Search Results

Dhori Qiriazi – Pasardhës i familjes së nderuar Qiriazi, Mësues i Popullit, Përkthyes, Studiues. Poezi nga Dhori Qirjazi. Ja poezitë e Dhorit Qiriazit: Stili i Dhorit është lrik i brendshëm, i butë dhe i lidhur me natyrën dhe kujtimet. Poezitë e tij flasin për rrënjët, dashurinë, kujtimet dhe lidhjen me tokën dhe njerëzit. Poezi RRËNJËT Ju shoh, rrënjë, si tokën thellë e shponin për taban’ e fortë e në shkëmbin si mbi një gji, që s’shter, ushqim kërkoni i zgjatni krahët me mijëra gisht’rinj; ju shoh, o rrënjë, si hapni udhë në baltë, nëpër taban’e fortë e në flori, si gojën e mbani gjithnjë në krojt e artë, si pini ju në botë askush nuk pi. Edhe askurrë s’ju merr uri dhe etje dhe varfërinë s’e njihni ju gjëkund, në tokën nënë kaq fort të kesh mbështetje, në tokën tonë të thellë e të pafund. ELENICA, BELENICA Elenica, belenica, fasule na bën Vodica sufr' e parë luarasllitë dorë kanë gostivishtllitë fshat i vogël lëngësllitë, në pazar ersekallitë. Mbanë lumit agallitë mëngëgjerë borovallitë, iktibar rehovallitë jelekbardhë starjellitë liraxhi kreshovallitë, daullxhi skorovotllitë gunëkuq bezhanllitë shtatë shtëpi butkallitë xibungjatë shtikallitë. Në kupolën e qiejve Në kupolën e qiejve të kaltër kam rrëfyer emrin tënd pa zë, yjet dëgjojnë fshehtësinë time, dhe era sjell aromën e kujtimeve. Në çdo rrugë të qytetit, në çdo lule që çel, kam vendosur një varg të thjeshtë: “Të dua, edhe kur larg je ti.” Vjeshta e ndarjeve Diku nëpër rrugët e vjeshtës, mbi gjethet që bien si kujtime, po shkoj e pa zë, duke kërkuar ëndrrën që një ditë të na bashkojë. Një frymë e lehtë prek fytyrën, dhe unë mendoj për ty, si një ylber i heshtur midis reve të trishtimit dhe dritës. Dorë në dorë me kujtimet Ti ikën, unë rri, por çdo hap yt më ndjek në mendje. Si lumë që rrjedh nën heshtje, zemra më derdh fjalë pa tingull. Në çdo gjeth, në çdo rërë, kam shkruar pa pushim: “Të dua, siç nuk ka fjalë, por zemra di ta thotë gjithmonë.” Çasti që vjen Kur të vijë çasti i heshtur, do të më gjesh nën dritën e diellit, ku çdo rrëfim është një varg i vetëm dhe çdo frymë një prekje e butë. Mos u frikëso, dashuria s’mbaron, ajo mbetet në çdo gjethe, në çdo qiell që ndriçon pas shiut, dhe në çdo kujtim që rikthehet tek ne. Dhori Qirjazi është: Pasardhës i familjes së nderuar Qiriazi, nga Kolonja e butë ku male dhe lumenj flasin me hijeshi. Dhori lindi me dijen e rrënjosur në shpirt, një mësues i Popullit që mbolli dritë në çdo klasë, ne çdo mëndje Përkthyes i poetëve të huaj, i fjalës që fluturon larg, ai solli tinguj të botës në gjuhën tonë të ëmbël. Studiues i kujtimeve dhe historisë, çdo libër dhe shënim i tij bëhej thesar. Një poet i qetë, i butë dhe i brendshëm, ku çdo varg rrjedh si lumë mes maleve të Kolonjës. Në heshtje, në çdo frymë, jetonte dashurinë për dijen, artin dhe njerëzit. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese,Botuese. Autore   Revista Prestige   Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Francesco Crispi – Arbëreshi, Revolucionari dhe Kryeministri i Italisë Në thellësinë e historisë, rrënjët e një njeriu shpesh përcaktojnë shtegun e tij. Francesco Crispi lindi më 4 tetor 1818 në Ribera të Sicilisë, por gjaku i tij rridhte nga Palazzo Adriano, një fshat arbëresh ku shqiptarët kishin gjetur strehë pas humbjes së Arbërisë ndaj Perandorisë Osmane. Ky origjinë nuk ishte thjesht një fakt gjeografik: ajo formoi shpirtin e Crispit, një kombinim të zjarrtë të dashurisë për lirinë, ndjeshmërisë ndaj drejtësisë dhe kurajos për të sfiduar pushtetet. Ai vetë e përshkroi këtë ndjeshmëri: "Liria dhe drejtësia janë më të shtrenjtat se jeta, dhe ata që nuk guxojnë të luftojnë për to nuk meritojnë asnjërën." Francesco u rrit duke folur italisht, greqisht, shqip dhe sicilisht, gjuhë që pasqyronin bashkimin e traditave dhe sfidave të një ishulli ku kultura dhe historia ndërthureshin. Në moshën 11 vjeç, ai ndoqi seminarin në Palermo dhe më pas studioi drejtësi dhe letërsi në Universitetin e Palermos, ku mori diplomën në juridik në vitin 1837. Themelimi i gazetës L’Oreteo e afroi atë me botën politike dhe i dha mundësinë të artikulonte idetë e tij për edukimin e të varfërve, ndikimin e pasurisë së Kishës dhe nevojën për barazi qytetare, përfshirë gratë. Në vitin 1845 u bë gjykatës në Napoli dhe u bë i njohur për idetë liberale dhe revolucionare. Në vitin 1847, ai përgatiti kryengritjen kundër monarkisë së Bourboneve në Sicili dhe u bë anëtar i parlamentit provisional të ishullit, duke mbështetur lëvizjen separatist që kërkonte shkëputjen nga Napoli. Rikthimi i Bourboneve në vitin 1849 e detyroi të largohej nga ishulli. Ai u bë refugjat në Francë, pastaj në Torino ku punoi si gazetar dhe takoi Giuseppe Mazzinin. Më pas u internua në Maltë dhe më vonë në Londër, ku mori pjesë në lëvizjen kombëtare italiane. Pas kthimit në Itali, Crispi udhëtoi në Sicili në maskë, duke u përgatitur për pushtimin e Mbretërisë së Dy Sicilive. Në maj 1860, ai e bindë Garibaldin të pushtonte Sicilinë me ushtrinë e njohur si “Mijëra”. Garibaldi shpalli veten diktator dhe emëroi Crispin Ministër të Brendshëm. Ai u përball me Cavour-in, kryeministrin e Sardinia-Piemonte, i cili kërkonte bashkimin e Sicilisë me Piemontin. Pas dorëheqjes, territoret iu bashkuan Mbretërisë së Italisë në tetor 1860. Në zgjedhjet e 1861, Crispi u zgjodh deputet i Majtës Historike për zonën e Castelvetrano. Ai fitoi reputacionin e një politikani agresiv dhe mori nofkën Il Solitario. Në vitin 1864, ai u nda nga Mazzini dhe shpalli se monarkia kishte prioritet mbi republikën, duke shkruar: “Monarkia na bashkon, republika do të na ndajë.” Me Luftën Franco-Prusiane, Crispi punoi për të penguar aleancat me Francën. Pas zgjedhjeve të vitit 1876, u zgjodh president i Dhomës së Deputetëve. Ai ndërtoi marrëdhënie me Gladstone dhe Bismarck, dhe pas vdekjes së Victor Emmanuel II në 1878, siguroi mbretërinë e unitare me Umberto I. Ai u akuzua për bigami dhe u detyrua të japë dorëheqjen, duke rrëzuar qeverinë. Në vitin 1881, mbështeti votën universale për meshkujt dhe në vitin 1887 u bë Kryeministër dhe Ministër i Punëve të Jashtme. Ai shfuqizoi dënimin me vdekje, anuloi ligjet anti-grevë, kufizoi fuqitë e policisë dhe reformoi kodin penal. Pas një krize ekonomike në 1891 dha dorëheqjen, por u rikthye në 1893 dhe shpalli gjendjen e jashtëzakonshme në Sicili. Gjatë mandatit të tij të dytë, Crispi vazhdoi zgjerimin kolonial në Afrikën Lindore dhe mori pjesë në Luftën e Parë Italo-Etiopiane, por humbja në Adwa shkaktoi dorëheqjen në 1896. Ja disa thënie të Francesco Crispit, secila veç e veç, me një koment të shkurtër filozofik për secilën: 1. “Liria dhe drejtësia janë më të shtrenjtat se jeta, dhe ata që nuk guxojnë të luftojnë për to nuk meritojnë asnjërën.” Koment: Një thënie që reflekton shpirtin revolucionar të Crispit, ku liria dhe drejtësia janë ideale absolute, mbi çdo siguri personale. 2. “Monarkia na bashkon, republika do të na ndajë.” Koment: Crispi shpreh realist mendimin e tij politik: një unitet kombëtar është më i rëndësishëm se ideali i një republike të papërgatitur. 3. “Qeverisja është përgjegjësi dhe shërbim, jo privilegj.” Koment: Një reflektim mbi detyrën e zyrtarëve publikë; pushteti nuk është pronë personale, por shërbim ndaj popullit. 4. “Revolucioni nuk lind nga frika, por nga nevoja për të ndryshuar.” Koment: Thënie që përmbledh gjithë filozofinë e veprimit të tij: veprim i guximshëm, i nxitur nga ndjenja e drejtësisë, jo nga paranoja. 5. “Fuqia e një kombi matet nga uniteti i tij dhe nga gatishmëria për të sakrifikuar për ideale të larta.” Koment: Një mesazh që lidhet me Risorgimenton, duke theksuar se sakrifica dhe bashkimi janë themeli i një kombi të lirë  Dëshiron që ta bëj këtë version të plotë? Crispi vdiq më 11 gusht 1901 në Napoli, duke lënë pas një histori të pasur dhe komplekse: një arbëresh që bëri pjesë në Risorgimento, një revolucionar dhe një administrator, një politikan që formësoi Italinë moderne. Giuseppe Verdi e përshkroi si “patriotin e madh”, dhe rrugët e Italisë ende mbajnë emrin e tij. Referenca: Francesco Crispi – Arbëreshi, Revolucionari dhe Kryeministri i Italisë, Arkivat Historike Italiane, Napoli, Palermo. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese,Botuese. Autore   Revista Prestige   Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Pot Ali Asllani “Zëri i Zemrës Shqiptare dhe Fryma e Kombit në Poezinë e Ali Asllanit” Kur dielli përshkonte bregdetin e Vlorës dhe valët e detit tundeshin nën dritën e hënës, në këtë qytet lindi më 28 nëntor 1884 një shpirt i veçantë, i cili do t’i kushtonte jetën fjalës së bukur dhe identitetit të kombit. Ky ishte Ali Asllani, poeti që e ndërtoi letërsinë shqiptare mbi tingujt e natyrës, mbi melodinë e gjuhës dhe mbi ritmin e zemrës së popullit të tij. Poezitë e tij janë si era që lëviz mbi pyjet dhe fushat shqiptare: të freskëta, të lirshme, plot ndjenja dhe reflektim Ali Asllani u rrit në një familje ku dashuria për gjuhën dhe traditën ishte e gjallë. Pas shkollës fillore në Vlorë, ai u nis drejt Stambollit, ku u arsimua dhe u formua kulturshëm. Aty nuk jetoi thjesht si student; ai përjetoi qytetin si një universitet i madh i jetës, ku letërsia, filozofia dhe kultura perëndimore dhe lindore u përzien në një panoramë që do të ndikonte gjithë krijimtarinë e tij. Edhe pse nuk përfundoi një universitet formal, Stambolli ishte shkolla e tij e dijes dhe formësimit artistik. Pas kthimit në atdhe, Ali Asllani u angazhua në jetën publike dhe diplomatike. Ai përfaqësoi Shqipërinë në disa vende, duke përfshirë edhe Egjiptin, ku u lidh ngushtë me diasporën shqiptare dhe me botën kulturore ndërkombëtare. Megjithatë, zemra e tij mbeti e lidhur ngushtë me Vlorën dhe Tiranën, qytetet ku fryma shqiptare ndihej më e fuqishme. Ai u nda nga jeta në 1966, duke lënë pas një trashëgimi të pasur letrare dhe intelektuale. Trashëgimia letrare e Ali Asllanit është e larmishme dhe gjithmonë e freskët për lexuesin: “Hanko Halla” – një poemë satirike ku me humor dhe ironi ai kritikon zakonet e vjetra dhe prapambetjen shoqërore. “Vajza Shqiptare” – një himn për femrën shqiptare, që e paraqet si simbol të bukurisë, krenarisë dhe shpirtit të pastër kombëtar. “Mbeçë more shokë, mbeçë” – poezi me tone elegjiake, ku mallëngjimi për shokët dhe dhimbja për fatin e kombit gjejnë rrjedhën e tyre të natyrshme. Poezi të tjera lirike dhe satirike që përfshijnë dashurinë, natyrën, jetën e përditshme dhe reflektimet. Stili i Ali Asllanit është një kombinim i rrjedhshmërisë natyrore dhe muzikës së fjalës. Ai dallohet për: Melodinë e brendshme të vargjeve, që shpesh ngjan me këngën popullore dhe e bën poezinë të këndohet si një himn i vogël për lexuesin. Gjuhë të pasur dhe figurative, ku metaforat dhe pyetjet retorike krijojnë një botë të gjallë, ku çdo varg ka tingull dhe emocion. Humor dhe satirë, që nuk janë thjesht kritikë, por udhërrëfyes për të përmirësuar shoqërinë, pa ashpërsi. Lirizëm i pastër, sidomos kur shpreh dashurinë, natyrën dhe figurën e gruas shqiptare. Patriotizëm të thellë, i shprehur natyrshëm, jo me retorikë boshe, që lidhet me jetën, gjakun dhe gjuhën e popullit të tij. Ali Asllani mbetet një zë që ndriçon edhe sot. Poezia e tij është si dritë e qetë që përhapet mbi male dhe fusha, duke ngrohur shpirtin dhe duke zgjuar ndërgjegjen. Ai është një poet që e lidh artin me jetën, bukurinë me reflektimin, dhe humorin me mesazhin. Poezi nga Ali Asllani. Ali Asllani  - Fragment nga Vajza Shqiptare  Kush të ka dërguar, Hëna apo Dielli?  Pa më thuaj, të lutem, sa yje ka qielli?  Ka të tilla pyje nëpër ata yje?  Ka të tilla xhinde nëpër ata pyje? Në je ndonjë ëngjëll, udhën ke lajthitur,  Apo sjell melhemin zemrës së goditur?  Në je ndonjë valë, kush ësht’ ai mall,  Që të ndez e derdhe e utrin’ mbi zall?  Në je ndonjë çupë, do të mbaj mbi sup,  Do të ngjesh në zemër, do të pi me kup’!  Në je ndonjë lule, e ku do keç mbirë,  Si mundet e bënet lulja kaq e mirë?  Në se je sorkadhe, lumthi kush ka çapa,  Lum“Zëri i Zemrës Shqiptare dhe Fryma e Kombit në Poezinë e Ali Asllanit”  ai q’i vete zotris’ sate prapa!  Kush të paska rritur, kush të ka selitur?  Trupi i yt i bukur si flori i situr!  Në je ndonjë xhinde, xhinde e arratisur,  Cilin ke vithisur, kujt i je kolisur?  Ku është ai pyll, ku është ai mur  ku ti vete fute dhe qëllon me gur? Un’ jam një arbreshe, rroj këtu në rrëza,  Një gjak e një gjuhë kemi me thëllëza;  Pullumb e sorkadhe jemi farë e fis,  Kemi dhe shqiponjën gjyshen e shtëpisë!  Çdo të mira kemi, djelli si ar  Derdhet përmbi neve nga çdo vënd më par’,  Lul’ e vëndit tënë katër stinat çel  Edhe erë e bukur na deh e na vel!  A e more vesh kush më ka qëndisur?  Është dritë e diellit që më ka stolisur,  Është dritë e diellit, është dritë e hënës,  Më shum’ nga të gjithë është sisë e nënës! © 2024–2025 Liliana Pere –  Themeluese, Botuese, Autore

Poezia Letra - Poet Minguel Hermandez Spanjoll. Poezi Letra nga Minguel Hermandez Spanjoll Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë ku rrinë kujtimi, brenga, zemra dhe heshtja vetë, si pëllumba letrat degdisen me natë. I ndiej tek fluturojnë për në shtegtim të gjatë. Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e gra, plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha. Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur, mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut, si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut. Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen, aty u zverdhën faqet, aty gërmat u shuhen, aty humbasin radhët. Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi. Pasi cepat u brenë, aty rropaten thellë (ç’varrezë e lahtarshme!) hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme. Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari: do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri. Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia: do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria. Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur, me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur. Si zog që për fole qiell-ajër do të ketë, mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë. Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë, e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë. Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot, mbi sy tek i fluturonte dikujt që s’ngrihej dot. Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë: që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë. Po kush ështe Miguel Hermandez? Miguel Hernández ishte një poet dhe dramaturg spanjoll i shekullit të 20-të, i njohur për poezinë e tij të fuqishme, emocionale dhe të angazhuar socialisht. Ai lindi më 30 tetor 1910 në Orihuela, Spanjë, dhe vdiq më 28 mars 1942 në moshën 31-vjeçare. Hernández ishte pjesë e gjeneratës së poezisë së Spanjës së viteve 1930, e cila përfshinte emra të njohur si Federico García Lorca dhe Rafael Alberti. Poezia e tij karakterizohet nga: Emocion i thellë personal dhe social: Ai kombinon ndjenjat intime me temat politike dhe sociale. Ndjeshmëri për natyrën dhe jetën e njerëzve të thjeshtë: Shpesh përshkruan fshatarët, punëtorët dhe jetën e përditshme. Lufta dhe ndarja: Veçanërisht gjatë Luftës Civile Spanjolle, poezia e tij pasqyron dhimbjen, humbjet dhe shpresën. Stili i fuqishëm dhe figurativ: Përdor metafora të gjalla, imazhe të ndjeshme dhe personifikime, siç shihet në poezinë “Letra”. Ai shkroi poezi, drama dhe letërsi për fëmijë, por është më i njohur për poezinë e tij të dashurisë, të mallëngjimit dhe të angazhimit shoqëror. Për shkak të lidhjes së tij me Republikën gjatë Luftës Civile Spanjolle, u burgos dhe vuajti në kushtet e rënda deri në vdekjen e tij nga sëmundjet në burg. Në thelb, Hernández është simbol i poezisë që lidh ndjenjat personale me realitetin historik dhe shoqëror, duke e bërë zërin e tij të përjetshëm. Poezia “Letra” e Hernandez, është një meditacion mbi fuqinë e shkrimit dhe lidhjen emocionale mes njerëzve. Hernández e paraqet letrën jo thjesht si një mjet komunikimi, por si një entitet që frymon, fluturon dhe bart ndjenja. Nëpërmjet saj, dashuria, kujtimet dhe mallëngjimi kalojnë përtej kohës, hapësirës dhe madje përtej vdekjes. Një nga temat kryesore të poezisë është mungesa. Autori shpreh dhimbjen e largësisë dhe ndarjeve, por nuk e sheh këtë mungesë si fund; përkundrazi, letra shërben si urë që lidh njerëzit, duke bërë që ndjenjat të qëndrojnë gjallë. Fjalët e shkruara bëhen një mënyrë për të përjetësuar dashurinë, një mënyrë për të thënë: edhe nëse unë nuk jam më, ndjenja ime do të mbetet pranë teje. Figura letrare që përdor Hernández është shumë e fuqishme. Personifikimi i letrës e bën atë të gjallë: letra fluturon, thërret, dridhet, e bën lexuesin të ndiejë energjinë e saj. Metaforat e tjera, si “gjaku dërguar gjakut” apo “eshtrat që shkruajnë”, i japin një dimension të thellë emocional dhe ekzistencial poezisë, duke treguar se lidhja njerëzore nuk është thjesht fizike, por shpirtërore. Pergatiti: Liliana Pere. Poezia ka gjithashtu një vlerë vizuale dhe ndijore: lexuesi mund të ndjejë lëvizjen e letrës, dridhjen e kallamarit, flakërimat e bojës dhe prekje të padukshme që lidhen me trupin dhe shpirtin. Kjo krijon një eksperiencë shumë të afërt dhe të gjallë, ku çdo fjali dhe imazh ka peshë emocionale. Në thelb, Hernández e përdor letrën si metaforë për përjetësinë e dashurisë dhe fuqinë e fjalës së shkruar. Poezia na kujton se, ndonëse jeta është e kufizuar dhe ndarja është e pashmangshme, ndjenjat e sinqerta mund të mbeten të gjalla përmes kujtimeve dhe shkrimit, duke e bërë lidhjen njerëzore të qëndrueshme edhe përtej kohës dhe hapësirës. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese, Botuese, Autore

Rrevista Prestige #ArtMusic #personality #Greatviolinist #YehudiMenuhin #Academiaedu Personalitete arti që frymëzojnë > “Muzika është gjuhë universale, e cila prek shpirtin pa fjalë.” – Friedrich Nietzsche 1 Tetori dita e muzikës klasike – Dita që shkrin tingullin me shpirtin, tinguj qe bashkojne botën. 1 tetori nuk është thjesht një datë; është një kërcim i tingujve në horizontin e shpirtit njerëzor. Është dita që bashkon pasurinë e muzikës bizantine shqiptare, trashëgiminë e Jan Kukuzelit, me universin e pafund të muzikës klasike, të propozuar nga violinisti i madh Lord Yehudi Menuhin dhe pranuar nga UNESCO në vitin 1975. Kjo ditë është thirrje për reflektim: muzika është një urë, një dritare ku çdo shpirt mund të shohë botën me emocion dhe paqe. Ajo është gjuhë universale, ku tingujt nuk njohin kufij, dhe ku çdo interpretim është një dialog midis botës dhe shpirtit të artistit. Kjo ditë eshte propozuar nga violinisti me i madh i shekullit: Yehudi Menuhin – Një jetë e shkrirë me muzikën Yehudi Menuhin lindi më 22 prill 1916 në New York, në një familje hebreje. Babai i tij, Michael Menuhin, ishte biznesmen, dhe nëna, Marutha Sher, një grua që ushqeu pasionin e hershëm të djalit për muzikën. Talenti i tij u duk që në moshë të vogël; violinën e mori në dorë që në moshën 4 vjeç, ndërsa koncerti i tij i parë profesional erdhi kur ai ishte vetëm 7 vjeç. Që nga ajo moshë, jeta e tij u shkrinë me tingullin e violinës. Ai studioi me mjeshtra të mëdhenj si George Enescu, violinist dhe kompozitor rumun, dhe Adolf Busch, violinist dhe dirigjent gjerman. Arsimi i tij ishte i thellë, por jo thjesht teknik; Menuhin zhvilloi një qasje filozofike ndaj muzikës, ku interpretimi nuk ishte vetëm ekzekutim teknik, por një dialog shpirtëror, një bashkëbisedim me historinë dhe emocione universale. “Yehudi” – Hebre – një shenjë e krenarisë, një paralajmërim se ai do të shndërrohej në zë që depërton në kohë dhe hapësirë. Qysh në fëmijëri, violinën e ndjeu si vazhdim të shpirtit të tij, pianon si pasqyrim të mendjes dhe violën si rezonancë të emocioneve më të thella. Tingulli u bë jo vetëm instrument, por një urë që lidhte zemrat njerëzore përtej kombësive. Më vonë, ai ndoqi universitetin në Yale, duke thelluar njohuritë mbi artin, filozofinë dhe edukimin muzikor. Pikërisht ky përzierje e dijes akademike me talentin natyror e bëri Menuhin një nga muzikantët më të mëdhenj të shekullit XX. Karriera muzikorr dhe episodet e paharrueshme Menuhin u bë një violinist dhe dirigjent ndërkombëtarisht i famshëm. Ai interpretoi me orkestrat më të njohura të botës – Berlinit, Londrës, New York-ut – dhe çdo interpretim i tij ishte një udhëtim shpirtëror për audiencën. Një episod i paharrueshëm ishte koncerti i tij në Berlin në vitin 1947, pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ku tingulli i violinës së tij u shndërrua në një mesazh paqeje dhe shprese. Një tjetër episod i veçantë ishte kur ai interpretoi Bach-un dhe Mendelssohn-in për krerët e shteteve në një ceremoni diplomatike, duke treguar se muzika mund të tejkalojë tensionet politike dhe të bëhet një gjuhë universale e pajtimit. Menuhin kontribuoi në krijimin e shkollave dhe festivaleve muzikore, duke frymëzuar breza të rinj për të ndjekur rrugën e artit dhe të shpirtit. Karriera e tij ishte jo vetëm sukses profesional, por një mision humanitar; ai përdori muzikën për të promovuar paqen dhe bashkëpunimin ndërkombëtar. Shkëlqyeshëm! Ja një version simfonik dhe mistik, ku jeta e Yehudi Menuhin transformohet në një orkestër fjalësh: çdo kapitull bëhet lëvizje e një simfonie që tingëllon mes historisë, muzikës dhe shpirtit njerëzor. Tingulli u bë jo vetëm instrument, por një urë që lidhte zemrat njerëzore përtej kombësive. Kur bota u përfshi nga flakët e Luftës së Dytë Botërore, Menuhin ngriti violinën si një dritë në errësirë. Ai performoi për ushtarët aleatë dhe për mbijetuesit e kampeve të përqendrimit, më së shpeshti në Bergen-Belsen, së bashku me Benjamin Britten. Tingujt e tij nuk ishin vetëm nota, por lutje, ngushëllim dhe shpresë. Më 1947, ai u kthye në Gjermani për të luajtur me Filarmoninë e Berlinit nën Wilhelm Furtwängler, duke u bërë violinisti i parë hebre që guxoi të prekë tingujt e një kombi ende të plagosur nga Holokausti. Në atë akt guximi, muzika u bë urë e pajtimit dhe shëruese, duke treguar se arti është më i fuqishëm se historia dhe dhuna. Bashkëpunimet (Orkestra e Kulturave) Menuhin nuk performonte vetëm; ai ndërtonte ura midis kohërave dhe kulturave. Me Louis Kentner solli premierën e Sonatës për violinë të William Walton në Zürich më 30 shtator 1949. Me Ravi Shankar, krijoi një dialog magjepsës midis muzikës perëndimore dhe indiane, duke bërë që dy botë të takohen në harmoni. Me Stéphane Grappelli dhe Alan Hovhaness, ai ndërthurte jazzin dhe klasiken, duke treguar se tingulli është gjuhë universale që shpërndan shpirtin. Në 1957, Festivalin Menuhin në Gstaad; në 1962, Shkollën Yehudi Menuhin në Surrey – vende ku muzika nuk ishte thjesht mësim, por udhëtim shpirtëror dhe dritare për të kuptuar universin dhe veten. Live Music Now, themeluar më 1977, shpërndante muzikën si dritë në komunitete të largëta, duke shndërruar tingullin në shërim. Variacionet e Jetës (Jeta Personale) Jeta e tij ishte si një partiturë me nota të ndritshme dhe hijet e thella të dhimbjes: dy martesa, katër fëmijë, një humbje e hershme. Ai mbante identitetin hebre dhe lidhjen me rrënjët e tij, duke e kthyer çdo sfidë personale në krijimtari. Interesi për jogën, nga B.K.S. Iyengar dhe Indra Devi, integroi trupin, mendjen dhe shpirtin, duke bërë çdo performancë të tij një meditim, çdo tingull një reflektim filozofik. Më 12 mars 1999, Yehudi Menuhin iku në Berlin, vetëm 40 ditë para ditëlindjes së tij të 83-të. Por simfonia e tij nuk u shua. Arkivi i tij, i ruajtur nga Akademia Mbretërore e Muzikës, përmban partitura, letra dhe fotografi që flasin për një udhëtim shpirtëror që tejkalon kohën. Çdo notë, çdo frymë, çdo kujtim është një testament se arti është përtej jetës dhe se muzika ka fuqinë për të pajtuar, shëruar dhe ndriçuar shpirtin njerëzor. Në këtë simfoni të jetës së tij, Yehudi Menuhin ishte violinist; ishte dirigjent i shpirtit, filozof i tingujve, poet i heshtjes dhe udhëtar në përjetësi. Çdo notë ishte një pyetje, çdo heshtje një përgjigje, Veprat dhe interpretimet e tij më të njohura janë: Koncerti për violinë i Mendelssohn-it – interpretim i përjetshëm, ku teknika e përkryer bashkohej me emocione të thella. Veprat e Bach-ut – ku çdo tingull ishte një dialog filozofik me universin. Regjistrime me orkestrat kryesore europiane – që sollën interpretim të ri dhe frymë shpirtërore në muzikën klasike. Ai gjithashtu përkrahte muzikën bashkëkohore, duke interpretuar veprat e kompozitorëve modernë dhe duke sjellë një dimension të ri në repertorin klasik. Menuhin besonte se muzika është udhëtim shpirtëror, një gjuhë që lidh njerëzit dhe përtej kohës dhe hapësirës. Tingulli për të ishte histori, çdo interpretim një dialog, dhe çdo koncert një përvojë transformuese. Si Mozarti i shekullit XX, ai shndërroi instrumentin në një zë që flet për shpirtin njerëzor. Në këtë kontekst, filozofia e tij mund të krahasohet me Platonin: ashtu si filozofi i madh grek kërkonte harmoninë e shpirtit me universin, Menuhin kërkonte harmoninë e tingullit me shpirtin e publikut. Muzika, si filozofia, bëhet një udhëtim drejt bukurisë, njohjes dhe paqes. Menuhin mori shumë çmime dhe tituj nderi: Titulli “Lord” nga Mbretëria e Bashkuar për kontributin e tij në muzikë. Çmime ndërkombëtare për regjistrime dhe interpretim të jashtëzakonshëm. Njohje për punën humanitare, duke përdorur muzikën si mjet për të promovuar paqen dhe mirëkuptimin ndërkombëtar. Dita Ndërkombëtare e Muzikës Klasike më 1 tetor nuk është thjesht një festë; ajo është një thirrje për të ndier, për të reflektuar dhe për të përjetuar universin përmes tingujve. Jeta dhe veprimtaria e Yehudi Menuhin tregojnë se muzika është një mjet për të bashkuar njerëzit, për të edukuar shpirtin dhe për të lënë një trashëgimi të përjetshme. Në tingujt e tij gjejmë jo vetëm artin, por edhe filozofinë, jo vetëm teknikat, por edhe shpirtin, duke e bërë çdo koncert një përvojë transformuese për botën. Yehudi Menuhin, një nga violinistët dhe dirigjentët më të shquar të shekullit XX, u nderua me një sërë çmimesh dhe titujsh ndërkombëtarë për kontributet e tij të jashtëzakonshme në muzikë dhe humanizëm. 🎖️ Tituj dhe Nderime Mbretërore dhe Shtetërore Knight Commander of the Order of the British Empire (KBE) – Në vitin 1965, Menuhin u emërua knight nga Mbretëresha Elizabeth II. Titulli u bë i plotë kur ai mori shtetësinë britanike në vitin 1985. Order of Merit (OM) – Në vitin 1987, u bë anëtar i këtij urdhri të lartë britanik. Baron Menuhin of Stoke d'Abernon – Në vitin 1993, Menuhin u bë peer i jetës në Dhomën e Lordëve të Britanisë së Madhe. Grand Cross of the Order of Saint James of the Sword (Portugali) – Në vitin 1998. Grand Cross 1st class of the Order of Merit of the Federal Republic of Germany – Në vitin 1997. Gold Medals of the cities of Paris, New York, and Jerusalem – Një njohje për kontributet e tij të jashtëzakonshme në muzikë dhe kulturë. 🌍 Çmime Ndërkombëtare dhe Humanitare The Jawaharlal Nehru Award for International Understanding – Në vitin 1968, nga Qeveria e Indisë. The Léonie Sonning Music Prize (Danimarkë) – Në vitin 1972. The Ernst von Siemens Music Prize (Gjermani) – Në vitin 1984. The Kennedy Center Honors (SHBA) – Në vitin 1986. The Glenn Gould Prize (Kanada) – Në vitin 1990. The Wolf Prize in Arts (Izrael) – Në vitin 1991. Prince of Asturias Award for Concord (Spanjë) – Në vitin 1997, së bashku me Mstislav Rostropovich. Ambassador of Goodwill (UNESCO) – Në vitin 1992. Sangeet Natak Akademi Fellowship (Indi) – Në vitin 1994, çmimi më i lartë i ndarë nga Akademia Kombëtare Indiane për Muzikë, Kërcim dhe Dramë. 🎓 Nderime Akademike dhe Tituj Nderi Honorary Doctorates – Mbi 20 universitete, përfshirë Universitetin e Oksfordit, Kembrixhit, St Andrews, Vrije Universiteit Brussel dhe Universitetin e Bath. Honorary Fellow of Fitzwilliam College – Në vitin 1991. Freeman of the cities of Edinburgh, Bath, Reims, and Warsaw – Njohje për kontributet e tij kulturore dhe edukative. Room in the European Parliament named the "Yehudi Menuhin Space" – Një nderim për angazhimin e tij në promovimin e paqes dhe mirëkuptimit ndërkombëtar. 🏆 Çmime të Tjera të Shquara Royal Philharmonic Society's Gold Medal – Një nga çmimet më të nderuara në muzikën klasike britanike. Cobbett Medal – Nga Worshipful Company of Musicians, për kontributet e tij të jashtëzakonshme në muzikë. The Konex Decoration (Argjentinë) – Një çmim prestigjioz për artistët ndërkombëtarë. Otto Hahn Peace Medal in Gold – Nga United Nations Association of Germany (DGVN) në vitin 1997. Këto çmime dhe nderime janë dëshmi e pasionit, përkushtimit dhe ndikimit të përjetshëm të Yehudi Menuhin në muzikë dhe në shoqërinë ndërkombëtare. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese,Botuese. Autore Revista Prestige Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Rrevista Prestige #personality #Inspiration #DoctorSokolMyftiu Personazh nderi i Revistes Prestige per muajin Tetor. Personalitete mjekë profesioniste që frymëzojnë Prof. Sokol Myftiu – Një jetë e kushtuar zemrës dhe dijes Prof. Sokol Myftiu është një nga ato figura të rralla që e bëjnë fjalën “mjek” një koncept të gjallë, të ndriçuar nga dijet, përvoja dhe zemërgjerësia. Jeta e tij profesionale nuk është thjesht një karrierë, por një udhëtim i thellë për të kuptuar zemrën, jo vetëm si organ, por si simbol i jetës, ndjenjës, shpresës dhe përgjegjësisë ndaj tjetrit. ✨️Formimi i tij i hershëm në Fakultetin e Mjekësisë dhe studimet e vazhdueshme pasuniversitare tregojnë një kërkim të pashuar për njohuri. Specializimet në kardiologji nukleare, echokardiografi dhe farmakologji, të kryera në vende të njohura si Republika Çeke, Italia dhe Austria, nuk ishin vetëm prova të aftësive, por edhe hapat e një udhëtimi intelektual dhe human drejt përsosmërisë. Çdo kurs, çdo provim dhe çdo praktikë i shtoi jo vetëm dijen, por edhe thellësinë e perceptimit të tij për jetën dhe kujdesin ndaj pacientit. ✨️Eksperienca e tij e gjerë klinike, si në reanimacionin e kardiologjisë, ashtu edhe në klinikat ku ka shërbyer pacientë të brishtë, dëshmon një profesionalizëm të rrallë. Prof. Myftiu nuk është thjesht një mjek që diagnostikon dhe trajton; ai ndërthur shkencën me përvojën, intuicionin me analizën, duke e bërë çdo ndërhyrje një akt të menduar dhe të përkushtuar. ✨️Humanizmi i tij është përjetësisht i dukshëm në çdo gjest: trajton çdo pacient me ndjeshmëri dhe kujdes të thellë, çdo student me durim dhe udhëheqje, dhe çdo bashkëpunëtor me respekt të sinqertë. Ai tregon se mjekësia është po aq art sa dhe shkencë, se kujdesi për trupin nuk mund të ndahen nga kujdesi për shpirtin. ✨️Mirësjellja e Prof. Myftiut është kronika e karakterit të tij: një qetësi që jep siguri, një respekt që nderon të tjerët, një përkushtim që frymëzon. Ai është një shembull i rrallë se si dijet e mëdha dhe eksperienca e gjerë mund të bashkohen me zemrën dhe humanizmin për të ndërtuar një trashëgimi që vazhdon të frymëzojë breza të rinj. ✨️Nëse diku fillon historia e madhështisë së një njeriu, ajo nis tek familja. Familja e Prof. Sokol Myftiut është pasqyrë e urtësië e përkushtimit dhe e dashurisë. Sokoli është një familjar shembullor:i dashur, ndihmues e korrekt, gjithnjë i pranishëm si shtyllë e fortë e jetës së përbashkët. Bashkëshortja e tij, një mjeke ortopede–fiziatre e shquar, Doktoreshë e Shkencave Mjekësore, ka ndërtuar për 27 vite rresht një karrierë të ndritur akademike si pedagoge, dhe sot mban me dinjitet postin e Shefes së Departamentit të Fizioterapisë pranë QSUT. Së bashku, ata janë model i një familjeje të bashkuar, ku dija, humanizmi dhe përkushtimi ndaj njeriut janë vlera të trashëguara. ✨️Kjo trashëgimi e ndritur vazhdon me birin e tyre, i cili ndjek me krenari rrugën e prindërve si student ekselent i mjekësisë në Gjermani, duke u bërë dëshmi e gjallë se vlerat e së kaluarës lulëzojnë në të ardhmen. Në këtë familje, shkenca, dashuria për jetën dhe humanizmi janë më shumë se profesione – janë mision i përjetshëm. Që në bankat e shkollës, Sokoli u dallua si nxënës i shkëlqyer, me një mendje të ndritur dhe një shpirt kërkues. ✨️ Si student i Fakultetit të Mjekësisë, ai shkëlqeu me një mesatare 10, dëshmi e një përkushtimi absolut ndaj dijes dhe përsosmërisë. Ai nuk ishte vetëm një student excellent, por një shembull i integritetit dhe korrektësisë, duke fituar respektin e profesorëve dhe admirimin e shokëve të tij. ✨️Ky themel i fortë i përkushtimit intelektual dhe i punës së palodhur e shoqëroi gjatë gjithë jetës Prof. Sokol Myftiu është një figurë që tejkalon kufijtë e zakonshëm të fjalës “mjek”. ✨️Ai është një enciklopedi e gjallë e dijes, një personalitet ne mjekesinë korrektësinë me humanizmin, profesionalizmin me njerëzoren, dhe dijen e thellë me ndjeshmërinë e shpirtit. Në çdo hap të jetës së tij, ai ka treguar se shkenca nuk është thjesht dije, por një art i lartë, një filozofi e jetës ku njeriu është qendra dhe zemra është simboli. ✨️Si kardiollog ai është nderuar si model i korrektësisë, profesionalizmit dhe përkushtimit. ✨️ Pacientët e kanë parë si shpëtimtar të jetës, studentët si dritë udhërrëfyese, ndërsa kolegët si bashkëpunëtor të çmuar, i sinqertë, i respektueshëm dhe frymëzues. Kudo që ka qenë, ✨️ Sokoli ka lënë gjurmë të pashlyeshme jo vetëm si mjek i madh, por si njeri i madh – një burrë i përulur, i drejtë, gjithmonë i gatshëm të ndihmojë dhe të frymëzojë. ✨️Prof. Myftiu është shembulli i gjallë i harmonisë mes profesionalizmit dhe humanizmit, mes dijes dhe shpirtit. Ai ka punuar me perkushtim per ta ngritur mjekësinë shqiptare në nivele të larta, duke e afruar me standardet europiane, por mbi të gjitha, ai ka lënë një trashëgimi të pakrahasueshme të mirësisë njerëzore. Në çdo auditor ku ka ligjëruar, në çdo sallë spitali ku ka luftuar për jetën e pacientëve, dhe në çdo tryezë shkencore ku ka kontribuar, ai ka qenë një fener i dijes dhe i virtytit. ✨ Prof. Sokol Myftiu është jo vetëm një mjek i shquar, por një filozof i jetës, një udhërrëfyes i brezave dhe një simbol i humanizmit shqiptar. Jeta e tij është një testament i fuqishëm se shkenca, dashuria dhe përgjegjësia ndaj tjetrit janë themeli i ekzistencës së vërtetë. Në thelb, Prof. Sokol Myftiu është një shembull i gjallë se si shkenca bëhet art, mjekësia shndërrohet në mision, dhe përkushtimi ndaj jetës bëhet filozofi e vërtetë e ekzistencës. Ai është një profesionist i shkëlqyer; ai është një udhëheqës shpirtëror, një mentor, dhe një frymëzim për çdo zemër që kërkon të bëhet më e ndjeshme, më e ditur dhe më njerëzore. I lindur ne Tirane në 12 korrik 1955, në Tiranë, Sokol Myftiu, një drite që do të ndriçonte fushën e kardiologjisë shqiptare. Që në fillim, duket se zemra e tij kishte një ritëm të veçantë: një kombinim të pasionit për dijen dhe përkushtimin ndaj jetës njerëzore. 1975 – 1981 – Studimet në Fakultetin e Mjekësisë, USHT. Vitet e formimit, ku Sokol Myftiu u ushqye me bazat e mjekësisë dhe ku filloi të dëgjonte me kujdes gjuhën e trupit të njeriut. 1981 – 1983 – Specializim për Patologji të përgjithshme në Spitalin Nr. 1 të Tiranës. Ishte hyrja e tij në praktikën klinike, aty ku çdo simptomë ishte një fjalë e vogël në librin e madh të jetës. 1982 – Provimi pasuniversitar i gjuhës frënge (Nr. protokoll 1037). Një dritare që i hapi horizontet drejt literaturës dhe bashkëpunimeve europiane. 1983 – 1984 – Kursi pasuniversitar i kardiologjisë dhe diplomimi si kardiolog. Pikënisja e një udhëtimi që do të përqendrohej përgjithmonë tek zemra – organi më jetik dhe njëkohësisht më simbolik i njeriut. 1984 – 1992 – Mjek kardiolog në reanimacionin e klinikës së kardiologjisë. Këtu mësimet e librave u shndërruan në përballje të përditshme me jetën dhe vdekjen. 1987 – Provimi pasuniversitar në farmakologji. Një hap i rëndësishëm drejt kuptimit më të thellë të barnave që shpëtojnë zemrat. 1990 – Grada shkencore “Kandidat i Shkencave Mjekësore” (Nr. vendimit 233 dt. 21/09/1990). Një vlerësim që tregonte se puna e tij tashmë ishte shkencë e verifikuar. 1992 – Specializim në Republikën Çeke për kardiologji nukleare (6 muaj). Një udhëtim i rëndësishëm, ku Myftiu u njoh me teknologji të reja që zbulojnë sekretet e zemrës në nivelin më të imët. Ai solli në Shqipëri një dije moderne, duke e afruar mjekësinë shqiptare me standardet europiane. 1992 – 2002 – Mjek kardiolog në klinikën e I të kardiologjisë. Dhjetë vite të mbushura me punë, eksperiencë dhe shërbim të pandërprerë për pacientët. 1996 – Specializim në Itali për kardiologji nukleare (1 muaj). Një eksperiencë e shkurtër por e çmuar, ku pati mundësinë të njohë rryma të reja të mjekësisë italiane dhe t’i sillte si pasuri profesionale në vendlindje. 1998 – Specializim në Austri për echokardiografi (2 muaj). Një kapitull tjetër i rëndësishëm: aty ku zemra shihet dhe dëgjohet në mënyrë të drejtpërdrejtë, në lëvizjet e saj të brishta, duke i dhënë Myftiut aftësi të rralla në interpretimin e ritmeve të saj. 1988 – 1995 – Pedagog i jashtëm në katedrën e farmakologjisë. Ishin vitet kur ai nisi të mbjellë farën e dijes tek studentët. 1995 – 2002 – Pedagog i jashtëm në katedrën e kardiologjisë. U bë zëri i zemrës në auditorët e Fakultetit të Mjekësisë. 2001 – Botimi i monografisë “Magneziumi dhe Zemra”. Një dëshmi e lidhjes së tij të thellë me kërkimin shkencor dhe përkushtimit për të sjellë dije të reja. 2002 – Provimi pasuniversitar i gjuhës italiane. Një tjetër urë komunikimi me shkencën ndërkombëtare. 2002 – Botimi i tekstit mësimor universitar “Fiziologjia e njeriut”. Një dhuratë për studentët dhe një gur i fortë në bazamentin e dijes mjekësore. 2002 – në vazhdim – Pedagog në Fakultetin e Mjekësisë, Departamenti i Sëmundjeve të Zemrës dhe Enëve të Gjakut. Një udhëtim i gjatë, ku dija u bë trashëgimi. 19 janar 2005 – Aprovimi i titullit “Profesor i asociuar” (Nr. regjistrit 5061). Një moment kulmor i karrierës, një njohje e denjë për punën e gjatë. Shtator 2006 – Shtator 2008 – Shef i reanimacionit të kardiologjisë. Në këtë periudhë, ai udhëhoqi ekipin në përballjet më delikate me jetën. 2008 – 2011 – Pedagog në Fakultetin e Mjekësisë dhe mjek në Klinikën e II të kardiologjisë. Mësimdhënia dhe praktika u ndërthurën harmonikisht. 2011 – në vazhdim – Shef i reanimacionit të kardiologjisë dhe pedagog i Fakultetit të Mjekësisë. Një rol i dyfishtë, që bashkoi përgjegjësinë dhe pasionin. 2015 – Pjesëmarrës në grupin e punës për revizionimin e udhëzuesit të diagnozës dhe mjekimit të hipertensionit pulmonar, organizuar nga “ESC Committee for Practice Guidelines”. Një hap madhor që e vuri kontributin e tij në hartën e shkencës europiane. 2018/2019 – Pedagog i jashtëm në Universitetin e Tetovës. Një dëshmi se dija e tij kapërcen kufijtë, duke u bërë pasuri rajonale. 16 shkurt 2021 – Aprovimi i titullit akademik “Profesor”. Një kurorëzim i natyrshëm i një karriere të gjatë dhe të përkushtuar. ✨️ Çdo datë është një gur i çmuar në mozaikun e jetës së Prof. Sokol Myftiut. ✨️ Çdo specializim është një dritare e hapur drejt botës, një udhëtim që i solli Shqipërisë dije të reja. ✨️ Dhe mbi të gjitha, çdo hap i tij është dëshmi e një filozofie të qartë: zemra nuk është vetëm organi që mban njeriun gjallë, por është tempulli ku bashkohen shkenca, dashuria dhe përkushtimi për jetën. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese,Botuese. Autore   Revista Prestige   Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Rrevista Prestige : Ju uron nje Tetor dhe vjeshtè te mbarè me Poezitè e shkrimtarit tè madh Ismail Kadare Në këto poezi, vjeshta është e pranishme si simbol i kalimit të kohës, melankolisë dhe bukurisë që tretet. Ajo shfaqet me imazhe të gjalla: fletë që mbulojnë parkun, hëna e vonë, dritat e qytetit dhe ngjyrat “krifëverdhë” që ruajnë ditët e fundit përpara dimrit. Vjeshta ndihmon të përçojë ndjesinë e nostalgjisë, të pritjes dhe mallëngjimit. Ismail Kadare/ Poezi Në parkun që mbuluan fletët Në parkun që mbuluan fletët Të dy ne ecim qetësisht, Pas shijes saj ka shtruar vjeshta Qilim të verdhë natyrisht. Dhe ndoshta si një ëndërr e zbehtë Ju fanit një muzg i vonë Ky park që e kan’ mbuluar fletët Ku pas kaq shekujsh ti po shkon. Nga vagabondët me cigare Ti mos u tremb e dashur kot Imazhin tënd as dinosaurët Shekuj më parë s’e shtypën dot. Që ti të vije kaq e bukur Me këta flokë, me këtë hap, Toka të egrën klimë e zbuti Dhe akullnajat ktheu mbrapsht. Dhe s’kishte se si të ndodhte ndryshe Të ndodhte ndryshe s’kish se si. U desh të zhdukeshin përbindëshat Që te kjo botë të vije ti. Ti dhe hëna Kësaj nate me hënë të vjeshtës Dola fushës të bredh kuturu. Retë shtohen me vrap pa reshtur, Hëna duket aty-këtu. Porsi vetë mendimet e mia Po më shtyhen ndër mend më shpesh dhe pas tyre gjithnjë gjendesh ti si kjo hënë që duket mes resh. Hëna shpejt do të zhduket dhe netët do të mbeten pa të, kurse ti në ëndërrimet e mia pa jetë perëndim s’do të kesh kurrsesi. DITE VJESHTE Autobusët urbanë nga periferitë Drejt qendrës mbi xhama bien brymën Vjeshta si luaneshë krifëverdhë Ruan ditët e fundit nga dimri. Te vitrinat, tek xhamat e kafeve Kalimtare të shumtë ka Në reflekset e flokëve të tua Një nuancë e kuqërremtë ra. Pranë ditëve të tua të bardha Kalova sot rastësisht Ti u trembe…unë ujk nuk jam Po as dele nuk jam natyrisht. Po ti eja andej të shkojmë Pa i përfillur fjalët e botës Ku nga avulli xhamat e kafeneve Ngjajnë si pamje që s’janë në fokus Në autobusët urbane eja Të kalojmë periferive me brymë Të shohim se si vjeshta krifëverdhë Ruan ditët e fundit nga dimri. Ismail Kadare/ Poezi Ca pika shiu ranë mbi qelq. Për ty unë befas ndjeva mall. Jetojmë të dy në një qytet, Dhe rrallë shihemi sa rrallë. Edhe m’u duk pak e çuditshme Si erdh kjo vjeshtë, ky mëngjes. Qiejt e ngrysur pa lejlekë Dhe shirat pa ylber në mes. Dhe thënia e vjetër e Heraklitit Seç m’u kujtua sot për dreq: “Të zgjuarit janë bashkë në botë, Kurse të fjeturit janë veç”. Në ç’ëndërr kemi rënë kaq keq, Që dot s’po zgjohemi vallë?… Ca pika shiu ranë mbi qelq Dhe unë për ty seç ndjeva mall Revista Prestige

Kisha e Shën Marisë në Mamurras Simbol i besimit që mbijetoi shekujt dhe tërmetin Një perlë mesjetare në zemër të Kurbinit, rikthyer në lavdinë e saj me përkushtim dhe kujdes europian. E fshehur në kodrat e qeta të Mamurrasit, larg zhurmës së përditshme dhe mbi themelet e një historie të gjatë shpirtërore, ngrihet Kisha e Shën Marisë, një nga monumentet më të rralla të trashëgimisë kulturore në Shqipëri. E ndërtuar në shekullin XI, kjo kishë është më shumë se një objekt kulti – ajo është dëshmi e rrënjëve të lashta të krishterimit shqiptar, një vend që frymon besim, kujtesë dhe identitet. Arkitektura që flet me gurë Në pamje të parë, kisha duket e përulur. Muret e saj prej guri të bardhë, të vendosur me mjeshtëri shekullore, reflektojnë thjeshtësi të shenjtë. Brenda, apsida gjysmë-rrethore, ikonostasi origjinal i gdhendur, dhe gjurmët e një mozaiku të hershëm, e kthejnë këtë vend në një muze të gjallë të periudhës bizantine. Arkitektura ruan elementë të pastër bizantinë, që rrallëherë gjenden në zona të tjera të Shqipërisë së Veriut, duke e bërë Kishën e Shën Marisë një monument të pakrahasueshëm të trashëgimisë mesjetare shqiptare. --- 👑 Vizita e Kastriotëve – kur besimi përkulej para krenarisë Burime historike dhe gojëdhëna vendase e lidhin këtë kishë me figurat më të rëndësishme të historisë kombëtare: Gjergj Kastrioti – Skënderbeu dhe Donika thuhet se e frekuentonin këtë vend për meshë e ceremoni fetare, gjatë qëndrimeve të tyre në veri. Kjo e bën Kishën jo vetëm vend të shenjtë, por edhe pjesë të historisë së fisnikërisë shqiptare Tërmeti shkatërrues i 26 nëntorit 2019 dëmtori rëndë strukturën e kishës. Për një moment, u duk se ajo do të humbiste përfundimisht. Por shpresa nuk u tret. Falë një bashkëpunimi strategjik mes Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit (MEKI), programit EU4Culture dhe zbatimit teknik të UNOPS, Kisha e Shën Marisë iu nënshtrua një restaurimi të kujdesshëm dhe profesional, duke u rikthyer në gjendjen e saj autentike, me respekt të plotë për origjinën dhe identitetin arkitektonik. Ndër vite, kjo kishë ka qenë pikë takimi për komunitete të ndryshme fetare. Në festën e Shën Marisë, besimtarët katolikë, ortodoksë e myslimanë bashkoheshin në nderim të vendit të shenjtë. Harmonia fetare, një nga thesaret më të çmuara të kulturës shqiptare, merr formë të gjallë pikërisht në këtë vend. Turizëm i qëndrueshëm dhe frymëzim shpirtëror Sot, Kisha e Shën Marisë në Mamurras është e hapur për vizitorët, studiuesit, besimtarët dhe turistët që kërkojnë më shumë se një pamje të bukur: ata kërkojnë kuptim, histori dhe kontakt me rrënjët. Në të njëjtën kohë, ajo shërben si një model i restaurimit të qëndrueshëm të monumenteve shqiptare, duke frymëzuar projekte të ngjashme në të gjithë vendin. Fakte të shpejta për Kishën e Shën Marisë: Vendndodhja: Mamurras, Bashkia Kurbin E ndërtuar: rreth shekullit XI Arkitekturë: Bizantine – mesjetare Figura të lidhura: Gjergj Kastrioti – Skënderbeu dhe Donika Restaurimi: Pas tërmetit 2019, realizuar nga MEKI – EU4Culture – UNOPS Statusi: Monument kulture i mbrojtur, funksional dhe i vizitueshëm ✨ Një kishë që mbijetoi kohën, tronditjet dhe harresën – dhe u rikthye si dëshmi e besimit e shpirtit

Portreti i Profesor Inxhinier, Projektues, Ervin Gjadri, nderi i Akademise Shkencave Dhe Yll Prestigji i Revistes Prestige Profesor Inxhinier Egon Gjadri – një yll që ndriçon përtej kohës, një emër që u bë epokë. Profil i shkurter Prof.Ing Egon Gjadri Egon Gjadri nuk ishte thjesht një inxhinier; ai ishte një profesionist me potencial yllor, një mendje që dominonte universin e historisë shqiptare. Me vizion, dije dhe përkushtim, ai krijoi epokën që solli dritë për Shqipërinë, duke shndërruar lumenjtë dhe natyrën në energji, shpresë dhe jetë. Çdo hidrocentral, tunel dhe linjë elektrike që mban firmën e tij nuk është thjesht një strukturë, por një testament i gjeniut që i dha dritë një kombi, një yll që ndriçon në qiellin e historisë. Në horizontin e shekullit XX, kur Shqipëria kërkonte dritën mes errësirës së historisë dhe sfidave, lindi Egon Gjadri, inxhinieri gjigand i dritës, që projektonte rrjedhën e energjisë, shpresën e kombit, dhe ritmin e një historie të ndriçuar. Në duart e tij, ujërat e Drinit u bënë arteriet e jetës, të kthyer në dritë që pushtoi çdo cep të vendit. Si projektues kryesor dhe bashkëprojektues i rreth 40 veprave hidroteknike dhe hidrocentraleve, Gjadri krijoi një simfoni inxhinierike: nga tunelet e devijimit dhe shkarkimit te hidrocentralet Shkopeti, Bistrica 1 dhe 2, Vau i Dejës, Fierza, Komani, Banja, deri te nyja e Bovillës, ai hartoi skemën e shfrytëzimit hidroenergjetik të lumit Drin, duke lënë vulën e dijes dhe vizionit të tij mbi çdo projekt. “Ai ishte si Isaac Newton ose një astronaut në hapësirë: çdo projektim i tij duhej të ishte i saktë deri në detaj, sepse nëse do të bënte gabime, pasojat mund të ishin katastrofike.” “Ai ishte një shkencëtar në laborator: gjithçka që projektonte duhej të ishte e saktë deri në detaj, sepse nëse do të bënte gabime, rezultatet mund të ishin katastrofike dhe ndonjëherë të rrezikshme për jetën e tij dhe të të tjerëve.” Gjatë viteve 1970–1990, ai projektoi tunele hekurudhore dhe automobilistike, duke lidhur qytetet dhe zemrat e njerëzve, duke lënë pas Tunelin më të madh të Qafë Thanë si testament të madhështisë dhe guximit të mendjes së tij. Ai ngriti linja elektrike tensioni të lartë, nënstacione dhe porte detare, dhe hartoi skicë-ide për hidrocentrale të reja si Bushati dhe Skavica, duke shndërruar natyrën dhe teknologjinë në një unitet të plotë, poetik dhe të fuqishëm. Në Institutin Nr. 3 të Projektimit, Gjadri udhëhoqi ekipe të mëdha, ku Petrit Radovicka, Farudin Hoxha, Dhimitër Cico, Gezim Struga dhe Haxhi Billa Bashkepunetorete veprave energjitike ishin dhe Ing Spiro Koleka dhe Ing Ismail Ahmetaj Te gjithe ishin yjet e një firmamenti profesional që ndriçoi Shqipërinë. Bashkëpunimi i tyre realizoi projektet që elektrifikuan vendin dhe ngritën standarde të reja të shkencës dhe teknikës. Ai nuk ishte vetëm inxhinier; ai ishte filozof i ujit, arkitekt i energjisë, studiues i pandalshëm. Librat e tij – Ura dhe Tunele, Llogaritja statike e veshjeve monolite të tuneleve, Digat prej betoni me gravitet, Veprat e derivacionit me presion, dhe shumë të tjera – janë himne të dijes dhe përkushtimit, udhërrëfyes për brezat që do të vijnë. Në nëntor 1990, kur Shqipëria rishikonte Kushtetutën, Egoni ishte pjesë e grupit të përzgjedhur me Dritëro Agollin, Hysen Laçej, Shaban Demirajn, Tish Daijën dhe Ela Tasen, duke dëshmuar se vizioni i tij shtrihej përtej betonit dhe ujërave, drejt institucionit dhe shoqërisë. Në çdo hidrocentral, tunel dhe linjë elektrike ndriçon gjenialiteti i Egon Gjadrit. Ai mbetet Inxhinieri Gjigand i Dritës, një yll i shekullit XX, një monument i universaleve, që e ktheu ujërat në energji, Shqipërinë në dritë, dhe mendjen njerëzore në legjendë. “Veprat e mëdha si Fierza e Komani ishin si malet e mëdha të betonit dhe energjisë, me kapacitet dhe rëndësi që ndryshuan fytyrën e vendit. Në krahasim, veprat e ndërtuara në 35 vitet e demokracisë duken dhe jane më të vogla ne rendesi e kapacitet nga analiza analitike, dhe me ndikim më të kufizuar, si kodrat që ngrihen ngadalë dhe pa fuqinë për të ndryshuar rrjedhën e jetës së përditshme.” ✨️✨️✨️ Le te mesojme me teper per Emrin e ndritur Prof.Ing Egon Gjadri. Ai që me mendjen e tij të mprehtë, me durimin e pambarim dhe me përkushtimin prej guri, i dha dritë një Shqipërie që zhytej në errësirë. Kur lumenjtë derdheshin kot dhe liqenet heshtnin nën hijen e natës, Egon Gjadrin i ktheu në këngë drite, në rrjedha energjie, në frymëmarrje të re për vendin. Ai bashkë me shokët e kolegët tij projektuan jo thjesht hidrocentrale, por tempuj të ndriçimit ku uji u bë flakë, ku errësira u mund, ku shpresa u ndez. Shqipëria u ndriçua nga dora dhe mendja e tyre. Prof. Inxh Egon Gjadri mbeti një arkitekt i dritës, një filozof i jetës që dinte ta kthente natyrën në aleate të njeriut. Dhe sot, si një yll i gjallë në kujtesën tonë, Egon Gjadrin mbetet simbol i madhështisë, i vizionit dhe i pavdekshmërisë së dritës. Profesor Egon Gjadri ishte I biri i inxhinierit të njohur Gjovalin Gjadri, ndërtuesit dhe konstruktorit të shquar të urave në Shqipëri, Egoni trashëgoi nga babai,përkushtimin për ndërtimin e një Shqipërie me infrastrukturë moderne dhe të qëndrueshme. Por, edhe nga ana e nënës së tij Prof. Egon Gjadri,vinte nga një familje me tradita të thella intelektuale dhe atdhetarizmi. Nëna e tij, Zejnepe Toptani, ishte vajza e Abdi Toptanit, një nga firmëtarët e Deklaratës së Pavarësisë dhe ministër i Financave në qeverinë e parë të Ismail Qemalit. Ky kontekst familjar ndikoi në formimin e tij si një individ me ndjenja të thella kombëtare dhe me dashuri pa fund oër atdheun e popullin e tij, cilësi që Prof. Egon Gjadri i tregoj me kontributin e angazhimin e palëkundur për zhvillimin e vendit të tij. Në vitin 1953 Prof. Egon Gjadri kryen studimet e mesme me rezultate të shkëlqyera në Gjimnazin "Qemal Stafa" në Tiranë. Në vitin 1958, ai përfundon studimet universitare me rezultate shumë të larta dhe është diplomuar shkëlqyeshëm në Fakultetin e Inxhinierisë së Ndërtimit në Universitetin Shtetëror të Tiranës, duke hedhur kështu hapat e parë në rrugën e tij të ndritshme profesionale. Pas diplomimit, Egon Gjadri u angazhua në projektimin dhe realizimin e disa prej veprave më të mëdha inxhinierike të Shqipërisë. Ai ishte pjesë e grupeve të projektimit të hidrocentraleve të Shkopetit, Bistricës 1 dhe 2, si dhe bashkautor i skemës së shfrytëzimit hidroenergjitik të kaskadës së lumit Drin, përfshirë hidrocentralet e Vaut të Dejës, Fierzës dhe Komanit. Një nga arritjet e tij më të mëdha ishte edhe projektimi prej tij i tuneleve të hekurudhës Elbasan– Guri Kuq ( Pogradec), një veprimtari inxhinierike që kërkonte një kombinim të njohurive teknike dhe guximit për të sfiduar natyrën. Tunelet nr. 3 dhe nr. 4 jane tunelet e shkarkimit te Fierzes qe funksionojne aktualisht. kapaciteti total i tyre shkarkues eshte 2670 m3/sek, sic e ka parashikuar projekti ku shkarkuesi nr. 3 ka kapacitet 1780 m3/sek dhe shkarkuesi nr. 4 ka kapacitet 890 m3/sek. Shpejtesia e kevizjes se unit ne to 35 m/ sec. Tuneli i Qaf thanës gjatësia 3020 m dhe edhte vene ne shfytezim ne vitin 1979. Gjithashtu, ai kontribuoi në projektimin e linjave të tensionit të lartë dhe veprave të tjera hidroteknike, duke lënë një shenjë të thellë në infrastrukturën energjetike të vendit. Përveç angazhimit të tij praktik, Prof. Gjadri kontribuoi në fushën shkencore dhe akademike. Ai ishte autor dhe bashkautor i disa librave dhe artikujve shkencorë. Duke filluar nga viti 1972, bazuar në përvojën vetiake dhe si bashkëprojektues në hidrocentralin e Shkopetit dhe në dy hidrocentralet e Bistricës e më tej, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi në dy vellime studimin me titull: “ Llogaritja Statike e veshjeve monolite të tuneleve”. Në vitin 1982, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi librin: “Ura dhe Tunele”. Në vitin 2002, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi librin: “Digat prej betoni me gravitet nё bazamente shkёmbore”. Në vitin 2004, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi librin: “Veprat e derivacionit me presion nё hidrocentrale” . Në vitin 2006, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi librin: “Llogaritja e digave hark me metodёn e ngarkesave provё”. Në vitin 2011, Profesor- Inxhinier EGON GJADRI hartoi dhe publikoi librin: “Veprat e devijimit dhe shkarkimit tё plotave nё disa hidrocentrale tё vendit tonё” . Profesor- Inxhinier EGON GJADRI është gjithashtu bashkëautor nё hartimin e disa Kushteve Teknike tё fushёs sё ndёrtimit, si dhe i Rregullores sё shkarkimit tё plotave pёr hidrocentralet e ndёrtuara nё lumin Drin. Vellime i përgjithshëm i punimeve të tij studimore - shkencore dhe projektuese arrin në rreth 4000 faqe, nga të cilat rreth 50% janë projekte inxhinierike të Profesorit që janë zbatuar në të gjithë Shqiperinë, ndërsa pjesa tjetër u përket studimeve teorike tepër origjinale në fushën e shkencës së Hidroteknikës . Për keto arritje shkencore e rezultate të nivelit tepër të lartë si në praktikë ashtu dhe në fushën teorije të shkencës së inxhierisë së Ndërtimit Prof Inxhinier EGON GJADRIT,Komisioni i Lartë i Atestimit i dha titujt shkencorë “Bashkëpunëtor i vjetër shkencor” dhe “Profesor, ndersa ne vitin 1995 duke marrë parasysh gjithë veprimtarinë e tij projektuese dhe shkencore, nga komisioni i kualifikimit shkencor i akordohet titulli “ Drejtues Kerkimesh Shkencore” Në Shqipërinë e varfër të viteve 1970–1990, kur mjetet e ndërtimit ishin primitive dhe shpresat shpesh më të mëdha se realiteti, u ngrit një njeri që nuk punoi vetëm me beton e hekur, por edhe me vizion e guxim. Profesor Egon Gjadri, inxhinieri që u dha frymë tuneleve dhe hidrocentraleve, është një figurë që mund të krahasohet me kirurgët e zemrës, ku çdo milimetër është jetë; me astronautët që matin yjet me saktësi absolute; me arkitektët e katedraleve gotike shtatë shekuj më parë, që ngritën qiellin mbi gurë pa pasur asnjë teknologji moderne. Hekurudha Elbasan – Prrenjas – Guri i Kuq (1970–1975) Këtu Egon Gjadri ishte kryeprojektues i 16 tuneleve hekurudhore. Nga më i vogli, Tuneli Librazhd 3 – 170 metra, deri te më i madhi, Tuneli i Qafë-Thanas – 3020 metra. Çdo tunel ishte një sfidë më vete, një operacion i gjatë mbi trupin e malit. Sidomos në Qafë-Thana, ku gjeologjia e tradhtoi parashikimin dhe doli e paparashikuar, vështirësitë u tejkaluan vetëm falë punës së përbashkët me inxhinierët e zbatimit. Hekurudha Fier – Vlorë (1976–1978) Në këtë hekurudhë, u hap Tuneli i Koshovicës – 800 metra. Një tunel që lidhte brigjet e Myzeqesë me detin, duke i dhënë trenit frymëmarrje në jug. Ishte një punë e lodhshme, nën diellin e nxehtë dhe me pak mjete. Hekurudha Milot – Klos (1989) Në prag të viteve të fundit të sistemit, Gjadri projektoi Tunelin e Tarazhit – 1040 metra. I gjatë, i fortë, i vështirë. Një vepër e ndërtuar në kohë politike të trazuar, që megjithatë mbeti si testament i një jete pune. Këtu Egon dhe ekipi i tij punonin me precizion kirurgësh – çdo llogaritje ishte jetike, sepse një devijim i vogël do të thoshte shembje e gjithë galerisë. Hekurudha Milot – Shkodër (1981) Këtu lindi Tuneli i Shëngjinit – 250 metra. Një tunel i shkurtër, por simbolik. Si një goditje e saktë me daltë mbi mermerin e Michelangelos, ku edhe pak centimetra e bënin dallimin mes veprës së bukur dhe dështimit. Edhe i vogli, edhe i madhi, kërkonin të njëjtën përpikëri. Rrugët e Shqipërisë Në Levan dhe në Koman, Egoni projektoi tunelet rrugore, duke i hapur udhë udhëtarëve dhe automjeteve, atje ku dikur mali ishte mur i pakapërcyeshëm. Këto nuk ishin thjesht rrugë: ishin porta të reja për njerëzit, njësoj siç Brunelleschi në Firence i hapi qytetit kupolën e katedrales, duke treguar se gjeniu i njeriut mund ta tejkalojë pamundësinë. Hidrocentralet e Shqipërisë – Fierza, Koman, Vau i Dejës (1970–1980) Këtu shfaqet dimensioni më i madh i veprës së tij. U hapën galeri të nëndheshme, tunele ujëmbajtëse, u ngritën diga kolosale mbi Drin. Dhe në Koman, Gjadri projektoi tunelin e tragetit, një vepër unike ku rruga takohet me liqenin, duke lejuar që anijet të lundrojnë mes maleve të thepisura. Në hidrocentralet shqiptare, çdo gjeometri, çdo kthesë, çdo metër i betonuar duhej të ishte i saktë si në tabelat astronomike të Keplerit. Sepse aty, nëse gabohej edhe pak, uji do të shpërthente me mijëra kuaj fuqi dhe do të shkatërronte gjithçka. Në të gjitha këto vepra, nga 170 metra në Librazhd, deri te 3020 metrat në Qafë-Thana, nga 250 metra në Shëngjin, deri te 1040 në Tarazh, nga 800 metra në Koshovicë, deri te kilometrat e galerive në Fierze dhe Koman, Egon Gjadri dhe shokët e tij treguan se Shqipëria, edhe e varfër, mund të ngrejë vepra gjigante. Ata ishin si kirurgë që shpëtojnë jetën me bisturi, si astronautë që matin orbitën me sekonda drite, si arkitektë që shtatë shekuj më parë ngritën katedrale mbi themele të brishta. Prandaj emri i Egon Gjadrit nuk duhet parë thjesht në listën e inxhinierëve, por krahas emrave të mëdhenj të njerëzimit që i dhanë përmasa të reja qytetërimeve. Ai është trashëgimtar i Gjovalin Gjadrit, që ngriti ura mbi lumenj, dhe vetë bëri të njëjtën gjë me tunele, rrugë e hidrocentrale: krijoi ura përmes maleve dhe ujërave, dhe mbi të gjitha, ura përmes kohës. Për kontributet e tij të jashtëzakonshme, Prof. Gjadri është nderuar me disa çmime dhe dekorata, duke përfshirë: Urdhri "Flamuri i Kuq i Punës" i Klasit të Parë: Një nga nderimet më të larta shtetërore. Dy herë me Çmimin e Republikës së shkallës së parë: Një dëshmi e vlerësimit të punës së tij. Në fillim të vitit të kaluar Akademis Shqiptare e Shkencave e nderoj me titullin e lartë “ Nderi i Akademisë së Shkencave “ me motivacionin “BASHKËHARTUES I SKEMËS SË SHFRYTËZMIT TË ENERGJISË UJORE NË RRJEDHËN E LUMIT DRIN ; ME KONTRIBUT ORIGJINAL TEKNIKO -SHKENCOR PËR PROJEKTIMIN E TUNELEVE TË VEPRAVE TË MËDHA HIDROTEKNIKE DHE TË KONSTRUKSIONEVE TË TJERA HEKURUDHORE E RRUGORE; SI DHE PËR ORGANIZIMIN DHE DREJTIMIN PROFESIONAL TË EKIPEVE TË SUKSESSHME PËR PROJEKTIMIN E DIGAVE MË TË MËDHA TË VENDIT TONË,SI DREJTUES I SUKSESSHËM NË ZBATIMIN KRIJUES TË SHKENCËS . Mentor dhe Udhëheqës i Brezave të Rinjtë Si pedagog dhe mentor, Prof. Gjadri ka udhëhequr dhe formuar breza të tërë inxhinierësh. Ai ka qenë një figurë kyçe në Institutin e Projektimit dhe Ndërtimit të Hidrocentraleve, duke kontribuar në zhvillimin e projekteve të rëndësishme energjetike dhe duke ndihmuar në formimin e profesionistëve të rinj në fushën e inxhinierisë. Ai kishte edhe Pasionet dhe Interesa jashtë Inxhinierisë Përveç angazhimit të tij profesional, Prof. Gjadri kishte pasione të shumta në fusha të ndryshme:si Matematika Fizika dhe Astdhe Astronomia: Ai ishte një studiues i rregullt i këtyre shkencave, duke ndjekur zhvillimet më të fundit të tyre dhe duke kontribuar me mendime dhe ide të reja. Sportet, ishin një tjetër pasion i tij. Ai ishte ndër lojtarët më të shquar Shqiptarë të volejbollit në vitet '50 dhe lojtar titullar në ekipin kombëtar., duke marrë pjesë me këtë ekip në gara dhe aktivitete të ndryshme, veçojmë këtu pjesmarrjen ne ksmionati Eurooian të voleibollit që u zhvillua në Bukuresht. Letërsia dhe Filozofia: Ai kishte një interes të thellë për letërsinë dhe filozofinë, duke lexuar dhe diskutuar mbi veprat më të rëndësishme të autorëve të njohur. Veprat e Prof. Gjadrit janë një testament i qëndrueshmërisë dhe vizionit të tij. Hidrocentralet dhe tunelet që ai ka projektuar vazhdojnë të funksionojnë, duke siguruar energji për mijëra familje dhe industri. Trashëgimia e tij jeton në çdo gur, çdo strukturë dhe çdo rrymë elektrike që buron nga veprat e tij. Në një kohë kur Shqipëria po kalonte nëpër një fazë të shpejtë industrializimi dhe modernizimi, figura e Egon Gjadrit u shfaq si një ndërtues i mencur i guximshem i palodhur, i strukturave që do të mbështesnin zhvillimin e vendit për dekada me radhë. 🌟🌟 Veprat e tij, si hidrocentralet e Vaut të Dejës, Fierzës dhe Komanit, si dhe tuneli i Qafë-Thanës, janë dëshmi të një trashëgimie të qëndrueshme dhe të domosdoshme për infrastrukturën energjetike dhe transportuese të Shqipërisë. Këto vepra jo vetëm që kanë kontribuar në zhvillimin ekonomik, por gjithashtu kanë pasur një ndikim të thellë në shoqërinë shqiptare, duke ofruar energji dhe mundësi transporti për qytetarët dhe industrinë. Elita intelektuale dhe shkencore shqiptare ka njohur dhe vlerësuar lart kontributin e Egon Gjadrit. Ai është nderuar me tituj të lartë, përfshirë "Nderi i Akademisë së Shkencave", si një shenjë e vlerësimit për arritjet e tij të jashtëzakonshme në fushën e inxhinierisë. Kritikët dhe historianët e kanë cilësuar atë si një nga inxhinierët më të shquar të periudhës, duke e krahasuar me emra të njohur ndërkombëtarë për kontributin e tij në ndërtimin e infrastrukturës moderne. 🌟 Analiza: Ndërtimi si Akt i Shpirtit Krijues Në një kuptim më të thellë, veprat e Egon Gjadrit mund të shihen si një akt filozofik i ndërtimit të një identiteti kombëtar dhe të një shoqërie të qëndrueshme. Si një arkitekt i natyrës dhe i shoqërisë, ai përdori inxhinierinë si mjet për të shprehur vizionin e tij për një Shqipëri të zhvilluar dhe të pavarur. Në këtë kontekst, ai mund të krahasohet me filozofë të tjerë që kanë përdorur artin dhe shkencën për të ndikuar në zhvillimin e shoqërive të tyre, duke i dhënë formë dhe kuptim botës përreth. Egon Gjadri ka lënë një trashëgimi të pasur dhe të qëndrueshme në fushën e inxhinierisë dhe ndërtimit. Veprat e tij janë dëshmi të një angazhimi të palodhur për zhvillimin e Shqipërisë dhe për përmirësimin e kushteve të jetesës së qytetarëve të saj. Nëpërmjet këtyre veprave, ai ka ndihmuar në ndërtimin e një të ardhmeje më të ndritur për vendin e tij, duke u bërë një model për brezat e ardhshëm të inxhinierëve dhe qytetarëve. Veprimtaria e Prof..Inxh Egon Gjadrit,për afro gjysëm shekulli, si projektues dhe realizues veprash inxhinierike, si Profesor,si drejtues studimesh të thelluara inxhinierike, si autor i shumë librave me karakter shkencor që mbajnë autorësinë e tij, na jep modelin më tipik të një shkencëtari që jetën e vuri në shërbim të atdheut e popullit të tij. ©️ 2024–2025 Liliana Pere – Drejtuese, Botuese, Autore Inxh Ismail Ahmeti Inxh Egon Gjadri Inxh Emin Musliu ,Prof Petrit Radovicka, Prof Egon Gjadri, Prof Farudin Hoxha, Inxh Ismail Ahmeti,

Tematika e poezive të Mjedës Poezitë e Ndre Mjedës, si “Vaji i Bylbylit”, “Gjuha Shqype” dhe “Liria”, tregojnë dashurinë për atdheun, për gjuhën shqipe dhe për lirinë kombëtare. Ai përdor imazhe natyrore dhe figurative për të shprehur fatin e kombit dhe shpresën për të ardhmen. Në “Vaji i Bylbylit”, bilbili i kafazit simbolizon shqiptarin e shtypur, ndërsa peizazhi i lulëzuar shpreh shpresën dhe rigjallërimin. Në “Gjuha Shqype”, gjuhës i jep një rol qendror si mjet bashkimi dhe forcimi i vetëdijes kombëtare. Në “Liria”, Mjeda përqendrohet tek aspiratat për liri dhe drejtësi, duke e lidhur historinë dhe traditën me luftën për pavarësi. Mjeda përdor kryesisht varg të gjatë epiko-lirik me ritëm të lirë, por shpesh të strukturuar me rime të kryqëzuara ose çift rime, që i japin poezisë një melodi të brendshme dhe i forcojnë mesazhet patriotike dhe lirike. Stili i tij është një ndërthurje romantizmi dhe klasicizmit, ku lirizmi personal bashkohet me reflektimin historik dhe kombëtar. Kritika letrare e ka cilësuar Ndre Mjedën si një nga poetët më të rëndësishëm të letërsisë shqiptare të shekullit XIX–XX. Ai njihet për thellësinë lirike, mjeshtërinë e vargut dhe fuqinë e mesazhit patriotik. Shkrimtarë dhe historianë të letërsisë e vlerësojnë për aftësinë e tij për të bashkuar elemente romantike me temat kombëtare dhe shoqërore, si dhe për kontributin e tij në afirmimin e gjuhës shqipe dhe edukimin kulturor të rinisë. Poezitë e tij konsiderohen jo vetëm si krijime artistike, por edhe si mjet edukativ dhe mobilizues për çështjen kombëtare Vaji i Bylbylit > Po shkrihet bora, Dimni po shkon; Bylbyl i vorfën, Pse po gjimon? > Pushoi murlani Me duhi t'vet; Bylbyl i vorfën, Çou mos rri shkret. > Gjith; fushët e malet Blerim e mbëloj; Livadhi e pema Gjithkah lulzoj. --- Gjuha Shqype > Përmbi za që lshon bylbyli, gjuha shqipe m'shungullon; përmbi er' që jep zymbyli, pa da zemren ma ngushllon. > Nji kjo gjuhë që jam tue ndie, jan' të bukra me themel; por prap' kjo, si diell pa hije, për mue t'tanave iu del. Liria > O shqipe, o zogjt' e maleve, kallzoni: A shndrit rreze lirie n'ato maja; mbi bjeshk' t'thepisuna e n'ograja, ku del gurra e gjëmon përmallshëm kroni? Ndre Mjeda lindi në 1866 në Shkodër, një qytet i njohur për jetën kulturore dhe fetare, ku tradita e dijes dhe e letërsisë ishin të pranishme që në fëmijëri. Ai erdhi në një familje modeste: babai i tij vdiq kur ai ishte shumë i vogël, ndërsa nëna punonte me përkushtim për të mbajtur familjen. Këto kushte formuan një ndjeshmëri të thellë ndaj vuajtjeve dhe përpjekjeve të përditshme, element që më vonë do të pasqyrohej në poezinë dhe mendimin e tij social. Që i ri, Mjeda tregoi talent të jashtëzakonshëm dhe intelekt të mprehtë. Jezuitët e qytetit e vunë re dhe e përgatitën për rrugën e priftërisë. Arsimi i tij ishte ndër më të plotë në kohën: kreu studimet fetare në Spanjë, Itali dhe Poloni, duke u njohur me gjuhët e huaja, letërsinë klasike dhe kulturën evropiane. Eksperiencat e hershme të emigrimit e zgjeruan horizontin e tij kulturor dhe i dhanë mundësi të krijonte një botëkuptim të gjerë, që do të pasqyrohej në poezinë e tij. Pas përfundimit të studimeve, ai u kthye në Shkodër dhe shërbeu si prift në krahinat përreth qytetit, duke i kushtuar jetën shërbimit fetar dhe edukimit të rinisë. Në fshatin Kukël (1906–1907), Mjeda shkroi edhe disa nga poezitë e tij më të njohura, duke integruar lirizmin me përkushtimin ndaj çështjeve sociale dhe kombëtare. Përveç veprimtarisë fetare, Mjeda ishte mësues dhe edukator i pasionuar. Ai i kushtoi kohë të rinjve, duke i mësuar gjuhën dhe kulturën shqiptare dhe duke i frymëzuar të ruanin traditën dhe identitetin kombëtar. Ai gjithashtu themeloi Shoqërinë Kulturore “Agimi”, mori pjesë në kongrese gjuhësore dhe u bë një zë kritik ndaj pushtimit osman dhe mbylljes së shkollave shqipe. Si poet, Mjeda shquhet për lirizmin, mjeshtërinë e vargut dhe ndjeshmërinë patriotike. Poemat e tij të hershme, si “Vaji i bylbylit” (1881), përdorin simbole natyrore për të treguar vuajtjet dhe shpresën e kombit. Poezitë më të mëvonshme, përfshirë “Liria” (1937), “Lisus” dhe “Scodra”, bashkojnë romantizmin me realizmin historik, duke glorifikuar figurat heroike shqiptare dhe duke frymëzuar ndjenjën e përgjegjësisë kombëtare. Për Mjedën, poezia nuk ishte vetëm art, por edhe mjet për edukimin dhe vetëdijesimin e popullit. Ai e quante krijimtarinë poetike një mjet të fuqishëm për bashkimin dhe ngritjen shpirtërore të shqiptarëve, duke i dhënë zë aspiratave për liri dhe përparim. Kritika e ka vlerësuar si një nga poetët më të rëndësishëm të Rilindjes dhe letërsisë së Pavarësisë, duke e quajtur mjeshtër të lirikës dhe epikës patriotike. Ai njihet si “zëri i ndjeshëm i shpirtit kombëtar”, për aftësinë e tij të bashkonte emocionin personal me tragjedinë dhe shpresën e popullit shqiptar. Ndre Mjeda vdiq më 1 gusht 1937 në Shkodër, por trashëgimia e tij mbetet e gjallë. Poezitë e tij, me vargjet e ndjeshme, metaforat e thella dhe frymën patriotike, vazhdojnë të frymëzojnë breza shqiptarësh dhe të ruajnë urën mes traditës dhe aspiratave për liri, dijeni dhe atdgedashuri Abraham Lincoln:  Gjiganti qe perdori  Dijen për te ndryshuar historine.   Abraham Lincoln ishte Presidenti i 16-të i Shteteve të Bashkuara. Abraham Lincoln ishte një njeri i thjeshtë me mendje të jashtëzakonshme, i cili e përdori dijen dhe përkushtimin për të ndryshuar historinë.  Ai kishte një etje të madhe për mësim dhe njohuri, duke e kuptuar se arsimi dhe njohuria janë armiku më i madh i varfërisë  Karakteri i tij u formua nga ndershmëria, durimi dhe drejtësia, duke bërë që të qëndronte gjithmonë besnik ndaj asaj që ishte e drejtë.  Lincoln ishte një udhëheqës i vendosur dhe human, që përballoi krizat më të mëdha të kombit me mençuri dhe guxim. Ai besonte se barazia dhe liria janë themeli i çdo shoqërie të qëndrueshme.  Gjeniu i tij i shquar ishte i shoqëruar nga një karakter i fortë dhe i palëkundur, i cili e bëri atë jo vetëm president, por edhe simbol të përjetshëm të drejtësisë dhe dijes.  Trashëgimia e Lincolnit është një udhërrëfyes i pavdekshëm për moralin, mençurinë dhe udhëheqjen.  ✨️ 1. Arsimi dhe Dija 1. “Arsimi është armiku më i madh i varfërisë.” 2. “Unë nuk jam i lindur inteligjent; unë thjesht qëndroj më gjatë duke mësuar.” 3. “Dija është themeli i çdo sukses i vërtetë.” 4. “Çdo djalë dhe çdo vajzë duhet të mësojë të lexojë dhe të shkruajë; kjo është e para dhe më e rëndësishmja hap për lirinë e mendjes.” 5. “Një shoqëri pa arsimin e duhur është si një trup pa shpirt.” 6. “Liria dhe arsimi janë të lidhura; një shoqëri e arsimuar e kupton më mirë drejtësinë.” 7. “Njohuria është e vetmja gjë që nuk mund t’ua marrë askush; ajo është e përhershme.” 8. “Mënyra më e mirë për të parashikuar të ardhmen është ta krijosh atë përmes dijes.” 9. “Njerëzit më të fortë nuk janë ata që e posedojnë forcën natyrore, por ata që kërkojnë të mësojnë gjithmonë.” 10. “Mos nënvlerëso kurrë fuqinë e një njeriu që dëshiron të mësojë.” ---- ✨️✨️ 2. Drejtësia dhe Moraliteti 11. “Unë nuk di të flas për çdo gjë, por unë di të them të vërtetën.” 12. “Mënyra më e sigurt për të mos humbur është të bësh atë që di të jetë e drejtë.” 13. “Një vend i ndërtuar mbi themelin e lirisë dhe barazisë nuk mund të qëndrojë nëse nuk mban drejtësinë si udhërrëfyes.” 14. “Kur një komb humb ndjenjën e drejtësisë, ai humb gjithçka.” 15. “Të mbash drejtësinë nuk është gjithmonë e lehtë, por është gjithmonë e domosdoshme.” --- ✨️✨️✨️ 3. Udhëheqja dhe Përgjegjësia 16. “Udhëheqësi më i mirë nuk është ai që komandon, por ai që mund të udhëheqë me shembull.” 17. “Mënyra e vetme për të bërë punë të madhe është të duash atë që bën.” 18. “Çdo njeri është përgjegjës për veprimet e tij, por një udhëheqës është përgjegjës edhe për pasojat e veprimeve të popullit.” 19. “Një udhëheqës duhet të marrë vendime bazuar mbi drejtësinë, jo mbi populizmin.” 20. “Udhëheqja nuk është për të fituar adhurim, por për të bërë atë që është e drejtë.” ---- 4. Jeta dhe Sfida 21. “Unë e kam mësuar se njerëzit janë më shumë të mirë sesa e mendoja, dhe më shumë të keq sesa doja të besoja.” 22. “Jeta është përbërë nga momente të vogla; përpjekjet e vogla të ditës së sotme ndërtojnë të nesërmen.” 23. “Mos ndalo së përpjekuri për atë që e di se është e drejtë, edhe nëse duket e pamundur.” 24. “Çdo ditë është një mundësi për të bërë diçka të mirë.” 25. “Vështirësitë janë ato që forcojnë karakterin dhe vendosmërinë.” --- 5. Durimi dhe Vetëpërmirësimi 26. “Shumica e njerëzve kanë më shumë forcë për të duruar sesa mendojnë.” 27. “Unë jam një punëtor i thjeshtë që nuk dorëzohet kurrë.” 28. “Unë nuk jam i lindur i ditur, por unë mësoj çdo ditë.” 29. “Durimi dhe vendosmëria janë dy aleatë të domosdoshëm për suksesin.” 30. “Çdo ditë që investon në vetëpërmirësim, është një ditë që fiton për të ardhmen.” --- 6. Liria dhe Barazia 31. “Të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë; ajo është një e vërtetë që duhet mbajtur gjallë çdo ditë.” 32. “Liria nuk është vetëm të bësh çfarë të duash, por të bësh atë që është e drejtë.” 33. “Barazia është themeli i çdo shoqërie të qëndrueshme.” 34. “Një komb nuk mund të jetë i lirë nëse nuk respekton lirinë e të gjithë qytetarëve.” 35. “Liria është e mbrojtur nga njohuria dhe ndërgjegjja, jo nga fuqia brutale.” --- 7. Përpjekja dhe Suksesi 36. “Asgjë e vlefshme nuk arrihet pa përpjekje.” 37. “Sekreti i suksesit është të fillosh dhe të mos ndalesh.” 38. “Gabimet nuk janë fundi; ato janë hapat për të mësuar dhe për të përmirësuar vetveten.” 39. “Një punë e vogël e bërë me vendosmëri shpesh ka më shumë vlerë sesa një punë e madhe e bërë me paqëndrueshmëri.” 40. “Besimi në vetvete dhe puna e palodhur janë çelësi i çdo arritjeje.” --- Abraham Lincoln lindi në një familje të thjeshtë në Kentucky më 1809. Ai nuk pati arsimin e plotë që sot konsiderohet normal, por kishte një etje të madhe për dije. Vetëm nga librat që arrinte të gjente, ai mësoi të lexojë, të shkruajë dhe të mendojë thellë, duke e kuptuar se “Arsimi është armiku më i madh i varfërisë”. Me durim dhe përkushtim, Lincoln tha vetes: “Unë nuk jam i lindur inteligjent; unë thjesht qëndroj më gjatë duke mësuar.” Ai filloi të punonte si avokat dhe politikan, duke u përballur me sfida të mëdha. Megjithatë, nuk hoqi dorë kurrë nga drejtësia dhe moraliteti. Lincoln besonte fuqimisht se “Mënyra më e sigurt për të mos humbur është të bësh atë që di të jetë e drejtë”, dhe kjo bëri që ai të udhëhiqte me shembull dhe ndershmëri. Në vitin 1861, kur u bë Presidenti i Shteteve të Bashkuara, vendi ishte i ndarë nga lufta civile. Lincoln përballoi këtë krizë duke mbajtur si udhërrëfyes të tij lirinë, drejtësinë dhe barazinë. Ai e dinte se “Të gjithë njerëzit janë krijuar të barabartë” dhe punoi pa u lodhur për të zhdukur skllavërinë, duke lënë një trashëgimi të pavdekshme. Por Lincoln nuk ishte vetëm një udhëheqës i madh politik. Ai ishte edhe një njeri që e vlerësonte durimin, përpjekjen dhe vetëpërmirësimin. Ai thoshte: “Shumica e njerëzve kanë më shumë forcë për të duruar sesa mendojnë” dhe besonte se çdo sfidë ishte një mundësi për t’u bërë më i fortë. Jetës së tij i dha një mesazh të qartë dhe frymëzues: njohuria, drejtësia dhe vendosmëria janë çelësi i çdo arritjeje, dhe nuk ka sukses pa përpjekje dhe durim. Abraham Lincoln nuk ishte thjesht president; ai ishte një shembull i përkushtimit, moralit dhe humanizmit, një njeri që ndryshoi historinë dhe frymëzoi breza. © 2024–2025 Liliana Pere – Themeluese, Botuese, Autore

Toni Morrison – Zëri i Kujtesës Kolektive dhe Dinjitetit në Letërsinë Amerikane Nga: [Liliana Pere]  Kur Fjalët Shpëtojnë Botë të Harruara Letërsia e vërtetë nuk është thjesht art i bukur — ajo është dëshmi, zë dhe rezistencë. Toni Morrison, një nga figurat më madhështore të letrave amerikane bashkëkohore, ndërtoi me fjalë një univers ku historia e popullit afro-amerikan, dhimbja, dashuria dhe kujtesa kolektive nuk vetëm dokumentoheshin, por merrnin jetë. Ajo nuk shkroi për të qenë në qendër, por për të kthyer qendrën drejt atyre që ishin përjashtuar prej saj. Ndër zërat e parë që dëgjoi – gjyshja, kënga dhe zjarri E lindur më 18 shkurt 1931 në Lorain, Ohio, Toni Morrison – me emrin e lindjes Chloe Ardelia Wofford – rritej në një botë të trazuar nga racizmi, varfëria dhe padrejtësia, por gjithashtu në një shtëpi të mbushur me këngë, legjenda, rrëfenja dhe krenari. Babai i saj, George Wofford, punonte me tre punë, ndërsa nëna, Ramah, ishte një rrëfimtare natyrale. Në një incident që shënoi ndërgjegjen e saj për egërsinë e botës – pronari i shtëpisë i vuri zjarr banesës së tyre sepse nuk mund të paguanin qiranë – Morrison mësoi se në këtë botë, mbijetesa shpesh është një akt rebelimi shpirtëror. Morrison studioi Anglisht në Howard University, një institucion historikisht i përkushtuar për edukimin e afro-amerikanëve. Aty mori emrin “Toni” – nga emri i saj i pagëzimit “Anthony” – për t’ia lehtësuar vetes jetën në një ambient të dominuar nga të bardhët. Ajo vazhdoi masterin në Cornell University, ku thelloi dashurinë për letërsinë dhe filloi të ngjizte vizionin e saj estetik. Nga redaktore kaloi  në shkrimtare  – Rruga drejt zërit të vet Pas diplomimit, ajo punoi si pedagoge në Texas dhe më pas në Howard. Pas ndarjes nga bashkëshorti, mbeti nënë beqare me dy djem. Puna në Random House si redaktore – ku u bë gruaja e parë afro-amerikane në atë rol – i dha asaj aftësinë të formësonte zërat e tjerë afro-amerikanë, si Angela Davis dhe Toni Cade Bambara. Por natën, kur fëmijët flinin, ajo shkruante – në fshehtësi dhe në heshtje. “The Bluest Eye” – Tronditja e parë e letrare Romani i saj i parë, The Bluest Eye (1970), është një rrëfim prekës për një vajzë të vogël që dëshiron sy blu për të ndier veten të dashur. Me një gjuhë të thjeshtë, por të ngarkuar me simbole, Morrison sfidoi idealet racore të bukurisë dhe përshkroi dëmet psikologjike të racizmit të brendësuar. Kjo vepër shënjonte jo vetëm lindjen e një shkrimtareje, por edhe të një vizioni të ri në letrat amerikane. Krijimtaria: Një cikël i rrëfimit dhe shpëtimit Pas suksesit të saj të parë, erdhën vepra gjithnjë e më të thella: Sula (1973), që eksploron kompleksitetin e femrës dhe miqësinë në një shoqëri patriarkale dhe raciste. Song of Solomon (1977), një epikë që rikthen traditën e oralitetit dhe mitit afrikan, përmes kërkimit për identitetin dhe rrënjët. Beloved (1987), kulmi i letërsisë së saj, fitoi Çmimin Pulitzer. Romani është i frymëzuar nga historia e vërtetë e Margaret Garner, një skllave që vrau vajzën e saj për ta shpëtuar nga skllavëria. Morrison nuk rrëfen vetëm krimin – ajo eksploron dhembjen, pendesën, çlirimin dhe kujtesën që s’pushon së trokituri. Tematika Letërsia e Toni Morrison është në thelb politikisht intime: ajo e sheh historinë si pjesë të qenies, kujtesën si pasuri shpirtërore, dhe identitetin si një luftë të përhershme mes të kaluarës dhe të tashmes. Racizmi, trauma transgeneracionale, kultura afro-amerikane, gjuha si mjet çlirimi dhe gratë – janë disa nga fijezimet që e bëjnë tekstin e saj të rezonojë ndër breza. Analogi, kritikë dhe ndikim Nëse William Faulkner e zhytte lexuesin në psikikën e Jugut të bardhë amerikan, Morrison i dha një zemër të re Amerikës së errët – asaj që kishte heshtur shumë gjatë. Si Virginia Woolf, ajo kuptoi peshën e brendshme të gruas dhe e shfaqi në një letërsi që ndërtoi realitete të reja përmes imagjinatës. Kritikët si Harold Bloom dhe bell hooks e kanë quajtur veprën e saj si "thellësisht revolucionare", jo sepse bërtet, por sepse nën zë rrëfen të vërtetën. Çmime dhe nderime – Dëshmi të një trashëgimie të pavdekshme Çmimi Pulitzer (1988) Çmimi Nobel në Letërsi (1993) – u bë gruaja e parë afro-amerikane që e mori këtë çmim Medalja Presidenciale e Lirisë (nga Barack Obama, 2012) Medalja Kombëtare për Shkencat Humane Çmimi PEN/Saul Bellow për Letërsi Amerikane National Women’s Hall of Fame (2020) Këto nuk janë thjesht trofe, por dëshmi që fjala e saj preku botën. Morrison në Akademi dhe Trashëgimi Kulturore Si profesoreshë në Princeton University për më shumë se dy dekada, ajo jo vetëm mësoi, por edhe frymëzoi një brez të tërë shkrimtarësh e studiuesish. Themeloi Princeton Atelier, një laborator artistik për studentë dhe artistë që bashkëpunojnë për të krijuar art bashkëkohor me ndikim. Mbyllje: Kur kujtesa është akt shërimi Më 5 gusht 2019, bota humbi një zë, por jo një prani. Vepra e Toni Morrison nuk lexohet – ajo dëgjohet, përjetohet, dhe ndoshta edhe shëron. Në një kohë kur historia rishkruhet çdo ditë, ajo na mëson se ka histori që nuk duhen harruar, sepse janë ato që na bëjnë njerëzorë. Burimet (MLA style) "Toni Morrison." Encyclopedia Britannica, 2024. "Toni Morrison Biography." Biography.com , A&E Networks Television, 2024. Morrison, Toni. The Bluest Eye. Holt, Rinehart and Winston, 1970. Morrison, Toni. Beloved. Alfred A. Knopf, 1987. Gates, Henry Louis Jr. "Toni Morrison and the Reconstruction of Race." The New Yorker, Oct. 1996. hooks, bell. Remembered Rapture: The Writer at Work. Holt, 1999. "Toni Morrison Obituary." The New York Times, Aug. 6, 2019. "Toni Morrison." National Women's Hall of fame 2020

𝗞𝘂𝗿 𝗾𝗮𝗷𝗮 𝘂𝗻𝗲 Kur qaja unë, me mua s’qau askush; veç fija e barit në anë të udhës mbirë dhe deg’ e shelgut e lagur, e mërdhirë, që me dëborë e akull shpesh u mbush. Kur qaja unë, me mua s’qau askush! Dhe me inat, kur shfryu veriu i ngrirë dhe me dëborë çdo kaçubë u mbush, prap’ qava unë, me mua s’qau askush, veç zogjtë e vegjël, të lagur, të mërdhirë, veç ata qanë e tjetër jo, askush! DHORI QIRIAZI