Search Results
Results found for empty search
- Një zë i butë, i i pathyeshëm në letërsinë për fëmijë: Dr. Shpresa Fundo Gjergji Nga Liliana Pere.
NjĂ« zĂ« i butĂ«, i i pathyeshĂ«m nĂ« letĂ«rsinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«: Dr. Shpresa Fundo Gjergji Nga Liliana Pere, Revista Prestige NĂ« njĂ« kohĂ« kur letĂ«rsia pĂ«r fĂ«mijĂ« po pĂ«rballet me sfida tĂ« shumta â sidomos pĂ«rballĂ« ndikimit tĂ« teknologjisĂ« dhe largimit nga leximi i librit tĂ« shtypur â njĂ« grua e ditur, me rrĂ«njĂ« tĂ« thella nĂ« kulturĂ«n shqiptare, ka vendosur tâi rikthejĂ« fĂ«mijĂ«t tanĂ« nĂ« botĂ«n e imagjinatĂ«s, dashurisĂ« dhe moralit njerĂ«zor. Dr. Shpresa Fundo Gjergji, njĂ« emĂ«r qĂ« sot pĂ«rmendet me respekt nĂ« qarqet akademike dhe letrare, Ă«shtĂ« zĂ«ri i njĂ« brezi tĂ« ri tĂ« krijuesve qĂ« beson ende nĂ« fuqinĂ« shĂ«ruese dhe ndriçuese tĂ« fjalĂ«s sĂ« shkruar pĂ«r shpirtin e fĂ«mijĂ«s. NjĂ« jetĂ« e pĂ«rkushtuar dijes dhe fjalĂ«s sĂ« bukur E lindur nĂ« qytetin e kulturĂ«s, Korçë, pjesĂ« e njĂ«rĂ«s prej familjeve mĂ« tĂ« njohura dhe me tradita arsimdashĂ«se â familjes Fundo â Shpresa ruan nĂ« zemĂ«r trashĂ«giminĂ« e pasur shpirtĂ«rore dhe etike qĂ« i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« brez pas brezi. Prej mĂ« shumĂ« se pesĂ« dekadash Ă«shtĂ« vendosur nĂ« qytetin bregdetar tĂ« VlorĂ«s, ku jeton dhe krijon, duke u bĂ«rĂ« njĂ« zĂ« i spikatur i arsimit dhe letĂ«rsisĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Dr. Fundo Ă«shtĂ« diplomuar nĂ« Universitetin "Ismail Qemali" tĂ« VlorĂ«s si mĂ«suese dhe pĂ«rkthyese e gjuhĂ«s angleze, ndĂ«rsa mĂ« vonĂ« ka kryer studimet pasuniversitare nĂ« Universitetin e TiranĂ«s, nĂ« Fakultetin e FilologjisĂ«, ku ka fituar gradĂ«n shkencore "Doktor i Shkencave" nĂ« fushĂ«n e gjuhĂ«sisĂ«. PĂ«r shumĂ« vite ka punuar nĂ« arsimin parauniversitar dhe universitar nĂ« VlorĂ«, duke ndikuar nĂ« formimin profesional tĂ« shumĂ« brezave. Nga analiza gjuhĂ«sore tek poezia pĂ«r fĂ«mijĂ«: njĂ« rrugĂ«tim i natyrshĂ«m Rruga e saj letrare ka qenĂ« fillimisht e pĂ«rqendruar nĂ« studime gjuhĂ«sore dhe kritika letrare. Ka marrĂ« pjesĂ« nĂ« konferenca kombĂ«tare dhe ndĂ«rkombĂ«tare me artikuj tĂ« thelluar shkencorĂ« nĂ« fushĂ«n e gjuhĂ«sisĂ« dhe letĂ«rsisĂ«, ndĂ«rsa ka redaktuar dhe korrektuar njĂ« sĂ«rĂ« botimesh poetike dhe eseistike nga autorĂ« si Arqile Gjata, Irena Gjançi dhe tĂ« tjerĂ«. Artikujt dhe analizat e saj janĂ« botuar nĂ« platforma si Gazeta "Fjala e LirĂ«" â LondĂ«r, "RrĂ«njĂ«t" â Itali, Atunis Poetry Galaxy â Bruksel, Albanian Post â LondĂ«r, Bota Sot â KosovĂ«, Alexandria Today â Itali, Dituria â ZvicĂ«r, dhe shumĂ« tĂ« tjera. Ajo Ă«shtĂ« gjithashtu pjesĂ« e antologjive prestigjioze shqiptare dhe ndĂ«rkombĂ«tare si â100 poetĂ« pĂ«r dashurinĂ«â, âFjalĂ«diellâ, âNĂ«na HyjneshĂ« Qielloreâ, âPĂ«r ty Gruaâ etj. NjĂ« kthesĂ« e bekuar: dashuria pĂ«r nipĂ«rit dhe mbesat frymĂ«zon krijimtarinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ« NĂ« rolin e saj tĂ« ri si gjyshe, Shpresa ka gjetur njĂ« thesar tĂ« pazbuluar brenda vetes. FrymĂ«zimi qĂ« mori nga nipĂ«rit dhe mbesat i hapi njĂ« horizont tĂ« ri nĂ« krijimtari â dhe kĂ«shtu lindi njĂ« ndĂ«r veprat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« saj: Trilogjia pĂ«r fĂ«mijĂ« âFamilja Rosmakuâ. Ky triptik Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« liber â Ă«shtĂ« njĂ« mjet edukativ, njĂ« udhĂ«tim emocional, dhe njĂ« shembull i shkĂ«lqyer i asaj qĂ« do tĂ« thotĂ« letĂ«rsi me mision formues. Me njĂ« gjuhĂ« tĂ« thjeshtĂ«, poetike dhe figurative, me personazhe tĂ« dashur si Biku, Viku, Daku, Maku, Tika, Riki dhe Biki â kjo trilogji i flet drejtpĂ«rdrejt shpirtit tĂ« fĂ«mijĂ«s. Trilogjia âFamilja Rosmakuâ e autores Dr. Shpresa Fundo Gjergji Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« nga veprat mĂ« tĂ« spikatura dhe mĂ« tĂ« vlerĂ«suara tĂ« letĂ«rsisĂ« bashkĂ«kohore pĂ«r fĂ«mijĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe. Kjo seri pĂ«rrallash edukative Ă«shtĂ« jo vetĂ«m njĂ« sukses letrar, por edhe njĂ« instrument formues nĂ« mjediset arsimore dhe familjare, duke mbledhur rreth vetes njĂ« sĂ«rĂ« vlerĂ«simesh nga personalitete tĂ« njohura akademike dhe mediatike, brenda dhe jashtĂ« vendit. 1. VlerĂ«sim si VepĂ«r Pedagogjike dhe Edukative ProfesorĂ« dhe studiues nga universitete tĂ« ndryshme shqiptare, si Prof. Dr. Shpresa Delija, Dr. Aulona Beqo, Dr. Olsa Pema, Dr. doc. Vilma Bello, dhe tĂ« tjerĂ« kanĂ« theksuar aspektin formues, didaktik dhe gjuhĂ«sor tĂ« veprĂ«s. Ajo shihet si njĂ« alternativĂ« e domosdoshme ndaj botĂ«s dixhitale qĂ« shpesh i largon fĂ«mijĂ«t nga libri dhe vlerat. > âNjĂ« model cilĂ«sor pas viteve â90 nĂ« letĂ«rsinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«â â Prof. Dr. Shpresa Delija 2. Stil i ThjeshtĂ«, Poetike dhe Imagjinativ Gjuha e pĂ«rdorur nĂ« trilogji Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r elementĂ«t mĂ« tĂ« vlerĂ«suar. E thjeshtĂ«, e pasur me figuracion tĂ« lehtĂ« dhe tingĂ«llim tĂ« Ă«mbĂ«l, ajo ndihmon nĂ« edukimin estetik dhe emocional tĂ« fĂ«mijĂ«ve, duke nxitur leximin e rrjedhshĂ«m dhe pĂ«rjetimin shpirtĂ«ror. Ky aspekt vlerĂ«sohet posaçërisht nga recensues si MSc. Martin Gjataj dhe mĂ«suesja Klarida KadĂ«naj, e cila e konsideron veprĂ«n si njĂ« âletĂ«rsi qĂ« i flet shpirtit tĂ« fĂ«mijĂ«s me delikatesĂ«.â 3. Karaktere tĂ« NdĂ«rtuara me Vlera Morale Personazhe si Biku, Viku, Daku, Maku, Tika, Riki dhe Biki janĂ« cilĂ«suar si mĂ«sues tĂ« heshtur tĂ« etikĂ«s dhe mirĂ«sisĂ«, qĂ« ndihmojnĂ« fĂ«mijĂ«t tĂ« pĂ«rballen me konflikte dhe tĂ« ndĂ«rtojnĂ« marrĂ«dhĂ«nie pozitive me njĂ«ri-tjetrin. Vepra pĂ«rcjell mesazhe pĂ«r harmoni, bashkĂ«punim, kujdes dhe dashuri pĂ«r familjen. 4. Referenca tĂ« Gjera Mediatike dhe Akademike Trilogjia Ă«shtĂ« analizuar dhe promovuar nĂ« media tĂ« njohura si: Gazeta âRrĂ«njĂ«tâ (Itali) Bota Sot (KosovĂ«) Albanian Post (LondĂ«r) Atunis Poetry Galaxy (Bruksel) Alessandria Today (Itali) Fjala e LirĂ« (LondĂ«r) KĂ«to burime e kanĂ« cilĂ«suar trilogjinĂ« si njĂ« âvlerĂ« e re pĂ«r letĂ«rsinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«â dhe âpasuri e gjuhĂ«s dhe moralit shqiptarâ. 5. Promocione dhe PjesĂ«marrje nĂ« Evente Kulturore Vepra Ă«shtĂ« prezantuar me sukses nĂ« aktivitete tĂ« rĂ«ndĂ«sishme si: Biblioteka Publike âShevqet Musarajâ â VlorĂ«, COD â Center for Openness and Dialogue â TiranĂ«, Radio Sibilat e Veriut â New York, Promovime online nga studiues si Gjon Marku, me jehonĂ« tĂ« gjerĂ« nĂ« rrjetet sociale dhe portale kulturore. 6. NjĂ« LibĂ«r me FrymĂ«zim pĂ«r Familje dhe ShkollĂ« NĂ« qendĂ«r tĂ« veprĂ«s Ă«shtĂ« fĂ«mija dhe familja â si bĂ«rthama kryesore e shoqĂ«risĂ«. âFamilja Rosmakuâ arrin tĂ« ndĂ«rtojĂ« ura komunikimi midis brezave dhe tĂ« krijojĂ« njĂ« mjedis leximi tĂ« ngrohtĂ«, edukativ dhe shpirtĂ«ror pĂ«r lexuesin e vogĂ«l. PĂ«rfundim âFamilja Rosmakuâ Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« libĂ«r pĂ«r fĂ«mijĂ« â Ă«shtĂ« njĂ« projekt edukativ, njĂ« akt dashurie pĂ«r fĂ«mijĂ«rinĂ« dhe njĂ« fener drite nĂ« kohĂ«n e ekraneve. VlerĂ«simet e shumta e konfirmojnĂ« kĂ«tĂ« vepĂ«r si njĂ« mjet me ndikim tĂ« gjatĂ« nĂ« rritjen shpirtĂ«rore dhe morale tĂ« brezit tĂ« ri. VlerĂ«sime dhe jehonĂ« nĂ« media e akademi Vepra ka marrĂ« vlerĂ«sime tĂ« shumta dhe tĂ« thelluara nga profesorĂ« dhe studiues tĂ« njohur: Prof. Dr. Shpresa Delija (Universiteti i TiranĂ«s) e cilĂ«son veprĂ«n si njĂ« risi cilĂ«sore nĂ« letĂ«rsinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ« pas viteve '90, dhe e rekomandon pĂ«r pĂ«rdorim nĂ« shkolla si alternativĂ« ndaj pajisjeve elektronike. Dr. Aulona Beqo, Dr. doc. Vilma Bello, Dr. Olsa Pema, Martin Gjataj, Gjon Marku dhe mĂ«suesja Klarida KadĂ«naj, kanĂ« vĂ«nĂ« theksin nĂ« aspektet didaktike, poetike, shpirtĂ«rore dhe sociale tĂ« trilogjisĂ«. MĂ«suesja Klarida KadĂ«naj, nĂ« analizĂ«n e saj tĂ« botuar nĂ« Fjala e LirĂ«, e pĂ«rshkruan veprĂ«n si njĂ« âletĂ«rsi qĂ« i flet shpirtit tĂ« fĂ«mijĂ«s me dashuri dhe pĂ«rgjegjĂ«si tĂ« lartĂ« njerĂ«zore.â Redaktore Lida Lazaj, do te doja qe te theksohej se roli is saj si redaktuese ka qene i fokusuar ne English editor tek Academicus - reviste shkencore, ku edhe sot e ka ate pergjegjesi. Projekti i ri: NjĂ« letĂ«rsi e domosdoshme nĂ« kohĂ«n e teknologjisĂ« Dr. Shpresa Fundo Gjergji Ă«shtĂ« nĂ« pĂ«rgatitje pĂ«r tĂ« promovuar veprĂ«n dhe rĂ«ndĂ«sinĂ« e saj nĂ« njĂ« emision radiofonik nĂ« New York, dedikuar letĂ«rsisĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ« shqiptare. NĂ« kĂ«tĂ« emision ajo do tĂ« ngrejĂ« zĂ«rin pĂ«r mungesĂ«n e letĂ«rsisĂ« cilĂ«sore pĂ«r fĂ«mijĂ« nĂ« ditĂ«t e sotme, pĂ«r shkak tĂ« ndikimit tĂ« pajisjeve dixhitale, duke ofruar si model âFamiljen Rosmakuâ â si njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« rizgjuar dĂ«shirĂ«n pĂ«r lexim dhe pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar ura komunikimi mes brezave. PĂ«rmes kĂ«tij projekti, ajo synon tĂ« sjellĂ« nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes rĂ«ndĂ«sinĂ« e librit si mjet edukativ, si shpĂ«tim pĂ«r shpirtin e fĂ«mijĂ«s nĂ« epokĂ«n e ekranit, dhe si mjet pĂ«r tĂ« kultivuar mendimin kritik, ndjeshmĂ«rinĂ« dhe dashurinĂ« pĂ«r familjen dhe natyrĂ«n. NjĂ« letĂ«rsi qĂ« mbjell frymĂ«zim Ajo qĂ« e bĂ«n tĂ« veçantĂ« Shpresa Fundo Gjergjin nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m bagazhi i saj akademik, por mbi tĂ« gjitha, ndjeshmĂ«ria njerĂ«zore dhe vizioni i saj i pastĂ«r pĂ«r letĂ«rsinĂ« si dritĂ«, si edukim, si lidhje emocionale mes lexuesit dhe botĂ«s. Ădo fjalĂ« qĂ« shkruan Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tâi rikthyer fĂ«mijĂ«t te vetja, te shpirti, te bukuria e jetĂ«s. Ajo Ă«shtĂ« shkrimtarja qĂ« kĂ«rkon ndikim. ĂshtĂ« poetja qĂ« nuk shkruan pĂ«r tĂ« rritur lavdi, por pĂ«r tĂ« rritur shpirtra tĂ« bukur. ĂshtĂ« njĂ« mĂ«suese qĂ« nuk largohet nga ideali, edhe nĂ« pension, por e jeton me çdo faqe libri qĂ« boton. PĂ«rmbyllje Dr. Shpresa Fundo Gjergji Ă«shtĂ« njĂ« autore. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« urĂ« midis dijes dhe dashurisĂ«, midis gjuhĂ«s dhe shpirtit, midis brezave qĂ« ikin dhe brezave qĂ« po rriten. Me trilogjinĂ« âFamilja Rosmakuâ ajo na ka lĂ«nĂ« njĂ« dhuratĂ« tĂ« çmuar qĂ« do tĂ« ketĂ« jetĂ« tĂ« gjatĂ« nĂ« kujtesĂ«n dhe zhvillimin emocional tĂ« fĂ«mijĂ«ve shqiptarĂ« kudo qĂ« ndodhen. © Autor: Liliana Pere
- Studimi: Fshati Lin në Shqipëri: Një ndërthurje unike e qytetërimit të lashtë, trashëgimisë së gjallë dhe zhvillimit të qëndrueshëm
Studimi: Fshati Lin nĂ« ShqipĂ«ri: NjĂ« ndĂ«rthurje unike e qytetĂ«rimit tĂ« lashtĂ«, trashĂ«gimisĂ« sĂ« gjallĂ« dhe zhvillimit tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m Lloji i studimit: Studim ndĂ«rdisiplinar: arkeologjik, etnologjik, gjeohistorik, kulturor dhe mjedisor. KAPITULLI I â HYRJE E PĂRGJITHSHME Fshati Lin, i vendosur nĂ« juglindje tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« brigjet e liqenit tĂ« Ohrit, pĂ«rfaqĂ«son njĂ« nga mrekullitĂ« mĂ« tĂ« rralla kulturore, arkeologjike dhe natyrore tĂ« Ballkanit. Ky vend i vogĂ«l nĂ« sipĂ«rfaqe, por i madh nĂ« domethĂ«nie historike dhe identitare, Ă«shtĂ« njĂ« gur i çmuar nĂ« mozaikun e trashĂ«gimisĂ« sonĂ« kombĂ«tare. Ky studim synon tĂ« eksplorojĂ« nĂ« thellĂ«si jo vetĂ«m vlerat materiale tĂ« Linit â si vendbanimi i lashtĂ« palafit, bazilika me mozaikĂ« paleokristianĂ« apo natyra unike â por edhe dimensionin shpirtĂ«ror dhe shoqĂ«ror tĂ« kĂ«tij vendbanimi. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, pĂ«rpjekemi tĂ« japim njĂ« pamje tĂ« integruar tĂ« fshatit si njĂ« hapĂ«sirĂ« qĂ« i pĂ«rket jo vetĂ«m tĂ« kaluarĂ«s, por edhe tĂ« ardhmes. NĂ«pĂ«rmjet njĂ« qasjeje ndĂ«rdisiplinare qĂ« pĂ«rfshin historinĂ«, arkeologjinĂ«, etnologjinĂ«, gjeografinĂ« dhe planifikimin urban, studimi ngre njĂ« pyetje thelbĂ«sore: Si mund tĂ« ruajmĂ« shpirtin e Linit, duke e zhvilluar atĂ« me respekt dhe pĂ«rkujdesje? PĂ«rgjigjja kĂ«rkon bashkĂ«punim mes shkencĂ«s, komunitetit dhe institucioneve. KAPITULLI II â GJEOGRAFIA DHE MJEDISI NATYROR I LINIT Lini ndodhet nĂ« Gadishullin e Linit, njĂ« formacion natyror i rrallĂ« qĂ« shtrihet nĂ« pjesĂ«n perĂ«ndimore tĂ« Liqenit tĂ« Ohrit, rreth 25 km nga qyteti i Pogradecit dhe afĂ«r kufirit me MaqedoninĂ« e Veriut. Kjo pozicion strategjik i jep Linit njĂ« bukuri tĂ« rrallĂ« panoramike dhe njĂ« rĂ«ndĂ«si gjeopolitike historike. Relievi kodrinor qĂ« zbret butĂ«sisht drejt liqenit, tokat pjellore, uji i bollshĂ«m dhe klima mesdhetare-kontinentale kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« ky vend tĂ« jetĂ« i banuar qĂ« nga lashtĂ«sia. Sot, biodiversiteti i zonĂ«s mbetet i pasur, me specie endemike tĂ« mbrojtura, si korani i Ohrit dhe peshq tĂ« tjerĂ« ujorĂ« me rĂ«ndĂ«si ekonomike dhe ekologjike. Zona pĂ«rreth Ă«shtĂ« pjesĂ« e rrjetit tĂ« peizazheve tĂ« mbrojtura tĂ« UNESCO-s dhe pĂ«rfshihet nĂ« âZonĂ«n e Peizazhit tĂ« Mbrojtur tĂ« Pogradecitâ, duke e radhitur nĂ« njĂ« ndĂ«r zonat me prioritet tĂ« lartĂ« pĂ«r ruajtje ekologjike nĂ« ShqipĂ«ri. KAPITULLI III â HISTORIA E LASHTĂ E LINIT Historia e fshatit Lin Ă«shtĂ« njĂ« rrĂ«fim mijĂ«vjeçar. GĂ«rmimet arkeologjike tĂ« realizuara qĂ« prej viteve â60 kanĂ« zbuluar njĂ« vendbanim tĂ« lashtĂ« palafit mbi shtylla druri, tĂ« ndĂ«rtuar mbi ujĂ«rat e liqenit, qĂ« daton nĂ« periudhĂ«n e bronzit tĂ« vonĂ« (rreth 1300â900 p.e.s.). Ky vendbanim Ă«shtĂ« njĂ« nga mĂ« tĂ« hershmit dhe mĂ« tĂ« ruajturit nĂ« EuropĂ«, dĂ«shmi e mĂ«nyrĂ«s sĂ« jetesĂ«s sĂ« banorĂ«ve parahistorikĂ« nĂ« rajonin e Ballkanit. NĂ« shekujt nĂ« vijim, Lini ka qenĂ« pjesĂ« e territoreve tĂ« IlirisĂ« juglindore dhe mĂ« vonĂ« i PerandorisĂ« Romake. Zbulimi mĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m Ă«shtĂ« ai i bazilikĂ«s paleokristiane me mozaikĂ« shumengjyrĂ«sh, qĂ« daton nĂ« shek. VâVI, dhe qĂ« dĂ«shmon pĂ«r praninĂ« e njĂ« komuniteti tĂ« zhvilluar shpirtĂ«ror dhe artistik nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«. GjatĂ« periudhĂ«s bizantine dhe osmane, fshati ruajti identitetin e tij kulturor dhe fetar, duke u bĂ«rĂ« njĂ« qendĂ«r e vogĂ«l, por me qĂ«ndrueshmĂ«ri tĂ« admirueshme nĂ« kohĂ«. Sot, historia e Linit shihet jo vetĂ«m nĂ« monumente, por edhe nĂ« vetĂ« strukturĂ«n sociale dhe kujtesĂ«n kolektive tĂ« banorĂ«ve. KAPITULLI IV â KULTURA, TRADITA DHE JETA SHOQĂRORE NĂ« Lin, kultura dhe tradita nuk janĂ« pjesĂ« e sĂ« kaluarĂ«s, por pjesĂ« e jetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme. Banesat tradicionale me çati tĂ« pjerrĂ«ta, mure guri, avlli tĂ« bardha me lule ngjyra-ngjyra krijojnĂ« njĂ« peizazh tĂ« ngrohtĂ« dhe mikpritĂ«s. Rrugicat e ngushta me kalldrĂ«m, ku fĂ«mijĂ«t luajnĂ« dhe tĂ« moshuarit ndajnĂ« rrĂ«fime, formojnĂ« njĂ« rrjet tĂ« gjallĂ« social. Traditat e dasmave, kĂ«ngĂ«t e vjetra, vallĂ«zimet tradicionale, peshkimi, punimet artizanale me grep dhe lesh, janĂ« elementĂ« tĂ« njĂ« trashĂ«gimie tĂ« gjallĂ« qĂ« mbetet e paprekur. Festa e ShĂ«n MarisĂ« (15 gusht) Ă«shtĂ« ngjarje kulmore, ku bashkohen banorĂ«t dhe emigrantĂ«t, duke rigjallĂ«ruar lidhjen me tokĂ«n amĂ«. VlerĂ« tĂ« veçantĂ« ka edhe roli i gruas nĂ« ruajtjen e traditĂ«s: ajo Ă«shtĂ« bartĂ«sja e kĂ«ngĂ«s popullore, e mjeshtĂ«rive tĂ« shtĂ«pisĂ«, e riteve familjare dhe e edukimit brez pas brezi. Kjo e bĂ«n Linin njĂ« shembull tĂ« rrallĂ« tĂ« mbijetesĂ«s kulturore nĂ« kushtet e ndryshimeve moderne. KAPITULLI V â TURIZMI DHE ZHVILLIMI I QĂNDRUESHĂM Turizmi nĂ« Lin Ă«shtĂ« rritur ndjeshĂ«m vitet e fundit, falĂ« njohjes ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« vlerave tĂ« tij kulturore dhe natyrore. Fshati vizitohet nga turistĂ« tĂ« huaj, sidomos nga Europa PerĂ«ndimore, tĂ« cilĂ«t kĂ«rkojnĂ« pĂ«rvoja autentike larg turizmit masiv. MegjithatĂ«, ky zhvillim sjell sfida: ndĂ«rtimet pa leje, mungesa e infrastrukturĂ«s ekologjike, dhe mungesa e kontrollit mbi fluksin turistik kĂ«rcĂ«nojnĂ« autenticitetin e fshatit. PĂ«r tĂ« garantuar qĂ«ndrueshmĂ«ri, nevojitet njĂ« plan i integruar zhvillimi qĂ« tĂ« pĂ«rfshijĂ«: NdĂ«rhyrje arkitektonike tĂ« kontrolluara me stil tradicional PĂ«rdorim tĂ« energjisĂ« sĂ« pastĂ«r dhe sistem kanalizimesh modern Trajnim tĂ« banorĂ«ve pĂ«r guida dhe mikpritje turistike Etiketim i produkteve lokale (mjedra, mjaltĂ«, artizanat) KĂ«shtu, Lini mund tĂ« kthehet nĂ« njĂ« model tĂ« turizmit tĂ« mençur shqiptar. KAPITULLI VI â LINI DHE STATUSI I UNESCO-S PĂ«rfshirja e fshatit Lin nĂ« ListĂ«n e TrashĂ«gimisĂ« BotĂ«rore tĂ« UNESCO-s mĂ« 2019 si pjesĂ« e zgjerimit tĂ« trashĂ«gimisĂ« sĂ« Liqenit tĂ« Ohrit, Ă«shtĂ« njĂ« arritje historike pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«. Ky status Ă«shtĂ« dĂ«shmi e vlerave tĂ« jashtĂ«zakonshme qĂ« Lini mbart â si qytetĂ«rimi mbi ujĂ«, mozaikĂ«t e lashtĂ«, trashĂ«gimia e gjallĂ« dhe peizazhi natyror i mbrojtur. Por statusi i UNESCO-s Ă«shtĂ« edhe pĂ«rgjegjĂ«si. Sipas KonventĂ«s sĂ« Parisit pĂ«r TrashĂ«giminĂ« BotĂ«rore, çdo vend duhet tĂ« raportojĂ« rregullisht pĂ«r gjendjen e ruajtjes sĂ« pasurisĂ«, tĂ« aplikojĂ« plan menaxhimi dhe tĂ« ndalojĂ« çdo ndĂ«rhyrje qĂ« dĂ«mton vlerat e autenticitetit. Aktualisht, nevojitet forcimi i rolit tĂ« institucioneve shqiptare nĂ« menaxhimin e zonĂ«s, pĂ«rmirĂ«simi i ndĂ«rveprimit me komunitetin dhe ndĂ«rtimi i njĂ« plani tĂ« integruar tĂ« zhvillimit, tĂ« mbĂ«shtetur nga ekspertĂ«t e trashĂ«gimisĂ«, pĂ«r tĂ« garantuar qĂ« Lini tĂ« mos humbasĂ« autenticitetin pĂ«rballĂ« presionit tĂ« kohĂ«s. KAPITULLI VII â PĂRFUNDIME DHE REKOMANDIME Studimi i fshatit Lin nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« dokumentuar vlera tĂ« rralla historike dhe kulturore. Ai Ă«shtĂ« njĂ« thirrje pĂ«r vetĂ«dije, pĂ«rkujdesje dhe ndĂ«rgjegjĂ«sim kombĂ«tar. NĂ« njĂ« kohĂ« kur globalizimi kĂ«rcĂ«non tĂ« njĂ«sojĂ« gjithçka, Lini Ă«shtĂ« njĂ« kujtesĂ« se rrĂ«njĂ«t janĂ« po aq tĂ« rĂ«ndĂ«sishme sa edhe degĂ«t. Rekomandohet qĂ«: TĂ« krijohet njĂ« Agjenci e Posaçme pĂ«r Menaxhimin e TrashĂ«gimisĂ« sĂ« Linit TĂ« pĂ«rfshihen ekspertĂ« tĂ« fushave tĂ« ndryshme nĂ« njĂ« bord ndĂ«rdisiplinar TĂ« hartohet njĂ« hartĂ« digjitale GIS e çdo ndĂ«rtese e monumenti TĂ« krijohen muze lokalĂ«, qendra interpretimi dhe platforma edukimi TĂ« mbĂ«shtetet komuniteti me grante pĂ«r zhvillim artizanal dhe turistik NĂ«se kĂ«to hapa ndĂ«rmerren me pĂ«rkushtim, Lini jo vetĂ«m qĂ« do tĂ« jetojĂ« nĂ« histori, por do tĂ« frymĂ«zojĂ« tĂ« ardhmen. Materialet qe jane perdorur per studim: Prof. Apollon Baçe, Prof. Aurel Plasari, Dr. Luan PĂ«rzhita, Margarita Nikolla, banorĂ«t e Linit, DRTK Korçë, Ministria e KulturĂ«s, UNESCO, Autor: Liliana Pere TĂ« gjitha tĂ« drejtat tĂ« rezervuara.
- "Korsari" i Lord Byronit dhe shqiptari romantik në imagjinatën europiane
"Korsari" i Lord Byronit dhe shqiptari romantik nĂ« imagjinatĂ«n europiane ======================================= MĂ« 17 korrik 1814, u botua pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« poema e famshme "The Corsair" (Korsari) e Lord Byronit, njĂ« nga poetĂ«t mĂ« tĂ« njohur tĂ« romantizmit europian. NĂ« vetĂ«m njĂ« ditĂ«, 10,000 kopje tĂ« poemĂ«s u shitĂ«n, njĂ« sukses i jashtĂ«zakonshĂ«m qĂ« dĂ«shmoi ndikimin e Byronit nĂ« publikun britanik tĂ« kohĂ«s. Ky sukses letrar nuk ishte thjesht i njĂ« vepre me elemente melodramatike, por i njĂ« ndjeshmĂ«rie tĂ« re europiane qĂ« pĂ«rqafoi figurĂ«n e tĂ« huajit tĂ« rrezikshĂ«m, tĂ« bukur, tĂ« dhimbshĂ«m â figurĂ« qĂ« shpesh ndĂ«rthurej me stereotipin e shqiptarit. Personazhi qendror i poemĂ«s, Conrad, Ă«shtĂ« njĂ« "homme fatale" tipik byronian â pirat dhe rebel, por me njĂ« kod tĂ« brendshĂ«m nderi. Ai Ă«shtĂ« i gatshĂ«m tĂ« rrezikojĂ« gjithçka, pĂ«rfshirĂ« edhe dashurinĂ« e tij, Medora, pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar Gulnare, robĂ«reshĂ« nĂ« harem, nga duart e njĂ« Pashai osman. Edhe kur ka mundĂ«si tĂ« shpĂ«tojĂ« veten duke vrarĂ« Pashain qĂ« flinte, ai nuk e bĂ«n â njĂ« akt qĂ« e pĂ«rforcon si figurĂ« tĂ« kodit kalorĂ«siak nĂ« njĂ« botĂ« amorale. Ai mbetet, siç thotĂ« vetĂ« Byroni, "Me njĂ« virtyt tĂ« vetĂ«m dhe njĂ« mijĂ« krime", njĂ« hero tragjik qĂ« ndĂ«rtohet nĂ« kontrastin mes dhunĂ«s, nderit dhe pasionit. NĂ« kĂ«tĂ« personazh ndĂ«rthuret fryma e njeriut tĂ« lirĂ« tĂ« Lindjes sĂ« AfĂ«rt, qĂ« nuk i pĂ«rket asnjĂ« perandorie, por as nuk dorĂ«zohet ndaj asaj qĂ« Ă«shtĂ« e padrejtĂ«. Ndikimi i Byronit nuk ishte vetĂ«m letrar. NjĂ« nga ilustrimet mĂ« tĂ« famshme qĂ« shoqĂ«roi poemĂ«n u realizua mĂ« vonĂ« nga EugĂšne Delacroix, piktori francez romantik, i cili i veshi personazhet e Korsarit me kostume tradicionale shqiptare, duke pĂ«rdorur fustanellĂ«n, jelekun dhe armĂ«t karakteristike tĂ« luftĂ«tarĂ«ve shqiptarĂ« tĂ« shekullit XIX. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, imagjinata europiane pĂ«r shqiptarĂ«t mori formĂ« vizuale pĂ«rmes njĂ« akti artistik qĂ« bashkonte ekzotikĂ«n, rebelimin dhe fisnikĂ«rinĂ«. Kjo nuk ishte rastĂ«si. Byroni vetĂ« kishte udhĂ«tuar nĂ« ShqipĂ«ri nĂ« vitet 1809â1810 dhe kishte mbetur thellĂ«sisht i impresionuar nga shqiptarĂ«t, veçanĂ«risht nga mikpritja dhe pamja e tyre e egĂ«r e krenare. Ai u fotografua nĂ« portretin e famshĂ«m me veshje shqiptare nga Thomas Phillips dhe pĂ«rherĂ« e ruajti nĂ« kujtesĂ« ShqipĂ«rinĂ« si njĂ« vend burrash tĂ« fortĂ« e tĂ« lirĂ«. NĂ« shekullin XIX, ndĂ«rkohĂ« qĂ« kombet po fillonin tĂ« artikulonin identitete tĂ« qarta dhe tĂ« ndĂ«rtonin mitet e tyre themeluese, shqiptarĂ«t u shfaqĂ«n nĂ« kulturĂ«n europiane si figura tĂ« ndĂ«rmjetme: as orientale, as plotĂ«sisht perĂ«ndimore, por gjithmonĂ« tĂ« lidhur me konceptet e lirisĂ«, pasionit dhe ndershmĂ«risĂ« individuale. Ata ishin njĂ«kohĂ«sisht pjesĂ« e perandorisĂ« osmane dhe jashtĂ« saj, aktorĂ« tĂ« njĂ« bote nĂ« pĂ«rplasje. Byroni e mishĂ«roi kĂ«tĂ« tension nĂ« figurĂ«n e Conradit, qĂ« ndonĂ«se nuk pĂ«rmendet si shqiptar nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite, pĂ«rfaqĂ«son estetikisht dhe shpirtĂ«risht shumĂ« nga cilĂ«sitĂ« qĂ« Byroni i kishte vĂ«zhguar gjatĂ« qĂ«ndrimit tĂ« tij nĂ« ShqipĂ«ri. Kostumet shqiptare, kodi i nderit, qĂ«ndrimi burrĂ«ror dhe pĂ«rbuzja ndaj pushtetit tĂ« padrejtĂ« ishin elemente qĂ« poezia romantike i pĂ«rqafoi si pjesĂ« tĂ« njĂ« identiteti qĂ« sfidonte konformizmin dhe shoqĂ«ritĂ« e shtypura. Sot, âThe Corsairâ mbetet jo vetĂ«m njĂ« nga poemat mĂ« tĂ« lexuara tĂ« Byronit, por edhe njĂ« dritare pĂ«r tĂ« kuptuar se si ShqipĂ«ria dhe shqiptarĂ«t u bĂ«nĂ« pjesĂ« e imagjinatĂ«s kulturore europiane nĂ« shekullin XIX. Nga vargjet te ilustrimet, ata ishin sinonim i njeriut tĂ« lirĂ«, luftĂ«tarit me zemĂ«r tĂ« ndershme dhe rebelit tĂ« pafalshĂ«m. NĂ« njĂ« kohĂ« kur identiteti kombĂ«tar shqiptar ishte ende nĂ« pĂ«rpunim, njĂ« poet anglez si Byroni dhe njĂ« piktor francez si Delacroix ndihmuan nĂ« pĂ«rjetĂ«simin e njĂ« imazhi qĂ« mĂ« pas do tĂ« ushqente frymĂ«n e Rilindjes KombĂ«tare shqiptare. Dhe pikĂ«risht nĂ« kĂ«tĂ« ndĂ«rthurje tĂ« kulturĂ«s dhe politikĂ«s, letĂ«rsisĂ« dhe kujtesĂ«s, âKorsariâ mbetet njĂ« testament i lidhjes shpirtĂ«rore qĂ« shqiptarĂ«t kanĂ« pasur me idealet e lirisĂ« nĂ« EuropĂ«n romantike. © Dorian Koçi
- Tana Ă«shtĂ« filmi i parĂ« artistik shqiptar me metrazh tĂ« gjatĂ«, prodhuar krejtĂ«sisht nĂ« ShqipĂ«ri nĂ« vitin 1958 nga Kinostudio âShqipĂ«ria e Reâ .
đŹ Filmi dhe Subjekti Tana Ă«shtĂ« filmi i parĂ« artistik shqiptar me metrazh tĂ« gjatĂ«, prodhuar krejtĂ«sisht nĂ« ShqipĂ«ri nĂ« vitin 1958 nga Kinostudio âShqipĂ«ria e Reâ . Ngjarjet e filmit zhvillohen nĂ« vitet 1950 dhe pĂ«rqendrohen tek Tana, njĂ« vajzĂ« e re me mendime pĂ«rparuese qĂ« sfidon mentalitetin tradicional tĂ« njĂ« fshati malor pĂ«r tĂ« ndjekur dashurinĂ« e saj pĂ«r Stefanin, duke u pĂ«rballur me xhelozinĂ« e Lefterit dhe rĂ«ndesĂ«n e konservatorizmit tĂ« gjyshit tĂ« saj . Filmi Ă«shtĂ« adaptim i njĂ« novele me tĂ« njĂ«jtin titull nga Fatmir Gjata, dhe skenari u shkrua nga Fatmir Gjata sĂ« bashku me Nasho Jorgaqin, ndĂ«rsa Kristaq Dhamo e zhvilloi nĂ« regji . NjĂ« moment historik i realizuar nĂ« kĂ«tĂ« film Ă«shtĂ« pthja e parĂ« romantike nĂ« kinematografinĂ« shqiptare . đ„ Regjia, Skenari & Ekipi Artistik Regjisori: Kristaq Dhamo, i diplomuar nĂ« Institutin e LartĂ« Kinematografik nĂ« Budapest, e kishte nĂ« kĂ«tĂ« film debutin e tij regjisorial nĂ« moshĂ«n 25âvjeçare. Ai do tĂ« mbetej njĂ« figurĂ« kyç nĂ« zhvillimin e kinemasĂ« shqiptare pĂ«r dekada . Skenar: nga Fatmir Gjata dhe Nasho Jorgaqi, me bazĂ« nĂ« novelĂ«n origjinale tĂ« GjatĂ«s . Muzika: kompozuar nga Ăesk Zadeja, e cila kontribuon thelbĂ«sisht nĂ« intensifikimin emocional dhe dramatik tĂ« ngjarjes . Operatori: Mandi Koçi (dhe Sokrat Musha mĂ« pas, mbi credit), qĂ« u njihet pĂ«r mjeshtĂ«rinĂ« e xhirimit . Montazheria: Irena Harito, me ndihmĂ«n e Margarita LalĂ«s qĂ« kujton pĂ«rkushtimin e madh nĂ« kushte tĂ« vĂ«shtira . đ AktorĂ«t KryesorĂ« Tinka Kurti si Tana â debuton nĂ« film me njĂ« paraqitje natyrale, larg teatralitetit tĂ« deklaruar tĂ« asaj kohe, duke sjellĂ« freski dhe jetĂ« nĂ« ekran . Naim FrashĂ«ri si Stefani â malĂ«sori romantik qĂ« pĂ«rfaqĂ«son idealin dhe Ă«ndrrĂ«n pĂ«r pĂ«rparim social . Kadri Roshi si Lefteri â antagonisti qĂ« pĂ«rzgjedh forcĂ«n dhe xhelozinĂ« pĂ«r tĂ« parandaluar dashurinĂ«Â . Petra e aktorĂ«ve tĂ« tjerĂ« pĂ«rfshin: PjetĂ«r Gjoka, Andon Pano, Thimi Filipi, Marie Logoreci, Violeta Manushi, Nikolla Panajoti, Melpomeni Ăobani, Mihal Stefa, Vani Trako, LazĂ«r Filipi, Pandi Raidhi, LazĂ«r Vlashi, Esma Agolli, dhe tĂ« tjerĂ« tĂ« shumtĂ« qĂ« kontribuan si aktorĂ« apo figurantĂ«Â . đ§ AnalizĂ« e Thelluar đč Konteksti shoqĂ«ror dhe ideologjik Filmi Ă«shtĂ« produkt i realisĂ« socialiste, qĂ« pĂ«rshkruar brez pas brezi njĂ« realitet transformues tĂ« fshatarĂ«ve shqiptarĂ« ndaj ideve tĂ« pĂ«rparimit, kolektivizimit dhe emancipimit tĂ« gruas . Konflikti kryesor: tradita dhe mentaliteti i vjetĂ«r kundrejt mendimit modern dhe kĂ«rkesave pĂ«r liri tĂ« individit dhe lidhje tĂ« ndershme dashurie pĂ«rmes personazhit tĂ« TanĂ«s. đč E struktura dramatike dhe temat NjĂ« triangull dashurie mes TanĂ«s, Stefanit dhe Lefterit krijon tension tĂ« vazhdueshĂ«m dhe reflektim mbi rolin e rollet e grave, xhelozinĂ«, dhe shtypjen sociale. Preferenca e pĂ«rparimit mbi konservatorizmin shfaqet aty ku Tana vendos tĂ« ndĂ«rmarrĂ« rrugĂ«n e dashurisĂ« dhe edukimit kundrejt presionit familjar dhe shoqĂ«ror. đč Suksesi historik âTanaâ konsiderohet njĂ« film themelor â Ă«shtĂ« metrazhi i parĂ« shqiptar i realizuar me ekip dhe produkte vendase tĂ« vetĂ«m; shĂ«non lindjen e industrisĂ« filmike kombĂ«tare . Filmi u restaurua nĂ« vitet e fundit dhe u shfaq nĂ« Festivalin LumiĂšre nĂ« FrancĂ« nĂ« 2022, duke ritheksuar vlerĂ«n historike dhe kulturore tĂ« kĂ«saj krijimi .  PĂ«rmbledhje e thjeshtĂ« Element PĂ«rmbajtje Viti i prodhimit 1958 Regjisor Kristaq Dhamo SkenaristĂ« Fatmir Gjata, Nasho Jorgaqi (sipas novelĂ«s sĂ« GjatĂ«s) Muzika Ăesk Zadeja AktorĂ«t kryesorĂ« Tinka Kurti (Tana), Naim FrashĂ«ri (Stefani), Kadri Roshi (Lefteri) + shumĂ« tĂ« tjerĂ« Subjekti Konfrontim i dashurisĂ« dhe emancipimit nĂ« natyrĂ« tradicionale fshati shqiptar tĂ« viteve â50 RĂ«ndĂ«sia historike Filmi i parĂ« me metrazh, realizim krejt shqiptar; puthja e parĂ« nĂ« kinema shqiptare Restaurimi & shpĂ«rndarja Restauruar dhe prezantuar nĂ« festivalin LumiĂšre nĂ« 2022 âTanaâ Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« sesa njĂ« film dashurie â Ă«shtĂ« njĂ« dokument social dhe artistik qĂ« reflekton lindjen e njĂ« kulture kinematografike dhe transformimin shoqĂ«ror tĂ« ShqipĂ«risĂ«. ĂshtĂ« njĂ« vepĂ«r qĂ« edhe sot gjen rezonancĂ« tek temat e emancipimit, konfliktit midis traditĂ«s dhe pĂ«rparimit, si dhe forcohet nga njĂ« interpretim autentik dhe teknikĂ« solide filmi. Pergatiti:Liliana Pere..
- Karl Gega â Gjeniu shqiptar qĂ« ngriti ura mbi shekuj
Karl Gega â Gjeniu shqiptar qĂ« ngriti ura mbi shekuj Origjina, familja dhe arsimi Karl Gega (emri i plotĂ«: Carlo Ghega ose Karl Ritter von Ghega), lindi mĂ« 10 janar 1802 nĂ« Venecia, atĂ«herĂ« pjesĂ« e PerandorisĂ« Habsburge. Ai rridhte nga njĂ« familje shqiptare me prejardhje nga rajoni i ShkodrĂ«s ose i Kotorrit. Familja e tij u zhvendos drejt ItalisĂ« dhe mĂ« pas nĂ« territoret austriake si shumĂ« shqiptarĂ« tĂ« tjerĂ« qĂ« pĂ«r arsye politike, fetare apo ekonomike kĂ«rkonin njĂ« jetĂ« mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme. Babai i tij, Anton Ghega, ishte oficer nĂ« marinĂ«n austriake, gjĂ« qĂ« ndikoi nĂ« disiplinĂ«n dhe formimin e hershĂ«m tĂ« Karlit. QĂ« nĂ« moshĂ« tĂ« vogĂ«l, Karl Gega tregoi aftĂ«si tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« fushat e matematikĂ«s dhe shkencave natyrore. NĂ« moshĂ«n 16-vjeçare ai diplomohet nĂ« Universitetin e PadovĂ«s si doktor i matematikĂ«s. MĂ« pas vijoi studimet nĂ« arkitekturĂ« dhe inxhinieri civile, duke formuar njĂ« profil tĂ« plotĂ« teknik, filozofik dhe praktik. Talenti i tij u vĂ«rejt menjĂ«herĂ« nga autoritetet teknike tĂ« PerandorisĂ«. Karriera e hershme dhe eksperienca ndĂ«rkombĂ«tare NĂ« vitin 1819, Karl Gega filloi punĂ« pranĂ« administratĂ«s austriake si asistent inxhinier. Ai mori pjesĂ« nĂ« projekte tĂ« ndryshme rrugore dhe urash, ndĂ«r tĂ« cilat pĂ«rmendet ndĂ«rtimi i rrugĂ«s nga Cortina d'Ampezzo nĂ« Toblach nĂ« rajonin e Tirolit. Midis viteve 1836â1840, punoi si inspektor teknik pĂ«r ndĂ«rtimin e linjĂ«s hekurudhore BrnoâBĆeclav nĂ« Moravi (sot Ăeki). NĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ« filloi tĂ« merrej me studimin e hekurudhave malore, njĂ« fushĂ« qĂ« deri atĂ«herĂ« nuk kishte pĂ«rvojĂ« praktike nĂ« EvropĂ«n Qendrore. NĂ« vitin 1836-1837 ai udhĂ«toi nĂ« Angli pĂ«r tĂ« studiuar zhvillimin mĂ« tĂ« avancuar tĂ« asaj kohe nĂ« ndĂ«rtimin e hekurudhave. NĂ« vitin 1842 udhĂ«toi drejt Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s pĂ«r tĂ« studiuar rrjetin hekurudhor amerikan, ku krijoi njĂ« lidhje tĂ« thellĂ« me zhvillimet teknike pĂ«r ndĂ«rtimin nĂ« terrene tĂ« vĂ«shtira dhe pĂ«rdorimin e lokomotivave me kapacitet tĂ« madh. Vepra madhore â Hekurudha e Semmeringut (1848â1854) NĂ« vitin 1844, Karl Gega prezantoi projektin e tij pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« linje hekurudhore pĂ«rmes maleve Semmering nĂ« Alpet Austriake, qĂ« lidhte qytetet Gloggnitz dhe MĂŒrzzuschlag. Ky projekt konsiderohet si vepra kulmore e inxhinierisĂ« sĂ« shekullit XIX dhe Ă«shtĂ« quajtur "mrekullia e inxhinierisĂ« malore". Karakteristikat teknike tĂ« hekurudhĂ«s Semmering: GjatĂ«si: 41 kilometra DiferencĂ« lartĂ«sie: 459 metra PĂ«rmban: 14 tunele, 16 viadukte (shumĂ« prej tyre me dy kate), mbi 100 ura me hark dhe 11 ura prej çeliku PjerrĂ«sia maksimale: 2.5% Kthesa tĂ« ngushta me rreze minimale deri nĂ« 190 metra Karl Gega zhvilloi edhe njĂ« lokomotivĂ« tĂ« re tĂ« pĂ«rshtatur pĂ«r terrenin malor â lokomotiva e tipit Engerth, e cila u pĂ«rdor pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« kĂ«tĂ« linjĂ«. Hekurudha u ndĂ«rtua nga viti 1848 deri nĂ« vitin 1854, duke pĂ«rfshirĂ« mijĂ«ra punĂ«torĂ«, specialistĂ« dhe ekspertĂ« tĂ« fushĂ«s. NĂ« vitin 1851, pĂ«r kontributin e tij, Perandori Franz Joseph i dha titullin fisnik "Ritter" (KalorĂ«s). MĂ« 12 prill 1854 u organizua njĂ« udhĂ«tim special me tren nĂ« kĂ«tĂ« linjĂ« nĂ« prani tĂ« Perandorit dhe mĂ« 16 maj 1854 linja u pĂ«rurua zyrtarisht. Hekurudha Semmering u shpall trashĂ«gimi botĂ«rore e UNESCO-s nĂ« vitin 1998, si dĂ«shmi e fuqisĂ« sĂ« mendjes njerĂ«zore pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar sfidat e natyrĂ«s. Dokumente dhe libra 1. Malerischer Atlas der Eisenbahn ĂŒber den Semmering, VjenĂ«, 1854 â atlas teknik nĂ« dy vĂ«llime qĂ« pĂ«rshkruan me hollĂ«si ndĂ«rtimin dhe pamjet e linjĂ«s hekurudhore. 2. Die Baltimore-Ohio EisenbahnâŠ, VjenĂ«, 1844 â njĂ« studim i hollĂ«sishĂ«m mbi hekurudhĂ«n amerikane, botuar pas kthimit tĂ« GegĂ«s nga SHBA. 3. Uebersicht der HauptfortschritteâŠ, VjenĂ«, 1853 â pĂ«rmbledhje e arritjeve teknike tĂ« dekadĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« projektimit dhe ndĂ«rtimit tĂ« hekurudhave. Dokumentet dhe planet origjinale tĂ« Karl GegĂ«s ruhen nĂ« Arkivat ShtetĂ«rore tĂ« VjenĂ«s, si dhe nĂ« Muzeun Teknik tĂ« AustrisĂ«. Vepra tĂ« tjera nĂ« EvropĂ« Karl Gega kontribuoi nĂ« projekte tĂ« tjera tĂ« rĂ«ndĂ«sishme infrastrukturore nĂ«: Austri (Linja Jugore VjenĂ«âTrieste) Hungari Ăeki Gjermani Itali Slloveni (Viadukti Borovnica â njĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« mĂ«dhenjtĂ« e kohĂ«s) Planifikoi linja nĂ« Transilvani, megjithĂ«se nuk i pĂ«rfundoi pĂ«r shkak tĂ« vdekjes sĂ« hershme Ai ishte konsulent nĂ« shumĂ« projekte tĂ« ndĂ«rlikuara malore dhe urbanistike, duke ndikuar gjerĂ«sisht nĂ« zhvillimin teknologjik tĂ« PerandorisĂ« Austro-Hungareze. Tituj, vlerĂ«sime dhe trashĂ«gimi NĂ« vitin 1851, mori titullin "Ritter" nga Perandori Franz Joseph UdhĂ«tim pĂ«rurues mĂ« 1854 me çiftin perandorak Monument i ngritur nĂ« Semmering nĂ« vitin 1869 Vdiq mĂ« 14 mars 1860 nĂ« VjenĂ« nga tuberkulozi Varrosur nĂ« varrezat qendrore tĂ« VjenĂ«s (Zentralfriedhof) TrashĂ«gimia e Karl GegĂ«s Emri i tij mban: Shkolla profesionale "Karl Gega" nĂ« TiranĂ« RrugĂ« dhe rrugica nĂ« Austri dhe ShqipĂ«ri PullĂ« postare dhe banknota 20-shilingĂ«she nĂ« Austri Muzeu "Ghega" nĂ« Breitenstein Hekurudha e Semmeringut vizitohet nga mijĂ«ra turistĂ« dhe inxhinierĂ« çdo vit si njĂ« nga shembujt mĂ« tĂ« hershĂ«m tĂ« inxhinierisĂ« moderne nĂ« EvropĂ«. PĂ«rmbyllje inspiruese Karl Gega nuk ishte thjesht njĂ« ndĂ«rtues hekurudhash, ai ishte njĂ« mendje vizionare, njĂ« pionier i padiskutueshĂ«m i shkencĂ«s dhe inxhinierisĂ«. Nga rrĂ«njĂ« shqiptare, i rritur nĂ« njĂ« perandori shumĂ«kombĂ«she, ai arriti tĂ« ndĂ«rtojĂ« ura qĂ« lidhĂ«n jo vetĂ«m qytete, por epoka. Vepra e tij frymĂ«zon edhe sot breza tĂ« tĂ«rĂ«, duke treguar se dija, kur kombinohet me pasion dhe pĂ«rkushtim, lĂ« gjurmĂ« tĂ« pashlyeshme nĂ« historinĂ« e njerĂ«zimit. Karl Gega Ă«shtĂ« dhe do tĂ« mbetet njĂ« figurĂ« monumentale, jo vetĂ«m nĂ« historinĂ« e teknikĂ«s, por nĂ« zemrĂ«n e çdo shqiptari qĂ« ndjen krenari pĂ«r origjinĂ«n dhe vizionin e tij. Pergatiti:Liliana Pere.
- đœđ° Agjencia e KosovĂ«s pĂ«r Akreditim nĂ« EQAR NjĂ« sukses kombĂ«tar dhe njĂ« garanci evropiane.
Revista Prestige Rubrika: Arsimi dhe Integrimi Evropian AnalizĂ« Profesionale nga Liliana Pere đœđ° Agjencia e KosovĂ«s pĂ«r Akreditim nĂ« EQAR NjĂ« sukses kombĂ«tar dhe njĂ« garanci evropiane pĂ«r cilĂ«sinĂ« nĂ« arsimin e lartĂ« NĂ« korrik tĂ« vitit 2025, Agjencia e KosovĂ«s pĂ«r Akreditim (AKA) u pranua si anĂ«tare me tĂ« drejta tĂ« plota nĂ« Regjistrin Evropian pĂ«r Sigurimin e CilĂ«sisĂ« nĂ« Arsimin e LartĂ« (EQAR), duke shĂ«nuar njĂ« moment historik jo vetĂ«m pĂ«r arsimin e lartĂ« nĂ« KosovĂ«, por pĂ«r gjithĂ« pĂ«rpjekjen shtetĂ«rore pĂ«r tâu pozicionuar brenda strukturave tĂ« Bashkimit Evropian pĂ«r cilĂ«si dhe standardizim akademik. Ky vendim, i marrĂ« pas njĂ« vlerĂ«simi tĂ« pavarur nga ekspertĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ« nĂ« korrik 2024 dhe i zyrtarizuar mĂ« 14 korrik 2025, shĂ«non njĂ« hap thelbĂ«sor drejt integrimit tĂ« plotĂ« tĂ« KosovĂ«s nĂ« hapĂ«sirĂ«n evropiane tĂ« arsimit tĂ« lartĂ«. ĂfarĂ« Ă«shtĂ« EQAR dhe pse ka rĂ«ndĂ«si? EQAR (European Quality Assurance Register for Higher Education) Ă«shtĂ« regjistri mĂ« i lartĂ« evropian qĂ« njeh dhe certifikon vetĂ«m ato agjenci kombĂ«tare qĂ« pĂ«rmbushin nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« plotĂ« Standardet dhe UdhĂ«zimet Evropiane pĂ«r Sigurimin e CilĂ«sisĂ« nĂ« Arsimin e LartĂ« (ESG 2015). AnĂ«tarĂ«simi nĂ« EQAR nuk Ă«shtĂ« njĂ« akt formal, por njĂ« dĂ«shmi ndĂ«rkombĂ«tare qĂ« njĂ« vend garanton cilĂ«si akademike nĂ« nivel tĂ« krahasueshĂ«m me BE-nĂ«. PĂ«r studentĂ«t, kjo pĂ«rkthehet nĂ« njohje tĂ« menjĂ«hershme tĂ« diplomave, ndĂ«rsa pĂ«r universitetet â nĂ« qasjen nĂ« fondet evropiane, projekte si Erasmus+ dhe Horizon Europe, rritje tĂ« besueshmĂ«risĂ« dhe mundĂ«si pĂ«r partneritete tĂ« barabarta nĂ« shkencĂ«, kĂ«rkim dhe mobilitet. Si arriti Kosova tĂ« pranohej nĂ« EQAR? Ky sukses nuk ndodhi rastĂ«sisht. Ai Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« procesi tĂ« gjatĂ«, tĂ« filluar qĂ« nĂ« vitin 2020, kur AKA hartoi njĂ« plan strategjik pĂ«r pĂ«rmbushjen e 14 standardeve tĂ« ESG-sĂ«, duke filluar njĂ« reformĂ« tĂ« thellĂ« dhe tĂ« guximshme nĂ« funksionimin dhe strukturĂ«n e vet. NĂ« vitin 2022, AKA u pranua si anĂ«tare âaffiliateâ nĂ« ENQA â Asociacioni Evropian pĂ«r Sigurimin e CilĂ«sisĂ«. Pas njĂ« sĂ«rĂ« pĂ«rmirĂ«simesh legjislative, rritjeje kapacitetesh dhe standardizimi tĂ« procedurave, nĂ« korrik 2024, njĂ« panel prej pesĂ« ekspertĂ«sh ndĂ«rkombĂ«tarĂ« vizitoi KosovĂ«n pĂ«r tĂ« kryer njĂ« vlerĂ«sim tĂ« jashtĂ«m institucional. NĂ« bazĂ« tĂ« raportit tĂ« tyre, EQAR pranoi AKA-nĂ« si anĂ«tare me tĂ« drejta tĂ« plota, duke filluar nga korriku 2025 dhe me vlefshmĂ«ri deri mĂ« 31 dhjetor 2029. ĂfarĂ« tha raporti i ENQA? Gjetje dhe rekomandime Raporti i jashtĂ«m i ENQA vlerĂ«soi se AKA pĂ«rmbush nĂ« mĂ«nyrĂ« domethĂ«nĂ«se kriteret kryesore tĂ« ESG-sĂ«, ndĂ«rsa theksoi pikat e mĂ«poshtme si shembuj tĂ« mirĂ«pranuar nĂ« nivel evropian: â PavarĂ«sia ligjore dhe institucionale â garantuar nga njĂ« ligj i ri qĂ« forcon autonominĂ« operacionale tĂ« agjencisĂ«. â Transparenca dhe objektiviteti i procedurave tĂ« akreditimit, tĂ« cilat janĂ« tĂ« qarta, tĂ« publikuara dhe tĂ« zbatueshme nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« njĂ«trajtshme. â PjesĂ«marrja e studentĂ«ve dhe stafit akademik nĂ« vendimmarrje dhe vlerĂ«sim. â Publikimi i vendimeve dhe raporteve tĂ« vlerĂ«simit pĂ«r tĂ« garantuar llogaridhĂ«nie dhe transparencĂ« pĂ«r publikun. NdĂ«rkohĂ«, raporti ofron edhe rekomandime zhvillimore, si: Forcimi i mĂ«tejshĂ«m i kapaciteteve administrative dhe profesionale tĂ« stafit tĂ« AKA-sĂ«. Krijimi i njĂ« strategjie tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r digjitalizimin e proceseve tĂ« vlerĂ«simit. Thellimi i trajnimeve pĂ«r vlerĂ«suesit dhe ndĂ«rtimi i njĂ« kulture cilĂ«sie qĂ« mbĂ«shtetet nga analiza tĂ« brendshme. ĂfarĂ« pĂ«rfiton realisht Kosova? Ky anĂ«tarĂ«sim e rreshton AKA-nĂ« nĂ« njĂ« nivel tĂ« barabartĂ« me agjencitĂ« homologe nga Austria, Gjermania, Franca apo Kroacia. Pasojat pozitive pĂ«r KosovĂ«n janĂ« tĂ« mĂ«dha dhe afatgjata: đ Diplomat e studentĂ«ve kosovarĂ« do tĂ« njihen automatikisht nĂ« vendet e BE-sĂ« dhe mĂ« gjerĂ«. đïž Universitetet dhe kolegjet private fituan njĂ« instrument tĂ« fuqishĂ«m pĂ«r tĂ«rheqjen e partnerĂ«ve dhe studentĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. đ Institucionet e arsimit tĂ« lartĂ« do tĂ« kenĂ« akses tĂ« plotĂ« nĂ« programet e Bashkimit Evropian, nĂ« kĂ«rkime shkencore, mobilitet dhe bashkĂ«punime ndĂ«rkombĂ«tare.  Imazhi i KosovĂ«s si vend me standarde evropiane nĂ« arsim do tĂ« forcohet ndjeshĂ«m nĂ« diplomaci, ekonomi dhe integrim. Deklaratat kyçe nga drejtuesit institucionalĂ« Prof. Hasnije Ilazi, Kryetare e KĂ«shillit ShtetĂ«ror tĂ« CilĂ«sisĂ«, u shpreh: âKosova Ă«shtĂ« vendi i parĂ« nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor qĂ« bĂ«het pjesĂ« e EQAR-it. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« arritje kombĂ«tare qĂ« i jep diplomĂ«s kosovare vulĂ«n e cilĂ«sisĂ« evropiane.â Naim Gashi, Drejtor i PĂ«rgjithshĂ«m i AKA-sĂ«, tha: âKy rezultat Ă«shtĂ« fryt i njĂ« pune tĂ« pĂ«rbashkĂ«t qĂ« filloi nĂ« vitin 2020 dhe u konkretizua me njĂ« vlerĂ«sim pozitiv nga ekspertĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. ĂshtĂ« njĂ« garanci pĂ«r brezat qĂ« vijnĂ«.â PĂ«rfundim: Nga sfida nĂ« standard, nga aspiratĂ« nĂ« realitet AnĂ«tarĂ«simi nĂ« EQAR Ă«shtĂ« njĂ« certifikim i besueshmĂ«risĂ« institucionale, por mbi tĂ« gjitha njĂ« obligim moral dhe profesional pĂ«r tĂ« ruajtur kĂ«tĂ« standard nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme. Ai vendos KosovĂ«n nĂ« njĂ« rrugĂ« tĂ« pakthyeshme drejt konsolidimit tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« si njĂ« pasuri kombĂ«tare, tĂ« krahasueshme me sistemet mĂ« tĂ« pĂ«rparuara evropiane. NĂ« kohĂ«n kur cilĂ«sia Ă«shtĂ« njĂ« nga kushtet kyçe pĂ«r integrimin nĂ« Bashkimin Evropian, Kosova ka dĂ«shmuar se Ă«shtĂ« e gatshme tĂ« ecĂ« pĂ«rkrah shteteve me traditĂ«, jo vetĂ«m nĂ« aspirata, por edhe nĂ« pĂ«rmbajtje dhe rezultate. Burime zyrtare: ENQA â External Review Report for Kosovo Accreditation Agency, 2024 EQAR â Register Committee Decision Letter, 2025 AKA â https://akreditimi.rks-gov.net PĂ«r Revista Prestige Liliana Pere
- Kush ishte Jul Ăezari?
âïžKUSH ISHTE JUL CEZARI? Jul Ăezari (Gaius Julius Caesar) ishte njĂ« burrĂ« shteti, gjeneral, orator, shkrimtar dhe reformator romak, i lindur mĂ« 13 korrik tĂ« vitit 100 para erĂ«s sonĂ« nĂ« RomĂ« dhe u vra mĂ« 15 mars 44 p.e.s., nga armiqtĂ« e tij politikĂ«. âïžORIGJINA DHE FAMILJA I pĂ«rkiste familjes sĂ« vjetĂ«r patriciane "Julia" (gens Julia), qĂ« konsiderohej me prejardhje hyjnore â sipas traditĂ«s romake, rrjedhin nga Enea (heroi trojan) dhe vetĂ« AfĂ«rdita (Venus). Babai i tij, Gaius Julius Caesar i vjetri, ishte administrator i krahinĂ«s sĂ« AzisĂ« nĂ« PerandorinĂ« Romake. NĂ«na e tij, Aurelia Cotta, vinte nga njĂ« familje shumĂ« e respektuar dhe ishte njĂ« grua e mençur qĂ« luajti rol tĂ« madh nĂ« edukimin e tij. U martua me disa gra gjatĂ« jetĂ«s, pĂ«rfshirĂ« Cornelian, vajzĂ«n e njĂ« kundĂ«rshtari politik tĂ« SullĂ«s. âïžARSIMI DHE EDUKIMI U arsimua qĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri nga mĂ«sues privatĂ«, siç ishte zakoni pĂ«r djemtĂ« e patricĂ«ve. Studioi letĂ«rsi, retorikĂ«, greqisht, histori, drejtĂ«si dhe filozofi. MĂ« vonĂ« shkoi nĂ« Rodos, ku u stĂ«rvit nĂ« oratori dhe retorikĂ« nĂ«n mĂ«suesin Apollonius Molon â i njĂ«jti qĂ« kishte mĂ«suar edhe Ciceronin. âïžKARIERA DHE PROFESIONI Jul Ăezari ka pasur njĂ« jetĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme dhe shumĂ«planĂ«she: 1. Ushtarak i shquar â Luftoi nĂ« shumĂ« fushata ushtarake, por mĂ« tĂ« famshmet janĂ«: LuftĂ«rat Galike (58â50 p.e.s.), ku pushtoi FrancĂ«n e sotme dhe e ktheu nĂ« provincĂ« romake. Kaloi lumin Rubikon nĂ« vitin 49 p.e.s. me fjalĂ«t e famshme: "Alea iacta est" (Zari u hodh) â duke shpallur luftĂ« ndaj Senatit dhe kundĂ«rshtarĂ«ve. Mposhti rivalin Pompei dhe u bĂ« sundimtar i vetĂ«m i RomĂ«s. 2. Politikan i fuqishĂ«m â Karriera politike pĂ«rfshinte: Kvestor nĂ« SpanjĂ«, Edil (organizator i festimeve publike), Pretor, Konsull (nĂ« vitin 59 p.e.s.), Diktator pĂ«r jetĂ« nĂ« 44 p.e.s. â njĂ« titull qĂ« ngjalli frikĂ« dhe urrejtje nga republikanĂ«t. 3. Reformator i madh â Reformoi kalendarin duke krijuar kalendarin Julian, pararendĂ«sin e kalendarit qĂ« pĂ«rdorim sot. Zgjeroi tĂ« drejtat qytetare, veçanĂ«risht pĂ«r provincat jashtĂ« ItalisĂ«. Riorganizoi Senatin duke shtuar mĂ« shumĂ« pĂ«rfaqĂ«sues nga provincat. U dha tokĂ« veteranĂ«ve tĂ« ushtrisĂ«. Punoi pĂ«r uljen e korrupsionit nĂ« administratĂ«. âïžSHKRIMTAR DHE ORATOR Ăezari ishte njĂ« shkrimtar i shkĂ«lqyer latin, me stil tĂ« pastĂ«r dhe tĂ« qartĂ«. Veprat e tij mĂ« tĂ« njohura janĂ« Commentarii de Bello Gallico (Komentet pĂ«r LuftĂ«n Galike) dhe Commentarii de Bello Civili (Komentet pĂ«r LuftĂ«n Civile). Shkruante pĂ«r ngjarjet qĂ« pĂ«rjetonte vetĂ« dhe pĂ«rvetĂ«sonte opinionin publik me zgjuarsi. âïžVDEKJA â IDES OF MARCH MĂ« 15 mars 44 p.e.s., u vra nĂ« njĂ« seancĂ« tĂ« Senatit nga 60 senatorĂ« komplotistĂ«, ku mĂ« tĂ« njohurit ishin Bruti dhe Kasiumi. Ai kishte adoptuar birin e tij tĂ« birĂ«suar, Octavianin, i cili mĂ« vonĂ« u bĂ« Perandori August â themeluesi i PerandorisĂ« Romake. âïžTRASHĂGIMIA FjalĂ«t "Cezar", "Kaiser", "Car" (Tsar) vijnĂ« nga emri i tij. Ai ishte figura qĂ« i dha fund RepublikĂ«s Romake dhe hapi rrugĂ«n pĂ«r PerandorinĂ«. Figura e tij jeton nĂ« art, letĂ«rsi (Shakespeare), histori dhe kulturĂ« si simbol i lavdisĂ«, ambicies dhe rrezikut tĂ« pushtetit absolut. Shprehja âTâi japim Cezarit atĂ« qĂ« i takon Cezaritâ Ă«shtĂ« njĂ« shprehje e famshme me origjinĂ« biblike, por qĂ« lidhet me figurĂ«n historike tĂ« Jul Ăezarit dhe me idenĂ« e drejtĂ«sisĂ« dhe ndarjes sĂ« pĂ«rgjegjĂ«sive. âïžORIGJINA E SHPREHJES Kjo shprehje vjen nga Ungjilli sipas Mateut (22:21) nĂ« BibĂ«l: âJepini Cezarit atĂ« qĂ« i pĂ«rket Cezarit, dhe Zotit atĂ« qĂ« i pĂ«rket Zotit.â NĂ« kĂ«tĂ« episod, disa farisenj (udhĂ«heqĂ«s fetarĂ«) i bĂ«nĂ« Jezusit njĂ« pyetje dinake pĂ«r ta zĂ«nĂ« nĂ« kurth: âA Ă«shtĂ« e drejtĂ« tâi paguajmĂ« taksĂ« Cezarit?â Jezusi u kĂ«rkoi tĂ« shikonin njĂ« monedhĂ« dhe pyeti: âE kujt Ă«shtĂ« kjo fytyrĂ« e gdhendur?â Ata u pĂ«rgjigjĂ«n: âE Cezarit.â Dhe Jezusi u tha: âJepini Cezarit atĂ« qĂ« i takon Cezarit, dhe Zotit atĂ« qĂ« i takon Zotit.â âïžĂFARĂ DO TĂ THOTĂ KJO? Kjo shprehje ka kuptim tĂ« thellĂ« filozofik dhe politik: Cezari pĂ«rfaqĂ«son pushtetin tokĂ«sor â shtetin, ligjin, detyrimet qytetare (si taksat). Zoti pĂ«rfaqĂ«son moralin, shpirtin dhe besimin. Shprehja kĂ«rkon ndarjen e qartĂ« mes detyrimeve qytetare dhe atyre shpirtĂ«rore â tĂ« dyja duhet respektuar. âïžNĂ GJUHĂN E PĂRDITSHME NĂ« ditĂ«t e sotme, kur themi: âTâi japim Cezarit atĂ« qĂ« i takon Cezaritâ, kemi parasysh qĂ«: Duhet tĂ« pranojmĂ« realitetin dhe respektojmĂ« detyrimet ndaj autoriteteve. Duhet tĂ« ia njohim dikujt meritat qĂ« i takojnĂ« â dmth, tâi japim lavdinĂ«, vlerĂ«simin apo pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« qĂ« i pĂ«rket. âïžFAKT INTERESANT Fjala "Cezar" pas Jul Ăezarit u bĂ« titull perandori. NĂ« shumĂ« vende (si âKaiserâ nĂ« Gjermani dhe âCarâ nĂ« Rusi), Ă«shtĂ« pĂ«rdorur pĂ«r tĂ« treguar pushtetin suprem. Pra, tâi japĂ«sh Cezarit çfarĂ« i pĂ«rket, do tĂ« thotĂ« tâi njohĂ«sh autoritetin atij qĂ« sundon, por pa harruar detyrimin moral ndaj Zotit apo ndĂ«rgjegjes. Pergatiti:Liliana Pere
- Kroçera âNauticaâ me 676 turistĂ« ndalon nĂ« DurrĂ«s
Kroçera âNauticaâ me 676 turistĂ« ndalon nĂ« DurrĂ«s GjatĂ« fundjavĂ«s, Porti i DurrĂ«sit mirĂ«priti anijen luksoze âNauticaâ, e cila mbĂ«rriti nĂ« kalatĂ«n nr. 5 me 676 turistĂ« nga Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, Australia dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s. KĂ«ta vizitorĂ« patĂ«n mundĂ«sinĂ« tĂ« eksplorojnĂ« sitet historike tĂ« DurrĂ«sit dhe bukuritĂ« natyrore tĂ« zonave pĂ«rreth. Kryeministri Edi Rama publikoi pamje nga mbĂ«rritja e turistĂ«ve dhe theksoi mikpritjen e veçantĂ« shqiptare qĂ« ata pĂ«rjetuan gjatĂ« ndalesĂ«s sĂ« tyre nĂ« qytetin bregdetar. Anija âNauticaâ, e gjatĂ« 182 metra, lundron nĂ«n flamurin e Ishujve Marshall dhe Ă«shtĂ« pjesĂ« e flotĂ«s sĂ« njohur tĂ« âOceania Cruisesâ. Kapaciteti i saj Ă«shtĂ« pĂ«r 684 pasagjerĂ«, dhe ndalesa nĂ« DurrĂ«s Ă«shtĂ« pjesĂ« e itinerarit tĂ« saj nĂ« Mesdhe. Kjo vizitĂ« Ă«shtĂ« njĂ« tjetĂ«r dĂ«shmi e rritjes sĂ« interesit turistik ndĂ«rkombĂ«tar pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, sidomos pĂ«r qytetet bregdetare me histori tĂ« pasur dhe kulturĂ« mikpritĂ«se.
- Shpallen kështjellat e Ludwig II si Trashëgimi Botërore të UNESCO-s:
đ° UNESCO shpall kĂ«shtjellat e Ludwig II si trashĂ«gimi botĂ«rore đ 12 Korrik 2025 | sipas BILD. âïž PĂ«rgatiti: Redaksia Revista Prestige NjĂ« Ă«ndĂ«rr e mbretit tĂ« âçmendurâ bavarez mĂ« nĂ« fund bĂ«het pjesĂ« e pĂ«rjetĂ«sisĂ«! Pas njĂ« procesi qĂ« zgjati mbi 25 vjet, Komiteti i TrashĂ«gimisĂ« BotĂ«rore tĂ« UNESCO-s ka shpallur katĂ«r rezidenca mbretĂ«rore tĂ« Ludwig II tĂ« BavarisĂ« si pjesĂ« tĂ« listĂ«s sĂ« pasurive botĂ«rore. KĂ«to janĂ«: 1. KĂ«shtjella Neuschwanstein 2. KĂ«shtjella Linderhof 3. KĂ«shtjella Herrenchiemsee 4. ShtĂ«pia MbretĂ«rore nĂ« Schachen (King's House) âš NjĂ« trashĂ«gimi arkitektonike dhe romantike KĂ«to ndĂ«rtime nuk janĂ« thjesht kĂ«shtjella, por simbol i njĂ« bote Ă«ndrrash, tĂ« ndĂ«rtuara nga Ludwig II nĂ« fund tĂ« shek. XIX. Ato janĂ« pĂ«rplot me ornamente, referenca mitologjike dhe nisma artistike madhĂ«shtore, tĂ« frymĂ«zuara nga muzika e Richard Wagnerit dhe idetĂ« e estetikĂ«s romantike. Sipas BILD, kĂ«to ndĂ«rtesa âjanĂ« vepra unike qĂ« pasqyrojnĂ« shpirtin krijues dhe melankolik tĂ« mbretit tĂ« famshĂ«mâ. đ¶ Investime miliona euro pĂ«r ruajtje VetĂ«m pĂ«r restaurimin e Neuschwanstein-it janĂ« shpenzuar mbi 40 milionĂ« euro vitet e fundit. NĂ« grotĂ«n âVenusâ tĂ« Linderhof-it, po bĂ«hen investime restauruese me vlerĂ« 60 milionĂ« euro. Objektet janĂ« trajtuar me kujdes tĂ« veçantĂ«, duke ruajtur origjinalitetin e tyre. đž Magnet pĂ«r turistĂ«t dhe simbole kulturore VetĂ«m Neuschwanstein tĂ«rheq çdo vit mbi 1.4 milion vizitorĂ« nga e gjithĂ« bota. Ajo Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« ikonĂ« vizuale, madje ka qenĂ« frymĂ«zimi pĂ«r logon e famshme tĂ« Disney-t. TĂ« gjitha kĂ«to ndĂ«rtesa ndodhen nĂ« mjedise natyrore spektakolare dhe janĂ« kthyer nĂ« shtylla tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« turizmit gjerman. đ Ludwig II â Mbreti i artit dhe Ă«ndrrave Ludwig II sundoi BavarinĂ« nga viti 1864 deri nĂ« vdekjen e tij nĂ« 1886. Ai shpesh quhet âMbreti i Ămendurâ, por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ishte njĂ« vizionar romantik, larg politikĂ«s dhe i pĂ«rkushtuar ndaj artit, bukurisĂ« dhe ideve sublime. đ Deklarata e UNESCO-s: > âKĂ«to kĂ«shtjella janĂ« dĂ«shmi unike e njĂ« epoke tĂ« pĂ«rbotshme tĂ« kulturĂ«s evropiane dhe mishĂ«rojnĂ« njĂ« koncept estetik tĂ« rrallĂ«, tĂ« materializuar nĂ« arkitekturĂ« dhe natyrĂ«â â thuhet nĂ« vendimin zyrtar tĂ« Komitetit tĂ« TrashĂ«gimisĂ« BotĂ«rore.
- âšïž Elta Milori â Eleganca e mendjes, forca e ligjit, qetĂ«sia e drejtĂ«sisĂ«
âšïž Elta Milori â Eleganca e mendjes, forca e ligjit, qetĂ«sia e drejtĂ«sisĂ« NĂ« njĂ« kohĂ« kur shoqĂ«ria jonĂ« ka mĂ« shumĂ« se kurrĂ« nevojĂ« pĂ«r modele integriteti, Elta Milori shfaqet si njĂ« emĂ«r qĂ« rrezaton urtĂ«si, qartĂ«si dhe pĂ«rkushtim tĂ« rrallĂ«. Ajo nuk flet me zĂ« tĂ« lartĂ«, por prezenca e saj flet shumĂ«. Nuk kĂ«rkon vĂ«mendje, por meriton respekt tĂ« plotĂ«. Nuk mburret me arritjet, por ato flasin vetĂ« pĂ«r tĂ«. Me njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme mbi tri dekada nĂ« institucionet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« vendit, Elta Milori ka qenĂ« gjithmonĂ« nĂ« shĂ«rbim tĂ« drejtĂ«sisĂ« dhe tĂ« qytetarĂ«ve. Juriste me vizion tĂ« kthjellĂ«t, eksperte me mendim tĂ« peshuar, pedagoge qĂ« ka formuar breza dhe aktiviste qĂ« ka ngritur zĂ«rin pĂ«r mĂ« tĂ« pambrojturit. Elta Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r ato gra tĂ« rralla qĂ« nuk bĂ«jnĂ« vetĂ«m detyrĂ«n, por e fisnikĂ«rojnĂ« çdo rol qĂ« marrin, duke i dhĂ«nĂ« ligjit jo thjesht zbatim, por shpirt dhe kuptim njerĂ«zor. Ajo Ă«shtĂ« ndĂ«r gratĂ« qĂ« nuk ecin pĂ«r tâu parĂ«, por pĂ«r tĂ« lĂ«nĂ« gjurmĂ«. Portreti i saj Ă«shtĂ« njĂ« histori pĂ«r tâu rrĂ«fyer dhe pĂ«r tâu ndjekur â jo vetĂ«m si rrugĂ«tim profesional, por si shembull i njĂ« gruaje qĂ« mbetet e drejtĂ« nĂ« çdo kohĂ«, dhe e fortĂ« nĂ« çdo sfidĂ«. đ Elta Milori â Gruaja me pĂ«rfaqĂ«sim tĂ« denjĂ« tĂ« drejtĂ«sisĂ«, dijes dhe paqes! âDrejtĂ«sia nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« sistem ligjor â ajo Ă«shtĂ« ndĂ«rgjegjja e shoqĂ«risĂ« nĂ« veprim.â â Earl Warren, Kryetar i GjykatĂ«s sĂ« LartĂ« tĂ« SHBA âšïžâšïžâšïž NĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare, ka plot gra qĂ« me pĂ«rkushtim tĂ« palĂ«kundur, vendosin nĂ« shĂ«rbim dijen e tyre tĂ« thellĂ« dhe ndjenjĂ«n e lartĂ« tĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, ndĂ«rtojnĂ« ura drejtĂ«sie dhe besimi pĂ«rmes institucioneve dhe brezave tĂ« rinj. âšïžNjĂ« ndĂ«r to Ă«shtĂ« pa dyshim Elta Milori â juriste e shquar, pedagoge, eksperte e nivelit tĂ« lartĂ« dhe aktiviste pĂ«r tĂ« drejtat e grave e fĂ«mijĂ«ve. âïž KarrierĂ« institucionale e jashtĂ«zakonshme âšïž1991â1993 â Juriste nĂ« MinistrinĂ« e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« NĂ« vitet e para tĂ« tranzicionit demokratik, Elta Milori nisi punĂ«n nĂ« njĂ« fushĂ« jetike, ku ligji duhej tĂ« pĂ«rkthente vlerat humane dhe nevojĂ«n pĂ«r mbrojtje sociale. Ajo kontribuoi nĂ« njĂ« sistem nĂ« ndĂ«rtim e sipĂ«r, me pĂ«rkushtim dhe ndjeshmĂ«ri. âšïž1993â1998 â Eksperte nĂ« MinistrinĂ« e PunĂ«s dhe ĂĂ«shtjeve Sociale KĂ«tu, ajo mori pjesĂ« aktive nĂ« hartimin e politikave pĂ«r mbrojtjen e tĂ« drejtave sociale, duke vendosur bazat pĂ«r njĂ« sistem tĂ« ri ligjor qĂ« do tĂ« garantonte dinjitetin njerĂ«zor dhe mirĂ«qenien e shtresave mĂ« tĂ« brishta. âšïž1998â2001 â Eksperte nĂ« DrejtorinĂ« e Kodifikimit, Ministria e DrejtĂ«sisĂ« NĂ« njĂ« periudhĂ« kyçe tĂ« reformave juridike, ajo kontribuoi nĂ« kodifikimin e ligjeve tĂ« reja, duke ndihmuar nĂ« pĂ«rputhjen e tyre me standardet evropiane. Ky ishte njĂ« rol strategjik nĂ« konsolidimin e shtetit ligjor nĂ« ShqipĂ«ri. âšïž2001â2009 â KĂ«shilltare ligjore nĂ« GjykatĂ«n e LartĂ« NjĂ« nga pozicionet mĂ« tĂ« larta dhe mĂ« tĂ« vlerĂ«suara nĂ« sistemin gjyqĂ«sor shqiptar. Elta Milori u bĂ« zĂ« i urtĂ« dhe profesionist nĂ« analizĂ«n e çështjeve qĂ« preknin themelet e drejtĂ«sisĂ« shqiptare. Ajo dha ndihmesĂ« reale nĂ« zhvillimin e praktikĂ«s gjyqĂ«sore tĂ« vendit. âšïž2009â2012 â Avokate Ky kapitull i saj tregon pĂ«rkushtimin e drejtpĂ«rdrejtĂ« ndaj qytetarĂ«ve. Ajo mbrojti me dinjitet çështje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme dhe shĂ«rbeu si urĂ« besimi mes qytetarit dhe sistemit gjyqĂ«sor. âšïž2012â2014 â Eksperte nĂ« GjykatĂ«n Kushtetuese NĂ« kĂ«tĂ« institucion tĂ« lartĂ«, Elta Milori analizoi çështje themelore qĂ« lidhen me liritĂ« dhe tĂ« drejtat e qytetarĂ«ve, me rolin e shtetit dhe ndarjen e pushteteve. Ajo ishte pjesĂ« e pĂ«rpjekjes pĂ«r tĂ« garantuar balancat demokratike. âšïž2014â2017 â KĂ«shilltare ligjore nĂ« MinistrinĂ« e Mbrojtjes NĂ« njĂ« fushĂ« ku ndershmĂ«ria ligjore duhet tĂ« bashkĂ«jetojĂ« me interesin strategjik tĂ« vendit, ajo dha njĂ« kontribut tĂ« veçantĂ« nĂ« formulimin e politikave juridike tĂ« mbrojtjes dhe nĂ« forcimin e legjislacionit tĂ« sektorit ushtarak. âšïž2017â2021 â Eksperte nĂ« ZyrĂ«n Qendrore tĂ« Pasurive tĂ« Paluajtshme Ajo u angazhua nĂ« njĂ« prej fushave mĂ« tĂ« ndjeshme pĂ«r qytetarĂ«t shqiptarĂ« â pronĂ«sinĂ«. Profesionalizmi i saj garantoi trajtim tĂ« drejtĂ« dhe transparencĂ« ligjore nĂ« çështje me interes tĂ« lartĂ« publik. âšïž2021â2025 dhe nĂ« vijim â Juriste dhe eksperte ligjore nĂ« Inspektoratin e PĂ«rgjithshĂ«m NĂ« kĂ«tĂ« pozicion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m mbikĂ«qyrĂ«s, Elta Milori vazhdon tĂ« jetĂ« roje e ligjshmĂ«risĂ«, e etikĂ«s administrative dhe e transparencĂ«s. Ajo mbetet aktive, e pĂ«rkushtuar dhe e pandalshme nĂ« misionin e saj pĂ«r tĂ« ruajtur integritetin institucional. đ Angazhime ndĂ«rkombĂ«tare â njĂ« zĂ« shqiptar nĂ« EuropĂ« dhe botĂ« âšïžQĂ« nga 1998 â Eksperte e OrganizatĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare tĂ« PunĂ«s (ILO) âšïžQĂ« nga 2001 â AnĂ«tare e Komitetit tĂ« EkspertĂ«ve tĂ« KĂ«shillit tĂ« EuropĂ«s pĂ«r aspektet kriminale tĂ« krimit tĂ« organizuar PĂ«rmes kĂ«tyre roleve, ajo pĂ«rfaqĂ«son ShqipĂ«rinĂ« nĂ« nivelet mĂ« tĂ« larta tĂ« bashkĂ«punimit juridik ndĂ«rkombĂ«tar, me njĂ« integritet dhe dije qĂ« e bĂ«jnĂ« tĂ« respektuar kudo. âšïžAmbasadore e Paqes â NjĂ« titull qĂ« ajo e jeton QĂ« prej vitit 2001, Elta Milori Ă«shtĂ« Ambasadore e Paqes â jo vetĂ«m nĂ« titull, por nĂ« thelbin e veprimit tĂ« saj. Ajo ka punuar gjithnjĂ« nĂ« frymĂ«n e dialogut, mirĂ«kuptimit dhe barazisĂ«, duke qenĂ« njĂ« zĂ« i qetĂ« qĂ« ndikon thellĂ«. đâšïž Pedagoge pĂ«r gati dy dekada â edukatore e brezave tĂ« rinj 2003â2009 â Universiteti âLuarasiâ 2010â2022 â Universiteti âUFOâ NĂ« auditorĂ«, ajo ka qenĂ« njĂ« dritare dijesh dhe vlerash pĂ«r qindra studentĂ«. Si pedagoge, ajo ka mbjellĂ« pĂ«rkushtim, etikĂ« dhe pasion pĂ«r drejtĂ«sinĂ« â trashĂ«gimi qĂ« jeton nĂ« profesionistĂ«t e rinj qĂ« ka edukuar. âšïžZĂ« i palodhur pĂ«r tĂ« drejtat e grave dhe fĂ«mijĂ«ve Elta Milori Ă«shtĂ« gjithashtu njĂ« aktiviste e pĂ«rkushtuar. Ajo ka mbrojtur publikisht tĂ« drejtat e grave dhe fĂ«mijĂ«ve, ka qenĂ« pjesĂ« e fushatave dhe forumeve, si dhe ka shkruar pĂ«r çështje tĂ« ndjeshme qĂ« prekin thelbin e dinjitetit njerĂ«zor. đïž NdĂ«rtuese institucionesh â e pĂ«rkushtuar ndaj reformĂ«s nĂ« drejtĂ«si QĂ« nga 2003 â AnĂ«tare themeluese e administratorĂ«ve tĂ« gjykatave Kontributi i saj ka qenĂ« i pazĂ«vendĂ«sueshĂ«m nĂ« organizimin dhe rregullimin funksional tĂ« sistemit gjyqĂ«sor shqiptar, me vizion dhe ndĂ«rtim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Dalje publike dhe botime me ndikim Ajo Ă«shtĂ« prezente nĂ« media, botime dhe forume profesionale, ku ndan njohuritĂ«, pĂ«rvojat dhe qĂ«ndrimet e saj me qartĂ«si, mendim kritik dhe ndjeshmĂ«ri shoqĂ«rore. NjĂ« mesazh pĂ«r vajzat qĂ« Ă«ndĂ«rrojnĂ« tĂ« ndjekin rrugĂ«n e drejtĂ«sisĂ« PĂ«r vajzat shqiptare qĂ« studiojnĂ« drejtĂ«si, qĂ« ndihen herĂ« pas here tĂ« pasigurta nĂ« njĂ« sistem sfidues, qĂ« kĂ«rkojnĂ« rrugĂ«n mes librave, pengesave dhe Ă«ndrrave tĂ« tyre â jeta e Elta Milorit Ă«shtĂ« njĂ« dritĂ« udhĂ«zuese. Ajo na mĂ«son se nuk ka pengesĂ« qĂ« nuk tejkalohet me dije, nuk ka sistem qĂ« nuk pĂ«rmirĂ«sohet me pĂ«rkushtim, dhe nuk ka Ă«ndĂ«rr qĂ« nuk realizohet me pĂ«rulĂ«si dhe besim tek vetja. Zgjidhni tĂ« jeni tĂ« drejta, tĂ« forta, tĂ« qeta, tĂ« sakta dhe tĂ« ndershme â dhe mos kini frikĂ« tĂ« jeni gratĂ« qĂ« ndryshojnĂ« rrjedhĂ«n e njĂ« vendi. Sepse, si Elta Milori, ju mund tĂ« jeni zĂ«ri qĂ« nuk ngrihet pĂ«r veten, por qĂ« dĂ«gjohet pĂ«r tĂ« gjithĂ«. âNĂ« fund tĂ« fundit, qĂ«llimi i ligjit Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« shĂ«rbejĂ« njerĂ«zit â dhe ata qĂ« e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« me ndershmĂ«ri, pĂ«rulĂ«si dhe dije, janĂ« mĂ« tĂ« lartĂ«t ndĂ«r ne.â â" Ruth Bader Ginsburg, anĂ«tare historike e GjykatĂ«s sĂ« LartĂ« tĂ« SHBA" © Ky portret Ă«shtĂ« pronĂ« intelektuale e Revista Prestige dhe autores Liliana Pere. Kopjimi, ripublikimi apo pĂ«rdorimi i plotĂ« ose i pjesshĂ«m pa leje nuk lejohet.
- Gratë në sektorin privat Mes sfidave dhe kërkesës për barazi dhe dinjitet në punë.Nga Elta Milori
GratĂ« nĂ« sektorin privat Mes sfidave dhe kĂ«rkesĂ«s pĂ«r barazi dhe dinjitet nĂ« punĂ« NĂ« njĂ« shoqĂ«ri qĂ« pretendon tĂ« ndĂ«rtojĂ« themelet e barazisĂ« dhe drejtĂ«sisĂ« sociale, puna e grave nĂ« sektorin privat vazhdon tĂ« mbetet njĂ« nga fushat ku kĂ«rkohet njĂ« transformim i thellĂ« dhe urgjent. Edhe pse gratĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« konsiderueshme tĂ« fuqisĂ« punĂ«tore, ato pĂ«rballen me sfida tĂ« shumta, duke pĂ«rfshirĂ« pagat e ulĂ«ta, mungesĂ«n e sigurisĂ« nĂ« punĂ« dhe shkeljen e tĂ« drejtave tĂ« tyre bazĂ«, tĂ« cilat janĂ« tĂ« garantuara nga ligjet e punĂ«s dhe konventat ndĂ«rkombĂ«tare. NĂ« sektorin fason, tregti, call center-a dhe shumĂ« industria tĂ« tjera ku punojnĂ« gra, praktikat e padrejta janĂ« tĂ« zakonshme. Paga minimale, orari i zgjatur dhe mungesa e kontratave tĂ« rregullta janĂ« vetĂ«m disa nga faktorĂ«t qĂ« kontribuojnĂ« nĂ« keqtrajtimin e grave punĂ«tore. Por kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m çështje e pagĂ«s: janĂ« shkeljet e drejtpĂ«rdajta tĂ« tĂ« drejtave tĂ« prindĂ«risĂ«, mosmarrja e pushimit tĂ« lehonisĂ« dhe ngacmimet qĂ« shumĂ« herĂ« nuk denoncohen pĂ«r shkak tĂ« frikĂ«s se humbasin vendin e punĂ«s. Kjo ndikon jo vetĂ«m nĂ« mirĂ«qenien e grave, por nĂ« mirĂ«qenien e shoqĂ«risĂ« nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, sepse kur gratĂ« janĂ« tĂ« munguara nĂ« çdo aspekt, asnjĂ« shoqĂ«ri nuk mund tĂ« arrijĂ« zhvillimin e qĂ«ndrueshĂ«m. NjĂ« tjetĂ«r problem i theksuar Ă«shtĂ« edhe ngacmimi dhe diskriminimi nĂ« vendin e punĂ«s, ku shumĂ« gra ndihen tĂ« paafta pĂ«r tĂ« ngritur zĂ«rin pĂ«r frikĂ«n e humbjes sĂ« vendit tĂ« punĂ«s ose stigmatizimit. SektorĂ«t si fasoneria, ku gratĂ« janĂ« shumicĂ«, janĂ« pasqyra e njĂ« shoqĂ«rie qĂ« ende nuk e ka kuptuar rĂ«ndĂ«sinĂ« e barazisĂ« gjinore nĂ« punĂ«. NjĂ« nga mundĂ«sitĂ« mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r tĂ« adresuar kĂ«to çështje Ă«shtĂ« forcimi i kontrolleve dhe inspektimeve tĂ« punĂ«s pĂ«r tĂ« siguruar qĂ« tĂ« drejtat e grave tĂ« respektohen. Po ashtu, Ă«shtĂ« e domosdoshme qĂ« politikat publike tĂ« promovojnĂ« trajnime pĂ«r ndĂ«rgjegjĂ«simin mbi tĂ« drejtat e grave dhe tĂ« ofrojnĂ« mbĂ«shtetje pĂ«r ato qĂ« hasin nĂ« diskriminim. PĂ«r tĂ« realizuar njĂ« shoqĂ«ri me tĂ« vĂ«rtetĂ« tĂ« barabartĂ«, Ă«shtĂ« e nevojshme qĂ« tĂ« gjithĂ« aktorĂ«t e shoqĂ«risĂ«, nga institucionet shtetĂ«rore deri tek punĂ«dhĂ«nĂ«sit dhe sindikatat, tĂ« angazhohen pĂ«r njĂ« ndryshim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m. Puna e grave Ă«shtĂ« aset i çmuar dhe Ă«shtĂ« koha qĂ« tâu jepet vlera dhe respektohet dinjiteti i tyre nĂ« çdo sektor, nĂ« çdo kompani dhe nĂ« çdo nivel tĂ« punĂ«s. PĂ«rfundimisht, mbrojtja dhe avancimi i tĂ« drejtave tĂ« grave nĂ« sektorin privat Ă«shtĂ« njĂ« hap i domosdoshĂ«m pĂ«r arritjen e barazisĂ« gjinore dhe pĂ«r ndĂ«rtimin e njĂ« ekonomie dhe njĂ« shoqĂ«rie tĂ« qĂ«ndrueshme, tĂ« barabartĂ« dhe tĂ« drejtĂ«. GratĂ« nuk duhet tĂ« trajtohen si njĂ« burim i thjeshtĂ« pune; ato janĂ« elementĂ« kyç tĂ« çdo ndryshimi dhe zhvillimi qĂ« kĂ«rkohet. Nga: Elta Milori.
- Piktori Johann Georg Meyer âArtistĂ«t qĂ« frymĂ«zojnĂ«â Autore: Liliana Pere
Revista Prestige Ese pĂ«r rubrikĂ«n âArtistĂ«t qĂ« frymĂ«zojnĂ«â Autore: Liliana Pere Johann Georg Meyer von Bremen â Piktori i ndjeshmĂ«risĂ« sĂ« pĂ«rditshme NĂ« galerinĂ« e artit botĂ«ror, Johann Georg Meyer von Bremen (1813â1886) zĂ« njĂ« vend tĂ« veçantĂ« si piktori qĂ« ngriti jetĂ«n e pĂ«rditshme nĂ« piedestalin e artit tĂ« madh. Ai ishte njĂ« mjeshtĂ«r i shpirtit tĂ« heshtur tĂ« njerĂ«zve tĂ« zakonshĂ«m â atyre qĂ« rrallĂ«herĂ« pĂ«rmenden nĂ« histori, por qĂ« mbajnĂ« mbi supe peshĂ«n e saj. I lindur mĂ« 28 tetor 1813 nĂ« Bremen, Gjermani, Meyer vinte nga njĂ« familje modeste. FĂ«mijĂ«ria e tij e thjeshtĂ« dhe e rrĂ«njosur nĂ« jetĂ«n fshatare, ndikoi thellĂ«sisht nĂ« ndjeshmĂ«rinĂ« qĂ« do ta shoqĂ«ronte gjatĂ« gjithĂ« jetĂ«s sĂ« tij artistike. Emri i tij lidhet ngushtĂ« me ShkollĂ«n e DĂŒsseldorf-it, njĂ« rrymĂ« qĂ« i kushtoi rĂ«ndĂ«si ndjeshmĂ«risĂ« sĂ« pĂ«rmbajtur, realitetit njerĂ«zor dhe moralit. NĂ« moshĂ«n 21-vjeçare, Meyer u vendos nĂ« DĂŒsseldorf pĂ«r tĂ« studiuar nĂ« AkademinĂ« e Arteve, nĂ«n drejtimin e Friedrich Wilhelm Schadow. Aty nisi rruga e tij drejt njĂ« stili qĂ« do tĂ« pĂ«rkufizohej nga afĂ«rsia me jetĂ«n e njerĂ«zve tĂ« zakonshĂ«m, ndjeshmĂ«ria e thellĂ« dhe pĂ«rkushtimi ndaj detajeve tĂ« qeta, por domethĂ«nĂ«se. NĂ« fillimet e karrierĂ«s, Meyer pikturonte tema biblike, por shumĂ« shpejt u largua nga temat madhore dhe zgjodhi tĂ« fokusohej te jeta fshatare dhe familjare, veçanĂ«risht ajo e fĂ«mijĂ«ve. NĂ« njĂ« kohĂ« kur arti shpesh glorifikonte betejat dhe mitet, ai zgjodhi tĂ« shfaqĂ« pĂ«rqafimet, lutjet, pritjet, lojĂ«rat dhe dhimbjet e fĂ«mijĂ«ve e nĂ«nave, duke bĂ«rĂ« art nga pĂ«rditshmĂ«ria. Disa nga veprat e tij mĂ« tĂ« njohura janĂ«: âSchlafendes Geschwisterpaarâ (Motra tĂ« fjetura, 1851) âPĂ«rmbytjaâ (1846) âVajza pendueseâ (1852) âJubileu i njĂ« pastori hesianâ (1843) âKthimi i ushtaritâ, âLoja e tĂ« verbĂ«ritâ, âMbrĂ«mja e Krishtlindjeveâ KĂ«to piktura janĂ« mĂ« shumĂ« se vepra arti â ato janĂ« poema tĂ« vizatuara, me njĂ« gjuhĂ« qĂ« prek zemrĂ«n e shikuesit. NĂ« vitin 1853, me rritjen e famĂ«s, ai u zhvendos nĂ« Berlin, ku vazhdoi tĂ« pikturonte deri nĂ« fund tĂ« jetĂ«s sĂ« tij. Aty, veprat e tij morĂ«n njĂ« kah edhe mĂ« tĂ« thellĂ« emocional, duke u pĂ«rqendruar nĂ« jetĂ«n e fĂ«mijĂ«ve, nĂ« sytĂ« e tyre tĂ« ndritur, nĂ« lojĂ«rat dhe pikĂ«llimet e vogla qĂ« shpesh i harrojmĂ«. Meyer von Bremen vdiq mĂ« 4 dhjetor 1886, por la pas njĂ« trashĂ«gimi tĂ« ndritur â njĂ« kujtesĂ« tĂ« gjallĂ« se arti mĂ« i madh buron nga vĂ«zhgimi i dashur i jetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme. ShĂ«nim redaksional: Ky shkrim botohet ekskluzivisht nĂ« "Revista Prestige". Kopjimi, riprodhimi apo pĂ«rdorimi i tij pa leje Ă«shtĂ« i ndaluar dhe pĂ«rbĂ«n shkelje tĂ« tĂ« drejtave tĂ« autorit. © Revista Prestige â TĂ« drejtat e rezervuara. Autore: Liliana Pere
