Search Results

Papa një Dritë e Shenjtë për këtë botë, Engjëll mbi tokë që eci mes nesh me përulësi e dashuri, Ati i Shenjtë i Dashurisë që na mësoi të duam pa kushte. Na dhe paqe në fjalë, ngrohtësi në shpirt dhe shpresë në çdo lutje. Manteli juaj i bardhë ishte një mësim i heshtur mbi pastërtinë e mendjes dhe qëllimeve të pastra. Ju reflektonit dritën hyjnore tek të tjerët, duke i udhëhequr me dashuri dhe përulësi. Sot bota është më e heshtur pa ty, por mësimet e tua do të mbeten gjallë – si një dritë që nuk shuhet kurrë. Biograacia. Papa Françesku (në latinisht: Franciscus, emri i lindjes: Jorge Mario Bergoglio) ishte papa i 266-të i Kishës Katolike dhe kreu i Vatikanit. Ai lindi më 17 dhjetor 1936 në Buenos Aires, Argjentinë, dhe u zgjodh papë më 13 mars 2013, pas dorëheqjes së papës Benedikti XVI. Papa Françesku ndërroi jetë në vitin 2025. Biografia e shkurtër Emri i lindjes: Jorge Mario Bergoglio Vendi i lindjes: Buenos Aires, Argjentinë Prejardhja: Me rrënjë italiane (prindërit e tij ishin emigrantë nga Italia) Formimi: Studioi kimi, më pas iu bashkua jezuitëve dhe studioi filozofi e teologji U shugurua meshtar: më 1969 U bë ipeshkëv: më 1992 U ngrit kardinal: më 2001 nga Papa Gjon Pali II U zgjodh papë: më 2013, papa i parë nga Amerika Latine dhe papa i parë jezuit në histori Sherbesa si papë (2013–2025) Papa Françesku u njoh për thjeshtësinë, përkushtimin ndaj të varfërve dhe përpjekjet për të reformuar Kishën Katolike. Ai shpesh theksoi mëshirën dhe dashurinë në vend të rregullave të forta dogmatike. Kauzat që mbrojti 1. Të varfërit dhe të margjinalizuarit Shpesh kritikonte kapitalizmin ekstrem dhe thoshte se Kisha duhet të jetë “e varfër për të varfërit”. 2. Mbrojtja e mjedisit Publikoi enciklikën Laudato Si' (2015), një thirrje e fuqishme për të mbrojtur Tokën dhe për të luftuar ndryshimet klimatike. 3. Dialogu ndërfetar dhe pajtimi U takua me liderë të besimeve të tjera (p.sh., Islam, Judaizëm) dhe nxiti paqen ndërfetare. 4. Refugjatët dhe emigrantët Bëri thirrje për mikpritjen dhe integrimin e refugjatëve dhe kritikoi politikat që përjashtonin emigrantët. 5. Reforma në Vatikan U përpoq të përmirësonte transparencën financiare dhe të trajtonte skandalet e abuzimeve seksuale në Kishë. 6. Roli i grave në Kishë Ndonëse ruajti qëndrimin tradicional për priftërinë mashkullore, ai nxiti më shumë përfshirje të grave në udhëheqje kishtare. 7. Paqja dhe drejtësia sociale Denoncoi luftërat, armët bërthamore dhe padrejtësitë sociale. Në zemrat e shumë njerëzve, Papa Françesku mbeti simbol i mëshirës, dialogut dhe reformës. Jeta dhe misioni i tij do të kujtohen për përpjekjet për një Kishë më të afërt me njerëzit dhe më të ndjeshme ndaj sfidave moderne. U prehsh në paqe, Papa Françesku. Të duam përgjithmonë.

Matteo Mandalà është një nga studiuesit më të njohur të botës arbëreshe dhe albanologjisë bashkëkohore. Ai është bir i komunitetit arbëresh të Piana degli Albanesi (Hora e Arbëreshëvet), një nga qendrat më të rëndësishme kulturore të shqiptarëve të Italisë, ku ruhet ende gjuha, tradita dhe identiteti shqiptar. Formimi akademik dhe veprimtaria profesionale Mandalà është filolog, profesor i rregullt në Departamentin e Kulturës në Universitetin e Palermos në Itali, ku ligjëron gjuhën dhe letërsinë shqipe. Ai është gjithashtu drejtor dhe bashkëthemelues i Laboratorit Albanologjik, një qendër e rëndësishme kërkimore për studime mbi gjuhën, kulturën dhe historinë shqiptare në diasporë, veçanërisht në komunitetet arbëreshe. Fushat e kërkimit Veprimtaria shkencore e Matteo Mandalà përfshin një gamë të gjerë fushash, ku përfshihen: Dialektologjia: Studimi i dialekteve arbëreshe në Itali, dokumentimi dhe krahasimi i tyre me shqipen standarde dhe me dialektet e Shqipërisë. Filologjia: Transkriptimi dhe botimi i veprave të vjetra letrare arbëreshe dhe shqiptare, sidomos nga periudha e Rilindjes. Kritika letrare: Vlerësimi dhe analizimi i teksteve letrare shqiptare dhe arbëreshe, si nga pikëpamja estetike ashtu edhe historike. Histori kulturore dhe etnike: Kërkime mbi proceset e ruajtjes së identitetit kulturor te komunitetet arbëreshe, si dhe studime mbi emigracionin dhe integrimin e tyre në shoqëritë pritëse. Kontributi shkencor Mandalà është autor i disa monografive, si dhe redaktor i botimeve kritike të veprave letrare nga autorë të shquar arbëreshë e shqiptarë. Ai ka trajtuar çështje të rëndësishme që lidhen me ndërtimin e identitetit kulturor, gjuhësor dhe fetar të arbëreshëve ndër shekuj, sidomos gjatë periudhave nga shekulli XVIII deri në XX. Ndër veprat më të rëndësishme të tij përmendim: “L’immigrazione albanese in Istria (secoli XV–XVIII)” – Një vepër e fundit që trajton emigracionin shqiptar në gadishullin e Istrias dhe prezencën e komuniteteve arbëreshe atje, që nga viti 1499. Studime mbi Jerome De Rada, Girolamo de Rada, Giuseppe Schirò, dhe autorë të tjerë të Rilindjes arbëreshe. Botime për ritualet fetare, kulturën orale, dhe trashëgiminë historike të arbëreshëve në rajone të ndryshme të Italisë. Roli në konferenca dhe projekte Matteo Mandalà ka qenë pjesëmarrës dhe organizator në shumë konferenca shkencore ndërkombëtare, ku ka prezantuar studime mbi çështje të albanologjisë dhe diasporës shqiptare. Ai është gjithashtu përgjegjës për projekte të shumta kërkimore që kanë të bëjnë me dokumentimin, mbrojtjen dhe promovimin e kulturës arbëreshe në Itali. Vlerësime dhe anëtarësi Matteo Mandalà është anëtar nderi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, një nder që reflekton kontributin e tij të jashtëzakonshëm në fushën e studimeve shqiptare dhe në ruajtjen e identitetit arbëresh. --- Nëse dëshiron, mund të përgatis edhe një version më të thjeshtë për fëmijë, një version për prezantim publik ose për shtyp. Më thuaj çfarë formati të duhet.

18 Prill 1951 – Dita kur lindi bashkimi evropian Në këtë ditë historike, gjashtë vende evropiane hodhën themelet e një bashkimi që do të ndryshonte fatin e kontinentit tonë. Me nënshkrimin e Traktatit të Parisit, u krijua Komuniteti Evropian për Qymyrin dhe Çelikun (ECSC) – hapi i parë konkret drejt një Evrope të bashkuar. Ishte Franca ajo që ndërmori iniciativën, përmes një deklarate vizionare nga Ministri i Jashtëm francez Robert Schuman, më 9 maj 1950, një datë që sot festohet si Dita e Evropës. Ideja e tij ishte e thjeshtë por madhështore: të vendosej prodhimi i qymyrit dhe çelikut – burimet kryesore për luftë – nën një autoritet të përbashkët, në mënyrë që lufta mes vendeve evropiane të bëhej “jo vetëm e paimagjinueshme, por praktikisht e pamundur”. Gjashtë shtetet themeluese të ECSC ishin: Franca Gjermania Perëndimore Italia Belgjika Luksemburgu Holanda Nga armiq të përgjakshëm në Luftërat Botërore, këto vende u kthyen në partnerë të ngushtë, duke vendosur paqen dhe bashkëpunimin përpara rivaliteteve të së kaluarës. Ky ishte vetëm fillimi. ECSC hapi rrugën për krijimin e institucioneve të tjera evropiane që çuan në atë që sot njohim si Bashkimi Evropian. Ishte një dëshmi se kur kombet bashkojnë forcat me qëllime paqësore dhe të përbashkëta, "e pamundura" bëhet realitet. Sot, më shumë se kurrë, Evropa ka nevojë për këtë frymë bashkimi, guximi dhe vizioni. Gëzuar përvjetorin e aktit themelues të Evropës së bashkuar!

Tolstoi mund të përshkruhet si një shkrimtar dhe filozof i thellë rus, i njohur për veprat madhështore si Lufta dhe Paqja dhe Ana Karenina. Ai ishte një humanist i përkushtuar, që promovoi jetën e thjeshtë, paqen, dhe dashurinë për njerëzimin. Tolstoi mund të përshkruhet si një shkrimtar dhe filozof i thellë rus, i njohur për veprat madhështore si Lufta dhe Paqja dhe Ana Karenina. Ai ishte një humanist i përkushtuar, që promovoi jetën e thjeshtë, paqen, dhe dashurinë për njerëzimin. Në mendimet e tij filozofike, ai kritikonte dhunën, pushtetin dhe hipokrizinë e shoqërisë, duke u bërë një udhërrëfyes shpirtëror për shumë njerëz. Një histori e vërtetë: Jeta e Lev Tolstoit Në një mëngjes të qetë shtatori, në vitin 1828, në një kështjellë të bukur të vendosur në Yasnaya Polyana — një zonë e gjelbër, kodrinore, afër Tulas në zemër të Rusisë — lindi një djalë i vogël që do të ndryshonte historinë e letërsisë dhe mendimit njerëzor: Lev Nikolajeviç Tolstoi. Familja e tij ishte aristokrate. I ati, Konti Nikolai Tolstoi, ishte një burrë i ditur dhe serioz, i përfshirë në punë shtetërore, por me një shpirt të heshtur. Nëna, Maria Volkonskaya, vinte nga një prej familjeve më fisnike të Rusisë. Ajo ishte e ndjeshme, e edukuar, dhe shumë e dashur, por fatkeqësisht, vdiq kur Leva ishte vetëm 2 vjeç. Edhe babai vdiq disa vite më vonë. Kështu, fëmijëria e tij u shënua nga një trishtim i hershëm dhe humbje që e përndoqën gjithë jetën. Ai dhe vëllezërit e tij u rritën nga të afërm dhe guvernantë që kujdeseshin për ta, por asgjë nuk e zëvendësoi kurrë dashurinë prindërore. Një fëmijëri mes librave dhe pyjeve Yasnaya Polyana nuk ishte vetëm një vendbanim; ishte një botë më vete. Aty kishte pyje të thella, shtigje me lule, kuaj, shërbëtorë dhe mësues privatë. Leva ishte një fëmijë i turpshëm, por me sy shumë kureshtarë. Ai shpesh humbiste në libra dhe në pyll. E donte natyrën, dhe rrinte me orë të tëra duke parë retë ose duke vëzhguar insektet. Kur ishte adoleshent, u dërgua në Universitetin e Kazanit për të studiuar orientalistikë e më vonë jurisprudencë, por nuk e përfundoi. Ai nuk e duronte mësimin e thatë, rregullat e ngurta dhe kokëfortësinë e sistemit arsimor të kohës. U kthye në Yasnaya Polyana dhe filloi të shkruante ditarë, të filozofonte, të kërkonte kuptimin e jetës. Edhe pse kishte para, kishte gjithçka… ndjente se i mungonte diçka thelbësore. Nga oficer në luftë, tek shkrimtar i njohur Në vitin 1851, Tolstoi shkoi të jetonte me vëllain e tij në Kaukaz dhe u bashkua me ushtrinë. Mori pjesë në Luftën e Krimesë, një periudhë e errët, ku ai pa me sytë e tij vdekjen, tmerrin, dhe absurditetin e luftës. Ajo që pa atje, do ta përndiqte gjithmonë. Gjatë kësaj kohe, filloi të shkruajë “Fëmijëria”, “Rinia” dhe “Përshkrime nga Sebastopoli”, tregime që i dhanë emër në gjithë Rusinë. U bë një figurë publike, i respektuar dhe i ftuar në sallonet më të larta të shoqërisë ruse. Ishte kont, i pasur, i famshëm, por sërish... nuk ndjente paqe. Ajo që të tjerët e quanin sukses, atij i dukej bosh. Dashuria, familja dhe krijimet më të mëdha Në vitin 1862, Tolstoi u martua me një vajzë 16 vite më të re, Sofja Andreyevna Bers, me të cilën pati 13 fëmijë (prej të cilëve shumë vdiqën të vegjël). Sofja e kopjonte me dorë veprat e tij, i ishte përkushtuar, por marrëdhënia e tyre shpeshherë bëhej e vështirë, sidomos kur Tolstoi filloi të kalonte në një fazë tjetër të jetës. Gjatë kësaj periudhe, shkroi dy romanet më të mëdhenj të letërsisë botërore: “Lufta dhe Paqja”: Një epope mbi jetën gjatë pushtimit të Napolonit. Me qindra personazhe, thellësi psikologjike dhe filozofi. “Ana Karenina”: Historia tragjike e një gruaje që lufton për dashurinë e vërtetë në një shoqëri që e dënon. Kriza shpirtërore dhe revolucioni i brendshëm Pas moshës 50-vjeçare, Tolstoi u rrëzua shpirtërisht. Ai kishte gjithçka: famë, pasuri, një grua besnike, fëmijë, lavdi botërore — por një boshllëk i pashpjegueshëm e gërryente. Një ditë, në rrugët e Moskës, pa një jetim që dridhej nga i ftohti. E mori në shtëpi. Dhe në atë moment të vogël gjeti më shumë paqe sesa në të gjithë suksesin e tij. Kështu, Tolstoi filloi të jetonte një jetë të thjeshtë, asketike. Shpërndau tokat, refuzoi të merrte të ardhura nga librat, punonte me duart e tij, jetonte si fshatar. Aristokracia u skandalizua. Por fshatarët e donin. Ndikimi i tij ishte aq i madh, sa që Mahatma Gandhi e quajti "mësues shpirtëror". Ideja e jo-dhunës, dashurisë për të gjithë, e kishte rrënjën te Tolstoi. Vdekja: Fundi i një njeriu që zgjodhi të vërtetën Në moshën 82-vjeçare, pas një sherri të madh me Sofjën për stilin e jetës që kishte zgjedhur, ai u largua nga shtëpia në heshtje, duke kërkuar një vend për të gjetur paqen. U sëmur gjatë udhëtimit dhe vdiq në stacionin e trenit të Astapovos, i rrethuar nga të panjohur. Ai nuk donte më duartrokitje. Vetëm të vërtetën. Trashëgimia e tij Tolstoi nuk ishte vetëm një shkrimtar. Ishte një filozof i dashurisë, udhërrëfyes i shpirtit njerëzor, dhe një njeri që la gjithçka për të gjetur gjithçka.  Sigurisht! Ja një përmbledhje e shkurtër për të dy librat: 1. Lufta dhe Paqja – Lev Tolstoi Ky roman epik ndjek jetën e disa familjeve aristokrate ruse gjatë kohës së Luftërave Napoleonike. Personazhet kryesore janë Pjeri Bezuhov, një idealist që kërkon kuptimin e jetës; Andrei Bolkonsky, një princ që lufton për nder dhe humb dashurinë; dhe Natasha Rostova, një vajzë e gjallë që kalon nga naiviteti në pjekuri. Libri kombinon jetën private me ngjarjet historike të mëdha dhe përshkruan ndikimin e luftës në jetët e njerëzve dhe në shpirtin e kombit rus. 2. Ana Karenina – Lev Tolstoi Ky roman tragjik flet për historinë e Ana Kareninës, një grua e martuar nga aristokracia ruse, e cila bie në dashuri me oficerin e ri, Vronskin. Ajo braktis familjen për këtë dashuri, por më vonë përballet me izolim shoqëror dhe krizë personale. Paralelisht, Tolstoi sjell historinë e Levin-it, një burrë që kërkon kuptimin e jetës përmes punës, dashurisë dhe besimit. Romani eksploron çështje si morali, martesa, hipokrizia sociale dhe identiteti. Në thelb, të dy librat janë pasqyra të shpirtit njerëzor dhe shoqërisë ruse të shekullit XIX.

Kujtimet e Elizabeth Taylor Nëpër fushat e fëmijërisë, reflektorët e lavdisë dhe hapat e shpirtit njerëzorr "Fëmijëria në Angli: ëndrra nën mjegull" Elizabeth Rosemond Taylor lindi më 27 shkurt 1932 në Hampstead të Londrës. Ishte një fëmijë me sy të thellë purpur dhe një shpirt që dukej sikur e dinte që herët se do të jetonte shumë jetë përnjëherë. Prindërit e saj, Francis, një tregtar arti nga Amerika, dhe Sara, një ish-aktore që kishte braktisur skenën për t'u përkushtuar familjes, i dhanë një fëmijëri të butë, plot dashuri dhe ëndrra. Shtëpia e tyre në Angli ishte e mbuluar me trëndafila dhe e mbushur me art, muzikë dhe aromën e çajit të pasdites. Nëna e vishte me fustane pambuku të qepura me dorë dhe i lexonte Shakespeare me zë të lartë, sikur të ishte një princeshë e vogël e teatrit. Kur nisi Lufta e Dytë Botërore, familja Taylor u shpërngul në Los Anxhelos. Elizabeth atëherë nuk e dinte, por me atë udhëtim la pas jo vetëm lodrat dhe kopshtin me trëndafila, por edhe fundin e fëmijërisë. Amerika do t’i jepte lavdi, por jo më paqe. "Filmat që e bënë legjendë: kinemaja si fat" Ishte vetëm nëntë vjeçe kur studioja Universal i hapi derën. Pas disa roleve të vogla, erdhi National Velvet, një film që do ta bënte yll. Në atë histori, ajo nuk ishte thjesht një vajzë që donte të ngiste kalin në garë — ajo ishte vetë Velvet, e guximshme, e ndjeshme, e pangopur për jetë. Më pas, suksesi shpërtheu si një stuhi. A Place in the Sun, Giant, Cat on a Hot Tin Roof, Butterfield 8, Cleopatra… Në çdo film, ajo nuk luante thjesht një personazh — ajo i jetonte ata. E sidomos në Cleopatra, aty ku shkëlqimi i skenës u përzie me pasionin e jetës reale. Atje filloi historia e saj me Richard Burton-in, një dashuri që do ta ndiqte gjatë gjithë jetës, me shpërthime dhe ndarje, me puthje të zjarrta dhe heshtje të dhimbshme. "Për dashurinë dhe martesat" Ajo nuk dashuronte lehtë. Çdo ndjenjë e përjetonte thellë, plot zjarr, pa frikë. Martesat e saj ishin të shumta, por jo të lehta. “Nuk ishte tipi që ndjen dhe ikën,” thoshin për të — sepse ajo e donte dashurinë si art, si betejë, si jetë. Për të, çdo burrë që dashuroi kishte qenë një univers më vete. "Për diamantet" Elizabeth nuk kishte kërkuar kurrë një diamant, por nuk i kishte thënë asnjëherë jo kur vinin me zemër. Ai 33.19 karatëshi i famshëm? Nuk ishte vetëm gur — ishte histori, premtim, dhe njëfarë mënyre, mburojë. Shpesh e përqeshnin për këtë pasion, por ajo i shihte diamantët si kujtime të pakthyeshme, të ngrira në shkëlqim. "Për Hollywood-in" Hollywood-i i dha shumë, por i mori edhe më shumë. E rriti, e bëri të famshme, por edhe e detyroi të piqej shpejt. Që fëmijë, i tregonin si të qeshte, si të qante, kur të ishte e bukur dhe kur të rrinte në hije. Ishte një botë e shkëlqyer, por jo gjithmonë e ndritshme. "Michael Jackson: shpirtra që njohën vetminë" Ndër miqtë më të afërt, Michael Jackson kishte një vend të veçantë. Ai ishte një shpirt i brishtë, i pasur me ndjenja, i mbrojtur pas një bote imagjinare. Midis tyre kishte diçka të rrallë — një ndjeshmëri e përbashkët, një gjuhë që nuk kishte nevojë për fjalë. Elizabeth ishte drita për të kur ai e humbiste veten në errësirë, dhe ai e kthente buzëqeshjen e saj në një përqafim të qetë. "Sëmundja: trupi e tradhtonte, por shpirti jo" Ajo kaloi më shumë operacione se ç’mund të mbante mend. Trupi i saj u lodh, por asnjëherë nuk u dorëzua. Kishte dhimbje, kishte frikë, por nuk lejonte që ta shihnin si të dobët. Përtej bukurisë, ajo ishte qëndrueshmëri. Një grua që sfidoi vdekjen me buzëqeshje, dhe mbijetoi atje ku të tjerët do të kishin rënë. "Bamirësia: dashuri që bëhet veprim" Kur bota heshti për AIDS-in, Elizabeth nuk mund të rrinte pa folur. Pa frikë, pa dorashka, ajo ngriti zërin për ata që nuk kishin më zë. Themeloi fonde, mbajti fjalime, sfidoi paragjykimet. Nuk e bëri për kamerat — e bëri sepse dhimbja e të tjerëve i lëndonte shpirtin. "Për bukurinë" Të gjithë flisnin për sytë e saj — ata sy të rrallë, që ndryshonin ngjyrë me dritën. Por rrallëkush e kuptonte sa herë kishte qarë me ta. Bukuria mund të ishte dhuratë, por edhe burg. Ajo nuk donte të ishte thjesht një imazh; donte të ishte një njeri që mbante botën mbi supe dhe sërish ecte Elizabeth Taylor nuk ishte vetëm ajo që u shfaq në ekran. Ishte një vajzë që vinte nga Londra me ëndrra, një bijë e prindërve të ndershëm, një grua që kishte dashuruar me zjarr, luftuar me krenari dhe dhënë më shumë dashuri sesa kishte marrë. Një ikonë, po, por mbi të gjitha: një njeri që jetoi çdo ditë me gjithë zemrën. "Familja: Dashuritë e para dhe të përjetshme" Elizabeth nuk ishte vetëm yll i ekranit — ajo ishte edhe një motër, një bijë dhe, mbi të gjitha, një nënë. Vëllai i saj më i madh, Howard, kishte qenë shoku i parë i jetës. Ai ishte mbështetja e saj e heshtur, ai që e njihte përtej famës dhe lenteve të kamerës. Me të ndante kujtimet nga fëmijëria në Angli, të fshehtat e para, dhe ato të qeshurat që vetëm një fëmijëri e vërtetë mund të dhurojë. Por lidhja më e thellë ishte ajo me fëmijët e saj — Michael, Christopher, Liza dhe Maria. Secili prej tyre kishte një vend të veçantë në zemrën e saj, që nuk mund të zëvendësohej nga askush. Në mes të xhirimeve, turneve, skandaleve mediatike, ishte nëna që kthehej në shtëpi dhe lexonte përralla, puthte ballët e tyre dhe thoshte "Mami është këtu." I donte me një dashuri të pakushtëzuar, ndonjëherë të frikshme për nga intensiteti. “Fëmijët e mi janë trofetë e mi më të mëdhenj,” kishte thënë njëherë. Nuk kishte rol që të kishte vlerë nëse nuk ishte e pranishme për ta. Ata ishin jeta e saj përtej skenës, motivimi për të luftuar, për të jetuar më gjatë dhe për të gjetur paqen kur gjithçka dukej si stuhi. Pergatiti: Liliana Pere.

Maurico Druon "Shqiptarët i përkasin njerëzve më të vjetër se vetë Historia." Maurice Druon (23 prill 1918 - 14 PRILL 2009) Shkrimtar dhe politikan francez, i lindur në Paris nga një baba hebre me origjinë lituaneze. Mbiemri i tij ishte Kessel, por pas vetevrasjes se babait ne vitin 1920 dhe rimarteses se nenes te tij mori mbiemrin e njerkut Druon. Maurice Druon iu bashkua Rezistencës franceze në janar 1943. Ne te njejten kohe filloi bashkepunimin me programin e BBC "Honneur et Patrie", ku me pas ai shkroi me xhaxhain e tij Joseph Kessel tekstet e Le Chant des Partisans, në muzikën e një kënge ruse. Kjo kenge e kenduar nga Anna Marly ishte kenga me popullore e Rezistences franceze. Pas luftës, ai u bë një njeri i suksesshëm i letrave me "Les Grandes Familles" (Çmimi Goncourt 1948), perkthyer ne shqip ne fillim te viteve 70' nga Bujar Doko, dhe veçanërisht sagën e "Mbretërve të Mallkuar", një roman historik në shtatë vëllime të botuara midis viteve 1955 dhe 1977 dhe që përshtatja televizive ia bëri të njohur një audiencë shume te gjerë. Druon u zgjodh në Akademinë Franceze në vitin 1966 në moshën dyzet e tetë vjeç dhe u bë sekretar i përhershëm i saj nga viti 1985 deri në 1999. Gjate viteve 1973-1974, Druon ka qene Minister i Kultures ne qeverine e Pierre Messmer. Nga: Saimir Kadiu

Historia e Edith Piaf. Rrëfim personal, ese,  për lexim. Kushtuar kengetares Franceze te shekullit XX “Zogu i vogël që këndoi për jetën” – Historia e Édith Piaf Në një Paris të zhurmshëm dhe të ftohtë, më 19 dhjetor 1915, lindi një vajzë e vogël me emrin Édith Giovanna Gassion. Ajo nuk lindi në një shtëpi të ngrohtë, por në një rrugicë pranë Bulevardit Belleville – mes varfërisë, zhurmës, dhe harresës. Emri "Édith" iu vu në nder të një infermiereje të famshme britanike, Édith Cavell, që ishte pushkatuar nga gjermanët për ndihmën që i kishte dhënë ushtarëve francezë gjatë Luftës së Parë Botërore. Ishte një emër i madh për një foshnje kaq të brishtë. E ëma, Annetta Giovanna Maillard, me origjinë italo-berbere, ishte një këngëtare rruge që mezi siguronte kafshatën e gojës. E lodhur nga jeta dhe përgjegjësia, ajo e braktisi vogëlushen pothuajse menjëherë pas lindjes. I ati, Louis Alphonse Gassion, ishte një akrobat i cirkut, një burrë me zemër të ashpër, që s’e dinte si të rriste një fëmijë – por, ndryshe nga Annetta, ai nuk e braktisi. Kur lufta mbaroi, Louis e mori Édith-in me vete dhe ia besoi nënës së tij – gjyshes, një grua që drejtonte një shtëpi publike në Bernay, Normandi. Atje, mes një grumbulli grash të lodhura nga jeta, Édith u rrit me përkujdesje të çuditshme. Prostitutat e shtëpisë së gjyshes u bënë si nënat e saj – e ushqyen, e veshën, e lanë, e shikonin me dhembshuri. Por jeta nuk ishte e butë. Në moshën 6-vjeçare, Édith humbi shikimin për shkak të një infeksioni të syve – trahomë. Thuhet se kur gratë e shtëpisë së gjyshes u lutën për të në varrezën e Shën Terezës, Édith magjishëm e rimori shikimin. Ishte sikur jeta po e kthente sytë drejt saj. Në adoleshencë, Édith u kthye në Paris me të atin dhe filloi të këndonte në rrugë. Ai bënte akrobaci, ajo këndonte me një zë të çuditshëm për një vajzë kaq të vogël. Shpejt u nda prej tij dhe nisi të jetonte më vete, shpesh pa shtëpi e pa para. Në këtë kohë ajo njohu Louis Dupont, dashurinë e saj të parë. Në moshën 17-vjeçare, Édith lindi vajzën e saj të vetme, Marcelle, e cila vdiq në moshën 2-vjeçare nga meningjiti. Humbja e saj e theu thellë, një plagë që nuk u mbyll kurrë. Fati ndryshoi një natë, kur një burrë i quajtur Louis Leplée, pronar i një kabareje pariziane, e dëgjoi duke kënduar dhe i ofroi një skenë të vërtetë. Ai e pagëzoi me emrin që do të bëhej legjendar: La Môme Piaf – që në zhargonin parisien do të thotë "zogu i vogël". Por fama u përzje shpejt me tragjedi. Leplée u vra në rrethana të dyshimta, dhe emri i Édith-it u lidh me botën e krimit. Ajo për pak sa nuk u fundos – por vendosi të luftojë. Me ndihmën e shkrimtarëve dhe artistëve si Raymond Asso, ajo rifilloi karrierën dhe i dha vetes një stil, një zë, një histori që vetëm ajo mund ta tregonte. Por ndoshta kapitulli më i ndjeshëm i jetës së saj ishte dashuria me Marcel Cerdan, kampion bote në boks dhe një njeri me një zemër të madhe. Ata u dashuruan me një pasion të rrallë. Ai ishte i martuar, por dashuria e tyre ishte e pastër dhe e zjarrtë. Kur ajo i kërkoi të vinte në New York për ta parë më herët, ai hipi në një avion që u rrëzua në Azores. Marcel vdiq, dhe me të, një pjesë e shpirtit të Édith-it. Ajo u përmbys në dhimbje, morfinë, dhe varësi – por kurrë nuk ndaloi së kënduari. Çdo këngë që ajo interpretonte ishte një lutje, një dhimbje, një kujtim. “La Vie en Rose”, “Hymne à l’amour”, “Milord”, dhe sigurisht, “Non, Je Ne Regrette Rien” – të gjitha rrënjët e jetës së saj në nota. Në vitet e fundit, trupi i saj ishte i shkatërruar. E sëmurë, e lodhur, e mbajtur në këmbë nga kujdesi i të tjerëve, ajo gjithsesi doli në skenë dhe këndoi, sepse nuk dinte të jetonte ndryshe. Vdiq më 10 tetor 1963, vetëm 47 vjeç, në Côte d'Azur, pranë burrit të fundit që donte – aktorit Théo Sarapo, 20 vjet më i ri se ajo. Dhe kështu, zogu i vogël fluturoi për herë të fundit... Por zëri i saj s’pushoi kurrë. Ai vazhdon të gjëmojë në rrugët e Parisit, në zemrat e të dashuruarve, në shpirtin e atyre që kanë njohur dhimbjen. Pergatiti:Liliana Pere.

Rikard Larja, një nga aktorët më të shquar dhe të dashur të kinemasë dhe teatrit shqiptar, ishte një figurë që jo vetëm shpërndante magji përmes artit të tij, por gjithashtu ishte një njeri i dashur dhe i qetë, i njohur për edukatën dhe përkushtimin e tij ndaj familjes. Lindur më 1 prill 1943 në Shkodër, një qytet me një histori të pasur kulturore dhe artistike, ai ishte frymëzuar nga tradita dhe pasioni për artin që mbizotëronte në mjedisin ku u rrit. Shkodra, me bukurinë dhe historinë e saj, ishte ajo që formoi shpirtin dhe karakterin e tij të fortë, një qytet që gjithashtu kishte dhuruar shumë emra të shquar të kulturës shqiptare. Pas mbarimit të shkollës së mesme në Shkodër, Rikardi vazhdoi studimet në Shkollën e Lartë të Aktrimit "A. Moisiu" në Tiranë, ku u diplomua në vitin 1955. Ai më vonë filloi karrierën e tij si aktor në Teatrin "Migjeni" në Shkodër, ku kaloi tetë vjet të paçmuara, duke krijuar role të paharrueshme. Në vitin 1974, ai kaloi në kinostudiot shqiptare dhe punoi si aktor, skenarist dhe regjisor deri në vitin 1996. Pas kësaj periudhe, ai u emërua drejtor artistik i televizionit publik shqiptar, një pozicion që mbajti deri në pensionimin e tij në vitin 1999. Një aspekt i rëndësishëm i jetës së Rikard Larjas ishte lidhja e tij e thellë dhe e fortë me familjen. Ai ishte një bashkëshort dhe baba i përkushtuar, dhe grua e tij, aktorja Marjeta Larja, kishte një rol të jashtëzakonshëm në jetën dhe karrierën e tij. Marjeta ishte një mbështetje e fuqishme, jo vetëm në jetën e tij personale, por edhe në atë profesionale. Ata ishin një çift që ndihmonin dhe mbështesnin njëri-tjetrin, duke krijuar një harmoni të bukur mes pasionit për art dhe dashurisë që kishin për njëri-tjetrin. Një prej filmave që ata luajtën së bashku ishte "Rrugicat që kërkonin diell" (1975), një film i paharrueshëm ku Rikardi luante rolin e Gaqos, ndërsa Marjeta interpretonte një rol të rëndësishëm, duke krijuar një dinamikë të veçantë dhe natyrale në ekran. Ky film, si shumë të tjerë në karrierën e tij, shpalosi jo vetëm talentin e tij të jashtëzakonshëm, por edhe aftësinë e tij për të krijuar marrëdhënie të thella mes personazheve, që preknin zemrat e publikut. Pse e donin aq shumë fansat Rikardin? Ai ishte më shumë se një aktor i thjeshtë. Rikard Larja ishte një mjeshtër i shprehjes dhe i ndjeshmërisë njerëzore, një aktor që mund të luante role të thella e të kompleksuara me natyralitet dhe elegancë. Ai kishte një aftësi të jashtëzakonshme për të portretizuar personazhe me një pasuri të brendshme emocionale, duke krijuar lidhje të forta me publikun. Shprehjet e tij ishin të ngarkuara me kuptime të thella, dhe me një vetëmohim që kishte në çdo rol, ai i bënte të gjitha personazhet e tij të ndiheshin reale, të prekshme dhe të paharrueshme. Në filmin "Në prag të jetës" (1985), Rikardi portretizoi Andrean, një personazh që përballet me dilema të mëdha morale dhe ekzistenciale, një rol që e theksoi më tej aftësinë e tij për të shprehur ndjeshmëri dhe kompleksitet. Thënia e tij: "Nëse do të jetojmë, duhet të bëjmë zgjedhje, por ato do të na shoqërojnë gjithmonë," mbeti në mendjen e shikuesve, duke qenë një reflektim i pasqyrës që ai krijonte për jetën dhe zgjedhjet e njeriut. Rikard Larja ishte gjithashtu i njohur për qetësinë dhe maturinë që shfaqte jashtë skenës. Ai ishte një njeri i kulturuar, i edukuar dhe me një karakter të fortë, por gjithashtu një njeri i ngrohtë dhe human. Ai nuk ishte thjesht një aktor, ai ishte një njeri që jetoi për artin dhe jetën, duke ofruar gjithmonë një model për ata që e respektonin dhe e admiruan. Për të, familja ishte gjithçka, dhe kjo ndjenjë u pasqyrua jo vetëm në jetën e tij personale, por edhe në rolet që luajti, ku gjithmonë e përfaqësonte dashurinë dhe mbështetjen e familjes si një themele të forta të ekzistencës njerëzore. Rikard Larja nuk ishte thjesht një emër i njohur; ai ishte një simbol i pasionit, i përkushtimit dhe i nderimit të vlerave më të thella njerëzore. Me gruan e tij, Marjetën, dhe me fëmijët e tij, ai ndau një jetë të mbushur me dashuri dhe përkushtim, duke qenë gjithashtu një burim frymëzimi për ata që e donin dhe respektonin. Ai do të mbetet gjithmonë një yll i vërtetë në kinemanë dhe teatrin shqiptar, një yll që nuk do të shuhet kurrë. Filmografia Viktimat e Tivarit (1996) Fletë të bardha - (1990) Shoku Emir Pesha e kohës - (1988), Vasili Rrethi i kujtesës - (1987), Mjeku Në prag të jetës - (1985), Andrea Pranverë e hidhur - (1985) Xha Teli Skëterrë '43 - (1980), Andrea Radiostacioni - (1979) Komandanti Në pyjet me borë ka jetë - (1978), Luka Ilegalët - (1976) Tosti Në fillim të verës - (1975) I deleguari i qarkorit Rrugicat që kërkonin diell - (1975) Gaqo Tipografi Rrugë të bardha - (1974) Deda Shtigje te luftes (1974) - Rrema. Shpërthimi - (1974) Inxhinjer Iliri Ndërgjegja - (1972) Kujtimi Yjet e netëve të gjata - (1972)......xhandari Kur zbardhi një ditë - (1971) Komisari Plagë të vjetra - (1968).......Naimi Ngadhnjim mbi vdekjen - (1967)..Perlati Duel i heshtur - (1967) Skenderi Komisari i dritës - (1966) Dritan Shkabaj Monumenti Vellezer dhe shoke.. Gjenerali italian. Regjisor Redakto Pesha e kohës - (1988) Kur hapen dyert e jetës - (1986) Fundi i një gjakmarrjeje - (1983) Dita e parë e emrimit - (1981) Sketerre 43 - (1980) Radiostacioni - (1979) Në pyjet me borë ka jetë - (1978) Skenarist Redakto Pesha e kohës - (1988) Kur hapen dyert e jetës - (1986) Pergatiti:Liliana Pere. Pergatiti:Liliana Pere.

Kjo pikturë nga Marjana Eski është një vepër me ndjeshmëri të thellë artistike dhe simbolike. Ja disa mënyra si mund të lexohet: Kjo pikturë nga Marjana Eski është një vepër shumë poetike dhe simbolike që mund të lexohet në disa nivele. Stili artistik: Stil bashkëkohor me elemente romantike dhe simbolike. Teknikë që kombinon figurën njerëzore me natyrën në një mënyrë fluide dhe delikate. Ngjyrat janë të ngrohta dhe të buta, me theks te tonet tokësore dhe pastel, që japin ndjesinë e ëndërrimit apo nostalgjisë. Çfarë tregon piktura: Figura e femrës në qendër përfaqëson bukurinë, ndjeshmërinë dhe ndërlidhjen me natyrën. Ajo është e rrethuar dhe njëkohësisht e përthithur nga degët dhe lulet, që krijojnë një ndjesi simbioze mes saj dhe natyrës. Motivet spirale në trupin e saj mund të simbolizojnë energjinë jetësore, ciklin e natyrës ose ndjenja të brendshme të thella. Lulet e bardha dhe të zbehta sugjerojnë butësinë, pafajësinë dhe ndoshta kalueshmërinë e kohës. Shprehja e qetë në fytyrën e saj flet për një gjendje introspektive, paqe të brendshme apo ëndërrim. Interpretim filozofik/artistik: Kjo vepër mund të shihet si një ode ndaj feminitetit dhe unitetit mes njeriut dhe natyrës. Njëfarë rikthimi në origjinë, ku njeriu nuk është i ndarë nga mjedisi, por është një pjesë e pandashme e tij. Figura qendrore – femra dhe natyra: Figura femërore është e mbuluar me lule dhe degë të holla, që krijojnë ndjesinë se ajo është njësh me natyrën. Kjo tregon një lidhje të thellë shpirtërore me botën natyrore, ndoshta një metaforë për frymën, bukurinë, dhe butësinë që gjendet në natyrë dhe në gruan. Stili – realist dhe romantik: Stili është një përzierje mes realizmit dhe elementeve Ornamentet mbi trup dhe fytyra krijojnë një atmosferë ëndërrimtare dhe mistike. Përdorimi i ngjyrave të ngrohta dhe të buta (kafe, krem, nuanca floriri) i jep veprës një qetësi dhe romantizëm të thellë. Mesazhi emocional: Figura me sy të mbyllur dhe mimikë të qetë sugjeron introspeksion, paqe të brendshme, ose një moment meditimi. Mund të jetë një shpirt i lirë, një simbol i feminitetit të paprekur, ose edhe i nostalgjisë. Simbolika e luleve: Lulet janë delikate, të shumta dhe e mbulojnë figurën si një mantel natyror. Ato përfaqësojnë jetën, rilindjen, bukurinë kalimtare dhe ndoshta edhe mbrojtjen – sikur natyra e ka përqafuar këtë qenie të brishtë. Firma dhe viti: Në fund të djathtë shohim firmën "Marjana Eski 2020", që tregon se kjo është një vepër bashkëkohore, por që ruan një ndjeshmëri klasike në trajtim. Pergatiti. Liliana Pere.

Si një anije që lundron me guxim në ujërat e hapura, duke sfiduar erërat dhe stuhitë, ashtu edhe inteligjenca e mprehtë dhe disiplina e hekurt drejtojnë individin drejt horizonteve të suksesit.  Në këtë udhëtim,  fati u përket atyre që, si kapitenë të zotë, mbajnë timonin me vendosmëri dhe vizion të qartë. Rruzulli tokësor, do që të jetojë në  paqe,  por stuhitë e tij, që simbolizojnë sfidat e panumërta, vetëm mendjet e shkëlqyera dhe zemrat e guximshme mund t’i përballojnë.   Ky  individ nuk është thjesht pjesë e historisë— ai dhe shoket e tij  po e  shkruajnë historinë Alban Dervishi është një komandant shqiptar-amerikan i cili do të marrë komandën e anijes luftarakke USS Pearl Harbor në qershor të vitit 2025. Ai u lind dhe u rrit në Tiranë në një familje ushtarake, duke u formuar në një ambient ku disiplinë dhe patriotizëm ishin vlera themelore. 25 vjet më parë, së bashku me familjen e tij, ai emigroi në Shtetet e Bashkuara për të ndjekur ëndrrën amerikane. Edukimi i tij filloi në Shqipëri dhe vazhdoi në Shtetet e Bashkuara, duke kontribuar në ndërtimin e një karriere të shquar në Marinën Amerikane.  Një potencial i rrallë shqiptar, një simbol  trimërie dhe lavdie që udhëheq një mision të madh!  Ky rrëfim suksesi na frymëzon dhe na lë pa fjalë—një dëshmi e pastër i formimit disiplines e  përkushtimit serios.   Komandant Alban Dervishi – Një Shqiptar në Majat e Marinës Amerikane Një histori e jashtëzakonshme suksesi që mishëron ëndrrën amerikane vjen nga Ambasada Amerikane në Tiranë.  Shqiptaro-amerikani Komandant Alban Dervishi, një strateg dhe lider vizionar, do të marrë komandën e anijes luftarake USS Pearl Harbor në qershor të vitit 2025.  Kjo arritje shënon jo vetëm një moment triumfi personal për Dervishin, por edhe një moment krenarie për gjithë kombin shqiptar. Dervishi ka shpalosur një nivel të jashtëzakonshëm inteligjence, përkushtimi dhe profesionalizmi që e kanë katapultuar drejt elitës së Marinës Amerikane.  Ai ka demonstruar jo vetëm aftësi të rralla strategjike dhe menaxheriale, por edhe një lidership frymëzues, duke u bërë një model për të rinjtë shqiptarë kudo në botë. Dervishi emigroi në Shtetet e Bashkuara 25 vjet më parë, duke e nisur rrugëtimin e tij me pasion dhe këmbëngulje. Sot, ai ngjitet në majat e hierarkisë ushtarake amerikane, duke treguar se me punë, disiplinë dhe vizion të qartë, asnjë ëndërr nuk është e paarritshme. Në një mesazh të publikuar nga Ambasada Amerikane, Komandant Alban Dervishi shpreh emocionet e tij për këtë moment historik: “Përshëndetje, jam Alban Dervishi, lindur e rritur në Tiranë. 'Çun Petronini' në shkollë të mesme. Isha vetëm 16 vjeç kur mbërrita në New York. Ndihem jashtëzakonisht krenar që këtë qershor do të marr komandën e USS Pearl Harbor.  Kam punuar gjithë jetën për këtë moment dhe është një nder i madh për mua.  Ne si oficerë kushtojmë vite të tëra për të arritur këtë nivel dhe më jepet një mundësi e mrekullueshme për të shërbyer.” Nancy VanHorn, e ngarkuara me punë në Ambasadën Amerikane në Tiranë, ka mirëpritur Komandantin Dervishi për ta uruar për këtë sukses historik.  Në postimin e saj në rrjetet sociale, Ambasada Amerikane ka theksuar rëndësinë e këtij momenti si një dëshmi e fuqisë së partneritetit mes dy vendeve dhe kontributit të shqiptarëve në forcat e armatosura amerikane. Ky është një moment lavdie për komunitetin shqiptar në SHBA dhe për të gjithë kombin shqiptar.  Alban Dervishi nuk është vetëm një emër në listën e oficerëve të Marinës Amerikane, ai është një simbol i talentit, përkushtimit dhe integritetit shqiptar në arenën ndërkombëtare.  Biografi me detaje te publikuara.Komandant Alban “Al” Dervishi Komandanti Alban “Al” Dervishi është me origjinë nga Tirana, Shqipëri, i cili ka emigruar në Queens, NY për ëndrrën amerikane.   Pas shkollës së mesme ai u regjistrua në vitin 2001, dhe mori një komision në vitin 2009 përmes Shkollës Kandidate të Oficerëve.  Ai kreu universitetin dhe fitoi një Master në Marrëdhënie Ndërkombëtare me një subspecialitet në Studimet Rajonale Evropiane dhe Aleancën e NATO-s nga Universiteti Webster në bashkëpunim me Komandën e Ushtrisë dhe Kolegjin e Shtabit të Përgjithshëm. Detyrat operative përfshijnë dislokimet në bord USS BATAAN (LHD-5) në mbështetje të Operacioneve ENDURING FREEDOM dhe IRAQI FREEDOM 2001-2004;  Në bord USS CARTER HALL (LSD-50) mbështet Operacionin UNIFIED RESPONSE dhe operacionet në zonën e operacioneve të Flotës së 5-të 2009-2012;  Operacione mbështetëse në bord USS ASHLAND (LSD-48) në zonën e operacioneve të Flotës së 7-të 2016-2018;  Në bord USS MOUNT WHITNEY (LCC-20) në mbështetje të stërvitjeve të shumta të NATO-s, Flotës së Dytë të SHBA dhe Flotës së 6-të të SHBA në Detin Baltik, Detin e Zi dhe Detin Mesdhe 2018-2020. Ai shërbeu si Zëvendës Drejtor Watchfloor i Qendrës së Komandës së Flotës së Gjashtë;   Ai fitoi patch-in e një instruktori të taktikave të luftës amfibe dhe shërbeu si N4 i SQUADRON TETË AMPIBIOUS.  Fleksibil brenda stafit në vitin 2021 ai gjithashtu mori pozicionin  si Zyrtar Ekzekutiv i USS MESA VERDE (LPD-19);  ai përfundoi turneun e tij të përbashkët të NATO-s si Oficer Operacioni i Komandës së Komponentit Detar Italian në mbështetje të operacioneve të shumta shumëkombëshe TRI-CARRIER. Çmimet ushtarake të Komandant Dervishit përfshijnë Medaljen e Shërbimit të Merituar të Mbrojtjes, Medaljen e Lavdërimit të Trupave Detare dhe Detare (5) dhe Medaljen e Arritjeve të Marinës dhe Trupave Detare (3) dhe lavdërime të ndryshme të njësive dhe çmimeve Ai është një model i gjallë i suksesit të arritur me sakrificë, punë dhe vizion të qartë, nuk  është vetëm një arritje profesionale, por edhe një dëshmi e vlerave të larta të familjes dhe origjinës së tij. Një bir i Shqipërisë, një lider i admiruar, një njeri që shkëlqen në një prej ushtrive më të fuqishme të botës. Përgatiti:Liliana Pere.

Artistja që impresionon me artin dhe personalitetin e saj është Marjan Eski, një grua që me sytë e saj blu, finesën bukurinë e saj, personifikon një elegancë të natyrshme që shpreh me çdo lëvizje dhe shikim. Ajo është një grua e cila nuk ka nevojë për fjalë të shumta për të lënë një përshtypje të fuqishme. Fjalët e saj janë të zgjedhura, të urta, si një pasqyrë e personalitetit të saj të thellë dhe të mençur. Dorë që pikon dritë dhe ar në pikturat e saj, ajo ka aftësinë të krijojë ndjesi dhe kuptime përmes thjeshtësisë dhe bukurisë që shpërfaq në çdo hap të saj. Një artistë që ka aftësinë të transmetojë emocione të forta pa i thënë ato drejtpërdrejt, dhe kjo e bën të veçantë në botën e artit. Ekspozita "E kuqja Shqiptare", e hapur në mjediset e Konsullatës së Përgjithshme të Kosovës në Manhattan, ishte një ngjarje që shndriti si një pasqyrë e bukurisë, forcës dhe thellësisë së kulturës shqiptare, që vazhdon të rrezatojë në çdo cep të botës. Atmosfera në hapësirën e diplomacisë ishte e mbushur me një energji të veçantë, që kishte si qëllim jo vetëm shfaqjen e artit, por edhe ndarjen e pasioneve dhe ngjarjeve që lidhin shqiptarët, pa marrë parasysh distancat që i ndajnë. Në këtë natë të paharrueshme, një nga figurat më të spikatura dhe më të shndritura ishte Marjana Eski , një artiste që me thellësinë e saj shpirtërore dhe ndjeshmërinë e jashtëzakonshme, shfaqte punimet që kapnin në çdo detaj ngjyrën e jetës dhe emocionet që ajo ka ndarë me artin. Pikturat e saj, plot intensitet dhe harmoni, ishin një dritë udhërrëfyese për ata që kërkojnë më shumë se thjesht një shikim të thjeshtë – ato ishin një pasqyrë e pasur e identitetit shqiptar, një shprehje e brendshme që rridhte përmes ngjyrave dhe formave. Në këtë ekspozitë, gjithçka fliste: ngjyrat, dritat, dhe hijet, që formonin një dialog të brendshëm dhe të jashtëm mes artistëve dhe publikut. Ajo ishte një ngjarje ku çdo detaj kishte një mesazh, çdo përpjekje e secilit artist, si Fadil Berisha, Fabio Thaçi, Zini Veshi dhe Melita Çekani, pasqyronte një pjesë të shpirtit të tyre, por njëkohësisht, secili nga ata kishte dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në pasurimin e kësaj dite të paharrueshme. Marjana Eski, me personalitetin e saj të ndritshëm dhe fjalën e mençur, jo vetëm që ndriçoi hapësirën diplomatike, por gjithashtu ishte një lidhës i fuqishëm mes artit dhe shpirtit shqiptar. Ajo e ka forcuar artin e saj me një ndjeshmëri të madhe për historinë dhe të tashmen e kombit shqiptar, duke krijuar një urë mes kohëve dhe hapësirave. Ajo shkëlqen si një figurë e veçantë, me një ndjenjë të thellë të dashurisë dhe angazhimit për identitetin shqiptar, duke ndihmuar që çdo copëz e artit të saj të flasë në emër të një populli që ka përjetuar shumë dhe vazhdon të krijojë. Siç thotë Migjeni në një nga vargjet më të njohura të tij, "Qeshu, rini, qeshu, se bota është e jotja!", gjithçka në këtë ngjarje shprehte një shpirt rinor dhe optimist, të mbushur me shpresë dhe mundësi të pafundme. Me pjesmarjen e figurave të shquara si Inva Mula, Elsa Lila dhe Zana Dubrushi, ky moment ishte një testament për forcën e artit dhe besimin që shqiptarët kanë në forcën e tyre për të ndryshuar botën. Në fund të ceremonisë, kur Ambasadorët e Kosovës dhe Shqipërisë në OKB, Blerim Reka dhe Suela Janina, përshëndetën pjesëmarrësit dhe vlerësuan punimet e ekspozuara, u ndjenë të gjithë të mbushur me krenari për çdo hap të bërë, çdo punim të krijuar, dhe çdo moment të kaluar në këtë ekspozitë që mbante brenda saj fuqinë e historisë, traditës, dhe shpresës për një të ardhme të ndritur. Kjo ekspozitë, dhe veçanërisht figura e Marjana Eskit ishin një shembull i shkëlqyer i asaj që arti mund të bëjë: ai mund të lidhi zemrat e njerëzve, të nxisë mendime, dhe të mbajë gjallë traditat dhe vlerat e një kombi. Përgatiti: Liliana Pere

Analizë e plotë profesionale e poezisë “Ti mundesh” nga Luan Rama, një tekst që është një himn kushtuar sopranos shqiptare me famë botërore Ermonela Jaho. 1. Titulli: “Ti mundesh” Një titull i shkurtër, por shumë i fuqishëm, që ngërthen në vetvete temën qendrore të poezisë: fuqinë e vullnetit dhe triumfit të shpirtit njerëzor ndaj sfidave të jetës. Ky është një pohim afirmues që shoqëron gjithë rrëfimin poetik si një refren motivues dhe emocional. 2. Subjekti & Protagonistja Protagonistja është Ermonela Jaho, e përfaqësuar si një figurë artistike dhe njerëzore që përfaqëson migrimin, dhimbjen, sakrificën dhe ngritjen. Poezia ndjek një linjë biografike dhe shpirtërore, ku ajo nis rrugën nga Shqipëria drejt skenave më të mëdha të botës si La Scala, Metropolitan Opera, Covent Garden, duke bartur me vete kujtimet, dhimbjet familjare dhe forcën e pasionit të saj. 3. Ideja Qendrore Triumfi i shpirtit artistik përmes dhimbjes, dashurisë dhe përkushtimit. Poezia nxjerr në pah se arti, kur lind nga ndjenja të thella njerëzore, shndërrohet në një forcë mbinjerëzore që tejkalon vdekjen, mërgimin, vetminë dhe trishtimin. 4. Elementet Tematike Mërgimi dhe identiteti Dashuria për familjen (veçanërisht babain dhe nënën) Arti si sublimim i dhimbjes Forca e gruas shqiptare Martirizimi artistik si formë e sakrificës shpirtërore Ndërthurja e kujtesës dhe skenës, realitetit dhe ëndrrës 5. Figura dhe mjete letrare Poezia është e pasur me figura stilistike të fuqishme dhe emocionuese: Apostrofa – I drejtohet protagonistës (“Ti mundesh…”), krijon lidhje të drejtpërdrejtë dhe intime. Përsëritja – “Ti mundesh…” përsëritet për të theksuar fuqinë dhe vullnetin që e udhëheq Ermonelën. Metafora – “shkallë më shkallë”, “ngjizmë e madhe e dashurisë”, “duart e hapura nga dhimbja”. Simbolizmi – “zëri në vibrato dhe njëmijë ngjyra” përfaqëson shumëllojshmërinë shpirtërore të saj. Kontrasti – Midis skenës madhështore dhe dhimbjes personale (vdekja e nënës, vetmia). Aluzioni historik e kulturor – përmend kompozitorët italianë (Verdi, Puccini), teatrot botërore si ikona të artit ku ajo ngjitet. Imagjinata vizuale dhe auditive – poezia është mjaft e fuqishme në krijimin e imazheve emocionale dhe tingujve të zërit të saj në skenë. Personifikimi – “shpirti yt klithte arjet më të bukura të botës” – personifikon shpirtin si aktor në skenë. 6. Struktura dhe Gjuha Poezia është në formë lirike, pa rimë të rregullt, me fraza të gjata dhe lirike, që rrjedhin natyrshëm si rrëfim emocional dhe reflektim. Gjuha është e pasur, figurative, plot intensitet emocional dhe solemnitet. Ka ritëm të brendshëm që ndërtohet përmes fjalëve të ngarkuara emocionalisht dhe përsëritjeve. 7. Mesazhet kryesore Dhimbja personale është themel i madhështisë artistike. Arti është sakrificë dhe dashuri që tejkalon vdekjen dhe distancën. Forca e gruas shqiptare, që përmes artit mban gjallë kombin, familjen dhe dashurinë. Kujtesa dhe rrënjët janë gjithmonë të pranishme në çdo arritje. 8. Vlera dhe origjinaliteti Kjo poezi është një homazh artistik që shkon përtej një portreti biografik. Ajo bëhet metaforë e gjithë shqiptarëve në mërgim, e sakrificës për të arritur ëndrrat, e artistit që me zërin e tij i jep jetë dhimbjes dhe e kthen atë në sublimitet. Është edhe një himn për nënën, që edhe pas vdekjes është prani ndikuese në artin e Ermonelës. Poezi e Luan Ramës, titulluar “Ti mundesh...” dhe dedikuar sopranos së njohur shqiptare Ermonela Jaho, është një himn i fuqishëm për shpirtin e pathyeshëm artistik, për përkushtimin e thellë dhe për udhëtimin e dhimbshëm që përshkon një artiste në arritjen e sublimes. Tema kryesore është fuqia e gruas artiste për të kapërcyer dhimbjen, humbjen dhe sfidat personale në emër të artit dhe dashurisë ndricon skenat dhe mahnit boten. Poezia ka në qendër betejën shpirtërore dhe jetësore të Ermonela Jahos, por mesazhi është universal – triumfi i shpirtit përmes artit. Pavarësisht dhimbjes, mërgimit, vdekjes së prindërve apo sfidave, një shpirt i pastër dhe i përkushtuar mund të arrijë sublimen. Poezia është e ndarë në strofa të lira, pa rima të rregullta, duke reflektuar lirshëm përjetimet emocionale. Struktura është narrative-evokative, ku poeti tregon një rrugëtim jetësor dhe artistik të personazhit, duke e shoqëruar me reflektime intime dhe përshkrime metaforike. Poezia është një himn për shpirtin luftarak të artistes dhe për forcën e artit që lind nga dhimbja. Rrëfehet historia e Ermonela Jahos, një sopranoje shqiptare që, përmes sakrificave dhe humbjeve personale, arrin majat e suksesit artistik në botë. “Ti mundesh” është thirrja e fuqisë, përkushtimit dhe dashurisë. Mesazhi është universal: përmes dhimbjes dhe kujtimit, njeriu mund të krijojë art, dhe të arrijë majat e suksesit. Pergatiti: Liliana Pere. Poezia Nga: Luan Rama Ti mundesh... Sopranos Ermonela Jaho-s Ti mundesh, kështu të thoshte ati yt dhe ti shkoje në shtegtimin e dhimbshëm duke lënë pas udhët e trishta të Shqipërisë, ti mundesh, dëgjoje përsëri zërin e atit në netët e vetmisë dhe ecje në rrugë mërgimi mes sfidash dhe zhgënjimesh e megjithatë, shkallë më shkallë ti ngjiteshe në skenat e Italisë, në botën që pulsonte Verdi, Puçini, Donizetti, Bellini dhe zemra jote hapej që zëri të shpërthente në vibrato dhe njëmijë ngjyra në kujtesën tënde të tokës dhe gjakut në udhët e botës. Të pashë në “Batterfly” tek drithëroje në skenën e fundit oh “ç’vdekje” e bukur në atë “apné” të gjatë si peshkatarët e perlave zhytur në ujrat e kaltra të Oqeanisë, oh ç’vdekje” e magjithshme para fëmijës... Ti mundesh kudo bija ime, në Metropolitan, në Covent Garden, Orange e La Scala plot hire në Teatro Real, ti këndoje “Traviata”-n me duart e hapura nga dhimbja e madhe kur nëna të kish vdekur një natë më parë, këndoje dhe bije në honet e zisë për ta mbajtur gjallë mbi kordat e tua ku ngjizej dhimbja dhe dashuria. Dhe shpirti yt thoshte: “E shikon nënë, unë po këndoj për ty” dhe kërkoje të shihje sytë e saj në mjegullën e pafund e dije që ajo lumturohej me ty edhe pse e vdekur përrallë e moçme e qumështit dhe mëkimit përrallë e rizgjimit. Në Londrën e hirtë, atë janar të ftohtë në “Covent Garden” shpirti yt klithte arjet më të bukura të botës dhe publiku shihte fytyrën e sublimes dhe trupin tënd që hepohej gati të binte në humbëtirë, ç’spektakël i dhimbshëm e magjik të shihje trupin e përhumbur dhe dorën që mbahej pas siparit, dorën që rrahu skenën si të prekte një talisman të shenjtë, Po, ti munde gjithçka në këtë botë këngësh e magjish, ti martire, ngjizmë e madhe e dashurisë...