Search Results

Contese Georges de Castellane E quajtur Florinda Fernandez Anchorena Ky është një përshkrim i portretit të Comtesse Georges de Castellane, lindur Florinda Fernández Anchorena, i pikturuar nga Philip de László në vitin 1930. Ajo është paraqitur e ulur në një karrige të mbuluar me të kuqe të artë, duke e parë drejtpërdrejt kamerën, e veshur me një fustan të bardhë mëndafshi, me një jakë të hapur dhe një fund të përshkruar me një shtresë të hollë. Ajo mban një fanellë të bardha në dorën e majtë dhe një kolier diamantesh në dorën e djathtë, duke dhënë një pamje elegante dhe të sofistikuar. Portreti është pikturuar në vaj mbi kanavacë, me dimensione 122 x 91.5 cm. Kjo vepër është ekspozuar në shumë ngjarje, përfshirë ekspozitën e de László në Hôtel Jean Charpentier në Paris në 1931 dhe Salon de la Société des Artistes Français në 1933. Florinda Fernandez Anchorena ka lindur në Buenos Aires në vitin 1901 dhe ishte e bija e një familje të pasur argjentinase. Ajo u martua me Georges de Castellane në vitin 1923 dhe ata jetuan në Paris, ku Florinda ishte pjesë e elitës shoqërore franceze. Portreti i saj ishte një porosi nga bashkëshorti i saj dhe është një nga portretet e fundit që de László realizoi në Paris atë vit. Portreti është një shembull i artit të de László dhe pasqyron një moment të rëndësishëm në jetën e Florindës dhe të familjes së Castellane. Znj. William Burden, AM (e mbiemri Margaret Livingston Partridge) Portreti i Florinda Fernández Anchorena, Comtesse Georges de Castellane, i realizuar nga Philip de László në vitin 1930, është një shembull klasik i portretizmit aristokratik të fillimit të shekullit XX. Për ta vendosur këtë vepër në kontekst historik, duhet të shqyrtojmë disa elemente kryesore: 1. Piktori dhe stili i tij Philip de László (1869-1937) ishte një nga portretistët më të njohur të aristokracisë dhe elitës europiane në periudhën Belle Époque dhe pas saj. Ai e vazhdoi trashëgiminë e mjeshtërve të mëdhenj të pikturës aristokratike, si Gainsborough, Reynolds dhe Sargent, duke sjellë një realizëm të hijshëm dhe një ndriçim të butë në portretet e tij. Pikturat e tij synonin të pasqyronin jo vetëm pamjen fizike të subjektit, por edhe statusin dhe karakterin e tij. Në këtë rast, Florinda shfaqet me një veshje elegante, bizhuteri të çmuara dhe një qëndrim fisnik, të gjitha simbole të pasurisë dhe pozitës së saj në shoqërinë e lartë pariziane. 2. Familja de Castellane dhe aristokracia europiane Familja de Castellane ishte një nga familjet më të njohura fisnike franceze, e lidhur ngushtë me oborrin e Francës dhe me elitën ndërkombëtare. Gjatë Belle Époque, anëtarët e kësaj familjeje kishin lidhje me figura të njohura të politikës, financës dhe artit. Georges de Castellane, burri i Florindës, ishte djali i Boniface de Castellane (njohur si Boni) dhe Anna Gould, një trashëgimtare e pasur amerikane. Kjo martesë simbolizonte një nga shumë aleancat të shekullit XX midis aristokracisë europiane dhe pasurisë amerikane. Florinda vetë vinte nga një prej familjeve më të pasura të Argjentinës, Anchorena, që kishte fituar pasurinë e saj nga prona të mëdha bujqësore dhe tregtia. Në atë kohë, Argjentina ishte një nga vendet më të pasura në botë dhe elita e saj shpesh kalonte kohën midis Buenos Airesit dhe Evropës, veçanërisht në Paris. Kjo shpjegon lidhjet e forta të Florindës me shoqërinë franceze dhe martesën e saj me një anëtar të aristokracisë franceze. 3. Konteksti kulturor dhe social Në vitet 1920-1930, Parisi ishte ende kryeqendra e modës, artit dhe jetës aristokratike. Pavarësisht krizës ekonomike të vitit 1929 dhe ndryshimeve shoqërore pas Luftës së Parë Botërore, elita e vjetër europiane përpiqej të ruante stilin e saj të jetesës luksoze. Portrete të tilla si ky ishin mënyra për të ruajtur dhe shfaqur statusin shoqëror, sidomos për familjet që përballeshin me ndryshime të mëdha ekonomike dhe politike. Në këtë periudhë, arti portretistik ishte ende i kërkuar, edhe pse lëvizje si modernizmi dhe surrealizmi po merrnin hov. De László, megjithatë, i qëndroi besnik traditës së tij akademike, duke u shërbyer klientëve që dëshironin të përjetësonin imazhin e tyre në një stil klasik e të sofistikuar. 4. Rëndësia historike e portretit Ky portret ka rëndësi të veçantë sepse: Përfaqëson fundin e një epoke të aristokracisë tradicionale europiane, e cila do të përballej me ndryshime të mëdha pas Luftës së Dytë Botërore. Dëshmon për lidhjet ndërkombëtare të elitës europiane dhe amerikano-latine, duke reflektuar një periudhë kur Paris ishte ende qendra e jetës mondane dhe e diplomacisë kulturore. Është një nga punimet e fundit të rëndësishme të de László-s në Paris, para se ai të përqendrohej më shumë në Angli dhe klientët britanikë. Në përfundim, ky portret është jo vetëm një dëshmi e aftësive të mëdha artistike të de László-s, por edhe një dokument kulturor i një bote që ishte në prag të ndryshimeve të mëdha. Philip Alexius de László, PRBA 1869-1937 Philip Alexius de László ishte një piktor anglo-hungarez i famshëm për portretet e tij të personazheve mbretërore dhe aristokratike. I lindur në Budapestin e sotëm, ai u rrit në fisnikërinë hungareze me titullin trashëgues de Lombos në 1912 dhe në 1914 u bë një nënshtetas britanik. Gjatë viteve 1920 dhe 1930, de László punoi pa pushim, duke pikturuar rreth 2700 portrete sipas vlerësimit të tij gjatë karrierës së tij, duke përfshirë anëtarët e shumicës së shtëpive mbretërore të Evropës, udhëheqësit politikë evropianë, aristokracinë britanike dhe shoqërinë e lartë amerikane. De László bëri udhëtimin e tij të tretë në Shtetet e Bashkuara në tetor 1931 dhe qëndroi deri në mars 1932, duke udhëtuar në Uashington, DC, Nju Jork dhe Miami për të pikturuar figura si Presidenti Herbert Hoover dhe Zonja e Parë Lou Henry Hoover, Harvey Firestone Sr. dhe Andrew Mellon. Ndërsa ishte në Nju Jork, de László pikturoi portretin e Margaret Livingston Patridge, një njujorkeze vendase e shkolluar në Shkollën Nightingale Bamford dhe Lidhjen e Studentëve të Arteve, e cila një vit më parë ishte martuar me William Armstead Moale Burden,

TIRANË, 9 shkurt /ATSH /- Ne po humbasim mijëra vende historike të mahnitshme pa i vizituar, mes tyre janë disa nga thesaret e harruara shqiptare, shkruan Nick Trend në një artikull të botuar në të përditshmen britanike “Telegraph”. Ndërsa shumë nga vendet kulturore më të rëndësishme në botë po luftojnë me turma masive turistësh, një prej tyre – një grup i bukur dhe unik ndërtesash antike në Shqipëri – po rrit përpjekjet për të tërhequr sa më shumë vizitorë. Të paktën ky është argumenti i aktivistëve të trashëgimisë kulturore që shpresojnë të ruajnë manastiret dhe kishat e largëta dhe historike të Luginës së Drinit. Ata synojnë – me mbështetjen e Fondit Botëror të Monumenteve (WMF) – të rrisin ndjeshëm numrin e turistëve, duke marrë më shumë vëmendje dhe duke siguruar të ardhmen e këtyre vendeve të mrekullueshme. Manastiret e braktisura – rreth dhjetëra prej tyre – janë grumbulluar në kodrat në jug dhe në lindje të qytetit të Gjirokastrës në të dyja anët e lumit Drin, i cili përshkon Shqipërinë jugore. Ato zakonisht përfshijnë një kompleks të vogël ndërtesash manastiri të grumbulluara rreth një kishe qendrore dhe datojnë në shekujt XVI dhe XVII – periudha pas Perandorisë Bizantine ua kishte lënë vendin osmanëve. Megjithatë, disa prej tyre u themeluan qindra vjet më parë. Ndër më të bukurat janë Kisha e Shën Kirikut dhe Kisha e Shën Julita në Dhuvjan – të cilat mund të jenë themeluar në shekullin VI dhe që datojnë deri në vitin 1089; Kisha e Manastirit të Shën Mërisë (Spile) midis shkëmbinjve gëlqerorë mbi Saraqinisht me kupolën e saj mahnitëse me afreske; Kisha e Shën Nikollës në Dhuvjan dhe Kisha e Profet Ilisë në Stegopull. Ato i kanë mbijetuar kryesisht ndërhyrjeve moderne, pjesërisht për shkak të vendndodhjeve të tyre të largëta në kodrat dhe malet mbi fushat pjellore të luginës. Që nga viti 2005, UNESCO i ka listuar manastiret shqiptare si pjesë e një siti të trashëgimisë botërore  – i cili përfshin një grup më të gjerë ndërtesash historike dhe përfshin qytetin historik të Gjirokastrës – me planimetrinë e tij mesjetare, rrugët me kalldrëm dhe arkitekturën e pacënuar osmane. Ai përfshin gjithashtu xhamitë dhe kalatë në qytetin e Beratit. Por, muajin e kaluar, Fondi Botëror i Monumenteve u fokusua te kishat. Manastiret u përfshinë në “listën vëzhguese” të fundit 2-vjeçare të WMF-së – mes 25 vendeve historike në mbarë botën – të cilat aktualisht po përballen me sfida të mëdha, duke përfshirë ndryshimet klimatike, turizmin dhe fatkeqësitë natyrore. Megjithëse numri i vizitorëve në Shqipëri është në rritje, Lugina e Drinit mbetet kryesisht e pazbuluar nga turistët dhe WMF e sheh këtë si një mundësi. WMF argumenton se rritja e turizmit mund të ofrojë një mënyrë të qëndrueshme për të mbështetur ruajtjen afatgjatë të këtyre vendeve, duke promovuar në të njëjtën kohë historinë e luginës dhe për të nxitur ekonominë lokale. Fondi Botëror i Monumenteve propozon zhvillimin e një rruge kulturore për turistët. Kjo do të lidhte manastiret e luginës dhe do të përfshinte restaurimin e shtigjeve ekzistuese dhe gjurmëve të aksesit, sinjalistikën dhe informacionin për vizitorët, trajnimin e guidave lokale dhe bashkëpunimin e bizneseve lokale dhe palëve të tjera të interesuara. Në pamje të parë, ideja duket si një propozim i favorshëm, por vendosja e ekuilibrit të duhur midis turizmit dhe trashëgimisë nuk është e lehtë. Richard Hodges, presidenti i Universitetit Amerikan të Romës, ishte i përfshirë në projektin për dhënien e statusit të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s për Gjirokastrën në 2005. Ai pajtohet se këto kisha madhështore meritojnë të njihen më mirë. “Afresket e tyre janë jashtëzakonisht mahnitëse”, tha ai. Por, ai thekson nevojën për të ecur me kujdes kur synohet rritja e numrit të vizitorëve. “Kryesorja është ruajtja e këtyre thesareve përmes një vlerësimi të prioriteteve të ruajtjes përpara se të inkurajohet numri në rritje i vazhdueshëm i turistëve në Gjirokastër – që është destinacioni i dytë më i popullarizuar në Shqipëri – për të vizituar këto xhevahire”, tha ai. “Gjithashtu nuk ka dyshim se diçka nga magjia e këtyre kishave mahnitëse do të humbasë kur ato të restaurohen dhe të bëhen pjesë e një shtegu turistik”, tha ai. “Por, nëse këto ndërhyrje nuk bëhen, rrezikojmë t’i humbasim ngadalë ato krejtësisht”, tha Hodges. //a.i/ https://www.telegraph.co.uk/travel/destinations/europe/albania/drino-valley-gjirokaster-christianity/ Në bazë të nenit 4 të ligjit ”Për funksionimin e Agjencisë Telegrafike Shqiptare”, ndalohet kopjimi, riprodhimi dhe publikimi i informacionit pa cituar burimin e tij. Categories: Bota , Flash , Kryesore , Turizëm Tags: Shqiperi , turizem Agjencia Telegrafike Shqiptare Back to top Exit mobile version

Abraham Lincoln lindi më 12 shkurt 1809 në një kabinë të thjeshtë në një fermë në Hardin County (më pas në LaRue County), Kentucky. Ai ishte djali i Thomas Lincoln dhe Nancy Hanks Lincoln. Familja e tij ishte e varfër dhe nuk kishte pasuri, por ishte shumë e lidhur me punën dhe jetën bujqësore. Fëmijëria dhe familja Abraham Lincoln u rrit në kushte të vështira, duke përjetuar periudha të ndryshueshme në jetën e tij familjare. I ati i tij, Thomas, ishte një fermer dhe ndihmës në ndërtimin e shtëpive, por ai nuk mundi të krijonte pasuri për familjen. Për shkak të kushteve të vështira ekonomike dhe pasigurisë, familja e Lincolnit shpeshëherë u zhvendos në kërkim të një jete më të mirë. Ata jetuan në Indi dhe Illinois, ku Lincoln kaloi pjesën më të madhe të fëmijërisë dhe rinisë së tij. Nancy Hanks, nëna e Abrahamit, ishte një grua e mençur dhe me një zemër të fortë, por vdiq kur ai ishte vetëm 9 vjeç. Pas vdekjes së Nancyt, Thomas u martua me Sarah Bush Johnston, e cila e mbështeti Abrahamin dhe e ndihmoi që të merrte arsim më të mirë, ndonëse ishte ende një fëmijë i ri. Arsimi Arsimi i Abraham Lincolnit ishte shumë i kufizuar. Ai ndoqi shkolla për vetëm disa vjet, pasi familja ishte shpesh në lëvizje dhe kishte mundësi të pakta për të paguar mësuesit. Lincoln ishte një student vetë-mësues dhe kishte një dëshirë të fortë për të mësuar. Ai lexonte gjithçka që mund të gjente – libra, gazeta, dhe ndonjëherë edhe Bibla – dhe kështu zhvilloi njohuri të thella në fushën e ligjit, filozofisë dhe politikës. Në mungesë të një arsimi formal të vazhdueshëm, Lincoln i dedikoi vetes studimit dhe arriti të bëhej një ligjërues i njohur dhe një jurist i suksesshëm, duke ndihmuar për të zgjidhur çështje të ndryshme ligjore dhe duke kontribuar në zhvillimin e ligjeve të kohës. Jeta si i Rritur dhe Karriera e Parë Kur Lincoln u rrit, ai filloi të punonte në shumë profesione të ndryshme, duke përfshirë punë në dyqane, si transportues dhe si punëtor bujqësor. Ai kaloi disa vite të jetës duke udhëtuar dhe duke bërë punë të ndryshme për të mbajtur veten. Më vonë, ai u angazhua si avokat dhe nisi karrierën e tij në politikë. Lincoln u zgjodh në Dhomën e Përfaqësuesve të SHBA për herë të parë në vitin 1846, dhe kjo shënoi fillimin e një karriere të gjatë politike. Pas disa viteve të jetës politike në Illinois dhe më pas në nivel kombëtar, ai fitoi zgjedhjet për president në vitin 1860. Lufta Civile dhe Presidenca Kur Lincoln mori postin e presidentit në vitin 1861, vendi ishte i ndarë, dhe Lufta Civile kishte shpërthyer. Ai udhëhoqi kombet në luftë për të ruajtur bashkimin dhe për të mbyllur një kapitull të errët të historisë amerikane: skllavërinë. Ai lëshoi "Emancipation Proclamation" në vitin 1863, i cili shpalli skllavët në shtetet rebele si të lirë, një akt që do të kishte ndikim të madh në shpalljen e lirisë dhe barazisë për të gjithë qytetarët e SHBA-së. Vrasja dhe Trashëgimia Abraham Lincoln u vra më 14 prill 1865, pak ditë pas fitores së ushtrisë së Bashkimit mbi Konfederatën. Vrasësi ishte aktori John Wilkes Booth, një simpatizant i Konfederatës, që e qëlloi Lincoln ndërsa ai po shihte një shfaqje te Ford's Theatre në Uashington, D.C. Trashëgimia e Lincoln është ajo e një lideri që ka luftuar për drejtësinë dhe unitetin e kombit, duke u bërë një figurë kyçe në formimin e identitetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe një simbol i lirisë dhe barazisë. Abraham Lincoln është një nga presidentët më të vlerësuar të historisë amerikane, dhe kjo ka shumë të bëjë me politikat e tij të mençura dhe vizionin që kishte për vendin. Ai udhëhoqi SHBA-në gjatë një periudhe të tmerrshme të ndarjes dhe luftës civile, por mbetet i njohur për disa aspekte të politikave të tij që ishin vendimtare për shpëtimin e kombit dhe promovimin e vlerave të lirisë dhe barazisë. Ja disa arsye se pse politika e Abraham Lincolnit është shumë e vlerësuar: 1. Ruajtja e Bashkimit (Lufta Civile) Lincoln është nderuar për udhëheqjen e tij të fortë dhe të qëndrueshme gjatë Luftës Civile Amerikane (1861-1865). Ai besonte fuqimisht se Bashkimi i Shteteve të Bashkuara ishte i pa negociueshëm dhe i domosdoshëm për të siguruar stabilitetin dhe prosperitetin e vendit. Ai bëri gjithçka për të shmangur ndarjen e kombit, pavarësisht se kjo kërkonte shumë sakrifica dhe përpjekje. 2. Abrogimi i Skllavërisë Një nga veprimet më të rëndësishme dhe më të famshme të Lincolnit ishte Emancipation Proclamation (1863), që shpalli skllavërinë të paligjshme në shtetet e Konfederatës (ato që kishin shpallur pavarësinë nga Bashkimi). Ky ishte një hap historik që shënoi fundin e skllavërisë dhe ishte një hap i rëndësishëm drejt krijimit të një shoqërie më të drejtë dhe të barabartë. 3. Fjalimi i Gettysburgut Fjalimi i Lincolnit në Gettysburg (1863), i cili ka mbetur një nga fjalimet më të rëndësishme dhe frymëzuese në historinë amerikane, theksoi ndjenjat e tij për demokracinë dhe unitetin kombëtar. Ai e paraqiti Luftën Civile si një luftë për të ruajtur një komb të bazuar mbi parimet e barazisë dhe lirisë, duke i dhënë një dimension moral dhe filozofik luftës që po zhvillohej. 4. Politika e Rindërtimit pas Luftës Civile Pas fitores së Bashkimit, Lincoln kishte një vizion të qartë për rindërtimin e vendit dhe ripajisjen e marrëdhënieve të ndërlikuara midis veriu dhe jugut. Ai i tha kombit se vendi duhej të shëronte pas luftës dhe të krijonte mundësi të reja për të gjithë qytetarët, përfshirë ata që dikur ishin skllevër. 5. Mbështetja për Pavarësinë Ekonomike Lincoln gjithashtu ishte një mbështetës i fortë i zhvillimit të ekonomisë kombëtare. Ai mbështeti krijimin e Bankës Kombëtare dhe financimin e shpenzimeve të Luftës Civile përmes borxheve të qeverisë. Gjithashtu, ai promovoi zhvillimin e infrastrukturës, duke e mbështetur ndërtimin e linjave hekurudhore që lidhin veriun dhe jugun, dhe duke ndihmuar në zhvillimin e ekonomisë industriale. 6. Politika e Barazisë dhe Drejtësisë Lincoln kishte një besim të thellë në parimet e barazisë dhe drejtësisë. Ai gjithmonë theksonte rëndësinë e qeverisë "për popullin, nga populli dhe për popullin", duke u përpjekur të ruante dhe përhapte idealet e një shoqërie demokratike, ku të gjithë individët gëzonin të drejtat e plota dhe ishin të barabartë para ligjit. Ky angazhim për barazi është një nga arsyet që Lincoln mbetet një simbol i fortë i drejtësisë dhe lirisë. 7. Mençuria dhe Ndërgjegjësimi Moral Politika e Lincolnit ishte gjithashtu e karakterizuar nga një ndjeshmëri e lartë morale dhe aftësia për të parë përtej interesave të ngushta politike për të shërbyer interesit të përgjithshëm. Ai u angazhua për të bërë vendime që mund të ishin të vështira në momentet e krizës, por që kishin një qëllim të lartë: ruajtjen e unitetit kombëtar dhe ngritjen e një shoqërie më të drejtë. 8. Lideri i Paqes dhe Ndihmës për Të Tjerët Pavarësisht luftës, Lincoln ishte gjithashtu një lider që besonte në paqen dhe rendin. Ai i dha shumë rëndësi ruajtjes së demokracisë dhe u mundua t'i ofronte popullit një mundësi për të rindërtuar jetën pas luftës. Për këto arsye dhe shumë të tjera, politika e Abraham Lincolnit ka qenë një model i qëndrueshmërisë, mençurisë dhe guximit, dhe për këtë ai ka arritur të mbetet një figurë e paharruar dhe e nderuar në historinë amerikane dhe botërore.

Jeta dhe Familja e Immanuel Kantit Immanuel Kant lindi më 22 prill 1724  në Königsberg , kryeqyteti i Prusisë Lindore (sot Kaliningrad, Rusi). Ai ishte fëmija i katërt nga nëntë fëmijë në një familje modeste. Babai i tij, Johann Georg Kant , ishte farkëtar dhe punonte kryesisht me lëkurë, ndërsa nëna e tij, Anna Regina Reuter , ishte një grua shumë e devotshme që kishte ndikim të madh në edukimin e tij moral dhe shpirtëror. Edhe pse familja nuk ishte e pasur, ata e vlerësonin arsimin dhe e mbështetën Kantin në studimet e tij. Arsimi i Kantit Kant u regjistrua në Collegium Fridericianum , një shkollë shumë e disiplinuar ku mori njohuri të thella në latinisht, filozofi dhe teologji. Në vitin 1740 , në moshën 16-vjeçare , ai hyri në Universitetin e Königsbergut , ku studioi filozofi, matematikë dhe shkenca natyrore. Ai u ndikua thellë nga Martin Knutzen , një profesor që e njohu me filozofinë e Leibnizit dhe Wolffit  si dhe me shkencën e Isaac Newtonit . Pas përfundimit të studimeve, Kant punoi për disa vite si mësues privat  në fshatra të ndryshme për të siguruar të ardhura, para se të kthehej në universitet si lektor dhe më vonë profesor. Ai kurrë nuk u martua dhe e kaloi të gjithë jetën në Königsberg, duke ndjekur një rutinë të rregullt dhe disiplinë të rreptë. Teoria Filozofike e Kantit Idealizmi Transcendental dhe Njohuria Në veprën e tij kryesore, Kritika e Arsyes së Kulluar  (1781), Kant argumenton se: Njohuria jonë është e kufizuar nga përvoja . Nuk mund të njohim botën siç është në vetvete ( noumenon ), por vetëm siç na shfaqet përmes shqisave tona ( fenomenon ). Hapësira dhe koha nuk janë realitete të pavarura, por forma të mendjes sonë , përmes të cilave ne e perceptojmë botën. Njohja është e mundur vetëm përmes një kombinimi të racionalizmit dhe empirizmit : mendja jonë ka struktura apriorike (kategoritë e arsyes) që organizojnë të dhënat e përvojës. Etika dhe Imperativi Kategorik Në Kritika e Arsyes Praktike  (1788), Kant vendosi themelet e etikës moderne duke propozuar Imperativin Kategorik , një parim moral që udhëzon veprimet tona: "Vepro vetëm sipas atij parimi, që mund të dëshirosh që ai të bëhet një ligj universal." Sipas Kantit: Veprimet nuk duhet të udhëhiqen nga interesa vetjake, por nga detyrimi moral . Njeriu duhet të trajtohet gjithmonë si një qëllim në vetvete , dhe jo si një mjet për qëllime të tjera. Liria është e lidhur ngushtë me moralin , pasi një person është i lirë kur vepron sipas ligjit moral të arsyes. Estetika dhe Gjykimi Në Kritika e Gjyqit  (1790), Kant zhvillon teorinë e tij mbi bukurinë dhe artin: Bukuria është një gjykim "i çinteresuar"  – ne e vlerësojmë diçka si të bukur jo sepse na sjell përfitime praktike, por sepse e ndiejmë në mënyrë të pastër. Sublimja  është një përvojë që tejkalon aftësinë tonë për ta kuptuar plotësisht, si për shembull madhështia e natyrës ose pafundësia e universit. Filozofia Politike dhe Paqja e Përhershme Kant argumentoi se një rend ndërkombëtar i bazuar në ligjin dhe të drejtat e njeriut  mund të sjellë paqen e përhershme. Në esenë e tij Paqja e Përhershme  (1795), ai propozoi: Demokraci republikane  si forma më e mirë e qeverisjes. Një federatë ndërkombëtare e shteteve  për të shmangur luftërat. E drejta kozmopolite  – çdo individ duhet të trajtohet si qytetar i botës. Pse Kant është shumë i pëlqyer? Kant mbetet një nga filozofët më të rëndësishëm për disa arsye kryesore: Revolucioni në epistemologji  – Ai ndryshoi mënyrën si kuptojmë njohurinë dhe realitetin. Etika e tij ka ndikim të madh  – Parimi i Imperativit Kategorik përdoret edhe sot në filozofi, ligj dhe të drejtat e njeriut. Vizioni për paqen dhe moralin global  – Idetë e tij për demokracinë dhe bashkëpunimin ndërkombëtar frymëzuan institucione si Kombeve të Bashkuara . Lidhja mes shkencës, filozofisë dhe fesë  – Ai përpiqej të harmonizonte racionalizmin me besimin, duke lënë një ndikim të madh në mendimin modern. Roli në estetikë dhe art  – Teoria e tij mbi bukurinë dhe sublimen vazhdon të frymëzojë kritikën e artit dhe letërsinë. Përfundim Immanuel Kant ishte një mendimtar që ndryshoi rrënjësisht filozofinë, duke krijuar një sistem të ri për të kuptuar botën, moralin dhe artin. Ai mbetet një nga filozofët më të dashur dhe më të studiuar, sepse idetë e tij vazhdojnë të kenë ndikim të madh në botën moderne.

Grate ne Shkence 11 shkurti shënon Ditën Ndërkombëtare të Grave dhe Vajzave në Shkencë, një nismë e Kombeve të Bashkuara për të promovuar barazinë gjinore dhe për të inkurajuar pjesëmarrjen e grave në shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë (STEM). Megjithëse gratë kanë dhënë kontribute të mëdha në shkencë, ato shpesh janë përballur me pengesa dhe paragjykime. Kjo ditë është një mundësi për të njohur rolin e tyre dhe për të inkurajuar më shumë vajza të ndjekin karriera në këto fusha.. "Gratë që hyjnë në botën e teknologjisë janë si yjet qe ndriçojnë një qiell të errët, duke sjellë shpikje dhe mundësi që transformojnë botën. Ato janë inxhinieret që programojnë të ardhmen, programet që ndihmojnë botën të komunikojë, dhe algoritmet që krijojnë lidhje dhe mundësi të reja. Çdo kod që shkruajnë është një hap më afër një bote më të barabartë, ku ideja e tyre mund të arrijë çdo cep të botës. Ta gëzoni ju ju të dashura ajka e shkencës se Teknologjisë ditën tuaj. (Me poshte disa foto per ilustrime dhe statistika ne Shqiperi dhe ne Bote) Ta gezojmë të gjithe specialistët expertët dhe perdoruesit e ITeknologjise kete dite që sot nuk jane pak. Duke qenë vetë nje exp IT, përvoja dhe pasioni për këtë fushë, vjen ne rritje, për të nxitur dhe mbështetur gratë që ndjekin këtë rrugë. Është shumë frymëzuese që përmes aplikacioneve në MS Access dhe faqeve të internetit që kam ndërtuar, po kontribuoj për të mbështetur gratë. Kjo është një mënyrë e shkëlqyer për të përdorur aftësitë e mija ne IT teknike për të krijuar mundësi dhe mbështetje. Revista Prestige si një platformë dhe aplikacion është një hap tjetër i rëndësishëm për të ofruar mundësi dhe informacion të vlefshëm. Të gjitha këto janë një dëshmi e pasionit dhe angazhimit për zhvillimin dhe fuqizimin e grave, ne IT duke krijuar hapësira dhe mjete që mund t'i ndihmojnë të rrisin potencialin e tyre në një botë gjithnjë në zhvillim teknologjik. Revista Prestige është një platformë dixhitale që kombinohet Publiciteti Inteligjenca artificiale dhe Teknollogjia e informacionit. Me shkrimet, intervistat dhe promovimet, ajo ofron një përvojë të pasur dhe tërheqëse për ata që e vizitojnë. Po ashtu, programi i dizajnit të kopertinave që eshte zhvilluar është një risi e shkëlqyer, duke përdorur teknologjinë për të ofruar një shërbim të avancuar dhe të personalizuar. Ky program mund të ndihmojë shumë biznese dhe individë që kërkojnë dizajne tërheqëse dhe profesionale për prezantimin e tyre. Impresione. Revista Prestige është një hapësirë qe Gratë që janë pjesë e platformës shpesh ndajnë kënaqësinë dhe falenderimet për këtë mundësi që u ofrohet për të shprehur kenaqesine mendimet e tyre, për të marrë informacion të vlefshëm dhe për të ndihmuar njëra-tjetrën. Dua te citoj disa: “Kjo është një mundësi që nuk mund ta gjejmë në çdo platformë tjetër. Revista Prestige është një vend ku zëri ynë dëgjohet, dhe mund të ndajmë historitë dhe përvojat tona. Faleminderit për këtë mundësi që na ndihmon të rritemi dhe të shpërndajmë fuqinë e gruas.” “Një falenderim i madh për ekipin e Revista Prestige për përkushtimin dhe vizionin që kanë krijuar. Ky është një vend ku mund të lidhemi ne rrjet profesional dhe të mësojmë nga njëra-tjetra. Ajo që po bëni është e jashtëzakonshme për gratë që duan të zhvillohen.” "Nuk do t'ia thoshim kurre keto fjale vehtes , ndjehemi te dashuruara me punen dhe vehten kur mbarojme intervisten." Këto falënderime dhe kënaqësi janë dëshmi e punës dhe angazhimit që po bëjme për të ofruar një platformë të tillë që ndihmon gratë të shprehen, të zhvillohen dhe të rrisin potencialin e tyre. Statistika. Ne Shqipëri, gratë kanë një përfaqësim të rëndësishëm në fushat shkencore. Sipas të dhënave të vitit 2015, 53.1% e të diplomuarve në shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë (STEM) ishin gra, duke e bërë Shqipërinë vendin e vetëm në Evropë ku gratë e diplomuara në këto fusha tejkalojnë numrin e burrave. Në sektorin e Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit (ICT), rreth 55% e pozicioneve drejtuese në Shqipëri mbahen nga gra, një përqindje e lartë krahasuar me mesataren globale prej 20-30%. Në nivel global, pjesëmarrja e grave në sektorin e IT-së është rreth 20-30%, me pritshmëri për të arritur deri në 40% në 5-10 vitet e ardhshme. Megjithatë, pavarësisht këtyre statistikave pozitive, ekzistojnë ende sfida për barazinë gjinore në shkencë dhe teknologji, si në Shqipëri ashtu edhe në mbarë botën. Iniciativa si Rrjeti i Grave në Shkencë (RRGSH) punojnë për të fuqizuar dhe mbështetur gratë në këto fusha. Disa emra te shquara ne Shkencen e Teknollogjise. Për sa i përket emrave të veçantë, disa shkencëtare shqiptare të njohura : Prof. Mira Mezini: Është një shkencëtare shqiptare në fushën e informatikës dhe teknologjisë së informacionit. Ajo ka kontribuar shumë në zhvillimin e teknologjive të reja dhe është e njohur për punën e saj në fushën e inteligjencës artificiale dhe analiza e të dhënave. Pjesëmarrës aktive në projekte ndërkombëtare dhe njohur për angazhimin e saj për promovimin e grave në STEM. Prof.Laura Mersini: Një fiziciste shqiptaro-amerikane e njohur për punën e saj në kozmologji dhe teori të fushave të ngatërruara të universit. Ajo ka studiuar në Universitetin e Karolinës së Veriut dhe është pjesë e grupit që ka kontribuar në teorinë e multiversit dhe qëndrueshmërinë e universit. Puna e saj në fushën e kozmologjisë ka pasur ndikim të rëndësishëm, dhe ajo është një figurë e shquar e shkencës në nivel ndërkombëtar. Prof. Kozeta Sevrani: Kozeta është një Prof e Ekonomise Informatike, nga gratë e shquara shqiptare që ka kontribuar në zhvillimin e shkencës dhe edukatës në Shqipëri, duke përfaqësuar Shqipërinë në nivele të ndryshme ndërkombëtare. Prof. Mimoza Hafizi është një tjetër shkencëtare e njohur shqiptare, e cila ka kontribuar në fushën e fizikës. Ajo është një profesioniste e dalluar në kërkimin shkencor dhe është e angazhuar si pedagoge në universitete të ndryshme. Pjesëmarrëse e disa projekteve ndërkombëtare, Mimoza ka kontribuar në zhvillimin e fushës së fizikës, veçanërisht në studimin e fenomeneve natyrore dhe aplikimin e metodave të avancuara të matjes dhe analizës. Ajo është një shembull frymëzimi për të rinjtë dhe të rejat shqiptare që dëshirojnë të ndjekin karriera shkencore, sidomos në një fushë si fizika, ku përfaqësimi i grave ka qenë historikisht më i ulët. Prof. Luljeta Bozo është një inxhiniere dhe studiuese shqiptare, e njohur për kontributet e saj në fushën e inxhinierisë së ndërtimit. Ajo ka punuar për shumë vjet në sektorin e inxhinierisë dhe ka qenë e angazhuar në projekte të rëndësishme të ndërtimit në Shqipëri dhe jashtë saj. Si një profesioniste e suksesshme, Luljeta ka kontribuar në zhvillimin e infrastrukturës dhe është një nga gratë e shquara që ka ndihmuar në rritjen e prezencës së grave në fushat inxhinierike, ku tradicionalisht ka pasur një përfaqësim më të ulët të femrave. Përmes punës së saj, Luljeta Bozo është një shembull i fuqishëm për gratë që dëshirojnë të ndjekin një karrierë në shkencë dhe inxhinieri, duke u bërë një model frymëzimi për të rinjtë dhe të rejat shqiptare që duan të kontribuojnë në zhvillimin e shoqërisë dhe teknologjisë. Elisabeta Poci është një tjetër shkencëtare dhe profesioniste e njohur shqiptare, e cila ka kontribuar në fushën e kimisë, veçanërisht në kiminë analitike. Ajo është një nga femrat udhëheqëse në fushën e saj dhe ka bërë punë të rëndësishme në zhvillimin e metodave të avancuara të analizës kimike. Elisabeta Poci ka qenë e angazhuar gjithashtu në mësimdhënie dhe edukim, duke ndihmuar në trajnimin e brezave të rinj të shkencëtarëve shqiptarë. Përmes kontributit të saj në shkencë dhe edukim, Poci ka ndihmuar në rritjen e njohurive dhe aplikimeve praktike të kimisë në Shqipëri dhe më gjerë. Ajo është një shembull frymëzimi për vajzat dhe gratë që dëshirojnë të ndjekin një karrierë në shkencë dhe kërkim shkencor. Mira Murati është një tjetër personalitet i shquar shqiptar në fushën e teknologjisë dhe inxhinierisë. Ajo është e njohur si një nga drejtueset kryesore të zhvillimit të inteligjencës artificiale dhe teknologjisë, dhe është aktualisht një figurë udhëheqëse në OpenAI, ku ka kontribuar në krijimin e modeleve të avancuara të inteligjencës artificiale, përfshirë ChatGPT, të cilin po përdorni tani. Mira Murati ka një karrierë të shquar në industrinë e teknologjisë dhe ka punuar në disa kompani dhe projekte të rëndësishme përpara se të bashkohej me OpenAI. Ajo është një shembull i fuqishëm i suksesit të grave në fushat e STEM (Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë), dhe një model për shumë të rinj që duan të ndjekin karriera në teknologji dhe inxhinieri. Përmes angazhimit të saj, Mira ka ndihmuar në zhvillimin dhe përparimin e inteligjencës artificiale, duke kontribuar në teknologjitë që formësojnë të ardhmen. Ajo është një frymëzim për gratë dhe vajzat që dëshirojnë të bëhen pjesë e industrisë teknologjike. Përgatiti: Liliana Pere Rrevista Prestige

Vila e Sofia Loren Vila italiane e Sophia Loren u quajt "një nga shtëpitë më të bukura në botë" Vila italiane e Sophia Loren u quajt "një nga shtëpitë më të bukura në botë" Ikona e Hollivudit dhe bashkëshorti i saj, Carlo Ponti, blenë Villa Sara pasi u martuan. Pasi u martua në vitin 1957, Carlo Ponti i premtoi Sophia Loren "shtëpinë më të bukur në botë", të cilën e gjeti në Marino, Itali, pak jashtë Romës.  Një rezidencë luksoze e shekullit të 16-të, prona me 50 dhoma, e quajtur Villa Sara, ishte xhevahiri i kurorës në portofolin e gjerë të pronave të Carlo dhe Sophia, i cili përfshin një apartament dekadent në Gjenevë, Zvicer që aktorja e konsideron si vendbanimin e saj kryesor.    E dizenjuar në stilin barok, Villa Sara ndërthurte ndikimet romake dhe të Rilindjes dhe mund të rivalizojë lehtësisht çdo rezidencë mbretërore me dekorin e saj të pasur. Me një shtëpi pritjeje madhështore dhe një park 20 hektarësh, foleja e dashurisë së çiftit përmbante një galeri arti, një kinema private, një stallë, një ujësjellës, një fushë tenisi dhe një pemishte.  Një dyshe me fuqi të pakufizuar të yjeve, në vitin 1964, Sophia dhe Carlo ftuan fotografin e LIFE Alfred Eisenstaedt në banesën e tyre të mrekullueshme, e cila ishte zbukuruar me shtylla mermeri dhe buste.  Midis shumë fotove ikonike që ai shkrepi atë ditë, Alfredi bëri një fotografi të Sofisë duke notuar në pishinën e tyre të madhe, e cila ishte e vendosur midis dy shkallëve madhështore që të çonin përsëri në shtëpinë e miqve të rezidencës.  Alfredi vizitoi edhe dhomën e ndenjes maksimaliste. Shkëlqyeshëm në çdo kuptim të fjalës, muret ishin të veshura me afreske të peizazheve të përhapura dhe pothuajse të gjitha mobiljet antike pikonin në ar, njësoj si llambadari i madh frikësues që varej sipër.  Në dhomën kryesore të gjumit, Sophia dhe Carlo u vendosën në një letër-muri ngjyrë bezhë të frymëzuar nga gjeorgjia me një ndjenjë fshatare. Ata shtuan ngjyra, me dy abazhurë të kuq të ndezur të ulur në komodinat e tyre përkatëse.  Ndërsa Sophia pëlqente çdo dhomë në shtëpinë e saj, u raportua gjerësisht se ajo favorizonte bibliotekën në Villa Sara dhe shpesh humbiste veten në libra. Një pronë e cila u bë simbol i dashurisë dhe përkushtimit të Carlos ndaj gruas së tij, pas vdekjes së tij në 2007 thuhet se Sophia e shiti atë.  Çifti ishte i martuar për 42 vjet dhe kishte dy djem – Carlo Jr dhe Edoardo – përpara se Carlo të vdiste në moshën 94-vjeçare nga komplikimet pulmonare.  Sophia ka folur që atëherë për dhimbjen e saj, duke i thënë AARP : "Isha shumë e trishtuar kur burri im vdiq, sepse nuk mund ta kapërcesh kurrë këtë lloj ndjenje. Asnjëherë. Sa herë që e mendon këtë, ka një moment vetmie, që është shumë e fortë, por kjo është jeta." Duke i bërë jehonë këtij mendimi në një intervistë me Vanity Fair , Sophia mendoi: "Nuk është më e lehtë. Më mungon shumë Carlo, burri im."

Violina e Stradivarit Violina e Stradivarit shitet për 11.3 milionë Dollarë I nstrumenti Joachim-Ma daton me periudhën e artë të mjeshtrit italian Një violinë e bërë nga mjeshtri i njohur italian Antonio Stradivari u shit për 11.3 milionë Dollarë në Sotheby’s në New York. Shtëpia e ankandeve shpresonte që violina të kapte vlerën e 12 deri në 18 milionë Dollarë. Violina Joachim-Ma daton në periudhën e artë të Stradivarit dhe është bërë nga mjeshtri në vitin 1714, kur ai ishte rreth 70 vjeç. Sipas drejtuesve të shtëpisë së ankandit, Stradivarius bëri pak më shumë se një mijë violina. Mbi 300 vjet më vonë, rreth 600 prej violinave të Stradivarit, të cilat mund të shiten për miliona Dollarë, janë të njohura për mjeshtërinë e tyre. “Lady Blunt” Stradivarius i vitit 1721 u shit për një rekord prej 15.9 milionë Dollarë në 2011. Rekordi i dytë më i lartë i çmimit mbahet nga “Da Vinci, ish-Seidel” Stradivarius, që u shit për 15.34 milionë Dollarë në 2022. Të ardhurat nga ankandi i së premtes së “Joachim-Ma Stradivarius” do të shkojnë për bursa studentore në Konservatorin e Neë England (NEC), duke përmbushur dëshirën e muzikantit. Klan News

Fyodor Dostoevsky ishte një nga shkrimtarët më të mëdhenj dhe më të thellë të letërsisë ruse, i njohur për trajtimin e ndjenjave dhe dilemateve ekzistenciale që i përjetojnë personazhet e tij. Romane si Krim dhe Dënim, Vëllezërit Karamazov, dhe I vdekur në parajsë përshkruajnë ndjeshmërinë dhe vuajtjet e njeriut përballë një bote të pasigurt dhe shpesh të padrejtë. Vuajtjet e tij nuk janë vetëm një pasqyrim i vuajtjes fizike, por edhe një pasqyrim i konfliktit të brendshëm dhe tërheqjes nga moraliteti, ideali dhe një realitet shpirtëror i mbushur me dyshime. Në një nga veprat më të njohura, Në djallin, Dostoevsky trajton luftën e individit për të ruajtur dinjitetin dhe shpirtin e tij në një botë të shkatërruar nga ideologjitë dhe shtypja sociale. Në përgjithësi, vuajtjet që ai përshkruan janë të pasura me dimensione filozofike dhe psikologjike, duke e bërë veprën e tij të rëndësishme jo vetëm për analizën e shoqërisë ruse, por edhe për të kuptuar thelbin e vuajtjes dhe shpëtimit njerëzor. 1. Martesa e parë: Në vitin 1857, ai u martua me Maria Dmitrijevna Isajeva, një grua e ve dhe me një djalë nga martesa e mëparshme. Marrëdhënia e tyre ishte e ndërlikuar, pasi Maria ishte e sëmurë dhe lidhja e tyre nuk ishte e mbushur me dashuri të madhe, por më tepër me dhembshuri dhe detyrim moral. Maria vdiq në vitin 1864. 2. Martesa e dytë: Në vitin 1867, Dostojevski u martua me Anna Grigorjevna Snitkina, një stenografe 25 vjet më e re se ai. Kjo martesë ishte e lumtur dhe Anna ishte një mbështetje e madhe për të, si në jetën personale ashtu edhe në karrierë. Ajo e ndihmoi me financat dhe e nxori nga borxhet. Fëmijët Me Annën, Dostojevski pati katër fëmijë, por dy prej tyre vdiqën të vegjël: Sonja (1868–1868) – vdiq pas disa muajsh. Ljuba (1869–1926) – vajza e tij e madhe, e cila shkroi kujtime për të atin. Fjodori i Ri (1871–1922) – djali i tij që u bë inxhinier dhe shkrimtar. Aleksandra (1875–1878) – vdiq në moshë të vogël. Marrëdhënia me familjen e tij Dostojevski kishte një marrëdhënie të vështirë me të atin, Mikhail Dostojevskin, i cili ishte një mjek ushtarak dhe një njeri i rreptë. Ka hipoteza se babai i tij u vra nga fshatarët e vet, por kjo nuk është e konfirmuar. Nëna e tij, Maria Fjodorovna, ishte e butë dhe e dashur, por vdiq kur Dostojevski ishte vetëm 16 vjeç. Kjo humbje e tronditi thellë dhe ndikoi në botëkuptimin e tij. Vëllai i tij, Mikhail Dostojevski, ishte një nga njerëzit më të rëndësishëm në jetën e tij. Ata ishin shumë të afërt dhe bashkëpunuan në botimin e revistave letrare. Vdekja e Mikhailit në vitin 1864 ishte një tjetër goditje e rëndë për Dostojevskin. Veprat më të njohura të Fjodor Dostojevskit  janë: "Krim dhe Ndëshkim" (1866)  – Romani më i famshëm i tij, që flet për një student të varfër, Raskolnikovin, i cili kryen një vrasje dhe përballet me pasojat psikologjike dhe morale të saj. "Vëllezërit Karamazov" (1880)  – Kryevepra e tij e fundit, një roman filozofik që trajton tema të mëdha si Zoti, morali dhe konflikti mes besimit dhe dyshimit. "Idioti" (1869)  – Historia e Princ Mishkinit, një njeri i pastër dhe i ndershëm, i cili përballet me cinizmin e shoqërisë ruse. "Demonët" (1872)  – Një roman i fuqishëm mbi ideologjitë revolucionare dhe pasojat e tyre shkatërruese në shoqëri. "Shënime nga Nëntoka" (1864)  – Një nga romanet e para ekzistencialiste, ku protagonisti i paemër është një njeri i izoluar që sfidon arsyen dhe moralin tradicional. Nga këto, "Krim dhe Ndëshkim"  është ndoshta më e lexuara dhe më e diskutueshmja. A e ke lexuar ndonjë nga veprat e tij?

Filozofia e Dostojevskit Dostojevski është një nga shkrimtarët më filozofikë të historisë. Në veprat e tij, ai trajton moralin, lirinë e njeriut, ekzistencën e Zotit, të keqen dhe shpëtimin shpirtëror . Ai kundërshtonte idetë racionaliste dhe besonte se njeriu nuk mund të përcaktohej vetëm nga logjika , por kishte brenda vetes forca irracionale, emocione dhe pasione që shpesh e çonin drejt shkatërrimit. Një nga idetë e tij kryesore ishte se liria absolute çon në katastrofë . Në romanin Demonët , ai tregon se si idetë radikale mund të shkatërrojnë një shoqëri. Ndërsa te Vëllezërit Karamazov , ai trajton pyetjen e madhe: Nëse Zoti nuk ekziston, a është gjithçka e lejuar? . Përmes personazhit të Ivan Karamazovit, ai tregon se pa besim dhe pa një bazë morale, njeriu mund të bjerë në errësirë totale. Gjithashtu, ai e sheh vuajtjen si një rrugë drejt pastrimit shpirtëror . Personazhet e tij shpesh vuajnë fizikisht dhe psikologjikisht, por disa prej tyre arrijnë një lloj shëlbimi në fund. Në këtë aspekt, ai i afrohet mendimit të krishterë ortodoks, duke besuar se vuajtja ka një qëllim më të lartë. Jeta personale dhe përplasjet e tij Dostojevski pati një jetë të mbushur me tragjedi dhe peripeci. Arrestimi dhe burgu në Siberi  e ndryshuan rrënjësisht. Ai u bë më besimtar dhe kritikoi revolucionarët e rinj që kërkonin të shkatërronin rendin e vjetër. Varësia ndaj kumarit  e çoi në borxhe të mëdha. Ai shpesh shkruante me nxitim vetëm për të paguar kreditorët, por edhe kështu, arriti të krijojë kryevepra. Epilepsia  e tij ishte një tjetër burim vuajtjeje. Sulmet epileptike i përshkroi edhe në veprat e tij, si te Idioti , ku protagonisti Mishkini vuan nga e njëjta sëmundje. Martesa me Anna Snitkinën  i solli një periudhë stabiliteti. Ajo e ndihmoi shumë në botimin e librave dhe në menaxhimin e financave. Ndikimi në letërsi dhe mendimin bashkëkohor Dostojevski ka ndikuar shumë mendimtarë dhe shkrimtarë të mëdhenj, si Friedrich Nietzsche, Jean-Paul Sartre, Albert Camus, Sigmund Freud dhe Gabriel García Márquez . Nietzsche  e vlerësonte shumë, edhe pse kishte pikëpamje të ndryshme për fenë. Ai e quajti Dostojevskin një nga psikologët më të mëdhenj të historisë. Freud  analizoi personazhet e tij dhe madje tha se Dostojevski kishte një marrëdhënie të ndërlikuar me atin e tij, gjë që ndikoi në veprën e tij. Ekzistencialistët  si Sartre dhe Camus morën nga Dostojevski idenë e njeriut të huajtuar , që kërkon kuptimin e jetës në një botë pa Zot. Veprat e tij janë profetike . Ai parashikoi rënien morale që mund të vinte nga ideologjitë radikale dhe totalitare. Sot, shumë njerëz e lexojnë për të kuptuar natyrën njerëzore dhe pasojat e ideve ekstreme. Dostojevski ishte një shkrimtar që e pa jetën si një betejë mes së mirës dhe së keqes, besimit dhe dyshimit, arsyes dhe pasionit . Nëse do të lexosh një nga librat e tij, mund të të ndihmoj të zgjedhësh cilin të nisësh! Dostojevski quhet një nga psikologët më të mëdhenj sepse ai analizoi natyrën e njeriut me një thellësi të jashtëzakonshme, duke zbuluar motivet më të fshehta të shpirtit njerëzor. Ai nuk ishte psikolog në kuptimin akademik, por përmes letërsisë së tij ai eksploroi ndjenjat e fajit, frikës, mëkatit, ndërgjegjes dhe marrëdhënies së njeriut me lirinë dhe Zotin. 1. Analiza e ndërlikuar e ndërgjegjes dhe konfliktit të brendshëm Dostojevski krijoi personazhe që përballen me konflikte të thella psikologjike dhe morale. Raskolnikovi në Krimi dhe ndëshkimi vret një grua të pafajshme duke menduar se është mbi moralin e zakonshëm, por më pas torturohet nga ndërgjegjja e tij, gjë që tregon sesi njeriu nuk mund t’i shpëtojë natyrës së vet shpirtërore. Ivan Karamazovi në Vëllezërit Karamazov refuzon Zotin dhe moralin tradicional, por më vonë përjeton një krizë të thellë psikologjike që e çon në çmenduri. 2. Studimi i ndjenjës së fajit dhe pendesës Psikanalisti Sigmund Freud e quajti Dostojevskin një mjeshtër të analizës së ndjenjës së fajit. Në shumë nga veprat e tij, personazhet bëjnë mëkate të mëdha, por nuk arrijnë të gjejnë paqe shpirtërore derisa të pranojnë fajin dhe të pendohen. Ky është një motiv që lidhet edhe me psikologjinë moderne mbi fajin dhe ndërgjegjen. 3. Parashikimi i psikologjisë moderne Dostojevski, para se psikanaliza të ekzistonte, trajtoi tema që më vonë u bënë thelbësore për psikologët: Njeriu i ndarë midis arsyes dhe emocioneve (Idioti dhe Krimi dhe ndëshkimi) Liria dhe ankthi ekzistencial (Demonët) Marrëdhënia e ndërlikuar me atin dhe autoritetin (Vëllezërit Karamazov) 4. Portretizimi i njerëzve ekstremë dhe të sëmurë psikologjikisht Ai krijoi personazhe të cilët janë të fiksuar, të çmendur, neurotikë ose të prekur nga çrregullime të ndryshme mendore. Për shembull: Smerdjakovi në Vëllezërit Karamazov, që është psikopati klasik. Stavrogini në Demonët, një karakter nihilist që vepron pa ndjenja, por fsheh një makth të brendshëm. Princi Mishkini në Idioti, që është një personazh i pastër, por i papërshtatshëm në një botë të korruptuar. 5. Ndikimi i tij në psikologjinë moderne Përveç Freud-it, filozofë dhe psikologë si Carl Jung, Jean-Paul Sartre dhe Viktor Frankl kanë marrë frymëzim nga Dostojevski. Jung e përdori Dostojevskin për të studiuar “hijen” – anën e errët të personalitetit njerëzor. Sartre dhe ekzistencialistët e panë atë si një pararendës të ideve të tyre mbi lirinë dhe ankthin ekzistencial. Frankl, që mbijetoi në kampet naziste, e përmend Dostojevskin për idenë se edhe në vuajtjen më të madhe, njeriu mund të gjejë një kuptim të jetës. Përfundim Dostojevski nuk ishte thjesht një shkrimtar, por një vëzhgues i jashtëzakonshëm i shpirtit njerëzor. Ai hyri në mendjen e personazheve të tij në një mënyrë që sot përdoret nga psikanaliza dhe psikologjia klinike. Për këtë arsye, ai mbetet një nga psikologët më të mëdhenj të letërsisë. Çfarë mendon ti për këtë? A ndonjë nga këto aspekte të duket më i rëndësishëm? Fjodor Mihajlloviç Dostojevski (1821–1881) ishte një nga shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë botërore. Ai njihet për analizën e thellë psikologjike të personazheve të tij dhe për trajtimin e temave filozofike dhe sociale si faji, shpëtimi, morali dhe liria. Jeta e tij ka qenë e mbushur me vuajtje, të cilat ndikuan ndjeshëm në veprën e tij. Jeta dhe vuajtjet Dostojevski lindi në një familje të varfër në Moskë. I ati, një mjek ushtarak i rreptë dhe i dhunshëm, u vra nga fshatarët e tij, çka tronditi thellë të riun Fjodor. Studimet e tij për inxhinieri nuk e larguan nga pasioni për letërsinë, dhe ai u përfshi në rrethe intelektuale me ide revolucionare. Në vitin 1849, u arrestua për pjesëmarrje në një grup që diskutonte ide kundër carit. Fillimisht u dënua me vdekje, dhe vetëm në momentet e fundit, dënimi iu kthye në burgim dhe punë të rëndë në Siberi për katër vjet. Ky përjetim e transformoi plotësisht, duke e kthyer në një besimtar të thellë dhe në një kritik të radikalizmit politik. Më vonë, ai vuajti nga varësia ndaj kumarit, e cila e çoi në borxhe të mëdha. Për vite me radhë jetoi mes krizave financiare, duke u përpjekur të shkruante sa më shpejt për të paguar kreditorët. Përveç kësaj, ai vuajti nga epilepsia, një sëmundje që e shoqëroi gjatë gjithë jetës. Familja Dostojevski u martua dy herë. Gruaja e tij e parë, Maria, vdiq nga tuberkulozi, dhe martesa e tyre nuk ishte e lumtur. Më vonë, u dashurua me stenografen e tij, Anna Snitkina, e cila luajti një rol kyç në jetën dhe krijimtarinë e tij. Anna e ndihmoi të menaxhonte financat dhe të botonte librat e tij. Ata kishin katër fëmijë, por humbja e vajzës së tyre të vogël, Sonjës, e tronditi thellë Dostojevskin. Veprat kryesore Dostojevski shkroi disa nga romanet më të fuqishme të letërsisë botërore: "Krimi dhe ndëshkimi" (1866) – Një histori mbi moralin, krimin dhe ndërgjegjen, përqendruar te vrasja e një pleqërore nga studenti Raskolnikov. "Idioti" (1869) – Një reflektim mbi mirësinë e pastër dhe pafuqinë e saj përballë shoqërisë së korruptuar. "Demonët" (1872) – Një kritikë e fuqishme ndaj ideologjive revolucionare. "Vëllezërit Karamazov" (1880) – Një kryevepër filozofike dhe psikologjike mbi besimin, moralin dhe marrëdhëniet familjare. Trashëgimia Dostojevski mbetet një nga mendimtarët më të thellë të letërsisë. Ai e pa njeriun si një qenie e ndarë mes mëkatit dhe shpëtimit, mes errësirës dhe dritës. Veprat e tij vazhdojnë të frymëzojnë filozofë, psikologë dhe lexues në mbarë botën. Nëse të intereson ndonjë aspekt më i veçantë i jetës apo veprës së tij, më thuaj! Përgatiti:Liliana Pere.

Princesha Viktoria Philip Alexios de Laszlo Po, Philip Alexius de László ka pikturuar Princeshën Victoria Alexandra Olga Mary të Uellsit në vitin 1907. Ky portret është një nga veprat më të njohura të tij dhe tregon princeshën në moshën 39-vjeçare, e veshur me një fustan të bardhë dhe një varëse perlash, duke pasqyruar elegancën dhe statusin e saj mbretëror. Princesha Victoria Alexandra Olga Mary, e njohur gjithashtu si "Toria", lindi më 6 korrik 1868 dhe ishte vajza e parë e Princit dhe Princeshës së Uellsit, Edward dhe Alexandra. Ajo ishte mbesa e Mbretëreshës Victoria dhe mbretit Christian IX të Danimarkës. Në vitin 1893, ajo u martua me Princin Louis të Battenberg, dhe së bashku kishin katër fëmijë. Princesha Victoria ishte e njohur për angazhimin e saj në punë bamirësie dhe për mbështetje ndaj organizatave të ndryshme shoqërore. Ajo vdiq më 3 dhjetor 1935 në moshën 67-vjeçare. Portreti i pikturuar nga de László është një shembull i shkëlqyer i aftësisë së tij për të kapur karakteristikat dhe personalitetin e subjekteve të tij, duke pasqyruar statusin dhe elegancën e Princeshës Victoria. Po, Philip Alexius de László ishte një piktor anglo-hungarez i njohur për portretet e tij të aristokratëve dhe personazheve mbretërorë. Lindur më 30 prill 1869 në Pest (sot Budapesti), ai filloi studimet e tij artistike në Akademinë Kombëtare të Arteve në Budapest dhe vazhdoi në Akademinë Mbretërore Bavareze të Arteve në Mynih dhe në Akademinë Julian në Paris. Në vitin 1900, de László martohet me Lucy Guinness, një anëtare e familjes Guinness nga Irlanda, dhe bëhet shtetas britanik në vitin 1914. Gjatë karrierës së tij, ai ka pikturuar rreth 2700 portrete, përfshirë figura të njohura si Papa Leo XIII dhe shumë anëtarë të familjeve mbretërore dhe aristokratike të kohës. Pikturat e tij janë të njohura për realizmin e lartë dhe aftësinë për të kapur karakteristikat dhe personalitetin e subjekteve të tij. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë portretet e Princeshës Victoria Alexandra Olga Mary të Uellsit dhe të Princeshës Marina e Greqisë dhe Danimarkës. Philip Alexius de László vdiq më 22 nëntor 1937 në Londër.

"Madonna Litta" është një pikturë e shekullit të 15-të, e cila tradicionalisht i atribuohet Leonardo da Vincit. Ajo paraqet Virgjërën Mari që ushqen me gji foshnjën Jezu, një temë e njohur si Madonna lactans. Piktura ndodhet në Muzeun e Ermitazhit në Shën Petersburg, Rusi. Piktura ka përmasa 42 cm me 33 cm dhe është realizuar me tempera në kanavacë. Në dorën e saj të majtë, fëmija i Krishtit mban një shpend të kuq, simbolizues të Pasionit të tij të ardhshëm. Opinioni shkencor mbi atribucionin e "Madonnës Litta" është i ndryshëm. Disa historianë të artit besojnë se ajo është punuar nga një nxënës i Leonardo-s, si Giovanni Antonio Boltraffio ose Marco d'Oggiono. Megjithatë, Muzeu i Ermitazhit e konsideron pikturën si një punë autografike të Leonardo-s. Provenienca e pikturës tregon se ajo ka qenë në pronësi të familjes fisnike milaneze Litta, nga e cila merr emrin aktual. Në vitin 1865, Tsari Aleksandër II i Rusisë e bleu panelin nga Konti Antonio Litta për Muzeun e Ermitazhit, ku është ekspozuar deri më sot. Për ata që janë të interesuar të shohin "Madonnën Litta", ajo është në ekspozitë në Muzeun e Ermitazhit në Shën Petersburg, Rusi. "Madonna Litta" është një nga pikturat më të njohura të Leonardo da Vincit, e krijuar rreth vitit 1490. Piktura ka një histori të veçantë dhe është një nga shembujt më të njohur të teknikave të tij të pikturës. Sipas disa studimeve, kjo vepër mund të jetë realizuar gjatë periudhës kur da Vinci ishte në Milano, dhe është një nga disa piktura që lidhen me temën e "Madonës" të da Vincit. Ajo tregon figurën e Shën Marisë duke mbajtur Jezusin e vogël në krahë, dhe fytyra e Madonës është e portretizuar me një bukuri të jashtëzakonshme dhe një ndjeshmëri të thellë. Kjo pikturë është vlerësuar për realizimin e përkryer të detajeve, sidomos të fytyrës së Madonës dhe shprehjes së saj të butë. Një tjetër detaj interesant është që piktura ka pasur disa ndërrime, përfshirë transportimin e saj nga druri në kanavacë, që është një teknike e përdorur për ruajtjen e mëtejshme të veprës. Sipas disa teorive, da Vinci ka përdorur modele të ndryshme për të krijuar fytyrën e Madonës, dhe ky portret i mrekullueshëm është një shfaqje e mjeshtërisë së tij të pasur në vëmendjen ndaj detajeve. Piktura ka përfunduar në Muzeun Hermitage në Shën Petersburg, ku mund të shihet nga vizitorët e pasionuar pas artit dhe pikturës.

Keida Kostreci Woodrow Wilson fitoi zgjedhjet presidenciale në Shtetet e Bashkuara tre javë para se Shqipëria të shpallte pavarësinë në nëntor të vitit 1912. Por duhet të kalonin disa vjet para se refuzimi prej tij i planeve për ndarjen e Shqipërisë, t’i siguronte ish-Presidentit amerikan një vend nderi në historinë shqiptare. Vizioni i Presidentit Wilson për botën, roli i shqiptaro-amerikanëve dhe rrethanat historike kontribuan në vendimin që do të rikonfirmonte pavarësinë e Shqipërisë. http://www.youtube.com/embed/LJ7ZjE06SB0 Kur i hedh një vështrim botës së pas Luftës së Parë Botërore në vitet 1919-1920 dhe vendimit të Woodrow Wilsonit për të mos lejuar copëtimin e Shqipërisë, nuk mund t’i shpëtosh mendimit se sikur rrjedha e ngjarjeve të kishte shkuar vetëm pak më ndryshe, harta e Shqipërisë nuk do të ishte kjo që njohim sot. Ndoshta një pjesë e fatit të Shqipërisë, u mbrujt kur Presidenti Wilson paraqiti parimin e vetëvendosjes së popujve, që sipas historianit Bernd Fischer, ishte ndër më të rëndësishmit në planin e tij prej 14 pikash, sipas së cilit kufijtë nuk mundet të caktoheshin më mbi bazën e politikës së fuqive të mëdha. “Por mendoj se ai ishte gjithashtu i interesuar për të mirën e popujve më të vegjël në Evropë, të cilët nuk ishin marrë parasysh në politikën e fuqive të mëdha. Pra ishte një politikë vizionare përsa i takon botëkuptimit, por ishte edhe një shqetësim shumë konkret për popuj të caktuar dhe shqiptarët përfituan nga kjo”. Në dhjetor të vitit 1918 Presidenti Wilson u nis për në Evropë ku kaloi pjesën më të madhe të gjashtë muajve të ardhshëm i përfshirë në negociatat e Konferencës së Paqes në Paris. Negociatat për fatin e Shqipërisë, kishin të bënin me synimet për kontrollin e Adriatikut. Territoret shqiptare ishin copëtuar një herë nga fuqitë e mëdha në vitin 1913. Por synimet e fqinjëve nuk ishin ndalur aty. “Shqipëria, nëse do të kishte qenë në dorën e Italisë dhe Jugosllavisë, që mbështeteshin nga Britania dhe Franca, me siguri që do të ishte ndarë në bazë të Traktatit të Fshehtë të Londrës që italianët e negociuan në vitin 1915”. Fuqitë evropiane donin të vazhdonin diplomacinë tradicionale. Presidenti Wilson e hodhi poshtë idenë e aleancave sekrete në diskutimet e tij në Paris. Një nga këto marrëveshje të fshehta ishte e ashtuquajtura Tittoni-Venizelos e vitit 1919, kur Italia dhe Greqia kishin rënë dakord për marrjen e pjesëve të Shqipërisë. “Disa nga fuqitë e mëdha kishin rënë dakord fshehtas pa dijeninë apo angazhimin e Shteteve të Bashkuara që ta ndanin Shqipërinë dhe Presidenti Wilson kur e mori vesh një gjë të tillë tha se nuk do ta mbështeste”, thotë Robert Enholm, Drejtor Ekzekutiv i Shtëpisë së Woodrow Wilsonit në Uashington, ku ish-presidenti kaloi vitet pas largimit nga posti". Për historianin Nikolla Pano, rreziku që i kanosej Shqipërisë ishte synimi i fqinjëve por edhe dobësia e qeverisjes së vendit. Profesor Pano thotë se në fillim të negociatave, Presidenti Wilson kishte prirjen të bënte disa lëshime. “Por ajo që filloi ta bënte Wilsonin të mbështeste gjithnjë e më shumë Shqipërinë, ishte fakti që Greqia dhe sidomos Italia u bënë gjithnjë e më kërkuese”. Më 9 dhjetor 1919, Franca dhe Anglia – pa praninë e Shteteve të Bashkuara - arritën një marrëveshje që i jepte Italisë mandatin ta shkëpuste Vlorën dhe që Greqia të merrte territorin përreth Gjirokastrës, por jo Korçën. Profesor Pano thotë se Presidenti Wilson u befasua që italianët dhe grekët ishin të pakënaqur dhe donin më shumë pjesë territori nga Shqipëria dhe kur u ngrit pyetja e kufijve veriorë, ai u zhgënjye plotësisht, duke kuptuar se ajo që po propozohej do të sillte zhdukjen e Shqipërisë. “Më 6 mars, Presidenti Wilson me forcë i hodhi poshtë këto kërkesa dhe nga këndvështrimi i tij çështja e Shqipërisë nuk ishte e hapur për diskutim dhe fati i Shqipërisë do të përcaktohej në një sërë takimesh pas Konferencës së Paqes”. “Meqë amerikanët luajtën një rol të rëndësishëm në fazat e fundit të luftës, fjala e Woodrow Wilsonit kishte peshë të madhe”. Shtetet e Bashkuara nuk e kishin njohur shumë Shqipërinë, para një misioni për mbledhje faktesh në vitin 1914 nga ministri amerikan në Greqi, George Frederick Williams. Por historianët bien dakord se kishte edhe një faktor tjetër thelbësor në qëndrimin amerikan. "Faktori tjetër që duhet mbajtur parasysh në fillimin e skenarit të mbrojtjes së Shqipërisë, është roli i diasporës shqiptare sidomos asaj në Shtetet e Bashkuara dhe udhëheqësit e saj si Faik Konica e sidomos Fan Noli. Faik Konica ishte jashtë vendit gjatë pjesës më të madhe të luftës, por Fan Noli ishte në këtë kohë në Shtetet e Bashkuara, po ashtu edhe njerëz të tjerë të njohur si Kostë Çekrezi dhe Kristo Dako”. Kështu mendon edhe zoti Enholm i Shtëpisë Woodrow Wilson. “Presidenti Wilson nuk e pranoi ndarjen e Shqipërisë falë parimit të tij të vetëvendosjes, dhe më konkretisht edhe nga kontaktet me shqiptaro-amerikanët”. Zoti Pano thotë se shqiptarët ndërmorën një fushatë masive propagande për ruajtjen e pavarësisë së Shqipërisë dhe tërësisë së saj territoriale. Dy ditë pas qëndrimit të shprehur nga Amerika në vitin 1920, gazeta Dielli vlerësoi rolin e Shteteve të Bashkuara dhe Kostë Çekrezi e bëri të qartë që Shtetet e Bashkuara e kishin shpëtuar Shqipërinë, në një intervistë në gazetën New York Times. Më pas atë vit Shqipëria u bë anëtare e Lidhjes së Kombeve. Trashëgimia e Woodrow Wilsonit është e ndërlikuar. Disa bëjnë përgjegjëse platformën e tij për shumë nga problemet moderne të Ballkanit, sidomos ato që kanë lidhje me konfliktet e viteve 1990. Por siç thonë historianët, po të mos kishte ndërhyrë Woodrow Wilson, kishte shumë gjasa që Shqipëria të ishte më e vogël se sa është sot. Ky rol i Shteteve të Bashkuara nuk është harruar nga shqiptarët, ndërsa ata festojnë 100 vjetorin e pavarësisë. Presidenti Woodrow Wilson (1856–1924) ishte një figurë e rëndësishme në politikën amerikane dhe në skenën ndërkombëtare, veçanërisht gjatë periudhës së Luftës së Parë Botërore. Wilson ishte president i Shteteve të Bashkuara nga 1913 deri në 1921. Ja disa nga aspektet kryesore të jetës së tij: Arsimi dhe Eksperiencat Wilson studioi në Universitetin e Prinstonit dhe më pas në Universitetin e John Hopkins. Ai ishte një akademik i thelluar dhe një historian i njohur për periudhën e tij të edukatës. Ka shërbyer si profesor dhe më vonë si president i Universitetit të Prinstonit, para se të kalonte në politikë. Familja Wilson lindi në Staunton, Virxhinia, dhe ishte i biri i një predikuesi presbiterian. Ai u martua me Ellen Axson dhe më pas, pas vdekjes së saj, u martua me Edith Wilson. Karriera Politike Wilson ishte një politikan i Partisë Demokratike dhe shërbeu si guvernator i Nju Xhërsit para se të bëhej president. Gjatë presidencës së tij, ai e udhëhoqi Amerikën përmes Luftës së Parë Botërore dhe ishte një mbështetës i fuqishëm i "Paqes së 14 Pikave", e cila kërkonte krijimin e Lidhjes së Kombeve për të parandaluar luftërat e ardhshme. Kontributi për Shqipërinë Wilson pati një ndikim të rëndësishëm në historinë e Shqipërisë, sidomos pas Luftës së Parë Botërore, kur ishte një mbështetës i integritetit territorial të Shqipërisë. Ai ishte një nga ata që promovuan idenë e krijimit të një Shqipërie të pavarur dhe të njohur ndërkombëtarisht, pas shpalljes së saj të pavarësisë në vitin 1912. Wilson mbajti qëndrime të forta për mbrojtjen e interesave të Shqipërisë dhe të kombit shqiptar gjatë periudhës së pasluftës.