhe për miqësinë dhe afeksionin ndaj familjarëve e të dashurve.

Winston Churchill është një nga figurat më të njohura dhe të rëndësishme të shekullit të 20-të, një lider i jashtëzakonshëm që udhëhoqi Britaninë e Madhe gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai është i njohur për stilin e tij të fuqishëm dhe inspirues të të folurit, i cili ka ngulitur shpresë dhe kurajo në zemrat e popullit britanik në momentet më të errëta të luftës. Fjalimi i tij më i famshëm, "Ne do të luftojmë në brigje, ne do të luftojmë në fusha, ne do të luftojmë në male", mbetet një simbol i qëndrueshmërisë dhe guximit të jashtëzakonshëm. Me fjalët e tij, Churchill nuk thjesht mbajti një popull të motivuar, por gjithashtu u bë një figurë që ngjall besim dhe unitet në mes të krizës globale. Winston Churchill  ishte një lider i njohur britanik, politikan, shkrimtar dhe lider gjatë Luftës së Dytë Botërore, i njohur për guximin dhe udhëheqjen e tij. Ja një përmbledhje e kryesoreve nga jeta dhe karriera e tij: Vendlindja: Data e lindjes:  30 nëntor 1874 Vendlindja:  Blenheim Palace, Oxfordshire, Angli Familja:  Lindur në një familje aristokratike, ai ishte biri i Lord Randolph Churchill dhe Lady Jennie Jerome, një amerikanesh nga një familje e pasur. Arsimi: Shkollimi:  Churchill ndoqi Harrow School , një shkollë prestigjioze private, por nuk ishte një student i shkëlqyer. Më vonë, ai studioi në Academy of Sandhurst , ku u diplomua si oficer i ushtrisë britanike. Eksperiencat profesionale: Ushtar dhe gazetar:  Pas diplomimit në Sandhurst, ai shërbeu në Ushtrinë Britanike dhe gjithashtu punoi si gazetar, duke raportuar për luftëra si Lufta në Sudan dhe Lufta Anglo-Boer në Afrikën e Jugut. Karriera politike:  U zgjodh në Parlament në vitin 1900 dhe shërbeu si Ministër i Dajti, Ministër i Luftës dhe si Kryeministër i Britanisë në dy periudha (1940-1945 dhe 1951-1955). Lufta e Dytë Botërore:  Ai është më i njohur për udhëheqjen e Britanisë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Si Kryeministër, ai udhëhoqi vendin përballë rrezikut të nazistëve të Hitlerit, duke shpallur fjalimin e tij të njohur: “Ne do të luftojmë në plazhe, do të luftojmë në fusha, do të luftojmë në male...” Vlerësimet dhe pasuria e trashëguar: Burri i shquar:  Churchill mbahet mend si një nga liderët më të shquar të shekullit të 20, i cili nuk kishte frikë të merrte vendime të vështira, të cilat shpesh ishin të pasigurta dhe të rrezikshme për Britaninë. Guximi i tij, aftësia për të frymëzuar popullin britanik dhe për të luftuar përmbi çdo vështirësi janë atributet më të njohura të tij. Shkrimtar dhe orator:  Ai ishte gjithashtu një shkrimtar i talentuar dhe një orator i njohur. Ka fituar çmimin Nobel për Letërsi  në vitin 1953 për veprat e tij historike dhe oratorike. Vlerësime ndërkombëtare:  U vlerësua jo vetëm në Britani, por edhe në botë për kontributet e tij në luftën për liri dhe demokraci. Një nga momentet më të rëndësishme ishte fjalimi i tij pas fitores në Luftën e Dytë Botërore, kur ai shpalli: “Kjo është jo vetëm fitore për Britaninë, por për të gjithë botën e qytetëruar.” Përse mbahet shumë si burri i shquar: Udhehqës i jashtëzakonshëm:  Guximi dhe vendosmëria e tij gjatë Luftës së Dytë Botërore e bënë të mundur që Britania të qëndronte në këmbë dhe të luftonte kundër Gjermanisë naziste, edhe kur shumë mendonin se e gjithë Europa kishte rënë. Vizion dhe angazhim:  Ai kishte një vizion të fortë për të ardhmen e botës pas luftës dhe punoi për të promovuar paqen dhe bashkëpunimin ndërkombëtar, duke luajtur një rol të rëndësishëm në krijimin e Kombeve të Bashkuara . Mendimi strategjik dhe aftësia për të motivuar masat:  Churchill pati aftësinë për të motivuar dhe udhëhequr njerëzit e tij gjatë periudhave të vështira, duke u bërë një simbol i shpresës dhe qëndrueshmërisë. Trashëgimia e tij: Mendimi dhe veprat e tij:  Trashëgimia e Churchillit është e theksuar jo vetëm për guximin dhe liderizmin në kohë krize, por edhe për shkrimet dhe refleksionet e tij historike dhe filozofike, të cilat kanë pasuruar kulturën dhe mendimin perëndimor.

Winston Churchill, një prej liderëve më të njohur të shekullit të 20, është i njohur për udhëheqjen e tij të guximshme gjatë Luftës së Dytë Botërore, por gjithashtu ka pasur një ndikim të madh edhe në fushën e politikës dhe shtetit. Ja disa thënie të tij që përmbledhin ide të ndryshme mbi politikën, shtetin, jetën dhe virtytet: Për politikën dhe shtetin: “Politika është një luftë e vazhdueshme, dhe njeriu që nuk lufton për idealet e tij është një njeri i humbur.” “Një shtet është i fuqishëm kur është i drejtë.” “Shteti nuk është asgjë pa individë të fuqishëm dhe të mençur.” Për liderët: “Liderët nuk bëhen të shquar kur është e lehtë, ata bëhen të shquar kur është e vështirë.” “Një lider duhet të jetë i gatshëm të bëjë gjërat që të tjerët nuk mund të bëjnë.” Për politikën: “Në politikë, është gjithmonë më mirë të jesh i sigurt dhe i gabuar sesa të jesh i pasigurt dhe i drejtë.” “Politika është një art, dhe arti është të bësh të mundur atë që duket e pamundur.” Për shtetin: “Shteti ekziston për të shërbyer qytetarëve të tij, jo për të shërbyer për vete.” “Një shtet pa moral është një shtet i shkatërruar.” Për suksesin: “Suksesi është kapja e mundësive që vijnë në jetën tonë.” “Nëse dëshiron të arrish diçka të madhe, duhet të jesh i gatshëm të paguash çmimin e duhur.” Për gruan: “Gratë janë forcë e papërmbajtshme, ato mbajnë familjen dhe kombet.” “Gratë e kuptojnë më mirë se çdo burrë se si të mbështesin dhe drejtojnë një komb.” Për jetën: “Jeta është një koleksion i mundësive që vijnë, për të cilat duhet të jemi të gatshëm.” “Jeta është më shumë se thjesht të mbijetosh, është të jetosh me pasion dhe guxim.” Për dashurinë: “Dashuria është një forcë që mund të ndryshojë botën, dhe kjo forcë është më e fuqishme se çdo armë.” “Dashuria është kur je i gatshëm të bësh sakrifica pa kërkuar ndihmë.” Për vuajtjen: “Vuajtja është pjesë e jetës, por ajo që na bën të fortë është se si e trajtojmë atë.” “Vuajtja është një mundësi për të nxjerrë më të mirën nga vetja.” Për rininë: “Rinia është periudha kur ndjekim ëndrrat tona dhe formojmë pasionet tona.” “Rinia është energjia që e bën botën të ecë, por ajo duhet drejtuar me mençuri.” Për virtytin: “Virtyti është forcë e brendshme që na udhëzon për të bërë atë që është e drejtë, jo atë që është e lehtë.” “Virtyti është ajo që të bën të ngresh kur të gjithë të tjerët bien.” Për guximin: “Guximi është të bësh atë që është e duhur, pavarësisht frikës.” “Nëse do të arrish të ndryshosh botën, duhet të kesh guximin për të qëndruar në këmbë kur të tjerët ulen.” Për urtësinë: “Urtësia është art i të mësuarit nga gabimet dhe përdorimi i tyre për të ecur përpara.” “Një udhëheqës është i mençur kur e di se si të dëgjojë dhe të mësojë nga të tjerët.” Për zgjuarsinë: “Zgjuarsia është kur përdor të gjithë informacionin që ke për të marrë vendime të mençura.” “Zgjuarsia është mundësia për të parë atë që të tjerët nuk e shohin.” Ky profil përfshin disa prej thënieve më të njohura të Churchillit, të cilat reflektojnë mbi vlera dhe virtyte që lidhen me jetën, politikën dhe udhëheqjen.

Shqiptarja me famë botërore, Rita Ora, ka sjellë një pamje të inspiruar nga shkëlqimi e glamuri i Hollywoodit të vjetër. DailyMail  ka shkruar se ajo ka shpërndarë fotografi të veshjes së saj në llogarinë e saj në rrjetin social Instagram përpara fillimit të sezonit të 13-të të spektkalit “ The Masked Singer” , ku ajo është pjesëtare e jurisë. “Dhe jemi rikthyer në Masked Singer në Fox @maskedsingerfox! Sezoni 13 do të jetë i pabesueshëm, kush po na bashkohet sonte në orën 20:00 ET në @foxtv?”, ka shkruar ajo. Kjo është hera e parë që Ora është pjesë e versionit amerikan të shfaqjes, pasi në vitin 2023 ajo zëvendësoi këngëtaren Nicole Scherzinger, e cila la programin për t’u shfaqur në projektin filmik “West End” me shfaqjen e njohur “ Sunset Boulevard” . Mundesh me e lexu edhe… Motorola dhe Paris Hilton me bashkëpunim të ri Ndërkohë, Ora ka qenë pjesë e jurisë së shfaqjes në versionin britanik që nga fillimi i saj në vitin 2020, para se të zëvendësohej nga Maya Jama këtë vit. Në fotografi, ylli shihet me fustan të zi pa mëngë, të mbuluar krejtësisht me sedefe.  Fustani kishte një dekolte të thellë dhe dy broshe të ndritshme, një në vijën e gjoksit dhe një tjetër në bel.Pjesa e sipërme ishte e mbuluar me një material të fortë, ndërsa fundi kishte një hapje të lartë në këmbë. Për të shtuar më shumë shkëlqim, Ora ka zgjedhur aksesorë, përfshirë një qafore të trashë  të mbushur me gurë dhe një tjetër varëse po ashtu me gurë, së bashku me disa unaza.  Ashtu si veshja, edhe stilimi i flokëve ishte inspirim nga glamuri .

Arsyeja e mungesës së Kate dhe William në BAFTA Awards Kensington Palace konfirmoi pak orë më parë se Kate Middleton dhe Princi William nuk do të marrin pjesë në ceremoninë e çmimeve BAFTA 2025. Princi William, i cili ka mbajtur postin e presidentit të Akademisë Britanike të Arteve të Filmit dhe Televizionit që nga viti 2010, do të shfaqet  video-mesazh gjatë ceremonisë. Sipas Kate Mansey, redaktore mbretërore e Times, vendimi i çiftit për të marrë pjesë në çmimet e vitit është për faktin se ngjarja përkon me festat e fëmijëve të tyre. Ceremonia e çmimeve BAFTA 2025 do të prezantohet për të dytin vit radhazi nga David Tennant. Filmi “Conclave” kryeson me 12 nominime, ndërsa filmat “Emilia Pérez”, “The Brutalist”, “Anora”, “Dune: Part Two” dhe “A Complete Unknown” gjithashtu kanë marrë nominime të tjera. Etiketa:

14 Shkurt 2025, 13:40Lifestyle TEMA Sot më 14 shkurt, Princi dhe Princesha e Uellsit e festuan Shën Valentinin duke publikuar një foto të veçantë në rrjetet sociale, në një moment romantik dashurie. Të ulur në një pyll, Princi dhe Princesha e Wellsit janë parë mjaft të dashuruar. Në imazhin e publikuar, William e puth Kate në faqe dhe kjo e fundit duket mjaft e emocionuar teksa kanë shtrënguar dhe duart e njëri-tjetrit.mRomanca e çiftit është më e gjatë se 20 vite, të dy ata u takuan në vitin 2001 ndërsa studionin në Universitetin e St.Andrews.   Fejesa e tyre u bë në tetor të vitit 2010, dhe një vit më pas pasoi dhe martesa e tyre, në prill të 2011. Kate dhe William gëzojnë tre fëmijë .

Më 14 shkurt 2025, erdhi tek Pallati i Kongreseve. "Liqeni i Mjellmave,"  kompozuar nga mjeshtri i madh Pjotr Iljiç Çajkovski, vjen në një interpretim të veçantë . Baleti në akull është një mënyrë magjike për të sjellë përrallat klasike në një dimension të ri, dhe interpretimi modern i "Liqenit të Mjellmave" me një histori aktuale rreth mbrojtjes së liqenit e bën këtë shfaqje edhe më interesante. "Liqeni i Mjellmave" është një nga baletet më të famshme në botë, me muzikë nga Pjotr Iljiç Çajkovski. Kjo vepër magjike sjell një histori dashurie të thellë, magjie dhe tragjedie. Përmbledhja e historisë: Princi Siegfried, në prag të ditëlindjes së tij, del për gjueti me shokët dhe ndjek një tufë mjellmash deri në një liqen të largët. Aty ai sheh një mjellmë të bukur që, në perëndim të diellit, shndërrohet në një vajzë të quajtur Odette. Ajo i tregon princit se është një princeshë e mallkuar nga magjistari i lig Rothbart. Ditën, ajo dhe shoqet e saj janë mjellma, ndërsa natën kthehen në formën e tyre njerëzore. Mallkimi mund të thyhet vetëm nga dashuria e vërtetë. Siegfried dashurohet me Odetën dhe i premton se do ta shpëtojë nga mallkimi. Por, në një ballo në pallatin mbretëror, Rothbart e mashtron princin duke i prezantuar vajzën e tij, Odile, e cila i ngjan Odetës. I hipnotizuar nga magjia, Siegfried i betohet asaj për dashuri, duke thyer pa dashje premtimin e tij ndaj Odetës. Kur e kupton gabimin, ai vrapon te liqeni për t’u kërkuar falje Odetës. Në fund, në varësi të versionit të baletit, historia ka dy përfundime kryesore: 1. Fund tragjik: Odette dhe Siegfried hidhen në liqen për t’u bashkuar në përjetësi, duke thyer mallkimin dhe duke shkatërruar fuqinë e Rothbart. 2. Fund i lumtur: Siegfried mposht Rothbart dhe mallkimi prishet, duke i lejuar Odetën dhe shoqet e saj të jetojnë si njerëz. Ky balet është një përzierje magjepsëse e dashurisë, sakrificës dhe fuqisë së fatit. Çajkovski ka krijuar një muzikë të mrekullueshme që e bën historinë edhe më emocionuese.