Search Results
Results found for empty search
- Një tjetër thesar i historisë dhe trashëgimisë sonë kulturore, Kalaja e Lezhës
Një tjetër thesar i historisë dhe trashëgimisë sonë kulturore, Kalaja e Lezhës, ka përfituar nga paketa e rindërtimit pas tërmetit përmes programit EU4Culture të financuar nga BE, në bashkëpunim me UNOPS Albania. Shkruan Bledi Gonxhja ne faqen e tij ne rrjet social. 👉 Projekti i quajtur “Stabilizim emergjent i murit verior të Kalasë së Lezhës” mundësoi: Sigurimin dhe mbrojtjen e strukturave historike. Konservimin arkitektonik të monumentit. Rikthimin e territorit në gjendjen e tij origjinale. Muret perimetrale të kalasë kanë rilindur me një pamje të përmirësuar dhe të qëndrueshme, duke nxjerrë në pah çdo vlerë dhe fazë historike të këtij monumenti unik. Kalaja e Lezhës, tashmë jo vetëm një simbol historie, por edhe një shembull i përkushtimit për ruajtjen e trashëgimisë kulturore Historia e Kalasè ße Lezhès Xhamia në Kalanë e Lezh. Qyteti i Lisit Kalaja ngrihet në majë të një kodre me lartësi 186 metra, në lindje të qytetit. Kalaja ka origjinë ilire. Në vitin 1440 ajo iu nënshtrua një rindërtimi nga venedikasit, ndërsa në vitin 1522 pas pushtimit osman u rindërtua edhe nga ana e tyre. Këtu mund të shikohen gjurmë të arkitekturave ilire, romake, bizantine dhe osmane. Objektet më interesante për tu vizituar janë rrënojat e ndërtesave osmane brenda kalasë, xhamia, kulla në murin juglindor me një hark romak dhe kulla ilire në murin jugor. Kalaja e Lezhës është monument kulture. Prej saj shihet një pamje mjaft e bukur e fushës së Lezhës dhe e detit Adriatik. Kalaja e ndërtuar në kodër ka një pozicion strategjik që kontrollon luginën e Drinit deri në Gjirin e Shën Gjonit në detin Adriatik. Dëshmon për gjurmët e një qytetërimi të lashtë prehistorik që në shek.IV p.k. Me pushtimin romak Lezha do të administrohet nën provincën e Prevelitanit. Në shek. VI e.s. (viti 592) Lezha ishte një qendër episkopale me peshkop Gjonin, Në vitin 1107 ajo ishte nën pronarin Aleks Komneni. Në 1153 në krye të perandorisë ishte perandor Nonali. Me krijimin e shtetit të Arbrit në shek.XIII princ Dhimitri më 1208-1215 bëri një marrëveshje për shkëmbime tregtare me republikën e Raguzës. Më 1393 ra nën sovranitetin e republikës së Venedikut e cila vuri përsëri nën zotërimin e saj pas vdekjes së Skënderbeut më 1468. Gjatë krijimit të shtetit të Arbrit qyteti i Lezhës ka luajtur një rol të rëndësishëm fetar, jo vetëm si qendër episkopale, por edhe për ngjarjet e kohës. • Krijimi për herë të parë të “Urdhërit Françeskan” nga Shën Françesku. • Kisha e Shën Kollit e shek.XIV është monument historik me rëndësi. • Vendi ku u mblodh Kuvendi I Lezhës 1444 nën udhëheqjen e Gjergj Kastriot Skënderbeut. Kalaja e qytetit antik të Lezhës rrethohet nga mure të periudhave të ndryshme që vijojnë nga antikiteti shek.IV p.k me emrin qyteti I lashtë I Lisit. Këto janë mure të fuqishme me blloqe të mëdha guri. Rindërtimi i parë i kalasë datohet në shek. I p.k. Më vonë,në shek. XI-XII në pjesën e akropolit të qytetit ndërtohet kështjella mesjetare e Lezhës – Elission me gurë të vegjël të gdhendur dhe me llaç. Kjo kështjellë u përforcua për të përballuar dyndjet e shteteve të para sllave që vinin nga veriu. Në ndërtimin e kështjellës ka ndihmuar pozicioni gjeografik i kodrës (planimetria paraqet formë vezake dhe drejtim lindje-perëndim.) Etapat e mureve dallohen qartë. Në kështjellë ka tri porta, dy të parat janë ndërtuar në vendet ku ishin portat e qytetit antik të Lisit.
- Roza Anagnosti rrëfen historinë e dashurisë me regjisorin e filmave të saj.
Roza Anagnosti rrëfen historinë e dashurisë me regjisorin e filmave të saj: Isha vetëm 19 vjeç… admin 8 Tetor, 2024 0 Roza Anagnosti rrëfen historinë e dashurisë me regjisorin e filmave të saj: Isha vetëm 19 vjeç… Të gjithë e kemi të memorizuar në kujtesë ëmbëlsinë dhe interpretimet e mrekullueshme të Roza Anagnostit. Një prej emrave më të njohur në kinematografinë dhe teatrit shqiptar. Aktorja filloi karrierën në teatrin “Migjeni” të Shkodrës. Ishte vetëm 20 vjeç kur hyri në kinematografi në rolin e mësueses në filmin “Detyrë e posaçme”, ku edhe pse e re spikati për interpretimin e saj të lirshëm dhe origjinal. Një vit më vonë ajo luajti në filmin “Toka jonë” ku u njoh me Dhimitër Anagnostin, partnerin që do ta shoqëronte gjithë jetën e saj. Ajo vijoi më pas me filmin “Komisari i dritës”, një vit i suksesshëm bashkëpunimesh me regjisorët Dhimitër Anagnosti dhe Viktor Gjithçka që do të shënonte një ndryshim të madh në jetën personale të Rozës pasi fill pas këtij filmi Roza dhe Dhimitri u martuan dhe vendosën të jetonin në Tiranë. Një martesë e suksesshme mes dy artistëve, që u bekuan me ardhjen në jetë të dy vajzave të tyre. “Takimi i parë me Dhimitrin ka qenë në kinoprova, ku ai ishte në kamera, por syri i kameras e fiksoi mesa duket. Regjisor në filmin “Toka jonë” ka qenë Hysen Hakani, i cili krijonte situata shumë komike në xhirime. Aty shkëmbyem shikime. Ne kishim një autobus të sajuar, sepse nuk kishte atëherë. Unë isha ulur në rreshtin e dytë dhe ai më rrinte karshi. Dhimitri mbante gjithmonë syze të zeza dhe mua më dukej sikur shikimi i tij ishte drejt meje dhe ktheja kokën. Unë isha vetëm 19 vjeç në atë kohë. Ai më shikonte përmes kameras dhe më bënte me shenjë, kur nuk isha duke luajtur mirë. Pas këtij filmi ne u fejuam. Dhe tek filmi “Komisari i dritës” ne ishim të sapomartuar dhe Dhimitri ishte regjisor i filmit. Anagnosti për mua është një idhull, jo vetëm si bashkëshort, por edhe si koleg. Ai është një mbështetje e jashtëzakonshme dhe nuk gjej fjalë për të. Edhe tani ai më nxit të vazhdoj karrierën, ka vlera të jashtëzakonshme dhe është shumë modest. Unë kam patur në krah një mbështetje shumë të madhe”, rrëfeu Roza Anagnosti.
- Dhimitër Anagnosti (Vuno, 23 janar 1936) është një nga regjisorët shqiptarë më të rëndësishëm të shekullit .
Regjisori i shquar shqiptar Dhimitër Anagnosti ka lindur më 23 janar 1936. Ai është një nga figurat më të rëndësishme të kinematografisë shqiptare, duke krijuar një trashëgimi të pasur me filma artistikë e dokumentarë që kanë lënë gjurmë në kulturën kombëtare. Gëzuar ditëlindjen mjeshtrit të madh! Dhimitër Anagnosti, një nga figurat më të shquara të kinematografisë shqiptare, festoi dje 86-vjetorin e lindjes. I lindur më 23 janar 1936 në Vuno, ai është një emër i shenjtëruar në historinë e artit shqiptar. Me një kontribut të jashtëzakonshëm si regjisor, skenarist dhe kineast, Anagnosti ka lënë gjurmë të pashlyeshme në kulturën kombëtare. Pas përfundimit të studimeve në Institutin Kinematografik “VGIK” të Moskës, ai nisi karrierën e tij në Kinostudion “Shqipëria e Re” si operator. Në vitin 1966 realizoi filmin e tij të parë si regjisor, “Komisari i dritës”, duke shfaqur talentin e tij që do të shënonte epokën e kinemasë shqiptare. Me kalimin e viteve, ai krijoi vepra të tjera të rëndësishme, duke përfshirë filma si “Lulëkuqet mbi mure”, “Përrallë nga e kaluara”, “Gurët e shtëpisë sime”, dhe “Kthimi i ushtrisë së vdekur”, të cilat u bënë pjesë e kulturës dhe identitetit shqiptar. Për veprimtarinë e tij artistike, Anagnosti është nderuar me disa nga titujt më të lartë kombëtarë, përfshirë “Artist i Popullit” dhe “Nderi i Kombit”. Filmi i tij i fundit, “Gjoleka, djali i Abazit”, një histori e ndjeshme dhe e realizuar mjeshtërisht, u vlerësua edhe në skenën ndërkombëtare. Dhimitër Anagnosti mbetet një model frymëzimi për brezat e rinj dhe një simbol i rezistencës artistike në kohët më të vështira. Vepra e tij vazhdon të frymëzojë artdashësit dhe të pasurojë trashëgiminë kulturore të Shqipërisë. Regjisori Dhimitër Anagnosti “Nderi i Kombit” festoi dje 86-vjetorin e lindjes. Lindi në Vuno, më 23 janar 1936 dhe është një nga regjisorët e shquar shqiptarë. Një galeri me foto të zgjedhura nga aktiviteti i regjisorit të njohur Dhimitër Anagnosti “Nderi i Kombit” u publikua të dielën nga Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit. “Sjellim këtë galeri fotosh të përzgjedhura nga fototeka jonë dhe i urojmë mjeshtrit të ketë shëndet e jetë të gjatë pranë familjes dhe pranë artdashësve që u rritën e u frymëzuan nga vepra e tij”, shprehet AQSHF. Një urim për regjisorin e shquar ishte dhe nga ministrja Elva Margariti. “Gëzuar ditëlindjen Dhimitër Anagnosti! Faleminderit që guxuat të ishit i vërtetë edhe në kohërat më të vështira; që e ngritët artin e kinemasë në nivele sipërore, duke shënjuar përgjithmonë kinematografinë shqiptare; që gdhendët karaktere të paharrueshëm dhe u kthyet në shkollë për brezat e rinj…Paç jetë të gjatë”, shprehej Margariti në një status të saj. Është nderuar me titullin “Artist i Popullit” në 1987 dhe me kupën e karrierës në Festivalin e 10-të Filmit Shqiptar. Dhimitër Anagnosti më 1954 – 1960 ndoqi Institutin Kinematografik “VGIK” të Moskës, ku u diplomua për kinooperator. Filloi punë si operator në Kinostudion “Shqipëria e re” në 1961, me filmin “Debatik” (1961) e më pas me filmin “Toka jonë” (1964). Xhiroi edhe të parin film dokumentar me ngjyra “Gurët dekorativë”. Filmin e parë si regjisor e realizoi në 1966, së bashku me Viktor Gjikën, “Komisari i dritës” dhe një vit më vonë i vetëm si regjisor filmin “Dueli i heshtur”. Në karrierën e tij ka realizuar 14 filma artistikë, 10 dokumentarë, ka fituar mjaft çmime në konkurse të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare. Është autor i 15 skenarëve dhe pothuajse në të gjithë filmat e tij skenarin e ka shkruar vetë. Në 2005 korri sukses me filmin e tij më të fundit “Gjoleka, djali i Abazit”, film i nderuar me dy çmime ndërkombëtare në Itali. Në filmat e tij përmendim dhe “Kthimi i ushtrisë së vdekur” 1989, “Përrallë nga e kaluara” 1987, “Gurët e shtëpisë sime” 1985, “Lulëkuqet mbi mure” .
- Sot janë shpallur nominimet për çmimet e 97-të të Oscar.
Sot janë shpallur nominimet për çmimet e 97-të të Oscar. Bowen Yang dhe Rachel Sennott ishin ata që zbuluan të nominuarit për çmimin kryesor të industrisë së filmit, e që kryeson filmi “Emilia Pérez”. “Emilia Pérez” kryesoi me 13 nominime, e ndjekur nga “ The Brutalist ” dhe “Wicked” me nga 10 secili. Muzikali ka pasur sukses, pavarësisht polemikave, ndërsa katër çmimet e fituara në Golden Globe bënë pak për të qetësuar kritikat mbi shumë aspekte të filmit, duke përfshirë betejat e perceptuara të Selena Gomez me personazhin e saj. “The Brutalist”, nga regjisori Brady Corbet, sheh Adrien Brody dhe Felicity Jones si refugjatë hungarezë që vijnë në SHBA pas Luftës së Dytë Botërore. Filmi, i cili fitoi shumë në Golden Globes, u përfshi kohët e fundit në polemika mbi përdorimin e tij të inteligjencës artificiale. Ndërkohë, “Wicked”, sigurisht që pati votën e audiencës së suksesshme. Muzikali nga regjisori Jon M. Chu shënoi një nominim për filmin më të mirë si dhe nderime individuale për yjet Cynthia Erivo dhe Ariana Grande, kjo e fundit nga të cilat ishte nominuar për herë të parë. Erivo ishte nominuar më parë për “Harriet”. Nëse ajo shton një Oscar në koleksionin e saj të çmimeve, ajo do të arrijë statusin EGOT, duke u bashkuar me më pak se 30 artistë që kanë fituar secili çmime Emmy, Grammy, Oscar dhe Tony. Me “Wicked” dhe “Emilia Pérez”, këtë vit shënon herën e parë që dy muzikalë janë nominuar në kategorinë e filmit më të mirë që nga viti 1968 me filmat “Oliver!” dhe “Funny Girl”. Kategoritë e aktrimit u dominuan kryesisht nga kandidatët për herë të parë, me 13 individë që shënuan nominimet e tyre të para për Oscar, duke përfshirë Kieran Culkin, Demi Moore, Isabella Rossellini dhe Zoe Saldaña. Conan O’Brien do të presë ceremoninë, e cila do të zhvillohet më 2 mars. Një listë e të nominuarve vijon më poshtë: Best picture “Anora” “The Brutalist” “A Complete Unknown” “Conclave” “Dune: Part Two” “Emilia Pérez” “I’m Still Here” “Nickel Boys” “The Substance” “Wicked” Best actor in a leading role Adrien Brody, “The Brutalist” Timothée Chalamet, “A Complete Unknown” Colman Domingo, “Sing Sing” Ralph Fiennes, “Conclave” Sebastian Stan, “The Apprentice” Best actress in a leading role Cynthia Erivo, “Wicked” Karla Sofía Gascón, “Emilia Pérez” Mikey Madison, “Anora” Demi Moore, “The Substance” Fernanda Torres, “I’m Still Here” Best actor in a supporting role Yura Borisov, “Anora” Kieran Culkin, “A Real Pain” Edward Norton, “A Complete Unknown” Guy Pearce, “The Brutalist” Jeremy Strong, “The Apprentice” Best actress in a supporting role Monica Barbaro, “A Complete Unknown” Ariana Grande, “Wicked” Felicity Jones, “The Brutalist” Isabella Rossellini, “Conclave” Zoe Saldaña, “Emilia Pérez” Best director Sean Baker, “Anora” Brady Corbet, “The Brutalist” James Mangold, “A Complete Unknown” Jacques Audiard, “Emilia Pérez” Coralie Fargeat, “The Substance” Best cinematography “The Brutalist” “Dune: Part Two” “Emilia Pérez” “Maria” “Nosferatu” Best international feature film “I’m Still Here” “The Girl with the Needle” “Emilia Pérez” “The Seed of the Sacred Fig” “Flow” Best adapted screenplay “A Complete Unknown” “Conclave” “Emilia Pérez” “Nickel Boys” “Sing Sing” Best original screenplay “Anora” “The Brutalist” “A Real Pain” “September 5” “The Substance” Best live action short film “A Lien” “Anuja” “I’m Not a Robot” “The Last Ranger” “A Man Who Could Not Remain Silent” Best animated short film “Beautiful Men” “In the Shadow of the Cypress” “Magic Candies” “Wander to Wonder” “Yuck!” Best animated feature film “Flow” “Inside Out 2” “Memoir of a Snail” “Wallace & Gromit: Vengeance Most Fowl” “The Wild Robot” Best original song “El Mal,” from “Emilia Pérez” “The Journey,” from “The Six Triple Eight” “Like a Bird,” from “Sing Sing” “Mi Camino,” from “Emilia Pérez” “Never Too Late,” from “Elton John:
- Kat Dennings thotë se regjisorët e quajtën atë ‘të shëndoshë’ dhe jo ‘mjaft të bukur’ kur ajo ishte 12 vjeçe Kat Dennings thotë se regjisorët e quajtën atë ‘të shëndoshë’ dhe jo ‘mjaft të bukur’
Kat Dennings thotë se regjisorët e quajtën atë ‘të shëndoshë’ dhe jo ‘mjaft të bukur’ kur ajo ishte 12 vjeçe Kat Dennings thotë se regjisorët e quajtën atë ‘të shëndoshë’ dhe jo ‘mjaft të bukur’ Kat Dennings ka kujtuar eksperiencat e saj në fillimet e karrierës, duke thënë se drejtorët e casting-ut e quanin atë “të shëndoshë” dhe “jo mjaft e bukur” kur ishte vetëm 12 vjeçe. Ajo hyri në showbiz që në moshën 9-vjeçare dhe për herë të parë u shfaq në një episod të “Sex And The City” kur ishte 14 vjeçe. Duke reflektuar mbi ato kohë, Dennings theksoi se industria e filmit ishte shumë më e ashpër atëherë, dhe drejtorët e casting-ut nuk kursenin kritikat, shkruan DailyMail Ajo kujtoi se pas audicioneve i thoshin menaxherit të saj se nuk ishte “mjaft e bukur” dhe “ishte e trashë”, një koment që e ka çuditur edhe sot. Megjithatë, ajo ka ruajtur një mentalitet të fortë, duke shpërfillur kritikat dhe duke u motivuar për të treguar të kundërtën. Kat theksoi se mjedisi i sotëm në showbiz është shumë më i butë dhe më gjithëpërfshirës, ku ka më shumë fokus në pozitivitetin trupor dhe përfaqësim. Suksesi i saj filloi të formohej me rolin në ‘Sex And The City’ dhe më pas në sitcomin e famshëm ‘2 Broke Girls’, për të vijuar më pas me pjesëmarrjen në Universin Marvel. Sot, Kat Dennings është pjesë e sitcom-it të ri “Shifting Gears”, ku luan rolin e vajzës së larguar të personazhit të x
- 22 Janar 1828 datè lindja e Elena Gjikës: Dora d’Istria, dukesha që bëri të njohur çështjen shqiptare në Evropë
Elena Gjika u lind me 22 janar 1828 në Bukuresht. Ajo ishte e bija e Mihal Gjikës (1794 - 1850), vëllait të Princit të Vllahisë Grigor Gjika IV dhe e Katarina Gjikës, lindur Faca (1809-1853). E ëma e saj, Katarina (Katinka), ishte një grua e shkolluar, e cila ka përkthyer në rumanisht librin "De l'éducation des enfants" (Edukimi i fëmijëve - 1839) shkruar nga mësuesja franceze Henriette Campan.[3] Elena Gjika mori një arsim të shkëlqyer, duke studiuar letërsinë së pari në Dresden, (Gjermani), pastaj në Vjenë (Austri), Venedik (Itali) dhe së fundi në Berlin ku diplomoi në fushën e letërsisë së vjetër greke te profesori gjerman Alexander von Humboldt. Historia interesante e Elena Gjikës: Dora d’Istria, dukesha që bëri të njohur çështjen shqiptare në Evropë Elena Gjika, e njohur gjerësisht nga publiku me pseudonimin Dora d’Istria Elena Gjika, e njohur gjerësisht nga publiku me pseudonimin Dora d’Istria, lindi në Bukuresht në vitin 1828 nga prindër shqiptarë. E bija e Mihal Gjikës, vëllait të Princit të Vllahisë Grigor Gjika, dhe e Katarinës, Elena Gjika mori një arsim të gjerë, duke studiuar letërsinë, së pari në Dresden të Gjermanisë, pastaj në Vjenë, në Itali dhe së fundmi në Berlin, ku u diplomua në fushën e letërsisë së vjetër greke. Pas përfundimit të studimeve Elena u kthye përsëri në vendlindjen e saj në vitin 1849, dhe u martua me dukën rus Aleksandër Kolstov-Massalski. Për disa vjet ajo jetoi në Rusi, kryesisht në Shën Petërsburg. Shkollimi dhe orjentimi i saj drejt kulturës perëndimore bënë që ajo të mos ndante me bashkëshortin e saj rus pikëpamjet nacionaliste, as fanatizmin ortodoks të oborrit të perandorit despotik Nikolla. Kur shëndeti i saj u përkeqësua në klimën ruse, u këshillua të udhëtonte në vende të tjera me klimë më të ngrohtë. Jetoi në Zvicër, Francë, Greqi, Turqi dhe Itali. Gjate kesaj periudhe filloi te ushtroje pasionin e saj per letersine. Filloi të botojë librat e saj të parë dhe menjëherë spikati për talentin e saj. Si publiciste dhe shkrimtare Elena Gjika u bë e njohur në vitin 1855. Ajo shkruante dhe botonte veprat e saj me emrin Dora d’Istria. Botoi një numër shkrimesh që tregonin jo vetëm njohjen e gjerë të gjuhëve, si rumanisht, italisht, gjermanisht, frëngjisht, latinisht, rusisht, greqisht (e vjetër dhe moderne), por edhe njohuritë e saj në fushën e shkencës, fesë, politikës, si dhe talentin për të paraqitur pikëpamjet e saj përparimtare. Elena Gjika është femra e parë që u ngjit në majën më të lartë të Evropës ‘Mont Blanc’ në vitin 1860. U bë e njohur si një ndër femrat më të ngritura dhe inteligjente të kohës së saj. Elena u bë e njohur gati në tërë Evropën si shkrimtare, feministe, kompozitore, piktore dhe studiuese. Anëtare e Akademise Italiane dhe e shumë shoqërive studiuesish nëpër Evropë. Ka marrë vlerësime dhe emërime si qytetare nderi nga shumë qytete italiane dhe nga parlamenti grek. Elena Gjika ishte revolucionare, kryengritëse, me ide politike e sociale që i paraprinin kohës së vet. Mbajti korrespondencë të rregullt me De Radën dhe Xhuzepe Garibaldin. Është ndoshta i pari personalitet intelektual që hodhi idenë mbi një federatë ballkanike ku do të hynin të gjitha vendet e Ballkanit. Dukesha Elena Gjika u afirmua si shkrimtare, publiciste dhe shkencëtare në nivel botëror. Shkrimet e saj ajo i publikoi në 6 gjuhë te ndryshme. U bë veçanërisht e njohur me veprën “Gratë e Orientit” (“Femeile in Oriente”), Paris, 1860, e cila u pasua nga vepra në gjermanisht “La Suisse allemande” (Zvicra gjermane), Gjenevë 1856, vepër me 4 vëllime, një përshkrim i Zvicrës dhe popullit të saj. Në shkrimin “Les femmes en Orient” (Gratë në Orient), Zyrih 1859, dhe “Des femmes, par une femme” ajo shkroi për emancipimin e grave. Botoi gjithashtu tregimin “Au bord des lacs helvétiques” (Lundrim në liqenet zvicerane), Gjenevë, 1861, dhe “Ekskursions en Rouméllie et en Moree” (Ekskursione në Rumeli dhe More), Zyrih 1863. Elena filloi të mësonte historinë shqiptare në vitin 1866 dhe u bë avokatja kryesore e çështjes shqiptare në Evropën Perëndimore. Ajo mori pjesë gjallërisht në lëvizjen kulturore përparimtare të Evropës dhe përkrahu Rilindjen Kombëtare Shqiptare, duke mbajtur lidhje të ngushta me veprimtarë të shquar të saj, si Jeronim de Rada, Dhimitër Kamarda, Zef Jubani, Zef Serembe, Thimi Mitko etj. Në një varg studimesh të botuara prej saj, si “Kombësia shqiptare sipas këngëve popullore” (La nationalité albanaise d’après les chants populaires, 1866), “Les ecrivains albanais de l’Italie Méridionale” (Shkrimtarët shqiptarë të Italisë Jugore, 1867), “Gli albanesi in Rumenia” (Shqiptarët në Rumani, 1873) etj., Elena vuri në dukje nëpërmjet këngëve popullore historike luftën shumëshekullore të popullit shqiptar për liri. Në shenjë mirënjohjeje për ndihmesën e dhënë në njohjen e çështjes shqiptare nga opinioni publik botëror, patriotët rilindës dhe arbëreshë të Italisë e të Greqisë i kushtuan librin me titull: “A Dora D’Istria – Gli Albanesi” (Dora d’Istrias-Shqiptarët, 1870), një përmbledhje vjershash patriotike. Elena Gjika u kthye përsëri në vendin e saj në 1849 dhe u martua me dukën rus Aleksandër Kolstov-Massalski. Për disa vjet ajo jetoi në Rusi, kryesisht në Shën Petërsburg, por nuk i ushqeu pikëpamjet nacionaliste të burrit të saj rus, as fanatizmin Ortodoks të Oborrit të perandorit despotik Nikolla. Kur shëndeti i saj u përkeqësua në klimën ruse, ajo mori këshillën pastaj në një udhëtim nëpër Greqi dhe Anadoll. Përfundimisht, ajo u kthye në Itali, duke jetuar në një vilë në Firence. Herë pas here Gjika udhëtonte për në Francë, Irlandë dhe Shtetet e Bashkuara. Si publiciste dhe shkrimtare (kryesisht në frëngjisht) Elena Gjika u bë e njohur në vitin 1855. Ajo shkruante me emrin Dora D'Istria. Gjika botoi një numër shkrimesh që tregonin jo vetëm njohjet e gjuhëve rumanisht, italisht, gjermanisht, frëngjisht, latinisht, greqisht (e vjetër dhe moderne) dhe rusisht, por edhe njohuritë e saj në fushën e shkencës, fesë, politikës, si dhe talentin për të paraqitur pikëpamjet e saj. Vepra e saj e parë ishte La vie dans l'Eglise monastique Orientale - "Jeta monastike në Kishën Lindore" (Bruksel 1855; Bot. II-Paris 1858), ku ajo bëri thirrje për shfuqizimin e urdhrave të manastirit. Ajo u pasua nga La Suisse allemande - "Zvicra gjermane" (Gjenevë 1856, 4 Vëllime, gjermanisht; Bot. II, Zürich 1860, 3 Vëllime), një përshkrim i Zvicrës dhe popullit të saj, me një pjesë që përshkruan një ngjitjen në malin Monk. Në shkrimin Les femmes en Orient - "Gratë në Orient" (Zürich 1859, 2 Vëllime), ajo shkruante për emancipimin e grave në Levant (Mesdheu Lindor), në një tjetër, Des femmes, par une femme - "Rreth grave, nga një grua" (Bot. II, Bruksel 1869, 2 vëllime), ajo krahasonte gjendjen e grave në Evropën latine, me ato në Gjermani, dhe kërkonte me fjalë të forta trajtimin e barabartë të burrave dhe grave. Përpara kësaj, ajo botoi Ekskursions en Rouméllie et en Moree - "Ekskursione në Rumeli dhe More" (Zürich 1863, 2 Vëllime), ku ajo përpiqej të tregonte se Greqia e lashtë kishte të njëjtën detyrë civilizuese si Gjermania e kohës së saj. Ajo gjithashtu botoi tregimin Au bord des lacs helvétiques - "Lundrim në liqenet zvicerane" (Gjenevë 1861), romanet Fylétia e Arbenoré prej Kanekate laoshima (Livorno 1867), Gli Albanesi in Rumenia, një histori e princëve Gjika, nga familja e saj, në shekujt e 17-të deri 19-të (Bot. II, Firenze 1873), dhe La poésie des Ottomans (Bot. II, Paris 1877), si dhe shkrime të shumta mbi historinë e letërsisë, poezisë, çështje politike, shoqërore dhe fetare, historike, arti etj. në revista të mirënjohura franceze (sidomos në Revue des Deux Mondes), belge Libre Recherche, italiane Diritto, Antologia nuova, Rivista europea etj. dhe revista zvicerane, greke, rumune dhe amerikane. Elena Gjika ishte gjithashtu piktore. Ajo ishte anëtare e shumë shoqërive të studiuesve, të tilla si Akademia italiane, ajo u emërua edhe qytetare nderi nga parlamenti grek dhe shumë qytete italiane. Ajo ishte gjithashtu një alpiniste. Ajo arriti të zbulojë universin femëror nëpërmjet udhëtimeve të saj të shumta dhe e “fotografoi” në të gjitha detajet nëpërmjet shkrimeve të saj të shumta që i botoi në revistat më prestigjioze të kohës. Elena mori pjesë gjallërisht në lëvizjen kulturore përparimtare të Evropës si kundërshtare e sundimit despotik monarkist dhe e shtypjes Kombëtare. U radhit në mes të 10 femrave më të ngritura intelektualisht ne botën e asaj kohe. Përkrahu nxehtësisht Rilindjen Kombëtare Shqiptare, mbajti lidhje të ngushta me veprimtarë të shquar të saj, si: Jeronim de Rada, Dhimitër Kamarda, Zef Jubani, Zef Serembe, Thimi Mitko etj. Ajo rrahu mendime për organizimin e lëvizjes kombëtare sidomos në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Në një varg studimesh: Kombësia shqiptare sipas këngëve popullore (La nationalité albanaise d'après les chants populaires, 1866), Shkrimtarët shqiptarë të Italisë Jugore (Les ecrivains albanais de l'Italie Méridionale, 1867), Shqiptarët në Rumani (Gli albanesi in Rumenia, 1873), etj., ajo vuri në dukje nëpërmjet këngëve popullore historike luftën shumëshekullore të popullit Shqiptar kundër sundimit osman. Në shenjë mirënjohjeje për ndihmesën e dhënë në njohjen e çështjes Shqiptare nga opinioni publik botëror, patriotët rilindës dhe arbëreshë të Italisë e të Greqisë i kushtuan librin me titull : Dora d'Istrias-Shqiptarët (A Dora D'Istria - Gli Albanesi, 1870), një përmbledhje vjershash patriotike. Elena Gjika vdiq në Firence më 17 nëntor 1888 në moshën 60 vjeçare.[
- Vajta Kalova Gjith Kalabrinè askund nuk gjeta si Shqipèrinè
"Vajta Kalova Gjith Kalabrinë" është një këngë shumë e bukur, e mbushur me ndjenja nostalgjie dhe dashurie për Shqipërinë dhe kulturën shqiptare. Kjo këngë ka një melodi të ngrohtë dhe tekste që prekin thellë zemrën, duke e lidhur dëgjuesin me traditat dhe historinë e popullit shqiptar, si dhe me lidhjet e forta mes shqiptarëve kudo që ndodhen. Një këngë që ndihmon në ruajtjen e identitetit dhe pasurisë kulturore! Teksti Vajta kalova gjithë Kalabrinë Askund nuk gjeta si Arbërinë Vajta kalova gjithë Kalabrinë Askund nuk gjeta si Shqipërinë Dy manushaqe në dorën time Ja zgjata njërën Arbëreshës sime (2 herë) E lul e lul e lul e lul E lul e lul e maca maca E unë për ty e unë për ty E unë për ty o ndjalu paca Vajta kalova gjithë Kalabrinë Askund nuk gjeta si Arberinë Vajta kalova gjithë Kalabrinë Askund nuk gjeta si Shqipërinë Dy manushaqe në dorën time Ja zgjata njërën Arbereshes sime (2 herë) E lul e lul e lul e lul E lul e lul e maca e maca E un për ty e un për ty E un për ty e ndjalu paca E ndalu pak e ndalu pak E ndalu pak s`është e vërtetë Se zemra ime se zemra ime Se zemra ime je ti vetë
- Kalaja e Elbasanit! Me firmosjen e memorandumit të bashkëpunimit me AADF-në, fillojmë procesin e projektimit për rikualifikimin dhe rijetëzimin e një tjetër zone historike.
Sot nis një kapitull i ri për Kalanë e Elbasanit! Me firmosjen e memorandumit të bashkëpunimit me AADF-në, fillojmë procesin e projektimit për rikualifikimin dhe rijetëzimin e një tjetër zone historike me potencial biznesi e destinacioni turistik. Ky projekt do të zhvillohet në dy faza: studimi i plotë i zhvillimit të lagjes Kala dhe implementimi i projekteve specifike, që do ta kthejnë këtë zonë në një atraksion edhe më të rëndësishëm të trashëgimisë kulturore, traditës e mikpritjes shqiptare si edhe një magnet për rritjen e numrit të vizitorëve e aktiviteteve social-ekonomike. 🇦🇱Shkruan Blendi Gonxhja Minister i kulturès dhe ekonomise Kalaja e Elbasanit Historia Elbasani njihet si qytet i lashtë, ku monumentet kulturore janë nga më të rrallat që mund të preken në Shqipërinë e Mesme. Një prej atyre, që kanë zënë vendin e merituar në botën e monumenteve të kulturës së ngulitur shqiptare, është kalaja në qendër të qytetit. Këtë vlerësim e kanë bërë edhe vizitorë nga vende të ndryshme të botës, por edhe të mbarë Shqipërisë. Kalaja 2000 vjeçare është një ndërtim romak, ngritur në fillim të shekullit III të erës sonë si një kështjellë ushtarake për strehimin e një legjioni dhe për të siguruar kontrollin e rrugës Egnatia, që në atë kohë ishte një arterie e rëndësishme e Perandorisë Romake.Luftërat barbare gjatë shekullit IV dhe V të erës sonë sollën shkatërrimin e kështjellave, dhe u desh dora perandorit bizantin me origjinë Dardane Justinian, që e rindëroti kështjellën mbi themelet e vjetra. Sot ruhet vetëm porta jugore e kalasë. Muret w Kalase se ElbasanitKështjella ka qenë rrethuar me një hendek, që mbushej nga devijimi i përroit të Zaranikës. Brenda kësaj kalaje gjenden aq shumë monumente kulture, sa edhe potencialet intelektuale të kulturës kombëtare, se pikërisht atje ku gjeneronte kultura e mendjes, gjeneron edhe kultura e arkitekturës. Kisha katolike unite, kisha ortodokse “Shën Maria”, shkolla e vjetër e Kalasë, xhamia Mbret apo hamami i vjetër i grave, ashtu si edhe kulla e sahatit apo çdo shtëpi e rrugicë e kësaj Kalaje ka vulën e historisë. Por ky monument i gjallë është shkatërruar mbas kthimit të sistemit, kohë kur edhe kalaja e qytetit u prek nga ndërtimet pa leje dhe deformimit që ju bënë arkitetkturës së vjetër me ndërtimet moderne, që ja humbën bukurinë e lashtë. Instituti i Monumenteve nuk mori masa për të frenuar shkatërrimet, si e drejta e këtij institucioni për të ndërhyrë në parandalimin e ndërtimit pa leje dhe jashtë parametrave të lejuar në një territor, ku pjesa dominuese ishte guri dhe rrugicat të shtruar me kalldrëm, të cilat të sillnin në kujtesë historinë e tyre të vjetër. Por tashmë, në kuadër të një projekti strategjik për rivitalizimin e kalasë së qytetit të Elbasanit, si një nga objektet më të rëndësishme kulturore të qytetit në vitin 2006, me iniciativë të Kryetarit të Bashkisë Ardian Turku, u bë e mundur të realizohet një projekt me bashkëfinancim nga Bashkia Elbasan, Universiteti i Pizës dhe Ministria e Kërkimit Shkencor të Italisë. Projekti është emëruar “Njohja, ruajtja dhe vlerësimi i Kalasë së Elbasanit”. Aktualisht Bashkia e Elbasanit, që në fillimet e hedhjes së projektëve, e ka ndërprerë dhënien e lejëve të ndërtimit brenda në kala. Kjo iniciativë i lë hapsirë projektit të studimit, që ka si qëllim kthimin e Kalasë me karakteristikat e saj muzeale, që ka patur gjithmonë. Elbasani njihet si qytet i lashtë, ku monumentet kulturore janë nga më të rrallat që mund të preken në Shqipërinë e Mesme. Një prej atyre, që kanë zënë vendin e merituar në botën e monumenteve të kulturës së ngulitur shqiptare, është kalaja në qendër të qytetit. Këtë vlerësim e kanë bërë edhe vizitorë nga vende të ndryshme të botës, por edhe të mbarë Shqipërisë. Kalaja 2000 vjeçare është një ndërtim romak, ngritur në fillim të shekullit III të erës sonë si një kështjellë ushtarake për strehimin e një legjioni dhe për të siguruar kontrollin e rrugës Egnatia, që në atë kohë ishte një arterie e rëndësishme e Perandorisë Romake.Luftërat barbare gjatë shekullit IV dhe V të erës sonë sollën shkatërrimin e kështjellave, dhe u desh dora perandorit bizantin me origjinë Dardane Justinian, që e rindëroti kështjellën mbi themelet e vjetra. Sot ruhet vetëm porta jugore e kalasë. Kështjella ka qenë rrethuar me një hendek, që mbushej nga devijimi i përroit të Zaranikës. Brenda kësaj kalaje gjenden aq shumë monumente kulture, sa edhe potencialet intelektuale të kulturës kombëtare, se pikërisht atje ku gjeneronte kultura e mendjes, gjeneron edhe kultura e arkitekturës. Kisha katolike unite, kisha ortodokse “Shën Maria”, shkolla e vjetër e Kalasë, xhamia Mbret apo hamami i vjetër i grave, ashtu si edhe kulla e sahatit apo çdo shtëpi e rrugicë e kësaj Kalaje ka vulën e historisë. Por ky monument i gjallë është shkatërruar mbas kthimit të sistemit, kohë kur edhe kalaja e qytetit u prek nga ndërtimet pa leje dhe deformimit që ju bënë arkitetkturës së vjetër me ndërtimet moderne, që ja humbën bukurinë e lashtë. Instituti i Monumenteve nuk mori masa për të frenuar shkatërrimet, si e drejta e këtij institucioni për të ndërhyrë në parandalimin e ndërtimit pa leje dhe jashtë parametrave të lejuar në një territor, ku pjesa dominuese ishte guri dhe rrugicat të shtruar me kalldrëm, të cilat të sillnin në kujtesë historinë e tyre të vjetër. Por tashmë, në kuadër të një projekti strategjik për rivitalizimin e kalasë së qytetit të Elbasanit, si një nga objektet më të rëndësishme kulturore të qytetit në vitin 2006, me iniciativë të Kryetarit të Bashkisë Ardian Turku, u bë e mundur të realizohet një projekt me bashkëfinancim nga Bashkia Elbasan, Universiteti i Pizës dhe Ministria e Kërkimit Shkencor të Italisë. Projekti është emëruar “Njohja, ruajtja dhe vlerësimi i Kalasë së Elbasanit”. Aktualisht Bashkia e Elbasanit, që në fillimet e hedhjes së projektëve, e ka ndërprerë dhënien e lejëve të ndërtimit brenda në kala. Kjo iniciativë i lë hapsirë projektit të studimit, që ka si qëllim kthimin e Kalasë
- 𝐌𝐞𝐬𝐚𝐳𝐡𝐢 𝐢 𝐏𝐚𝐩𝐞𝐬 𝐩𝐞𝐫 𝐃𝐨𝐧𝐚𝐥𝐝 𝐓𝐫𝐮𝐦𝐩, në ditën e betimit të presidentit të ri amerikan, në mandatin e tij të dytë në Shtëpinë e Bardhë: "Me rastin e betimit tuaj si President
𝐌𝐞𝐬𝐚𝐳𝐡𝐢 𝐢 𝐏𝐚𝐩𝐞̈𝐬 𝐩𝐞̈𝐫 𝐃𝐨𝐧𝐚𝐥𝐝 𝐓𝐫𝐮𝐦𝐩, në ditën e betimit të presidentit të ri amerikan, në mandatin e tij të dytë në Shtëpinë e Bardhë: "Me rastin e betimit tuaj si President i dyzet e shtatë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ju përshëndes përzemërsisht dhe ju garantoj lutjet e mia që Zoti i Gjithëpushtetshëm t'ju japë urti, forcë dhe mbrojtje në ushtrimin e detyrave tuaja të larta. I frymëzuar nga idealet e kombit tuaj për të qenë vend i mundësive, mikpritës për të gjithë, shpresoj që, nën udhëheqjen tuaj, populli amerikan të përparojë dhe të përpiqet gjithmonë për të ndërtuar një shoqëri më të drejtë, ku nuk ka vend për urrejtje, diskriminim apo përjashtim. Njëkohësisht, ndërsa familja njerëzore përballet me sfida të shumta, për të mos përmendur plagën e luftës, i lutem Zotit t’i udhëheqë përpjekjet tuaja në promovimin e paqes dhe pajtimit ndërmjet popujve. Me këto ndjenja, i kërkoj për ju, për familjen tuaj dhe për popullin e dashur amerikan bekime të shumta hyjnore" ~ Ati i Shenjtë Papa Francesku ~ #God_bless_Pope_Francis
- Unè kam njè èndèr! Fjalimi i plotë i Martin Luther King Jr. Në 28 gusht 1963, në Uashington, Martin Luther King do të mbante një fjalim historik,
UNË KAM NJË ËNDËRR! Fjalimi i plotë i Martin Luter Kingut Në 28 gusht 1963, në Uashington, Martin Luther King do të mbante një fjalim historik, që do të shndërronte përgjithmonë Shtetet e Bashkuara që ne njohim. “I have a dream” (në shqip: Unë kam një ëndërr), ishte fraza më e njohur, e një fjalimi të gjatë që denonconte racizmin dhe mungesën e shanseve të barabarta. Luther King, i vrarë disa vite më pas nga ekstremistët e bardhë, shqiptoi ato fjalë epokale përpara 250 mijë protestuesve më ngjyrë, duke i dhënë jetë një transformimi që do të shndërronte SHBA-në në një prej vendeve më demokratike të botës. 50 vjet më pas, nën mbikëqyrjen e presidentit Barack Obama, i cili e ka konsideruar luftëtarin e madh të të drejtave të njeriut si një prej shembujve më frymëzues të jetës së tij. UNË KAM NJË ËNDËRR Nga Martin Luther King Unë jam i lumtur që jam bashkuar me ju sot, në atë që do të hyjë në historinë e kombit tonë si shprehja dhe demonstrimi më të madh për lirinë. Njëqind vjet më parë, një Amerikan i madh, në hijen simbolike të të cilit qëndrojmë ne sot, nënshkroi Proklamatën e Emancipimit. Ky dekret aq shumë i rëndësishëm erdhi si një fener i madhërishëm i dritës të shpresës për miliona skllevër Negër, të cilët ishin djegur në flakët e padrejtësisë përvëluese. Ai erdhi si një agim i gëzueshme për t’i dhënë fund natës së gjatë të robërisë së tyre. Por njëqind vjet më vonë, Negri nuk është ende i lirë. Njëqind vjet më vonë, jeta e një Negri është ende dëshpërimisht e gjymtuar nga prangat e segregacionit dhe vargojtë e diskriminimit. Njëqind vjet më vonë, Negri jeton në një ishull të vetmuar të varfërisë në mes të një oqeani të prosperitetit material. Njëqind vjet më vonë, Negri është ende duke lënguar në qoshe të shoqërisë Amerikane dhe e gjen veten në ekzil në tokën e tij. Dhe ne kemi ardhur këtu ta nxjerrim në pah dramën e kësaj gjendje të turpshme. Në një kuptim, ne kemi ardhur në kryeqytetin e kombit tonë për të kthyer në para një çek. Kur arkitektët e republikës sonë shkruan fjalët e mrekullueshme të Kushtetutës dhe të Deklaratës së Pavarësisë, ata kishin nënshkruar një dëftesë borxhi, ndaj të cilës çdo Amerikan ishte bërë trashëgimtar i kësaj. Kjo dëftesë borxhi ishte një premtim për të gjithë njerëzit, pikërisht ashtu, ku zezakëve si të bardhëve, do t’ju garantoheshin të drejtat e patjetërsueshme të jetës, lirisë dhe kërkimit të lumturisë. Sot është më se e qartë se Amerika nuk e ka shlyer këtë dëftesë borxhi për deri sa qytetarët e saj me ngjyrë janë të shqetësuar. Në vend të nderimit ndaj këtij detyrim të shenjtë, Amerika i ka dhënë popullit Negër një çek të keq, një çek i cili i është kthyer mbrapsht me shënimin ” fonde të pamjaftueshme për ta paguar”. Por ne refuzojmë të besojmë se banka e drejtësisë ka falimentuar. Ne refuzojmë të besojmë se fondet janë të pamjaftueshme për një vend si ky yni me thesare gjigande mundësish. Prandaj ne kemi ardhur këtu, për ta thyer këtë çek – i cili do të na japë sipas kërkesës të drejtën e pasurive për liri dhe siguri në drejtësi. Ne kemi ardhur edhe në këtë vend të shenjtë për t’i kujtuar Amerikës urgjencën e ashpër të së tashmes. Kjo nuk është koha për t’u angazhuar në luksin e ngrirjes, as për të marrë drogën qetësuese të përshkallëzimit të ngadalshëm. Tani është koha për t’i bërë reale premtimet e demokracisë. Tani është koha për t’u ngritur nga lugina e errët dhe e shkretë e segregacionit në rrugën e ndriçuar nga dielli i drejtësisë racore. Tani është koha për ta ngritur kombin tonë nga vorbullat moçalore të padrejtësisë racore drejt shkëmbit të fortë vëllazërisë. Tani është koha për ta bërë drejtësinë një realitet për të gjithë fëmijët e Perëndisë. Do të jetë fatale për kombin dalja nga urgjenca e momentit. Kjo verë mbytëse prej pakënaqësisë legjitime të Negrit do të largohet vetëm kur të vijë vjeshta gjallëruese e lirisë dhe barazisë. Viti njëmijë e nëntë qind e gjashtëdhjetë e tre nuk është fundi, por një fillim. Ata të cilët shpresojnë se ajo që do të kishte nevojë Negri është vetëm që të shfryjë dhe se tani pas kësaj do të mjaftohet e kënaqet me këtë, do të zgjohen nga ky iluzion, nëse si zakonisht kombi kthehet në biznes. Nuk do të ketë më as prehje dhe as qetësi në Amerikë deri sa Negrit do t’i garantohen të drejtat e tij si qytetar. Shakullimat e revoltës do të vazhdojnë të shkundin themelet e kombit tonë deri në ditën të ndritshme e drejtësisë. Por ka diçka që unë duhet ta them për njerëzit e mi të cilët qëndrojnë në pragun që të çon në pallatin e drejtësisë. Në procesin për të fituar vendin tonë të merituar ne nuk duhet të jemi fajtorë për veprime të gabuara. Le të mos kërkojmë të kënaqim etjen tonë për liri duke pirë nga kupa e hidhërimit, zemërimit dhe e urrejtjes. Ne duhet ta përcjellim gjithmonë luftën tonë në rrafshin e duhur të dinjitetit e disiplinës. Ne nuk duhet të lejojmë që protesta jonë krijuese, protesta jonë e imponuar jo prej nesh, të degjenerojë në dhunë fizike. Përsëri dhe përsëri ne duhet të ngrihemi në lartësitë madhështore ku forcat fizike plotësohet me forcën shpirtërore. Militantizmi i ri i mrekullueshëm që ka përfshirë komunitetin Negër nuk duhet të na çojë në një mosbesim për të gjithë njerëzit e bardhë, sepse shumë nga vëllezërit tanë të bardhë, siç dëshmohet nga prania e tyre sot këtu, kanë ardhur për të treguar se fati i tyre është i lidhur me fatin tonë. Ata kanë ardhur për të demonstruar se liria e tyre është e lidhur pazgjidhshmërisht me lirinë tonë. Sepse ne nuk mund të ecim vetëm. Ndërsa ne ecim, ne duhet të bëjmë një premtim që gjithmonë do të marshojmë përpara. Ne nuk mund të kthehemi prapa. Ka nga ata që janë duke u kërkuar të përkushtuarve të të drejtave civile se, “Kur ju do të jeni të kënaqur?” Ne kurrë nuk mund të jemi të kënaqur për sa kohë që Negri është viktimë e tmerrit të papërshkrueshme të brutalitetit policor. Ne kurrë nuk mund të jemi të kënaqur, për aq kohë sa trupat tanë, të sfilitur nga lodhja e udhëtimit, nuk mund të gjejnë strehë as pranë moteleve të autostradave dhe as në hotelet e qyteteve. Ne nuk mund të jemi të kënaqur për aq kohë sa lëvizja e një Negri kufizohet nga një geto e vogël në një më të madhe. Ne kurrë nuk mund të jemi të kënaqur për sa kohë që fëmijët tanë janë të zhveshur nga individualiteti i tyre dhe kur dinjiteti i tyre grabitet nga kartelat ku është shënuar “Vetëm për të bardhët”. Ne nuk mund të jemi të kënaqur për aq kohë sa një Negër në Misisipi nuk mund të votojë dhe kur një Negër në Nju Jork beson se ai nuk ka asgjë për të cilën ia vlen të votojë. Jo, jo, ne nuk jemi të kënaqur, dhe ne nuk do të jemi të kënaqur deri sa drejtësia nuk do të rrjedhë si ujërat e një rryme të fuqishme në shtratin e duhur. Unë nuk jam i shkujdesur dhe i pavëmendshëm se disa prej jush kanë ardhur këtu për shkak të privimeve dhe vuajtjeve të mëdha. Se disa prej jush kanë ardhur këtu të sapoliruar nga qelitë e ngushta të burgjeve. Se disa prej jush kanë ardhur nga zona ku kërkesat tuaj për liri ju kanë lënë të goditur nga stuhitë e persekutimit dhe të tronditur nga erërat e brutalitetit të policisë. Ju jeni bërë veteranët e vuajtjes krijuese, e vuajtjes të imponuar. Vazhdoni të punoni me besimin se vuajtja e pamerituar është çliruese. Kur të kthehemi në Misisipi, kur të kthehemi në Alabama, kur të kthehemi në Karolinën e Jugut, kur të kthehemi në Xhorxhia, kur të kthehemi në Luiziana, kur të kthehemi në lagjet e varfra dhe getot e qyteteve tona veriore, jemi duke e ditur se në njëfarë mënyre kjo situatë mund dhe do të ndryshohet. Andaj le të mos zhytemi në luginën e dëshpërimit. Unë ju them sot, miqtë e mi, edhe pse ne përballemi me vështirësitë e të sotmes dhe të nesërmes, unë ende e kam një ëndërr. Kjo është një ëndërr e rrënjosur thellë në ëndrrën Amerikane. Unë e kam një ëndërr se një ditë ky komb do të ngrihet dhe të jetojë kuptimin e vërtetë të kredos së tij se: “Ne i mbajmë këto të vërteta si të vetëkuptueshme: Se të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë.” Unë kam një ëndërr se një ditë në kodrat e kuqërremta të Xhorxhias, bijtë e ish skllevërve dhe bijtë e ish-pronarëve të skllevërve do të mundin të ulen së bashku në tryezën e vëllazërisë. Unë kam një ëndërr se një ditë edhe shteti i Misisipit, një shtet nën trysninë e ferrit të padrejtësisë, nën trysninë e ferrit të shtypjes, do të transformohet në një oazë të lirisë dhe drejtësisë. Unë kam një ëndërr se katër fëmijët e mi të vegjël një ditë do të jetojnë në një vend ku nuk do të gjykohen nga ngjyra e lëkurës së tyre, por nga thelbi i karakterit të tyre. Unë kam një ëndërr sot. Unë kam një ëndërr se një ditë, poshtë në Alabama, me racistët e saj të mbrapshtë, me guvernatorin e saj nga goja e yndyrosur e të cilit dalin fjalë poshtëruese dhe asgjësuese; një ditë, pikërisht në Alabama, vogëlushë e vogëlushe zezake do të mundin t’i bashkojnë duart e tyre si motra dhe vëllezër me vogëlushë e vogëlushe të bardha. Unë kam një ëndërr sot. Unë kam një ëndërr se një ditë çdo luginë do të lartësohet, se çdo kodër e mal do të bëhet lehtësisht i ngjitshëm, se vendet e ashpra do të zbuten dhe vendet e honta e torturuese do të bëhen rrugë të drejta dhe lavdia e Zotit do të zbulohet e ne të gjithë së bashku do ta shohim. Kjo është shpresa jonë. Ky është besimi që unë të kthehem në Jug. Me këtë besim do të jemi në gjendje që ta shndërrojmë malin e dëshpërimitë në një gur shprese. Me këtë besim ne do të jemi në gjendje t’i transformojmë mosmarrëveshjet çjerrëse të kombit tonë në një simfoni të bukur të vëllazërisë. Me këtë besim ne do të jemi në gjendje të punojnë së bashku,t’i lutemi Zotit së bashku,të luftojmë së bashku, të shkojmë në burg së bashku,të ngrihemi në emër të lirisë së bashku, duke e ditur se ne do të jemi të lirë një ditë. Kjo ditë do të vijë kur të gjithë fëmijët e Perëndisë do të mundin ta këndojnë me një kuptim të ri, “Atdheu im, je ti tokë e ëmbël e lirisë, ty të këndoj. Toka ku etërit e mi vdiqën, toka e krenarisë së pelegrinëve, nga çdo anë, liria le të kumbojë.” Dhe nëse Amerika do të jetë një komb i madh kjo duhet të bëhet e vërtetë. Le të kumbojë liria nga majat e kodrave të pafunda të New Hampshire. Le të kumbojë liria nga malet hijerënda të Nju Jorkut. Le të kumbojë liria në vargmalet madhështore Aligeini të Pensilvanisë!1) Le të kumbojë liria nga Shkëmbinjtë me borë të përjetshme të Kolorados! Le të kumbojë liria nga shpatet e pjerrëta të Kalifornisë! Por jo vetëm aq; le të kumbojë liria nga Mali i Gurit2) në Xhorxhia! Le të kumbojë liria nga Lukaut Mauntin3) në Tenesi! Le të kumbojë liria nga çdo kodër dhe pllajë e Misisipit! Le të jehojë nga çdo anë, le të kumbojë liria! Dhe kur kjo ndodh, kur ne e lejojmë lirinë të kumbojë, kur ne e lejojmë atë të kumbojë në çdo katund e në çdo fshat, në çdo qytet e në çdo shtet, atëher’ ne do të mundim ta shpejtojmë ditën kur të gjithë fëmijët e Perëndisë, të zinjtë e të bardhët, Hebrejtë dhe Jo-hebrejtë, Protestantët dhe Katolikët, do të mundin t’i bashkojnë duart për të kënduar këngën e vjetër të Negrit, “Të lirë më në fund! Falënderim Perëndisë së Plotfuqishme, ne jemi të lirë më në fund!”
- Këngë e njohur dhe e dashur e arbëreshëve të Italisë, që ka kaluar brez pas brezi.
O e bukura more është një vjershë dhe një ndër këngët më të popullarizuara të Arbëreshëve të Italisë në trojet shqiptare. Dokument i kësaj kënge për herë të parë gjendet në dorëshkrimin e Kieutit botim i vitit 1708, më pas këtë material do ta ribotonte në librin e tij filologu arbëresh Dhimitër Kamarda(1821-1882), në vitin 1866. Në këtë lëndë është publikuar teksti i kësaj kënge i shkruajtur në shqip, por me alfabet grek. "E Bukura More" është një vjershë dhe këngë e njohur dhe e dashur e arbëreshëve të Italisë, që ka kaluar brez pas brezi nëpërmjet gojës dhe ka mbetur pjesë e trashëgimisë kulturore të shqiptarëve në këtë rajon. Kjo këngë, e cila ka origjinë nga trojet shqiptare, është dokumentuar për herë të parë në dorëshkrimin e Kieutit të vitit 1708 dhe më pas është ribotuar nga filologu arbëresh Dhimitër Kamarda në vitin 1866, duke e pasuruar dhe ruajtur këtë pjesë të trashëgimisë arbëreshe. Kënga është një përshkrim poetik dhe emocional, e shprehur përmes një bisedimi me "të bukurën More", që është ndoshta një figurë mitologjike apo një personifikim i bukurisë dhe ndjenjës së humbjes. Teksti i këngës është shkruar në shqip me alfabet grek, një karakteristikë e njohur për arbëreshë. Botimi i Kamardës në vitin 1866 përfaqëson një hap të rëndësishëm në ruajtjen dhe përhapjen e trashëgimisë kulturore arbëreshe, pasi përfshin materiale të tilla si kjo këngë, që ndihmojnë në ruajtjen e gjuhës dhe kulturës shqiptare, veçanërisht në një kohë kur këto tradita po shuheshin për shkak të asimilimit dhe ndikimeve të jashtme. Moj e bukura More si të lash e më ngë të pash Si të lash, si të lash siç të gjeta ngë të lash Atje kam unë zotin At atje kam unë zonjën Mëmë atje kam dhe tim vëlla gjithë mbuluar të gjithë mbuluar të gjithë mbuluar nën dhe Ah e bukura More Botim i këtij libri u realizua në Itali në vitin 1866 nga shtëpia botuese “F. ALBERGUETI E.C.” , i cili mban si titull: “Appendice al Saggio di Grammatologia Comprata Sulla Lingua Albanese” përgatitur me shumë kujdes nga filologu arbëresh Dhimitër Kamarda (1821-1882), duke pasur për bazë dorëshkrimin e Kieutit (1708).
- Kjo pikturë e Marjana Eskit mund të interpretohet si një përshkrim poetik dhe simbolik i lidhjes mes artit, natyrës dhe shpirtit njerëzor.
Kjo pikturë e Marjana Eskit mund të interpretohet si një përshkrim poetik dhe simbolik i lidhjes mes artit, natyrës dhe shpirtit njerëzor. Ja disa mënyra për ta lexuar: 1. Fryma artistike: Gruaja me flaut është një simbol i artistit që përdor zërin e tij për të sjellë harmoni dhe bukuri në botë. Flauti përfaqëson muzikën, një formë universale e komunikimit shpirtëror. 2. Lidhja me natyrën: Elementet e natyrës (pëllumbat, hëna dhe bimët) pasqyrojnë paqen dhe bukurinë e botës natyrore, duke sugjeruar se arti dhe natyra janë në harmoni të përkryer. 3. Magjia dhe fantazia: Ngjyrat e gjalla dhe atmosfera ëndërrimtare krijojnë një ndjenjë magjie, ku realiteti dhe imagjinata bashkohen. Kjo mund të simbolizojë fuqinë e artit për të çuar shikuesin përtej të zakonshmes. 4. Harmonia e brendshme: Portreti i qetë i gruas tregon një gjendje të brendshme paqeje dhe ekuilibri, që mund të nënkuptojë lidhjen mes krijimit artistik dhe shpirtit njerëzor. 5. Feminiteti dhe natyra: Figura femërore mund të simbolizojë rolin krijues dhe ushqyes të grave, i cili reflekton bukurinë dhe delikatesën .