Search Results

Thesaret e trashegimise kulturore ne botë. 1. Musée de l’Armée – Paris, Francë Objekti kryesor: Armët e Marko Boçarit Përshkrimi: Ky koleksion përfshin armë të lashta, përfshirë një yataghan (sabër tradicionale) dhe kobura të zbukuruara me detaje të filigranit të argjendit. Secili objekt përfaqëson mjeshtërinë dhe mjeshtërinë e zanatave shqiptare të shekujve XVIII-XIX, duke u shndërruar në simbole të heroizmit dhe identitetit kombëtar. Rëndësia historike: Armët nuk janë vetëm mjete luftimi, por një ftesë për të kujtuar sakrificat dhe këmbënguljen e shqiptarëve në kohë të ndryshme, duke nxjerrë në pah trashëgiminë kulturore dhe  2. Bankfield Museum – Halifax, Britani e Madhe Objekti kryesor: Jeleku dhe tekstilet etnografike nga koleksioni i Edith Durhamit Përshkrimi: Përfshin veshje tradicionale të punuara me dorë, ku theksohen dritat e ornamentimit artistik dhe punimit të hollësishëm. Një jelekë shpesh i kryesuar me motive popullore dhe përdorimi i ngjyrave të pasura (si ari dhe kuq) shprehin historinë dhe kulturën e rajonit shqiptar, sidomos nga veri dhe mali. Rëndësia historike: Edith Durham, njohëse dhe mbrojtëse e të drejtave të shqiptarëve, ka mbledhur këto objekte për të ruajtur dhe promovuar kulturën shqiptare. Objektet krijojnë një urë mes traditave autentike dhe një epoke të re të ndërgjegjësimit kulturor ndërkombëtar. 3. Pitt Rivers Museum – Oxford, Britani e Madhe Objekti kryesor: Koleksione etnografike nga Shqipëria Përshkrimi: Këtu gjenden veshje tradicionale, vegla të punës, armë të vogla, dhe objekte kulturore si rripërat dhe aksesorët dekorativë. Secila pjesë është një shembull i mjeshtërive lokale, duke pasqyruar lidhjen e ngushtë mes artit popullor dhe jetës së përditshme në komunitetet shqiptare. Rëndësia historike: Këto objekte mbledhen nga studiues dhe ekspedita në fund të shekujve XIX dhe fillimet e shekut XX, duke nxjerrë në pah influencat dhe ndryshimet kulturore që kanë formuar identitetin e popullit shqiptar. 4. British Museum – Londër, Britani e Madhe Objekti kryesor: Artefakte ilire dhe antike nga territoret shqiptare Përshkrimi: Në koleksion gjenden monedha antike, objekte të artit romak dhe bizantin, si edhe objekte të vogla kulturore që datohen me epokën ilire. Këto objekte ofrojnë një pamje të detajuar të jetës së lashtë në rajonin që sot njohim si Shqipëri, përmes artit dhe artifakteve që dëshmojnë aktivitetin ekonomik dhe religjioz të kohës. Rëndësia historike: Gjurmët arkeologjike të kësaj periudhe kanë ndihmuar në ndërtimin e një narrativi të pasur për themelimin e identitetit shqiptar dhe lidhjet e saj me kulturat e mëdha të antikitetit. 5. Kunsthistorisches Museum – Vjenë, Austri Objekti kryesor: Veshje tradicionale dhe armë ceremonial Përshkrimi: Muzeu ka në koleksion kostume popullore shqiptare, të cilat përfaqësojnë pjesë të trashëgimisë kulturore të Ballkanit, të ndjekura nga armë ceremonial dhe objekte dekorative që shfaqin ndikimet artistike të trashëguara nga kontaktet diplomatike dhe tregtare. Rëndësia historike: Veshjet dhe armët janë pjesë e një koleksioni që tregon evolucionin e stilit dhe estetikës kombëtare shqiptare, duke u integruar në kontestin më të gjerë evropian dhe ballkanik. 6. Weltmuseum Wien – Vjenë, Austri Objekti kryesor: Objekte tradicionale shqiptare Përshkrimi: Ky muze paraqet një gamë të gjerë të objekteve, përfshirë qylafa, plisë, përparëse dhe armë të shkurtra. Secili objekt është i mbështjellë me histori: nga përdorimi ritual dhe simbolik deri te funksionet praktike të kohës, duke reflektuar një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë etnike dhe kulturore. Rëndësia historike: Objekti tregon sesi trashëgimia shqiptare ka evoluar me kohën dhe përcjell vlera si guximi, mikpritja dhe pjesëmarrja në marrëdhënie ndërkombëtare. 7. Ethnologisches Museum – Berlin, Gjermani Objekti kryesor: Kostume dhe zbukurime artizanale nga Shqipëria e Veriut dhe Epiri Përshkrimi: Në këtë muze gjenden veshje tradicionale me përpunime të dorës, shpesh të zbukuruara me motive gjeometrike dhe simbole natyrore. Gjithashtu, koleksioni përfshin vegla artizanale, aksesorë dhe objekte që kanë një dimension të thellë ritualistik dhe shoqëror. Rëndësia historike: Objektet përfaqësojnë një trashëgimi të pasur, që tregon rëndësinë e kulturës popullore në ndërtimin e identitetit dhe ruajtjen e traditave në rajonin e Ballkanit. 8. Museo Nazionale Preistorico Etnografico “Luigi Pigorini” – Romë, Itali Objekti kryesor: Artefakte ilire dhe objekte rituale Përshkrimi: Ky muze ka në koleksion objekte të ndryshme prej periudhës parahistorike e antike, përfshirë vegla gjellezore, zbukurime prej qeramike, amfora të dekoruara dhe objekte rituale që pasqyrojnë besimet dhe traditat e lashta të tokave shqiptare. Rëndësia historike: Artefaktet ofrojnë një dritare në jetën, besimet dhe ritet e heronjve të kohës së lashtë, duke na lejuar të kuptojmë më mirë rrënjët historike të popullit shqiptar. 9. The Metropolitan Museum of Art – New York, SHBA Objekti kryesor: Objekte nga periudha osmane dhe më parë Përshkrimi: Këtu paraqiten armë, monedha, pllakëra dhe tekstile me origjinë nga territoret shqiptare të periudhës osmane. Objekti kryesor përfshin një plakë me shqiponjë dykrerëshe të gdhendur me mjeshtëri, si dhe një sërë objektesh të tjera që kombinojnë elemente të artit ushtarak dhe dekorativ me ngjyra të pasura. Rëndësia historike: Këto objekte janë dëshmi e kontakteve kulturore dhe ndikimeve ndërmjet Ballkanit dhe perandorive të mëdha, dhe reflektojnë një epokë historike ku trashëgimia shqiptare pati një rol kyç në formësimin e identiteteve rajonale. 10. Museum of Civilizations – Romë, Itali Objekti kryesor: Artefakte kulturore me ndikime Ballkanike Përshkrimi: Ky muze paraqet një koleksion të veçantë të objekteve nga rajonet historike shqiptare, përfshirë reliefa gurash me shqiponjë dykrerëshe, bizhuterinë prej ari dhe ari të mbushur me simbole mitologjike, terrakotë të punuara me kujdes dhe plakë bronzi me inskripte që rrëfejnë histori të lashta. Rëndësia historike: Objekti nxit reflektimin mbi rrjedhën e trashëgimisë kulturore, duke u fokusuar tek ndikimet e përbashkëta kulturore mes qytetërimeve antike dhe duke bashkuar elemente që vazhdojnë të frymëzojnë artistë dhe historiqarë bashkëkohorë. Këto përshkrime përfaqësojnë një vështrim të gjerë të objekteve të trashëgimisë shqiptare që ruhen në muzetë më të rëndësishme botërore. Secili objekt  është jo vetëm një fragment nga e kaluara, por një dëshmi e jetës, artit dhe vlerave të përjetshme që formojnë identitetin shqiptar. Përgatiti .Liliana Pere.

Një yll që ndriçon mbi flatrat e një fluture tragjike: Ermonela Jaho në “Madama Butterfly” të Puccinit Në verën e vitit 2024, skena prestigjioze e Théâtre de l'Archevêché në Aix-en-Provence u mbështoll me dritë të ndjesisë dhe fuqisë shpirtërore, falë interpretimit tronditës të sopranos shqiptare Ermonela Jaho, në operën e pavdekshme të Giacomo Puccinit – Madama Butterfly. Në një prodhim të ri të kuruar me përkushtim nga regjisorja gjermane Andrea Breth, dhe nën dirigjimin e mjeshtrit italian Daniele Rustioni, kjo histori dashurie, pritjeje dhe shkatërrimi emocional gjeti zërin e saj më të vërtetë në një grua që i jep jetë artit me shpirtin e saj – Ermonela Jaho. Nga Shqipëria në skenat më të mëdha të botës Ermonela Jaho, me një zë që nuk këndon vetëm nota, por rrëfen fate njerëzore, u ngjit në këtë rol ikonik në nderim të 100-vjetorit të ndarjes nga jeta të Puccinit. E lindur në Shqipëri, rritur me ëndrrën për të prekur zemrat përmes muzikës, Jaho ka dëshmuar se ndjeshmëria është forca më e madhe që një artist mund të ketë. Në rolin e Cio-Cio-San, geishës së re japoneze që beson verbërisht në dashurinë e një oficeri amerikan dhe që në fund përballet me realitetin e hidhur të braktisjes dhe humbjes, Ermonela nuk luan – ajo jeton. Çdo frymëmarrje e saj është lutje, çdo lëvizje është plagë që pulson, çdo notë është një shpirt që rrënohet dhe rilind. Kur zëri bëhet zemër, e zemra bëhet teatër Ermonela Jaho nuk është thjesht një soprano. Ajo është një rrëfim, një zë që e bën publikun të ndalë frymën. Në këtë prodhim të Madama Butterfly, ajo arrin të shndërrojë dhimbjen në poezi, heshtjen në muzikë dhe tragjedinë në art të gjallë. Publiku i Festivalit të Aix-en-Provence u përball me një heroinë tragjike që përçonte dashuri dhe nënshtrim me forcën e një hyjnie të plagosur, një flutur e brishtë që në vend të flatrave kishte shpresën dhe pritjen. Dhe kjo forcë nuk vinte nga Puccini – vinte nga shpirti i Ermonela Jahos. Një interpretim që mbetet në kujtesë, si një lutje e përjetshme Ky rikthim i Ermonelës në rolin e Cio-Cio-San pas suksesit të saj në Operan e Parisit në 2015, është më shumë se një triumf artistik – është një dëshmi e fuqisë së një zëri shqiptar që ngjitet në majat më të larta të operës botërore, duke mbartur me vete emocione që s’kanë nevojë për përkthim. Në çdo vend ku transmetohet kjo shfaqje, ajo nuk është thjesht një operë. Është një përvojë shpirtërore. Një flutur që digjet në zjarrin e një dashurie të pamundur, por që falë Ermonelës – mbetet e pavdekshme. --- "Zëri i saj është i tillë që nuk të lë të harrosh – sepse ajo nuk këndon, ajo ndien për ty." Ky është trashëgimia e Ermonela Jahos. Një zë që i përket gjithë botës, por që rrënjët i ka në një Shqipëri të vogël, që lindi një yll kaq të madh. ✨ Dhe ylli i saj ndriçon ende... mbi flatrat e një fluture. Giacomo Puccini: Madama Butterfly Festival d’Aix-en-Provence – Me sopranon shqiptare Ermonela Jaho Ky program nuk është i disponueshëm në vendin tone për shkak të të drejtave të transmetimit. Një nga operat më prekëse të Giacomo Puccinit rikthehet në skenë në një prodhim të ri mbresëlënës, të realizuar nga Andrea Breth dhe nën drejtimin muzikor të maestros italian Daniele Rustioni. Rolin e geishës tragjike Cio-Cio-San e sjell në mënyrë të jashtëzakonshme sopranoja shqiptare Ermonela Jaho, duke e interpretuar me një ndjeshmëri që rrallë shihet në skenën operistike botërore. Shfaqja u regjistrua në Théâtre de l'Archevêché në Aix-en-Provence në kuadër të 100-vjetorit të vdekjes së Puccinit (2024). Përmbajtja: Në Japoni, në fillim të shekullit të 20-të, një toger i Marinës Amerikane, Pinkerton, martohet me një geishë të re 15-vjeçare, Cio-Cio-San – e njohur si “Madama Butterfly”. Ai largohet dhe ajo, me besnikëri të verbër, e pret për tre vjet, ndërkohë që ka lindur edhe djalin e tyre. Kur ai më në fund kthehet, e vërteta që zbulohet është rrëqethëse dhe tronditëse... Një histori dashurie, tradhtie dhe sakrifice Një heroinë që përmes dhembshurisë dhe forcës arrin të prekë zemrat e publikut Muzika emocionale e Puccinit ngjitet në lartësi nën interpretimin e Ermonela Jahos Të dhëna teknike: Kompozitor: Giacomo Puccini Regjisor: Andrea Breth Drejtues muzikor: Daniele Rustioni Orkestrë & Kor: Opéra de Lyon Vendi: Francë Viti: 2024 ⏱ Kohëzgjatja: 140 minuta Në dispozicion deri më: 11/01/2027 Platforma: ARTE Concert 🎶 Pas suksesit të saj në Operan e Parisit në vitin 2015, Ermonela Jaho e rikthen me shkëlqim rolin e Cio-Cio-San, duke lënë gjurmë të thella në zemrat e artdashësve. Përgatiti: Liliana Pere

"Ajdin Asllan Leskoviku, promovuesi i parë në nivel ndërkombëtar i mjeshtrit Petro Luka Halkias (1934-2025) Ndarja nga jeta e mjeshtrit të gërnetës epirote Petro Luka Lalkias, na shtyri që të paraqesim një detaj shumë domethënës të marrëdhënieve shqiptaro-greke nisur nga jeta e mjeshtrit Petro. Në autobiografinë e tij, ndër të tjera ai thotë: … pas dasmës, në fillim të viteve ’50, u ktheva përsëri në Athinë. Nxora këngë të tjera dhe pati shume bujë. Pastaj mora një letër nga Amerika me ftesë të shkoja atje për të incizuar një long play. Dymbëdhjetë këngë, gjashtë nga njëra anë e gjashtë nga tjetra. Më ofronin biletat dhe 1000 dollarë – shumë para. Kështu shkova në Amerikë pak para vitit 1960 – pata kohë të takoj edhe Kennedyn! Lind pyetja, se kush e ftoi në Amerikë mjeshtrin e ri Petro, djalin e klarinetistit të madh Pericles “Klis” Halkias, nip i këngëtarit, lautarit dhe daullxhiut me dajre Lazaros Harisiades dhe vëllain e violinistit Achilleas Halkias, pra cila qe shtëpia diskografike që do të promovonte mjeshtrin dhe regjistrimet e tij? Familja e muziktarëve Halkias erdhi në Nju Jork rreth vitit 1960 ku babai dhe xhaxhai i tij u vendosën përgjithmonë aty, ndërsa Petroloukas dhe i vëllai Achilleas qëndruan për afro 20 vjet. Pikërisht në Amerikë ai dhe familja regjistruan muzikë pranë shtëpisë diskografike BALKAN MUSIC RECORDS e themeluar dhe e drejtuar nga muziktari dhe patrioti i madh shqiptar, Ajdin Asllan Leskoviku. Disku LP I prodhuar në vitet 1960, nga Balkan Record Company shënon edhe promovimin e parë ndërkombëtar të Petro Lukës si mjeshtër dhe të muzikës popullore epirote të interpretuar prej tij dhe familjes. Po cili qe Ajdin Asllan Leskoviku? Ai kishte lindur në Leskovik me 12 mars 1895 në familjen e madhe muzikore të Asllan Leskovikut, themeluesit të sazeve të Shqipërisë së Jugut dhe vëlla i Selim Leskovikut, mjeshtrit unik të sazeve të Leskovikut për të cilët kam botuar librin “Sazet e Selim, Hafize dhe Ajdin Leskovikut”-2017. Studimet i pati kryer në shkollën turke dhe greke të vendlindjes, pasi nuk kishte shkollë shqipe. Mësimet shqip dhe ndjenjat atdhetare, siç shprehet në shënimet e veta biografike, Ajdini i mori prej prindërve, të cilët i përcollën ndjenjat kombëtare dhe dashurinë për gjuhën shqipe. Ndërkohë që mësimet e gjuhës shqipe ai i mori prej patriotit Stefan K. Postenani. Pas Luftës Ballkanike, Ajdin Asllani dhe familja e tij u vendos në Stamboll të Turqisë. Prindërit, pasi u sistemuan në Stamboll, vendosën që ta shkollonin të birin. Dëshira e tij ishte muzika, prandaj prindërit e regjistruan në shkollën e muzikës, e cila i jepte përveç njohurive teorike edhe mundësi praktikimi. Djali kishte talent dhe prindërit e mbështetën. Më 1915 Ajdini, që tashmë ishte 20-vjeçar e la Turqinë dhe shkoi në Bukuresht të Rumanisë, ku emigracioni shqiptar ishte më i madh në numër, tepër i organizuar dhe vendimtar për formësimin e çështjes kombëtare së bashku me komunitetin shqiptar në Turqi dhe Egjipt. Ajdini edhe në Bukuresht vijoi studimet për muzikë. Në shënimet e veta ai shkruan se: ... në Bukuresht punoja në variete për të nxjerrë harxhet dhe për të plotësuar praktikën për të cilën kisha aq shumë nevojë. Në Bukuresht Ajdinit i dhanë kurajë dhe e ndihmuan shumë shqiptarët, por ai veçon ndihmën që i dhanë “Vëllazëria korçare”, Peço Korça dhe Themistokli Bozhani. Ajdini dëgjon se Banda Kombëtare që kishte krijuar "Vatra" në SHBA, së bashku me vullnetarët e stërvitur në Amerikë, po shkonin në Shqipëri. Mori rrugën dhe shkoi në Shqipëri dhe iu bashkëngjit bandës. Këtë moment, vetë Ajdini e përshkruan kështu: "... më 1920, kur banda 'Vatra' shkoi në Shqipëri bashkë me vullnetarët, me zjarrësinë që kisha për kombësinë t’onë dhe për vendlindjen time vajta në Shqipëri, ku pa humbur kohë mora pjesë në bandën 'Vatra', që në atë kohë u emrua Banda Presidenciale." Ajdin Asllani qëndroi në radhët e bandës "Vatra" deri në vitin 1926, moment kur merr rrugën e gjatë për t’u kthyer në Amerikë ku qëndroi për gjithë jetën. Aty kompozoi edhe himnin e federatës "Vatra" me poezi të Refo Caparit (1844–1944). Për më shumë se 25 vjet në Nju-Jork, pas hapjes së një kafe-restoranti, ai arriti që të krijonte dhe të aktivizonte sazet dhe kompaninë e vet tregtare me të cilën prodhonte dhe tregtonte pllaka muzikore në gjuhën shqipe dhe në gjuhët e tjera të Ballkanit. Kompaninë e tij e kishte pagëzuar me emrin “Balkan Phonograph Record Co”. Është e vërtetuar se ai ishte mjeshtër në shumë instrumente, si: Klarinetë, Oud, llautë, lauto, ishte njëkohësisht instruktor dhe pronar i pavarur. Me mjaft vlerë janë edhe transkriptimet që ai u ka bërë këngëve dhe valleve popullore, një pjesë të të cilave e popullarizoi përmes botimeve që bënte për publikun. Dikur, ai ka pasur edhe një dyqan të njohur, që tregtonte pllaka me muzikë ballkanike. Dyqani ishte në 42 Rivington në anën e ulët dhe me pas, përfundimisht u vendos në "27 street", mes avenusë së 7-të dhe të 8-të. Prodhimet e tij shënoheshin me iniciale dhe etiketat: “Mi-Re-Rekord Shqiptare” dhe “Balkan Phonograph Record Co”. Fatkeqësisht Ajdini nuk la pasardhës. Ai ishte një shuminterpretues që kishte lënë gjurmë në jetën muzikore të emigrantëve nga shumë vende të Ballkanit, ndër ta edhe të familjes muzikore Halkias, nga Janina, Greqi për të cilët publikoi një disk me 12 numura muzikore popullore në vitin 1960. Në fotot shoqëruese gjejmë Ajdin Asllan Leskovikun me Llautë së bashku me mjeshtrin Petro Lluka dhe familjarët e tij si dhe Asllan Leskovikun në materialet promovuese të Balkan Phonograph Records. ------------------- Ajdin Asllan Leskoviku, the First International Promoter of the Master Petro Luka Halkias (1934–2025) The passing of the Epirote clarinet master Petro Luka Halkias has prompted us to highlight a very meaningful detail of Albanian-Greek relations, as seen through the life of master Petro. In his autobiography, he writes, among other things: “…After my wedding, in the early 1950s, I returned once again to Athens. I released other songs, and there was a lot of buzz. Then I received a letter from America, inviting me to go there and record a long-play record. Twelve songs, six on each side. They offered me tickets and $1,000 – a lot of money. So I went to America just before 1960 – I even had time to meet Kennedy!” This raises the question: Who invited the young master Petro to America – the son of the great clarinetist Pericles “Klis” Halkias, grandson of the singer, lautar, and tambourine drummer Lazaros Harisiades, and brother of violinist Achilleas Halkias? In other words, which record label was ready to promote the master and his recordings? The Halkias musical family arrived in New York around 1960, where Petro’s father and uncle settled permanently, while Petroloukas and his brother Achilleas remained for nearly 20 years. It was in America that they and their family recorded music with BALKAN MUSIC RECORDS, a label founded and directed by the great Albanian musician and patriot Ajdin Asllan Leskoviku. The LP record produced in the 1960s by the Balkan Record Company marks Petro Luka’s first international promotion as a master musician and showcases the Epirote folk music interpreted by him and his family. But who was Ajdin Asllan Leskoviku? He was born in Leskovik on March 12, 1895, into the prominent musical family of Asllan Leskoviku, founder of southern Albania’s saze ensembles and brother of Selim Leskoviku, the unique master of Leskovik’s saze, about whom I published the book "The Saze of Selim, Hafize and Ajdin Leskoviku" (2017). He studied at the Turkish and Greek schools in his hometown, as there was no Albanian school. Albanian language and patriotic sentiments, he noted in his own biographical notes, were passed on to him by his parents, who instilled in him a love for the Albanian language. He also learned Albanian from the patriot Stefan K. Postenani. After the Balkan Wars, Ajdin and his family moved to Istanbul. Once settled there, his parents enrolled him in a music school, where he could gain both theoretical knowledge and practical experience – something he deeply desired due to his musical talent. In 1915, at the age of 20, Ajdin left Turkey and went to Bucharest, Romania, which had a large and highly organized Albanian emigrant community that played a crucial role in shaping the national cause alongside the Albanian communities in Turkey and Egypt. In Bucharest, he continued his music studies. In his notes, he wrote: “…In Bucharest I worked in a variety theater to cover my expenses and to complete the practical training I needed so badly.” Albanians in Bucharest gave him much support, especially the Vëllazëria Korçare (Brotherhood of Korça), Peço Korça, and Themistokli Bozhani. Ajdin heard that the National Band created by "Vatra" in the U.S., along with volunteers trained in America, was heading to Albania. He left for Albania and joined the band. He described that moment as follows: “…In 1920, when the ‘Vatra’ band went to Albania with the volunteers, with the burning desire I had for our nationality and my homeland, I went to Albania where I immediately joined the ‘Vatra’ band, which at that time was named the Presidential Band.” Ajdin Asllani remained in the "Vatra" band until 1926, after which he returned to America, where he remained for the rest of his life. There, he also composed the anthem of the "Vatra" Federation, using lyrics by Refo Çapari (1844–1944). For over 25 years in New York, after opening a café-restaurant, he succeeded in forming and activating saze ensembles and established his own music production company, through which he produced and sold records in Albanian and other Balkan languages. He named his company "Balkan Phonograph Record Co." He was a master of many instruments – clarinet, oud, llautë, lauto – and simultaneously worked as an instructor and independent producer. His transcriptions of folk songs and dances were also of great value, some of which he popularized through his published editions. At one point, he owned a well-known shop selling Balkan music records. The store was initially located at 42 Rivington Street in the Lower East Side and later moved permanently to 27th Street, between 7th and 8th Avenues. His products were marked with initials and labels such as: "Mi-Re-Rekord Shqiptare" and "Balkan Phonograph Record Co." Unfortunately, Ajdin left no descendants. He was a multi-instrumentalist who left a lasting mark on the musical life of emigrants from many Balkan countries – including the Halkias musical family from Ioannina, Greece – for whom he published a 12-track LP of folk music in 1960. The accompanying photos show Ajdin Asllan Leskoviku with a llautë, alongside master Petro Luka and his family, as well as Asllan Leskoviku featured in promotional materials for Balkan Phonograph Records. 🔗 Link to source and book on the Leskoviku saze https://www.vasiltole.com/?product=sazet-e-selimit-dhe-hafizese-dhe-ajdin-leskovikut-cd

Kur familja bëhet institucion muzike dhe arti Ka familje që trashëgojnë emra, por ka edhe të tilla që trashëgojnë frymë. Kur brezat lidhen përmes muzikës, kur arti bëhet mënyrë jetese dhe thirrje shpirtërore, atëherë familja shndërrohet në institucion. E tillë është familja Jorganxhi–Leka: jo vetëm një histori e pasur artistësh, por një themel i gjallë i kulturës shqiptare. Zhuliana Jorganxhi – një jetë në ritmin e shpirtit shqiptar Nëse muzika do të kishte një portret, ai do të ngjante me buzëqeshjen e qetë dhe shpirtin e kthjellët të Zhuliana Jorganxhit. Nëse historia do të mund të këndohej, ajo do të kishte zërin e saj, që për dekada ka përshkruar jetën kulturore shqiptare me thellësinë e një rrëfimi të sinqertë dhe melodinë e përjetshme të shpirtit. Zhuliana Jorganxhi nuk është vetëm bijë e një familjeje të famshme artistësh, por është vetë një gur i çmuar në kurorën e kulturës sonë kombëtare. Origjina e saj lidhet ngushtë me rrënjët e qytetarisë shqiptare, me Korçën e artit dhe të dijes, qyteti ku u lindën jo vetëm shumë nga zërat më të bukur të muzikës shqiptare, por edhe vetë ndjenja e një shpirti artistik që do të mbetej përherë gjallë. Arsimuar në muzikë, e ushqyer me art Zhuliana mori edukimin e saj të parë në gjimnazin e vajzave në Tiranë, në një kohë kur arti ende luftonte për të gjetur hapësirën e vet në shoqëri. Por ajo nuk ndaloi; përkundrazi, u ngjit në shkallët e edukimit muzikor me përkushtim dhe dashuri. Më pas vazhdoi studimet në Institutin e Lartë të Arteve në degën e muzikës, ku përthithi jo vetëm teknikat, por edhe filozofinë e krijimit muzikor. Bashkëpunëtorë në tingull dhe jetë Karriera e Zhuliana Jorganxhit u ndërtua përkrah emrave të mëdhenj të artit shqiptar. Ajo ishte shkrimtare e teksteve të këngëve që u bënë hite, për zëra të mëdhenj si Vaçe Zela, Tonin Tërshana, Liliana Kondakçi, Frederik Ndoci e shumë të tjerë. Zhuliana nuk shkroi thjesht vargje — ajo shkroi ndjenja, shprehu epoka, krijoi identitete. Në fjalët e saj jeton dashuria për vendin, për njerëzit, për jetën në të gjitha ngjyrat dhe plagët e saj. Ajo ishte pjesë e Festivalit të Këngës në RTSH për shumë vite, ku jo rrallë ka lënë gjurmë si autore teksti dhe frymëzuese e kompozitorëve të mëdhenj si Aleksandër Lalo, Agim Krajka, Kujtim Laro e shumë të tjerë. Familja Jorganxhi – një orkestër brezash E lindur në një familje ku muzika nuk ishte thjesht prani, por oksigjen, Zhuliana trashëgoi jo vetëm talentin, por edhe ndjeshmërinë dhe përkushtimin për artin. Babai i saj, Gaqo Jorganxhi, ishte një nga zërat më të vjetër të muzikës shqiptare, me një kontribut të jashtëzakonshëm në formimin e korit "LIRA" dhe zhvillimin e muzikës qytetare. Vëllai i saj, Rikardo Jorganxhi, la pas vepra simfonike të rafinuara dhe koncerte që tregojnë për thellësinë e shpirtit të tij artistik. Rozmari Jorganxhi, motra, ishte e para grua që drejtoi një kor të madh si ai i TOB-it, dhe përfaqësoi Shqipërinë edhe jashtë kufijve, në një kohë kur gratë në muzikë kishin ende shumë barriera për të thyer. Kjo vijë e artit u pasua me të njëjtën forcë dhe ndriçim nga Gjergj Leka, djali i saj, një kantautor i dashur për publikun, i cili solli risi në muzikën shqiptare, duke i dhënë shpirt brezit të ri dhe zë ndjenjave të thella. Dorina Leka, mbesa dhe një nga përfaqësueset e reja të kësaj familjeje, është dëshmi se kjo rrugë nuk është ndalur dhe nuk do të ndalet. Zhuliana – më shumë se tekstshkruese, më shumë se artiste Tekstet e saj për fëmijë, për dashurinë, për jetën dhe për vendin janë tashmë pjesë e pandashme e kujtesës kolektive. Ato janë mësuar përmendësh, janë kënduar në festa, në shtëpi, në shkolla, dhe sot janë ende të freskëta, sepse Zhuliana dinte të fliste me zemrën e njerëzve. Veç këngës, ajo ka shkruar edhe poezi dhe prozë, duke dëshmuar për një shpirt krijues që nuk ndalet kurrë. Ka qenë edhe një zë i dashur në mediat shqiptare dhe një mbështetëse e pasionuar e talenteve të reja. Një jetë, një dëshmi, një amanet Në çdo fjalë që thotë dhe në çdo këngë që shkruan, Zhuliana përcjell një thirrje për dashuri, për ruajtje të vlerave dhe për moskompromis ndaj artit të vërtetë. Në Ditën Botërore të Muzikës, portreti i saj nuk është thjesht pjesë e një fotografie familjare, por një faqe e ndritur e historisë së kulturës shqiptare. Sepse ajo nuk jetoi vetëm për të dëgjuar muzikë – ajo jetoi për të qenë vetë muzikë.

REVISTA PRESTIGE Artikull special – Qershor 2025 ✨ Arti si Zëri i Ndërgjegjes: Dua Lipa dhe mbi 300 figura kulturore britanike i kërkojnë qeverisë ndalimin e eksporteve të armëve Revista Prestige, si një zë i palëkundur i vlerave, drejtësisë dhe humanizmit, mbështet pa kushte të drejtën për jetën, dinjitetin dhe lirinë. Kjo është A-ja e gjithçkaje për ne. Dhe kur arti flet në emër të këtyre të drejtave, kur muzika dhe kinemaja bëhen flamurtarë të ndërgjegjes, ne jemi aty – për të ndriçuar, për të forcuar mesazhin, për të ecur përkrah shpirtit të kohës. Më 29 maj 2025, në një moment që tashmë konsiderohet historik për artin angazhues, Dua Lipa, një nga ikonat globale të muzikës, bashkë me qindra artistë e personalitete publike britanike, firmosën një letër të hapur drejtuar Kryeministrit Keir Starmer, duke i kërkuar ndalimin e menjëhershëm të eksportit të armëve britanike drejt Izraelit dhe garantimin e një armëpushimi të përhershëm në Gaza 📜 Letra që tronditi qeverinë britanike Në letrën e publikuar nga organizata Choose Love, më shumë se 300 firmëtarë, mes tyre aktorë, muzikantë, regjisorë, prezantues dhe aktivistë, shprehën shqetësimin e thellë për viktimat civile në Gaza, sidomos për fëmijët që po vriten çdo ditë nga lufta. > “Nuk mund ta quani situatën ‘të patolerueshme’ dhe njëkohësisht të vazhdoni eksportin e armëve,” – thuhet në letër. “Fëmijët e Gazës nuk mund të presin më. Kryeministër, çfarë do të zgjidhni? Bashkëfajësi në krime lufte apo guximin për të vepruar?” ✨ Një yll me zë të fuqishëm: Dua Lipa Dua Lipa, e cila nuk është thjesht një artiste me zë melodioz, por edhe një zë i ndershëm për të drejtën njerëzore, përforcoi mesazhin se arti nuk mund të rrijë indiferent ndaj dhunës dhe padrejtësisë. Me rrënjët e saj shqiptare dhe me ndikimin global, ajo u bë një nga figurat më të përfolura të kësaj nisme. Prej kohësh e angazhuar për të drejtat e palestinezëve, Lipa ka denoncuar publikisht krimet në Gaza, duke e cilësuar ofensivën si “gjenocid.” 👥 Të bashkuar për drejtësi: Emrat që firmosën Letra e hapur përfshinte mbi 300 artistë, ndër ta: Benedict Cumberbatch – aktori britanik i njohur për rolet brilante dhe ndjeshmërinë politike. Tilda Swinton – një tjetër zë i fuqishëm i pavarësisë dhe drejtësisë në art. Riz Ahmed – aktor, muzikant dhe avokat i të drejtave të refugjatëve. Annie Lennox, Massive Attack, Paloma Faith – yje të skenës muzikore që prej dekadash mbrojnë çështje humane. Gary Lineker – figura e dashur e sportit dhe medias, i njohur për qëndrimet e guximshme sociale. Shumë prej tyre janë të përfshirë në fusha të ndryshme: teatër, televizion, aktivizëm, art pamor, modë dhe gazetari. 🤝 Arti si akt civil Revista Prestige vëren se kjo letër nuk është vetëm një kërkesë politike – është një dëshmi se arti ka shpirt, ka ndërgjegje, ka fuqi për të ndryshuar botën. Në kohëra kur diplomacia shpesh dështon, kur fjalët burokratike mbesin bosh, arti është ai që flet me sinqeritet, me dhimbje, me shpresë. Dhe ne, si platformë që e përqafon këtë ideal, e përkrahim pa mëdyshje këtë thirrje për ndalimin e përgjakjes, për ndalimin e bashkëfajësisë. 🕊 “Choose Peace. Choose Humanity.” Thirrja që vjen nga mbi 300 zëra është e qartë: ndaloni eksportet e armëve, lejoni ndihmën humanitare, dëgjoni zërin e fëmijëve të Gazës. Britania ka zgjedhjen për të qenë palë e zgjidhjes – jo e luftës. Revista Prestige Në mbështetje të paqes, të artit që ngjall shpresë, dhe të çdo zëri që ngrihet për të drejtat e njeriut – A-ja e gjithçkaje. 🕊️ Ndërgjegjja nuk hesht. Pergatiti Liliana Pere.

Revista Prestige ju sjell: Analizë e artikullit të Prof. Dr. Aurela Anastasit Dhe më poshtë është shkrimi i saj i plotë shumë i rëndesishëm. Tema: Trashëgimia e Prof. Luan Omarit dhe rëndësia e mendimit kushtetues në Shqipëri Për çfarë flet artikulli? Artikulli i Prof. Aurela Anastasit është një reflektim i thellë dhe personal për figurën e Prof. Luan Omarit – një nga mendimtarët më të mëdhenj të së drejtës kushtetuese shqiptare. Ai nuk është thjesht një përkujtim, por një thirrje për të kuptuar rëndësinë e dijes juridike në ndërtimin dhe funksionimin e shtetit demokratik. Prof. Anastasi ndalet në mënyrë të veçantë tek: Roli i Prof. Omarit në formësimin e debatit mbi format e qeverisjes; Rëndësia e ndarjes së pushteteve dhe parlamentarizmit; Nevoja për një drejtësi të pavarur dhe opozitë funksionale; Kontributi i tij në hartimin e Kushtetutës së vitit 1998 dhe reformën në drejtësi në vitin 2016. Cili është mesazhi i artikullit? Mesazhi qendror është i qartë: Demokracia nuk mund të mbijetojë pa balancën e pushteteve, pa një parlament të fuqishëm, pa opozitë aktive dhe pa gjyqësor të pavarur. Por mbi të gjitha, nuk mund të qëndrojë pa mendim të pavarur dhe kritik juridik. Prof. Anastasi na kujton se: Mendimi kushtetues nuk është luks, por është një garanci për lirinë dhe mbrojtjen nga abuzimi i pushtetit. Profesorët dhe dijetarët si Luan Omari janë shtyllat e padukshme të shtetit të së drejtës – jo me pushtet, por me dije. Sot, rrezikojmë të kemi institucione me emra, por pa përmbajtje, nëse nuk e ushqejmë sistemin me ide, reflektim dhe dije të vërtetë. Çfarë vlen të nënvizohet? 1. Përvoja personale e autores, si studente në vitet ’80, e tregon qartë ndikimin e mendimit të guximshëm edhe në kohë represive. 2. Ndarja e pushteteve nuk është vetëm një koncept teorik. Ajo është një mburojë kundër abuzimit, dhe Prof. Omari e ka shpjeguar gjithmonë me përpikëri dhe aktualitet. 3. Parlamentarizmi në Shqipëri është i dobët, dhe është detyra e juristëve ta rimendojnë, ta mbrojnë dhe ta zhvillojnë. 4. Opozita nuk është armik i qeverisë, por një pjesë thelbësore e një demokracie të shëndetshme. Kjo ide, e mbrojtur nga Omari, sot shpesh injorohet. 5. Reforma në drejtësi nuk duhet parë si një ndërhyrje teknike, por si një proces kushtetues, ku drejtësia duhet të jetë e pavarur, jo e nënshtruar. Pse është i rëndësishëm ky artikull sot? Në një kohë kur debati publik dominohet nga interesat politike dhe retorika, artikulli i Prof. Anastasit është një zë i qetë dhe i thellë që kërkon kthimin tek vlerat: Te respekti për institucionet; Te dija e mirëfilltë; Te roli i juristit si mbrojtës i barazisë, drejtësisë dhe lirisë. Përfundim Artikulli i Prof. Dr. Aurela Anastasit është më shumë se një përshkrim i figurës së një profesori. Ai është një manifest për mbrojtjen e demokracisë përmes dijes dhe integritetit kushtetues. Ajo na kujton se: “Kushtetuta është e gjallë vetëm kur e mbrojmë me mendim të lirë, me kritikë të ndershme dhe me dije Prof. Dr. Aurela Anastasi  PROFESOR LUAN OMARI PËR FORMAT E QEVERISJES DHE PARLAMENTARIZMIN. (REFLEKSIONE ME RASTIN E 100 VJETORIT TË LINDJES) Format e qeverisjes i kam mësuar për herë të parë nga leksionet e Prof. Luan Omarit në fillim të viteve ’80, kur zhvillonim lëndën: “Teoria e Shtetit dhe e së Drejtës”. Profesori i shpjegonte ato në një trajtim të krahasuar të modeleve demokratike që ofronin Franca, Anglia, Gjermania, Italia, e madje, edhe forma presidenciale e qeverisjes në SHBA. Ato nuk ishin trajtuar në asnjë prej teksteve universitare të kohës dhe falë shënimeve që mbanim nga leksionet plot me njohuri të profesorit, i kisha shkruar në fletoren time me shumë shkurtime e iniciale, të cilat i rilexoja herë pas here. Format e qeverisjes e grishnin shumë kuriozitetin tonë, sepse në ato vite të izolimit komunist, lidheshim me botën perëndimore, për të cilën analizat mund të bëheshin vetëm përmes kritikës mohuese. Përkundrazi, në leksionet e Profesorit, format parlamentare ose presidenciale renditeshin të krahasuara, pa interpretime. Kishte edhe diçka tjetër që na bënte përshtypje: format e qeverisjes bazoheshin në parimin e ndarjes dhe balancimit të pushteteve, parim i cili në atë kohë kritikohej rëndë dhe ishte i papranueshëm për një shtet socialist. Ky i fundit bazohej në parimin leninist të unitetit të pushtetit, si pushtet që buronte nga populli dhe ishte i pandashëm. I diskutonim me njëri-tjetrin dhe padyshim, kërkonim të dinim më tepër, por ishte e vështirë të gjeje literaturë në kontekstin perëndimor. Trajtimi i profesorit ishte ndër leksionet e rralla që bazoheshin në interpretimin krahasimor, për më tepër me demokracitë perëndimore. Sot, kjo metodologji është mbizotëruese në studimet e të drejtës Kushtetuese. Pas rënies së regjimit monist, me botimin e veprës “Ndarja e pushteteve dhe pavarësia e institucioneve kushtetuese” (2011), Prof. Omari i analizoi ato thellësisht. Përpos të tjerave, ai është një studiues i dedikuar i raportit midis pushteteve dhe i kërkimit për të vendosur balancat e duhura midis tyre. Idetë dhe qëndrimet e tij, profesor Omari i ka shprehur në këtë punim përmes një dialogu me teori dhe përsiatje të reja që qarkullojnë në botën e doktrinës kushtetuese lidhur me shtetin e së drejtës, me ndarjen dhe balancën midis pushteteve, si dhe me sovranitetin shtetëror. Ai solli në punim, jo vetëm teoritë më të rëndësishme klasike të Xhon Lokut e Monteskjesë, por edhe teori të reja për një rishikim të ndarjes së pushteteve. Falë kulturës së tij të gjerë dhe njohjes së disa gjuhëve të huaja, në këtë punim kanë zënë vend teoricienët me më tepër ndikim sot në botë, si Maurice Duverger, Bruce Ackerman, Michel Troper, Carre de Marlberg, Ives Meny, etj.  Edhe studimi i tij “Sistemi Parlamentar” (2000) ka dhënë një kontribut mjaft të rëndësishëm për parlamentarizmin si parim, si dhe sistemin parlamentar të qeverisjes. Në të dyja veprat, spikat kultura e gjerë të autorit, i cili shquhet për gjuhën akademike e juridike të qartë. Ai është njohës i shkëlqyer i historisë së zhvillimit të qeverisjes dhe modeleve britanike, franceze, gjermane, të SHBA-së, të Italisë, etj. Kjo njohje i ka dhënë ndihmesë për të bërë krahasimet e përvojave të shumta në botë, me kushtet e zhvillimit tranzicional të Shqipërisë, duke arritur në konkluzione të rëndësishme për Shqipërinë. Në këtë kuadër, ka dhënë një kontribut krejt origjinal dhe mjaft të pasur me argumente, konkluzione e sugjerime të vlefshme.  Duke analizuar raportet midis pushteteve dhe formën e qeverisjes sipas Kushtetutës së Shqipërisë (1998), ai ka mëshuar në karakterin parlamentar të sistemit të vendosur nga kjo Kushtetutë. Profesori analizon raportin midis Parlamentit dhe Qeverisë si në vështrim të përgjithshëm, ashtu edhe të posaçëm, sidomos në kuadrin e ushtrimit të pushtetit normativ, duke nxjerrë mësime për raportet midis tyre. Ai evidenton edhe tiparin monoqefal të ekzekutivit në Shqipëri, të cilin e krahason me Gjermaninë dhe Italinë, duke e dalluar atë nga karakteri monoqefal i sistemit presidencial apo gjysmëpresidencial të SHBA-së e Francës. Të gjitha pikëpamjet bazohen në një studim të thelluar të praktikave botërore mbi rolin e ekzekutivit dhe ndërhyrjen e tij në funksionin normativ, përmes propozimit të projektligjeve. Problemi që shtron këtu profesori, lidhet me profilin që duhet të ruajë më mirë Kuvendi në një sistem parlamentar, duke pasur parasysh se funksioni ligjvënës është funksioni i tij themelor. Kur analizon rolin e Kryeministrit, shpreh shqetësimin për mundësinë e fuqizimit të tij, në kushtet kur Kushtetuta e ka veshur me pushtetin e kreut të ekzekutivit. Profesor Omari thekson se për këtë fuqizim ndikojnë edhe tendencat që vijnë nga vendet e tjera, të cilat i merr në analizë. Ndërkohë, ai dallon rastin e ekzekutivit me presidentin në republikat presidenciale, ku presidenti zgjidhet nga populli për një mandat të përcaktuar e të kufizuar, ndryshe nga sistemi parlamentar, ku kryeministri nuk është një funksion i kufizuar me mandate. Në këto kushte, fuqizimi i rolit të Parlamentit është i rëndësishëm për demokracinë. Në këtë aspekt, duhet interpretuar edhe shqetësimi i tij për forcimin e opozitës parlamentare. Analiza kritike që ai ka zhvilluar për kundërpushtetet ose kundërpeshat në teorinë e re për ndarjen e rishikuar të pushteteve, e dimensionon opozitën edhe si kundërpeshë, për të forcimin e së cilës jep mjaft ide të vlefshme.  Një vend të rëndësishëm zë edhe trajtimi i raporteve me pushtetin gjyqësor, të cilin e shikon të lidhur ngushtë me pavarësinë e tij, shmangien e ndërhyrjeve të pushtetit politik ndaj tij, si dhe eliminimin e korruptimit të gjyqtarëve e prokurorëve. “ Dhe kusht vendimtar që gjyqësori të japë drejtësi, -   thekson profesori,  është që ai të funksionojë në mënyrë të pavarur nga pushtetet e tjera, të cilat kurrsesi nuk duhet të përfshihen në zgjidhjen e  konflikteve ”. Ai e shikon pushtetin gjyqësor si një pushtet për zgjidhjen e konflikteve, duke theksuar më shumë karakterin e tij si pushtet kontrolli dhe korrigjimi, pa e parë atë si një pushtet për krijimin e normave. Këto të fundit i takojnë parlamentit dhe ekzekutivit.  Një gjyqësor të fortë, Prof. Omari  e sheh si kusht për demokracinë liberale. Qartazi kritikon qasjen e hershme të Francës ndaj gjyqësorit, që e shihte si pushtet të dobët në raport me dy pushtetet e tjera. “ Pushtetit gjyqësor, i harruar nga Loku dhe i përfshirë në teorinë e Monteskjesë ndër tri pushtetet e shtetit, i është njohur gjithmonë një pozitë e veçantë, edhe kur si p.sh ., në Francën goliste, -   thekson ai , është cilësuar jo më si pushtet, por si “autoritet gjyqësor” . Prof. Omari nuk pajtohet aspak me këtë emërtim kur thekson më tej se: “ Ndarja e pushteteve nuk është vetëm një kriter ndarjeje kompetencash, siç thoshte teoria sovjetike e shtetit dhe e së drejtës, por lidhet edhe me garantimin e të drejtave…. ”. Është një karakteristikë e punimeve të tij gjerësia e informacionit nga përvojat botërore, metoda krahasimore dhe vështrimi kritik për ndodhitë kushtetuese në vend. Për mbrojtjen e Kushtetutës, kjo bëhet edhe më e dukshme. Profesori ka analizuar sidomos ndryshimet kushtetuese të vitit 2008, të cilat ishin ndryshime esenciale për raportet midis pushteteve. Në mënyrë të veçantë ai thekson se: “ Ndryshimet kushtetuese të vitit 2008 kanë ngjallur reagimin ...e opinionit të gjerë publik, për mënyrën jotransparente dhe të nxituar me të cilën u bënë ”. Më tej, ai këshillon se ndryshime të tilla duhet të paraprihen nga një diskutim i gjerë, edhe jashtë parlamentit, për të cilin sugjeron edhe krijimin e një komisioni të posaçëm. Ky vizion zuri vend tërësisht në procedurën e ndryshimeve kushtetuese të reformës në drejtësi, të vitit 2016. Kjo është Reforma në të cilën profesor Luan Omari kontribuoi në emër të Komisionit të Venecies, me sugjerime e oponenca për materialet e përgatitura nga ekspertët. Më parë kishte kontribuuar përulësisht për hartimin e kushtetutës së vitit 1998. P.sh ., argumentet e tij në favor të sistemit njëdhomësh, ishin mjaft ndikuese.  Për ta përmbyllur, dëshiroj të theksoj se, në fushën e hartimit të kushtetutave Prof. Luan Omari është një shkollë mendimi në Shqipëri, e cila na shërben sot dhe do t’u shërbejë brezave në vijim. Mbi këtë bazë, kam një thirrje për studimet juridike shqiptare që, të zgjerojnë e thellojnë studimin në këto fusha. Vërej me shqetësim, se sistemet e qeverisjes dhe parlamentarizmi po lihen mënjanë nga studimet juridike, duke u zotëruar vetëm nga studiuesit e shkencave politike. Kjo do ta cungonte fjalën e juristëve që është e domosdoshme për të ardhmen e kësaj fushe studimore, si dhe për vetë demokracinë.

LIBRI “DITËIKJA E KADARESË” – KUJTESË E GJALLË, AKT KULTURE DHE NDJESHMËRIE KOMBËTARE Më 1 korrik 2024, kumti i rëndë i ndarjes nga jeta të Ismail Kadaresë përshkoi të gjithë universin shqiptar, me dhimbje, por edhe me një lloj krenarie të heshtur. U shua një gjeni që nuk i përkiste vetëm Shqipërisë, por njerëzimit. Një zë i madh letrar që e nxori letërsinë shqipe nga izolimi dhe ia dha asaj përmasat e një letërsie universale. Ishte një ndarje që nuk përmbyllej dot me një njoftim zyrtar, as me një minutë heshtjeje. Sepse jeta dhe vepra e Kadaresë nuk qenë të zakonshme. Ai ishte, për shumëkënd, shkrimtari që na mësoi të lexojmë ndryshe, të kuptojmë më thellë, të ndjejmë më fort. Pikërisht për këtë, botohet libri “Ditëikja e Kadaresë”, një përmbledhje e jehonës së madhe kombëtare e ndërkombëtare që la pas kjo ikje e dhimbshme. Libri, që vjen në bashkëpunim të dy autorëve – Njazi Ejupi, gazetar me përvojë disa dekadëshe, dhe Zyrafete Shala, studiuese letrare dhe botuese me vizion të qartë – nuk është thjesht një arkivim i reagimeve dhe homazheve, por një akt vetëdijeje kolektive, një vepër që ndalon kohën për të ruajtur kujtimin dhe vlerën. Ky botim është fryt i një reflektimi të thellë: si ta mbajmë gjallë ndjenjën dhe respektin për Kadarenë përtej ritmit të lajmeve të shpejta, përtej emocioneve të çastit. Në një kohë kur kujtesa zbehet shpejt, libri qëndron si një monument i heshtur, por i qëndrueshëm, i asaj që duhet të ruajmë me ngulm: kultura, identiteti, vlera. “Ditëikja e Kadaresë” ndahet në gjashtë kapituj që përmbledhin: jehonën publike pas lajmit të ndarjes nga jeta, shkrimet dhe mendimet e personaliteteve shqiptare, vlerësimet ndërkombëtare, zërin e vetë Kadaresë përmes intervistave e fjalimeve, kujtimet njerëzore për figurën e tij dhe në fund, lamtumirën madhështore që iu bë. Kjo iniciativë botohet pikërisht në njëvjetorin e ndarjes së Kadaresë nga jeta – 1 korrik 2025 – si një dëshmi se ky përvjetor nuk është vetëm kujtim, por rifillim i një komunikimi të ri me veprën e tij. Nga raftet e librarive, Kadareja do të vazhdojë të flasë. Do të udhëheqë brezat që vijnë me të njëjtën forcë që na frymëzoi për dekada me radhë. Shtëpia botuese “Drini”, me botuese Zyrafete Shalën, ka ndjekur një parim të thjeshtë por të rrallë në mjedisin letrar të sotëm: të botojë kur libri ka diçka të rëndësishme për të thënë, jo thjesht kur ka potencial tregtar. Kjo e bën botimin edhe më të çmuar – sepse vjen si një akt dashurie për librin dhe respekti për lexuesin. “Lavdia e Kadaresë nuk ka nevojë për kurrgjë. Por e jona ka nevojë për të” – mund të thuhet, ashtu siç është thënë për Molierin. Kadare na bëri më të dukshëm në hartën e kulturës botërore. Me këtë libër, ne përpiqemi të jemi të denjë për kujtimin dhe trashëgiminë që na la. “Libri është një akt kujtese” të Revistës Prestige, për të plotësuar reflektimin për jetën dhe veprën e Ismail Kadaresë si themel i kulturës kombëtare shqiptare: Jeta dhe Vepra: Thelbi i një Kombi Jeta e Ismail Kadaresë ishte një përbashkim i rrallë i talentit të lindur me misionin historik. Ai lindi në një vend të vogël, në një kohë të vështirë, por me një dhunti që e bënte të pamundur të mbetej i panjohur. Ai ishte një shkrimtar që jetoi në një regjim të hekurt, por nuk u thye kurrë në thelbin krijues. Në vend të heshtjes, ai zgjodhi të shkruajë me gjuhën e metaforës, të simbolit, të aludimit. Dhe në këtë mënyrë e mbrojti shpirtin e kombit kur shumëkush nuk guxonte të fliste. Kadareja e deshi atdheun me një dashuri të thellë, të dhimbshme, të vërtetë.  Ai nuk shkroi për Shqipërinë si koncept politik, por si trung i një qytetërimi të lashtë, që mbartte në ADN historinë e mbijetesës, të rezistencës, të krenarisë. Me veprën e tij, ai ngriti urat që na lidhën me Europën, jo nëpërmjet politikës, por nëpërmjet kulturës – nëpërmjet letërsisë që sfidoi kufijtë gjeografikë, ideologjikë dhe shpirtërorë. Në një nga thëniet e tij më të njohura, Kadare shkruante:  "Atdheu nuk është një koncept gjeografik. Atdheu është gjuha. Dhe kur flet e shkruan në gjuhën tënde, ti i ke dhënë përjetësi atdheut tënd." Për dekada të tëra, ai nuk qe vetëm ambasador i kulturës shqiptare në botë – ai ishte vetë kultura shqiptare, në formën e saj më të përpunuar dhe më përfaqësuese. Nga Berlini në Paris, nga Moska në Buenos Aires, veprat e tij përktheheshin, studionin, admiroheshin – jo si kuriozitete nga një vend i panjohur, por si letërsi e madhe që fliste për qenien njerëzore në përballje me fuqinë, frikën, dashurinë, historinë. Shqiptarët nuk do ta harrojnë kurrë se në kohën më të zymtë, kur vendi jetonte në një izolim hermetik, zëri i Kadaresë ishte një dritare nga e cila bota na shihte dhe ne e shihnim botën. Ai nuk i tha askujt se ishte hero, por shumëkush e pa si të tillë – sepse ishte i paepur në bindjen se letërsia është një formë e lirisë. Ikja e tij nga kjo botë më 1 korrik 2024 ishte një plagë në vetëdijen tonë kombëtare. Por edhe një thirrje e brendshme që ta lexojmë sërish, ta kuptojmë më thellë, ta trashëgojmë më me dashuri. Sepse Kadareja nuk kërkoi kurrë përmendore, por la një bibliotekë të tërë për të jetuar në mendjen dhe zemrën e brezave që do të vijnë. Në emër të lexuesve, kritikëve, studiuesve dhe të gjithë atyre që janë prekur nga vepra e Kadaresë  kjo përmbledhje nuk është fund, por fillimi i një kujtese që duhet të zgjasë sa vetë kultura jonë. Thenje e Kadaresë:  “Unë jam i bindur se letërsia është mënyra më e thellë e të qenit i gjallë.” Kadare Përgatiti:Liliana Pere.

"lifestyle", një reflektim për ata që kërkojnë një nisje të re përmes vetëdijes: Ky është çasti i duhur – një thirrje e qetë për kthesën e mendjes Njeriu, që nga koha e Sokratit e deri te neuroshkenca moderne, ka qenë në kërkim të së vërtetës së vetvetes. Jo gjithmonë kjo e vërtetë është një majë mali që kërkon forcë fizike për t’u kapërcyer; ndonjëherë, është vetëm një hap i qetë drejt vetëdijes. Ky hap mund të fillojë sot – jo nesër, as pas pushimeve, as pas një rrufeje ndriçimi që s’vjen kurrë. Sot është dita ku truri yt pret një komandë të re. Premtimet e pambajtura ndaj vetes janë plagë të mendjes. Ato nuk janë thjesht shifra në peshore apo orë të humbura në palestër – janë dëshmi se mendimi nuk po udhëheq jetën. Dhe e kundërta: kur veprimi ndjek një ide të kthjellët, atëherë ndodh ndryshimi i vërtetë Mos ndjek dietën, por mendimin Nuk ka dietë më të fuqishme se ajo që truri e pranon si të vërtetë. Mos i nënshtro vetes kufizimeve të imponuara nga jashtë – në vend të kësaj, ushqeje ndërgjegjen me kuptimin e ushqimit: çfarë më jep kjo kafshatë? A më nderon, apo më dëmton? Kjo mënyrë të menduari është më ushqyese se çdo superfood. --- Trupi lëviz me mendjen Në vend që të luftosh me orare dhe pesha, pyete veten: a e respektoj trupin tim sa për ta lëvizur? Ecja nuk është aktivitet fizik – është meditim në lëvizje. Me çdo hap, mendja përpunon paqen, çliron energjinë dhe krijon hapësirë për mendime të reja. --- Bëhu tempull i qetësisë Ndalesa për veten nuk është luks, është ritual. Jo për të fshehur rrudhat, por për të falenderuar fytyrën që ka mbartur mijëra emocione. Në vend të argjilës, vendos mbi lëkurë qetësinë. Në vend të kremit, lyeje me praninë tënde. Në këtë mënyrë, çdonjëri prej nesh bëhet spa për shpirtin. --- Miqësia si pasqyrë Nuk ka pasqyrë më të vërtetë se një mik që të njeh edhe kur je i humbur. Ndaj, dalja me miqtë nuk është arratisje – është kujtesë se ekzistenca jonë është lidhje. Një festival në natyrë? Po, por më shumë si një rit i vjetër që risjell gëzimin e bashkësisë. --- Fundja, ndryshimi nuk është projekt... por kthjellim Truri yt nuk pret as datë, as stinë. Ai pret një vendim të heshtur, një ide që kthehet në përkushtim. Dhe ndonjëherë, gjithçka që duhet është një mendim i kthjellët që thotë: "Unë dua ta filloj jetën time nga fillimi,

“Kombi që nuk i nderon mendimtarët, rrezikon të humbasë mendimin.” – në këtë frymë nderimi dhe mirënjohjeje, sot përulemi me respekt përballë një prej figurave më të ndritura të mendimit shqiptar: Akademikut Rexhep Qosja.  Akademiku Rexhep Qosja feston 89-vjetorin e lindjes Një jetë e tërë në shërbim të gjuhës, kombit dhe kulturës shqiptare. Urime datëlindjen, profesor! Urojmë jetë të gjatë, shëndet dhe frymëzim të pashtershëm për mendjen që vijon të ndriçojë rrugën tonë kombëtare.  Kush është Rexhep Qosja? Një ndër figurat më të spikatura të kulturës shqiptare bashkëkohore, Rexhep Qosja është shkrimtar, kritik, akademik dhe ideolog i mendimit kombëtar. Me një veprimtari të jashtëzakonshme në fushën e letërsisë, filozofisë dhe politikës, ai është ndër personalitetet që e ka ndërtuar me themel mendimin modern shqiptar.  Origjina dhe familja Rexhep Qosja ka lindur më 25 qershor 1936 në Vuthaj, afër Plavës, në Mal të Zi. Familja e tij ishte me rrënjë të thella shqiptare, e lidhur fort me traditën, gjuhën dhe dinjitetin kombëtar. Ai e ka përmendur shpesh ndikimin e prindërve dhe mjedisit të vendlindjes në formimin e tij moral dhe intelektual.  Arsimimi dhe formimi akademik Pas shkollës së mesme në Pejë, ai studioi në Fakultetin Filozofik në Universitetin e Beogradit, ku edhe u doktorua në fushën e letërsisë shqipe. U bë një prej profesorëve më të njohur të Universitetit të Prishtinës, ku formoi breza të tërë studiuesish e intelektualësh.  Vepra dhe kontributi *Studiues dhe kritik letrar Me veprën madhore “Historia e Letërsisë Shqipe – Romantizmi”, Qosja ngriti në nivele akademike studimin e letërsisë shqipe. Ai është autor i shumë studimeve shkencore që kanë sjellë teori të reja dhe kritika të guximshme për letërsinë shqipe dhe letërsinë krahasuese.  *Shkrimtar dhe romancier Romani “Vdekja më vjen prej syve të tillë” (1974), u bë një pikë referimi në prozën shqiptare moderne, duke trajtuar konfliktin psikologjik, etik dhe shoqëror me thellësi të rrallë. Vepra të tjera si “Bijtë e askujt”, “Në kërkim të vetvetes” dhe “Populli i ndaluar” e pasqyrojnë mendimin e tij të thellë kombëtar. * Veprimtar dhe zë publik Gjatë viteve ‘90, Qosja ishte ndër figurat kyçe të intelektualizmit rezistent në Kosovë. Ai përfaqësoi një mendim të pavarur, shpesh kritik ndaj realpolitikës, gjithmonë i përkushtuar ndaj çështjes shqiptare. Mori pjesë në proceset paqësore për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe ishte ndër themeluesit e mendimit kombëtar në hapësirën shqiptare pas rënies së komunizmit. * Akademik me autoritet Anëtar i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës. Ka marrë shumë çmime e vlerësime kombëtare dhe ndërkombëtare. Vepra e tij është përkthyer në disa gjuhë dhe studiuar në universitete evropiane.  Urimi ynë për ditëlindjen Profesor Qosja nuk është vetëm një emër, por një epokë. Një epokë e mendimit të lirë, e kritikës ndërtuese, e dashurisë për kombin dhe gjuhën shqipe. Ai ka qenë dritë në errësirë, zë në heshtje, dhe busull në kohë pasigurie. Në 89-vjetorin e lindjes së tij, ne nderojmë një arkitekt të fjalës, një rojtar të mendimit kombëtar, dhe një shërbëtor të paepur të shqiptarisë.  Fjalët e tij që mbeten udhërrëfyes: "Nuk është e rëndësishme të duash kombin kur është i lirë. E rëndësishme është ta duash kur është i përbuzur." – Rexhep Qosja 🙏 Gëzuar ditëlindjen, Profesor! Jetë të gjatë, shëndet dhe dritë pa mbarim për mendjen që ndriçon kombin shqiptar.

Revista Prestige uron: 🌿 Gëzuar Festën e Zojës së Paqes – Medugorje 🌿 Me besim të thellë e zemër të ndritur, sot i bashkohemi miliona zemrave që përkulen në lutje përballë Zojës së Bekuar – Mbretëreshës së Paqes, në përkujtim të shfaqjes së saj të parë në Medugorje më 24 qershor 1981, në Ditën e Shën Gjon Pagëzorit. 🌟 Kush është Zoja e Paqes? Zoja e Paqes – ose Regina della Pace – është një ndër titujt më të dashur të Virgjërës Mari, në të cilin ajo na fton t’i rikthehemi Zotit me lutje, pendesë dhe dashuri për paqen e botës dhe shpëtimin e shpirtit. Sipas dëshmive të gjashtë fëmijëve vizionarë në Medugorje, ajo u shfaq për herë të parë mbi kodrën Podbrdo më 24 qershor 1981 dhe që prej asaj dite, është paraqitur vazhdimisht duke dhënë mesazhe që prekin zemrën: paqja, kthimi shpirtëror, forca e lutjes dhe dashuria ndaj Krishtit. 🌟 Çfarë ndodhi në Medugorje? Në atë mëngjes të nxehtë vere në një fshat të vogël të Bosnjës dhe Hercegovinës, gjashtë të rinj – Vicka, Ivan, Mirjana, Marija, Ivanka dhe Jakov – panë një grua rrezëlluese, e veshur me dritë, e cila u prezantua si Nëna e Jezusit. Ajo nuk erdhi për të frikësuar, por për të qetësuar dhe ftuar njerëzimin në rrugën e besimit, faljes dhe paqes. Ky ishte fillimi i një prej ngjarjeve më të gjalla të përjetimeve shpirtërore në historinë e fundit të Kishës. 📷 Më poshtë, një fotografi nga Prilli i vitit 2018, gjatë një pelegrinazhi të paharruar me Dioqezën Shkodër-Pult, ku shumë besimtarë nga Shqipëria u bashkuan në lutje në vendin e shenjtë ku Zoja ndriçon çdo zemër që e kërkon me sinqeritet. 🕯️ Përse festohet kjo ditë? Data 24 qershor është simbol i një thirrjeje hyjnore për kthim shpirtëror. Në kohë trazirash, shfaqja e Zojës në Medugorje është interpretuar si një përgjigje qiellore ndaj krizave të botës moderne – dhunës, mungesës së besimit, e humbjes së shpresës. Ajo nuk erdhi të dënojë, por të na mbulojë me mëshirë, të na japë guximin për t’u rilindur nga brenda. 🙏 “Paqe, paqe, paqe – pajtohuni me Zotin dhe me njëri-tjetrin”, është një ndër mesazhet e saj më të famshme. 🌸 Revista Prestige e nderon këtë ditë me përulësi, duke kujtuar se paqja e vërtetë nuk është heshtje, por prania e Zotit në zemër. E ftojmë çdo lexues të ndalet një çast sot, të lutet, të falë, të besojë. Sepse Zoja e Paqes është këtu për secilin prej nesh. 🕊️ “Nëse ju dini të luteni, ju do të keni paqe” – (Mesazh nga Zoja, Medugorje)

Bylis – Krenaria ilire mbi Vjosë Për Revista Prestige Në jug të Shqipërisë, atje ku kodrat rrokullisen butë drejt luginës së Vjosës, ngrihet madhështor Bylisi, qyteti antik që ruan në gurë zërin e Ilirisë. Vetëm pak kilometra larg qytetit të Ballshit, rreth 35 kilometra nga Fieri, në territorin e Mallakastrës, ky park arkeologjik është një prej pasurive më të çmuara të trashëgimisë sonë kulturore, një muze i hapur nën dritën mesdhetare. I vendosur mbi një kodër që përshëndet luginën e Vjosës, Bylisi përfaqëson një nga qytetet më të ruajtura të Ilirisë. U themelua në shekullin IV para erës sonë nga fisi ilir i Bylinëve dhe shumë shpejt mori formën e një qyteti të zhvilluar sipas modelit urban grek. Muri i tij rrethues, i gjatë mbi dy kilometra, me një lartësi që arrinte deri në nëntë metra, mbrojti për shekuj këtë qytet të begatë. Brenda tij, lulëzoi një jetë kulturore dhe qytetare e pasur: teatri i madh me kapacitet mbi shtatë mijë vende, stadiumi, gimnazi, tempulli, rrugët e shtruara me gurë dhe pesë bazilikat paleokristiane, të zbukuruara me mozaikë të rrallë. Gërmimet arkeologjike të kryera që prej viteve ‘70 e kanë nxjerrë në dritë hijeshinë e këtij qyteti, ndërsa puna për restaurim ka vijuar me kujdes nga specialistët shqiptarë. Sot, Bylisi është një dëshmi e prekshme e një qytetërimi të lashtë që ndërtoi me vizion dhe jetoi me krenari. Gërmadhat flasin qartë për një qytet që njohu zhvillimin e periudhës ilire, përqafoi ndikimet greko-romake dhe u kthye në një qendër të rëndësishme të krishterimit të hershëm. Episkopata e Bylisit ishte ndër më të njohurat e kohës, dhe mozaikët e bazilikave janë ndër më të bukurit që mund të shihen në krejt territorin shqiptar. Sot, Bylisi është i hapur për vizitorët. Rrugët janë sistemuar, informacioni historik është i shtrirë përmes tabelave interpretative, ndërsa guidat turistike janë gjithnjë e më të pranishme. Në kuadër të Planit të Menaxhimit 2024–2029, falë mbështetjes së programit IPA “BE për zhvillimin ekonomik – drejtuar nga turizmi”, po realizohen investime konkrete: restaurime profesionale të strukturave antike, mbrojtje afatgjatë dhe të qëndrueshme të mozaikëve dhe monumenteve, përmirësim i infrastrukturës për vizitorët, si dhe zhvillimi i projekteve për edukimin e brezave të rinj dhe fuqizimin e komunitetit lokal në fushën e artizanatit dhe turizmit. Ky bashkëpunim mes Ministrisë së Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, AICS-it italian, Delegacionit të BE-së, Institutit Kombëtar të Trashëgimisë Kulturore dhe Institutit të Arkeologjisë, po e shndërron Bylisin nga një vend i largët në një qendër dialogu kulturor dhe zhvillimi. A është Shqipëria pjesë e qytetërimit të lashtë? Mjafton të qëndrosh një çast mbi teatrin e Bylisit, të ndjesh nën këmbë hijen e shekujve dhe përreth freskinë e Vjosës, për të kuptuar se po – Shqipëria nuk është vetëm pjesë e tij, por është një nga rrënjët e thella të qytetërimit të Mesdheut. Bylisi është dëshmia e gjallë e kësaj trashëgimie. Dhe kjo dëshmi na fton sot, jo vetëm për ta parë, por për ta njohur, mbrojtur dhe jetuar me të.

Takimi historik i nivelit më të lartë në Hagë – NATO përballet me të ardhmen Në mbrëmjen e 24 qershorit 2025, në një atmosferë solemne dhe me simbolikë të thellë politike, udhëheqësit e 32 vendeve anëtare të NATO-s u mblodhën në Pallatin Mbretëror Huis ten Bosch, në Hagë të Holandës. I ftuar nderi i këtij samiti ishte Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, në daljen e tij të parë ndërkombëtare pas rikthimit në Shtëpinë e Bardhë. Samiti dy-ditor, i organizuar nga familja mbretërore holandeze, u hap me një darkë shtetërore madhështore, ku mikpritës ishin Mbreti Willem-Alexander dhe Mbretëresha Maxima e Holandës. Ky takim shënonte një pikë kthese në historinë e Aleancës Atlantike. Në fokus ishte rivendosja e prioriteteve strategjike të NATO-s në një botë të tensionuar, ku kërcënimi nga Rusia dhe paqartësitë globale kërkojnë reagime të forta dhe të përbashkëta. Pjesëmarrësit dhe atmosfera Në këtë samit morën pjesë krerët e shteteve dhe qeverive të 32 vendeve anëtare të NATO-s, përfshirë kancelarin gjerman Friedrich Merz, Presidentin francez, Kryeministrin britanik, si dhe liderët e vendeve të Ballkanit Perëndimor. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenski ishte i pranishëm si i ftuar, megjithatë në një rol më simbolik dhe jo vendimmarrës. Atmosfera ishte solemne, por me tension të nënkuptuar. Fotot zyrtare treguan Trump-in në qendër të vëmendjes, ndërsa u pa duke shkëmbyer batuta me liderët kryesorë të Evropës dhe duke ngritur gotën në emër të unitetit të aleancës. Çështjet kryesore në tryezë Temat kyçe që dominuan diskutimet ishin: Rritja drastike e shpenzimeve ushtarake në nivel aleance. Sipas planit të miratuar, vendet anëtare duhet të arrijnë një nivel shpenzimesh ushtarake deri në 5% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) deri në vitin 2035. 3.5% do të shkojë për shpenzime të zakonshme ushtarake, ndërsa pjesa tjetër do të përfshijë investime në infrastrukturë, luftën kundër terrorizmit, dhe sigurinë kibernetike. Përforcimi i mbrojtjes kolektive në kufijtë lindorë të NATO-s përballë kërcënimeve të vazhdueshme nga Rusia. Roli i Gjermanisë: Kancelari Merz deklaroi se Gjermania është e gatshme të marrë më shumë përgjegjësi në skenën ndërkombëtare dhe brenda NATO-s, duke theksuar rikthimin e vendit si një fuqi udhëheqëse në Evropë. Ukraina në periferi: Nën presionin e presidentit Trump, NATO nuk i dha Ukrainës premtime të reja për anëtarësim, as nuk u zotua për ndihma të reja financiare. Ukraina nuk u përfshi në seancat kryesore të samitit. Vendimet kyçe dhe mesazhet Samiti miratoi një marrëveshje të re strategjike për rritjen e kapaciteteve ushtarake të NATO-s dhe harmonizimin e investimeve mbrojtëse. Mark Rutte, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, i dërgoi një mesazh personal Trump-it ku e falënderonte për “forcën e vizionit të tij” dhe ndikimin që kishte në arritjen e kësaj marrëveshjeje. Trump, nga ana e tij, e shpërndau mesazhin në platformën e tij “Truth Social”, duke e quajtur këtë një “fitore të madhe për Amerikën dhe aleatët”. Në këtë mesazh Rutte shkruante: > “Nuk ishte e lehtë, por i bëmë të gjithë të nënshkruajnë premtimin për 5 përqindëshin. Donald, ti na ke çuar në një moment vërtet të rëndësishëm për Amerikën, Evropën dhe botën.” Presidenti amerikan e përforcoi këtë mesazh me fjalinë e tij karakteristike: “Europe is going to pay in a BIG way, as they should – and it will be your win.” Simbolikë dhe pasoja Ky samit i NATO-s në Hagë ishte më shumë sesa një mbledhje teknike ushtarake. Ai shënoi një ndryshim epokal në balancat politike dhe në mënyrën sesi Perëndimi përballet me rreziqet globale. Me Trump-in sërish në krye të SHBA-së, NATO po shkon drejt një epoke të re – më të ashpër, më të centralizuar dhe më pak idealiste. Për Ukrainën, ky takim shënon një hap prapa në procesin e integrimit euroatlantik, ndërsa për Rusinë një mesazh i qartë: Aleanca është më e vendosur se kurrë për të mbrojtur territorin, sovranitetin dhe vlerat perëndimore Në përfundim, takimi në Hagë është pa dyshim një nga ngjarjet më të rëndësishme të vitit në arenën ndërkombëtare. Vendimet e marra nuk do të ndikojnë vetëm dekadën e ardhshme të NATO-s, por edhe balancat globale të fuqisë në një kohë sfiduese për sigurinë botërore.