Search Results
Results found for empty search
- Vëllezër shqipëtarë! Qasuni më dëgjoni, Sa të mundeni më parë Gjuhën tuaj mësoni. Pa shihni sa
Naim FRASHĂRI - GJUHA SHQIPE VĂ«llezĂ«r shqipĂ«tarĂ«! Qasuni mĂ« dĂ«gjoni, Sa tĂ« mundeni mĂ« parĂ« GjuhĂ«n tuaj mĂ«soni. Pa shihni sa Ă«shtâe mirĂ« Sâu vjen mallâ e dĂ«shirĂ«? Gra,burra, djem e vasha! E ju plaka zĂ«-trasha! Mos rrini pa mĂ«suar, Kjo do tĂ« na nderojĂ«, E do tĂ« na bashkojĂ«, KĂ«tĂ« gjuhĂ«, qĂ« flasim, KĂ«tĂ« zĂ« tĂ« kĂ«ndojmĂ«, GjĂ«nĂ« tonĂ« tĂ« qasim TĂ« huajn tâa dĂ«bojmĂ«, Se gjuhâ e ShqipĂ«risĂ« ĂshtĂ« e PerĂ«ndisĂ«, Njeriu tĂ« shperndĂ«ronjĂ«! GjuhĂ«n e MĂ«mĂ«dheut! QâĂ«shtĂ« e bukurâ e zonjĂ«! GjuhĂ«n e SkĂ«nder - beut! Oh! e madhe mĂ«katĂ«! Kjo punĂ« sâka uratĂ«. Ju shkĂ«mbenjĂ« e ju male, Ju brinja e bregore, Dhe ju lumĂ«nj ngadale, Ju fusha gjelbĂ«rore. Shqip tĂ« flisni pĂ«r herĂ«! Fjeshtâ e tĂ« papĂ«rzier! Dielli, hĂ«na, pylli, DallĂ«ndyshija, larashi, Edhe bilbili vetĂ« Shqip tĂ« flasĂ« ndĂ« jetĂ«! Dhe vetĂ« PerĂ«ndija, Edhe Zotâ i vĂ«rtetĂ«, Dhâ e tĂ«rĂ« gjithĂ«sija KĂ«tĂ« gjuhĂ« tĂ« ketĂ« KĂ«tĂ« dhe shqipĂ«tari, Shpirt-madhi, punĂ«-mbari. GJUHA JONĂ - Naim FRASHĂRI (1846-1900) VĂ«llezĂ«r ShqipĂ«tarĂ«, tĂ« prekim urtĂ«sinĂ«, tĂ« zĂ«m udhĂ«n e mbarĂ«, tĂ« ngjallim ShqipĂ«rinĂ«. ShqipĂ«ria ka qenĂ« dhe do tĂ« jetĂ«, po sot nĂ« ditĂ«t tona tĂ« metĂ« tĂ« mos ketĂ«. E ka nderuar Zoti gjithĂ«njĂ« ShqipĂ«rinĂ« ish fort mirĂ« qĂ«moti, do bĂ«het dhe taninĂ«. Ajo ish kohâ e zjarrtĂ« dhe kish mundime tepĂ«r, po sot pĂ«ndĂ« dhe kartĂ« na duher, nuk tjetĂ«r. O burra ShqipĂ«tarĂ« tĂ« marim dituritĂ«, se sâ Ă«shtĂ« kohâ e parĂ«, tani lipsetĂ« dritĂ«. TĂ« shkruajm gjuhĂ«n tonĂ« kombin tĂ« ndritojmĂ«, gjithĂ« çâ Ă«shtĂ« e ka qenĂ« ngadalĂ«zĂ« ta mĂ«sojmĂ«. Pa shihni çâgjuhĂ« e mirĂ«! Sa shijĂ« ka e hije, çâe bukur edhâ e lirĂ«, si gjuhĂ« PerĂ«dije. KUNDĂR MALLKIMIT TĂ GJUHĂS SHQIPE - Petro Nini LUARASI (1865-1911) Si shqiptarĂ« qĂ« jemi Shqip ne duhet tĂ« mĂ«sojmĂ« Dhe Zotin, tĂ« drejtĂ« kemi, Ne gjuhĂ«n shqipe ta lĂ«vdojmĂ«. Epo ju gjuhĂ«n tonĂ« Doni ta humbisni fare Dhe me mallkim e me nĂ«mĂ« Shprehni ta shpini nĂ« varre. SâmĂ« vjen rĂ«ndĂ« nga priftĂ«rinjtĂ« QĂ« sâ dinĂ« çâ bĂ«jnĂ« e çâpunojnĂ«, I urdhĂ«rojnĂ« tĂ« zinjtĂ« QĂ« gjuhĂ«n shqipe ta mallkojnĂ«. Po krye-priftĂ«rinjtĂ« e tyre NĂ«kĂ«mbĂ«s tâ orthodoksisĂ« ShumĂ« punĂ« prej mynxyre BĂ«jnĂ« kundĂ«r ShqipĂ«risĂ«! TĂ« mallkojnĂ« njerĂ«zinĂ« TĂ« nĂ«mosin gjuhĂ«n tonĂ«, TĂ« pĂ«rçajnĂ« ShqipĂ«rinĂ«, Zoti mos e pastĂ« thĂ«nĂ«! ThonĂ« sâ ditka Krishti shqip Dhe shqip-fjalĂ« sâ pret prej nesh, VetĂ«m nĂ« gjuhĂ«n greqisht TĂ« dĂ«gjon e tĂ« mban vesh! KĂ«to e shumĂ« tĂ« tjera, QĂ« dĂ«gjon nĂ« kishĂ« brenda Dhe na mallkojnĂ« pĂ«r hera GjuhĂ«n tonĂ« qĂ« sâ ua kâ Ă«nda. Sâ kanĂ« frikĂ« as turpĂ«rohen QĂ« pĂ«rçmojnĂ« PerendinĂ«, Po mburren edhe lĂ«vdohen Sepse shĂ«rbejnĂ« GrejqinĂ«! GjuhĂ«n e kemi tonĂ« TĂ« vjetĂ«r dhe tĂ« vyer, Nga Perendia ish thĂ«nĂ« QĂ« ta ruajmĂ« tĂ« çkĂ«lqyer. GJUHA SHQIPE - Ndre MJEDA (1866-1937) PĂ«rmbi za qĂ« lshon bylbili, gjuha shipe mâ shum gullon, pĂ«rmbi erĂ« qĂ« jep zymbyli, pa da zemrĂ«n ma ngushllon. NdĂ«r kombâtjera, ndĂ«r dhena tjera, ku e shkoj jetĂ«n tash sa mot, veç pĂ«r ty mârreh zemra e mjera, e prej mallit derdhi lot. Nji kto gjuhĂ« qĂ« jam tue ndie, janĂ« tĂ« bukura me themel, por prap kjo, si diell pa hije, pĂ«r mue tâ tanave iu del. Gegâ e ToskĂ«, Malsi jallia, janĂ« nji komb mâ u sâ duron, fund e maje nji a Shqipnija, e njĂ« gjuhĂ« tâgjith na bashkon. Qoft mallkue kush qet ngatrrime, ndĂ«r kta vllazĂ«n shoq me shoq! kush e ndan me flakâ e shkrime çâ ka natyra vetĂ« pĂ«rpoq!
- Për diten nderkombetare të gjuhes amtare Shqipe
Dita NdĂ«rkombĂ«tare e GjuhĂ«s Amtare, e shpallur nga UNESCO nĂ« vitin 1999, Ă«shtĂ« njĂ« ditĂ« pĂ«r tĂ« nderuar dhe promovuar diversitetin gjuhĂ«sor dhe kulturor, si dhe pĂ«r tĂ« nxitur shumĂ«gjuhĂ«sinĂ«. Ky ditĂ« na kujton se gjuha amtare Ă«shtĂ« rruga e qenies njerĂ«zore, dhe pĂ«rmes saj, individi hyn nĂ« shoqĂ«ri, ndihmon nĂ« formimin e kulturĂ«s sĂ« grupit tĂ« tij dhe krijon bazat pĂ«r zhvillimin e aftĂ«sive intelektuale. Gjuha jonĂ« sa e mirĂ«, Sa e Ă«mbĂ«l, sa e gjerĂ«, Sa e lehtĂ«, sa e lirĂ«, Sa e bukur, sa e vlerĂ«. Gjuha shqipe Ă«shtĂ« identiteti, mençuria dhe historia jonĂ«. Ajo Ă«shtĂ« fjala qĂ« na lidh, dija qĂ« ndriçon mendjen, komunikimi qĂ« bashkon zemrat dhe rruga drejt zhvillimit. Ădo ditĂ« Ă«shtĂ« Dita e GjuhĂ«s, çdo çast ajo kĂ«rkon vĂ«mendjen dhe pĂ«rkujdesjen tonĂ«. Me tĂ« fillon gjithçkaânga germat lind fjala, nga fjala lind komunikimi, nga komunikimi lind formimi dhe zhvillimi i njĂ« kombi. Le tĂ« mĂ«sojmĂ« e ta shkruajmĂ« drejt, ta ruajmĂ« tĂ« pastĂ«r dhe ta pĂ«rcjellim me krenari. ĂshtĂ« amanet i tĂ« parĂ«ve dhe trashĂ«gimi pĂ«r brezat qĂ« vijnĂ«. Si shqiponja qĂ« u mĂ«son zogjve tĂ« saj fluturimin, ashtu tâua mĂ«sojmĂ« fĂ«mijĂ«ve tanĂ« gjuhĂ«n shqipe, qĂ« tĂ« mos venitet kurrĂ«, por tĂ« lulĂ«zojĂ« pĂ«rgjithmonĂ«. Le tĂ« jehojĂ« shqipja si gjuha mĂ« e bukur, tĂ« kumbojĂ« si kĂ«ngĂ« dhe tĂ« ndriçojĂ« rrugĂ«t tona me dritĂ«n e dijes! Sepse njĂ« komb jeton pĂ«rmes gjuhĂ«s sĂ« tij, dhe ne jemi rojet e saj tĂ« pĂ«rjetshme! âGjuha shqipeâ! Poezia madhĂ«shtore e Naim FrashĂ«rit, vargjet perlĂ« tĂ« vlefshme pĂ«r çdo kohĂ« e çdo moshĂ«! âGjuha shqipeâ! Poezia madhĂ«shtore e Naim FrashĂ«rit, vargjet perlĂ« tĂ« vlefshme pĂ«r çdo kohĂ« e çdo moshĂ«! VĂ«llezĂ«r shqipĂ«tarĂ«! Qasuni mĂ« dĂ«gjoni, Sa tĂ« mundeni mĂ« parĂ«GjuhĂ«n tuaj mĂ«soni. Pa shihni sa Ă«shtâe mirĂ«Sâu vjen mallâ e dĂ«shirĂ«?Gra,burra, djem e vasha!E ju plaka zĂ«-trasha! Mos rrini pa mĂ«suar,Kjo do tĂ« na nderojĂ«,E do tĂ« na bashkojĂ«,KĂ«tĂ« gjuhĂ«, qĂ« flasim,KĂ«tĂ« zĂ« tĂ« kĂ«ndojmĂ«,GjĂ«nĂ« tonĂ« tĂ« qasimTĂ« huajn tâa dĂ«bojmĂ«,Se gjuhâ e ShqipĂ«risĂ«ĂshtĂ« e PerĂ«ndisĂ«,Njeriu tĂ« shperndĂ«ronjĂ«!GjuhĂ«n e MĂ«mĂ«dheut!QâĂ«shtĂ« e bukurâ e zonjĂ«! GjuhĂ«n e SkĂ«nder â beut!Oh! e madhe mĂ«katĂ«!Kjo punĂ« sâka uratĂ«.Ju shkĂ«mbenjĂ« e ju male,Ju brinja e bregore,Dhe ju lumĂ«nj ngadale,Ju fusha gjelbĂ«rore.Shqip tĂ« flisni pĂ«r herĂ«!Fjeshtâ e tĂ« papĂ«rzier!Dielli, hĂ«na, pylli,DallĂ«ndyshija, larashi,Edhe bilbili vetĂ«Shqip tĂ« flasĂ« ndĂ« jetĂ«!Dhe vetĂ« PerĂ«ndija,Edhe Zotâ i vĂ«rtetĂ«,Dhâ e tĂ«rĂ« gjithĂ«sijaKĂ«tĂ« gjuhĂ« tĂ« ketĂ«KĂ«tĂ« dhe shqipĂ«tari,Shpirt-madhi, punĂ«-mbari. Pergatiti:Liliana Pere
- Zbulohen letrat e dashurisë që Dritëro Agolli i niste Sadijes
âAdio, gjakftohtĂ«si, armĂ« e shkrimeve tĂ« mija! Pse vallĂ«? Kjo siç duket Ă«shtĂ« merita jote. UnĂ« nĂ« pĂ«rgjithĂ«si kurrĂ« nuk kam hapur sytĂ« rrugĂ«ve pas fustaneve, po tani i kam mbyllur fare â kudo vetĂ«m ty tĂ« shohâ. Deri nĂ« fund tĂ« jetĂ«s, DritĂ«ro Agolli e deshi Sadijen, jo sa vetja. Ai thotĂ«, edhe mĂ« shumĂ«. Do tĂ« mjaftonin vetĂ«m disa letra, shkĂ«putur nga njĂ« letĂ«rkĂ«mbim i gjatĂ«, pĂ«r tĂ« kuptuar, ndoshta jo gjithçka, por diçka nga ajo ndjenjĂ« e thellĂ« qĂ« i lidhte. Ai, tashmĂ« poet e shkrimtar i konsoliduar, ânĂ« moshĂ«n e Krishtitâ, siç thotĂ« ai, ndĂ«rsa ajo, njĂ« vajzĂ«, qĂ« sapo kishte mbaruar shkollĂ«n e punonte si mĂ«suese letĂ«rsie nĂ« ShkodĂ«r. Ai nĂ« TiranĂ«, ndĂ«rsa ajo nĂ« ShkodĂ«r. NjĂ« distancĂ« e gjatĂ« asokohe, kur mjetet e transportit ishin tĂ« kufizuara, ndĂ«rsa ato tĂ« komunikimit pĂ«rmblidheshin nĂ« ndonjĂ« telefon tĂ« rrallĂ«, letra e telegrame. Sot, nĂ« botĂ«n e teknologjisĂ«, sĂ« skype-it, whatsapp-it, facebook-ut, ato letrat e zverdhura nga koha dhe tĂ« shkruara me dorĂ«, janĂ« edhe mĂ« tĂ« vyera dhe tĂ« papĂ«rsĂ«ritshme. Aq mĂ« tepĂ«r kur shkruhen nga njerĂ«z tĂ« letrave. Senior Singles Connection Secretmeet Sponsored Links Advertisement NĂ« ditĂ«n e 75-vjetorit tĂ« Sadijes dhe nĂ« prag tĂ« ditĂ«lindjes sĂ« DritĂ«roit, po botojmĂ« disa letra qĂ« dy tĂ« dashuruarit i dĂ«rgonin njĂ«ri-tjetrit nĂ« vitet â60. DritĂ«roi, qĂ« nuk para i kishte shumĂ« qejf telefonat, vlerĂ«sonte nĂ« veçanti letrat, kur ato shkruheshin me vĂ«rtetĂ«si e ndjenja tĂ« pastra. âNjerĂ«zit zakonisht nĂ« kĂ«to letrat e dashurisĂ« kanĂ« qejf tĂ« bĂ«hen ose hamletĂ«, tĂ« tregojnĂ« sa vuajnĂ« e sa janĂ« tĂ« mĂ«rzitur nga bota, ose tĂ« bĂ«hen si xhaxhallarĂ« tĂ« urtĂ« me shprehje plot mirĂ«si e didaktikĂ«, tâi mĂ«sojnĂ« vajzat tĂ« mos bijen nĂ« gabime, tâu thonĂ« atyre se ka njerĂ«z qĂ« janĂ« tĂ« liq e ku tĂ« di unĂ«. KĂ«ta u shĂ«mbĂ«llejnĂ« atyre njerĂ«zve, tĂ« cilĂ«t kur flasin me femra i venĂ« mĂ« shumĂ« rĂ«ndĂ«si intonacionit tĂ« zĂ«rit, gjesteve elegante, manierĂ«s sĂ« tĂ« qĂ«ndruarit dhe harrojnĂ« tĂ« mjerĂ«t, natyrĂ«n e tyre. FatkeqĂ«t!â, shkruan nĂ« njĂ« prej letrave dĂ«rguar Sadijes, DritĂ«roi. Ai Ă«shtĂ« mĂ« pasionant, ndĂ«rsa ajo mĂ« e pĂ«rmbajtur dhe mĂ« koncize nĂ« letrat e saj. Ndjenjat dhe mallin pĂ«r DritĂ«ronĂ« i shpreh nĂ« pak rreshta, ndĂ«rsa ai duket se nuk lodhet duke i shkruar se sa e do dhe sa ia ndien mungesĂ«n kur janĂ« larg. Veç dy stileve tĂ« ndryshme tĂ« tĂ« shkruarit, por edhe dy karaktereve tĂ« ndryshme, nĂ«pĂ«r letra zbulojmĂ« edhe dy tĂ« folme. Ai me tĂ« folurĂ«n e Devollit, ndĂ«rsa ajo tĂ« ShkodrĂ«s. âTashti fillon edhe shkolla, kĂ«shtu qĂ« do tĂ« jem gjithĂ«monĂ« e zanun, por mos kujto qĂ« sâdo kem kohĂ« tĂ« lirĂ« tĂ« mendoj pĂ«r ty. Ădo natĂ« mendoj dhe due qĂ« tĂ« shohĂ« nĂ« andĂ«r. Ti je njeriu ma i mirĂ« dhe ma i afĂ«rt pĂ«r mue, edhe atĂ«herĂ« kur jam e inatosur me tyâ, i shkruan Sadija. LetĂ«rkĂ«mbimi, si forcĂ« zakoni, por edhe si njĂ« dĂ«shmi dashurie, ka vijuar deri nĂ« vitet e fundit tĂ« jetĂ«s sĂ« shkrimtarit, atĂ«herĂ« kur mendonte se fluturimet e pulĂ«bardhave mbi liqenin e Pogradecit do tĂ« ishin tĂ« fundit qĂ« do tĂ« shihnin sĂ« bashku. E dashur Sadije, Nuk e dij se çâka ndodhur me mua. NĂ« moshĂ«n e Krishtit unĂ« tĂ« bĂ«hem kaq i papĂ«rmbajtur nĂ« çfaqjen e ndjenjave tĂ« mija? Mjafton tĂ« qĂ«ndroj pakĂ«z nĂ« vetmi e tĂ« jepem i tĂ«ri pas teje. Kurse kur jam me shokĂ«t nuk e kam mĂ«ndjen nĂ« muhabetin e pĂ«rgjithshĂ«m. MĂ« thonĂ« se paskam ndryshuar kaq shumĂ« sa sânjihem. UnĂ« nuk kam qejf tĂ« ndryshoj natyrĂ«n time, prandaj ngushĂ«lloj vehten, duke menduar se shokĂ«t, me qĂ« dijnĂ« historinĂ« time me ty, gabojnĂ« nĂ« gjykimet e tyre. Po çâĂ«shtĂ« e vĂ«rteta unĂ« ju jap tĂ« drejtĂ« atyre se diçka ka ndodhur. NĂ« mesditĂ« tĂ« jetĂ«s dashuria qĂ«nka e çuditshme. Dua qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« çast tĂ« jem me ty. Ti tĂ« rrish karshi meje, tĂ« flasĂ«sh, tĂ« qeshĂ«sh. E di ti se mĂ« pĂ«lqen qeshja jote? Ti qesh fare, fare. E sheh si Ă«shtĂ« natyra e njeriut e dyfishtĂ«? UnĂ« nĂ« tregime e nĂ« vjersha jam shumĂ« i pĂ«rmbajtur, apo jo? Edhe nĂ« shkrimet e dashurisĂ« bile jam i pĂ«rmbajtur. Po kur nis tĂ« tĂ« shkruaj ty dhe e humb gjakftohtĂ«sinĂ«. Adio, gjakftohtĂ«si, armĂ« e shkrimeve tĂ« mija! Pse vallĂ«? Kjo siç duket Ă«shtĂ« merita jote. UnĂ« nĂ« pĂ«rgjithĂ«si kurrĂ« nuk kam hapur sytĂ« rrugĂ«ve pas fustaneve, po tani i kam mbyllur fare â kudo vetĂ«m ty tĂ« shoh. Letra Ă«shtĂ« njĂ« shprehje e çastit. Sikur ne tâi shkruanim letrat e tâi mbanim pa i dĂ«rguar qoftĂ« edhe njĂ« ditĂ«, natyrisht po tĂ« ishim nĂ« gjĂ«ndje shpirtĂ«rore normale, tĂ« tretĂ«n ditĂ« do tâi grisnim e do tĂ« thoshim me vehte: çâmarrĂ«zi kemi shkruar! TĂ« tri letrat qĂ« tĂ« kam nisur para kĂ«saj kanĂ« plot marrĂ«zira, se shpirtĂ«risht nuk kam qĂ«nĂ« mirĂ«. Po mos u mĂ«rzit, njeriu duhet tĂ« ketĂ« edhe çaste marrĂ«zie, se do tĂ« na mbyste atĂ«herĂ« monotonia. Duhet tĂ« zbavitemi me ndonjĂ« letĂ«r me nuanca anormale. NjerĂ«zit zakonisht nĂ« kĂ«to letrat e dashurisĂ« kanĂ« qejf tĂ« bĂ«hen ose hamletĂ«, tĂ« tregojnĂ« sa vuajnĂ« e sa janĂ« tĂ« mĂ«rzitur nga bota, ose tĂ« bĂ«hen si xhaxhallarĂ« tĂ« urtĂ« me shprehje plot mirĂ«si e didaktikĂ«, tâi mĂ«sojnĂ« vajzat tĂ« mos bijen nĂ« gabime, tâu thonĂ« atyre se ka njerĂ«z qĂ« janĂ« tĂ« liq e ku tĂ« di unĂ«. KĂ«ta u shĂ«mbĂ«llejnĂ« atyre njerĂ«zve, tĂ« cilĂ«t kur flasin me femra i venĂ« mĂ« shumĂ« rĂ«ndĂ«si intonacionit tĂ« zĂ«rit, gjesteve elegante, manierĂ«s sĂ« tĂ« qĂ«ndruarit dhe harrojnĂ« tĂ« mjerĂ«t, natyrĂ«n e tyre. FatkeqĂ«t! Me kĂ«tĂ«, pa ditur edhe vetĂ«, bĂ«hen tĂ« mĂ«rzitĂ«shĂ«m. UnĂ« sot gjithĂ«njĂ« kam jetuar me ty. Shkonja nĂ« rrugĂ« â isha me ty, shkonja nĂ« kafe â isha me ty, shkonja nĂ« bibliotekĂ« tĂ« kĂ«rkonja ndonjĂ« libĂ«r â isha me ty. Po çâu bĂ« kjo, thosha me vehte, Ă«ngjĂ«ll mbrojtĂ«s? Dreq o punĂ«. ĂshtĂ« mirĂ« kur tĂ« duan, apo jo? Po jo kur tĂ« duan âse na bashkojnĂ« zakonet dhe afĂ«rsitĂ« krahinoreâ! Kur tĂ« duan krejt ndryshe, krejt pa pĂ«rcaktuar, pa rregulla, atĂ«herĂ« mund tĂ« jesh e lumtur. UnĂ« nuk kam qef tĂ« mĂ« duan me rregulla, nuk dua tĂ« hyj nĂ«pĂ«r unazĂ« si akrobat. Bile unĂ« kam qejf kĂ«shtu: nuk e ndjen vehten mirĂ« me mua njĂ« ditĂ«, thua: mĂ« mĂ«rzite, DritĂ«ro, sot nuk tĂ« dua, nesĂ«r mund tĂ« tĂ« dua, mâu çduk tani nga sytĂ«! Ăaste tĂ« tilla ka, apo jo? Po njeriu Ă«shtĂ« edhe rrufjan-hipokrit, qĂ« ka frikĂ« tĂ« hapet e tĂ« shprehĂ« gjithĂ«njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n. MegjithĂ«se ti kĂ«shtu nuk mĂ« ke thĂ«nĂ« asnjĂ«herĂ«, po unĂ« ka patur raste, qĂ« çaste tĂ« tilla, tĂ« shkurtra fatmirĂ«- sisht, i kam nuhatur. E dij qĂ« kĂ«to janĂ« nĂ« natyrĂ«n e njeriut, prandaj as jam mĂ«rzitur fare. Po mos nuhatnja tĂ« tilla çaste, unĂ« nuk do tĂ« tĂ« desha dhe nuk do martohesha me ty. I marrĂ«, do thuash, po Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. Tani tĂ« tĂ« them pse nuk tĂ« kam marrĂ« nĂ« telefon. E di ti se unĂ« nuk kam qef tĂ« flas nĂ« telefon se mĂ« mbarohen fjalĂ«t? Sâdi çâtĂ« them. QĂ« tĂ« flas, unĂ« dua ta shoh njerinĂ«, ose ta pĂ«rfytyroj. NĂ« telefon as e shoh, as e pĂ«rfytyroj. Nuk e kuptoj se si mĂ« ka lindur kjo mani e pse mĂ« mbyllet goja nĂ« telefon. Duhet tĂ« jetĂ« ndonjĂ« sĂ«mundje! Prandaj mos ma merr pĂ«r tĂ« keq qĂ« nuk tĂ« kam telefonuar. NĂ« DurrĂ«s nuk kam shkuar pĂ«r tĂ« pyetur atĂ« shokun tim, se çâbĂ«ri me syzet qĂ« kam porositur pĂ«r ty. E kam marrĂ« ca herĂ« nĂ« telefon, po ka qĂ«nĂ« me leje dhe nuk mĂ« ka dalĂ«. Kam filluar tĂ« bĂ«j njĂ« jetĂ« mĂ« normale, mĂ« realiste. PĂ«r librin tim* me tregime kam pyetur nĂ« ndĂ«rmarrje tĂ« botimeve e mĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« se sĂ« shpejti duhet tĂ« dalĂ« nĂ« qarkullim. MĂ« nxori mjaft telashe ky libĂ«r. Sipas numrit ky Ă«shtĂ« libri i katĂ«rt qĂ« botoj, po mĂ« i vĂ«shtiri dhe mĂ« i ngatĂ«rruari. Ky i pesti me vjersha qĂ« po pregatit sâbesoj tĂ« ketĂ« fatin e tregimeve. NĂ« vjersha jam nĂ« terrenin tim dhe di tĂ« orientohem, megjithĂ«se njĂ« zvaranik mĂ« tha se shumĂ« vjersha duhet tâi heq. Lexova njĂ« libĂ«r nga Dostojevski dhe mĂ« ka lĂ«nĂ« pa gjumĂ« me tipat dhe figurat e tij tĂ« tmerrshme. NjĂ« burrĂ« tĂ«rĂ« natĂ«n mendon para qivurit tĂ« gruas sĂ« tij, qĂ« ka vrarĂ« vehten. Cilat kanĂ« qĂ«nĂ« arĂ«syet qĂ« gruaja e tij vrau vehten? Rreth kĂ«saj shkruhet tregimi. Ka njĂ« moment tĂ« hatashĂ«m. Burrin e ka ftuar njĂ« njeri nĂ« duel (pĂ«rpara se ky tĂ« martohej). Ai refuzon, nuk pranon tĂ« bĂ«jĂ« duel. TĂ« gjithĂ« e quajnĂ« frikacak. Pas shumĂ« situatash gruaja e çdashuron atĂ«. Ai Ă«shtĂ« shtrirĂ« e fle. Ajo merr revolen dhe ia vĂ« nĂ« tĂ«mbth tytĂ«n e hekurt. Ai hap sytĂ«, e shikon me gjakftohtĂ«si tytĂ«n dhe i mbyll prapĂ«. Gruaja tronditet. PĂ«rherĂ« tĂ« parĂ« kupton se ky nuk Ă«shtĂ« frikacak. Po si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« refuzoi duelin? âTĂ« refuzosh duelin â tha ai â kĂ«rkon mĂ« shumĂ« burrĂ«ri!â Me tĂ« vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« tregim i fortĂ«. Gjynah qĂ« ti nuk e lexon dot. E kĂ«shtu, moj e dashur, mjaft griva, po e mbyll letrĂ«n. TĂ« puth, DritĂ«ro 19.8.1964 *BĂ«het fjalĂ« pĂ«r librin âZhurma e erĂ«rave tĂ« dikurshmeâ, botim i ndaluar nĂ« vitin 1965. *** E dashur Sadije, Kjo Ă«shtĂ« letra e fundit pĂ«r 1964-n. Bukur ndodhi me ne. Na ishin dy njerĂ«z diku nĂ« njĂ« qytet, u takuan, u dashuruan. Viti ecte, ecte. Dhe kĂ«shtu erdhi dita e fundit e 1964. Njeriu ditĂ«n e fundit tĂ« vitit bĂ«het pak fillosof, apo jo? TĂ« kujtohet kur mĂ« ke takuar mua me njĂ« shishe nĂ« dorĂ« vjet nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«? Ku ta dinje ti se ai njeri me atĂ« shishe njĂ« ditĂ« do tĂ« bĂ«hej burri yt? E sheh sa tĂ« papritura ka nĂ« njĂ« vit? Po ti mund tĂ« mos bĂ«heshe gruaja ime. Kudo qĂ« tĂ« ishe e me kĂ«do qĂ« tĂ« takoheshe ti do tĂ« ishe njeri i mirĂ« dhe i bukur. Ndofta unĂ« ty tĂ« kam Ă«ndĂ«rruar edhe nĂ« vite tĂ« tjerĂ«, edhe pa tĂ« parĂ«? Ă, ku ta dish? Po bĂ«hem pak mistik e qesharak. NĂ« fund tĂ« kĂ«tij viti, plot dashuri pĂ«r ty, tĂ« uroj tĂ« jesh e mirĂ«, e bukur, e dashur. UnĂ« jam ngaherĂ« edhe burri, edhe i dashuri yt. TĂ« puth shumĂ«, shumĂ«. DritĂ«ro *** E dashur Sadije, U ktheve nĂ« shtĂ«pi e lodhur, po me fitore. U bĂ«re zyrtarisht gruaja ime. Sâka tani tĂ«rc mĂ«rc. Emrin tim e ke edhe nĂ« pashaportĂ«. BĂ«jmĂ« shaka, se sâka ndonjĂ« rĂ«ndĂ«si njĂ« vulĂ« e thatĂ«. Ne edhe sikur mos e kishim atĂ« vulĂ« prapĂ« bashkĂ« do tĂ« ishim. Sa u lodhe dhe sa nerva prishe ato nja dy ditĂ« qĂ« isha unĂ« nĂ« ShkodĂ«r. Po kushdo qĂ« tĂ« ishte ashtu do tĂ« mĂ«rzitej si ti. Nisesh pĂ«r njĂ« gjĂ« serioze e tĂ« del pĂ«rpara njĂ« pengesĂ« mizerabĂ«l! Mua mĂ« vinte shumĂ« keq pĂ«r ty. Po mirĂ« qĂ« mbaruam shpejt. UnĂ« ty tĂ« dua gjithĂ«njĂ« e mĂ« shumĂ«. Mos kij pĂ«r kĂ«tĂ« asnjĂ« dyshim. Edhe celebrimin e bĂ«mĂ«, edhe e duam shoku shokun. VetĂ«m, me qĂ« janĂ« bĂ«rĂ« tĂ«rĂ« formalitetet, ti duhet tĂ« vish ndonjĂ«herĂ« nĂ« TiranĂ«. Llogjikisht tani nuk duhet tĂ« kesh asnjĂ« pengesĂ« nga asnjeri. TĂ« them tĂ« vijsh se mua ngaherĂ« mĂ« merr malli pĂ«r ty. Dje, pas celebrimit tonĂ« tĂ« famshĂ«m, unĂ« kam qirasur gjithĂ« ata njerĂ«z. TĂ« trashĂ«gohesh, thosh njeri; tĂ« trashĂ«gohesh, thosh tjetri. Sikur ne u fejuam dje! Siç duket ajo e djeshmja paska rĂ«ndĂ«si dhe u quajtka si martesĂ«. Sot mĂ« erdhi telegrami yt dhe u gĂ«zova qĂ« e ndjen vehten mirĂ«. Kur u nise dje unĂ« u trĂ«mba, se do tĂ« sĂ«mureshe shumĂ« rrugĂ«s. Lutjen a e bĂ«re? Mos e lĂ«rĂ« pasdore dhe mos i nĂ«nvleftĂ«so formalitetet, si unĂ« se ngatĂ«rron punĂ«n siç e ngatĂ«rrova unĂ« nĂ« zyrĂ«n e gjĂ«ndjes civile nĂ« ShkodĂ«r. Po mĂ« mirĂ« qĂ« e bĂ«mĂ« celebrimin nĂ« TiranĂ«, u bĂ« mĂ« natyrshĂ«m e mĂ« njerzishĂ«m. Edhe Qakua me VaskĂ«n ishin simpatikĂ«. Eja papritur ndonjĂ«herĂ«. TĂ« puth shumĂ« DritĂ«ro 7.1.1965 *** I dashtun, nĂ« ShkodĂ«r po bjen borĂ«. Ăâmrekulli? Sikur tĂ« ishe dhe ti do tĂ« ishte edhe ma mirĂ«. MegjithĂ«se ndejta deri tashti tue ba plane simestrale, gĂ«zimi i dĂ«borĂ«s sĂ« parĂ« qĂ« po bjen nuk mĂ« asht shue. Kjo dĂ«bora lidhet gjithĂ«monĂ« me kujtime tĂ« bukura. NesĂ«r filloj edhe shkollĂ«n, do dalĂ« tĂ« bajĂ« disa fotografi. Sot mĂ« dukesh sikur tĂ« pĂ«rcillnja nĂ« ndonji vend tĂ« afĂ«rt, sikur ti do tĂ« vijsh pĂ«rsĂ«ri sĂ« shpejti. VetĂ«m kur ikĂ«n mĂ« kap mĂ«rzija. Tashti e shoh sa e lidhun jam me ty. MirĂ« thue ti jemi lidhĂ« me fije tĂ« padukĂ«shme aqĂ« keq sa nuk mund tĂ« zgjidhemi ma. Tashti hajde mbas tre javĂ«sh se kĂ«tu harxhon edhe shumĂ« tĂ« holla. UnĂ« tĂ« premtoj se nuk do tĂ« mĂ«rzitem. Tashti fillon edhe shkolla, kĂ«shtu qĂ« do tĂ« jem gjithĂ«monĂ« e zanun, por mos kujto qĂ« sâdo kem kohĂ« tĂ« lirĂ« tĂ« mendoj pĂ«r ty. Ădo natĂ« mendoj dhe due qĂ« tĂ« shohĂ« nĂ« andĂ«r. Ti je njeriu ma i mirĂ« dhe ma i afĂ«rt pĂ«r mue, edhe atĂ«herĂ« kur jam e inatosur me ty. Mor fishek meqĂ«nĂ«se ke premtue se do tĂ« mbarojsh novelĂ«n, puno, mos u sill shumĂ«. Artikullin a e shkrove, do tĂ« kesh mendue mjaftĂ« nĂ« autobuz. KatĂ«r orĂ« nuk i thojnĂ« pak, mandej bashkĂ«udhĂ«tari nuk besoj tĂ« tĂ« ketĂ« mbajtĂ« me muhabet. Sâkisha pse tĂ« bahesha xheloze. Po shkoj tĂ« fle se ora shkoi vonĂ«. TĂ« puth pĂ«rpara se tĂ« marrĂ« gjumi, sidomos synin qĂ« nuk tĂ« sheh para mirĂ«. Do ta shĂ«roj edhe atĂ« me tĂ« puthuna. TĂ« puth shumĂ« Sadija P.S. Sot sa ika prej shkollĂ«s sĂ« tregtisĂ«, mora tre letrat e tua. NatĂ«n e mirĂ« i dashtun 8.II.1965 *** GjĂ«ra tĂ« padukshme Kam lĂ«nĂ« tek ti mishin, kockat, flokĂ«t qime pĂ«r qime. Dhe po ta hapĂ«sh shpirtin e gjen dhe zemrĂ«n time Ku fshihet njĂ« koleksion qĂ« as ti sâe kupton⊠NĂ« verĂ« do tĂ« shkojmĂ« nĂ« njĂ« hotel buzĂ« liqenit. Atje do tĂ« ndjekim me sy pulĂ«bardhat qĂ« shpĂ«rndahen e bashkohen mbi cipĂ«n e kaltĂ«rt, duke formuar njĂ« lule tĂ« bardhĂ« tĂ« madhe, qĂ« zhduket e shfaqet, qĂ« shpĂ«rbĂ«het dhe bĂ«het pĂ«rsĂ«ri mes thirrjesh tĂ« sinqerta gĂ«zimi. Ne, dy pleqtĂ« tĂ« ulur nĂ« ballkon, do tâi ndjekim me sy kĂ«to qenie tĂ« bardha duke psherĂ«tirĂ«. Pak kohĂ« na ka mbetur ta soditim kĂ«tĂ« mrekulli! A mbase do tĂ« jetĂ« hera e fundit⊠VerĂ« 2014, Tushemisht, Pogradec *** E dashur Sadije, TĂ« dua si jetĂ«n time, madje edhe mĂ« shumĂ«; dĂ«shiroj sinqerisht qĂ« unĂ« tĂ« vdes dhe ti tĂ« jetosh. UnĂ« edhe i vdekur, do tĂ« ndjek pĂ«r tĂ« tĂ« parĂ« buzĂ«qeshjen tĂ«nde, megjithĂ«se kjo buzĂ«qeshje, brenda errĂ«sirĂ«s sĂ« varrit nuk duket, por unĂ« do tĂ« bĂ«j tĂ« pamundurĂ«n, ©
- Michelangelo Buonarroti (6 Mars 1475 â 18 Shkurt 1564) Ă«shtĂ« njĂ« nga emrat mĂ« tĂ« mĂ«dhenj nĂ« historinĂ« e artit dhe ka pasur njĂ« jetĂ« tĂ« mbushur me vuajtje shpirtĂ«rore dhe artistike.
Michelangelo Buonarroti (6 Mars 1475 â 18 Shkurt 1564) Ă«shtĂ« njĂ« nga emrat mĂ« tĂ« mĂ«dhenj nĂ« historinĂ« e artit dhe ka pasur njĂ« jetĂ« tĂ« mbushur me vuajtje shpirtĂ«rore dhe artistike. Ai u lind nĂ« Caprese, Itali, dhe qĂ« nga njĂ« moshĂ« e re tregoi talent tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« fushĂ«n e skulpturĂ«s, pikturĂ«s, arkitekturĂ«s dhe poezisĂ«. PĂ«rkundĂ«r suksesit tĂ« tij tĂ« madh dhe pasurisĂ« qĂ« arriti, Michelangelo e ndiente njĂ« luftĂ« tĂ« brendshme tĂ« thellĂ«, e cila shpesh ishte e lidhur me kĂ«rkesĂ«n e tij pĂ«r pĂ«rsosmĂ«ri dhe me pasigurinĂ« shpirtĂ«rore. Ai shpesh ndiente vetminĂ«, duke mos pasur shokĂ« tĂ« ngushtĂ«, dhe e shihte artin si njĂ« mundim qĂ« kĂ«rkonte shumĂ« sakrifica, pĂ«rfshirĂ« neglizhimin e shĂ«ndetit tĂ« tij fizik dhe shpirtĂ«ror. NĂ« aspektin e veprave tĂ« tij, disa prej mĂ« tĂ« njohurave pĂ«rfshijnĂ«: David  (1501â1504): NjĂ« skulpturĂ« e krijuar nga mermere, qĂ« paraqet Davidin biblik dhe Ă«shtĂ« njĂ« nga veprat mĂ« tĂ« njohura tĂ« artit PerĂ«ndimor. Ky Ă«shtĂ« njĂ« simbol i forcĂ«s dhe guximit dhe tregon mjeshtĂ«rinĂ« e Michelangelos nĂ« punimin e gurit. Piktura e KapelĂ«s Sistine  (1508â1512): Kjo pikturĂ« e famshme ka katĂ«r pjesĂ« kryesore, pĂ«rfshirĂ« "Krijimin e Adamit", dhe Ă«shtĂ« njĂ« prej veprave mĂ« tĂ« njohura tĂ« artit tĂ« Rilindjes. Ajo tregon historinĂ« biblike tĂ« Krijimit dhe Ă«shtĂ« njĂ« nga arritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« Michelangelos si piktor. Dita e Gjykimit  (1536â1541): PikturĂ« nĂ« altar tĂ« KapelĂ«s Sistine, qĂ« tregon skenĂ«n biblike tĂ« Dita e Gjykimit. Kjo vepĂ«r ka pasur shumĂ« polemika, veçanĂ«risht pĂ«r pĂ«rdorimin e trupave tĂ« lakuriq tĂ« figurave, qĂ« u kritikuan nga disa figura tĂ« KishĂ«s, dhe u mbuluan njĂ« muaj pas vdekjes sĂ« tij. Basilika e ShĂ«n Pjetrit  (1520â1546): Michelangelo mori pjesĂ« nĂ« ndĂ«rtimin e BazilikĂ«s sĂ« ShĂ«n Pjetrit nĂ« Vatikan si arkitekt kryesor. Disa nga dizajnet dhe detajet e tij janĂ« ende pjesĂ« tĂ« kĂ«tij monumenti tĂ« njohur. PoezitĂ« e Michelangelos : PĂ«rveç veprave tĂ« tij artistike, ai Ă«shtĂ« gjithashtu njĂ« poet i shquar. PoezitĂ« e tij shpesh janĂ« introspektive dhe tĂ« mbushura me melankoli, dhe pasqyrojnĂ« vuajtjet e tij shpirtĂ«rore dhe nderimin qĂ« kishte pĂ«r bukurinĂ« dhe natyrĂ«n. Michelangelo Ă«shtĂ« i njohur pĂ«r angazhimin e tij tĂ« pandĂ«rprerĂ« pĂ«r tĂ« arritur pĂ«rsosmĂ«rinĂ« nĂ« çdo fushĂ« tĂ« artit dhe shpesh vuante pĂ«r faktin se nuk mund tĂ« pĂ«rmbushte kĂ«to pritshmĂ«ri. Pas njĂ« jete tĂ« pasur artistike dhe shumĂ« fitimesh tĂ« njohura, ai vdiq mĂ« 18 shkurt 1564 nĂ« RomĂ«, duke lĂ«nĂ« pas njĂ« trashĂ«gimi tĂ« pasur qĂ« ka formĂ«suar artin dhe kulturĂ«n perĂ«ndimore pĂ«r shekuj me radhĂ«.
- 17 Shkurti Ă«shtĂ« dita kur Ă«ndrra shekullore e shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s u bĂ« realitet. ĂshtĂ« dita e sakrificĂ«s, e guximit dhe e triumfit tĂ« lirisĂ«.
GĂ«zuar DitĂ«n e PavarĂ«sisĂ«, KosovĂ« e dashur! 17 Shkurti Ă«shtĂ« dita kur Ă«ndrra shekullore e shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s u bĂ« realitet. ĂshtĂ« dita e sakrificĂ«s, e guximit dhe e triumfit tĂ« lirisĂ«. Kjo pavarĂ«si nuk erdhi lehtĂ« â ajo u fitua me shumĂ« mund, me shumĂ« gjak dhe me pĂ«rkushtimin e njĂ« populli tĂ« tĂ«rĂ« qĂ« nuk u dorĂ«zua kurrĂ« pĂ«rballĂ« padrejtĂ«sive historike. Nga lufta heroike e UshtrisĂ« Ălirimtare tĂ« KosovĂ«s deri te mbĂ«shtetja e fortĂ« e miqve ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, çdo hap drejt pavarĂ«sisĂ« u ndĂ«rtua mbi sakrificĂ«n dhe vendosmĂ«rinĂ« e brezave. MĂ« 17 shkurt 2008, nĂ« Kuvendin e KosovĂ«s, nĂ«n drejtimin e Jakup Krasniqit si Kryetar i Kuvendit, u shpall PavarĂ«sia e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, ndĂ«rsa Presidenti i parĂ« i shtetit tĂ« pavarur, Fatmir Sejdiu, me vizionin dhe pĂ«rkushtimin e tij, udhĂ«hoqi vendin nĂ« hapat e parĂ« tĂ« shtetndĂ«rtimit. Flamuri i KosovĂ«s, qĂ« u ngrit pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« atĂ« ditĂ« tĂ« shenjtĂ«, pĂ«rfaqĂ«son njĂ« shtet tĂ« ri, njĂ« shtet qĂ« synon paqen, zhvillimin dhe integrimin euro-atlantik. Sfondi blu simbolizon EvropĂ«n, harta e artĂ« Ă«shtĂ« Kosova jone r dashur, ndĂ«rsa gjashtĂ« yjet pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« tĂ« gjithĂ« komunitetet qĂ« jetojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« tokĂ« tĂ« bekuar. Kosova sot Ă«shtĂ« njĂ« shtet i lirĂ« dhe sovran, me rini tĂ« talentuar dhe me njĂ« tĂ« ardhme qĂ« ndĂ«rtohet çdo ditĂ«. Le tĂ« festojmĂ« kĂ«tĂ« ditĂ« me krenari dhe ta mbajmĂ« gjithmonĂ« gjallĂ« amanetin e atyre qĂ« sakrifikuan gjithçka pĂ«r lirinĂ« . E duam KosovĂ«n, ta ndĂ«rtojmĂ« me dinjitet dhe ta lartĂ«sojmĂ« emrin e saj kudo nĂ« botĂ«! GĂ«zuar PavarĂ«sinĂ«, KosovĂ« e bekuar! Lavdi tĂ« gjithĂ« dĂ«shmorĂ«ve dhe udhĂ«heqĂ«sve qĂ« sollĂ«n kĂ«tĂ« ditĂ« tĂ« madhe!
- Mësonjëtorja e Korçës është shkolla e parë kombëtare e gjuhës shqipe në viset shqiptare.
Mesonjtorja Korçe Mësonjëtorja e Korçës është shkolla e parë shqipe. Hapja e shkollës erdhi si rezultat i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, që synonte të mundësoheshin të drejtat kombëtare brenda Perandorisë Osmane. Mësonjëtorja përbënte një qendër për edukimin kulturor dhe patriotik; kishte rëndësi e një vlerë të veçantë duke qenë se shkrimi i shqipes nuk u lejua pas ngjarjeve të Lidhjes së Prizrenit. Data e hapjes së saj festohet nga shqiptarët si "Dita e Mësuesit". Histori Redakto Shiko gjithashtu: Arsimi kombëtar Në vitin 1885, Naim Frashëri, si zyrtar në Ministrinë e Arsimit në Stamboll, me të vëllain, Sami Frashërin dhe shqiptarë të tjerë me ndikim të "Shoqërisë së të Shtypurit Shkronja Shqip", ia dolën të siguronin lejen nga Sulltan Abdylhamidi II për hapjen e një shkolle shqiptare për djem në Korçë. Mbështetja financiare iu mundësua edhe nga mërgata e Rumanisë, anëtarët e Shoqërisë "Drita" të Bukureshtit, ndërsa shqiptarët e Stambollit vendosën që drejtor i shkollës të ishte Pandeli Sotiri.[10] Mjedisi ku shkolla u vendos ishte shtëpia e dhuruar nga Diamant Terpo. Si "Shoqëria e të Shtypurit Shkronja Shqip", ashtu edhe shoqëria "Drita" kishin rënë dakord që më përpara për të mos antagonizuar parinë vendase të ndikuar nga kultura greke duke hapur shkolla shqipe. Patrikana e Stambollit refuzoi që të jepej gjuha shqipe në shkollat ekzistente greke të komunitetit ortodoks të Korçës.Sotiri u dërgua në Korçë dhe e çeli shkollën më 7 mars 1887.Tekstet e shkollës i mundësonin vëllezërit Naim e Sami Frashëri dhe shumë shqiptarë të tjerë.[8] Përgjatë 1887-ës, Sotirit iu desh të linte Korçën dhe administrimi i shkollës i kaloi Petro Nini Luarasit dhe Thanas Sinës.Autoritetet osmane i dhanë leje vetëm të krishterëve shqiptarë të ndiqnin mësimdhënien në këtë shkollë, por shqiptarët nuk iu bindën lejes dhe lejuan fëmijët myslimanë që të mund ta ndiqnin.Vitet e para, në shkollë u regjistruan rreth 200 nxënës të besimit mysliman dhe të krishterë.Në vitin 1888, shkolla kishte 100 nxënës të krishterë dhe 60 myslimanë.[8] Pandeli Sotiri e filloi mësimin fillimisht me 35 nxënës. Hapja e kësaj shkolle për nga karakteri kishte tipare demokratike, pasi në të mësonin fëmijët e të gjitha shtresave, të varfër e të pasur. Kjo shkollë kishte një klasë përgatitore si dhe katër klasa të rregullta. Lëndët mësimore ishin shkrimi, këndimi, gramatika e gjuhës shqipe, historia, gjeografia, aritmetika, dituria natyrore dhe edukimi fizik.[14] Mësonjëtorja e Parë Shqipe Mësonjëtorja përbrenda Edhe pse në kushte të vështira, kur ndalohej rreptësisht mësimi i gjuhës shqipe për shkak të kushteve të ndodhura nën sundimin osman, mësonjëtorja e Korçës qëndroi e hapur për 15 vjet; u mbyll në vitin 1902, për t`u riçelë në vitin 1908. U mbyll përsëri në vitin 1912 dhe u çel pas pesë vjetësh në 1917-ën. Përkrahës të saj ishin figura të njohura të Rilindjes shqiptare, si: Naum Naçi, Thoma Avrami, Familja Qiriazi etj. Më 15 tetor 1891, Gjerasim Qiriazi së bashku me të motrën Sevasti Qiriazi hapën këtu edhe Mësonjëtoren e vajzave, baza e së cilës ishte gjithashtu gjuha shqipe dhe kultura kombëtare. Kontributi i madh që këta atdhetarë dhe veprimtarë të shquar dhanë për kombin dëshmohet nga dëshira e zjarrtë që ata kishin për të përhapur dijen në popull. Me ato mundësi që kishin, ata u bënë iniciatorët e krijimit të teksteve të para shkollore të dokumentuara. Ata i përkushtuan një rëndësi të madhe pajisjes me mjetet e duhura të mësimdhënies, për të bërë më tej dhe shpërndarjen e tyre te nxënësit. Të edukuar dhe me frymën e lartë të patriotizmit, këta nxënës do të bëheshin në të ardhmen dhe pasuesit e ideologjisë së mësuesve të tyre dhe luftëtarë të devotshëm për luftën për liri dhe pavarësi. Në shenjë nderimi, respekti dhe kujtimi për kontributin e Mësonjëtores së Korçës dhe mësuesve të saj, 7 Marsi është caktuar si Ditë e Mësuesit dhe e shkollës shqipe. Ndërtesa ku u hap kjo shkollë sot është muzeum kombëtar i arsimit.[15] Rëndësia Redakto Megjithëqë edhe përpara vitit 1887 padyshim se kishte institucione dhe qendra arsimore ku mësohej gjuha shqipe, mungonte tradita e një shkolle kombëtare shqiptare në kuptimin më të gjerë të fjalës. Mësimi i organizuar në Mësonjëtoren e Korçës kishte për bazë shkencën, kurse synimi i saj ishte dija. Ajo ishte shkollë shqiptare (sepse gjuhë mësimi ishte gjuha shqipe), shkollë popullore (sepse ishte dëshira e popullit për ta hapur dhe për ta mbajtur), në esencë demokratike (sepse ishte e hapur për të gjithë dhe pa pagesë), shkollë e përgjithshme laike (sepse aty vijonin mësimin fëmijët shqiptarë të të gjitha besimeve), shkollë e pavarur (sepse nuk financohej nga jashtë, por mbahej nga populli) etj. Hapja e shkollës ishte një ngjarje dhe një fitore e madhe për gjithë lëvizjen kombëtare. Mësonjëtorja e Korçës ishte qendër e rëndësishme për formimin kulturor dhe ngritjen e ndërgjegjes dhe moralit në popull. Ajo nxiti edukimin patriotik të brezit të ri e të masave të gjera. Shkolla tërhoqi interesin dhe admirimin e shumë shqiptarëve. Nën shembullin e saj u frymëzuan më vonë edhe banorë të viseve dhe trevave të tjera shqiptare. Veç të tjerash, kjo ngjarje ishte një fitore e madhe për popullin shqiptar, pasi deri atëherë dhënia e mësimeve për shkak të pushtimit osman bëhej privatisht brenda shtëpive në mënyrë të fshehtë. Wikipedia
- Në qytetin e vogël të Përmetit, mes rrugëve me gurë dhe hijes së malit, lindi një poet që do të bënte jehonë në letërsinë shqipe. Bardhyl Londo.
NĂ« qytetin e vogĂ«l tĂ« PĂ«rmetit, mes rrugĂ«ve me gurĂ« dhe hijes sĂ« malit, lindi njĂ« poet qĂ« do tĂ« bĂ«nte jehonĂ« nĂ« letĂ«rsinĂ« shqipe. Bardhyl Londo, me vargjet e tij tĂ« ndjeshme dhe shpirtin e trazuar poetik, solli nĂ« fjalĂ« bukurinĂ« dhe dhimbjen e jetĂ«s shqiptare. NĂ« poezinĂ« e tij gjejmĂ« zĂ«rin e kohĂ«s, dashurinĂ« pĂ«r atdheun dhe meditimin e thellĂ« mbi fatin e njeriut. Ai nuk ishte thjesht njĂ« poet, por njĂ« udhĂ«tar mes Ă«ndrrĂ«s dhe realitetit, qĂ« pĂ«rmes fjalĂ«s ndĂ«rtoi njĂ« univers tĂ« pasur ndjenjash e reflektimesh. Bardhyl Londo â Jeta, Karriera dhe Veprat e Tij Familja dhe Jeta e Hershme Bardhyl Londo lindi mĂ« 25 dhjetor 1948 nĂ« PĂ«rmet, njĂ« qytet me tradita tĂ« pasura kulturore dhe letrare. Nuk ka shumĂ« tĂ« dhĂ«na tĂ« detajuara publike mbi familjen e tij tĂ« hershme, por dihet se u rrit nĂ« njĂ« mjedis ku kultura dhe arti kishin njĂ« ndikim tĂ« madh. PĂ«rmeti, si njĂ« qytet i njohur pĂ«r historinĂ« dhe traditat e tij letrare, mund tĂ« ketĂ« ndikuar nĂ« formimin e tij si poet dhe shkrimtar. Arsimi dhe Fillimet LetrarĂ« Bardhyl Londo studioi pĂ«r GjuhĂ« dhe LetĂ«rsi Shqipe nĂ« Universitetin e TiranĂ«s, ku mori formimin e tij akademik dhe letrar. GjatĂ« kohĂ«s sĂ« studimeve, ai u ndikua nga tradita e poezisĂ« shqipe dhe nga letĂ«rsia botĂ«rore, duke krijuar stilin e tij poetik tĂ« veçantĂ«. Pas diplomimit, ai nisi punĂ«n si mĂ«sues nĂ« rrethin e PĂ«rmetit, njĂ« pĂ«rvojĂ« qĂ« i dha njohuri tĂ« mĂ«tejshme pĂ«r jetĂ«n dhe realitetin shqiptar, tĂ« cilat mĂ« vonĂ« u reflektuan nĂ« veprĂ«n e tij letrare. Karriera si Redaktor dhe Kryeredaktor Pas disa viteve si mĂ«sues, Londo u pĂ«rfshi nĂ« botĂ«n e botimeve dhe gazetarisĂ« letrare. Ai punoi si redaktor dhe mĂ« vonĂ« si kryeredaktor nĂ« gazetĂ«n letrare "Drita" , e cila ishte njĂ« nga publikimet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« letĂ«rsisĂ« shqiptare gjatĂ« periudhĂ«s sĂ« komunizmit dhe pas tij. NĂ« kĂ«tĂ« rol, ai ndihmoi shumĂ« autorĂ« tĂ« rinj dhe promovoi letĂ«rsinĂ« shqipe, duke u bĂ«rĂ« njĂ« figurĂ« e rĂ«ndĂ«sishme nĂ« zhvillimin e kulturĂ«s letrare tĂ« vendit. Kryetar i Lidhjes sĂ« ShkrimtarĂ«ve dhe ArtistĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ« NĂ« qershor tĂ« vitit 1992, Bardhyl Londo u zgjodh kryetar i Lidhjes sĂ« ShkrimtarĂ«ve dhe ArtistĂ«ve tĂ« ShqipĂ«risĂ« , duke pasuar shkrimtarin e madh DritĂ«ro Agolli. Kjo ishte njĂ« periudhĂ« tranzicioni pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, dhe Londo u pĂ«rball me sfida tĂ« shumta nĂ« drejtimin e organizatĂ«s. Ai pĂ«rpiqej tĂ« mbante njĂ« ekuilibĂ«r mes ruajtjes sĂ« traditave letrare dhe pĂ«rshtatjes me realitetin e ri post-komunist. NĂ« kĂ«tĂ« kohĂ«, letĂ«rsia shqiptare po hynte nĂ« njĂ« epokĂ« tĂ« re, dhe Londo luajti njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« transformim. Poezia dhe Tematikat Kryesore Bardhyl Londo Ă«shtĂ« njĂ« nga poetĂ«t mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m shqiptarĂ« tĂ« gjysmĂ«s sĂ« dytĂ« tĂ« shekullit XX dhe fillimit tĂ« shekullit XXI. Poezia e tij karakterizohet nga njĂ« stil i ndjeshĂ«m, shpesh introspektiv dhe filozofik. Ai eksploron temat e dashurisĂ«, natyrĂ«s, ekzistencĂ«s njerĂ«zore, kohĂ«s dhe ndryshimeve shoqĂ«rore. NĂ« veprat e tij, shpesh shfaqet njĂ« melankoli e thellĂ«, e cila reflekton vĂ«shtirĂ«sitĂ« e kohĂ«s dhe tranzicionin e shoqĂ«risĂ« shqiptare. Veprat Kryesore GjatĂ« karrierĂ«s sĂ« tij, Bardhyl Londo botoi tetĂ« vĂ«llime me poezi  dhe disa romane. Disa nga veprat mĂ« tĂ« njohura tĂ« tij pĂ«rfshijnĂ«: "Krisma dhe trĂ«ndafila" (1975)  â NjĂ« nga vĂ«llimet e tij tĂ« para poetike, ku tregohet ndikimi i traditĂ«s dhe pĂ«rvoja e tij e hershme si poet. "Hapa nĂ« rrugĂ«" (1981)  â NjĂ« reflektim mbi jetĂ«n dhe shoqĂ«rinĂ«, me njĂ« gjuhĂ« poetike tĂ« pasur. "Emrin e ka dashuri" (1984)  â NjĂ« pĂ«rmbledhje poezish qĂ« eksploron ndjenjat dhe marrĂ«dhĂ«niet njerĂ«zore. "Si ta qetĂ«soj detin" (1988)  â Ky vĂ«llim u vlerĂ«sua me çmimin "Migjeni" dhe pĂ«rmban disa nga poezitĂ« mĂ« tĂ« fuqishme tĂ« tij. "VetĂ«m Itaka" (1989)  â NjĂ« vĂ«llim poetik qĂ« pĂ«rdor mitologjinĂ« si metaforĂ« pĂ«r udhĂ«timin e njeriut nĂ« jetĂ«. "DitĂ« njerĂ«zore" (1990)  â NjĂ« pĂ«rmbledhje qĂ« pĂ«rqendrohet te pĂ«rvoja njerĂ«zore dhe sfidat e pĂ«rditshme. "ShĂ«n Shiu" (2010)  â NjĂ« nga veprat e tij tĂ« mĂ«vonshme, ku ai kthehet te temat e ekzistencĂ«s dhe kujtesĂ«s historike. "Jeta qĂ« na dhanĂ«" (2013)  â NjĂ« reflektim mbi jetĂ«n, fatin dhe zgjedhjet njerĂ«zore. VlerĂ«simet dhe Ămimet Bardhyl Londo Ă«shtĂ« vlerĂ«suar me disa çmime prestigjioze pĂ«r kontributin e tij nĂ« letĂ«rsinĂ« shqipe. NĂ« vitin 1988, ai mori Ămimin "Migjeni"  pĂ«r vĂ«llimin poetik "Si ta qetĂ«soj detin" , njĂ« vepĂ«r qĂ« pĂ«rmban poezi tĂ« ndjeshme dhe tĂ« fuqishme. Ai gjithashtu fitoi Ămimin KombĂ«tar tĂ« PoezisĂ«  pĂ«r librin "Prill i hidhur" , i cili Ă«shtĂ« njĂ« nga vĂ«llimet mĂ« tĂ« njohura tĂ« tij. Ndikimi dhe TrashĂ«gimia Poezia e Bardhyl Londos mbetet njĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e letĂ«rsisĂ« bashkĂ«kohore shqiptare. Ai arriti tĂ« kapĂ« ndryshimet e thella shoqĂ«rore dhe emocionale tĂ« kohĂ«s sĂ« tij dhe i dha lexuesve njĂ« pasqyrim tĂ« fuqishĂ«m tĂ« jetĂ«s shqiptare nĂ« periudha tĂ« ndryshme. Ai mbetet njĂ« frymĂ«zim pĂ«r brezat e rinj tĂ« poetĂ«ve dhe shkrimtarĂ«ve shqiptarĂ«. Vdekja Bardhyl Londo ndĂ«rroi jetĂ« mĂ« 18 shkurt 2022  nĂ« TiranĂ«, pas njĂ« beteje me njĂ« sĂ«mundje tĂ« rĂ«ndĂ«. Largimi i tij la njĂ« boshllĂ«k tĂ« madh nĂ« botĂ«n letrare shqiptare, por veprat e tij vazhdojnĂ« tĂ« lexohen dhe tĂ« vlerĂ«sohen si njĂ« pasuri e rĂ«ndĂ«sishme e letĂ«rsisĂ« shqiptare. PĂ«rfundim Bardhyl Londo ishte njĂ« poet dhe shkrimtar i shquar qĂ« dha njĂ« kontribut tĂ« madh nĂ« letĂ«rsinĂ« shqipe. PĂ«rmes poezisĂ« sĂ« tij tĂ« ndjeshme dhe reflektuese, ai pĂ«rjetĂ«soi eksperiencat njerĂ«zore, ndjenjat dhe ndryshimet shoqĂ«rore tĂ« kohĂ«s sĂ« tij. Ai mbetet njĂ« nga zĂ«rat mĂ« autentikĂ« dhe tĂ« dashur tĂ« letĂ«rsisĂ« moderne shqiptare.
- Naim FrashĂ«ri â Ikona e artit skenik shqiptar Naim FrashĂ«ri Ă«shtĂ« njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« shquara tĂ« teatrit dhe kinematografisĂ« shqiptare.
Naim FrashĂ«ri â Ikona e artit skenik shqiptar Naim FrashĂ«ri Ă«shtĂ« njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« shquara tĂ« teatrit dhe kinematografisĂ« shqiptare. Me njĂ« talent tĂ« rrallĂ« dhe njĂ« zĂ« qĂ« mbeti i pashlyer nĂ« kujtesĂ«n e publikut, ai u bĂ« simbol i aktrimit tĂ« madh, duke lĂ«nĂ« pas njĂ« trashĂ«gimi tĂ« pasur artistike. Naim FrashĂ«ri nuk ishte thjesht njĂ« aktor; ai ishte njĂ« shkollĂ« aktrimi, njĂ« udhĂ«rrĂ«fyes pĂ«r brezat qĂ« erdhĂ«n pas tij. Me njĂ« prani skenike qĂ« mbĂ«rthente publikun dhe njĂ« talent qĂ« shndĂ«rrohej nĂ« magji, ai e bĂ«ri artin e aktrimit njĂ« pasuri tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« popullit shqiptar. Profili. Naim FrashĂ«ri lindur ne Leskovik, 15 gusht 1923 - TiranĂ«, 18 shkurt 1975. KarrierĂ«n profesionale si aktor e filloi nĂ« fillim tĂ« vitit 1945, por dashuria pĂ«r teatrin i lindi qĂ« nĂ« 1942. Naim FrashĂ«ri luajti me sukses njĂ« sĂ«rĂ« rolesh kryesore e tĂ« suksesshme. Valeri nĂ« "Tartufi", Smithi nĂ« "ĂĂ«shtja ruse", Gjoni "Trimi i mirĂ« me shokĂ« shumĂ«", Selimi "Familja e peshkatarit", gjenberali "Gjenerali i ushtrise sĂ« vdekur", Leka "PĂ«rkolgjinajt", Nikolla "ArmiqtĂ«", Sasha Ribakov "OrĂ«t e Kremlinit", Lubeni "Proçesi i Lajpcigut", Ferdinanti "IntrigĂ« dhe dashuri", Hauardi "RrĂ«njĂ«t e thellaâ, Hamleti "Hamletiâ, Jonuz Bruga "Familja e Peshkatarit". PĂ«r fat tĂ« keq roli i Jonuzit ishte i 80 dhe i fundit i tij. Ka interpretuar 8 role ne filmin artistik. Naim FrashĂ«ri Ă«shtĂ« nderuar me shumĂ« tituj dhe çmime tĂ« ndryshme. Mbetet nga ikonat e teatrit shqiptar. Ăshte dekoruar edhe me urdhĂ«rin e lartĂ« "Hero i punĂ«s socialiste", si dhe mban titullin "Artist i Popullit". Filmografia Gjurma - (1970), doktor Artani PlagĂ« tĂ« vjetra - (1968), Dr.Pellumbi Ngadhnjim mbi vdekjen (1967) .... Hans von Shtolc Fortuna (1959), Qamili (dokumentar) Tana - (1958) .... Stefani FĂ«mijĂ«t e saj - (1957) .... MĂ«suesi SkĂ«nderbeu - (1953)......Pali ZĂ«ri i tij kumbon ende nĂ« kujtesĂ«n e artdashĂ«sve.. Pergatiti: Revista Prestige. Liliana Pere.
- Shime Deshpali, muzikologu dhe poeti i shquar arbnesh i Zarës, është një emër që mbetet i gdhendur në kulturën shqiptare si një nga zërat më të fuqishëm të ruajtjes së identitetit kombëtar në diasporë
Shime Deshpali, muzikologu dhe poeti i shquar arbnesh i ZarĂ«s, Ă«shtĂ« njĂ« emĂ«r qĂ« mbetet i gdhendur nĂ« kulturĂ«n shqiptare si njĂ« nga zĂ«rat mĂ« tĂ« fuqishĂ«m tĂ« ruajtjes sĂ« identitetit kombĂ«tar nĂ« diasporĂ«. I lindur mĂ« 16 shkurt 1897 nĂ« njĂ« familje patriotike me rrĂ«njĂ« nga Kraja, ai ia kushtoi jetĂ«n ruajtjes sĂ« gjuhĂ«s shqipe dhe pasurimit tĂ« traditĂ«s muzikore dhe letrare tĂ« arbneshĂ«ve tĂ« ZarĂ«s. PĂ«rmes krijimtarisĂ« sĂ« tij, ai jo vetĂ«m qĂ« pĂ«rjetĂ«soi kulturĂ«n e tij tĂ« lashtĂ«, por edhe i dha njĂ« frymĂ« tĂ« re, duke e pĂ«rcjellĂ« atĂ« tek brezat e ardhshĂ«m. Shime Deshpali (Ć ime DeĆĄpalj) Ă«shtĂ« njĂ« prej figurave mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« kulturĂ«s arbneshe nĂ« ZarĂ«, Dalmaci. Ai lindi mĂ« 16 shkurt 1897 nĂ« njĂ« familje patriotike me origjinĂ« nga Kraja, njĂ« vendbanim shqiptar nĂ« Malin e Zi. GjithĂ« jetĂ«n e tij ia kushtoi ruajtjes sĂ« gjuhĂ«s shqipe, muzikĂ«s dhe letĂ«rsisĂ«, duke lĂ«nĂ« njĂ« trashĂ«gimi tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r kulturĂ«n arbneshe. Arsimi dhe veprimtaria profesionale Deshpali kreu shkollĂ«n normale dhe mĂ« pas studioi pĂ«r muzikĂ«. Pas pĂ«rfundimit tĂ« studimeve, ai punoi si mĂ«sues muzike dhe dirigjent, duke u angazhuar aktivisht nĂ« jetĂ«n kulturore tĂ« komunitetit arbnesh nĂ« ZarĂ«. PĂ«rmes veprimtarisĂ« sĂ« tij muzikore dhe pedagogjike, ai ndihmoi nĂ« ruajtjen dhe zhvillimin e muzikĂ«s shqiptare nĂ« diasporĂ«. Kontributi nĂ« letĂ«rsi Shime Deshpali botoi shkrimet e tij nĂ« organet letrare tĂ« KosovĂ«s, duke kontribuar nĂ« pasurimin e kulturĂ«s arbneshe dhe shqiptare. Disa nga veprat e tij mĂ« tĂ« njohura pĂ«rfshijnĂ«: "Tregime arbnore" (1966)  â NjĂ« pĂ«rmbledhje me tregime qĂ« reflektojnĂ« jetĂ«n dhe kulturĂ«n e arbneshĂ«ve. "Agimet dhe parambramjet e Arbneshit" (1969)  â NjĂ« vĂ«llim poetik ku shprehet dashuria pĂ«r gjuhĂ«n shqipe dhe zakonet arbneshe. "E vĂ«rteta"  â NjĂ« tjetĂ«r pĂ«rmbledhje poetike me tematikĂ« nga jeta e arbĂ«reshĂ«ve tĂ« ZarĂ«s. NĂ« poezinĂ« e tij mbizotĂ«rojnĂ« elemente romantike, çiltĂ«rsia e ndjenjave dhe thjeshtĂ«sia e mendimeve. Ai pĂ«rshkruan nostalgjinĂ« pĂ«r atdheun dhe ndjenjĂ«n e pĂ«rkatĂ«sisĂ«, duke e kthyer gjuhĂ«n shqipe nĂ« njĂ« mjet identiteti dhe rezistence. Kontributi nĂ« muzikĂ« Shime Deshpali dha njĂ« kontribut tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m edhe nĂ« fushĂ«n e muzikĂ«s. Ai hartoi dhe botoi gjashtĂ« kĂ«ngĂ« korale nĂ« pĂ«rmbledhjen "KĂ«ngĂ« Shqiptare" (1973, PrishtinĂ«) , tĂ« cilat janĂ« njĂ« dĂ«shmi e pasurisĂ« muzikore shqiptare nĂ« diasporĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, ai punoi edhe pĂ«r operĂ«n "Vana" , e cila kishte njĂ« tematikĂ« patriotike, por mbeti e papĂ«rfunduar. RĂ«ndĂ«sia e veprĂ«s sĂ« tij Ajo qĂ« e bĂ«n Shime Deshaplin njĂ« figurĂ« tĂ« veçantĂ« Ă«shtĂ« kĂ«mbĂ«ngulja e tij pĂ«r tĂ« ruajtur dhe promovuar gjuhĂ«n shqipe nĂ« njĂ« ambient ku arbneshĂ«t ndodheshin tĂ« izoluar etnikisht. PĂ«rmes letĂ«rsisĂ« dhe muzikĂ«s, ai ndihmoi nĂ« mbajtjen gjallĂ« tĂ« trashĂ«gimisĂ« shqiptare nĂ« ZarĂ« dhe e bĂ«ri kĂ«tĂ« me njĂ« pĂ«rkushtim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m. Veprat e tij vazhdojnĂ« tĂ« jenĂ« njĂ« burim frymĂ«zimi pĂ«r studiuesit dhe dashamirĂ«sit e kulturĂ«s arbneshe. NĂ« to pulson njĂ« dashuri e madhe pĂ«r gjuhĂ«n, traditat dhe historinĂ« e shqiptarĂ«ve tĂ« ZarĂ«s, duke dĂ«shmuar se identiteti nuk humbet kur ekziston pĂ«rpjekja pĂ«r ta ruajtur atĂ«.
- Parashqevi Qirjazi është një nga figurat më të ndritura të historisë shqiptare, një pioniere e arsimit, një patriote e palëkundur dhe një grua që sfidoi kohën e saj me guxim dhe vizion.
Parashqevi Qirjazi Ă«shtĂ« njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« ndritura tĂ« historisĂ« shqiptare, njĂ« pioniere e arsimit, njĂ« patriote e palĂ«kundur dhe njĂ« grua qĂ« sfidoi kohĂ«n e saj me guxim dhe vizion. Si mĂ«suese, shkrimtare dhe aktiviste, ajo i kushtoi jetĂ«n pĂ«rhapjes sĂ« dijes, emancipimit tĂ« gruas dhe forcimit tĂ« identitetit kombĂ«tar. Nga themelimi i shkollĂ«s sĂ« parĂ« shqipe pĂ«r vajza deri te pjesĂ«marrja nĂ« Kongresin e Manastirit, kontributi i saj mbetet njĂ« gur i çmuar nĂ« historinĂ« e arsimit dhe kulturĂ«s shqiptare. PARASHQEVI QIRJAZI (1880â1970) â NJĂ PIONIERE E ARSIMIT, KOMBĂTARIZMIT DHE EMANCIPIMIT TĂ GRAVE 1. LINDJA, ORIGJINA DHE FAMILJA Lindja: Parashqevi Qirjazi lindi mĂ« 2 qershor 1880, nĂ« Manastir, njĂ« qytet qĂ« ishte njĂ« qendĂ«r e rĂ«ndĂ«sishme e lĂ«vizjes kombĂ«tare shqiptare nĂ« fund tĂ« shekullit XIX. Origjina e familjes: Familja Qirjazi kishte origjinĂ« nga fshati Opar i Korçës, por ishte vendosur nĂ« Manastir pĂ«r arsye tregtare dhe arsimore. Familja: Ajo rridhte nga njĂ« familje e njohur pĂ«r pĂ«rkushtimin ndaj edukimit dhe çështjes kombĂ«tare. VĂ«llai i saj, Gjerasim Qirjazi (1858â1894), ishte njĂ« nga themeluesit e arsimit shqip dhe i ShoqĂ«risĂ« sĂ« Stambollit. Ai hapi shkollĂ«n e parĂ« shqipe protestante nĂ« Manastir dhe punoi pĂ«r botimin e librave nĂ« shqip. Motra e saj, Sevasti Qirjazi (1871â1949), ishte njĂ« nga mĂ«sueset dhe drejtuese tĂ« para tĂ« shkollĂ«s sĂ« vajzave nĂ« Korçë. Mjedisi familjar: QirjazĂ«t ishin tĂ« besimit protestant dhe pjesĂ« e njĂ« rrethi intelektualĂ«sh qĂ« promovonin arsimin dhe pĂ«rhapjen e gjuhĂ«s shqipe. --- 2. ARSIMIMI Shkollimi fillor: Parashqevi mori arsimimin e parĂ« nĂ« shkollĂ«n shqipe tĂ« hapur nga vĂ«llai i saj, Gjerasimi, nĂ« Manastir. Shkollimi i mesĂ«m dhe i lartĂ«: Me mbĂ«shtetjen e familjes dhe tĂ« misionarĂ«ve protestantĂ«, ajo u dĂ«rgua pĂ«r studime nĂ« Robert College nĂ« Stamboll, njĂ« nga institucionet mĂ« prestigjioze tĂ« kohĂ«s. Fushat e studimit: Pedagogji, gjuhĂ«si, letĂ«rsi dhe shkenca shoqĂ«rore. --- 3. KONTRIBUTET KRYESORE 3.1. THEMELIMI I SHKOLLĂS SĂ PARĂ SHQIPE PĂR VAJZA (1891) Vendndodhja: Korçë BashkĂ«punĂ«torĂ«t kryesorĂ«: Motra e saj Sevasti Qirjazi dhe Nikolla Naço. RĂ«ndĂ«sia: Ishte shkolla e parĂ« ku vajzat mĂ«sonin nĂ« gjuhĂ«n shqipe nĂ« njĂ« kohĂ« kur arsimi pĂ«r to ishte i ndaluar ose i kufizuar. Roli i ParashqevisĂ«: Ajo punoi si mĂ«suese, administratore dhe hartuese e teksteve mĂ«simore. Metodat mĂ«simore: Ajo solli metoda tĂ« reja pedagogjike dhe pĂ«rdori literaturĂ« tĂ« pĂ«rparuar pĂ«r tĂ« edukuar vajzat. --- 3.2. PJESĂMARRJA NĂ KONGRESIN E MANASTIRIT (1908) Vendndodhja: Manastir (sot Bitola, Maqedonia e Veriut). Roli: E vetmja grua pjesĂ«marrĂ«se nĂ« kĂ«tĂ« kongres historik. QĂ«llimi i Kongresit: Vendosja e alfabetit tĂ« gjuhĂ«s shqipe. Kontributi i saj: Mbrojti pĂ«rdorimin e alfabetit latin pĂ«r shqipen. PĂ«rktheu dhe redaktoi materiale pĂ«r pĂ«rhapjen e alfabetit. Ndihmoi nĂ« organizimin e kongresit dhe komunikimin me delegatĂ«t. --- 3.3. SHOQĂRIA âYLLâ I MĂNGJESITâ (1909) Themeli: Pas Kongresit tĂ« Manastirit, Parashqevi, sĂ« bashku me Sevasti Qirjazin dhe figura tĂ« tjera, themeloi shoqĂ«rinĂ« e parĂ« kombĂ«tare pĂ«r emancipimin e grave. QĂ«llimet: Promovimi i arsimit pĂ«r gratĂ« shqiptare. Rritja e ndĂ«rgjegjĂ«simit kombĂ«tar pĂ«r tĂ« drejtat e grave. Organizimi i ndihmave pĂ«r familjet nĂ« nevojĂ«. --- 3.4. BOTIMI I ABETARES DHE TEKSTEVE SHKOLLORE Abetarja e saj: NjĂ« nga tekstet e para pĂ«r mĂ«simin e gjuhĂ«s shqipe pĂ«r vajza. Libra tĂ« tjerĂ«: Tekste pedagogjike, libra tĂ« historisĂ« dhe letĂ«rsisĂ« shqipe. RĂ«ndĂ«sia: KĂ«to libra ndihmuan nĂ« standardizimin e arsimit nĂ« gjuhĂ«n shqipe dhe pĂ«rhapjen e dijes. --- 3.5. AKTIVITETI NĂ SHBA (1921-1932) Shkaku i largimit: PĂ«r shkak tĂ« trazirave politike nĂ« ShqipĂ«ri dhe pĂ«r tĂ« ndihmuar komunitetin shqiptar jashtĂ« vendit. Veprimtaria: U angazhua me ShoqatĂ«n Vatra nĂ« SHBA. Shkroi pĂ«r gazetĂ«n âDielliâ, ku trajtoi tema mbi arsimin, emancipimin e grave dhe politikĂ«n shqiptare. Promovoi ndihmĂ«n pĂ«r shqiptarĂ«t nĂ« mĂ«rgim. --- 3.6. PJESĂMARRJA NĂ KONGRESIN E LUSHNJĂS (1920) Vendndodhja: LushnjĂ« Roli: NjĂ« nga gratĂ« e para qĂ« morĂ«n pjesĂ« nĂ« njĂ« kuvend politik shqiptar. Kontributi: Mbrojti rĂ«ndĂ«sinĂ« e pĂ«rfshirjes sĂ« grave nĂ« jetĂ«n publike dhe politike. Argumentoi pĂ«r njĂ« sistem arsimor tĂ« fortĂ« kombĂ«tar. --- 3.7. PERSEKUTIMI DHE INTERNIMI Pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore dhe ardhjes nĂ« pushtet tĂ« regjimit komunist, Parashqevi Qirjazi u persekutua. U internua dhe u la nĂ« harresĂ« nga regjimi i kohĂ«s. Vdiq mĂ« 1970, pa marrĂ« vlerĂ«simin e merituar gjatĂ« jetĂ«s sĂ« saj. --- 4. TRASHĂGIMIA DHE VLERĂSIMI PAS VDEKJES Pas viteve â90, figura e saj u rivlerĂ«sua si njĂ« nga gratĂ« mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« historisĂ« shqiptare. Sot, emri i saj mban: Shkolla nĂ« ShqipĂ«ri. RrugĂ« dhe institucione kulturore. Vepra e saj pĂ«rmendet nĂ« tekstet e historisĂ« shqiptare. --- 5. PSE ĂSHTĂ E RĂNDĂSISHME PARASHQEVI QIRJAZI? â Themeloi arsimin shqip pĂ«r vajza. â Mori pjesĂ« nĂ« Kongresin e Manastirit. â Shkroi tekste shkollore dhe abetare. â Themeloi shoqĂ«rinĂ« e parĂ« pĂ«r emancipimin e grave. â Pati rol aktiv nĂ« politikĂ«n dhe kulturĂ«n shqiptare. â U pĂ«rndoq, por vepra e saj mbeti e pavdekshme. --- PĂRFUNDIM Parashqevi Qirjazi Ă«shtĂ« njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« ndritura tĂ« historisĂ« shqiptare. Ajo luftoi pĂ«r arsimin, emancipimin e grave dhe pĂ«rparimin e ShqipĂ«risĂ«. Edhe pse u la nĂ« hije pĂ«r shumĂ« vite, sot ajo njihet si njĂ« nga themelueset e arsimit modern shqiptar dhe njĂ« grua qĂ« sfidoi kohĂ«n e saj.
- Dita e Shën Valentinit, më 14 shkurt, ka rrënjë të lashta dhe një histori të pasur që përzihet mes traditave fetare dhe atyre romantike. Origjina e saj lidhet me Shën Valentinin, një shenjt i krishter
Dita e Shën Valentinit, më 14 shkurt, ka rrënjë të lashta dhe një histori të pasur që përzihet mes traditave fetare dhe atyre romantike. Origjina e saj lidhet me Shën Valentinin, një shenjt i krishterë që, sipas legjendës, jetoi në periudhën e Perandorisë Romake. Origjina dhe Legjendat Ekzistojnë disa tregime për Shën Valentinin, por më e njohura thotë se ai ishte një prift në Romë gjatë sundimit të perandorit Klaudius II. Perandori ndaloi martesat për ushtarët, duke besuar se beqarët ishin luftëtarë më të mirë. Valentini, duke kundërshtuar këtë urdhër, organizonte fshehurazi martesa për të dashuruarit. Kur u zbulua, ai u burgos dhe u ekzekutua më 14 shkurt të vitit 269 pas Krishtit. Një tjetër legjendë thotë se, gjatë kohës së burgimit, Valentini ra në dashuri me vajzën e rojtarit të tij dhe para ekzekutimit i la një letër me fjalët: "Nga Valentini yt", duke i dhënë kështu origjinën traditës së kartolinave romantike. Lidhja me Traditat Pagane Para krishterimit, romakët festonin Lupercalia-n, një festë pagane më 15 shkurt, kushtuar pjellorisë dhe dashurisë. Në këtë ritual, burrat dhe gratë bashkoheshin përmes një lloj shorti dashurie. Kur Kisha e krishterë u përpoq të zëvendësonte këtë festë pagane, papa Gelasius I e shpalli 14 shkurtin si Ditën e Shën Valentinit rreth vitit 496. Zhvillimi i Festës si Dita e të Dashuruarve Në Mesjetë, 14 shkurti lidhej me fillimin e sezonit të çiftëzimit të zogjve në Europë, duke u bërë simbol i dashurisë. Në shekullin e XV, në Angli dhe Francë, nisi tradita e dërgimit të letrave dashurie. Në shekullin e XIX, filluan të prodhoheshin kartolinat e para të Shën Valentinit në masë, veçanërisht në Angli dhe SHBA. Dita e Shën Valentinit Sot Sot, 14 shkurti festohet në mbarë botën me dhurata, lule, çokollata dhe letra dashurie. Megjithëse në disa vende shikohet si një festë komerciale, për shumë njerëz mbetet një ditë simbolike për të shprehur dashurinë dhe ndjenjat e tyre. Në disa kultura, kjo ditë nuk festohet vetëm për dashurinë romantike, por edhe për miqësinë dhe afeksionin ndaj familjarëve e të dashurve.
- Winston Churchill është një nga figurat më të njohura dhe të rëndësishme të shekullit të 20-të.
Winston Churchill Ă«shtĂ« njĂ« nga figurat mĂ« tĂ« njohura dhe tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shekullit tĂ« 20-tĂ«, njĂ« lider i jashtĂ«zakonshĂ«m qĂ« udhĂ«hoqi BritaninĂ« e Madhe gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore. Ai Ă«shtĂ« i njohur pĂ«r stilin e tij tĂ« fuqishĂ«m dhe inspirues tĂ« tĂ« folurit, i cili ka ngulitur shpresĂ« dhe kurajo nĂ« zemrat e popullit britanik nĂ« momentet mĂ« tĂ« errĂ«ta tĂ« luftĂ«s. Fjalimi i tij mĂ« i famshĂ«m, "Ne do tĂ« luftojmĂ« nĂ« brigje, ne do tĂ« luftojmĂ« nĂ« fusha, ne do tĂ« luftojmĂ« nĂ« male", mbetet njĂ« simbol i qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« dhe guximit tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m. Me fjalĂ«t e tij, Churchill nuk thjesht mbajti njĂ« popull tĂ« motivuar, por gjithashtu u bĂ« njĂ« figurĂ« qĂ« ngjall besim dhe unitet nĂ« mes tĂ« krizĂ«s globale. Winston Churchill  ishte njĂ« lider i njohur britanik, politikan, shkrimtar dhe lider gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, i njohur pĂ«r guximin dhe udhĂ«heqjen e tij. Ja njĂ« pĂ«rmbledhje e kryesoreve nga jeta dhe karriera e tij: Vendlindja: Data e lindjes:  30 nĂ«ntor 1874 Vendlindja:  Blenheim Palace, Oxfordshire, Angli Familja:  Lindur nĂ« njĂ« familje aristokratike, ai ishte biri i Lord Randolph Churchill dhe Lady Jennie Jerome, njĂ« amerikanesh nga njĂ« familje e pasur. Arsimi: Shkollimi:  Churchill ndoqi Harrow School , njĂ« shkollĂ« prestigjioze private, por nuk ishte njĂ« student i shkĂ«lqyer. MĂ« vonĂ«, ai studioi nĂ« Academy of Sandhurst , ku u diplomua si oficer i ushtrisĂ« britanike. Eksperiencat profesionale: Ushtar dhe gazetar:  Pas diplomimit nĂ« Sandhurst, ai shĂ«rbeu nĂ« UshtrinĂ« Britanike dhe gjithashtu punoi si gazetar, duke raportuar pĂ«r luftĂ«ra si Lufta nĂ« Sudan dhe Lufta Anglo-Boer nĂ« AfrikĂ«n e Jugut. Karriera politike:  U zgjodh nĂ« Parlament nĂ« vitin 1900 dhe shĂ«rbeu si MinistĂ«r i Dajti, MinistĂ«r i LuftĂ«s dhe si KryeministĂ«r i BritanisĂ« nĂ« dy periudha (1940-1945 dhe 1951-1955). Lufta e DytĂ« BotĂ«rore:  Ai Ă«shtĂ« mĂ« i njohur pĂ«r udhĂ«heqjen e BritanisĂ« gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore. Si KryeministĂ«r, ai udhĂ«hoqi vendin pĂ«rballĂ« rrezikut tĂ« nazistĂ«ve tĂ« Hitlerit, duke shpallur fjalimin e tij tĂ« njohur: âNe do tĂ« luftojmĂ« nĂ« plazhe, do tĂ« luftojmĂ« nĂ« fusha, do tĂ« luftojmĂ« nĂ« male...â VlerĂ«simet dhe pasuria e trashĂ«guar: Burri i shquar:  Churchill mbahet mend si njĂ« nga liderĂ«t mĂ« tĂ« shquar tĂ« shekullit tĂ« 20, i cili nuk kishte frikĂ« tĂ« merrte vendime tĂ« vĂ«shtira, tĂ« cilat shpesh ishin tĂ« pasigurta dhe tĂ« rrezikshme pĂ«r BritaninĂ«. Guximi i tij, aftĂ«sia pĂ«r tĂ« frymĂ«zuar popullin britanik dhe pĂ«r tĂ« luftuar pĂ«rmbi çdo vĂ«shtirĂ«si janĂ« atributet mĂ« tĂ« njohura tĂ« tij. Shkrimtar dhe orator:  Ai ishte gjithashtu njĂ« shkrimtar i talentuar dhe njĂ« orator i njohur. Ka fituar çmimin Nobel pĂ«r LetĂ«rsi  nĂ« vitin 1953 pĂ«r veprat e tij historike dhe oratorike. VlerĂ«sime ndĂ«rkombĂ«tare:  U vlerĂ«sua jo vetĂ«m nĂ« Britani, por edhe nĂ« botĂ« pĂ«r kontributet e tij nĂ« luftĂ«n pĂ«r liri dhe demokraci. NjĂ« nga momentet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme ishte fjalimi i tij pas fitores nĂ« LuftĂ«n e DytĂ« BotĂ«rore, kur ai shpalli: âKjo Ă«shtĂ« jo vetĂ«m fitore pĂ«r BritaninĂ«, por pĂ«r tĂ« gjithĂ« botĂ«n e qytetĂ«ruar.â PĂ«rse mbahet shumĂ« si burri i shquar: UdhehqĂ«s i jashtĂ«zakonshĂ«m:  Guximi dhe vendosmĂ«ria e tij gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore e bĂ«nĂ« tĂ« mundur qĂ« Britania tĂ« qĂ«ndronte nĂ« kĂ«mbĂ« dhe tĂ« luftonte kundĂ«r GjermanisĂ« naziste, edhe kur shumĂ« mendonin se e gjithĂ« Europa kishte rĂ«nĂ«. Vizion dhe angazhim:  Ai kishte njĂ« vizion tĂ« fortĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen e botĂ«s pas luftĂ«s dhe punoi pĂ«r tĂ« promovuar paqen dhe bashkĂ«punimin ndĂ«rkombĂ«tar, duke luajtur njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« krijimin e Kombeve tĂ« Bashkuara . Mendimi strategjik dhe aftĂ«sia pĂ«r tĂ« motivuar masat:  Churchill pati aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« motivuar dhe udhĂ«hequr njerĂ«zit e tij gjatĂ« periudhave tĂ« vĂ«shtira, duke u bĂ«rĂ« njĂ« simbol i shpresĂ«s dhe qĂ«ndrueshmĂ«risĂ«. TrashĂ«gimia e tij: Mendimi dhe veprat e tij:  TrashĂ«gimia e Churchillit Ă«shtĂ« e theksuar jo vetĂ«m pĂ«r guximin dhe liderizmin nĂ« kohĂ« krize, por edhe pĂ«r shkrimet dhe refleksionet e tij historike dhe filozofike, tĂ« cilat kanĂ« pasuruar kulturĂ«n dhe mendimin perĂ«ndimor.
